گروه سیاسی: یکی از مهم‌ترین انتخابات پارلمانی تاریخ عراق امروز برگزار می‌شود؛ انتخاباتی که نتیجه آن نه‌تنها آینده سیاسی عراق، بلکه حتی می‌تواند آینده امنیتی، سیاسی و حتی ژئوپلیتیک غرب آسیا را با تغییرات شگرفی مواجه کند. برای ایران، عراق صرفاً یک همسایه با طولانی‌ترین مرز مشترک یا یک شریک تجاری عمده نیست، بلکه یک «فضای حیاتی» ژئوپلیتیک، عمق استراتژیک، همکار امنیتی در برابر تهدیدات تروریستی، شریک اصلی انرژی و شریک بزرگ اقتصادی است.
عراق امروز، سنگر پایدار محور مقاومت پس از تحولات تلخ سوریه و لبنان به شمار می‌رود. حفظ ثبات سیاسی - امنیتی عراق از طریق برگزاری انتخاباتی سالم و پرشور می‌تواند تضمین‌کننده دولتی مقتدر در عراق باشد که ثمره چنین دولتی در بغداد امنیت مرزهای غرب ایران و دستیابی به یکی از اهداف سیاست خارجی را که همان اخراج نیروهای آمریکایی از منطقه است، تضمین می‌کند.
این انتخابات، فقط انتخابات عراق نیست؛ ایران قدرتمند، خواستار عراق باثبات است؛ ثباتی که کلید طلایی امنیت ملی ما است.
* انرژی و مرز؛ همکاری برد - برد
مرز ۱۴۵۸ کیلومتری ایران و عراق، طولانی‌ترین خط مرزی زمینی کشورمان است که از شلمچه در جنوب غرب تا مهران، خسروی و شیخ‌صله در شمال غرب امتداد دارد. این مرز نه‌تنها گذرگاه تجارت و زیارت میلیون‌ها نفر در سال است، بلکه خط مقدم حفظ آرامش و امنیت مشترک ۲ ملت به شمار می‌رود. تجربه تلخ سال‌های ظهور داعش نشان داد بی‌ثباتی در یک سوی مرز، به سرعت به سوی دیگر سرریز می‌شود. حشد شعبی که اکنون به عنوان نهاد رسمی زیر نظر نخست‌وزیر عراق فعالیت می‌کند، همچنین ارتش عراق در سال‌های اخیر نقش مؤثری در پاکسازی مناطق مرزی از بقایای گروهک‌های تروریست و جلوگیری از نفوذ عناصر مخرب داشته‌اند. دولتی که از دل این انتخابات بیرون آید، اگر بر تقویت همکاری‌های امنیتی دوجانبه و اجرای کامل توافقنامه‌های مشترک تأکید کند، می‌تواند این دستاوردها را تثبیت کرده و آرامش پایدار را به ۴ استان مرزی ایران و مناطق همجوار عراق هدیه دهد.
یکی از موفق‌ترین فصل‌های روابط ایران - عراق در یک دهه اخیر، همکاری در حوزه انرژی بوده است. ایران با صادرات روزانه 30 تا 40 میلیون مترمکعب گاز طبیعی معادل 18 میلیارد مترمکعب در سال، همچنین صادرات 1.5 گیگاوات برق به عراق، نقش کلیدی در تأمین انرژی این کشور ایفا می‌کند. نیروگاه‌های متعدد عراق، بویژه در بغداد، بصره و مناطق مرکزی، بدون گاز و برق ایران با بحران جدی مواجه می‌شوند.
* تضمین 12 میلیارد دلاری
یکی از مهم‌ترین دستاوردهای سیاسی عراق در سال‌های اخیر، تلاش برای کاهش حضور نیروهای خارجی و تأکید بر حاکمیت ملی بوده است. دولتی مستقل که تصمیم‌گیری‌هایش تحت تأثیر فشارهای خارجی نباشد، بهترین ضامن برای جلوگیری از تبدیل خاک عراق به صحنه رقابت‌های بیگانگان است. چنین دولتی می‌تواند با تقویت روابط حسنه با همسایگان، بویژه ایران، فضای منطقه را از تنش‌های غیرضروری دور نگه دارد و به تهران امکان دهد منابع خود را بر توسعه داخلی و دیپلماسی سازنده متمرکز کند. استقلال عراق از دخالت‌های غرب، به معنای امنیت بیشتر ایران است، زیرا کشوری باثبات و مستقل در غرب کشور، مانعی بزرگ در برابر هرگونه ماجراجویی خارجی خواهد بود
حجم تجارت دوجانبه ایران و عراق در سال‌های اخیر به بیش از ۱۲ میلیارد دلار رسیده و این رقم همچنان رو به رشد است. صدها شرکت ایرانی در پروژه‌های بازسازی زیرساخت‌ها، جاده‌سازی، بیمارستان‌سازی و تأمین تجهیزات صنعتی عراق فعالند و بازار این کشور یکی از مهم‌ترین مقاصد صادراتی کالاهای ایرانی از مواد غذایی تا مصالح ساختمانی به شمار می‌رود. توریسم، به عنوان یکی از پویاترین بخش‌های این مناسبات اقتصادی، جریان ارزی قابل توجهی در هر ۲ جهت ایجاد کرده و به موتور محرک توسعه مشترک تبدیل شده است.
برای نمونه، سالانه بیش از ۵ میلیون زائر ایرانی برای زیارت عتبات عالیات به نجف، کربلا، کاظمین و سامرا سفر می‌کنند. این سفرها نه‌تنها میلیاردها دلار به اقتصاد عراق (اقامت، حمل‌ونقل، سوغات و خدمات) تزریق می‌کند، بلکه به رونق کسب‌وکارهای کوچک در شهرهای مقدس و ایجاد هزاران شغل مستقیم و غیرمستقیم در بخش خدمات عراق کمک شایانی کرده است. در مقابل، میلیون‌ها شهروند عراقی هر سال برای زیارت حرم مطهر حضرت امام رضا(ع) در مشهد، حضرت فاطمه معصومه(س) در قم، حضرت شاهچراغ(ع) در شیراز، حضرت عبدالعظیم(ع) در شهرری و دیگر بقاع متبرکه به ایران سفر می‌کنند. تنها در سال ۱۴۰۳، 4.5 میلیون زائر عراقی وارد ایران شدند که هر یک به طور میانگین ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ دلار هزینه اقامت، حمل‌ونقل، سوغات و نذور کردند و ارز مستقیم به اقتصاد ایران وارد کردند.
علاوه بر این باید از توریسم پزشکی نیز سخن گفت. بیمارستان‌های فوق‌تخصصی تهران، شیراز، مشهد و اصفهان میزبان ده‌ها هزار بیمار عراقی برای درمان‌های پیشرفته (سرطان، پیوند عضو، جراحی قلب و ناباروری) هستند که میانگین هزینه هر بیمار همراه با همراهان بین ۱۰ تا ۳۰ هزار دلار است. همچنین شهرهای شمال ایران، کیش و قشم میزبان صدها هزار گردشگر عراقی در تعطیلات عید فطر، نوروز و تابستان هستند که هزینه‌های اقامت، خرید و تفریحات‌شان، دلار قابل توجهی به اقتصاد محلی ایران تزریق می‌کند. در جهت معکوس، علاوه بر عتبات مقدس عراق، سواحل جنوب عراق، جزایر و شهرهای تاریخی مانند مدائن، بابل و اور نیز جاذبه‌ای رو به رشد برای گردشگران ایرانی به شمار می‌روند.
این جریان‌های توریستی در مجموع سالانه بیش از ۸ تا ۱۰ میلیارد دلار جریان ارز دوطرفه ایجاد می‌کند، ده‌ها هزار شغل در حوزه هتل‌داری، حمل‌ونقل، رستوران‌داری، صنایع دستی و خدمات درمانی در هر ۲ کشور به وجود می‌آورد و به تعادل تجاری کمک شایانی می‌کند. دولت آینده عراق اگر بر تسهیل صدور ویزا، افزایش پروازهای مستقیم، امنیت مسیرهای زمینی و هوایی و بازاریابی مشترک تأکید کند، این ظرفیت عظیم را بیش از پیش شکوفا و منافع اقتصادی ۲ ملت را چند برابر خواهد کرد.
* چالش‌ها و فشارهای خارجی
با وجود پیشرفت‌ها، فشارهای خارجی برای تغییر توازن سیاسی عراق ادامه دارد. برخی جریان‌های سیاسی با حمایت مالی و رسانه‌ای کشورهای غربی، همچنین عرب حاشیه خلیج فارس، به دنبال کاهش همکاری‌های عراق با همسایگان و طولانی کردن حضور نظامی آمریکا هستند. این فشارها اگر به نتیجه برسد، می‌تواند ثبات منطقه را به مخاطره بیندازد و هزینه آن را مردم عراق و ایران بپردازند. در مقابل، سفرهای مکرر مقامات ارشد عراقی به تهران، دیدارهای گرم با مسؤولان کشورمان و امضای توافق‌های متعدد در حوزه‌های مختلف، نشان‌دهنده اراده جدی برای حفظ و تقویت روابط است. ایران نیز همواره بر احترام کامل به حاکمیت عراق، عدم دخالت در امور آن و حمایت از انتخاب مردم این کشور تأکید کرده است.
* یک انتخابات؛ ۲ برنده
انتخابات پارلمانی که امروز انجام می‌شود، فرصتی تاریخی برای ملت عراق است تا دولتی مستقل، باثبات و متعهد به همکاری با همسایگان را برگزیند. چنین دولتی بهترین تضمین برای تداوم امنیت مرزهای مشترک، گسترش همکاری‌های انرژی - که ایران تأمین‌کننده اصلی آن است - توسعه تجارت دوجانبه، تعمیق پیوندهای فرهنگی و حفظ توازن منطقه‌ای خواهد بود. استقلال عراق از فشارهای خارجی و پایبندی به اصل حسن همسایگی، نه‌تنها عزت و پیشرفت مردم این کشور را تضمین می‌کند، بلکه قوی‌ترین ضمانت برای امنیت ملی و منافع بلندمدت ایران به شمار می‌رود. تهران بارها اعلام کرده ثبات و موفقیت عراق را موفقیت خود می‌داند و آماده هرگونه همکاری برای تحقق این هدف مشترک است. ۲۰ آبان، روزی نیست که فقط عراقی‌ها پای صندوق بروند؛ روزی است که آینده صلح، همکاری و امنیت ۲ ملت برادر رقم می‌خورد. انتخاب عراق مستقل، باثبات و همکار، انتخاب ایران امن، پیشرو و سربلند است. این انتخابات، آغاز عهدی نوین برای ۲ کشوری است که سرنوشت‌شان از قرن‌ها پیش به هم گره خورده.