گروه اقتصادی: در شرایطی که در سال‌های اخیر شکاف میان تولید و مصرف بنزین به یکی از چالش‌های سوخت در کشور تبدیل شده و هزینه‌های یارانه‌ای آن فشار فزاینده‌ای بر بودجه عمومی وارد می‌کند، دولت با تصویب طرحی جدید در هیات وزیران، گام‌های عملی را برای اصلاح ساختار مصرف سوخت برداشت. این مصوبه که با هدف استفاده حداکثری از کارت سوخت شخصی، کاهش واردات و مقابله با قاچاق سوخت تدوین شده، نظام سه‌نرخی بنزین را تثبیت کرده و ضوابط تازه‌ای برای سهمیه‌بندی، نرخ‌گذاری و تخصیص سوخت به خودروهای مختلف تعیین کرده است. بر اساس تصویب‌نامه که در رسانه‌ها منتشر شده، سهمیه نرخ‌های اول و دوم خودروهای وارداتی، دولتی و خودروهای نوشماره داخلی حذف می‌شود و تنها از نرخ سوم بنزین یعنی 5 هزار تومان استفاده خواهند کرد. همچنین افراد دارای بیش از یک خودرو، تنها برای یکی از خودروهای خود می‌توانند سهمیه نرخ‌های اول و دوم را دریافت کنند. وزارت نفت همچنین قیمت جدید بنزین را در پایان هر فصل محاسبه و اعلام خواهد کرد.
محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور در ابلاغیه‌ای به تاریخ 2 آذر 1404، مصوبه هیات وزیران را در زمینه نرخ سه‌گانه بنزین وزارتخانه‌های نفت، کشور، اقتصاد و اطلاعات، شورای اطلاع‌رسانی دولت و سازمان برنامه و بودجه کشور ابلاغ کرد.
در این مصوبه آمده است: هیات وزیران در جلسه 14 آبان 1404 به پیشنهاد مشترک سازمان برنامه و بودجه و وزارت نفت و به استناد اصل 138 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، لزوم استفاده حداکثری از کارت سوخت شخصی و جلوگیری از افزایش واردات بنزین را تصویب کرد:
1- میزان سهمیه بنزین نرخ‌های اول و دوم خودروها به ترتیب 15000 و 30000 ریال به استثنای موارد مندرج در بندهای 3 و 4 این تصویب‌نامه بدون تغییر باقی می‌ماند.
2- از نیمه دوم آذر 1404 نرخ سوخت‌گیری بنزین خودروها با استفاده از کارت اضطراری جایگاه‌ها معادل حداقل 10 درصد قیمت خرید بنزین از پالایشگاه‌ها 50000 ریال در زمان ابلاغ این تصویب‌نامه تعیین می‌شود.
تبصره: سوخت‌گیری بنزین با نرخ‌های اول و دوم صرفا از طریق کارت سوخت شخصی و در سقف سهمیه‌های تخصیصی مجاز است.
3- از نیمه دوم آذرماه 1404 سهمیه نرخ‌های اول و دوم بنزین خودروهای با پلاک دولتی (جز آمبولانس)، خودروهای مناطق آزاد ویژه اقتصادی، خودروهای خارجی وارداتی و خودروهای نوشماره داخلی حذف می‌شود و سهمیه ماهیانه‌ای معادل مجموع سهمیه نرخ اول و دوم با نرخ موضوع بند 2 این تصویب‌نامه به این خودروها تخصیص می‌یابد.
4- اشخاص حقیقی مالک خودروهای سواری شخصی بنزین‌سوز که دارای بیش از یک خودرو می‌باشند، تنها برای یکی از خودروهای مشمول، واجد سهمیه بنزین با نرخ‌های موضوع بند یک خواهند بود و سهمیه کارت سوخت شخصی سایر خودروهای تحت تملک آنها مشمول حکم بند 3 این تصویب‌نامه است. وزارت نفت از طریق سامانه ذی‌ربط این امکان را فراهم می‌آورد تا مالک در بازه زمانی یک‌ماهه، خودروی مورد نظر خود را به عنوان خودروی سهمیه‌دار انتخاب کند. در صورت عدم انتخاب خودرو توسط مالک در این مهلت، وزارت نفت مجاز است یک دستگاه از خودروهای مشمول وی را به عنوان خودروی سهمیه‌دار تعیین کند.
5- به منظور متنوع‌سازی سد سوخت ناوگان حمل‌و‌نقل و کاهش انتشار آلاینده‌ها با استفاده از سوخت پاک سی‌ان‌جی، وزارت نفت مکلف است در چارچوب مصوبه شورای اقتصاد نسبت به تبدیل خودروهای بنزینی به دوگانه‌سوز اقدام کند. همچنین میزان سهمیه با نرخ دوم خودروهای دوگانه‌سوز از ابتدای بهمن‌ماه 1404 به نصف کاهش می‌یابد.
6- وزارت کشور با همکاری وزارتخانه‌های اطلاعات و نفت و سازمان برنامه و بودجه کشور، مکلف است ظرف حداکثر 3 ماه پس از ابلاغ این تصویب‌نامه، نسبت به ایجاد سامانه‌ای با هدف شناسایی، احراز و اعطای سهمیه اعتباری ریالی (معادل مابه‌التفاوت قیمت کارت اضطراری جایگاه و قیمت سهمیه نرخ دوم) به مالکان خودروهای فعال در سکوهای جابه‌جایی مسافر اقدام کند.
7- فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران با هماهنگی شورای امنیت کشور موظف است اطلاعات هویتی خودروها و مالکان آنها را به‌صورت برخط در اختیار وزارت نفت قرار دهد.
8- به منظور تصمیم‌گیری درباره تعیین و تغییر میزان سهمیه لیتری و اعتباری بنزین نرخ‌های اول و دوم و دوره مجاز ذخیره سهمیه اول در کارت سوخت شخصی و تعیین نرخ بنزین موضوع بند 2 این تصویب‌نامه متناسب با شرایط اجرایی و ملاحظات امنیتی و سیاسی کارگروهی با عضویت سازمان برنامه و بودجه کشور و از وزارتخانه‌های نفت، کشور، امور اقتصادی و دارایی و اطلاعات و شورای اطلاع‌رسانی دولت تشکیل می‌شود. مسؤول این کارگروه، در نخستین جلسه کارگروه تعیین می‌شود.
تبصره- شیوه‌نامه نحوه تشکیل جلسات کارگروه و اتخاذ تصمیمات، با اجماع اعضا و توسط دستگاه مسؤول کارگروه، تدوین و ابلاغ می‌شود.
9- رسیدگی به موارد منعکس شده از جمله درخواست‌های صنفی برای اصلاحات لازم درباره سهمیه‌ها و نرخ بر عهده کارگروه موضوع بند 8 این تصویب‌نامه است.
تبصره- وزارت نفت قیمت نهایی سوخت‌گیری با کارت اضطراری جایگاه (مطابق با مصوبات کارگروه موضوع این بند) را به‌صورت فصلی و بر اساس میانگین فصل قبل محاسبه و به شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران ابلاغ می‌کند.
10- شورای اطلاع‌رسانی دولت موظف است با همکاری سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، اطلاع‌رسانی مناسب و گسترده درباره زمان‌بندی اجرا و الزامات این تصویب‌نامه را از طریق رسانه‌های عمومی به‌عمل آورد.
توضیحات سخنگوی دولت درباره نرخ سوم بنزین
سخنگوی دولت ضمن تشریح جزئیاتی از مصوبه دولت درباره نرخ سوم بنزین، گفت: هیچ تغییری در حوزه بنزین بدون اطلاع قبلی به مردم اجرا نمی‌شود.
فاطمه مهاجرانی گفت: بر اساس مصوبه هیات وزیران، نرخ سهمیه‌های اول و دوم بنزین خودروهای شخصی به ترتیب ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومان تعیین می‌شود و سوخت‌گیری صرفاً با کارت سوخت شخصی معتبر است.
وی تصریح کرد: مصرف مازاد نیز مطابق نرخ‌های جدید محاسبه خواهد شد.
سخنگوی دولت اعلام کرد: نرخ بنزین در کارت‌های اضطراری حداقل ۱۰ درصد بالاتر از قیمت بنزین آزاد پالایشگاهی محاسبه می‌شود تا استفاده غیرضروری از این کارت‌ها محدود شود.
مهاجرانی افزود: همچنین وزارت نفت موظف شده دستورالعمل نهایی استفاده از کارت‌های اضطراری را تدوین و بر اساس میانگین‌گیری فصلی، قیمت سوخت‌گیری از این کارت‌ها را تعیین کند.
مهاجرانی گفت: طبق این مصوبه، سهمیه‌های نرخ‌های اول و دوم خودروهای با پلاک دولتی، خودروهای مناطق آزاد، خودروهای ویژه اقتصادی، خودروهای خارجی دولتی و خودروهای تشریفاتی حذف شده و این خودروها صرفاً از سهمیه تجمیعی یا نرخ آزاد استفاده خواهند کرد.
سخنگوی دولت افزود: این اقدام با هدف جلوگیری از مصرف غیرهدفمند یارانه سوخت انجام می‌شود.
سخنگوی دولت با تأکید بر اینکه سهمیه بنزین فقط به مالک رسمی خودرو تعلق می‌گیرد، گفت: خودروهایی که خریداری شده‌اند اما انتقال سند در سامانه پلیس انجام نشده است، تنها یک سهمیه پایه دریافت خواهند کرد.
وی ادامه داد: سامانه‌ای ویژه برای تسریع در فرآیند انتقال مالکیت ایجاد می‌شود و در صورت عدم اقدام، سهمیه این خودروها قطع خواهد شد.
به گفته وی، در بخش دیگری از مصوبه، وزارت نفت موظف شده است با همکاری شرکت ملی پالایش و پخش، مشوق‌های اقتصادی برای تبدیل خودروهای بنزینی به دوگانه‌سوز ارائه کند.
مهاجرانی گفت: این مشوق‌ها شامل وام، تسهیلات و سیاست‌های حمایتی است و در راستای کاهش مصرف بنزین و کاهش آلودگی هوا اجرا می‌شود.
سخنگوی دولت اضافه کرد: سهمیه تجمیعی خودروهای دوگانه‌سوز به نصف کاهش می‌یابد و منابع حاصل از این اصلاح برای گسترش شبکه CNG و توسعه زیرساخت‌های آن هزینه خواهد شد.
به گفته مهاجرانی، طبق این مصوبه، وزارت نفت و وزارت اطلاعات و سازمان برنامه و بودجه موظف هستند ظرف ۳ ماه سامانه‌ای یکپارچه برای شناسایی کارت‌های اضطراری، کارت‌های سازمانی و الگوهای مصرف ایجاد کنند تا مصرف غیرشفاف و استفاده‌های سازمانی خارج از قاعده کنترل شود.
وی ادامه داد: نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران مکلف شده با هماهنگی شورای عالی امنیت کشور، اطلاعات دقیق مالکیت و وضعیت خودروها را در اختیار وزارت نفت قرار دهد تا مبنای محاسبه سهمیه و کنترل کارت‌ها قرار گیرد.
سخنگوی دولت همچنین توضیح داد: یک کارگروه تخصصی با حضور وزارتخانه‌های نفت، اقتصاد، اطلاعات، کشور، سازمان برنامه و بودجه و شورای اطلاع‌رسانی دولت تشکیل شده است؛ تمام پیشنهادهای اصلاحی درباره سهمیه‌بندی سوخت، کارت‌های اضطراری، نحوه مشوق‌ها و تغییرات نرخ‌ها قبل از اجرا در این کارگروه بررسی و با اجماع تصویب می‌شود.
مهاجرانی توضیح داد که درخواست‌های مربوط به سهمیه‌های صنفی نیز در کارگروه بررسی خواهد شد و اختصاص سهمیه‌های صنفی تنها بر اساس سوابق مصرف، مدارک معتبر و نیاز واقعی صاحبان مشاغل خواهد بود.
به گفته وی، وزارت نفت مجاز است قیمت نهایی سوخت‌گیری با کارت اضطراری را بر اساس محاسبه میانگین فصلی و با رعایت شرایط اضطراری تعیین و برای اجرا به شرکت ملی پخش ابلاغ کند. مهاجرانی در پایان گفت: دولت خود را موظف می‌داند پیش از هر اقدام، مردم را دقیق و شفاف در جریان جزئیات بگذارد.