شناسایی سلول‌های سرطانی با فناوری CDP

طبق اعلام مدیرکل داروی سازمان غذا و دارو، ۹۵ درصد داروهای ضدسرطان کشور توسط تولیدکنندگان داخلی تأمین و تنها بخش محدودی از داروهای خاص از طریق واردات تهیه می‌شود. اکنون نیز رئیس پژوهشگاه ملی سرطان جهاد دانشگاهی می‌گوید ویروس آنکولیتیکی که در این پژوهشگاه تولید شده قادر است سلول‌های سرطانی را شناسایی و نابود کند؛ این ویروس نخستین نمونه مهندسی‌شده داخلی در سطح ایمنی زیستی پیشرفته است. 
رامین صرامی اظهار کرد: در پژوهشگاه جهاد دانشگاهی ما خود را قطب درمان‌های فناورانه سرطان در کشور می‌دانیم. یکی از مهم‌ترین دستاوردهای پژوهشگاه، تولید کیت تشخیص نیاز به شیمی‌درمانی در بیماران مبتلا به سرطان پستان است. همان‌طور که می‌دانید، شیمی‌درمانی سخت‌ترین و سنگین‌ترین بخش درمان برای بیماران است و گاه تأثیرات روانی و خانوادگی شدیدی دارد. وی افزود: در بسیاری از موارد، پزشک ناچار است برای همه بیماران شیمی‌درمانی تجویز کند، زیرا ابزار تشخیص دقیق نیاز به این درمان در دسترس نیست؛ در حالی ‌که در برخی تیپ‌های توموری مانند «لومینال A»، ممکن است بیمار به شیمی‌درمانی احتیاج نداشته باشد. به گفته وی، تیم فناوران جوان پژوهشگاه ملی سرطان موفق شد این کیت را در داخل کشور طراحی و توسعه دهد. پس از ماه‌ها بررسی و ارزیابی از سوی وزارت بهداشت - که حتی ابزار ارزیابی این فناوری را در ابتدا نداشت - سرانجام پژوهشگاه ملی سرطان به‌صورت انحصاری به ‌عنوان مرجع اجرای این آزمایش مورد تأیید قرار گرفت. اکنون این آزمایش در مدت تنها یک هفته و با هزینه حدود ۱۰ میلیون تومان در پژوهشگاه انجام می‌شود، در حالی که نمونه خارجی آن چند برابر این مبلغ هزینه دارد و ماه‌ها زمان می‌برد. علاوه بر این مهندسان پژوهشگاه ما موفق به طراحی چیپ‌هایی شده‌اند که دارای کانال‌هایی با قطری کمتر از یک میکرومتر و طول چندین متر هستند و همه در سطحی به اندازه یک چیپ جای می‌گیرند. این چیپ‌ها قادرند از میان میلیاردها سلول، تنها چند سلول سرطانی را جدا کنند و از این طریق احتمال متاستاز و پاسخ به درمان را مشخص سازند. صرامی درباره یکی از فناوری‌های بین‌رشته‌ای پژوهشگاه توضیح داد: در جراحی سرطان پستان، جراح باید مطمئن شود پس از برداشت بافت آلوده، هیچ سلول سرطانی در حاشیه باقی نمانده است. در روش معمول، بخشی از بافت سالم برای بررسی به آزمایشگاه ارسال می‌شود و در صورت وجود سلول سرطانی، ناچارند مجدداً بافت بیشتری را بردارند اما اکنون خوشبختانه ما فناوری جدیدی را با عنوان CDP توسعه داده‌ایم که با استفاده از یک الکترود، سلول سرطانی را در حین جراحی شناسایی می‌کند. این فناوری اکنون به مرحله بهره‌برداری رسیده و دارای تعرفه رسمی وزارت بهداشت است. رئیس پژوهشگاه ملی سرطان جهاد دانشگاهی درباره دیگر دستاوردهای فناورانه پژوهشگاه گفت: ما حتی از مواد جانبی سازمان انتقال خون برای استخراج مواد موردنیاز توسعه کیت‌های تشخیصی استفاده می‌کنیم. با تکیه بر این منابع، فناوری جدیدی مبتنی بر روش نانوکلاسترینگ طراحی کرده‌ایم که قادر است عوامل عفونی را با دقت بالا شناسایی کند. صرامی در بخش دیگری از سخنانش تصریح کرد: علاوه بر استفاده از ویروس به‌ عنوان ناقل، می‌توانیم ویروس را به‌عنوان عامل درمانی مستقیم به‌کار بگیریم. ویروس‌های آنکولیتیک یا آنکولی‌تیک - چه به ‌صورت طبیعی و چه به ‌صورت مهندسی‌شده - قادرند سلول‌های سرطانی را هدف قرار داده و تخریب کنند؛ این ویروس‌ها را می‌توان به‌ عنوان ابزار درمانی مستقیم در نظر گرفت. 
وی با اشاره به نمونه‌های تجربی گفت: این ایده که ویروس می‌تواند دشمن ما نباشد، بلکه به‌ عنوان یک درمانگر عمل کند، همان تغییری است که پیش‌تر در نگاه جامعه نسبت به سلول‌های بنیادی رخ داد و اکنون می‌توانیم نگرش مشابهی را نسبت به ویروس‌ها توسعه دهیم. رئیس پژوهشگاه ملی سرطان با تأکید بر تحول نقش ویروس‌ها در درمان گفت: برخی ویروس‌ها دیگر فقط ناقل نیستند؛ وارد بدن می‌شوند، در میان بافت می‌چرخند و توده‌های سرطانی را پیدا می‌کنند. وقتی ویروس هدف را شناسایی کند، وارد سلول سرطانی می‌شود و آن را از میان برمی‌دارد؛ این همان مکانیسم ویروس‌های آنکولیتیک است که هدفمند بافت سرطانی را مورد حمله قرار می‌دهد. ما می‌توانیم ویروس را از طریق تزریق وریدی یا تزریق داخل توده به کار بگیریم؛ ویروس مسیر خود را پیدا می‌کند و تومور را هدف قرار می‌دهد.