
انتخابات عراق برای تعیین 329 کرسی مجلس نواب این کشور برگزار شد. هم مشارکت و هم نتایج این دوره از انتخابات پارلمانی عراق بسیار قابل توجه بود؛ انتخاباتی که یک «آری» توسط مردم این کشور به حضور در صحنه سیاسی این کشور بود. بر این اساس بیش از 12 میلیون عراقی از میان 21.4 میلیون ثبتنامکننده برای رأیدهی در انتخابات حضور یافتند که نشاندهنده افزایش 12.5 درصدی نسبت به دوره پیشین است. کمیساریای عالی انتخاباتی عراق که از سال 2021 مدل منحصر به فرد خود در اعلام نسبت مشارکت را بر اساس تعریف مورد اتفاق با رهبران سیاسی عراق اجرا میکند، مشارکت عمومی در این دوره را 56 درصد اعلام کرد.
بیشترین میزان مشارکت در استان دهوک عراق با 76 درصد و کمترین آن در استان میسان عراق با 40 درصد بود که نشان میدهد تغییر آنچنانی در مشارکت استانهای شیعی در این انتخابات نسبت به دوره قبل وجود ندارد اما نتایج این انتخابات نشاندهنده مسائل زیادی در سپهر سیاسی عراق است. طبق اخبار اولیهای که منتشر شد، ائتلاف دولت فعلی (سودانی) پیشتاز انتخابات است. گفته شده تقریبا 50 کرسی به ائتلاف الاعمار و تنمیه اختصاص یافته است که بر اساس آن نخستوزیر فعلی عراق با شعار سازندگی و توسعه توانست رای اول عراقیها را کسب کند. موضوعی که دور از باور هم نبود. محمدشیاع السودانی نخستوزیر فعلی عراق در ۳ سال حضور در کاخ نخستوزیری سعی کرد نوعی توازن قوا در سیاست خارجی و توسعه اقتصادی در داخل را در پیش گیرد.
اما دومین پیروز انتخابات عراق، حزب سیاستمدار کهنهکار این کشور «نوری مالکی» بود. وی توانست مانند انتخاباتهای گذشته با یک پایداری جدی در نتایج دوباره مقام دوم را کسب کند و همچنان در آینده سیاسی عراق نقش موثری داشته باشد و بازیگر اصلی چارچوب هماهنگی شیعی باقی بماند. او یکی از رقیبان اصلی دولت سودانی است ولی به نظر میرسد اگر سودانی قصد دارد به کاخ نخستوزیری برسد باید با مالکی ائتلاف تشکیل دهد.
پدیده این دوره انتخابات عراق ائتلاف «صادقون» به رهبری «قیس خزعلی» فرمانده عصائب الحق که چند سال قبل از سیدمقتدا صدر جدا شد و یکی از گروههای اصلی و ستون فقرات مقاومت و حشد شعبی محسوب میشود. وی در چند سال اخیر رابطه خوبی با دولت سودانی داشت و سعی کرد اصلاحات ساختاری در سیستم امنیتی و مرزی این کشور ایجاد کند. از جریانات دیگر شیعی عراق میتوان به حکمت ملی (سیدعمار حکیم) اشاره کرد که این ائتلاف در استانهای شیعهنشین بویژه نجف نتایج خوبی گرفت. سپاه بدر (هادی العامری) و گردانهای حزبالله به رهبری سیاسی گروه جنبش حقوق از دیگر گروههای موفق این دوره عراق بودند. بویژه جریان حزبالله عراق که اکنون به بخشی از روند سیاسی پیوسته و میتواند در آینده این کشور نقشآفرینی جدی داشته باشد.
پیشبینی احتمالی آن است که شیعیان بیش از ۱۸۵ کرسی را کسب میکنند و همین باعث میشود قدرت اول و جایگاه فعلی خود را مستحکمتر کنند. از نکات مهم این دوره شکست گروههای تشرینی در بغداد بود که نتوانستند رتبه خوبی کسب کنند. این نتایج در جریان شیعی نشاندهنده اعتماد مردم به گروههای مقاومت و توسعهگراست.
در جبهه اهل سنت نیز رقابت همانطور که پیشبینی میشد رقم خورد و حزب تقدم به رهبری محمد حلبوسی در بیشتر استانهای سنی رتبه نخست را دارد و ائتلافهای العزم (مثنی السامرائی) و السياده (خمیس الخنجر) مقامهای دوم و سوم را کسب کردند که قابل پیشبینی بود.
در اقلیم کردستان پیروزی اصلی از آن حزب دموکرات به رهبری بارزانی بود که رای آنها از یک میلیون هم فراتر رفت. یکی از مهمترین موضوعاتی که در اقلیم رخ داد آن بود که دوباره به ۲ بلوک قدرت تبدیل شد و حزب نسل جدید و گوران که جزو تجدیدطلبان این منطقه هستند، شکست سنگینی خوردند. در اقلیم، دموکرات KDP (1.024 میلیون رأی) ۲۹ کرسی، اتحادیه PUK (۵۰۳ هزار) ۱۸، گوران ۵ و نسل جدید 3 کرسی کسب کردند و گروه جماعت اسلامی کردستان هم رتبه ششم را کسب کرد.
پ* یام انتخابات عراق چه بود؟
چندین پیام جدی در انتخابات عراق نهفته بود که باعث میشود این انتخابات را روند آری به مقاومت بدانیم.
پروژه تحریم انتخابات توسط سید مقتدا صدر شکست سختی خورد. از سوی دیگر با تمام فشارها شیعیان با رای مردم جایگاه مستحکمتری پیدا کردند و جریانهای نزدیک به مقاومت مانند قانون، بدر، حقوق و صادقون رای خیلی خوبی کسب کردند. عراقیها از ایده تحریم انتخابات عبور کردهاند، زیرا به این نتیجه رسیدند که تحریم انتخابات در سالهای اخیر فایدهای نداشته است. نکته جالبتر حضور کاندیداهای جوان بود. رهبران سیاسی قدیمی و سنتی، نامزدهای جوان را در لیستهای خود قرار دادند، زیرا متوجه شدند میزان زیادی از رأیدهندگان بین 25 تا 40 سال قرار دارند.
همچنین نخستوزیر آینده دوباره باید از سوی ائتلاف کامل شیعیان چارچوب هماهنگی انتخاب شود و محمد شیاع السودانی باید برای رسیدن به کاخ نخستوزیری از مسیر چارچوب هماهنگی عبور کند. نکته مهم دیگر آن بود که گزینههای نزدیک به حزب بعث در اهل سنت و سکولار شیعه رای ضعیفی کسب کردند و جنبش تشرینیها که سال 2019 آشوب بزرگی در عراق به پا کرد، با عملکرد ضعیف چند سال گذشته شکست خورد.
در ابعاد داخلی هم این رایگیری نشان داد نزدیکی با مقاومت و توسعه اقتصادی در عراق مورد تایید اکثریت عراقیهاست. یکی از پیامهای مهم دیگر این انتخابات ابعاد خارجی است. رای خوب جریان شیعی با شاکلهبندی جریانهای مقاومت مثل قانون، صادقون، حزبالله، بدر و حکمت نشان داد تلاشهای آمریکا برای تحت فشار قرار دادن مقاومت و خلع سلاح این گروهها، راه به جایی نخواهد برد. این گروهها اکنون قویتر از قبل فعالیتهای خود را از سر میگیرند.