سفر 3 روزه پاپ لئو چهاردهم دیروز به بهانه جشن هزار و هفتصدمین سالگرد شورای نیقیه، رویداد مهمی است که از سوی رسانه‌ها و تحلیلگران ترکیه، با واکنش‌های متفاوتی روبرو شد.
مرور رسانه‌ها و پایگاه‌های اینترنتی خبری ترکیه، نشان دهنده این است که تحلیلگران نزدیک به حزب عدالت و توسعه و دولت اردوغان، تمایل دارند با رویکردی اغراق‌آمیز این سفر را به عنوان سندی برای اثبات مجدد اهمیت موقعیت اسراتژیک ترکیه و اهمیت نقش رهبری اردوغان قلمداد کنند.
یکی از این پایگاه‌های خبری، با بیانی اغراق‌آمیز نوشته است: «چشمان تمام جهانیان به این سفر دوخته شد و همه از جایگاهی صحبت می‌کنند که پاپ برای رئیس جمهور اردوغان در نظر گرفت. پاپ لئو چهاردهم، رسماً از اردوغان خواست تا به عنوان منبع ثبات در منطقه و جهان عمل کند و اظهارات او بازتاب گسترده‌ای در مطبوعات جهان داشت. پاپ لئو، از ترکیه خواست تا نقش میانجیگری بین ملت‌ها را بپذیرد. با این حساب، ترکیه به طور فزاینده‌ای به عنوان یک میانجی کلیدی در کنار قدرت‌های بزرگ غربی قرار می‌گیرد و به طور منظم برای حل بحران‌هایی از جنگ اوکراین گرفته تا درگیری غزه و از شاخ آفریقا تا فراتر از آن شرکت می‌کند. پاپ گفت: ترکیه به عنوان پلی بین شرق و غرب، آسیا و اروپا نقش ویژه‌ای دارد».
همچنین روزنامه گاردین گزارش داد: «ترکیه و لبنان مکان‌های استراتژیکی برای پاپ، در مسیر تقویت تلاش‌های صلح در اوکراین و خاورمیانه هستند».
احمد هاکان سردبیر روزنامه حریت نیز که در اغلب سفرهای خارجی اردوغان را همراهی می‌کند، در ستون خود نوشته است: «اردوغان خطابه‌ای طولانی برای پاپ ایراد کرد و ابیاتی از یونس امره را خواند و همچنین کلماتی از مولانا نقل قول کرد. سپس چند حدیث هم خواند، از پیامبر خاتم با لفظ صلی الله علیه و آله یاد کرد. اردوغان همچنین رویکرد اسلام به بشریت و درک اسلام از رحمت را توضیح داد. او پیام‌هایی را در مورد اسلام هراسی گوشزد کرد و به پاپ یادآوری کرد که اسرائیل نیز به کلیساها حمله می‌کند. اردوغان بدون وقفه و روان با پاپ ارتباط برقرار کرد و این سخنان را در فضای باوقار، آرام و روشنفکرانه کتابخانه نهاد ریاست جمهوری بر زبان آورد».
سردبیر حریت از منتقدین سفر، به عنوان پارانویای پاپ یاد کرده و گفته است: «نترسید. قرار نیست ترکیه یکی از استان‌های واتیکان شود. برخی از پاپ برای منافع سیاسی استفاده کرده و سعی می‌کنند از طریق پاپ به اردوغان حمله کنند. اما حمله به اردوغان از طریق پاپ یک حمله کاملاً بی‌اثر است».
روزنامه آیدنلک ارگان مطبوعاتی حزب کمونیستی وطن نیز پاپ را به سازمان جاسوسی سیای آمریکا ربط داده و نوشته است: «این یک سفر عادی نیست. یک تهاجم تمام عیار اقیانوس اطلس علیه اوراسیا است. نقشه این است: چهار پاتریارک باستانی استانبول، اسکندریه، انطاکیه و قدس متحد شده و با کلیسای روسیه مبارزه خواهند کرد. پس از اوکراین، کلیساهای صربستان، رومانی و مولداوی از مسکو جدا خواهند شد و ارتدکس تکه تکه خواهد شد. این یک عملیات بزرگ سیا است».
پاپ! به ترکیه خوش نیامدی!
یکی از مهمترین احزاب مخالف سفر پاپ لئون چهاردهم به ترکیه، حزب اسلامگرای سعادت است. این حزب که به عنوان مهمترین نهاد شاگردان مرحوم نجم الدین اربکان در نظام سیاسی ترکیه شناخته می‌شود، با برگزاری تجمع و سردادن شعار، به حضور پاپ در ترکیه واکنش نشان داد.
خلدون پکدمیر مسئول شاخه جوانان حزب سعادت، در ایزنیک و در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد: «این سفر بخشی از یک پروژه جهانی است که حقوق حاکمیتی ترکیه را هدف قرار می‌دهد. همچنان که رهبر حزب ما جناب محمود آریکان اعلام کرده، مقامات دولت اردوغان باید به شکل شفاف به سوالات مردم پاسخ دهند و آشکارا بگویند: آیا قرار است واتیکان جدیدی در ایزنیک ترکیه تأسیس شود؟ یادمان باشد که سلاطین عثمانی درخواست‌های قدیمی مسیحیان کاتولیک برای ایجاد پایگاه در ترکیه را رد کرده بودند و مصطفی کمال آتاترک نیز در سال 1925 میلادی، درخواست‌های مشابه را رد کرد تا از تمامیت کشور دفاع کند».
پکدمیر در ادامه که سفر پاپ را تلاشی برای مشروعیت بخشیدن به ادعای وحدت‌گرایی بارتولومیو پاتریارک یونانی قسطنطنیه می‌گوید: «هیچ نهادی در داخل خاک ترکیه جایگاه وحدت‌گرایی ندارد و این مرجع صرفاً متعلق به دولت ترکیه است. تبلیغ ایزنیک به عنوان میراث مشترک مسیحیت و تحمیل وحدت‌گرایی، تهدیدی برای حاکمیت است. آشکارا اعلام می‌کنیم، برنامه سفر پاپ به ترکیه، بخشی از یک پروژه صهیونیستی تحت پوشش گفتگوی بین ادیان است. این یک سفر و بازدید توریستی نیست، بلکه یک عملیات سیاسی است. این ملت هزاران سال مهمان‌نواز بوده است. با این حال، ما هرگز اجازه نخواهیم داد که از مهمان‌نوازی ما سوء استفاده شود. نشان دادن احترام یک چیز است، سر تعظیم فرود آوردن در برابر برنامه‌های سیاسی چیز دیگری است».
روزنامه ملی گازته ارگان مطبوعاتی حزب سعادت، در گزارشی اعلام کرد که مردم و سیاستمداران ترکیه، باید یک بار دیگر به سخنرانی‌های تاریخی نجم الدین اربکان مراجعه کنند که درباره سفر پاپ گفته بود: «خطاب به پاپ می‌گویم: به ترکیه نیایید! از نظر ما او با احساسات بشردوستانه یا برای نشان دادن احترام به مردم ترکیه به کشور ما نمی‌آید. او به دنبال احیای بیزانس است. او نماینده مذهبی پروژه خاورمیانه بزرگ است و به ترکیه می‌آید تا به اجرای نقشه‌های امپریالیست‌های نژادپرست علیه جهان اسلام کمک کند. به نمایندگی از کل جهان اسلام و بشریت، ما نوادگان سلجوقیان و عثمانی‌ها، فریاد می‌زنیم که پاپ نباید به ترکیه بیایید».
دریاسالار هشدار داد
یکی دیگر از مخالفین و منتقدین سفر پاپ به ترکیه، دریاسالار جهاد یایجی است. او به عنوان طراح دکترین دفاعی «وطنِ آبی» یا ماوی وطن و معمار تصمیمات ترکیه در شرق مدیترانه شناخته می‌شود.
یایجی می‌گوید: «مقام دینی کلیسای ارتدوکس در ترکیه یعنی بارتولومیو، چطور جرأت می‌کند پاپ فرانسیس را به ترکیه و شورای نیقیه دعوت کند؟ او از چه مرجعی اجازه می‌گیرد تا برای جشن گرفتن هزار و هفتصدمین سالگرد با پاپ برنامه‌ریزی کند. علاوه بر این، بدون تعارف، او رسماً دولت اردوغان را در برابر عمل انجام شده قرار داد».
یایجی در ادامه، موضوع سفر پاپ را به مسائل امنیتی ترکیه ربط داده و گفته است: «وقتی پاپ قبلی در سال 2021 میلادی به شمال عراق رفت، تمبری منتشر شد که دربرگیرنده نقشه کردستان بود. باور کنیم کلیسای یونانی استانبول، پاپ را برای خیر و صلاح ترکیه و برای خدمت به دین و مذهب، به ترکیه دعوت نکرد. پاپ می‌خواهد نشان دهد که ترکیه، حالا می‌تواند مانند دوران بیزانس، در مدار صلیبی قرار بگیرد».
ابراهیم کیراز از دیگر تحلیلگران محافظه کار ترکیه نیز می‌گوید: «این تصادفی نیست که پاپ، رهبر معنوی جهان کاتولیک، برای اولین سفر بین‌المللی خود، ترکیه را برگزید. بدون شک این یک انتخاب آگاهانه با هدف خاص است. سیاست گشایش بیرونی واتیکان که از دهه 1960 آغاز شد و رویکرد آن به گفتگو با اعضای ادیان مختلف و فرقه‌های مختلف مسیحیت، ادامه دارد. ترکیه یکی از مهمترین کشورهای مسلمان جهان است و کلیسای یونانی افسس، مهمترین نماینده مسیحیت شرقی، در اینجا قرار دارد. با وجود همه اینها، قطعاً نباید فراموش کرد که واتیکان در نهایت بخشی از جهان غرب است. برای ما، واتیکان یکی از مهمترین بازیگران سیاسی در جهان است. ولی ما به عنوان جامعه ترکیه، به ویژه به روابط پاپ با کلیسای ارتدکس یونان قسطنطنیه مشکوک هستیم و به دنبال تئوری‌های توطئه هستیم. با این حال، از دهه 1960، واتیکان تلاش کرده تا گفتگو و همکاری را نه تنها با ارتدکس‌ها، بلکه با کلیساهای پروتستان نیز تقویت کند. متأسفانه، عدم آگاهی روشنفکران ما در مورد دین به طور کلی و مسیحیت به طور خاص، نقش عمده‌ای در این امر دارد».
در همین حال، عاکف بکی از تحلیلگران مشهور ترکیه و مشاور اسبق اردوغان نیز می‌گوید: «این روزها، همه درباره خطرات سفر پاپ به ترکیه اظهار نگرانی می‌کنند. استراتژیست‌ها، مورخان، متکلمان و سیاستمداران، همه، صف کشیده‌اند و در دامن زدن به پارانویا با یکدیگر رقابت می‌کنند. فضایی به وجود آورده‌اند که گویی ترکیه مورد حمله سپاه یکصد هزار نفری صلیبیون قرار گرفته است! گویی قرار است صلیب مسیحی و هلال عثمانی با شمشیر آخته به جان هم بیفتند! برخی ادعا می‌کنند که قرار است ارتدوکس‌های ترکیه، کشور را در دست بگیرند! دست بردارید! کل جمعیت غیرمسلم ترکیه حتی 1 درصد از جمعیت کشور را تشکیل نمی‌دهد».
در پایان باید گفت: سفر پاپ به ترکیه در رسانه‌های نزدیک به حزب حاکم این کشور، بازتاب گسترده و پوشش چندانی نداشت و این امر نشان می‌دهد که دولت اردوغان، نمی‌خواهد حساسیت‌های مردم در مورد پاپ را نادیده بگیرد.
انتهای پیام/