پنج سال پیش، منطقه لاچین جمهوری آذربایجان از اشغال آزاد شد. «الهام علیاف»، رئیسجمهور این کشور، به مناسبت پنجمین سالگرد این رویداد، پیامی منتشر کرد. رئیس جمهور آذربایجان ویدئویی را با این شرح به اشتراک گذاشت: «تاریخ پیروزی ما: 1 دسامبر 2020، لاچین».
منطقه لاچین بر اساس بیانیه سهجانبهای که در 10 نوامبر 2020 توسط الهام علیاف، ولادیمیر پوتین و نیکول پاشینیان امضا شد، در تاریخ 1 دسامبر 2020 از نیروهای مسلح ارمنستان تخلیه و به آذربایجان بازگردانده شد.
پایان 28 سال اشغال
لاچین سالهای متمادی - از 18 مه 1992 - تحت اشغال قرار داشت. در این مدت، صدها مکان فرهنگی، دهها منطقه مسکونی، روستا و بنای تاریخی در این منطقه ویران و غارت شد.
در پسزمینه این اشغال، 63 هزار و 341 شهروند آذربایجان مجبور به ترک وطن خود شدند و بیش از 300 نظامی و غیرنظامی در لیست کشتهشدگان و مفقودین قرار گرفتند.
منطقه لاچین سرشار از منابع طبیعی است و اشغال آن خسارت جدی به اقتصاد آذربایجان وارد کرد. در قلمرو لاچین تعدادی چشمه آبدرمانی، ذخایر جیوه، سنگ آهک مرمر و ذخیرهگاههای طبیعی دولتی «قرهگل» با گونههای جانوری نادر وجود دارد. اشغالگران به مدت 28 سال قوانین بینالمللی و قطعنامههای سازمان ملل مبنی بر خروج بی قید و شرط نیروهای ارمنی را نادیده گرفتند.
جنگ آزادسازی آذربایجان در 27 سپتامبر 2020 آغاز شد و لاچین آخرین منطقهای بود که طبق شرایط بیانیه سهجانبه، نیروهای ارمنی آن را ترک کردند.
از گلوگاه نظامی تا شریان حیاتی اقتصاد غیرنفتی
«امین علیاف»، سردبیر خبرگزاری «ترند»، در گفتگو با خبرنگاران درباره اهمیت لاچین برای آذربایجان در دوره پس از جنگ توضیح داد.
وی گفت: «پیش از هر چیز باید گفت که منطقه لاچین یکی از سنگبناهای کل مناقشه ارمنستان و آذربایجان بود، زیرا تنها جاده مناسب برای تردد منظم خودرو بین ارمنستان و خانکندیِ تحت تصرف، از همین منطقه میگذشت. بنابراین، کسی که لاچین را کنترل میکرد، عملاً دسترسی به قرهباغ از سمت غرب را در دست داشت. اهمیت استراتژیک این قلمرو نقشی تعیینکننده در مناقشه ایفا میکرد.»
این کارشناس افزود: «در تاریخ پس از مناقشه، باید در درجه اول از پتانسیل عظیم اقتصادی لاچین صحبت کرد. طبیعتاً در سه دههای که این منطقه تحت اشغال بود، پتانسیل اقتصادی آن بلااستفاده ماند. در سال 2023، اندکی پس از احیای کنترل بر شهر لاچین، یک پارک کشت و صنعت در آنجا راهاندازی شد که با توجه به پتانسیل عظیم کشاورزی منطقه، اقدامی بسیار منطقی بود.»
علیاف تأکید کرد: «علاوه بر پارک کشاورزی، امروز کارخانه کفش و کارگاه دوزندگی در لاچین فعال هستند. ایجاد اشتغال برای بازگشت آوارگان اجباری سابق بسیار مهم است. احیای اقتصاد لاچین انگیزه بزرگی به توسعه بخش غیرنفتی در آذربایجان خواهد داد.»
جهش زیرساختی؛ از نیروگاههای برقآبی تا فرودگاه بینالمللی
سردبیر ترند خاطرنشان کرد: «فرصتهای انرژی لاچین نیز کماهمیت نیستند. هماکنون نیروگاههای برقآبی کوچک در آنجا افتتاح میشوند. همچنین لاچین پتانسیل عظیمی به عنوان منطقهای دارد که جادههای ترانزیتی از آن عبور خواهند کرد. این امر با توجه به نقش کشور ما به عنوان هاب ترانزیتی بین شرق و غرب، شمال و جنوب بسیار حائز اهمیت است.»
وی افزود: «در ماه مه امسال (2025)، فرودگاه بینالمللی در منطقه لاچین افتتاح شد که پتانسیل ترانزیتی کل اراضی آزاد شده را افزایش میدهد. پس از پایان مناقشه، اگر بخواهیم از مؤلفه استراتژیک صحبت کنیم، دقیقاً همین پتانسیل اقتصادی منطقه است که در صدر قرار گرفته است.»
بازسازی سریع و نقش حیاتی فرودگاه لاچین
امین علیاف درباره مقیاس کارهای بازسازی انجام شده در پنج سال گذشته گفت: «بسیار مهم است که منطقه لاچین بدون درگیری آزاد شد. این امر باعث جلوگیری از تلفات و ویرانیهای بیشتر شد. با این حال، تلاشهای زیادی برای قابل سکونت کردن منطقه لازم بود. در درجه اول زیرساختهای جادهای بازسازی شد و ساخت فرودگاه آغاز شد. در لاچین مشکلات مربوط به مینروبی بسیار کمتر بود، زیرا نیروهای ارمنی خود از جاده لاچین برای خروج از قرهباغ استفاده میکردند.»
وی در پایان تصریح کرد: «باید جداگانه درباره فرودگاه لاچین صحبت کرد. در این منطقه هرگز فرودگاهی وجود نداشته است. اکنون که فعال است، به یک مرکز جذب زیرساختی عظیم برای احیای فعالیتهای اقتصادی در تمام اراضی آزاد شده تبدیل شده است. در وهله اول، این فرودگاه پیوستگی "زنگهزور شرقی" با بقیه خاک آذربایجان را تضمین میکند، پذیرش گردشگران را ساده کرده و به برقراری حملونقل مسافری منظم از باکو کمک میکند. از آنجا که به دلیل ناهمواری زمین، راهآهنی در آن منطقه وجود ندارد، وجود فرودگاه لجستیک را به طور قابل توجهی تسهیل میکند.»
انتهای پیام/