گروه اقتصادی: کندی در تأمین مالی، دیوان‌سالاری پیچیده اداری و تاخیر در ترخیص تجهیزات از گمرک، مهم‌ترین موانع توسعه تجدیدپذیرها هستند؛ موانعی که به نظر می‌رسد وزارت نیرو در رفع آنها پیگیری مؤثر و قاطعی نداشته و حالا کشور را در آستانه بازگشت خاموشی‌ها قرار داده است.
در شرایطی که ناترازی برق به یکی از مشکلات کشور بدل شده، مسیر توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر هنوز با گره‌های اداری و مالی گشوده نشده مواجه است؛ طرح‌های بلندپروازانه‌ای که قرار بود چهره شبکه برق کشور را دگرگون کنند، امروز میان وعده و اجرا در رفت‌و‌برگشت‌اند و بسیاری از وعده‌های وزارت نیرو و ساتبا محقق نشده است. در این میان سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) به عنوان متولی اصلی این حوزه، نتوانسته نقشی موثر در هماهنگی و پیشبرد طرح‌ها ایفا کند. اگرچه دولت چهاردهم توسعه تجدیدپذیر را یکی از ارکان سیاست‌های خود معرفی کرده اما واقعیت‌های اجرایی نشان می‌دهد نبود پیگیری منسجم، وعده‌ها را در مسیر تحقق متوقف کرده است.
* وعده‌های خاک خورده وزارت نیرو
چند سال است اقتصاد ایران با پدیده ناترازی برق دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ مشکلی که دیگر تنها به اختلال در زندگی روزمره مردم محدود نمانده و صنعت کشور را با آسیب‌های جدی مواجه کرده است. در چنین شرایطی تنوع‌بخشی به سبد انرژی و حرکت به سمت تجدیدپذیرها، بویژه انرژی خورشیدی یک الزام و ضرورت برای پایداری شبکه برق کشور محسوب می‌شود. دولت چهاردهم نیز با درک همین اهمیت، وعده‌های بزرگی را مطرح کرده است؛ از تأکید رئیس‌جمهور در اسفند ۱۴۰۳ بر «اراده جدی دولت» برای تولید ۳۰ هزار مگاوات برق تجدیدپذیر تا پایان دوره خود، تا وعده‌های مشخص‌تر سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق(ساتبا). در وعده‌ای دیگر نیز محسن طرزطلب، رئیس ساتبا، اردیبهشت‌ماه امسال از تعهد این سازمان برای ساخت ۱۰ هزار مگاوات تا پایان سال خبر داد؛ وعده‌های زیادی که بررسی‌ها خبر از عملی شدن تعداد بسیار کمی از آنها می‌دهد.
* کندی زیاد در اجرای طرح ۷۰۰۰ مگاواتی ایران و چین
این وعده‌های خوش‌بینانه در عمل با واقعیت فاصله زیادی دارد. با وجود گذشت بیش از نیمی از سال، ظرفیت نصب‌شده تجدیدپذیرها تاکنون تنها به حدود ۳۰۰۰ مگاوات رسیده است. این عقب‌ماندگی شدید، تحقق هدف ۱۰ هزار مگاواتی را در عمل ناممکن کرده و حتی رسیدن به هدف ۱۲ هزار مگاواتی برنامه هفتم توسعه را نیز در هاله‌ای از ابهام فرو برده است. ریشه این ناکامی کجاست؟ شواهد نشان می‌دهد مشکل اصلی نه در برنامه‌ریزی، بلکه در اجرا و به طور مشخص، در فقدان پیگیری مؤثر از سوی وزارت نیرو و بویژه ساتبا برای رفع موانع اداری و مالی است. طرح کلیدی ۷۰۰۰ مگاواتی برق خورشیدی قرار بود با سرمایه‌گذاری 1.8 میلیارد دلاری صندوق توسعه ملی اجرا شود اما بر اساس گزارش‌های میدانی، بخش بزرگی از تجهیزات وارداتی ماه‌هاست در گمرک معطل مانده و فرآیندهای اداری مانند تخصیص زمین و عقد قرارداد با پیمانکاران نیز با دیوان‌سالاری‌های فرسایشی مواجه است. در این میان، نقش ساتبا به عنوان نهاد متولی اصلی برای هماهنگی بین‌دستگاهی و فشار برای تسریع روندها، کمرنگ و ناکارآمد بوده است.
* زنگ خطر خاموشی در تابستان آینده
این وضعیت در مقیاس کوچک‌تر نیز قابل مشاهده است. توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، بویژه انرژی خورشیدی متناسب با شرایط موجود به‌صرفه‌ترین و امن‌ترین راهکار به نظر می‌رسد. تنها با توسعه انرژی خورشیدی در پایتخت می‌توان کمک بزرگی برای رفع ناترازی برق در کل کشور کرد. در همین راستا چندی پیش شرکت توزیع برق تهران، خورشیدی شدن پایتخت (مصرف ۲۰ درصد برق کشور) را با داشتن بیش از ۲۸۰ روز آفتابی، «راه نجات» شبکه برق عنوان کرده بود. با این حال اجرای تکلیف قانونی ماده ۵ خدمات کشوری که دستگاه‌های اجرایی را ملزم به تأمین ۲۰ درصد برق خود از خورشیدی می‌کند، در عمل متوقف مانده و سهم ناچیز انرژی خورشیدی در پایتخت، نشان‌دهنده کندی اجرا در سطح سیاست‌گذاری است. با سرعت فعلی، چشم‌انداز حوزه انرژی کشور نگران‌کننده است. وزارت نیرو اگر نتواند هرچه سریع‌تر دیوان‌سالاری‌های اداری را رفع کرده و روند اجرای طرح‌ها را از وضعیت فعلی خارج کند، تکرار خاموشی‌ها در تابستان ۱۴۰۵ دور از انتظار نخواهد بود و مسؤولیت این ناکامی به طور مستقیم متوجه این وزارتخانه خواهد بود.
وعده‌های برقی وزارت نیرو در می‌خورد
ارسال نظر
پربیننده
تازه ها