گروه سیاسی: سفر هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه به ایران آن هم در شرایط ویژه منطقه، یک سفر مهم و معنادار به حساب می‌آید. در کنار ارتقای روابط اقتصادی و تجاری، این سفر به لحاظ تحولات منطقه‌ای نیز مهم بود. پس از جنگ ۱۲ روزه رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه ایران و نیز دست‌درازی رژیم صهیونیستی به سوریه و قطر، مناسبات امنیتی منطقه دستخوش تغییرات اساسی شد، بویژه پس از حملات مکرر رژیم صهیونیستی به سوریه و تمایل این رژیم به بی‌ثباتی در سوریه، برای همه بازیگران منطقه‌ای مسجل شد که نتانیاهو به دنبال سلطه‌طلبی در منطقه غرب آسیاست. در چنین شرایطی سفر هاکان فیدان به ایران یعنی معمار امنیتی ترکیه در ۲ دهه اخیر که اکنون سمت وزیر خارجه ترکیه را برعهده دارد، حاوی پیام‌های مهمی است. افزایش همکاری‌ها و مناسبات اقتصادی و تجاری میان ۲ کشور به عنوان مهم‌ترین محور این سفر عنوان شد اما قطعا یکی از مهم‌ترین محورهای دیدارهای فیدان در ایران، موضوع سوریه است، بویژه اقدامات اخیر رژیم صهیونیستی در سوریه باعث شده ترکیه به عنوان مهم‌ترین حامی جولانی اکنون نسبت به بقای دار و دسته جولانی احساس خطر و نگرانی کند. بر همین اساس قطعا وزیر خارجه ترکیه در سفر به ایران خواستار تعریف مناسبات جدید با ایران در حوزه تامین امنیت سوریه است؛ مناسباتی که می‌تواند به عنوان مقابله جدید ۲ کشور با سلطه‌طلبی‌های رژیم صهیونیستی تعریف شود. البته فیدان و عراقچی در نشست خبری پس از دیدار دوجانبه، مسائل مهم اقتصادی و سیاسی مورد بحث را مطرح کردند.
* تشکیل شورای عالی همکاری ایران و ترکیه
وزیر امور خارجه با اعلام اینکه ایران یکی از مطمئن‌ترین تامین‌کنندگان انرژی ترکیه است، تأکید کرد در مذاکره با «هاکان فیدان» مقدمات برگزاری نهمین نشست شورای عالی همکاری به ریاست رؤسای‌جمهور ۲ کشور در تهران را مورد بحث و بررسی قرار داده است: «ما آمادگی خود را برای تمدید قرارداد گازی و توسعه همکاری‌ها در حوزه برق اعلام کردیم. در این دیدار بر لزوم رفع موانع پیش روی تجارت و سرمایه‌گذاری میان ۲ کشور تاکید و قرار شد با برگزاری شورای عالی همکاری و کمیسیون مشترک اقتصادی ۲ کشور، به صورت ویژه به این موارد پرداخته شود. اتصال خط‌آهن‌های ۲ کشور در منطقه «چشم ثریا - آرالیک» مورد تاکید هر ۲ کشور است و امیدواریم ساخت‌وساز این خط در اسرع وقت شروع شود. ما آمادگی خود را برای توسعه روابط در همه زمینه‌ها از جمله ایجاد مناطق آزاد مشترک و فعال‌سازی گذرگاه مرزی جدید اعلام کردیم. همچنین پیشنهاد کردیم برای مذاکره درباره موافقت‌نامه تجارت ترجیحی، جلسات تخصصی و کارشناسی برگزار شود. تبادل هیات‌ها و گفت‌وگوها در سطح عالی پارلمانی و گروه‌های دوستی همواره در دستور کار ۲ کشور بوده و در این مذاکرات هم بر ادامه آنها تاکید شد». عراقچی با اشاره به اینکه گشایش سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در شهر وان، اقدامی است که بزودی محقق خواهد شد، خاطرنشان کرد: این اقدام یک نمایندگی تازه به سرکنسولگری‌های ما در ترکیه اضافه می‌کند؛ اقدامی که ظرفیت جدیدی را برای روابط ۲ کشور به همراه خواهد داشت. این سرکنسولگری، علاوه بر انجام وظایف کنسولی، نقش مهمی در توسعه همکاری‌های استان‌های مرزی ۲ کشور ایفا خواهد کرد. وزیر امور خارجه ادامه داد: در حوزه موضوعات منطقه‌ای، گفت‌وگویی طولانی با آقای فیدان داشتیم. ۲ طرف اشتراکات فراوانی در منطقه دارند و طبیعتاً نگرانی‌های مشترکی نیز وجود دارد. موضوع فلسطین و ضرورت همکاری مشترک برای توقف کشتار مردم مظلوم غزه، از مهم‌ترین محورهای مذاکرات امروز بود. نقض مکرر آتش‌بس در غزه و حملات اخیر رژیم صهیونیستی به لبنان و سوریه نشان می‌دهد رژیم نقشه‌های بزرگ‌تری برای بی‌ثبات کردن منطقه دنبال می‌کند.
* ایران مخالف مداخله فرامنطقه‌ای در قفقاز است
رئیس دستگاه دیپلماسی با اشاره به اینکه ثبات، امنیت و آرامش در سوریه ارتباط مستقیم با حفظ یکپارچگی سرزمینی و تمامیت ارضی آن دارد، ادامه داد: مهم‌ترین تهدید علیه امنیت و ثبات سوریه از سوی رژیم و اشغالگری آن است. وظیفه کشورهای منطقه است که در برابر تجاوزات و توسعه‌طلبی‌های رژیم صهیونیستی، از جمله در سوریه و لبنان، سد ایجاد کنند. وزیر امور خارجه در ادامه افزود: موضع جمهوری اسلامی ایران، حفظ ثبات و امنیت قفقاز از طریق همکاری میان کشورهای منطقه و پرهیز از مداخلات فرامنطقه‌ای است. پدیده تروریسم تهدیدی ناگوار و مشترک برای ۲ کشور و منطقه به شمار می‌رود. با توجه به این چالش، ما بر تعهد خود برای مبارزه با تروریسم در قالب همکاری متقابل تأکید می‌کنیم. ایران ضمن حمایت از روند خلع سلاح پ‌ک‌ک و تحقق ترکیه عاری از تروریسم، بر ضرورت انحلال تمام گروه‌های تروریستی برای دستیابی به منطقه‌ای عاری از تروریسم تأکید دارد.
عراقچی در ادامه نشست مشترک خبری، با اشاره به پرونده مذاکرات هسته‌ای و رفع تحریم ایران گفت: در نشست امروز درباره مساله هسته‌ای ایران و تحریم‌های ظالمانه آمریکا هم مشورت کردیم. همچنین درباره موضوع اسنپ‌بک و آنچه در شورای امنیت اتفاق افتاد توضیحات لازم داده شد و ما مطمئن هستیم همکاری‌های ۲ کشور، ان‌شاءالله روند رو به رشدی خواهد داشت و افق‌های بزرگ‌تری در برابر ما قرار خواهد گرفت.
* فیدان: درباره استفاده از مرزها عقبیم
وزیر خارجه ترکیه نیز در این نشست خبری، ضمن ابراز خرسندی از سفر به ایران و دیدار با همتای ایرانی گفت: این چهارمین بار است که به عنوان وزیر خارجه به ایران سفر می‌کنم. ما با وزیر خارجه ایران در مجامع بین‌المللی به صورت مداوم در ارتباط هستیم. تلفنی هم موارد را با یکدیگر بررسی می‌کنیم. به همین دلیل هم از ایشان تشکر می‌کنم. جلسات امروز چه در میان هیات‌ها و چه به صورت خصوصی (میان وزرا) بسیار پربار بود. رئیس دستگاه دیپلماسی ترکیه با اشاره به موضوعات مورد مذاکره در نشست دیروز گفت: بخشی از مذاکرات در حوزه انرژی بود و قصد داریم در حوزه‌هایی که هر ۲ کشور را درگیر می‌کند، رایزنی و مشورت را ادامه دهیم. موضوعات زیادی است که باید روی آنها کار کنیم. درباره استفاده از مرزها و مباحث لجستیک و حمل‌و‌نقل بین ۲ کشور عقب‌ماندگی‌هایی داریم. دروازه‌های مرزی را باید اضافه و به صورت فعالانه از آنها استفاده کنیم. وزیر خارجه ترکیه با اشاره به اینکه جمعیت ایران و ترکیه زیاد است و فرهنگ‌های ۲ کشور شباهت‌هایی به هم دارد، گفت: در میان ۲ کشور میلیون‌ها انسان سالانه تعامل و تجارت دارند. باید ظرفیت‌های موجود را گسترش دهیم و روی کارهایی که می‌توانیم انجام دهیم تمرکز کنیم. فیدان با تاکید بر اینکه منتظر تاسیس کنسولگری ایران در وان هستیم، گفت: اگر آقای عراقچی برای افتتاح این کنسولگری به وان ترکیه سفر کند، من نیز در مراسم افتتاحیه حضور خواهم یافت. وزیر خارجه ترکیه با اشاره به اینکه در نشست دیروز درباره همکاری در زمینه انرژی، گاز و برق رایزنی‌هایی صورت گرفت، گفت: مخصوصا در رابطه با مهاجرت نامنظم مشکلاتی مشابه داریم و این از جمله موضوعاتی است که در این زمینه باید همکاری‌های دوجانبه صورت گیرد. در این جلسه درباره اینکه چطور می‌توانیم با مهاجرت نامنظم مقابله کنیم، گفت‌وگو کردیم.
* تحریم‌ها علیه ایران باید برداشته شود
فیدان با تایید سخنان وزیر امور خارجه کشورمان مبنی بر اینکه ترکیه و ایران ۲ کشور قدرتمند منطقه هستند، افزود: در این نشست مسائل دیگری را هم مورد بحث و بررسی قرار دادیم. موضوعات مربوط به جنگ غزه، لبنان و تجاوزهای اسرائیل و گسترش دامنه این تجاوزها در منطقه را مورد بحث و بررسی قرار دادیم. ما هم مانند دیگر کشورهای منطقه این موضوع را مشکل همه منطقه می‌دانیم. در نشست ادامه آتش‌بس در غزه و توقف حملات اسرائیل به کرانه باختری و همچنین قدس شرقی را مورد بررسی قرار دادیم. ما معتقدیم در رابطه با موضوع سوریه و گسترش تجاوزات اسرائیل در منطقه، جامعه بین‌المللی باید به مسؤولیت‌هایی که بر دوش دارد عمل کند.
* عراقچی: آمریکا نابودکننده مذاکره است
وزیر امور خارجه پس از این نشست خبری در گفت‌وگو با ایرنا با اعلام اینکه در دیدار وزیر خارجه ترکیه درباره ساختار امنیتی منطقه صحبت کرده، تصریح کرد در سایه تهاجمات اخیر رژیم صهیونیستی، ضرورت ائتلاف منطقه‌ای بیشتر درک می‌شود: «به نظر من، دیدگاه‌های کشورهای منطقه در این زمینه به یکدیگر نزدیک‌تر می‌شود و ضرورت ایجاد یک ساختار امنیتی منطقه‌ای بیش از گذشته احساس و به آن گرایش پیدا می‌شود. من این را در مشورت‌هایی که با سایر کشورهای منطقه داشته‌ام، از نزدیک احساس کرده‌ام». وی همچنین در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت مذاکرات هسته‌ای اظهار کرد: «در مورد موضوع هسته‌ای، طبیعتاً همیشه بحث می‌شود و همسایگان ما علاقه‌مند هستند بدانند آخرین وضعیت چیست. من توضیح دادم سیاست‌های آمریکا چگونه است و جمهوری اسلامی ایران برای مذاکره آماده است اما مذاکره شرافتمندانه و منصفانه برای رسیدن به یک راه‌حل منصفانه و متوازن از موضع برابر. این همیشه سیاست ما بوده و همچنان نیز هست. این آمریکاست که با سیاست‌های زیاده‌خواهانه و زورگویانه خود، در حقیقت امکان مذاکره را در حال حاضر از بین برده است».وزیر امور خارجه با اشاره به اینکه نفس گفت‌وگو به هر حال یکی از پایه‌های دیپلماسی است، خاطرنشان کرد: گفت‌وگو قطعاً با مذاکره تفاوت دارد و من باید بر این موضوع تأکید کنم. ما با بسیاری از کشورها به طور مرتب گفت‌وگو داریم اما مذاکره زمانی است که در یک موضوع مشخص، ۲ طرف برای رسیدن به یک هدف مشخص وارد گفت‌وگو می‌شوند. ما اکنون با اروپایی‌ها مذاکره نداریم اما زمینه‌های ایجاد یک مذاکره و گفت‌وگوهای مؤثر را ارزیابی می‌کنیم. عراقچی گفت: به محض اینکه به این نتیجه برسیم که مذاکره با هر طرفی به نفع مردم ایران است و حقوق مردم ایران را تأمین می‌کند، حتماً تردید نخواهیم کرد اما در عین حال، زیر بار زورگویی و زیاده‌خواهی نیز نخواهیم رفت. رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به پرسشی درباره سفر اخیر خود به پاریس و دیدار همتای فرانسوی گفت: من سفری را به دعوت وزیر خارجه فرانسه داشتم و اتفاقاً موضوع هسته‌ای یکی از محورهای بحث ما بود. من و آقای «بارو» گفت‌وگوهای عمیقی درباره مسائل منطقه داشتیم؛ درباره فلسطین، لبنان، سوریه و همچنین روابط دوجانبه و مشکلاتی که وجود دارد، مفصل صحبت کردیم. بحث هسته‌ای نیز همین‌طور. البته من توضیح دادم به دلیل سیاست‌هایی که آمریکا دنبال می‌کند، امکان مذاکره در حال حاضر وجود ندارد. با اروپایی‌ها هم مشکلات مشابهی داریم؛ بالاخره ما سال‌ها با ۳ کشور تروئیکای اروپا مذاکره کردیم اما نتایج واقعاً موثری نداشت.