رئیس کل سازمان نظام پرستاری کشور می‌گوید با آنکه مراکز درمانی و بیمارستانی زیادی طی چند سال اخیر در کشور افتتاح و بر تخت‌های بیمارستانی افزوده شده است ولی متناسب با زیرساخت‌های ایجادشده اقدام خاصی در راستای جذب نیروی پرستاری انجام نشده به طوری که اکنون برای خدمات‌رسانی بی‌دغدغه به بیماران، نیازمند 100 هزار پرستار جدید هستیم. پرستاران در حالی درس ایثار را مشق می‌کنند که هر کدام از آنها در کشور به دلیل کمبود نیرو به اندازه 3 پرستار در دنیا کار می‌کند. شغلی حرفه‌ای و پرمشقت که پرستاران با عشق و مسؤولیت در این راه قدم گذاشته‌اند اما شاید لطافت، صبر و دلسوزی زنان باعث شده در این حرفه بیشتر بدرخشند. آنها با آگاهی از دشواری‌های این شغل، آگاهانه مسیر فداکاری را انتخاب می‌کنند.
پرستاران در حرفه تخصصی خود فقط مراقب جسم بیمار نیستند، بلکه به روح و احساسات او نیز توجه می‌کنند. آنها هنگام کار، خستگی و خواب را فراموش می‌کنند و با لبخند به بیماران امید می‌بخشند؛ کسی که هیچ وقت راز بیمار را فاش نمی‌کند و در کنار او با احترام رفتار می‌کند. در طول سال‌ها، پرستاران در همه بحران‌ها کنار مردم بوده‌اند؛ از زلزله و سیل گرفته تا جنگ‌ها و دوران سخت کرونا. در روزهایی که بسیاری از مردم در خانه‌های‌شان پناه گرفته بودند، آنها بی‌وقفه در بیمارستان‌ها ماندند تا از بیماران مراقبت کنند و جان انسان‌ها را نجات دهند و چه بسا خودشان جان‌نثاری کردند.
حال در چنین شرایطی اما هزاران پرستار در کشور دارای مدرک و تجربه پرستاری هستند ولی بیکارند و با وجود اینکه مراکز درمانی و بیمارستانی به آنها نیاز مبرم دارد اما استخدام به صورت قطره‌چکانی انجام می‌شود. طبق گفته کارشناسان بهداشت، چنانچه نیروی پرستاری افزایش یابد کار دیگر پرستاران تا حدی کمتر می‌شود، چرا که اکنون هر تخت بیمارستانی کمتر از یک پرستار دارد، در حالی که در دنیا در ازای هر تخت بیمارستانی 3 پرستار و چه بسا بیشتر به بیماران خدمت‌رسانی می‌کنند.
احمد نجاتیان، رئیس کل سازمان نظام پرستاری در گفت‌وگو با «وطن امروز» گفت: پرستاران در ایران مظلوم واقع شده‌اند، چرا که به دلیل کمبود نیرو، مجبورند فعالیت بیشتری داشته باشند؛ بدون اینکه از مشوق‌هایی برخوردار شوند. کمبود نیروی پرستاری در کشور موجب شده پرستاران جور خلأ‌های موجود در این بخش را بکشند.
وی اظهار داشت: از آنجا که پرستار به تعداد کافی در کشور وجود ندارد، بنابراین این وضعیت در صورت عدم جذب مناسب نیروی جدید سال به سال وخیم‌تر می‌شود، زیرا سالانه بیش از 5 هزار پرستار بازنشسته می‌شوند و جای آنها با توجه به افزایش تخت‌های بیمارستانی باید به تعداد مورد نیاز با جذب نیرو پر شود. نجاتیان شغل پرستاری را ایثارگری و ازجان‌گذشتگی تشبیه کرد و گفت: این قشر زحمتکش تعطیلات ندارند و در سخت‌ترین شرایط به بیماران خدمت‌رسانی می‌کنند. با این وجود انتظار این است که دولت و مجلس فکری اساسی برای جذب بیشتر نیروی پرستاری کند.
رئیس کل سازمان نظام پرستاری در ادامه افزود: خیلی از بخش‌های درمانی و بیمارستانی با آنکه تکمیل شده‌اند ولی به دلیل نبود پرستار افتتاح نمی‌شوند. علت عدم راه‌اندازی مراکز درمانی این است که هم‌اکنون به ازای هر تخت بیمارستانی یک پرستار وجود دارد و چنانچه تخت‌های بیشتری به مراکز بهداشتی کشور افزوده شود پرستاران بیشتری باید جذب شوند.
وی با بیان اینکه طبق برآوردها 100 هزار پرستار با توجه به ظرفیت‌های بیمارستانی و مراکز درمانی در کشور کم داریم، افزود: نیاز سالانه کشور به پرستار بیش از 15 هزار نفر است که هر سال باید استخدام شوند. از طرفی بسیاری از نیروهای پرستاری کارآمد و با تجربه در دوران کرونا جذب شدند ولی پس از فروکش کردن همه‌گیری «کووید 19» تبدیل وضعیت نشدند. البته برخی امتیازاتی برای جذب گرفتند تا پس از برگزاری آزمون استخدامی و قبولی در اولویت قرار گیرند. از طرفی چندین هزار پرستار در کشور مدرک گرفتند اما به کار گرفته نمی‌شوند.
نجاتیان افزود: چنانچه جذب نیروی پرستاری متناسب با نیازها در کشور انجام شود بی‌تردید رفتن پرستاران به خارج از کشور برای کار بی‌معنی می‌شد. این در حالی است که اکنون به دلیل کمبود پرستار در کشور فشار مضاعف و طاقت‌فرسایی بر دوش نیروهای شاغل در مراکز درمانی است؛ به طوری که آنها بالاجبار ساعت‌های اضافی زیادی را در محل کار پر می‌کنند.
وی خاطرنشان کرد: در کشورهای منطقه هر تخت بیمارستانی 3 پرستار دارد اما در ایران این آمار یک‌سوم است. نجاتیان درباره میزان مهاجرت پرستاران گفت: هر چند به دلیل حقوق پایین پرستاری و مشقت زیاد این کار در کشور به دلیل کمبود پرستار، بسیاری از پرستاران ترجیع می‌دهند به خارج از کشور مهاجرت کنند اما طی یکی دو سال اخیر میزان مهاجرت‌ها حدود 30 درصد کاهش یافته است. البته این را باید گفت که مهم‌ترین عامل مهاجرت، عدم جذب پرستاران و نارضایتی اقتصادی است که دولت و مجلس برای ایجاد انگیزه پرستاران باید فکری اساسی کند.
برخی معتقدند تا زمانی که مشکلات معیشتی و کمبود نیرو حل نشود، نباید وارد حوزه کیفیت شویم اما ما می‌گوییم اگر منتظر بمانیم، سال‌ها از اصلاح بازمی‌مانیم. بنابراین باید همزمان با اصلاح معیشت، نظارت حرفه‌ای و ارتقای کیفیت خدمات را هم پیش ببریم و رضایت پرستاران را در امور خدمتی جلب کنیم.
پرستاران نگهبان سلامت بیماران هستند
رئیس سازمان غذا و دارو، از پرستاران به عنوان نگهبانان سلامت و حلقه حیاتی زنجیره مراقبت از بیماران یاد کرد. مهدی پیرصالحی، در پیامی با تبریک روز پرستار به تمام پرستاران و فعالان حوزه مراقبت‌های سلامت، بر ارتقای کیفیت خدمات پرستاری، رعایت ایمنی داروها و تجهیزات پزشکی و اهمیت آموزش تخصصی تأکید کرد. وی در این پیام با اشاره به جایگاه حضرت زینب کبری(س) گفت: صبر، بصیرت و دقت علمی ایشان در دوران سخت کربلا و مراقبت از بازماندگان، نمونه‌ای بی‌بدیل از مدیریت بحران و مراقبت تخصصی است که می‌تواند الگوی فعالیت پرستاران امروز باشد. پیرصالحی افزود: پرستاران با پایش مصرف داروها و تجهیزات پزشکی، مراقبت دقیق از بیماران و گزارش‌دهی به موقع عوارض، نقش حیاتی در ارتقای سلامت جامعه دارند و این امر همسو با مأموریت سازمان غذا و دارو در تضمین ایمنی و کیفیت خدمات سلامت است. رئیس سازمان غذا و دارو همچنین به اهمیت آموزش تخصصی و ارتقای استانداردهای دارویی و تجهیزات پزشکی اشاره کرد و گفت: حمایت از پرستاران و فراهم کردن ابزار مناسب، زمینه‌ساز ارائه خدمات درمانی ایمن و مؤثر به بیماران است.
پرستاری؛ طلایه‌دار مهربانی و صیانت از سلامت جامعه
رئیس فرهنگستان علوم پزشکی ایران می‌گوید: روز پرستار یادآور جایگاه رفیع انسان‌هایی است که با علم، ایمان و صبر، آرامش و حیات را به بیماران و جامعه ارزانی می‌کنند. به گفته علیرضا مرندی، پرستاران، فرهیختگان عرصه مهر و پاسداران سلامت، بیش از یک قرن است که با تلفیق دانش و مهارت، الگویی شایسته از اخلاق حرفه‌ای و خدمت بی‌وقفه به همنوع ارائه داده‌اند. این فداکاری‌ها در دوران همه‌گیری کرونا و همچنین در بحران‌های ملی، از جمله جنگ ۱۲روزه، جلوه‌ای روشن یافت و نشان داد پرستاران نه‌تنها درمانگر، بلکه همراه و امیدبخش بیماران و خانواده‌ها هستند. اهمیت و نقش این قشر در ارتقای سلامت، پیشگیری از بیماری‌ها و افزایش سواد سلامت جامعه، نیازمند توجه جدی مسؤولان است. مرندی معتقد است: تسهیل خدمات، ارتقای جایگاه حرفه‌ای و تحقق مطالبات قانونی پرستاران، نه‌تنها حق این سپیدجامگان صبور، بلکه ضرورت جامعه‌ای سالم و عادلانه است. به گفته وی، یادآوری و قدرشناسی از تلاش‌های پرستاران، باید فراتر از سخن و تبریک، در تصمیمات عملی و سیاست‌گذاری‌های حوزه سلامت نمود پیدا کند.