اعتراضات گسترده به سفر ولیعهد سعودی به کشورهای عربی شمال آفریقا ادامه دارد
مراکش بنسلمان را راه نداد
گروه بینالملل: با اینکه بنسلمان تلاش دارد با دورهگردی در کشورهای عربی و قاره آمریکا که خود آن را «تور جهانی» میخواند، بخشی از آبروی رفتهاش را باز گرداند اما دستکم در یک مورد، او این سفر را با یک شکست بزرگ آغاز کرد. مراکش که تا چندی پیش شریک و متحد نزدیک سعودیها در عرصههای دیپلماتیک و منزلگاه دوم شاه سعودی و حامی ماجراجوییهای پسر مجنون او بود، به هیچوجه حاضر به خوشامدگویی به بنسلمان نشد. حتی انتصاب عبدالله بنسعد الغریری به عنوان سفیر جدید ریاض در رباط که هفته پیش در آستانه دورهگردی ولیعهد سعودی انجام شد نیز نتوانست محمد پنجم، شاه مغرب را که سابقه دوستی با الغریری دارد مجاب کند درهای بسته کشورش را به روی قاتل خاشقجی بگشاید.
مراکش از جمله کشورهایی بود که از حمایت از عربستان در برابر فشارهای بینالمللی که در پی قتل خاشقجی در استانبول علیه این کشور شکل گرفت، خودداری کرد اما تیرگی روابط رباط و ریاض دستکم به یک سال قبل بازمیگردد یعنی زمانی که مغربیها نخست حاضر نشدند به ائتلاف سعودی و متحدان عربیاش برای تحریم و تهدید قطر بپیوندند و سپس تابستان گذشته وقتی شخص بنسلمان در اجلاس سالانه فیفا از طرح میزبانی مشترک آمریکاییها با کانادا و مکزیکیها به جای میزبانی مشترک مراکش و الجزایر برای جامجهانی 2026 حمایت کرد، مراکشیها این را به منزله دشمنی سعودیها تلقی کردند و روابط 2 کشور سردتر شد. حال به نوشته روزنامه لودیسک، خودداری از دعوت از بنسلمان توسط شاه یا دولت مغرب به بهانه «شرایط نامناسب موجود» به منزله آشکار شدن اختلافات 2 طرف است که علاوه بر مسائل فوق شامل عقبنشینی مراکش از حمایت ائتلاف عربی در جنگ یمن، مخالفت با تحویل منصور بنعبدالله، پسر شاه پیشین سعودی به مسؤولان قضایی عربستان پس از ماجرای هتل ریتزکارلتون و همچنین بایکوت بن سلمان پس از رسوایی ترور جمال خاشقجی نیز میشود. همچنین روزنامه مراکشی «لکم ۲» به نقل از یک منبع آگاه در دولت این کشور نوشت رباط حتی به اصرار رژیم سعودی برای برگزاری سیزدهمین نشست مشترک عربستان و مراکش در سطح وزرای خارجه 2 طرف نیز پاسخ منفی داده است. این در حالی است که روزنامه الجزایری «تاسآ» نیز به نقل از مقامات دولتی این کشور نوشته است که هنوز موضوع میزبانی الجزیره از ولیعهد سعودی در نخستین روزهای ماه دسامبر قطعی نیست و ممکن است همسایه بزرگ مراکش نیز بنسلمان را راه ندهد.
احتمال بازداشت بنسلمان در آرژانتین
ولیعهد دیکتاتور سعودی در حالی پنجشنبه گذشته تور خارجی خود را با مقصد امارات آغاز کرد که تا آخرین لحظات، سفرش با موجی از تاییدها و تکذیبها همراه بود. در همین حال معرفی بقیه مقاصد سفر نیز در قالب جملاتی چون «انتظار میرود مقصد بعدی فلان کشور باشد» انجام شد. دوشنبهشب بنسلمان پس از امارات و بحرین، وارد مصر شد و مورد استقبال گرم رئیسجمهوری این کشور قرار گرفت. این در حالی است که بیش از ۲۵۰ فعال سیاسی مصری در بیانیهای در این روز مخالفت خود را با استقبال عبدالفتاح السیسی از بنسلمان ابراز کردند. فعالان در بیانیه خود اظهار داشتند او قاتل جمال خاشقجی و دیگر اصحاب رسانه و سرکوبگر گروههای زنده در شبهجزیره عرب است. ولی پس از آنکه گزارشهایی درباره مقصدهای بعدی سفر بنسلمان از جمله به تونس، الجزایر و موریتانی منتشر شد، موجی از تظاهرات و اعتراضات عمومی این کشورها را فراگرفته است. گزارشها حاکی است دوشنبهشب صدها تن از معترضان تونسی در پایتخت این کشور در اعتراض به سفر ولیعهد سعودی به تونس تظاهرات کردند. تظاهراتکنندگان شعارهایی را علیه بنسلمان سر دادند که از جمله آن «ای سلمان، ای قصاب، ای مزدور آمریکاییها» بود. معترضان همچنین شعارهایی در مخالفت با سیاستهای عربستانسعودی در منطقه از جمله جنگ یمن، بازداشت مخالفان و قتل جمال خاشقجی، روزنامهنگار منتقد عربستانی سر دادند. مردم تونس موضع رسمی این کشور درباره استقبال از ولیعهد عربستانسعودی را محکوم کرده و آن را توهینی به انقلاب تونس و خیانت به آرمانهای آن دانستند. سندیکای روزنامهنگاران تونسی نیز اعلام کرده شکایتی را علیه سفر محمد بنسلمان ارائه کرده است. گروههای تونسی مخالف با سفر محمد بنسلمان، کنفرانسی مطبوعاتی را در مقر سندیکای روزنامهنگاران برگزار کردند. همچنین اعتراضات در سایر کشورهای مغرب عربی در مخالفت با سفر محمد بنسلمان همچنان ادامه دارد. گروهها، احزاب، سندیکاها و شخصیتها در الجزایر و موریتانی مخالفت خود را با این سفر اعلام کردهاند. حزب رفاه موریتانی نیز ضمن اعلام مخالفت با سفر محمد بنسلمان، نقش ولیعهد عربستانسعودی در جنگ سوریه و یمن و تلاش برای از بین بردن مساله فلسطین را محکوم کرد. این حزب اعلام کرد: این سفر تلاشی برای پاک کردن دستان آلوده به خون کودکان و زنان عرب است. محمد بنسلمان از عصر دیروز سفر به کشورهای مغرب عربی را آغاز کرده است. ناظران سیاسی میگویند تلفیق 2 منطقه حاشیه خلیجفارس (2 کشور همپیمان یعنی امارات و بحرین) با کشورهای مصر، تونس، الجزایر و احیانا موریتانی به عنوان مقصد سفرهای خارجی بنسلمان با این هدف انجام شده که سعودی بعد از ماجرای خاشقجی بههیچ وجه منزوی نشده و اعتبار خارجیاش لطمه ندیده است.
سایه پرونده خاشقجی بر نشست جی20
ولیعهد سعودی قرار است در پایان سفر یک هفتهای خود به برخی کشورهای عربی و آفریقایی، در نشست جی 20 در آرژانتین نیز حاضر شود. نشست سران گروه جی 20 که قرار است از روز جمعه در بوئنوسآیرس آرژانتین آغاز شود، با توجه به تحولات اخیر ازجمله قتل جمال خاشقجی، روزنامهنگار منتقد هیات حاکمه سعودی و حضور محمد بنسلمان در نشست این دوره، میتواند به محلی برای فشار و پرسش از ریاض تبدیل شود. در حالیکه روسایجمهور ترکیه، روسیه و آمریکا برای دیدار با بنسلمان در حاشیه این کنفرانس اظهار رغبت و تمایل کردهاند اما به غیر از این 3 نفر، دیگر سران کشورها همانند امانوئل مکرون رئیسجمهوری فرانسه، آنگلا مرکل صدراعظم آلمان، ترزا می نخستوزیر انگلیس و جاستین ترودو نخستوزیر کانادا که به سبب انتقادات از نقض حقوق بشر در عربستان همچنان روابط کشورش با ریاض تنشآمیز است، برای دیدار با این شاهزاده سعودی اظهار تمایل نکردهاند. حتی کریستیا فریلند، وزیر خارجه کانادا چند روز پیش با تأکید بر اینکه پرونده خاشقجی بسته نشده، اعلام کرد کشورش این موضوع را در نشست آتی گروه 20 مطرح خواهد کرد. در همین راستا، سازمان دیدهبان حقوق بشر در گزارشی اعلام کرد مقامات قضایی آرژانتین در حال بررسی نقش شاهزاده محمد بنسلمان در ارتباط با جنگ یمن به رهبری ائتلاف سعودی هستند و احتمال میرود وی در سفر به آرژانتین برای شرکت در نشست جی 20، محکوم به ارتکاب جنایات جنگی شود. این نهاد حقوق بشری در یادداشتی تصریح کرد: روز 26 نوامبر (5 آذر) دیدهبان حقوق بشر با همکاری دادستانی فدرال آرژانتین پروندهای را ارسال کرده و به یافتههای عمومی خود مبنی بر نقض قوانین بینالمللی که در جریان جنگ یمن رخ داده، اشاره میکند که محمد بنسلمان ممکن است به عنوان وزیر دفاع عربستان سعودی مسؤول این جنایات شناخته شود. در این پرونده دست داشتن وی در شکنجه و بدرفتاری با سایر شهروندان سعودی، از جمله قتل جمال خاشقجی، روزنامهنگار هم به چشم میخورد. کنت راث، مدیر اجرایی سازمان دیدهبان حقوق بشر در این باره گفت: مقامات دادستانی آرژانتین باید نقش بنسلمان در جنایات جنگی را که توسط ائتلاف به رهبری سعودی از سال 2015 در یمن انجام میشود مورد بررسی قرار دهند. بنابراین حضور شاهزاده در اجلاس جی20 در بوئنوسآیرس میتواند راه را برای دادگاههای آرژانتین برای جبران سوءاستفادههایی که از قربانیان جنگ یمن شده باز کند؛ قربانیانی که نمیتوانند در یمن یا عربستان در جستوجوی عدالت باشند. قانون اساسی آرژانتین، حوزه قضایی بینالمللی را برای بررسی جرائم جنگی و شکنجه به رسمیت میشناسد. این بدان معنی است که مقامات قضایی این کشور، بدون توجه به مکان ارتکاب جنایت و بدون توجه به ملیت مظنونان یا قربانیان آنها، این جنایات را مورد بررسی و محاکمه قرار میدهند. محمد بنسلمان، به عنوان ولیعهد و وزیر دفاع سعودی، فرماندهی ائتلاف عربی جنگ علیه یمن را در دست دارد و به تمام نیروهای ارتش عربستان نظارت میکند. دیدهبان حقوق بشر در این باره گفت: محمد بنسلمان و فرماندهان ارشد عربستان سعودی با اتهام جنایات جنگی به دلیل نقش کلیدی عربستان در این عملیات نظامی روبهرو هستند. از ماه مارس 2015 تاکنون ائتلاف به رهبری سعودی، حملات هوایی غیرمتعهدانهای به یمن داشته و بدون در نظر گرفتن مناطق غیرنظامی، بخشهای بسیاری از این کشور از جمله خانهها، مدارس، بیمارستانها، بازارها و مساجد را هدف قرار داده است. لذا بسیاری از این حملات اگر با هدف جنایی انجام شده باشد، نشاندهنده جنایات جنگی احتمالی است. این ائتلاف همچنین با محاصره دریایی و هوایی یمن، جریان ورود مواد غذایی، سوخت و دارو برای غیرنظامیان را محدود کرده و همین امر میلیونها غیرنظامی را با خطر گرسنگی و بیماری مواجه کرده است. دیدهبان حقوق بشر در ادامه خاطرنشان کرد: دولت عربستان سعودی تحت حاکمیت ولیعهد، همچنین به اتهامات جدی شکنجه و بدرفتاری با سایر شهروندان سعودی محکوم شده است. همزمان، روزنامه نیویورکتایمز گزارش داد مقامات آرژانتین به دنبال این هستند اتهامهای جنایی را علیه ولیعهد عربستان در زمان حضورش در اجلاس گروه 20 مطرح کنند. به نوشته این روزنامه، مصونیت دیپلماتیک ممکن است مانع از طرح اتهام علیه بنسلمان در جریان سفر او به آرژانتین شود. برخی مقامات آرژانتینی اعلام کردهاند بسیار بعید است این فرآیند تحقیقات منجر به صدور حکم دستگیری بنسلمان پیش از آغاز نشست گروه جی 20 و در زمان برگزاری این نشست در بوئنوسآیرس شود.
بحرینیها عکس بنسلمان را آتش زدند
تبلیغات گسترده آلخلیفه و جو اختناق سنگینی که در بحرین حکمفرما کرده است نیز مانع ابراز نفرت مردم جزیره نسبت به ولیعهد جنایتکار سعودی نشد. بنسلمان در جریان سفرهای دورهایاش، دوشنبه شب در حالی منامه را به مقصد قاهره ترک کرد که بحرینیها در اعتراض به حضور «قاتل مردم یمن» و «مضنون اصلی قتل جمال خاشقجی» با تجمع در شهرک الدراز، تصاویر او و «حمد بن عیسی» شاه بحرین را آتش زدند. به گزارش شبکه المنار، معترضان مخالفت خود با سفر بنسلمان به بحرین را اعلام کرده و او را به تروریسم و ارتکاب جنایت و خدمت به منافع صهیونیستها در منطقه متهم کردند. شماری از بحرینیها نیز در شهرک سماهیج تجمع کرده و پلاکاردهایی در دست داشتند که در آن تصاویر بنسلمان و عبارتهایی با مضمون حاوی مخالفت با سفر وی به بحرین و محکومیت او به عنوان جنایتکار جنگی و تروریست قرار دارد. همچنین در حالی که خودروهای نظامی آلخلیفه نیز به طور گسترده در خیابانهای اصلی جزیره مستقر شده و چند بالگرد نیز بر فراز مناطق و شهرکهای مختلف در پرواز بودند، شهروندان بحرینی تصاویر بنسلمان و نخستوزیر رژیم صهیونیستی در کنار یکدیگر را آتش زدند تا علاوه بر اعتراض به سفر قریبالوقوع «بنیامین نتانیاهو» به این جزیره انقلابی خلیجفارس، نقش خائنانه ولیعهد سعودی در عادیسازی روابط با اشغالگران قدس شریف را نیز محکوم کرده باشند.