پیروزی در سرزمین یخ

علی‌اکبر روح‌نواز: وقتی یک تیم ایرانی قدم در خاک ازبکستان می‌گذارد، آن‌ هم برای رویارویی با حریفی که هم در لیگ داخلی‌اش استخوان‌دار است و هم چند ملی‌پوش آماده در اختیار دارد، هیچ‌کس انتظار ندارد بازی، رنگ شجاعت و جسارت به خود بگیرد اما تراکتورِ دراگان اسکوچیچ نشان داد هنوز هم می‌توان خارج از خانه فرماندهی زمین را به دست گرفت؛ حتی اگر میزبان، تیمی باشد که چند سال است به نماد نظم و سختی در فوتبال آسیای مرکزی تبدیل شده است.
نسف قارشی با ۵ بازیکن ملی‌پوش و سابقه شکست دادن همین تراکتور در ۲ دیدار قبل، پا به میدان گذاشت؛ آنها امیدوار بودند نماینده ایران را درست شبیه همان شبی که تیم ملی‌شان ایران را زمینگیر کرد، از حرکت بیندازند و فضای رسانه‌ای کشورشان را بار دیگر از غرور لبریز کنند اما آنچه رخ داد، تصویری تازه از تراکتور بود؛ تیمی که بدون هیاهو اما با یکپارچگی کم‌نظیر به قلب ازبک‌ها زد و بازی را به نفع خودش مدیریت کرد.
شاگردان اسکوچیچ یک گل زدند اما می‌توانستند ۳-۲ گل دیگر هم وارد دروازه نسف کنند. کم‌دقتی در ضربات آخر، مانع تبدیل پیروزیِ منطقی به یک برد پرگل شد اما همان یک گل هم کافی بود تا تراکتور 3 امتیاز حیاتی را از ورزشگاهی به تبریز ببرد که سال‌ها برای تیم‌های غرب آسیا خوش‌یمن نبود.
در این بازی، تفاوت اصلی نه در قدرت بدنی بود و نه در ستاره‌های باتجربه. تفاوت، روی نیمکت رقم خورد؛ جایی که مربی کروات تراکتور خوانش درستی از تیم رقیب داشت، نبض بازی را مدیریت کرد و اجازه نداد ازبک‌ها کوچک‌ترین شانسی برای ساختن لحظات خطرناک پیدا کنند. اسکو با انتخاب‌های تاکتیکی‌اش نشان داد تجربه‌اش در فوتبال غرب و شرق آسیا، حالا تبدیل به سلاحی جدی برای نماینده ایران شده است.
* تراکتور؛ بدون شکست، بدون ترس
اگر کسی جدول لیگ نخبگان آسیا را بدون توجه به نتایج مرور کند، شاید فکر کند تراکتور مسیر ساده‌ای داشته است اما واقعیت چیز دیگری است: هیچ تیمی در این مسابقات، با این میزان انسجام ذهنی و آرامش دفاعی کار خود را پیش نبرده.
تا قبل از هفته پنجم، تنها 4 تیم در شرق و غرب آسیا بدون شکست بودند و تراکتور یکی از آنها بود. روند بدون شکست نه محصول شانس است، نه لطف قرعه، بلکه نتیجه ساختار دفاعی فوق‌العاده‌ای است که اسکوچیچ در تبریز بنا کرده. تیم او نه در لاک دفاعی فرومی‌رود و نه بازی را به دست حریف می‌دهد، بلکه با تعادل کامل بین حمله و دفاع، بازی را به شکلی پیش می‌برد که کمترین ریسک و بیشترین بازده در آن نهفته باشد.
در ۵ بازی، تنها یک بار دروازه تراکتور باز شده. این آمار برای تیمی که در ۳ بازی بیرون از خانه به میدان رفته، یک افتخار بزرگ محسوب می‌شود. ۸ گل ‌زده در این رقابت‌ها نشان می‌دهد تراکتور نه تیمی تدافعی است و نه به فوتبال محافظه‌کارانه باور دارد. آنها حمله می‌کنند اما به اندازه، هوشمندانه و با ساختار.
نکته جذاب‌تر: تراکتور چهارمین کلین‌شیت پیاپی خود را در همین دیدار برابر نسف ثبت کرد؛ آماری که در سطح آسیا کم‌نظیر است. تیمی که اینگونه به روند دفاعی خود اعتماد دارد، در بازی‌های بزرگ هم به جای استرس، آرامش را با خود به زمین می‌آورد.
* شکست طلسم نسف؛ مأموریت انجام شد
تراکتور پیش از این ۲ بار مقابل نسف قارشی شکست خورده بود. ازبک‌ها از همین آمار گذشته برای تحریک افکار عمومی و تشویق تیم‌شان استفاده کردند اما این بار، نه تاریخ به کمک‌شان آمد، نه مزیت میزبانی.
اسکوچیچ دقیقاً جایی ضربه زد که باید. او برخلاف بسیاری از مربیان ایرانی که مقابل تیم‌های پرقدرت آسیای مرکزی با احتیاط افراطی بازی می‌کنند، تصمیم گرفت با فشار شدید و پر کردن میانه میدان، سرعت بازی ازبک‌ها را خنثی کند. این همان جایی بود که تجربه مربیگری او در سطح ملی خودش را نشان داد؛ دراگان تیمش را طوری چید که نسف حتی نتواند الگوی همیشگی پاسکاری و شوت‌های از راه دورش را اجرا کند.
در واقع، تاکتیک مرد کروات شجاعانه بود اما نه بی‌محابا. او میان ریسک و احتیاط یک خط ظریف کشید و تیمش را روی همان خط پیش برد؛ جایی که تراکتور نه اجازه درخشش به میزبان داد و نه مالکیت بازی را از دست داد.
* دراگان؛ مربی‌ای که فوتبال ازبکستان را می‌شناسد
واقعیت این است که اسکوچیچ مثل بسیاری از مربیان خارجی، شناخت سطحی از تیم‌های آسیای مرکزی ندارد. او سال‌ها در قفقاز مربیگری کرده و بارها با تیم‌های ازبک روبه‌رو شده است. همین شناخت عمیق باعث شد جلوی نسف، کوچک‌ترین غافلگیری‌ای در کارش دیده نشود.
ازبک‌ها معمولاً با پرس شدید، دوندگی زیاد و قدرت بدنی بالا در نبردهای تن‌ به‌ تن، حریف را خسته می‌کنند. در مقابل این ویژگی‌ها، تراکتور در این مسابقه دقیقاً شبیه تیمی ظاهر شد که این سبک را ضدحمله می‌کند؛ پاس‌های سریع، گردش توپ مؤثر و بسته نگه‌ داشتن فضا برای هافبک‌های ازبک، نسف را سردرگم کرد.
* پایان یک انتظار؛ اعتماد به‌ نفس تراکتور در اوج
پیروزی در زمین نسف فقط ۳ امتیاز نداشت؛ یک بیانیه بود. اعلام اینکه تیمی از ایران هنوز می‌تواند بیرون از مرزها فوتبال مالکانه و با اعتماد به‌ نفس ارائه دهد. اعلام اینکه تراکتور نه‌تنها نماینده فوتبال ایران است، بلکه پرچم‌دار عزتی است که مدت‌ها در فوتبال باشگاهی ما دیده نمی‌شد.
اسکوچیچ با این برد ثابت کرد راه درست را می‌شناسد؛ ازبک‌ها ترسی نداشتند اما او هم نترسید و همین شجاعت، تفاوت بزرگ شب سخت قارشی را رقم زد. تراکتور با این پیروزی نه‌تنها یک طلسم آسیایی را شکست، بلکه روح تازه‌ای به فوتبال ایران بخشید؛ روحی که مدت‌ها منتظرش بودیم.