برف و باران در راه ایران

موج دوم بارش‌های پاییزی عصر فردا دوشنبه با ورود سامانه بارشی جدید به کشور شروع می‌شود. طبق اعلام سازمان هواشناسی نزولات جوی در ساعات پایانی دوشنبه از غرب آغاز و بتدریج به شرق کشور، همچنین دامنه‌های البرز گسترش می‌یابد؛ بارش‌های امیدبخشی که نه‌تنها زمین‌های خشک را طراوت می‌بخشد، بلکه باعث کاهش غلظت آلاینده‌ها و بهبود کیفیت هوا در اکثر مناطق خواهد شد. اکنون که اغلب سدهای کشور به دلیل کاهش شدید باران در سال آبی جاری در آستانه خشک شدن قرار دارند و ذخایر آب آنها ته کشیده است، بنابراین رحمت بارش باران در روزهای آینده نویدبخش احیای زمین خشک و جاری شدن تدریجی آب در رودخانه‌ها و در نهایت سرازیر شدن آن به سدهاست. طبق اعلام سازمان هواشناسی، این بارش‌ها ادامه‌دار خواهد بود ولی به دلیل افت شدید منابع آبی در پی عدم بارش باران طی ماه‌های گذشته نمی‌تواند کم‌آبی‌ها را جبران کند، چرا که پاییز امسال حدود 60 تا 70 درصد استان‌های کشور بارشی را تجربه نکرده‌اند. اکنون سازمان هواشناسی با اشاره به وضعیت جوی در هفته جاری اعلام ‌کرده است؛ از عصر دوشنبه با ورود تدریجی سامانه بارشی از غرب، بتدریج با بارش پراکنده و کاهش آلودگی هوا در آسمان کشور مواجه خواهیم بود. طی روزهای یکشنبه و دوشنبه نیز در غالب مناطق کشور آسمان صاف، همراه با جوی پایدار است به همین دلیل طی این مدت شهرهای صنعتی و پرجمعیت همراه با افزایش غلظت آلاینده‌های جوی در حد ناسالم پیش‌بینی می‌شود ولی از بعدازظهر دوشنبه بتدریج با عبور سامانه بارشی از غرب و شمال غرب کشور در استان‌های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، کردستان، کرمانشاه، لرستان، زنجان، همدان، قزوین، خوزستان، چهارمحال‌وبختیاری و ارتفاعات البرز مرکزی افزایش ابر و بارش پراکنده پیش‌بینی  می‌شود. همچنین طبق نقشه‌های همدیدی سازمان هواشناسی، از روز سه‌شنبه در نیمه شمالی استان‌های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و مناطقی از اردبیل، گیلان، غرب مازندران، ارتفاعات البرز مرکزی و زاگرس مرکزی شاهد بارش پراکنده خواهیم بود. چهارشنبه نیز بارش در استان‌های ساحلی دریای خزر تشدید شده و در مناطقی از مرکز و شمال شرق کشور نیز بارش پراکنده رخ خواهد داد؛ بارش‌هایی که نه‌تنها احیاگر زمین سوخته از بی‌بارانی خواهد شد، بلکه با توجه به وزش نسبی باد، بتدریج موجب کاهش آلودگی هوا در شمال غرب کشور و دامنه‌های جنوبی البرز خواهد شد. در این باره صادق ضیاییان، رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت مخاطرات وضع هوای سازمان هواشناسی کشور در گفت‌وگو با «وطن امروز» درباره وضعیت آب و هوایی کشور طی روز‌های آینده اظهار داشت: با ورود سامانه بارشی قوی به کشور از عصر روز دوشنبه ساکنان بخش عمده‌ای از استان‌های کشور بویژه استان‌های شمالی، شمال غرب، غرب و دامنه‌های البرز، همچنین شرق کشور با بارش پراکنده باران و در مناطق سردسیر با بارش برف مواجه خواهند شد. وی با بیان اینکه بارش‌ها در مناطق شمالی کشور مناسب خواهد بود، گفت: تداوم چندروزه بارش در این منطقه تا حدی کمک می‌کند آب در رودخانه‌ها به جریان بیفتد و از آنجا که دامنه‌های تهران و البرز از این قضیه مستثنی نیستند، بنابراین باید امیدوار بود در صورت ادامه‌دار شدن بارش‌ها رودخانه‌ها تا حدی پرآب شوند. وی گفت: روز سه‌شنبه علاوه بر مناطق یادشده، ارتفاعات شمالی خوزستان، غرب اصفهان، آذربایجان شرقی و غربی با بارش باران روبه‌رو می‌شوند. رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت مخاطرات وضع هوای سازمان هواشناسی کشور در ادامه با اشاره به اینکه با شکسته شدن سکون هوا در دومین بارش‌ پاییزی که از غرب وارد کشور می‌شود حدود نیمی از استان‌های کشور با رگبار باران و احتمال برف مواجه خواهند شد، گفت: استان‌های  شمالی نظیر مازندران، گلستان و گیلان به نسبت سایر استان‌ها بارش مناسبی را تجربه خواهند کرد، چرا که شرایط ناپایدار جوی در این مناطق چندین روز حاکم می‌شود. ضیاییان خاطرنشان کرد: طی روز چهارشنبه هفته جاری در استان‌های خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، دامنه‌های تهران و البرز، سمنان و حتی مناطق جنوبی‌تر بارش باران خواهیم داشت. وی افزود: هر چند بارش‌ها طی روزهای آتی و هفته‌های پیش رو بیشتر به صورت باران خواهد بود ولی در مناطق سردسیر و کوهستانی بارش‌ها به صورت برف پیش‌بینی می‌شود. ضیاییان با امیدواری نسبت به تداوم بارش‌ها در هفته‌های آتی تصریح کرد: پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که نفوذ سامانه‌های بارشی بعدی پرفشارتر و با بارش‌های موثرتری اتفاق می‌افتد. همان‌طور که گفته شد در مناطق سردسیر و ارتفاعات، ماهیت بارش‌ها به صورت برف خواهد بود و این شرایط می‌تواند الگوی جوی منطقه را تحت ‌تأثیر قرار دهد. وی تصریح کرد: با ورود این سامانه جدید به کشور بارش شدید در گیلان و مازندران و بارش معمولی در استان‌های گلستان، خراسان شمالی، خراسان رضوی، با احتمال کمتر امکان بارش در استان‌های آذربایجان شرقی، اردبیل، اصفهان، شمال خوزستان، مرکزی، قم، قزوین، البرز، شمال استان تهران و ارتفاعات چهارمحال‌وبختیاری طی روزهای پایانی هفته وجود دارد. ضیاییان اظهار کرد: طی امروز و فردا جوی پایدار در کشور حاکم است و در شهرهای صنعتی و پرجمعیت با افزایش غلظت آلاینده‌های جوی مواجه خواهیم شد ولی از 10 آذر در استان‌های واقع در شمال غرب و غرب و سه‌شنبه و چهارشنبه (۱۱ و ۱۲ آذرماه) علاوه بر این مناطق در مناطق مرکزی، استان‌های واقع در دامنه‌های شمالی و جنوبی البرز مرکزی و پنجشنبه (۱۳ آذرماه) در شمال شرق کشور از غلظت آلاینده‌ها کاسته می‌شود. رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا درباره وضعیت آلودگی هوای کشور طی روزهای آینده اظهار کرد: طبق پیش‌بینی هواشناسی و شاخص کیفیت هوا، طی روزهای آینده برخی استان‌های کشور با سطوح قابل توجهی از آلودگی هوا مواجه خواهند شد. یکشنبه برای تهران، البرز، اصفهان، خراسان رضوی، خوزستان، استان مرکزی، آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی شرقی هشدار نارنجی صادر شده است، به این معنا که هوای این مناطق برای گروه‌های حساس از جمله کودکان، سالمندان و بیماران قلبی و تنفسی ناسالم خواهد بود و این گروه‌ها باید از فعالیت طولانی و شدید در فضای باز خودداری کنند.
* مهر و آبان با کمترین بارش
در 70 روز گذشته از پاییز امسال بارش چندانی در کشور اتفاق نیفتاد و فقط یک سامانه بارشی در اواخر آبان فعال و باعث شد برخی مناطق چند استان با بارش باران مواجه شوند؛ بارش‌هایی که ادامه‌دار نبود اما اکنون طبق پیش‌بینی سازمان هواشناسی بارش‌ها از نیمه هفته جاری شروع می‌شود و احتمالا در هفته‌های آینده نیز ادامه‌دار باشد. در این میان مدیرکل دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور، اخیرا با اعلام اینکه پاییز امسال رکورد کم‌بارش‌ترین فصل در ۵۸ سال اخیر را شکسته است، از کاهش بیش از80 درصدی بارش‌ها نسبت به میانگین بلندمدت و رسیدن موجودی سدها به تنها ۳۲ درصد (یک‌سوم ظرفیت) خبر داد. فیروز قاسم‌زاده با بیان اینکه کشور با کاهش چشمگیر بارندگی مواجه شده و یکی از کم‌بارش‌ترین دوره‌های چند سال اخیر را پشت‌سر می‌گذارد، گفت: طبق آمار ایستگاه‌های مبنای وزارت نیرو، سال آبی جاری تاکنون با کاهش ۸۱ درصدی بارش نسبت به متوسط بلندمدت و افت ۷۸ درصدی نسبت به سال گذشته آغاز شده است. البته برای ارزیابی نهایی سال آبی جدید، باید زمان بیشتری بگذرد.  این مقام مسؤول صنعت آب کشور خاطرنشان کرد: در ۱۵ استان از جمله تهران نیز، بارش دریافتی کمتر از یک میلیمتر یا حتی بدون بارش بوده است؛ این در حالی‌ است که در دوره بلندمدت همه استان‌ها بارش دریافت کرده‌اند. وی در باره پیامدهای خشکسالی امسال ادامه داد: میزان ورودی سدها از ابتدای سال آبی تا اول آذر ۱۴۰۴ نسبت به سال گذشته ۳۸ درصد کاهش یافته و درصد پرشدگی مخازن به ۳۲ درصد رسیده است که ۲۶ درصد کمتر از مدت مشابه پارسال است. سدهای استان‌های تهران، اصفهان، خراسان رضوی، قم، هرمزگان، زنجان، کرمان و مرکزی در وضعیت بدتری قرار دارند.  در شرایط فعلی، پایداری تأمین آب بویژه در پایتخت، بیش از هر زمان دیگری به رفتار مصرف‌کنندگان گره خورده است؛ رفتاری که می‌تواند کشور را از مرز بحران عبور دهد یا محدودیت‌ها را تداوم بخشد.