جولان در کاخ سفید

رضا عمویی: رهبر ائتلاف شورشیان که سال 2012 گروه تروریستی جبهه النصره و سال 2016 نیز گروه تروریستی دیگری با نام جبهه فتح شام را در سوریه پایه‌گذاری کرد، روز گذشته میهمان کاخ سفید در واشنگتن بود. «ابومحمد جولانی» فرمانده سابق شورشیان مسلحی که تا همین چندی پیش در فهرست گروه‌های تروریستی آمریکا و بسیاری دیگر از کشورهای غرب قرار داشت، این روزها با نام «احمدالشرع» کت و شلوار به تن کرده و هر از چندی میهمان یک کشور غرب است اما او این روزها نه به عنوان رهبر شورشیان مسلح، بلکه به عنوان رئیس‌جمهور جدید سوریه در غـرب مشغول دیـد و بازدید اسـت و «دونالد ترامپ»، رئیـس‌جمـهور آمریکا نیز از احمدالشرع به عنوان رئیس‌جمهور سوریه در کاخ سفید استقبال کرد.
البته بر اساس گزارش خبرگزاری‌ها دولت آمریکا پروتکل‌های رسمی را برای میزبانی از جولانی انجام نداد و جولانی و دارودسته‌اش از در پشتی کاخ سفید وارد شدند.
سفر جولانی به آمریکا نخستین سفر او به واشنگتن از زمان به قدرت رسیدن در دمشق و نخستین سفر کسی است که به عنوان رئیس‌جمهور سوریه به کاخ سفید می‌رود.
سفر جولانی به واشنگتن در حالی انجام شده که تا همین هفته گذشته نام او در آمریکا در فهرست رهبران تروریستی قرار داشت و 10 میلیون دلار جایزه برای سرش تعیین شده بود. همزمان با این سفر، «تامی پیگوت» معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه‌ای را که به ابتکار ایالات متحده برای حذف نام احمدالشرع  از فهرست تحریم‌ها تدوین شده بود، تصویب کرده و وزیر خارجه آمریکا تصمیم گرفته است نام الشرع را از فهرست تروریست‌های جهانی (SDGT) خارج کند.
همزمان سازمان ملل هم حذف اسم رئیس حکومت خودخوانده سوریه از لیست تروریسم را تائید و اعلام کرد «ابومحمد جولانی» معروف به «احمدالشرع» رئیس موقت سوریه دیگر همچون گذشته در فهرست تروریسم نیست و این امر  به لغو محدودیت‌های اعمال شده علیه وی اعم از مسدود کردن دارایی‌ها، ممنوعیت سفر و سایر تحریم‌های مرتبط با این رده‌بندی خواهد انجامید.
بنا بر گزارش وبگاه صدی البلد، این اقدام می‌تواند مقدمه‌ای برای روابط دیپلماتیک کشورهای غرب و آمریکا با سوریه در شکل جدید آن و تقویت مشروعیت بین‌المللی حاکمیت جولانی باشد. با این حال ابهاماتی درباره استانداردهای اتخاذ شده از سوی سازمان ملل برای تصویب این تغییر و چگونگی نظارت بر تعهد دولت جدید سوریه برای اجرای قوانین مبارزه با تروریسم و حقوق بشر وجود دارد. برخی تحلیلگران ضمن ابراز نگرانی نسبت به حذف نام جولانی از فهرست تروریستی سازمان ملل و آمریکا معتقدند این تغییر می‌تواند بهانه‌ای برای عدم بازخواست حاکمان جدید سوریه به دلیل اقدامات پیشین آنها در زمینه حقوق بشر باشد.  
* تبدیل تروریست شماره یک به رئیس‌جمهور!
دیدار جولانی با ترامپ، دومین دیدار این ۲ تروریست است. جولانی پیشتر نیز در ریاض با رئیس‌جمهور آمریکا دیدار کرده و ترامپ در سفر خود به عربستان به گرمی از جولانی استقبال کرده بود. البته رابطه آمریکا با جولانی بسیار فراتر از ترامپ است و دولت‌های پیشین آمریکا از هر ۲ حزب بارها تلاش کرده بودند جولانی را تحت هدایت خود به کار گیرند. درباره رابطه نزدیک دولت آمریکا با جولانی صحبت‌های زیادی وجود دارد. «رابرت فورد»، سفیر سابق آمریکا در دمشق طی سخنانی اعتراف کرده است با همکاری یک سازمان انگلیسی، رهبر القاعده در عراق (جولانی) را وارد سیاست کردیم! فورد در سخنان خود در یک نشست خبری گفته است: «در عراق سال 2003  مشغول کار بودم و آن زمان احمدالشرع که رئیس‌جمهور فعلی سوریه است، عضو القاعده و از فرماندهان ارشد القاعده در شمال عراق در شهر موصل بود. او را از نزدیک ندیده بودم، تا آنکه سال 2023 یک سازمان غیردولتی انگلیسی در زمینه حل منازعات از من دعوت کرد به آنها کمک کنم و جولانی را از دنیای تروریسم بیرون بیاوریم و وارد دنیای سیاست کنیم. وقتی ۲ سال پیش برای نخستین بار احمدالشرع را دیدم، گفتم هرگز فکر نمی‌کردم کنارتان بنشینم و او هم همین جمله را به من گفت. نام اولش در عراق نعام دغر و نام القاعده‌ای او جولانی و نام واقعی‌اش احمدالشرع است. ۲ بار دیگر طی ۲ سال گذشته با او ملاقات کردم و او تاکید داشت برای حکومت کردن باید مصالحه کرد».
اظهارنظر سفیر سابق آمریکا نشان می‌دهد آمریکایی‌ها از سال‌ها قبل از سقوط دولت سوریه، احمدالشرع را زیر نظر داشته‌اند و سال گذشته با تضعیف دولت سوریه و پیشروی نیروهای جولانی به فکر ملاقات مستقیم با او افتادند. در واقع با استناد به اظهارات سفیر سابق آمریکا، می‌توان نتیجه‌گیری کرد دستگاه‌های امنیتی - جاسوسی آمریکا از سال‌ها قبل از فروپاشی حکومت بشار اسد، با جولانی در ارتباط بودند و سال گذشته با کمک به جولانی برای ورود به کاخ ریاست جمهوری سوریه، او را از فرمانده یک گروه تروریستی تبدیل به حاکم سوریه کردند.
روایت سفیر سابق آمریکا در سوریه درباره مذاکره با جولانی از ۲ سال پیش و از مدت‌ها پیش از سقوط حکومت اسد، همچنین تایید‌کننده این است که واشنگتن طی ۲ سال گذشته با فردی در ارتباط نزدیک و مشغول مذاکره بوده که نام او همزمان در فهرست تروریستی خود آمریکا هم قرار داشته است! در این صورت به نظر می‌رسد فهرست تروریستی آمریکا چیزی بیش از یک فهرست سیاسی و ابزار چانه‌زنی برای مقامات این کشور نیست و این فهرست در واقعیت ارزش زیادی حتی برای خود دولت آمریکا هم ندارد.
* برای دل اسرائیل!
درباره ارتباط نزدیک آمریکا و حکومت جولانی در سوریه، نمی‌توان عنصر اسرائیل به عنوان رژیم دیوار به دیوار سوریه را نادیده گرفت. از منظر سیاسی، دیدار جولانی با ترامپ راه را برای آغاز دور تازه‌ای از مذاکرات مستقیم دمشق - تل‌آویو هموار کرده و آنگونه که برخی گزارش‌ها گفته‌اند، هدف اصلی این گفت‌وگوها، دستیابی به توافق امنیتی مرزی و آغاز فرآیند تدریجی عادی‌سازی روابط سوریه و رژیم صهیونیستی است.
چرخش استراتژیک سوریه به سوی آمریکا، آغاز پارادایم جدیدی از وابستگی سیاسی و امنیتی دمشق به غرب است. کارشناسان معتقدند لغو تحریم‌ها، دعوت رسمی از جولانی و وعده بازسازی اقتصادی، بخشی از پروژه بزرگ واشنگتن برای تثبیت رژیم موقت جولانی و بهره‌برداری از آن در نبرد علیه محور مقاومت بر اساس اهداف تل‌آویو است. در این معادله، سوریه به حلقه‌ای امنیتی پیرامون رژیم صهیونیستی بدل می‌شود؛ حلقه‌ای که مأموریتش انسداد مسیرهای ژئوپلیتیک حزب‌الله و تهدید عمق راهبردی ایران در شامات خواهد بود و در این چارچوب، غرب تلاش خواهد کرد رژیم جولانی را تثبیت و تقویت کند، البته تقویت جولانی بدون استقلال سیاسی و با وابستگی نظامی دمشق به واشنگتن همراه خواهد بود.
همزمان با حضور جولانی در واشنگتن، یک رسانه عبری‌زبان هم فاش کرد در جریان دیدار مقامات سوری با ترامپ، احتمال پیوستن سوریه به توافقنامه‌ آبراهام و عادی‌سازی روابط دمشق - تل‌آویو وجود دارد.
نشریه عرب‌زبان رای‌الیوم هم با انتشار سرمقاله‌ای تحلیلی به قلم «عبدالباری عطوان» نوشت: تصادفی نیست که سفر جولانی به آمریکا با حذف نام وی از فهرست تروریسم و قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل برای لغو تحریم‌های سوریه، همراه شده است. چنین اقدامات سریعی به نفع جولانی بدون چراغ سبز تل‌آویو ممکن نیست و عادی‌سازی روابط سوریه با اسرائیل در حال حاضر بسیار محتمل است. از سوی دیگر آمریکا تلاش دارد سوریه را به یک پایگاه نظامی بزرگ با دفتر مرکزی در دمشق و با شعباتی در شرق سوریه (پایگاه العمر)، در شمال این کشور در منطقه کردستان و در منطقه التنف در جنوب برای کنترل مثلث مرزی با عراق و اردن تبدیل کند. 
دکتر «مصطفی مقداد»، کارشناس عرب در اندیشکده روندهای سیاسی در لندن هم درباره روابط فعلی سوریه و آمریکا معتقد است واشنگتن ممکن است در برخورد با احمدالشرع، «الگوی اسرائیل در قبال تشکیلات خودگردان فلسطین» را دنبال کند و همواره به دنبال تحمیل شرایط خود به دمشق با هدف امکان مداخله دائمی در سوریه باشد. این الگو در عمل سوریه را به تحت‌الحمایه آمریکا تبدیل خواهد کرد و هیچ شانس و فرصتی برای عرض‌ اندام سوری‌ها در این وضعیت وجود نخواهد داشت.