گروه سیاسی: بازار در ماهها بویژه هفتههای اخیر صحنه نوسانات عجیب و التهابات پیاپی بوده است. از نرخ ارز گرفته تا کالاهای اساسی، یک نابسامانی مدیریتی مشهود است. برخی اجناس خوراکی در طول هفته 2 بار افزایش قیمت دارند. کالاهای اساسی نیز شاهد رشد بیرویه قیمت هستند. نابسامانی و نوسان قیمت باعث شده برخی کالاهای اساسی در بازار کمیاب شود؛ وضعی که همواره در مقاطع نوسانات مستمر قیمت در بازار رخ میدهد. مرغ، تخم مرغ، گوشت قرمز، برنج و لبنیات بیشترین نوسان قیمت را در هفتههای اخیر داشتهاند. طی روزهای اخیر قیمت هر کیلو مرغ به 200 هزار تومان رسیده است.
در این بین افزایش قیمت لبنیات بسیار چشمگیر بوده است. علیاحسان ظفری، مدیرعامل اتحادیه تعاونیهای لبنی میگوید بنا بر آمار از ابتدای سال تاکنون، قیمت لبنیات حدود ۵۰ درصد افزایش یافته است. در کنار لبنیات، تخم مرغ نیز هفتههای اخیر شاهد رشد بیسابقه قیمتی بوده است به گونهای که اکنون قیمت هر شانه تخم مرغ به 220 هزار تومان رسیده است.
بر اساس گزارش مرکز آمار، نرخ تورم نقطهای در آبان 49 درصد و تورم سالانه 40 درصد بوده است. این در حالی است که افزایش شدید قیمتها در آذرماه نیز رخ داده است و به اعتقاد کارشناسان، تورم آذرماه به بالای 60 درصد خواهد رسید. غیر از بازار ارز و طلا و سکه، افزایش شدید قیمتها به بازارهای لوازم خانگی، خودرو و... نیز سرایت کرده است. فقط در آذر قیمت خودرو بین 10 تا 20 درصد افزایش داشته است. لوازم خانگی در 6 ماه نخست امسال 36 درصد افزایش قیمت داشته است. تورم پاییز را اگر به این عدد اضافه کنیم، احتمالا به عددی بالاتر از 50 درصد خواهیم رسید.
سوءمدیریت در تنظیم و نظارت بر بازار کاملا محرز است و نوسانات پیاپی قیمتها نشان میدهد بازار به حال خود رها شده است.
در کنار این وضعیت نابسامان، دولت در ارائه بستههای حمایتی به مردم نیز نتوانسته عملکرد خوبی از خود نشان دهد. مجلس شورای اسلامی ماههاست روی موضوع کالابرگ الکترونیک تاکید میکند تا ضمن حمایت از اقشار ضعیف، جلوی تورم نیز گرفته شود. دولت اما کماکان در گیر و دار این موضوع است، به گونهای که هنوز هم مشخص نیست برنامه نهایی دولت برای موضوع کالابرگ الکترونیک چیست. به عبارتی در حالی که قیمتها به صورت لحظهای افزایش مییابد، دولت به صورت قطرهچکانی در حال اقدام و تصمیمگیری است.
* خودشان هم میدانند
نقاط ضعف کابینه مسعود پرشکیان مشخص است. ماههاست این نقاط ضعف شناسایی شده و هم در دولت و هم بیرون از دولت، درباره تغییرات در کابینه اجماع ایجاد شده است. در حال حاضر گزینههای تغییر، یعنی وزارتخانههایی که تغییر وزیر آنها ضروری است، مشخص هستند. از ماهها قبل حداقل درباره وزرای «جهاد کشاورزی»، «راه و شهرسازی» و «تعاون، کار و رفاه اجتماعی» هم در دولت و هم در بیرون از دولت اجماع حاصل شده است.
اما چرا با وجود اجماع درباره لزوم تغییر این وزرا، تاکنون اقدامی از سوی دولت انجام نشده است؟
مسعود پزشکیان، رئیسجمهور تاکنون از انجام این تغییرات خودداری کرده است. بر اساس گزارشات دریافتی «وطن امروز»، ظاهرا آقای پزشکیان گفته است «نمیتوانم وزرا را برکنار کنم. نمیتوانم کسانی که با آنها کار را شروع کردهام در نیمه راه برکنار کنم». حتی شنیده شده آقای رئیسجمهور به جای تغییر این وزرای ناکارآمد، بحث تغییر معاونان این وزرا را مطرح کرده است. در حالی که سوءمدیریت و ناکارآمدی متوجه شخص وزیر است، تغییر معاونان عملا به معنای تغییر صورتمساله و تداوم ناکارآمدی و سوءمدیریت است.
اگرچه شاید این خصلت و ویژگی آقای پزشکیان درباره وزرای دولتش، در مناسبات فردی و شخصی قابل تامل باشد اما آقای رئیسجمهور باید بداند او مسؤول و مجری اداره کشور است و حق و حقوق مردم نباید پای تعارفات شخصی و رفاقتی ذبح شود. اداره کشور و حفاظت از زندگی مردم جای تعارفات شخصی نیست و قاعدتا نباید امورات کشور به خاطر مناسبات و تعارفات شخصی رئیسجمهور با وزرا، معلق بماند. این تعلیق در تصمیمگیری آن هم به خاطر ملاحظات دوستانه، خلاف منافع ملی است. آقای پزشکیان در بیش از یک سال اخیر تلاش کرده یک رویکرد صادقانه در مواجهه با موضوعات داشته باشد. لذا در این مورد که از اولویت بسیار مهمی برخوردار است هم باید ایشان صادقانه رفتار کند و منافع ملت را نسبت به تعارفات دوستانه در اولویت قرار دهد.
به عنوان مثال، در حالی که وزیر نفت مدتهاست استعفا کرده و بر استعفای خود پافشاری میکند، چرا آقای رئیسجمهور از پذیرش این استعفا خودداری میکند؟ وضعیت عملکرد وزیر نفت کاملا مشخص است. شخص پاکنژاد. لذا عدم پذیرش استعفای پاکنژاد منطقی نیست. بنابراین انتظار از آقای پزشکیان این است که هرچه سریعتر با استعفای وزیر نفت موافقت کرده و یک گزینه توانمند از بدنه وزارت نفت را جایگزین او کند.
آقای رئیسجمهور از عملکرد سایر وزرای ناکارآمد نیز کاملا مطلع است و قطعا خود او درباره ضرورت تغییر این وزرا به جمعبندی رسیده اما متاسفانه ظاهرا عدهای در دولت هستند که میخواهند اصطلاحا توپ را در زمین مجلس بیندازند و تغییر این وزرای ناکارآمد از طریق استیضاح انجام شود.
این در حالی است که اتفاقا تغییر وزرا توسط خود دولت و آقای رئیسجمهور، این پیام مهم و مثبت را به جامعه منتقل میکند که عزم دولت بر خدمتگزاری است و در صورت مشاهده سوءمدیریت و ناکارآمدی، خود رئیسجمهور اقدام به ترمیم و اصلاح کابینه میکند. این رفتار باعث جلب اعتماد عمومی به دولت و صداقت شخص رئیسجمهور میشود. آقای پزشکیان بهتر است به جای ملاحظات جناحی و رفاقتی در تغییر وزرا، اولویت را به صداقتورزی با مردم و جامعه بدهد.
* جنگ عارف و جعفر
در کنار ناکارآمدی برخی وزرا و لزوم تغییر آنها توسط شخص رئیسجمهور، موضوع معاون اول نیز به عنوان یکی دیگر از نقاط ضعف دولت پزشکیان نمود یافته است. عارف در بیش از یک سال گذشته در پایش، هماهنگی و پیگیری امور وزارتخانهها و تکالیف محوله، ضعیف عمل کرده است. از سوی دیگر اختلافات درونی نیز بر این وضعیت ناکارآمدی افزوده است. شنیدهها حاکی است اختلاف میان محمدرضا عارف و محمدجعفر قائمپناه به نقاط بحرانی رسیده است؛ موضوعی که قطعا در نابسامانیهای مدیریتی دولت نیز اثرگذار بوده و خواهد بود. در چنین شرایطی لازم است شخص رئیسجمهور به این موضوع ورود کرده و تدبیری بیندیشد.
البته موضوع اختلافات در دولت، فراتر از اختلاف عارف و قائمپناه است، به گونهای که به عنوان مثال، اختلاف میان وزارت اقتصاد و بانک مرکزی نیز به اوج رسیده است که این موضوع هم باعث اخلال در امورات دولت و مردم میشود.
به هر حال، لازم است آقای رئیسجمهور بر اساس پیمانی که با مردم بسته است، نسبت به ترمیم کابینه خود و بسامان کردن روند خدمتگزاری دولت به مردم اقدام کند. مردم تفاوت رفتار صادقانه را با سیاستبازی کاملا تشخیص میدهند. آقای پزشکیان باید سرمایه صداقت خود را همچنان حفظ کند.
تغییر در کابینه یکی از مواردی است که باعث میشود این پیام به جامعه مخابره شود خود دولت نسبت به اصلاح امور مدیریتی پیشگام شده است.
قطعا این اقدام در حفظ سرمایه اجتماعی آقای رئیسجمهور بسیار موثر است؛ همچنان که سیاستبازی، تعلل در اصلاح و انداختن توپ در زمین مجلس، یک امتیاز منفی و به عنوان یک اقدام غیرصادقانه پزشکیان محاسبه خواهد شد.