پاشیدن خون روی نُت

بنیا ابراهیم‌نژاد: در ساختاری که سال‌هاست خود را پرچمدار آزادی، دموکراسی و حقوق بشر معرفی می‌کند، نشانه‌های تازه‌ای از تناقض‌های دیرینه پدیدار شده است؛ تناقضی که این بار نه در یک نشست سیاسی، نه در یک شورا یا پارلمان، بلکه در صحنه‌ای به ظاهر فرهنگی و سرگرمی‌محور سر باز کرده: مسابقه موسیقی یوروویژن. با وجود مخالفت جدی و رسمی چندین پخش‌کننده اروپایی با سیاست‌های جنگی و کشتار غیرنظامیان توسط رژیم صهیونی و درخواست‌های پرشمار برای اخراج آن از مسابقات، روند تصمیم‌گیری در اتحادیه رادیو تلویزیون‌های اروپا مسیر دیگری را نشان داد. جایی که انتظار می‌رفت اصول اخلاقی بر ملاحظات سیاسی غلبه کند، «دم خروس دموکراسی» آشکار شد و لابی‌های پنهان و حمایت‌های غیرشفاف، از پشت صحنه این رویداد فرهنگی سر بیرون آورد. پیش‌تر این مناقشه در حوزه فوتبال و جام‌جهانی دیده شد؛ حالا همان بحران به بزرگ‌ترین جشن موسیقی اروپا رسیده است؛ آن‌ هم در زمانی که مطالبات عمومی برای رعایت عدالت و اخلاق بیش از هر دوره دیگری در تاریخ این مسابقه شنیده می‌شود.
چهارم دسامبر ۲۰۲۵، جلسه سالانه اتحادیه رادیو تلویزیون‌های اروپا (EBU) با موضوع بررسی وضعیت یوروویژن ۲۰۲۶ برگزار شد؛ جلسه‌ای که از ماه‌ها قبل انتظار می‌رفت نقطه عطفی در تاریخ این مسابقه باشد. چندین کشور عضو به ‌طور علنی خواستار حذف رژیم از رقابت‌ها شده بودند و چشم بسیاری از ناظران به نتیجه این نشست دوخته شده بود. اما برخلاف فضای عمومی ایجادشده و پیش‌بینی‌های رسانه‌ای، نه رای‌گیری رسمی برای اخراج برگزار شد و نه حتی دستور کار جلسه چنین مسیری را طی کرد. EBU با اعلام مجموعه‌ای از اصلاحات در شیوه رای‌دهی، تصمیم گرفت حضور رژیم را «در چارچوبی اصلاح‌ شده» ادامه دهد.
در ظاهر تصمیم EBU پاسخی بود برای «تقویت اعتماد اعضا» اما در عمل این تصمیم به‌سرعت بحث‌هایی گسترده‌تر از همیشه ایجاد کرد؛ بحث‌هایی که از یک مسابقه موسیقی فراتر رفت و به موضوعی در سطح سیاست خارجی اروپا تبدیل شد.
کشمکش حول حضور رژیم صهیونی در یوروویژن زمانی جدی شد که چندین پخش‌کننده اروپایی از جمله هلند، ایرلند، اسلوونی و اسپانیا، از ماه‌ها قبل هشدار دادند ادامه حضور رژیم برای آنها قابل پذیرش نیست. این مواضع نه از لحن دیپلماتیک معمول، بلکه از جنس هشدارهای صریح بود.
پخش‌کننده هلندی AVROTROS اعلام کرد ادامه حضور رژیم اشغالگر در شرایطی که جنگ غزه ده‌ها هزار کشته و زخمی برجا گذاشته، «با اصول اخلاقی این شبکه» سازگار نیست. ایرلند نیز از زاویه‌ای مشابه، با تاکید بر وضعیت انسانی و محدودیت‌های شدید علیه خبرنگاران در منطقه، اعلام کرد ساده‌سازی موضوع و باز گذاشتن فضای فرهنگی برای یک دولت درگیر جنگ، نه توجیه رسانه‌ای دارد و نه اخلاقی.
اسپانیا از همان ابتدا موضعی شفاف‌تر گرفت؛ پخش‌کننده ملی RTVE اعلام کرد اگر اسرائیل حذف نشود، این کشور «به هیچ شکل» در یوروویژن حاضر نخواهد بود. اسلوونی نیز از صف مخالفان کنار نرفت و نگرانی‌های اخلاقی - رسانه‌ای خود را درباره حضور رژیم در این رویداد اعلام کرد.
با نزدیک ‌شدن به روز جلسه، گمانه‌زنی‌ها افزایش یافت. برخی تحلیلگران معتقد بودند احتمال دارد EBU همان مدل «پرونده روسیه» را اجرا کند؛ یعنی حذف یک‌باره. اما ساختار EBU پیچیده‌تر از آن است که چنین تصمیم‌هایی را به‌سرعت اجرا کند. در جلسه چهارم دسامبر، EBU بدون قرار دادن موضوع «اخراج» در دستور رأی‌گیری، سراغ یک بسته اصلاحات رفت؛ اصلاحاتی که شامل موارد زیر بود:
۱- افزایش نقش داوران در مرحله نیمه‌نهایی
۲- کاهش قدرت رای مردمی و محدود کردن آرای عمومی به ۱۰ انتخاب
۳- تقویت سیستم تشخیص و حذف آرای غیرعادی
۴- نظارت سختگیرانه‌تر بر کمپین‌های سیاسی و رسانه‌ای.
این اصلاحات، به ‌ظاهر برای «تضمین بی‌طرفی» طراحی شده بود اما از همان لحظه انتشار خبر، بسیاری آن را قدمی برای «مدیریت بحران» و نه حل بحران تعبیر کردند. همچنین حضور رسمی نمایندگان KAN (پخش‌کننده رژیم اشغالگر) در جلسه، از جمله مدیرعامل و نماینده حقوقی، وزن سیاسی این کشور را در مذاکرات بالا برد و نشان داد که رژیم تنها با ابزار موسیقی وارد این رقابت نشده است.
به فاصله ساعاتی از اعلام تصمیم نهایی EBU، 4 کشور اصلی مخالف یعنی هلند، ایرلند، اسپانیا و اسلوونی اعلام کردند در یوروویژن ۲۰۲۶ شرکت نخواهند کرد. 
مواضع رسمی آنها کاملا روشن بود.
هلند (AVROTROS): قواعد جدید به نگرانی‌های اساسی ما پاسخ نمی‌دهد؛ دخالت سیاسی در روند رای‌گیری سال گذشته برای ما ثابت شده است.
ایرلند (RTÉ): در شرایطی که خبرنگاران هدف قرار می‌گیرند و بحران انسانی در غزه ادامه دارد، نمی‌توانیم بخشی از نمایش باشیم.
اسپانیا (RTVE): بی‌طرفی EBU زیر سؤال رفته است. تصمیم کنونی قابل پذیرش نیست.
اسلوونی (RTVSLO): اصول بنیادین یوروویژن آسیب دیده است و حضور ما در آن معنی ندارد.