رضا عمویی: این روزها خیابان‌های کاراکاس، پایتخت ونزوئلا چراغانی و بشدت پرجنب و جوش است. مردم شاد ونزوئلا از ابتدای ماه اکتبر (۳ ماه زودتر) به استقبال جشن‌های سال نو میلادی رفته‌اند و از هم‌اکنون کاراکاس رنگ و بوی سال ۲۰۲۶ را به خود گرفته است. وقتی در خیابان‌های شاد و رنگارنگ کاراکاس قدم می‌زنید، باورکردنی نیست که این همان کشوری است که در مجاورت آن حداقل 8 ناو آمریکایی و ۵ هزار نیروی نظامی کمین کرده‌اند. مشخص است مردم ونزوئلا توجهی به تهدیدات آمریکا ندارند، چون آنها در حالی به استقبال جشن‌های سال نو میلادی رفته‌اند که همین چند روز پیش، رئیس‌جمهور آمریکا دستور عملیات نظامی جدید را در این منطقه صادر کرد و «پیت هگست»، وزیر جنگ آمریکا هم پس از فرمان ترامپ، آغاز عملیات جدید نظامی به نام «نیزه جنوبی» در مجاورت آب‌های ونزوئلا را تایید کرد. گویی هر چه از جنگ آمریکا علیه ونزوئلا گفته می‌شود، بیشتر در فضای رسانه‌ای است اما در فضای واقعی و خیابان‌های ونزوئلا هیچ نشانی از کشور زیر سایه تهدید جنگ نیست و ونزوئلایی‌ها به امور روزمره خود مشغولند.
از سوی دیگر، روز گذشته مارکو روبیو اعلام کرد وزارت خارجه آمریکا در صدد قرار دادن کارتل د لوس سولز - به زعم واشنگتن تحت رهبری نیکلاس مادورو! - در فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی است. وزیر خارجه آمریکا این گروه را عامل فساد ساختاری دولت ونزوئلا، اجرای اقدامات تروریستی و مشارکت در قاچاق مواد مخدر به آمریکا و اروپا معرفی کرد. روبیو در پیام خود ادعای آمریکا مبنی بر رهبری این باند تبهکار توسط مادورو را تکرار کرد و گفت این تصمیم از ۲۴ نوامبر/ ۳ آذر اجرایی خواهد شد.
روبیو همچنین در پیام دیگری مدعی شد مادورو به عنوان رهبر یک سازمان تروریستی خارجی طبقه بندی شده و عملیات برای دستگیری یا ترور او به زودی آغاز خواهد شد.
اما فراتر از دارایی‌ها و زیرساختهای ونزوئلا، به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها با تروریستی اعلام کردن کارتل د لوس سولز و طرح این ادعا که کارتل یادشده تحت فرماندهی رئیس‌جمهور ونزوئلا قرار دارد، درصدد هدف قرار دادن مستقیم «نیکلاس مادورو» یا شاید ترور او هستند. شاید به زعم مقامات آمریکایی، ترور مادورو گزینه‌ای کم‌هزینه‌تر از یک جنگ تمام‌عیار و مداخله زمینی در ونزوئلاست.
روز گذشته همچنین پس از اظهارات روبیو مبنی بر تروریستی اعلام کردن یک کارتل به اصطلاح نزدیک به رئیس‌جمهور ونزوئلا، وقتی از دونالد ترامپ پرسیده شد آیا اظهارنظر روبیو به این معناست که آمریکا می‌تواند دارایی‌ها و زیرساختهای مادورو را در ونزوئلا هدف قرار دهد، گفت: «این به ما اجازه چنین کاری را می‌دهد اما نگفته‌ایم می‌خواهیم این کار را انجام دهیم».
* چماق و هویج آمریکا
تهدیدات آمریکا علیه ونزوئلا فراتر از تهدیدات لفظی است و پنتاگون (وزارت جنگ آمریکا) روز یکشنبه اعلام کرد ناو «یواساس جرالد فورد»، به عنوان بزرگ‌ترین و پیشرفته‌ترین ناو هواپیمابر نیروی دریایی آمریکا، با ۵ هزار نفر نیروی نظامی و ده‌ها جنگنده مستقر بر عرشه، همراه با گروه رزمی آن وارد کارائیب در مجاورت ونزوئلا شده است. این نیروها به ۸ ناو جنگی، یک زیردریایی هسته‌ای و جنگنده‌های «اف ۳۵» که پیش‌تر به کارائیب اعزام شده بودند، اضافه می‌شوند.
همزمان با افزایش تهدیدات آمریکا علیه ونزوئلا و اعزام گسترده ناوهای آمریکایی، رئیس‌جمهور آمریکا از احتمال آغاز گفت‌وگو با رئیس‌جمهور ونزوئلا خبر داد. ادعای ترامپ درباره احتمال گفت‌وگو با مادورو در حالی است که تنش‌ها میان واشنگتن و کاراکاس در بالاترین سطح سال‌های اخیر قرار دارد و آمریکا حجم گسترده‌ای از نیروهای نظامی خود را در کارائیب مستقر کرده. دونالد ترامپ در ادعای خود گفته است: «ممکن است گفت‌وگوهایی با مادورو داشته باشیم و خواهیم دید نتیجه چه می‌شود. آنها مایل به گفت‌وگو هستند». از سوی دیگر ادعای ترامپ درباره احتمال گفت‌وگو در حالی مطرح شده که همزمان رویترز در گزارشی به نقل از مقامات آمریکایی تایید کرد مقامات ارشد دولت ترامپ هفته گذشته طی ۳ نشست در کاخ سفید گزینه‌های عملیات نظامی احتمالی علیه ونزوئلا، از جمله حمله زمینی به این کشور را بررسی کردند.
در این وضعیت به نظر می‌رسد ادعای ترامپ درباره احتمال گفت‌وگو با رئیس‌جمهور ونزوئلا تا حد زیادی یک بلوف رسانه‌ای با هدف فشار بیشتر به مادورو انجام شده است، چون او پیش از این ادعا در روز جمعه گفته بود درباره حمله به ونزوئلا «تا حد زیادی تصمیم خود را گرفته‌ام».
* مقدمه‌چینی واشنگتن برای جنگ
همزمان با نشانه‌ها و سیگنال‌های متناقضی که از آمریکا درباره جنگ یا گفت‌وگو با ونزوئلا صادر می‌شود، رادیو ملی آمریکا (NPR) گزارش داد با ورود ناو هواپیمابر یواساس جرالد فورد به دریای کارائیب، مقدمات برای اقدام نظامی علیه ونزوئلا در حال فراهم شدن است. بر اساس گزارش رادیو ملی آمریکا، در عین حال برخی مقام‌های پنتاگون - که خواستند نام‌شان فاش نشود - در گفت‌وگو با این رسانه اعلام کردند استقرار ناو جرالد فورد که از مدیترانه به کارائیب منتقل شده، می‌تواند صرفاً یک ابزار فشار بر نیکلاس مادورو باشد.
این گزارش می‌افزاید دولت ترامپ همزمان با برگزاری رزمایش‌های نظامی ارتش ایالات متحده در منطقه کارائیب، در حال برگزاری نشست‌های سطح بالا با اعضای کنگره و رهبران خارجی است. یک مقام آمریکایی هم به فاکس‌نیوز گفت: «میز فرمان برای اقدام نظامی علیه ونزوئلا چیده شده است». در همین حال، برخی قانونگذاران آمریکایی هشدار داده‌اند ایالات متحده بدون هیچ توجیه روشنی به سمت جنگ با ونزوئلا سوق داده می‌شود.
«تاکر کارلسون» از برنامه‌سازان مطرح آمریکایی نزدیک به ترامپ و عضو حزب جمهوری‌خواه هم از سیاست‌های کاخ سفید درباره حملات به قایق‌های ماهیگیری به بهانه پیشگیری از قاچاق مواد مخدر انتقاد کرد. او در سخنان خود تاکید کرد آمریکا به دنبال تغییر رژیم ونزوئلا است. این برنامه‌ساز آمریکایی افزود: «چشم‌انداز تغییر رژیم مادورو از جانب افرادی همچون لیندزی گراهام مطرح شده و این کارها متأسفانه حتی از یک مورد مرگ ناشی از ماده مخدر فنتانیل در آمریکا جلوگیری نخواهد کرد». پیش‌تر ترامپ مدعی شده بود حمله به قایق‌ها در نزدیکی آب‌های ونزوئلا با هدف جلوگیری از قاچاق مواد مخدر و مرگ و میر ناشی از اعتیاد به ماده مخدر فنتانیل در آمریکا انجام می‌شود؛ هر چند بسیاری گفته‌اند واضح است حجم عظیم ناوهای آمریکایی نزدیک ونزوئلا برای تغییر رژیم است، نه مبارزه با موادمخدر!
* گزینه‌های سخت ترامپ در ونزوئلا
باید در نظر داشت استقرار گسترده نیروهای نظامی و ناوهای آمریکایی در مجاورت ونزوئلا ممکن است نتواند برآورده‌کننده اهداف واشنگتن باشد. علاوه بر 8 ناو جنگی، همچنین 13 کشتی جنگی کوچک‌مقیاس در موضع تهاجم علیه ونزوئلا قرار گرفته‌اند و گزارش‌ها نشان می‌دهد هم‌اکنون 20 درصد ناوگان دریایی ارتش آمریکا در اطراف ونزوئلا مستقر شده‌اند.
کارشناسان معتقدند دونالد ترامپ با استفاده بیش از اندازه از اهرم قدرت نظامی آمریکا در برابر ونزوئلا، در حال فرسایش سرمایه سیاسی آمریکاست. به اعتقاد کارشناسان اتکای بی‌وقفه به فشار و نمایش قدرت، بدون توجه به محدودیت‌ها و پیامدها، میراثی از شکاف‌ها و بی‌اعتمادی‌ها به آمریکا برجا خواهد گذاشت که اثرات آن ممکن است سال‌ها بر دیپلماسی آمریکا سنگینی کند. ناکامی ترامپ در عملی کردن ادعاها و شعارهایش در پرونده‌هایی چون اوکراین، چین، تایوان و ایران به همراه واکنش منفی در داخل آمریکا و کشورهای آمریکای لاتین به عملیات نظامی «نیزه جنوبی» علیه ونزوئلا، نشان می‌دهد سیاست چنگ و دندان نشان دادن ترامپ به مادورو تاکنون ناکارآمد بوده است، چون از طرف دیگر نشانی از فروپاشی یا تسلیم در میان نیروهای نظامی و سیاستمداران ارشد ونزوئلا هم دیده نمی‌شود.
تا اینجای کار آمریکا نشان داده از درگیری گسترده با ونزوئلا اجتناب می‌کند و سعی دارد بتواند کودتایی را در آنجا سازماندهی یا مادورو را مجبور به استعفا کند یا با ترور او حکومت را واژگون کند اما هیچ‌کدام از این اهداف تا امروز محقق نشده است. اگر ترامپ در پرونده ونزوئلا هم مانند پرونده اوکراین با شکست روبه‌رو شود، به احتمال زیاد بسیاری در آمریکا او را به دلیل مصرف بی‌محابای قدرت نظامی آمریکا مورد حملات و انتقادات تند قرار خواهند داد؛ قدرتی که به جای مدیریت شدن، این روزها فقط به نمایش گذاشته می‌شود و به جای ایجاد ثبات، صرف بحران‌سازی و بی‌ثبات‌سازی می‌گردد و به جای تقویت مشروعیت آمریکا، اعتبار آن کشور را تحلیل خواهد برد.
البته گزارش‌های دیگری نیز حاکی از آن است لابی‌های ونزوئلا و کوبا در آمریکا در حال رایزنی با دولت ترامپ هستند و ممکن است به توافقاتی نیز برسند و حتی اگر توافقی در کار باشد، باز هم ترامپ از گزند انتقادات و حملات در داخل آمریکا در امان نخواهد بود و احتمالا بسیاری از رئیس‌جمهور ناقص‌العقل آمریکا سوال خواهند کرد: چرا پیش از هزینه‌های نظامی گسترده به سمت مدیریت تنش با ونزوئلا حرکت نکرده است؟ حتی عملیات نظامی آمریکا در ونزوئلا هم ریسک بالایی برای واشنگتن خواهد داشت و بعید نیست مداخله نظامی مستقیم، ونزوئلا را به باتلاق‌هایی نظیر عراق و افغانستان برای آمریکا تبدیل کند!