بذر یا آفت؟

طبق اعلام دادستان کل کشور، کشت خشاش در کشور ممنوع است، این موضوع پیش‌تر نیز توسط مسؤولان سازمان مبارزه با موادمخدر مورد تاکید قرار گرفته بود. حال با وجود هشدارهای فراوان از سوی مسؤولان نسبت به ممنوعیت کشت خشخاش و برخورد قانونی با زارعان و فعالان کاشت و برداشت این نوع گیاه ممنوعه اما برخی‌ در مناطق صعب‌العبور اقدام به کشت خشخاش می‌کنند؛ غافل از اینکه در صورت مشاهده نه‌تنها زراعت آنها توسط ماموران نیروی انتظامی و سایر دستگاه‌ها و نهادهای مرتبط از بین می‌رود، بلکه خاطیان چنین عملی باید در برابر قانون پاسخگو شوند، چرا که کشت خشخاش در کشور ممنوع است. 
طبق گزارش‌های موجود، بخشی از زمین‌های زراعی مناطقی از کشور که در طول سال‌های متمادی به زیر کشت محصولات زراعی نظیر نخود، لوبیا، چغندر، عدس، یونجه، جو و بعضا گندم و... می‌رفت طی چند سال اخیر توسط معدود افرادی و به دور از چشم ماموران به کشت خشخاش تبدیل می‌شد و زارعان این نوع زراعت شوم به امید سودآوری بالای آن تن به چنین کاری می‌دادند؛ اقدام غیرقانونی و ریسک بسیار بالایی که در مواجهه با ماموران، نه‌تنها کشت آنها توسط پهپادها سمپاشی و نیز به صورت فیزیکی معدم می‌شد، بلکه محصولاتی چون حبوبات، جالیزی‌ها و... که قبلا می‌کاشتند را از دست می‌دادند. 
مدیرکل حقوقی ستاد مبارزه با مواد مخدر نیز اخیرا اعلام کرد با کشت غیرقانونی خشخاش بشدت و تلخی برخورد می‌شود، به طوری که برای زراعت‌کنندگان این نوع گیاه مخدر ممنوعه در صورت محرز شدن کشت خشخاش، برای بار اول جزای نقدی، بار دوم جزای نقدی و زندان و بار سوم هم جزای نقدی، زندان و هم مصادره زمین در نظر گرفته شده است. توجه و تاکید نسبت به ممنوعیت کشت خشخاش در کشور تا جایی است که روز گذشته نیز حجت‌الاسلام‌والمسلمین موحدی، دادستان کل کشور در جلسه شورای معاونان دادستانی با بیان اینکه کشت خشخاش در کشور طبق قانون ممنوع است، به صراحت اعلام کرد: دادستان‌ها باید نظارت‌های لازم را بر این مساله انجام دهند، همچنین کشف جرائم سازمان‌یافته نیز باید با هماهنگی و کمک مسؤولان ذی‌ربط در اولویت قرار گیرد. تاکید وی نسبت به مقابله با این پدیده در حالی است که موضوع کشت خشخاش در کشور چندی پیش با اظهار نظر محمد ترحمی، مدیرکل دفتر حقوقی و امور مجلس ستاد مبارزه با موادمخدر در برنامه‌ای تلویزیونی به ماجرایی پر حرف و حدیث تبدیل شد. 
وی در آن برنامه اعلام کرد با درخواست وزارت بهداشت و با مجوز وزارت جهاد کشاورزی در زمین‌های محصور کشت نوعی شقایق برای مصارف پزشکی بلامانع است. این برداشت از صبحت‌های ترحمی باعث شد تا ستاد مبارزه با مواد مخدر در گفت‌وگویی با وی توضیحات بیشتری را درباره این موضوع منتشر کند. 
مدیرکل دفتر حقوقی و امور مجلس ستاد مبارزه با موادمخدر در این گفت‌و‌گو اعلام کرد: نام علمی شقایقی که اکنون کشت آن مورد بحث قرار گرفته و موضوع تبصره ماده ۴۱ قانون مبارزه با موادمخدر است، «پاپاورسامنیوفرم الیفرا» بوده که برای تأمین نیاز‌های دارویی انجام می‌گیرد و قابلیت تیغ‌زنی و استحصال شیرابه به عنوان تریاک را ندارد، بلکه آلکالوئید‌های مخدر مورد نیاز دارویی آن باید در کارخانجات استحصالات دارویی دریافت شود. 
ترحمی با تأکید بر اینکه کشت خشخاش در قانون مطلقاً ممنوع است، یادآور شد: درباره کشت خشخاش و «کوکا» در قانون مبارزه با موادمخدر مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام و مصوبه شورای انقلاب بعد از انقلاب اسلامی، کلمه مطلقاً ممنوع ذکر و نیز مجازات تعیین شده است. مدیرکل دفتر حقوقی و امور مجلس ستاد مبارزه با موادمخدر همچنین متذکر شد: قانونی شدن کشت خشخاش اصلاً وجود ندارد و زمزمه‌ها نیز در این رابطه نادرست است.
وی با اشاره به برخورد جدی با قاچاقچیان موادمخدر در لایحه جدید پیش‌ رو، گفت: درباره افرادی که مبادرت به قاچاق موادمخدر اعم از خرید، فروش، عرضه، حمل و... می‌کنند، مجازات‌ها تشدید خواهد شد و مجازات‌ها برای عمده‌فروشان که ایادی اصلی در این زمینه هستند، تشدید و کارآمد می‌شود. 
به گفته وی، در عرصه منابع طبیعی و محل‌های اینچنینی حداکثر مجازات در نظر گرفته می‌شود. اگر مالک زمینی اطلاع داشته یا حتی نداشته باشد که در زمین زراعی او، کشت مخدر انجام می‌شود، قیمت زمین برآورد می‌شود و به عنوان مجازات تعیین می‌شود. دقیقاً در ماده ۲ قانون مبارزه با مواد مخدر، تشدید مجازات را برای کشت غیرمجاز در نظر گرفته‌ایم. 
مدیرکل حقوقی و مجلس ستاد مبارزه با موادمخدر گفت: آن چیزی که به نام الزام به کشت برای قسمتی از نیاز کشور برای تولید دارو در نظر گرفته شده، کشت شقایق الیفراست که امکان تیغ زدن و استحصال شیره تریاک از آن وجود ندارد، بلکه باید از طریق زراعی برداشت شده، به کارخانه منتقل شود و آنجا استحصال انجام شود. مورفین این نوع شقایق بیشتر از شقایق کوکناری ا‌ست که عوام به عنوان خشخاش می‌شناسند و تقریباً یک شقایق صنعتی برای تولید داروهاست.
 محمد زارعی، قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخدر نیز با بیان اینکه سیاست جمهوری اسلامی ایران مبارزه قاطع با کشت خشخاش و موادمخدر است گفت: در رابطه با تغییر رویکرد برای کشت خشخاش در داخل هنوز هیچ تصمیمی اتخاذ نشده و لازم است با ۱۱ عضو ستاد و با رئیس‌جمهور جلسه برگزار و نتیجه‌گیری شود. اگر هم موضوع کشت به تصویب رسید، اصلاً بحث کشت خشخاش تریاک‌دار که امروز متداول است، مطرح نیست، بلکه بحث درباره نوعی خاصی از شقایق به نام «شقایق الیفرا» به منظور مصارف دارویی است که در ایران رشد می‌کند؛ کاشت، داشت و برداشت آن متفاوت است و در برداشت نیز با تیغ‌زنی و مسائل اینچنینی قابل استحصال نیست.
سعید صفاتیان، مدیرکل پیشین درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر و کارشناس و پژوهشگر حوزه اعتیاد در گفت‌وگو با «وطن امروز» گفت: همانطور که دادستان کل کشور تاکید داشته‌اند، کشت تریاک مطابق قانون ممنوع بوده و جرم تلقی می‌شود و هر کس مبادرت به این کار کند باید در مقابل قانون پاسخگو شود.
وی با تاکید بر اینکه کشت خشخاش مطلقا ممنوع است و کسانی که اقدام به تولید آن کنند مطابق قانون مجازات می‌شوند و حتی ممکن است این جرم به اعدام نیز منجر شود، افزود: در ماده 41 قانون مواد مخدر به وزارت بهداشت اجازه داده شده است در صورت نیاز دارویی، کشت برخی مواد که مصارف صنعتی و دارویی دارند چون تبائن و اکسید کدون و... توسط جهاد کشاورزی آن هم به صورت محدود و با نظارت تمام دستگاهای ناظر انجام شود ولی این کشت به معنای کشت خشخاش که حاصل آن تریاک است، نیست، بلکه کشت شقایق آلفیراست که مردم به اشتباه فکر می‌کنند کشت موادمخدر آزاد شده است.
صفاتیان اضافه کرد: مطابق قانون کشت هر نوع موادمخدر، بویژه خشخاش در قانون جرم است و افرادی که اقدام به کشت این نوع مواد می‌کنند بی‌تردید با مجازات‌های قانونی مواجه می‌شوند که این مجازات‌ها سخت انجام می‌شود.