گروه اجتماعی: رئیس ستاد اجرایی فرمان امام خمینی از ارسال ۳ هزار ویلچر به مناطق محروم و کم‌برخوردار خبر داد و گفت: باید در جهت رفع مشکلات معیشتی مردم اقدام کرد. به گزارش مهر، محمد مخبر در مراسم ارسال ۳ هزار ویلچر به مناطق محروم گفت: توانمند‌سازی و اشتغال در اولویت برنامه‌های ما قرار دارد و همچنین تامین جهیزیه و پرداخت وام برای درمان بیماری‌هایی مانند سرطان و اجرای چندین پروژه عمرانی از اقداماتی بوده که انجام شده است. وی گفت: به دستور رهبری قرار شد کمک‌های موردی را نیز در دستور کار قرار دهیم.
انجام 25 خدمت
 مخبر افزود: بنابراین در همین زمینه ۲۵ خدمت در حال انجام است و به این نتیجه رسیدیم که واکنش سریع به مشکلات داشته باشیم و بنیاد برکت احسان را نیز در همین باره ایجاد کردیم. رئیس ستاد اجرایی فرمان امام گفت: امروز وقتی می‌بینیم ۲ هزار کودک در یکی از مناطق محروم با مشکل سوءتغدیه مواجهند در کمتر از یک هفته بسته غذایی برایشان توزیع کردیم و همچنین در زلزله کرمانشاه نیز چند تریلر در نخستین لحظات ارسال شد.
وی تاکید کرد: در بنیاد برکت احسان در چند ماه گذشته و در پی اعتماد مردم به ما با موج استقبال مردمی مواجه شدیم به‌طوری که ۲۰ هزار نفر فقط در روز گذشته به سایت پویش ویلچر مراجعه کرده‌اند. به گفته وی، در ایام اربعین به شلمچه و چزابه و نجف و کربلا ۱۰۰ پزشک جوان جهادی اعزام شد و ارسال ۱۵۰ هزار بسته لوازم‌التحریر به مناطق محروم به ۳۰۰ هزار بسته رسید.
حل بحران‌ها با کمک مردم
رئیس ستاد اجرایی فرمان امام گفت: هرجا به مردم مراجعه کردیم بحران‌ها را حل کرده‌ایم و یکی از گمشده‌ها همین نقطه وصل است. وی گفت: هر هفته یکی دو بار شبانه در مناطق محروم تهران غذای گرم توزیع می‌کنیم، فقط برای ایجاد انگیزه بین مردم اعلام می‌کنیم تا به ما برای اعطای کمک اعتماد کنند. مخبر با اشاره به اینکه معلولیت مانع کار نمی‌شود اما باید امکانات بدهیم، گفت: در نتیجه ۳ هزار ویلچر مطرح شد و پویش چرخ زندگی به راه افتاد، همچنین باید در جهت اشتغال معلولان نیز کار شود.
مشکلات زیاد در معیشت
وی با اشاره به اینکه در معیشت مشکلات زیاد بوده و با حرف قابل حس نیست، گفت: باید رفت و از نزدیک مشکلات زندگی معلولان را در مناطق محروم دید. مخبر اظهار داشت: ولی نعمت‌هایی که خدا به کشور اعطا کرده قابل قیاس با هیچ جا نیست و مردم خیری داریم اما نقطه اتصال خوبی بین این دو نبوده، در حالی که جنگ را همینطوری اداره کردیم پس می‌توانیم. مخبر با اشاره به اینکه سالانه هزینه کاشت حلزون گوش یکهزار کودک ناشنوا را پرداخت می‌کنیم، افزود: ما قبول کردیم تمام هزینه‌ها را بدهیم حتی اگر تعداد بیشتر هم شود.

وزیر امور خارجه دولت حسن روحانی می‌گوید مردم ایران در شرایط فعلی هر نوع گفت‌وگو با دولت آمریکا را اشتباه محض می‌دانند. او می‌گوید گفت‌وگو با آمریکایی‌ها وقت هدر دادن است. بر اساس این گزارش، محمدجواد ظریف در نشست بین‌المللی دوحه درباره هرگونه احتمال گفت‌وگو با آمریکا در آینده تأکید کرد: «ما هرگز با کشوری که برای ما 12 شرط تعیین کرده، آن هم پس از نقض قطعنامه شورای امنیت که خودش هم آن را تأیید کرده بود، وارد مذاکره نخواهیم شد. اگر قرار بر عمل به یک‌سری شروط باشد، این ما نیستیم که باید شروطی را رعایت کنیم بلکه خود آنها (آمریکایی‌ها) هستند که باید به یک‌سری شروط پایبند باشند، آن هم با کمتر بی‌قانون بودن». ظریف ادامه داد: «من از آنها نمی‌خواهم قانونمدار باشند، چرا که این تقریبا غیرممکن است اما می‌خواهم کمتر بی‌قانونی کنند». به گزارش فارس، مجری این نشست در ادامه به سخنرانی رؤسای جمهور ایران و آمریکا در مجمع عمومی سازمان ملل در سپتامبر گذشته اشاره کرد و گفت هیچ یک از آنها احتمال گفت‌وگوهای آتی میان 2 کشور را رد نکردند و پاسخ وزیر امور خارجه ایران را در این رابطه خواست که ظریف تأکید کرد: «ما قبلا نیز با یکدیگر گفت‌وگو داشته‌ایم. ما یک سند (توافق) ایجاد کردیم... به عنوان شخصی که در مذاکرات برای تنظیم این سند (برجام) حضور داشت باید بگویم هیچ سند بهتری از این توافق نمی‌توانست تنظیم شود و نه ایران و نه آمریکا نمی‌توانستند به توافق بهتری برسند. بنابراین، جای گفت‌وگو وجود دارد اما شما ابتدا باید به نتایج گفت‌وگوهایی که در گذشته داشته‌اید پایبند باشید». وزیر امور خارجه دولت روحانی در ادامه گفت: «اولین مرحله؛ ما باید ببینیم آمریکا واقعا مایل است نشان دهد هدر دادن وقت برای گفت‌وگو با آنها ارزش دارد یا خیر». مجری برنامه از وی پرسید «آمریکا چطور باید این موضوع را نشان دهد» که ظریف پاسخ داد: «با اجرای تعهدات خود ذیل قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل». رئیس دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: «هیچ دلیلی برای مذاکره بیشتر وجود ندارد آن هم در شرایطی که نتایج یک دوره نسبتا طولانی مذاکرات سخت که در گذشته انجام گرفته، روی هواست. و آمریکا به طور فعال در تلاش است این نتایج را تضعیف کند، اقدامی که تمام جامعه بین‌المللی جز اندک انگشت‌شماری که به خاطر گرفتن منافع بیشتر از آمریکا، موافق آنند با آن مخالفت کرده‌اند». مجری در ادامه درباره دیدگاه قریب به اتفاق مردم ایران درباره برجام و گفت‌وگو با آمریکا پرسید که ظریف پاسخ داد: «اکثریت مردم ایران بر این باورند برجام توافق خوبی بود اما اعتماد به آمریکا برای گفت‌وگوی بیشتر، اشتباه محض است». ظریف در ادامه گفت: «ما مطابق با منافع کشورمان عمل خواهیم کرد. برجام یک توافق دوجانبه میان ایران و آمریکا نبود. برجام یک توافق چندجانبه بود که طرف‌های دیگری نیز دارد و از آنجایی که تأیید قطعنامه شورای امنیت را نیز دارد، یک توافق بین‌المللی است. بنابراین، مادامی که ما منافع‌مان را در باقی ماندن در این توافق ببینیم به آن پایبند خواهیم ماند. و به طور مشخص زمانی که آمریکا از برجام خارج شد، این حق نیز برای ما به وجود آمده که هر زمان صلاح بدانیم از آن خارج شویم و اگر ما ببینیم به نفع منافع ملی کشورمان است از این حق استفاده خواهیم کرد و البته یک عامل اصلی و اثرگذار بر این تصمیم، عملکرد اتحادیه اروپایی در عمل به تعهدات خود خواهد بود».
 

چشم‌اندازهای سیاه خزان امسال پاریس، فقط به قیام طبقه کارگر و فرودست فرانسه محدود نمی‌شود، بلکه خیابان‌های عروس بیوه شده اروپا، غیر از لشکرکشی نیروهای نظامی رژیم این کشور علیه جلیقه‌زردها، پذیرای لشکری از کارتن‌خواب‌ها هم هست.  گزارشی نادر از تاریکنای پاریس، توریستی‌ترین شهر جهان نشان می‌دهد زمینه‌های شورش مردمی یک ماه گذشته علیه ظلم و نابرابری در فرانسه بسیار جدی‌تر از آن چیزی است که خارجی‌ها فکر می‌کنند. شبکه الجزیره با استفاده از فرصت قیام جلیقه‌زردها، تابوی رسانه‌های جریان اصلی درباره «پاریس باشکوه» را شکسته و نیم‌نگاهی به «پاریس نکبتی» می‌اندازد که مخاطب قرن بیست و یکمی را از زرق و برق شانزه‌لیزه، خوشگذرانی‌های مولن روژ و شکوه ایفل به صحنه‌های گزنده قرن نوزدهمی در اشعار شارل بودلر در اثر مشهورش «ملال پاریس» می‌برد.
عجیب آنکه این شبکه متعلق به دولت قطر است که مهم‌ترین سرمایه‌گذار پروژه نوسازی پایتخت فرانسه و مالک باشگاه پرریخت و پاش پاری‌سن‌ژرمن محسوب می‌شود. گویی پاریس طوری در حال سقوط است که حتی قطری‌ها هم به فکر تحقیر کارفرمایان فرانسوی‌شان افتاده‌اند. در همان حال که توریست‌ها پاریس را ترک می‌کنند، بینوایان جای آنها را می‌گیرند. ژان، یک کارتن‌خواب ۳۳ ساله در خیابان‌های پاریس به خبرنگار الجزیره می‌گوید: معنای «دیگران» و «عشق» از جامعه حذف شده است. بدون پول، انگار آدم وجود ندارد. شاید «ژان بینوا» یک کارتن‌خواب حقیقی باشد اما نام او نمادی است از ژان والژانی که گویی راوی نسخه 2018 نمایش «بینوایان» ویکتور هوگو است. آمارها می‌گویند او یکی از دست‌کم 3 هزار نفری است که شب‌های چراغان نوئل را تا پایان زمستان در خیابان‌های یخ‌زده پاریس سر خواهند کرد. کارتن‌خواب‌هایی که بیش از نیمی از آنها در خارج از فرانسه به دنیا آمده و خودخواسته با رویای زندگی در شهری رویایی به این زمهریر آمده‌اند. طبق گزارش «موسسه ملی آمار و مطالعات اقتصادی» فرانسه که در سال ۲۰۱۴ منتشر شد، شمار بزرگسالان بی‌خانمان در بزرگ‌ترین کلانشهر این کشور نسبت به یک دهه پیش از آن ۸۴ درصد افزایش یافته بود. این افزایش به دلیل بحران مالی ۲۰۰۸، مهاجران و پناهجویان پرشماری که راهی فرانسه می‌شوند و ناکافی بودن درآمد در مقابل هزینه‌های فزاینده زندگی، بویژه خرید یا اجاره مسکن بوده است.
قطعا پس از 4 سال فاجعه‌بار اقتصادی و اجتماعی و افزایش موج مهاجرت آوارگان خاورمیانه و آفریقا، این آمار رسمی در عالم واقع افزایشی چند صد درصدی یافته است. روایت‌های روزانه پاریسی‌ها در شبکه‌های اجتماعی نیز موید سیل بینوایان در گوشه و کنار شهر است. تقریبا پلی در پاریس نمانده که فضای زیر آن محل اطراق کارتن‌خواب‌ها و آوارگان چندملیتی نباشد. به همچنین است کنج پارک‌ها، حاشیه بزرگراه‌ها و پیاده‌روها.
اما اشتباه است اگر فکر کنیم که همه بی‌خانمان‌ها و بیکاران بیگانه هستند. کمال 50 ساله که حالا در زاغه‌ای از ضایعات پلاستیکی در میدانی خارج از شهر زندگی می‌کند، اگرچه اصالتا فرانسوی نیست اما متولد این کشور و شاغل است. او به الجزیره می‌گوید که راننده تاکسی بوده اما مشکلات سلامتی موجب شده شغلش را از دست بدهد. او می‌گوید: «من قبلا بیش از ۲۰۰۰ یورو درآمد داشتم اما پاریس شهر گرانی است و نتوانستم بدهی‌هایم را تسویه کنم. امروز همه چیزم را باخته‌ام و مشکلات سلامتی اجازه نمی‌دهد رویای یک آینده بهتر را داشته باشم».
اِدی، یک بی‌خانمان ۳۵ ساله اهل تونس که برای زندگی بهتر به فرانسه آمده بود نیز می‌گوید رویاهایش در خیابان‌های پاریس نابود شده‌اند:
«...بدون پول، انگار ما دیگر در فرانسه وجود نداریم».
بر اساس گزارش موسسه ملی آمار و مطالعات اقتصادی، 1/16 درصد پاریسی‌ها، نزدیک به ۴۶۳ هزار نفر، زیر خط فقر زندگی می‌کنند که میانگین درآمد ماهانه آنها ۷۴۷ یورو (65/848 دلار) یعنی ۲۶۱ یورو پایین‌تر از خط فقر است. همچنین آمار کمپین «مورتس دو لا رو» نشان می‌دهد که تنها در سال میلادی گذشته ۴۰۰ بی‌خانمان در سراسر فرانسه جان باخته‌اند، اگرچه بسیاری از سازمان‌ها بر این باورند که رقم واقعی خیلی بیشتر از این است.
در اختتامیه این نسخه 2018 «بینوایان» ناصر، کارتن‌خواب اهل الجزایر که طرفدار ویکتور هوگو و پیکاسو است، می‌گوید: «در گوشه و کنار زندگی ما زیبایی وجود دارد اما جامعه احساسش را از دست داده است. ایده‌ها ناپدید شده‌اند و پول این جامعه را نسبت به عشق کور کرده است».

گروه سیاسی: در شرایطی که مقامات ارشد دولتی به‌رغم 8 ماه مذاکره بی‌نتیجه با اروپا برای حفظ برجام و خلف وعده طرف مقابل جهت ثبت و اجرای کانال ویژه مالی (SPV) همچنان به اروپا برای کمک به ایران در مقابل تحریم‌های آمریکا امید بسته‌اند، با تصمیم برخی دانشگاه‌های انگلیس، ادامه تحصیل دانشجویان ایرانی در این کشور به خاطر تحریم‌های آمریکا در معرض تعلیق قرار گرفته است!
به گزارش «وطن‌امروز»، بعد از خروج آمریکا از برجام، مذاکرات ایران با 5 کشور باقی‌مانده در توافق هسته‌ای از جمله 3 کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس ادامه یافت. در این راستا مذاکرات ایران و تروئیکای اروپا از خردادماه گذشته با دستورکار باقی ماندن ایران در برجام و از آن طرف اقدام اروپا جهت تسهیل مراودات مالی و بانکی با ایران پیگیری و قرار شد اروپا ظرف چند هفته و حداکثر 2 ماه کانال ویژه مالی اروپا موسوم به SPV را ثبت و اجرایی کند. با این حال اروپا بر قول خود متعهد نماند و ارائه SPV را به 4 نوامبر یعنی موعد بازگشت دور دوم تحریم‌های آمریکا موکول کرد! کشورهای اروپایی اما به این وعده خود نیز پایبند نبوده و اعلام کردند این کانال اوایل سال آینده میلادی عملیاتی خواهد شد. اروپا علاوه بر این رویکرد، در ماه‌های گذشته اقدامات متعددی را علیه ایران انجام داد که قطع پروازهای چند کشور اروپایی به ایران در شهریورماه یا همصدایی با آمریکا در موضوعات موشکی و نفوذ منطقه‌ای ایران در جلسه اخیر شورای امنیت از جمله آنها بود. در تازه‌ترین اقدام خصمانه اروپا علیه ایران، برخی دانشگاه‌های انگلیس بعضی دانشجویان ایرانی‌تبار خودشان را که به دلیل تحریم‌های بانکی آمریکا قادر به پرداخت بموقع شهریه خود نبوده‌اند تهدید به تعلیق از تحصیل کرده‌اند. روزنامه گاردین روز گذشته با اشاره به همکاری بانک‌های اروپایی با تحریم‌های آمریکا، نوشت این همکاری، وضعیت دشواری را برای دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در دانشگاه‌های انگلیس رقم‌ زده است.
گاردین در این راستا با اشاره به یک دانشجوی ایرانی که در دانشگاه «ریدینگ» انگلستان حقوق می‌خواند، نوشت او و برخی دیگر از دانشجویان ایرانی به‌واسطه همراهی بانک‌های اروپایی با تحریم‌های آمریکا در خطر بازماندن از تحصیل و باطل شدن ویزای‌شان به دلیل عدم پرداخت شهریه دانشگاه قرار دارند.
طبق این گزارش، خانواده «پارسا سادات» دانشجوی 23 ساله ایرانی که در دانشگاه ریدینگ درس می‌خواند به دلیل آنکه تراکنش‌های مالی‌شان توسط تحریم‌های آمریکا هدف قرار گرفته، نمی‌توانند به خارج از کشور پولی واریز کنند. دانشگاه ریدینگ به این دانشجو گفته است تنها گزینه وی، بازگشت به تهران در ایام کریسمس و آوردن 5350 پوند پول نقد برای ثبت‌نام در ترم آتی است!
به نوشته گاردین، در ایمیل یکی از مسؤولان این دانشگاه آمده است: این باید زمان کافی برای آوردن پول از ایران بعد از تعطیلات کریسمس را در اختیار شما بگذارد. اگر شهریه تا زمان مقرر واریز نشود، شما از ادامه دوره آموزشی خود بازخواهید ماند. سادات، دانشجوی ایرانی نیز در این باره گفته است تاکنون 6 اخطاریه در همین راستا دریافت کرده که آخرینش پنجم دسامبر (14 آذر) بوده است. این دانشجو در حال گذراندن سال آخر تحصیلات خود است و تاکنون 30600 پوند برای 2 سال اول خود پرداخت کرده است. وی در این باره گفته است: من تنها این شرایط خاص را ندارم. خانواده یکی دیگر از دانشجویان قرار است برای او پول بیاورند.‌ آنها (آمریکا) مردم عادی را هدف گرفته‌اند. این یک محاصره اقتصادی است.
سابقه همراهی انگلیس با آمریکا
همراهی بانک‌های بریتانیایی با تحریم‌های ضدایرانی آمریکا که تعلیق دانشجویان ایرانی در دانشگاه‌های انگلیس یکی از نتایج آن است، در حالی انجام می‌شود که طبق مذاکرات برجام اروپایی قرار بود اروپا به ایران در مقابل تحریم‌ها کمک کند نه اینکه با همراهی با آمریکا موجب فشار بیشتر به ایران شود! همراهی اروپا با آمریکا و به تعبیری تقسیم کار آنها در قبال ایران البته موضوعی بود که از زمان خروج آمریکا از برجام همواره از سوی منتقدان و کارشناسان مطرح و نسبت به آن هشدار داده شده بود. «وطن‌امروز» شهریورماه گذشته پس از اعلام خبر توقف پروازهای شرکت انگلیسی British Airways  و چند شرکت اروپایی دیگر به تهران نوشته بود: «اعلام تصمیم قطع پروازهای این 3 شرکت مهم اروپایی به ایران در هفته گذشته در حالی انجام شد که مذاکرات ایران و 5 کشور دیگر باقیمانده در برجام همچنان در اروپا زیر نظر مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی ادامه دارد و انتظار می‌رفت پیش از اتمام این رایزنی‌ها، اروپا حداقل در ظاهر پالس منفی به تهران نفرستد. همچنین اتحادیه اروپایی در هفته‌‌های اخیر قوانین موسوم به بازدارنده را جهت مقابله با تحریم‌‌های آمریکا علیه ایران و تشویق شرکت‌‌های کوچک و متوسط اروپایی به تداوم همکاری با تهران وضع و ابلاغ کرده بود؛ قوانینی که اتفاقا در ایران از سوی رسانه‌‌های حامی دولت و اصلاح‌طلب خیلی جدی گرفته شد و از آن به عنوان تصمیم راهبردی اروپایی‌ها در همراهی با ایران در مقابله با آمریکا تعبیر شد. اکنون با تصمیم اخیر 3 شرکت مهم اروپایی اما به نظر می‌رسد اینگونه اقدامات اتحادیه اروپایی بیشتر نمایشی و تبلیغاتی بوده و صرفا با هدف مجاب کردن ایران برای باقی ماندن در برجام انجام شده است».
نکته جالب توجه در موضوع همراهی انگلیس با تحریم‌های آمریکا علیه ایران، حضور این کشور به همراه فرانسه و آلمان در مذاکرات برجام اروپایی است. از این جهت همراهی کشوری که هم‌اکنون در مذاکرات حفظ برجام حضور دارد با تحریم‌های آمریکا می‌تواند پالسی صریح و شفاف به مقامات ارشد دولت روحانی باشد تا بیش از این به وعده‌های اروپا برای همراهی با ایران تکیه نکرده و توجه و تمرکز خود را معطوف به توانمندی‌ها و ظرفیت‌های درونی برای مقابله با تحریم‌ها کنند. از سوی دیگر مقامات انگلیس در ماه‌های اخیر بارها مدعی تمایل‌شان برای اجرای SPV و لزوم بهره‌مندی ایران از ادامه حضور در برجام بودند! از جمله نماینده این کشور در سازمان ملل 3 روز پیش در جلسه شورای امنیت از همکاری و رایزنی با آلمان و فرانسه برای حصول اطمینان از تداوم بهره‌مندی ایران از مزایای اقتصادی لغو تحریم‌ها مطابق با برجام سخن گفته و با اشاره به سازوکار مالی ویژه اتحادیه اروپایی (SPV) برای حفظ روابط تجاری با ایران گفته بود: امیدواریم بزودی شاهد اعلام پیشرفت‌های بیشتری در این زمینه باشیم!
با همه اینها به نظر می‌رسد با رویکرد جدید اروپا این ادعای برخی حامیان دولت که معتقد بودند با وجود سازوکار ویژه مالی، دیگر نیازی به نقل‌وانتقال پول به صورت فیزیکی و چمدانی نیست و پول خرید و فروش‌ها از این طریق حواله می‌شود، موضوعیتی نداشته و راهبرد مذاکراتی دستگاه ظریف در این باره نیز بی‌نتیجه مانده است.
 

 دیپورت ایرانی‌ها در مبادی ورودی گرجستان همچنان ادامه دارد
روند ریجکت و دیپورت تعدادی از شهروندان ایرانی در مبادی ورودی گرجستان همچنان ادامه دارد. به گزارش فارس، بیش از یک ماه است ریجکت و دیپورت شهروندان ایرانی از مبادی ورودی گرجستان (اعم از مرزهای زمینی و هوایی) تشدید شده و این روند همچنان ادامه دارد. در همین باره پرواز ایران ایر روز شنبه 4 مسافر برگشتی داشت و 9 مسافر هواپیمایی تابان هم که شب قبل از آن دیپورت شده و در پرواز بازگشت جایی برای آنها نبود، با پرواز ایران ایر به کشور بازگشتند. در این مدت بسیاری از پروازها از مقصد تفلیس به تهران با تاخیرهای حتی 2 ساعته برای بازگرداندن افراد طرد شده نیز مواجه بود که اعتراض دیگر مسافران را نیز به همراه داشت. یکی از شهروندان ایرانی که به دلیل همراه نداشتن بیمه مسافرتی و به‌رغم داشتن همه مدارک مورد نیاز (بلیت برگشت «در مسیر ایران ـ گرجستان»، واچر هتل، هزینه سفر متناسب با تعداد روزهای اقامت) از ورود وی و 10 نفر دیگر به گرجستان ممانعت به عمل آمده بود در این باره گفت: ساعت‌ها ما را در اتاقی کوچک نگه داشتند بدون اینکه حتی غذایی بدهند و بعد از اینکه حال خانم همراه ما بد شد، ما را به سالن آوردند. از سوی دیگر رئیس اتحادیه سرمایه‌گذاران ایرانی در گرجستان نیز اخیرا اعلام کرد: همایش اقتصادی ‌«چالش‌های سرمایه‌گذاران ایرانی در گرجستان» که قرار بود 14 دسامبر ( 23 آذرماه ) در تفلیس برگزار شود به دلیل جلوگیری از ورود تعدادی از بازرگانان ایرانی به این کشور، به تاخیر افتاد.

بهزاد مهرکش: با اتمام هیاهوی برجام و حتی اعتراف حامیان آن به ناکارآمدی توافق هسته‌ای، بهترین فرصت برای ارزیابی شرایط حاکم بر کشور پیش از شروع مذاکرات هسته‌ای در دولت روحانی و بعد از خروج آمریکا از توافق برجام، فراهم شده است. اهمیت بررسی این موضوع زمانی بیشتر می‌شود که محمدجواد ظریف یعنی همان سرآشپز برجام هم این روزها از بی‌اعتمادی به غرب سخن می‌گوید و در اظهارنظری عجیب منتقدان خودش را به غرب‌باوری متهم می‌کند! در همین رابطه «وطن امروز» در یک پرونده که در 3 شماره جداگانه منتشر می‌شود، شرایط کشور در 2 بازه زمانی مورد اشاره را در حوزه‌های مربوط به توانمندی‌های هسته‌ای، وضعیت تحریم‌ها و شرایط اقتصادی بررسی کرده است. در نخستین ‌شماره از این پرونده، در گفت‌وگو با دکتر فریدون عباسی، رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی موضوع توانمندی‌های هسته‌ای کشور را قبل از شروع مذاکرات در دولت روحانی و بعد از خروج ترامپ از توافق هسته‌ای بررسی کرده‌ایم. 
***

  بیش از 8 ماه از خروج ترامپ از برجام و نزدیک 2 ماه از اعمال مجدد تحریم‌های آمریکا علیه ایران می‌گذرد. تصویری از توانمندی‌های هسته‌ای کشور پیش از شروع مذاکرات هسته‌ای برایمان ترسیم کنید.
در دولت پیشین با استناد به مدارک موجود از سال ۸۴ ما یک روند صعودی در نیروگاه بوشهر داشتیم و مدیران وقت نیز این را اظهار و تایید می‌کنند. این موضوع فقط با پیگیری مالی انجام نشده است؛ هم بودجه در اختیار ما گذاشته شد و هم اینکه به صورت همه‌جانبه حمایت کردند. در سال‌های ۸۴ تا ۸۸ ما وقتی تغییرات نیروگاه بوشهر را می‌بینیم متوجه افزایش کار می‌شویم. خب! ما مدیران پیشرفت، رشد و اقتصاد مقاومتی بودیم اما مدیران دولت آقای روحانی در سازمان انرژی اتمی، مدیران واگذاری و تعطیلی هستند. الان به آقای ظریف می‌گویند قهرمان دیپلماسی و مجسمه او را می‌سازند؛ واقعا کسی پاسخ دهد علت ساختن این مجسمه چیست؟! اینها یک شبه جنگ درست کردند؛ خب! در دوره ما هم بحث حمله مطرح بود، البته آمریکایی‌ها دروغ می‌گفتند؛ هدف از این تهدید کردن‌ها این بود که ما کار نکنیم اما ما برعکس بیشتر کار می‌کردیم، چون می‌دانستیم تهدید توخالی است. می‌گفتند حمله موشکی می‌کنیم ما هم در مقابل پدافند را تقویت می‌کردیم. مدیران ما موظف بودند حتی به ماموران پدافند هوایی که روی کوه و خارج از سایت ما بودند سر بزنند و ببینند آنها کسری نداشته باشند. این یعنی فرماندهی واحد؛ یعنی هم بحث فنی و تجهیزات را داشتیم و هم بحث امنیت و حفاظت. البته ما اعتقادی نداشتیم که آمریکایی‌ها حمله خواهند کرد اما همان‌طور که اشاره کردم دوستان دولتی سایه جنگ را علم و در انتخابات 92 این موضوع را مطرح کردند؛ خب! این طبیعی است که در هیچ کشوری هیچ طیفی از جنگ خوشش نمی‌آید. نیروهای نظامی ما هم جنگ‌طلب نیستند، بلکه می‌خواهند جنگی نباشد اما این دوستان به گونه‌ای تصویر‌سازی کردند که سایه جنگ دیده شود. یعنی همان چیزی را که دشمن می‌خواست در داخل کشور نشان دادند. این اشتباه آقایان در شروع کار بود و البته چون اعتقاد آنها این بود که آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها توانایی نظامی ویژه‌ای دارند و بلوف دشمن را باور کرده بودند، طبیعی است که خروجی اقدامات‌شان چیزی باشد که امروز آقای ظریف انجام می‌دهد. خب! آقای ظریف چه کاری کرد؟ در ژنو 1، تمام دستاوردهای نظام را یکجا گذاشت و این ردخور ندارد که یکسری تئوریسین در دولت روحانی بودند که همان زمان گفته‌اند دولت باید یک اقدام بزرگ انجام دهد. یعنی همین که یکباره همه چیز را بگذارند روی زمین و بیایند این طرف. یعنی اقداماتی را که طرف مقابل از سال 83-82 به بعد انجام داده بود و انواع خرابکاری‌ها را در حوزه‌های سایبری، صنعتی و نظامی کرده بود اما به نتیجه نرسیده بود آقایان در یک جلسه انجام دادند. شما اکشن‌پلن را بخوانید؛ آنجا غنی‌سازی، سوخت رآکتور اراک و... تعطیل شده است. خب! دیگر چه چیزی برای چانه‌زنی می‌ماند؟ اینجا بود که بنده عرض کردم همه چیز را گذاشته‌اند و در مقابل یک شکلات گاز‌زده گرفته‌اند. اینها حتی برای گرفتن 2/4 میلیارد دلار هم برنامه‌ای نداشتند و کلاه سرشان رفته بود؛ آن وقت می‌گویند قهرمان دیپلماسی.
  علت اینکه موضوع را از بوشهر شروع کردید چه بود؟ اهمیت آن؟
ببینید! علت اینکه من از رآکتور بوشهر سخنان خودم را شروع کردم این بود که رآکتور بوشهر برای ما یک شاخص بود، چرا که توانمندی کشور در مدیریت هسته‌ای را بالا می‌برد. بوشهر یک جایگاه مهم و اساسی دارد، چون هم غنی‌سازی ما و هم تولید سوخت ما و هم ایمنی ما به بوشهر بستگی دارد. این رآکتور بوشهر است که سوخت غنی شده نیاز دارد. رآکتور بوشهر یک مساله اساسی است، چرا که غنی‌سازی، تولید سوخت و ایمنی ما و در حقیقت همه چیز به بوشهر بستگی دارد. ما در آستانه دولت یازدهم یعنی آخرین روزهای دولت دهم، روس‌ها را به این نتیجه رساندیم که روی 10 هزار مگاوات با ما کارکنند و ما از یک موضعی با رئیس انرژی اتمی روسیه و حتی خود رئیس‌جمهور این کشور مذاکره کردیم که می‌خواهیم یک رابطه استراتژیک با روسیه داشته باشیم. این به قبل از مشارکت ما و روس‌ها در بحث سوریه مربوط می‌شود.
  بازه زمانی مذاکره با روس‌ها چه سال‌هایی بود؟
ما 2 سال از سال 90 تا 92 با افراد مختلفی در روسیه کار کردیم؛ حتی با آنهایی که علیه ما قلم می‌زدند. خب! وقتی دیدیم وزارت امور خارجه در این زمینه ضعیف عمل می‌کند لذا خودمان اقدام کردیم. وزارت امور خارجه دولت احمدی‌نژاد در آن سال‌های آخر با وزارت امور خارجه روحانی فرقی نداشت، چون افراد آن یکی بودند، البته درباره آقای متکی مساله فرق می‌کرد. خب! آنها در وزارت امور خارجه اصلا نمی‌دانستند دیپلماسی اقتصادی و صنعتی چه چیزی هست تا برای آن برنامه داشته باشند. لذا ما خودمان در انرژی اتمی به صورت جداگانه یک موسسه‌ای درست کردیم که مثلا برای برخی خریدهای مورد نیاز سازمان بتوانیم تحریم‌ها را دور بزنیم و در این زمینه خودمان اقدام می‌کردیم. سازمان انرژی اتمی چون در جایگاه معاونت رئیس‌جمهور است، اختیارات ویژه‌ای دارد و باید از این اختیارات استفاده کرد. خب! الان تمام کانال‌های خرید ماهم لو رفته است و مشخص نیست چگونه می‌خواهند برای خرید اقدام کنند! یکی دیگر از دستاوردهای ما که باید به آن اشاره کنم به نیروگاه دارخوین مربوط می‌شود که البته این را هم کنار گذاشتند.
  بعد از انتخاب آقای روحانی تا مدت زمانی شما همچنان رئیس سازمان انرژی اتمی بودید، برای تداوم مذاکرات با روس‌ها با آقای روحانی صحبت نکردید؟
ما روس‌ها را پای کار آوردیم و من این را همان اول کار به آقای روحانی منتقل کردم و به صورت مکتوب به او دادم. البته آقای روحانی وقتی به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شد خیلی نمی‌خواست با انرژی اتمی صحبتی کند و بیشتر یکسری عناصر اصلاح‌طلب که البته کاری هم از آنها در صنعت هسته‌ای بر نمی‌آمد طرف صحبت و مذاکرات آقای روحانی بودند. خب! یک تذکر امنیتی به آقای یونسی داده شد و او واسطه شد که آقای روحانی اجازه بدهد که ما به او در حوزه هسته‌ای در این زمینه گزارش بدهیم. البته وقتی هم پیش آقای روحانی رفتیم متوجه شدیم اساسا مساله آنها این چیزها نیست و بیشتر به صورت یک حالت فرمالیته و تشریفاتی است. در همان دیدار یکی از همراهان آقای روحانی درباره قیمت سوخت نیروگاه با من مباحثه می‌کرد و می‌گفت برق هر کیلووات ساعت چقدر در می‌آید؟ دقت دارید؟ اصلا اقتدار کشور را نمی‌بینند و  بحث قیمت را مطرح می‌کنند یعنی دقیقا همان حرفی که غربی‌ها می‌زنند که می‌گفتند ما هسته‌ای را تعطیل کنید چون گاز دارید. خب! همان موقع به آقای روحانی گفتم که روس‌ها پای کار هستند که بین 8 تا 10 هزار مگاوات با ما کار کنند. ما همه چیز را محاسبه کرده بودیم حتی اینکه چطور پول را در شرایط تحریم به آنها بدهیم. حتی اراده سیاسی پوتین هم تامین شده بود، چون روس‌ها می‌گفتند باید پوتین به ما دستور بدهد.
  خب! در نهایت چه شد؟
روس‌ها آمده بودند پای کار و به ما می‌گفتند آماده کار هستند اما حالا در ایران جناح اهل مماشات حاکم شده بود. ما می‌گفتیم برویم مذاکره را شروع کنیم برخی در دولت روحانی می‌گفتند الان ماه رمضان است و ما نمی‌توانیم برویم! بعد جالب بود که روس‌ها گفتند درک می‌کنیم و ما به ایران می‌آییم، چون پوتین به آنها دستور داده بود. در نهایت آقای روحانی در شروع دولت جمله‌ای که به من گفت این بود که به صورت کج دار و مریز رفتار کن! خب! این یعنی چی؟ مگر می‌شود درباره رآکتور کج و مریز مذاکره کرد؟ بالاخره یا یک چیزی را می‌خواهیم یا نه. اینها نشان می‌داد آقای روحانی اساسا هیچ برنامه‌ای برای پیش بردن توان نیروگاهی کشور نداشت. نشانه آن هم اینکه تا 4 سال کلنگ زدن نیروگاه دوم و سوم بوشهر را متوقف کردند و بعد هم حمایت لازم را نکردند. در صورتی که این توان وجود داشت که ما 3 نیروگاه دیگر در بوشهر غیر از نیروگاه موجود داشته باشیم. ما به گونه‌ای برنامه‌ریزی کرده بودیم که توان داخلی نیز در این زمینه ایجاد و تقویت شود. خب! الان کجا هستیم؟ 2 تا نیروگاه که می‌خواهند تحویل با کلید باشد که داخلی‌سازی آن بسیار کم است. وقتی از موضع ضعف جلو بروید طبیعی است که روس‌ها اجازه نمی‌دهند چیزی از این کار با توان داخلی انجام شود.
  با این حساب توان ساخت نیروگاه هم عملا از بین رفت.
بله! دولت یازدهم یک شرکت داخلی که همه اقدامات مربوط به حوزه‌های فنی، پژوهشی و نیروی انسانی را برای شروع کار با روس‌ها انجام داده بود تعطیل کرد و تغییر مسؤولیت دادند. اینها توان نیروگاه‌سازی ما را هم مخدوش کردند که اگر این موضوع متوقف نشده بود ما در این حوزه تا الان پیشرفت قابل توجهی کرده بودیم. حتی همان شروع سال 92 مشارکت بین شرکت‌های دولتی، خصوصی و سازمان انرژی اتمی را هم تعطیل کردند.
  درباره وضعیت تولید سوخت هم بگویید.
یکی از توانمندی‌های هسته‌ای ما پیش از شروع دولت یازدهم در حوزه سوخت بود. ما تا پیش از مرداد 92، سوخت نیروگاه تهران را به میزان کافی ساخته بودیم؛ اورانیوم 20 درصد را تبدیل به بسته‌ها یا مجتمع‌های سوخت کرده بودیم و رآکتور تهران را با سوخت ایرانی راه‌اندازی کرده بودیم. سوخت رآکتور اراک را هم به میزان 10 عدد از 150 عدد تولید کرده بودیم و حدود 36 مجتمع سوخت نیروگاه اراک را به صورت کوتاه شده یعنی بین 2 متر تا 2 متر و 20 سانتیمتر تولید کرده بودیم. ما در کارخانه عین سوخت اراک را منتها کوتاه شده تولید و در یک رآکتور آب سنگین صفر قدرت که در اصفهان است کار گذاشته بودیم و رآکتور را راه‌اندازی کردیم. این خیلی تجربه بزرگی بود.
  اینها به کدام بازه زمانی مربوط می‌شود؟
اینها همه به سال‌های 90 تا 92 مربوط می‌شود، یعنی کلا 2 سال. ما در این سال‌ها شروع به تست سوخت اراک در رآکتور صفر قدرت اصفهان کردیم. هم محاسبات سلولی و قلب در رآکتور را تجربه کردیم و هم همان محاسبه را اجرا کردیم و هم شروع به تست سوخت کردیم. در حقیقت ما یک سال برنامه را جلو انداختیم. ما 150 سوخت مجازی برای اراک ساخته بودیم، مانند بوشهر که سوخت مجازی داشت، یعنی به جاری قرص‌های اورانیوم قرص‌های سرب بود. رآکتور اراک در اسفند 92 آماده بود و ما قرار داشتیم که رآکتور اراک را با سوخت مجازی راه‌اندازی کنیم. یعنی فقط تست‌های گرمایی و فشار و تست‌های کنترل و... را با آب معمولی انجام دهیم و در انتهای سال 93 سوخت ما آماده شود. با روی کار آمدن دولت آقای روحانی همه این مسائل متوقف شده است. همان 10 عدد سوختی هم که اشاره کردم نمی‌دانم الان برایش چه اتفاقی افتاده است. الان کارخانه سوخت ما که در حال تولید سوخت اراک بود هم تعطیل شده است. پس قاعدتا تولید قرص‌های سوخت هم متوقف شده است. پس یکبار دیگر مرور کنیم؛ سوخت تهران را که سوخت صفحه‌ای و با یک تکنولوژی خاصی است، ما تولید کرده بودیم. این تکنولوژی را همه کشورها ندارند. ما نمونه‌های اول سوخت رآکتور اراک را تولید کردیم و کارخانه آن را راه‌اندازی کردیم، سوخت مشابه سوخت بوشهر با غنای 5/3 درصد در مقیاس کوچک را هم تولید کرده بودیم و این را در رآکتور تهران تست کردیم. تاج اصلی سوخت نیروگاه بوشهر را هم تولید کرده بودیم؛ یعنی تکنولوژی آن را به دست آورده بودیم و نمونه اولیه آن را هم ساخته بودیم. در حقیقت در حوزه سوخت ما فقط یک نقص داشتیم.
  چه نقصی؟
ببینید! ما از سنگ معدن به بسته‌های سوختی رسیده بودیم و فقط تست سوخت باید می‌کردیم. البته تست سوخت را 2 جا با امکانات داخلی در آنجایی که قابل انجام بود انجام دادیم؛ یکی در رآکتور تهران که سوخت بوشهر و سوخت اراک را در مقیاس و اندازه سوخت تهران تست کردیم و دیگری هم رآکتور صفر قدرت اصفهان که سوخت اراک را با اندازه یک متر کوتاه‌تر تست کردیم. حتما جواب ما در رآکتور اراک در می‌آمد یعنی اگر ما سوخت اصلی را در رآکتور اراک می‌گذاشتیم و شروع به کار می‌کردیم آن وقت می‌توان گفت ما به صورت کامل در چرخه سوخت خودکفا می‌شدیم. این دستاوردی بود که ما قبل از شروع مذاکرت به دست آورده بودیم و حتی تست سوخت را هم به ما امکانات داخلی و تا حد ممکن انجام داده بودیم؛ موضوعی که اصلا کسی تصور آن را هم نمی‌کردند.
  یعنی رآکتور تهران برای تست سوخت هم احیا شد؟
بله! شاید هیچ‌کس تصور نمی‌کرد که ما یکی از ماموریت‌های فراموش شده رآکتور تهران را زنده کنیم که به آن «متریال تستینگ رآکتور» می‌گویند. دلیل اینکه آمریکایی‌ها سوخت را به ما نمی‌دادند فقط برای مبارزه با رادیودارو نبود، چون این فقط یک راه آن بود. آمریکایی‌ها می‌خواستند افکار عمومی را در حوزه درمان علیه نظام تحریک کنند. رادیودارو فقط یکی از ماموریت‌های رآکتور تهران است و ماموریت اصلی این رآکتور تست سوخت و تست مواد است. تست مواد هم برای ماهواره کاربرد دارد.
  درباره تست مواد بیشتر توضیح دهید.
شما می‌توانید قطعات ماهواره را در رآکتور تهران تست کنید و ما در حال انجام این کار بودیم و این شرایط را ایجاد کردیم. ما این امکان رآکتور تهران را عملی کردیم و نگذاشتیم برنامه آمریکایی‌ها عملی شود. مثلا خیلی جالب است که بدانید ما سوخت رآکتور تهران را هم در خود آن تست کردیم که البته ریسک هم داشت اما ریسکی که حادثه‌آفرین نیست. اگر رآکتور اراک راه می‌افتاد خیلی اتفاقات مثبتی به وجود می‌آمد. اینها گفتند ما روغن ریخته را نذر امامزاده کردیم و گفتند حالا که کار نمی‌کند، خب! ما هم تعطیل کنیم. اگر اینطور بود پس چرا روی شتاب‌دهنده پروتون آنقدر مانور می‌دهند و سنگ به سینه می‌زنند؟ و اسم از بیمارستان هسته‌ای به میان می‌آورند؟ ما در حوزه تولید سوخت به توان 98 درصدی رسیده بودیم. برخی آن موقع می‌گفتند رآکتور تهران آلوده به پلوتونیوم می‌شود و سوخت شما نشت می‌کند. خب! نشت کند ما آن را پاک می‌کنیم. ما اینقدر توانمندی داشتیم که حتی اگر سوخت نشت هم می‌کرد آن را پاک می‌کردیم.
  نشت کردن مساله خیلی عجیبی است؟
اتفاقا جالب است بدانید همین موضوع نشت، قبلا با سوخت آمریکایی اتفاق افتاده بود اما برخی آنقدر وابسته هستند که این را نمی‌بینند، یعنی اینکه ایرادی ندارد که با سوخت آمریکایی دچار نشتی و آلودگی شویم ولی با سوخت ایرانی اشکال دارد! ما توان پاک کردن و جلوگیری از آلودگی را داشتیم. البته سوخت ایرانی در جریان کار نشت کرد اما دوربین کار گذاشته بودیم و به محض اینکه چند حباب از آن خارج شد بلافاصله آن را برداشتیم و گذاشتیم در یک لوپ بسته. اشکال کار را فهمیدیم و آن را اصلاح کردیم. خب! الان مذاکرات دولت آقای روحانی این تجارب را هم از کشور گرفت. در حقیقت جلوی تجارب بعدی و توانمندی‌های بعدی را هم گرفتند. از همه مهم‌تر اینکه نیروی انسانی از انجام کار داخلی مایوس شد. الان متخصصان کشور اعتماد خود را به سیستم اجرایی از دست داده‌اند. اینها می‌گویند ما جان‌مان را کف دست گرفته‌ایم تا کاری انجام دهیم، خب! در نهایت جان‌مان را دادیم شهید می‌شویم اما به این سیستم موجود نمی‌توان اعتماد کرد، چون ناگهان وسط کار، موضوع را متوقف می‌کنند. این بی‌اعتمادی خیلی بد است. یعنی یک متخصص می‌آید عمرش روی کاری می‌گذارد که بعدا بیرون برای آن کاری وجود ندارد.
  این عدم رغبت در بین دانشجویان و علاقه‌مندان تحصیل هم ایجاد شده است؟
بله! این اتفاق افتاده است و به همین دلیل ورود افراد نخبه‌ به این رشته کم شده است. مثلا در رشته کارشناسی ارشد با رتبه 3 یا 4 هزار هم قبول می‌شوند اما قبلا با رتبه 400 تا 500 در نهایت قبول می‌شدند.
  وضعیت غنی‌سازی به چه صورت بود؟
یک نکته مهمی که در حوزه غنی‌سازی باید بگویم این است که با حملاتی مواجه بودیم؛ یکی از حملات زمانی بود که بعد از سال 88 تفکر وابسته داخلی فردو را تحقیقاتی کرده بود و جلوی تولید سانتریفیوژهای نسل اول را هم گرفته بود و  در حد 5000 سانتریفیوژ کار می‌کردند اما با راندمان خوبی نبود. خب! استدلالی که برای مسؤولان ارشد کشور داشتند این بود که قرار است نسل جدید سانتریفیوژ به کشور بیاید. سوالی که مطرح بود این بود که آیا این نسل جدید با مدیریت صحیح به کشور می‌آید؟ یعنی انسجام مدیریت بود یا انرژی اتمی ملوک‌الطوایفی بود. مدیریت آن موقع که البته الان هم هست اقتدار و انسجامی را که زمان آقای آقازاده وجود داشت از بین برده بود.  خب! این چه تفکری است که فردو را تحقیقاتی می‌کند و نمی‌داند که ارزش فردو چقدر است. آیا تحقیقات درباره سانتریفیوژ را در تهران نمی‌توان انجام داد؟ در دانشگاه اصفهان نمی‌شود انجام داد؟ و دیگر دانشگاه‌های کشور؟ ما فردو را از این انحراف نجات دادیم و به ماموریت اصلی خود بازگرداندیم و در عرض یک سال سکوها را زدیم و همه لوله‌کشی‌ها را انجام دادیم. تمام سانتریفیوژ‌های نسل اول را که از رده خارج کرده بودند آنجا نصب کردیم و این در مذاکرات خیلی به ما کمک می‌کرد. خب! آمریکایی‌ها همان موقع دیدند که مدیریت مطلوب آنها کنار رفته است و غنی‌سازی در ایران به سرعت رو به رشد است. ما 6 هزار سانتریفیوژ داشتیم و زمانی که دولت را تحویل دولت یازدهم دادیم چیزی حدود 19 هزار سانتریفیوژ داشتیم که از این میزان حدود 1000 عدد آن سانتریفیوژ نسل دوم بود. اگر دوستان تصمیم‌گیر تصمیم‌شان این بود که ما سانتریفیوژهای نسل دوم را راه بیندازیم حتما این کار را می‌کردیم. همه چیز آماده انجام بود اما بعد از دولت یازدهم همه را جمع کردند. خب! آن 1000 سانتریفیوژ نسل دوم را که جمع کردند و علاوه بر آن در مذاکرات پذیرفتند که از سانتریفیوژ‌های نسل اول دیگر استفاده نکنند. در صورتی که برتری ما سانتریفیوژ‌های نسل اول بود. چون همه چیز آن داخلی بود و می‌توانستیم راندمان آن را نیز بالاتر ببریم و عجله‌ای هم نداشتیم، چون نیروهای ما ورزیده شده بودند. این دستاوردهای ما در حوزه غنی‌سازی بود که همه آنها گرفته شد و فقط تا حدی پیش رفت که چند سانتریفیوژ در فردو بچرخد. غنی‌سازی 20 درصد را کاملا از بین بردند و الان در فردو مواد اورانیوم‌دار نباید وارد شود؛ خیلی جالب است! سانتریفیوژ برای چه باید بچرخد؟! و بعد هم می‌گویند می‌خواهیم آنجا تحقیقات فیزیک هسته‌ای انجام دهیم.
  قبل از شروع مذاکرات در دولت یازدهم، امکان غنی‌سازی تا چه حدی بود؟
ما محدودیتی از نظر توانمندی نداشتیم و تا هر سطحی که می‌خواستیم می‌توانستیم غنی‌سازی کنیم. منتها نمی‌خواستیم این کار را انجام دهیم. ما 20 درصد می‌خواستیم آن ‌هم به قدر نیازمان. آن هم اگر آمریکایی‌ها خلف وعده نمی‌کردند شاید نمی‌ساختیم منتها بازی در آوردند، لذا خودمان تصمیم گرفتیم، ساختیم.
  از زمانی که تصمیم گرفتید به غنی‌سازی 20 درصدی تا زمانی که نتیجه دهد چقدر زمان برد؟
حدودا 18 ماه طول کشید. خودمان پیش‌بینی 2 ساله داشتیم اما 6 ماه زودتر به نتیجه رسیدیم.
  درباره اهمیت IR1 بیشتر توضیح می‌دهید؟ چون این نوع از سانتریفیوژ خیلی تخطئه می‌شود.
ببینید! طرف مقابل دیده بود که ما در IR1 یعنی نسل اول سانتریفیوژ به نتیجه رسیده‌ایم، یعنی ما از روی سانتریفیوژ نسل اول رابطه ولتاژ، جریان، دور، جریان گاز، فشار گاز UF6 و ... را فهمیدیم. خب! این مسائل کامل در دست ما بود و ما حتی می‌توانستیم از «استاکس نت» جلوگیری کنیم. ما خرابکاری‌های صنعتی را هم از طریق تسلط بر همین نسل از سانتریفیوژ فهمیدیم. نکته مهمی که در رابطه با IR1 وجود دارد این است که در پوسته آن آلومینیوم استفاده می‌شود و ما کشیدن و نازک کردن آلومینیوم را یاد گرفته بودیم. صنایع ما چه در بخش خصوصی، چه دولتی و چه نظامی این موضوع را یاد گرفته بودند. نکته مهم‌تر اینکه تمام بخش‌های سانتریفیوژ‌های نسل اول را در داخل کشور تولید کرده بودیم و با آن قطعه زدیم و ماشین را هم مونتاژ کردیم. خب! دشمن این اخبار را دریافت کرده بود، به همین دلیل کاری کردند که بعد از برجام کلا سانتریفیوژ نسل اول نباشد. پس این نسل سانتریفیوژ ابزار قدرت ما بود، چون همه چیز آن را در داخل می‌توانستیم بسازیم. موضوع دیگری که لازم است اشاره کنم این است که در بحث صنایع چیزی هست به نام TRL که به سطح آمادگی فناوری اشاره دارد. این شاخص مشخص می‌کند که آیا شما مثلا توان ساخت کارخانه هم دارید یا نه؟ پایلوت می‌توانید بسازید، صنعتی هستید یا نیمه صنعتی؟ و موضوعات دیگر. این ضریبی است بین یک تا 9 که در1IR میزان TRL ما به عدد 9 رسیده بود. وقتی عدد 9 را کسب کنید یعنی حتی امکان صدور تکنولوژی هم دارید. آنها گفتند ما اجازه می‌دهیم شما روتور سانتریفیوژ نسل بالاتر مثلا IR8  بسازید در صورتی که این یک تقلب است، چون چیزی که شما اجزه ندارید راجع به آن تحقیقات کنید فایده‌ای ندارد. تحقیق هم می‌کنند که میزان «سو»ی این نوع سانتریفیوژ نسل جدید بالاتر است، مثلا عدد 20 و آن را مقابل «سو»ی سانتریفیوز نسل اول که 2/1 است می‌گذارند. در جواب باید گفت همان 2/1 خوب بود، چرا؟ چون TRL آن عدد 9 یعنی بالاترین حد بود. ما اگر 8-7 سال کار کنیم شاید بتوانیم TRL  را به آن میزان برسانیم.
  TRLمربوط به سانتریفیوژهای نسل جدید مثلا IR6 یا IR8 چقدر است؟
شاید در حد یک یا 2؛ یعنی صنعتی که هیچ در حد پایلوت هم نیستند.
  درباره IR2 اوضاع چطور است؟
ما 1000 عدد از سانتریفیوژ نسل دوم را ساختیم که در برجام آن را کلا حذف کردند. من واقعا نمی‌دانم چه عبارتی به کار ببرم جز اینکه گویی چیزی شبیه مرض باعث پذیرش این موضوع شده باشد. هم IR1 را حذف کردند و هم IR2؛ خب! سوی نسل اول پایین بود؛ نسل دوم را چرا حذف کردید؟ ما در 164 تایی نسل دوم، سوی 3/5 را هم داشتیم. درباره IR1 گفتند قیمتش اندازه یک پراید است خب! ببخشید الان نسل جدید چقدر در می‌آید؟ اینگونه با اقتدار و تکنولوژی کشور بازی کردند. واقعا این سوال مهمی است که باید به آن پاسخ دهند که چرا IR1 و IR2M را تعطیل کردید؟ حالا بعد از این همه سال وعده سانتریفیوژ نسل 8 می‌دهید؟ جالب است که همان سوی 24 هم به زمان ما مربوط می‌شود چون سانتریفیوژ کامپوزیت با سوی 16 را به دور رسانده بودیم و در آستانه گازدهی در نطنز بود، یعنی باید تست گازدهی را انجام می‌داد. بده بستان در مذاکرات باید متوازن و با حساب باشد. دستاوردهای هسته‌ای قدرت چانه‌زنی را بالا می‌برد. ما می‌گفتیم اگر یک زنجیره 20 درصد را خاموش کنیم یعنی 164 عدد، باید تحریم بانک مرکزی برداشته شود. تازه این زنجیره را هم نیاز نداشتیم.
  خب! قبول می‌کردند؟
باید قبول می‌کردند؛ ما کوتاه نمی‌آمدیم. من درباره 20 درصد هم گفتم و پیام دادم که این میزان را الی‌الابد که نمی‌خواهیم. 6 زنجیره داشتیم که 4 زنجیره آن در فردو بود و مساله آنها هم فردو بود. خب! باید فردو را در ازای همه تحریم‌ها نگه می‌داشتیم و برای آن حد رایزنی می‌کردیم و درباره موضوعات دیگر مثل غنی‌سازی 5/3 تا 5 درصد هم صحبتی نمی‌شد. خب! این می‌شود مذاکره از موضع اقتدار. پس یکی از داشته‌های ما این بود که به دانش طراحی سانتریفیوژ با سو‌های مختلف رسیده بودیم. مشکل متریال را در بحث فلزی حل کرده بودیم، مشکل مگنت را حل کرده بودیم و داخلی‌سازی کرده بودیم و این خیلی مهم بود. اینها محصول انسجام عجیبی بود که آن موقع در سطح حاکمیت ایجاد شده بود. نکته دیگری هم که لازم است بگویم اینکه «تیل» یا پسماند سانتریفیوژهای ما بالاتر از استاندارد جهانی بود. این عدد باید زیر سه دهم باشد ولی برای ما بالاتر بود. درباره TRL و عدد 9 که گفتم منظور این نیست که دقیق دقیق عدد 9 بود؛ اگر ضریب تیل را که اشاره شد لحاظ کنیم آنگاه TRL ما بین 7 تا 8 می‌شود، یعنی باید اورانیوم 256 را در UF6 را به زیر سه دهم درصد رساند ولی برای ما بالای سه دهم بود.
  خب! برای حل این مشکل اقدامی کردید؟
بله! در یکی، دو مرحله این را به IR2M تزریق کردیم و به زیر 05/0 رساندیم، یعنی حتی کمتر از 1/0؛ حالا من نمی‌دانم چرا همه چیز را بردند قزوین؟! با استفاده از انرژی اتمی به افراد دیابتی قزوین کمک کردند، خب! چرا به دیابتی‌ها استان خوزستان کمک نکردید؟ یا دیگر استان‌ها. شتاب‌دهنده‌ای که در سال 92 ساخته و افتتاح شد که البته قبل از ما شروع شد و ما آن را تکمیل و نهایی کردیم را از یزد دوباره بردند قزوین و آن را افتتاح کردند! خب! کجا این اتفاق‌ها می‌افتد؟! ما جو امنیتی بی‌خود موجود را برداشتیم و به نیروهای انرژی اتمی آزادی عمل دادیم و اینها شکوفا شدند. خب! ترورها در دوره آن دوستان انجام شد و ادامه آن در دوره بنده بود. البته در دوره‌ای که من مسؤولیت داشتم سطح ترور را تغییر دادند، چون ما از افراد ارشد حمایت می‌کردیم، دشمن هم تاکتیک خود را عوض کرد و سطح ترور را روی رده‌های میانی متمرکز کرد. در صورتی که همین رده‌های میانی را هم اگر دقت می‌کردند مانند شهید احمدی‌روشن، حفظ شده بودند. منتها اصلا قبول نداشتند که باید از این افراد محافظت کنند.
  درباره وضعیت نطنز هم توضیحاتی ارائه دهید.
در نطنز هم همان سانتریفیوژهای IR1 بود. حدودا 13 هزار سانتریفیوژ نصب شده بود که حدود 9 هزار عدد آنها کار می‌کرد. حالا اگر اینها را بخواهیم برگردانیم قطعا دچار آسیب‌هایی خواهند شد.
  برگرداندن اینها به حالت قبل چقدر زمان می‌برد؟
بستگی دارد که چه کسانی و چه مدیریتی این کار را انجام دهد. 
  آقای کمالوندی قبلا در مصاحبه با ما گفته بود اگر بخواهیم به طور کل به وضعیت قبل از توافق بازگردیم حدود 2 سال زمان نیاز داریم.
خب! البته ایشان توان خود را می‌گوید؛ من با راه رفتن اینها نمی‌توانم زمان دقیقی را بگویم. در زمان مدیریت قبلی زمانی که گفته می‌شد واقعا سر همان زمان یا زودتر انجام می‌شد. ما یک هدفگذاری برای سازمان انرژی اتمی داشتیم که 5 تاپیک داشت. راه‌اندازی بوشهر، تولید سوخت در اصفهان، غنی‌سازی در نظنز و راه‌اندازی اراک و کار کردن و تعامل با آژانس برای اینها یک سال زمان تعریف کردیم. درست بعد از یک سال ما به تمام اهداف‌مان رسیده بودیم. البته ما اهداف اصلی هم داشتیم. ما اهل مصاحبه قبل از انجام کار نبودیم و البته رئیس‌جمهور وقت هم روش من را می‌پسندید که من و رئیس‌جمهور به توافق رسیده بودیم شلوغ‌بازی نکنیم؛ کار می‌کردیم، هر موقع به نتیجه می‌رسیدیم با نظر شورای عالی امنیت ملی بررسی می‌کردیم که کدام خبر را باید بدهیم که در مذاکرات هم کاربردی باشد. البته طرف‌های مقابل هم به دلیل نظارت آژانس از پیشرفت‌ها مطلع بودند و خود آنها هم رسانه‌ای نمی‌کردند که قدرت جمهوری اسلامی را نشان ندهند.
  درباره توانمندی‌های هسته‌ای در حوزه پزشکی و شرایط امروز در این زمینه هم برای‌مان بگویید.
ببینید! ما آن موقع یک معاونت کاربرد پرتو‌ها ایجاد کردیم که تا سال 90 در سازمان انرژی اتمی نبود و این رشته ابتکار آقای دکتر شهریاری بود. تعدادی شرکت‌های دولتی راکد در انرژی اتمی وجود داشت که ما 2 تای آنها را تغییر عنوان و ماموریت دادیم و در هیات دولت هم این موضوع را تصویب کردیم. معاونت کاربرد قرار بود کاربردهای هسته‌ای را در زندگی مردم توسعه دهد. البته این به مفهوم این نبود که قبلا در انرژی اتمی کار نمی‌شد؛ نه! می‌شد اما انسجام نداشت و در عین حال وزن نیروگاه و وزن سوخت را با خود نداشت. خب! ما به اندازه دو حوزه نیروگاه و سوخت، به این موضوع هم وزن دادیم و به همان میزان اهمیت پیدا کرد. ماموریت آن هم کارهای مختلفی بود مثل ساخت رآکتورهای کوچک در حد رآکتور استخری تهران. این طراحی شد، نقشه‌های آن آماده شد، زمین آن هم انتخاب شد اما تا امروز این اتفاق نیفتاده است. سال 92 در آستانه کلنگ‌زنی در شیراز بود که خب! بعد از دولت آقای روحانی این موضوع متوقف شد. دلایل متعددی هم برای انتخاب مکان آن در شیراز داشتیم؛ مانند امکان پرواز منظم به خارج از کشور به صورت روزانه. با تولید رادیودارو امکان صادرات آن براحتی برای ما فراهم می‌شد. برنامه این بود که شیراز به لحاظ تحقیقاتی پشتوانه بوشهر شود و کازرون هم به عنوان مرکز پدافند غیر عامل باشد و استان فارس هم معین بوشهر شود. نیروهای تحقیقاتی هم از دانشگاه‌های شیراز استفاده می‌شدند. خب! این اتفاقات در دولت جدید نیفتاد.  در سال 92  و قبل از شروع دولت یازدهم، پژوهشکده کشاورزی هسته‌ای که سال‌ها کار پژوهشی می‌کرد و دل‌شان صرفا به دادن مقاله خوش بود به صورت میدانی و عملیاتی شد اما همه اینها متوقف شد. در حالی که در صورت تداوم روند پیشین، امکان انجام اقدامات مهمی در حوزه کشاورزی و با همکاری وزارت کشاورزی میسر می‌شد. خب! سوالی که اکنون باید از آقای روحانی پرسید این است که شما با غنی‌سازی مخالف بودی قبول، مشکل شما با کاربرد پرتوها چه بود؟ این کاربردی بود.
  درباره بیمارستان هسته‌ای چطور؟ اقدامی شد؟
اتفاقا توجه به شعارهای آقایان دولتی هم جالب است. مثلا به یکباره گفتند بیمارستان هسته‌ای! چرا این حرف را زدند؟ خب! می‌خواستند بگویند ما غنی‌سازی را تعطیل کردیم چون به درد مردم نمی‌خورد و می‌خواهیم بیمارستان هسته‌ای بسازیم، در حالی که اساسا چیزی به نام بیمارستان هسته‌ای وجود ندارد! اصلا بیمارستان هسته‌ای یعنی چه؟ شما بررسی کنید ببینید جایی بیمارستان هسته‌ای وجود دارد؟ این یک دروغی بود که به مردم القا شود که ما در حال استفاده از توان هسته‌ای هستیم منتها درست در راستای نیاز مردم است. در صورتی که موضوع چیز دیگری است. ما در حوزه کاربرد پرتو‌ها یک خیزی برداشتیم که توجه رئیس‌جمهور وقت هم جلب شده بود. اول از من سوال کرد و من هم این معاونت را برایش توضیح دادم که البته او هم قانع شد و گفت هر چه در این حوزه می‌توانی کار کن. خب! از آقای صالحی اکنون باید سوال شود چرا شرکت شتا‌ب‌دهنده که در زمان ما ایجاد شد را تعطیل کردی؟ شما که می‌خواستید با اتریشی‌ها شتاب‌دهنده پرتون کار کنید، چرا نگذاشتید دانشجویان و متخصصان ایرانی اینجا کار کنند و کارهایی را که در این زمینه انجام داده بودند به نتیجه برسانند، تجربه پیدا کنند و اینها در قالب تیم تخصصی بعدا بروند با اتریشی‌ها مذاکره کنند؟ یعنی ما نمی‌دانستیم در حال انجام چه کاری هستیم؟ خب! چرا تعطیل کردید و بعدا داماد آقای ربیعی را گذاشتید آنجا؟ ظاهرا این کار هم برای این بود که بعدا وی جای دیگری بتواند برود. ما با ارتش، سپاه و ناجا کار می‌کردیم و قرارداد می‌بستیم. بسیار هم خوب کار می‌کنند و هر کدام از اینها  در یک حوزه‌ای تخصص دارند و بسیار هم خوب کار می‌کنند اما الان همه اینها تعطیل شده است. خب! اینجا انرژی اتمی یک نقش محوری ایجاد کرده بود و در کشور یک انسجام علمی و تحقیقاتی ایجاد شده بود اما در سال 92 در دولت یازدهم تعطیل شد. من معتقدم انسجام مدیریت و استفاده از توان داخلی از موضوعاتی مثل سوخت مهم‌تر است، چرا که این هم‌افزایی باعث یک جهش می‌شود. سوال دیگری که دارم این است که وقتی انسجام مدیریت بین قطب مواد در سال‌های 90 تا 92 ایجاد شده بود و ما آن را در اصفهان متمرکز کرده بودیم که دلایل متعددی هم داشت؛ برای هواپیماسازی، لوازم پزشکی و بسیاری از کاربردهای دیگر لازم است، با شروع دولت یازدهم این موضوع را هم تعطیل کردند، حالا بگویند بیلان کاری‌شان در قطب مواد چقدر است؟ الان می‌گویند ایزتوپ پایدار در فردو! خب! جای ایزوتوپ پایدار در فردو است؟ ما در این حوزه کار کرده بودیم منتها نه در فردو. این تمسخر کردن کار است! ما این کار را در اراک انجام دادیم. در بحث فوتونیک هم نکته‌ای وجود دارد؛ آقایان در دولت روحانی پاسخ دهند که مرکز علوم و فنون لیزر وابسته به انرژی اتمی که پیشتاز انسجام در حوزه فوتونیک در کشور شده بود الان در چه شرایطی است؟ موسسه پژوهشی بامداد را هم که در حوزه دیپلماتیک و حقوق بین‌الملل و موضوعات مرتبط کار می‌کرد نیز تعطیل کردند؛ موسسه‌ای که می‌توانست در کشورهای دیگر تصمیم‌سازی کند.
  وضعیت رآکتور اراک را چطور ارزیابی می‌کنید؟
خب! شما می‌دانید دولت آقای روحانی رآکتور اراک را هم تعطیل کرد. من اعتقادم این است که آمریکایی‌ها به اینها دستور دادند که رآکتور اراک باید تعطیل شود. قبل از 2012 آمریکایی‌ها یک پروژه‌ای تعریف کردند که اگر اشتباه نکنم به نروژی‌ها محول شده بود که آنها برای تغییر ماموریت اراک یک برنامه ارائه دهند. خیلی جالب است واقعا؛ خب! آنها هم یک طراحی برای رآکتور اراک انجام داده‌اند که آن را عوض کنند به صورتی که از آب سنگین خارج شود. تیم مذکور بعدا در سال 2012 یک مقاله منتشر کردند و نوشتند ایرانی‌ها به گونه‌ای هستند که باید یک طراحی به آنها داد تا برای حفظ آبرو بگویند که خودمان انجام دادیم. مورد دیگری هم هست که خود آمریکایی‌ها در یکی از دانشگاه‌های‌شان سفارش دادند که آنها هم روی تغییر اراک کار کردند. خیلی جالب است حرف‌هایی که مقامات رسمی ما در صدا و سیمای جمهوری اسلامی زدند، دقیقا تکرار همان مقاله‌هاست. درباره اراک گفتند همه کشورها آمدند به ما کمک کنند. خب! هم چینی‌ها زیرش زدند، هم آمریکایی‌ها همان اول موضع خود را مشخص کردند. حالا رفتند انگلیس را آورده‌اند در صورتی که انگلیس اصلا این کاره نیست. الان آمدند سراغ شرکت داخلی؛ خب! ما که می‌گفتیم شرکت داخلی قبلا در اراک در حال کار کردن بود. شرکت راهکار داشت کار را تمام می‌کرد خب! چرا آن را کنار زدید؟ این کارها فقط برای تبلیغات داخلی است که برای برجام انجام می‌شود. رآکتور اراک حالا حالاها برای ما رآکتور نخواهد شد.
  چقدر طول می‌کشد؟
با سرعت این آقایان شاید بی‌نهایت! چون اینها برنامه‌ای ندارند. اصلا دیگر عمرشان هم قد نمی‌دهد بخواهند این رآکتور را تمام کنند؛ دیگر در حال بازنشستگی و رفتن هستند. حالا تمام هم کنند این رآکتور به درد این مملکت نمی‌خورد؛ آن رآکتور اراک بود که به درد کشور می‌خورد. رآکتور اراک بود که بازدارندگی داشت و حاصل 20 سال تحقیقات و خروجی توان مهندسی کشور بود. رآکتور اراک می‌توانست ما را برای ساخت رآکتورهای قدرت آماده کند. رآکتور اراک همواره می‌توانست شاخ باشد، چون قدرت تولید مواد داشت و می‌توانست پلوتونیوم تولید کند. خب! این توانمندی و اینکه بتوان از پلوتونیوم برای کشور انرژی تولید کرد گرفته شد. تحقیقات پلوتونیوم را برای ما در این دولت بستند در صورتی که سوخت رآکتورهای آتی پلوتونیومی است. اینها پروژه توریوم را که در دولت پیشین راه‌اندازی شده بود هم تعطیل کردند. دولت فعلی به محض آمدن بودجه این کار را حذف کرد و پروژه متوقف شد. البته به اعتقاد من بدترین اتفاقی که در حوزه هسته‌ای ما در دولت روحانی افتاد، مایوس کردن نیروی انسانی است. این خیلی موضوع مهمی است. ما الان با یک یأس عجیبی در بین متخصصان این حوزه مواجه هستیم و شاهد برخی پیشنهادهایی هستیم که به متخصصان ما از خارج از کشور داده می‌شود؛ متخصصی که در ازای همان کار در داخل کشور شاید ماهی 2 میلیون تومان هم به او ندهند.
 

دوازدهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» با معرفی برگزیدگان بخش‌‌های مختلف در تالار اندیشه حوزه هنری به کار خود پایان داد. به گزارش «وطن‌امروز»، در نخستین بخش این مراسم که رامین حیدری‌فاروقی، مستندساز کشورمان اجرای آن را برعهده داشت، جوایز بخش «هنر و تجربه» به ترتیب به مستندهای «بهارستان خانه ملت» به کارگردانی بابک بهداد و «اسرار دریاچه» به کارگردانی آرمین ایثاریان اهدا شد. همچنین با حضور سلیم غفوری، مدیر شبکه مستند، جایزه فیلم برگزیده شبکه مستند به «دلبند» ساخته یاسر طالبی اهدا شد. در ادامه این برنامه برگزیدگان نهایی بخش «معدن و صنایع معدنی» معرفی شدند. جایزه سوم این بخش مشترکا به فتح‌الله امیری کارگردان «روی سبز بیابان» و محمد عبداللهی کارگردان مستند «سنگ و نان» اهدا شد و همچنین جوایز دوم و اول این بخش به ترتیب به محمد اسکندرزاده کارگردان مستند «شور شیرین» و عزت‌الله پروازه کارگردان «گالین» اهدا شد. اختتامیه دوازدهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» در ادامه شاهد تقدیر و اهدای جوایز بخش بین‌المللی این رویداد بود. در این بخش جایزه بهترین مستند نیمه‌بلند به مستند «فریاد رو به باد» به کارگردانی مشترک سیاوش جمالی و عطا مهراد اهدا شد. تندیس بهترین کارگردانی مستند کوتاه بخش بین‌الملل و مبلغ ۳ هزار دلار به فیلم «ماهیاک» به کارگردانی فرح زارع از ایران و جایزه ویژه هیأت داوران بخش بین‌الملل در بخش مستندهای کوتاه و نیمه‌بلند به مبلغ ۲ هزار دلار به «لولو بوکسور مروارید» ساخته آسیموه جان بیباگامبا از کشور تانزانیا رسید. جایزه ویژه هیات داوران بخش مستندهای ‌بلند بین‌الملل به فیلم «آلیشیا» ساخته ماسیا اومس از کشور هلند رسید و لوح تقدیر هیات داوران در بخش مستندهای بلند بین‌الملل به فیلم «جنگ نه ماهه» به کارگردانی لاشلو شویا از مجارستان و قطر تعلق گرفت. جایزه بهترین فیلم بلند بخش بین‌الملل نیز به مبلغ ۵ هزار دلار به مستند «اکسدوس» به کارگردانی بهمن کیارستمی اهدا شد. بخش دیگر این مراسم به آیین بزرگداشت منوچهر مشیری از مستندسازان پیشکسوت کشورمان اختصاص داشت. پس از این برترین‌های بخش جایزه شهید آوینی معرفی شدند. در این بخش، دیپلم افتخار به محسن زارعی، کارگردان «بلوچستان» اهدا شد و تندیس برنزی و دیپلم افتخار این بخش به ماهان خمامی‌پور برای کارگردانی مستند «شبیه‌‌سازی آقای زرد» رسید. تندیس نقره‌ای بخش شهید آوینی را هم محمدرضا وطن‌دوست، کارگردان «لسک» از آن خود کرد. جایزه اصلی بخش شهید آوینی یعنی تندیس طلایی نیز به وحید چاووش، کارگردان مستند «خاطرات خبرنگار جنگ» اهدا شد. همچنین جایزه ویژه هیأت داوران بخش شهید آوینی به پاس حماسه تعهد و تخصص، به دکتر وحید حمیدی، شخصیت اصلی مستند «مردان زندگی» ساخته یحیی رضایی اهدا شد. جایزه ویژه دبیر جشنواره در بخش شهید آوینی هم به مجید جعفری‌لاهیجانی به پاس تلاش ستودنی برای تالیف کتاب ارزشمند «هنر در گرماگرم انقلاب» رسید که این جایزه را طباطبایی‌نژاد به جعفری‌لاهیجانی اهدا کرد. در بخش بعدی مراسم نوبت به معرفی برگزیدگان بخش مسابقه ملی رسید. در ابتدای این بخش جایزه بهترین موسیقی مستند به افشین عزیزی برای مستند «خانه‌ای برای تو» اهدا شد. تندیس بهترین صدا، مشترکاً به صادق رضانیا و مهرداد نورمحمدی صداگذار و صدابردار «آواز جغد کوچک» اهدا شد. جایزه بهترین نویسنده و گوینده گفتار متن به ترتیب به مینا مشهدی‌مهدی و هادی اسفندیاری برای نویسندگی و گویندگی گفتار متن «آنجا که باد می‌وزد» رسید. همچنین جوایز بهترین تدوین و بهترین تصویربرداری به ترتیب به بابک حیدری برای مستند «خاتمه» و  پویان آقابابایی فیلمبردار مستند «اسرار دریاچه» رسید. دیپلم افتخار بهترین پژوهش مستند به جواد وطنی برای فیلم «ورس» و تندیس بهترین پژوهش و دیپلم افتخار به آرمین ایثاریان، پژوهشگر «اسرار دریاچه» تعلق گرفت. همچنین تندیس بهترین کارگردانی فیلم مستند کوتاه به اُرد عطارپور، کارگردان «پرسپولیس- شیکاگو» و تندیس بهترین کارگردانی فیلم مستند نیمه‌بلند، به ماریا ماوتی، کارگردان «زمان» اهدا شد. همچنین دیپلم افتخار بهترین کارگردانی فیلم مستند بلند مشترکاً به هادی زارعی و مهدی زارعی، کارگردانان «خاتمه» و تندیس بهترین کارگردانی فیلم مستند بلند جشنواره به مهدی بخشی‌مقدم، کارگردان مستند «خانه‌ای برای تو» تعلق گرفت. جایزه ویژه هیات داوران جشنواره نیز به زینب تبریزی، کارگردان «تمام چیزهایی که جایشان خالی‌ست» رسید و جایزه ویژه دبیر جشنواره به مهدی نورمحمدی، کارگردان «آواز جغد کوچک» اهدا شد. نشان فیروزه بهترین فیلم این دوره از جشنواره به مهدی شامحمدی، تهیه‌کننده «خانه‌ای برای تو» تقدیم شد. جایزه تماشاگران شامل تندیس جشنواره هم به محمد اعلا تهیه‌کننده «در قلمرو افعی دم عنکبوتی» اهدا شد.
رتبه دوم و سوم این بخش به مستندهای «مهین» و «خانه‌ای برای تو» رسید.
 

گروه اجتماعی: وزیر آموزش ‌و پرورش گفت: چیزی به نام حذف تکالیف در منزل موضوعیت ندارد و بحث ماهیت تغییر تکلیف مطرح بوده است.
 به گزارش فارس، سیدمحمد بطحایی، وزیر آموزش‌وپرورش در حاشیه مراسم تجلیل از معلمان پژوهنده و پژوهشگران برتر آموزش‌وپرورش در جمع خبرنگاران اظهار داشت: همانطور که پیش از این گفته شده است ما در زمینه تکلیف منزل و مشق شب، یک تغییر رویکرد داریم. وی گفت: البته هنوز به طور کامل اتفاق نیفتاده است چون شرایطی را لازم دارد؛ برنامه‌ای که در دست اجرا داریم این است که آن بخش از تکالیفی که در مدرسه امکان انجام دارد، تحت نظارت معلم صورت گیرد.
بطحایی افزود: یعنی رونویسی‌ها و دیکته‌‌ها که گفته می‌شود برای تمرین خوشنویسی و موضوعات اینچنینی است در منزل به تکالیف مهارت‌محور اختصاص پیدا می‌کند، بنابراین ما در منزل همچنان تکالیف را داریم اما ماهیت آن با آنچه رونویسی و حفظ کردن مطالب در مدارس است، فرق می‌کند. وی تصریح کرد: در منازل به سمتی می‌رویم که مهارت‌های فردی و اجتماعی را در بچه‌ها تقویت کنیم و انواع  آن در دستورالعملی که تهیه کردیم، آمده است. وزیر آموزش‌وپرورش افزود: چیزی به نام حذف تکالیف در منزل موضوعیت نداشته و بحث ماهیت تغییر تکلیف بوده است و خانواده بخشی از زحمت را به عهده دارد و تکالیف ناظر بر توسعه مهارت‌های فردی و اجتماعی است.
نادیده گرفتن مدارس
بطحایی اظهار داشت: از مهم‌ترین دلایلی که تا به امروز نتوانسته‌ایم جایگاه پژوهش را در آموزش‌وپرورش مستحکم کنیم این است که مدرسه از مقابل چشمان ما کنار رفته و ارتباط مراکز پژوهشی و علمی با مدارس قطع شده است. تلاش‌هایی را در 2 سال گذشته شروع کردیم و رفت و آمد مراکز آموزشی و پژوهشی به آموزش‌وپرورش افزایش یافته اما این میزان کافی نیست.
انتقاد به پژوهشگاه مطالعات
وی اظهار داشت: روش‌های امروز مدارس ما مربوط به 70 سال قبل است و 70 سال از روش‌های نوین تعلیم و تربیت عقب هستیم. پژوهشگاه مطالعات آموزش ‌و پرورش و واحدهای پژوهشی در آموزش ‌وپرورش مانند گروه‌های آموزشی، پژوهش‌سراها و اتاق‌های فکر و هیات‌های اندیشه‌ورز باید به دنبال ایجاد ارتباط بین مدرسه و مراجع علمی باشند. اینکه فهرستی از پژوهش‌ها را در مقابل بنده بگذارید و بگویید پژوهشگاه آنها را انجام داده است، قابل قبول نیست، چون این موضوعات اولویت نیست. وزیر‌ آموزش‌وپرورش گفت: واحدهای پژوهشی وزارت آموزش‌وپرورش باید پل ارتباطی بین مدارس و مراکز پژوهشی برقرار کنند نه اینکه خودشان بروند پژوهشی انجام دهند. در پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش حدود 40 نفر هیأت علمی داریم و آنها زبان گفت‌وگو با اعضای هیأت علمی مراجع گوناگون را بلدند. وی گفت: در مدرسه تلاش‌‌های زیادی انجام می‌شود اما پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش زمانی موفق است که تعداد بیشتری از اساتید حوزه‌‌های تربیتی را به مدارس وارد کند و در مقابل معلمان هم در کارگاه‌های اساتید و صاحب‌نظران شرکت کنند.
با هیچ ناشری دشمنی ندارم
وزیر آموزش‌وپرورش همچنین گفت: ممکن است این حرف من دوباره حاشیه‌ای ایجاد کند اما بنده در همایش خیران مدرسه‌ساز گفتم، ویژگی‌های فضاهای آموزشی باید تغییر کند و مثالی زدم که در معماری جدید فضاهای آموزشی در برخی ساعات نیمکت‌ها را برداشته و دانش‌آموزان به صورت دایره‌ای می‌نشینند تا بتوانند چهره به چهره با هم ‌صحبت کنند، پس از آن اعلام کردند وزیر آموزش‌وپرورش گفته است که می‌خواهند میز و نیمکت‌ها را بردارند و بچه‌ها روی زمین بنشینند. وی افزود: آموزش‌وپرورش با روش‌های سنتی خود به جایی نمی‌رسد و تا زمانی که این شیوه ادامه یابد همچنان پله‌های دادگستری ما شلوغ، نزاع‌های خیابانی پابرجا و حرص و آز جمع کردن مایحتاج در مردم باقی می‌ماند. بطحایی با اشاره اینکه با هیچ ناشر و هیچ فردی که آزمون‌ها را برگزار می‌کند دشمنی ندارم، افزود: اما معتقدم این موارد برای مدارس سم است و رویکرد ما باید اصلاح شود. اکنون آموزه‌های دینی را کنار گذاشته‌ایم و بچه‌ها را پشت یک خط ردیف می‌کنیم و با شلیک یک تیر می‌گوییم شروع به دویدن کنید و هر فردی که دیرتر به خط پایان برسد ناتوان بوده و تحقیر می‌شود. چگونه ممکن است این فردی که آنقدر تحقیر شده در جوانی بالاترین فضائل اخلاقی و رفتاری را در جامعه از خود نشان دهد؟

گروه اقتصادی: حاشیه‌های حکم معاونت وزیر صمت برای داماد حسن روحانی روز گذشته به اوج خود رسید و با وجود انتشار اخبار ضد و نقیض درباره ابطال این حکم، اعتراضات به فامیل‌بازی‌ترین حکم در دولت ادامه یافت. به گزارش «وطن‌امروز»، چند روز پیش رضا رحمانی، وزیر صنعت، معدن و تجارت طی حکمی کامبیز مهدی‌زاده‌فرساد، داماد جوان حسن روحانی را به عنوان معاون خود و رئیس سازمان زمین‌شناسی منصوب کرد تا با توجه به عدم تجربه کافی مدیریتی در این حوزه تخصصی و همچنین نقش پررنگ نسبت خانوادگی با رئیس‌جمهور، انتقادات از فامیل‌بازی دولتی‌ها آغاز شود. این خبر آنقدر مفتضح بود که حتی رسانه‌های حامی دولت آن را با ناباوری منتشر کرده و به سرعت نوشتند طبق شنیده‌ها حکم داماد روحانی ابطال و وزیر صمت توبیخ شده است. البته انتشار خبر حکم انتصاب معاونان وزیر صمت از جمله داماد روحانی در سایت رسمی ریاست‌جمهوری حجت را بر همه تمام کرد و مشخص شد توبیخ وزیر صمت دروغ بوده و این حکم با هماهنگی صادر شده است. در همین حال روز گذشته رمضانعلی سبحانی‌فر، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس و سخنگوی حزب اعتدال و توسعه، در گفت‌وگو با تسنیم، با اشاره به انتصاب کامبیز مهدی‌زاده‌فرساد، داماد رئیس‌جمهور به‌عنوان معاون وزیر صنعت، اعلام کرد: «طبق شنیده‌های بنده، رئیس‌جمهور دستور داده تا حکم دامادش به‌عنوان معاون وزیر صنایع باطل شود». اما مدیرکل روابط عمومی وزارت صمت در پاسخ به سوال خبرنگار «وطن‌امروز» که آیا آقای مهدی‌زاده‌فرساد از سازمان زمین‌شناسی برکنار شده ‌است، گفت: مگر قرار بود ایشان برکنار شود. وی همچنان رئیس سازمان زمین‌شناسی هستند.
اعتراض حرفه‌ای
داماد حسن روحانی دارای تحصیلات مرتبط با زمین‌شناسی است و لیسانس این رشته را دارد و دارای مدرک کارشناس ارشد زمین‌شناسی نفت است. مهدی‌زاده‌فرساد در مقطع دکترای همین رشته در حال تحصیل است  اما رزومه کاری وی اصلا مرتبط با زمین‌شناسی نبوده است. وی سال 1395 چند شغله و در پژوهشکده وزارت نفت مشغول به کار می‌شود اما در تابستان امسال از سوی معاون علمی رئیس‌جمهور به عنوان دبیر ستاد انرژی انتخاب می‌شود.  در میان اعتراضات و انتقادات به حکم فامیلی وزیر صنعت، یک نامه انتقادی و کنایه‌ای حرفه‌ای در فضای مجازی منتشر شد که تحسین همگان را در پی داشت.  شنبه شب کامران وکیل، دبیر کل و عضو هیات مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات معدنی ایران با ارسال نامه‌ای «کنایه آمیز» به رحمانی، وزیر صنعت، معدن و تجارت، ضمن ارسال کروکی سازمان زمین‌شناسی به ایشان برای ارائه به داماد رئیس‌جمهور، از این اقدام رحمانی بشدت تقدیر کرد. متن این نامه به شرح زیر است:
جناب آقای دکتر رحمانی
مقام عالی وزارت صنعت، معدن و تجارت
با سلام
احتراما ضمن تشکر از عمق درایت و تدبیر آن جناب در انتصاب داماد مقام عالی ریاست محترم جمهوری به سمت حساس (ریاست سازمان زمین‌شناسی کشور)، به پیوست کروکی محل وقوع آن سازمان برای ارائه به مقام محترم منصوبه، به حضور ارسال می‌شود. امید است با تداوم توجهات آن جناب در ضرورت به کار گماردن افراد باسابقه، ذی‌صلاح و متخصص علی‌الخصوص در این قبیل سازمان‌های زیربنایی بخش معادن کشور، شاهد شکوفایی و توسعه روزافزون این بخش حیاتی اقتصاد کشور باشیم.
با احترام
 کامران وکیل، دبیرکل و عضو هیات مدیره
کروکی برای داماد آقای رئیس‌جمهور!
پس از انتصاب کامبیز مهدی‌زاده فرساد، داماد حسن روحانی به ریاست سازمان زمین‌شناسی واکنش‌های مختلفی از جنس اعتراض و انتقاد به این حکم رضا رحمانی، وزیر صنعت، معدن و تجارت صورت گرفت. فعالان صنعتی و معدنی با تاکید بر اینکه رئیس تازه‌وارد تجربه لازم برای چرخاندن چنین سازمان بزرگ و تخصصی را ندارد نسبت به عواقب خطرناک آن در آینده هشدار دادند. در این میان کامران وکیل، دبیر اتحادیه   تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات معدنی ایران با نگارش نامه‌ای خطاب به وزیر صنعت و ابراز شگفتی از این حکم، کروکی محل سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور را برای اطلاع مهدی‌زاده فرساد، از آدرس سازمان به پیوست نامه ارسال کرد تا در اختیار رئیس جدید قرار گیرد. به دنبال نگارش این نامه، کامران وکیل در گفت‌وگو با «وطن‌امروز»، اظهار داشت چنانچه تاریخچه سازمان زمین‌شناسی را بررسی کنید در مدت زمان عمر این سازمان، افراد متخصص بر آن ریاست کرده‌اند به طوری که حتی در بین متخصصان نیز کمتر کسی را می‌توان پیدا کرد که براحتی ریاست سازمان را بپذیرد. وکیل با تاکید بر غیرمتخصص بودن داماد روحانی، ریاست سازمان را کاری پیچیده و تخصصی برشمرد که نیاز به فردی خاص و حرفه‌ای دارد.
به گفته وی، امروز بالغ بر 80 درصد از اکتشافات معدنی در ایران انجام شده بنابراین در حال حاضر سازمان نیاز به فردی با دانشی فراتر از دانش موجود زمین‌شناسی در کشور دارد. کسی باید در راس این سازمان قرار گیرد که از کشورهای پیشرو در زمینه معدن، زمین‌شناسی و علوم زمین از جمله استرالیا، کانادا و... بازدید کرده باشد. وی افزود: تنها چنین فردی با این علم و تجربه می‌تواند بیاید و با برنامه‌ریزی چندساله نقاط ضعف سازمان را شناسایی و برطرف کند نه کسی که حتی مکان جغرافیایی سازمان را هم بلد نیست به همین دلیل کروکی سازمان را برای ایشان فرستادم.وکیل تصریح کرد: رئیس جدید ساختار و شاکله سازمان زمین‌شناسی را نمی‌شناسد تا بتواند برای آن سیاست‌گذاری کند و با بودجه‌ای که در اختیار دارد طرح‌ها را به سرانجام برساند و ایران را به جایگاه مطلوب در حوزه زمین‌شناسی برساند. انجام چنین اموری از توان وی خارج است. به عنوان نمونه باید 150 تا 200 میلیارد تومان بودجه سالانه سازمان را صرف پژوهش، مطالعه و رفع تنگناها کند اما چون وی توانایی شناسایی تنگناها را ندارد در نتیجه آقایان شروع به بستن قراردادهای صوری با شرکت تازه‌تاسیس در قالب کارهای مطالعاتی می‌کنند و چند نقشه آماده شده را هم دوباره رونمایی می‌کنند و منابع را هدر می‌دهند. وکیل خاطرنشان کرد سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی پیش‌نیاز بخش معدن است اما با این انتصاب بخش معدن به خواب می‌رود. وی یادآور شد وقتی گفته می‌شود معدن باید جایگزین نفت شود نیاز است آن را بهتر بشناسیم و از ساختار زمین‌شناسی بهتر بهره بگیریم، چرا که ایران در زمینه معدن و معدنکاری جزو کشورهای کم‌عمق است با این وجود ما هنوز لایه‌های سطح زمین را نیز نکاویده‌ایم. وی با تصریح اینکه رسیدن به چنین جایگاهی در اتصال بخش معدن و زمین‌شناسی نهفته بوده و نیازمند اطلاعات و فناوری روز است، اعلام کرد وزیر صنعت با این انتصاب حلقه اول زنجیر را قطع کرد. وی با اشاره به بی‌اختیار بودن وزیر صمت در انتصاب معاونان خویش و اینکه به او گفته شده تو وزیر شو ولی معاونانت را ما انتخاب می‌کنیم، اظهار داشت: کاش همزمان با تصویب و اجرای قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان، ضوابط نحوه به‌کارگیری غیربازنشستگان هم تصویب می‌شد و به اجرا درمی‌آمد تا انتصاب هرکسی بر اساس تحصیلات، تخصص و توانایی او انجام شود. دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات معدنی ایران درباره مشکلات سر راه بخش معدن گفت: 9 ماه از سال 97 گذشته و به دنبال یک اعلام اشتباه (دلار 4200 تومانی) هنوز فعالان بخش خصوصی نتوانسته‌اند پس‌لرزه‌های این تصمیم غلط را پشت‌ سر بگذارند. با وجود این همه منابع ارزی، امکانات و فرصت‌ها متاسفانه کارها به انجام نمی‌رسد. کالاها در گمرکات مانده و شرکت‌های نمایندگی که از مردم پول گرفته‌اند و 18هزار خودرو وارد کرده‌اند نمی‌توانند آن را به مردم تحویل دهند. از سوی دیگر قدرت خرید مردم کاهش پیدا کرده و معیشت آنها سخت‌تر شده است. به گفته وی، بخش معدن نیز از این وضعیت اقتصادی، ضربه دیده است؛ کشتی‌های فله‌بر به بنادر ایران نمی‌آیند و نوسانات نرخ ارز سبب شد تا ایشان کرایه‌های 8-7 دلار بر هر تن را به 18-17 دلار بر هر تن افزایش دهند.
 

رئیس جدید سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کیست؟
کامبیز مهدی‌زاده‌فرساد، مشاور معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور و دبیر ستاد توسعه فناوری حوزه انرژی
سوابق اجرایی:  مشاور دکتر قمی، عضو مجلس خبرگان رهبری و معاون ارتباطات بین‌الملل دفتر رهبری، مشاور دکتر قمی در دانشگاه آزاد اسلامی،  قائم‌مقام معاون برنامه‌ریزی پژوهشگاه صنعت نفت سال 1395،  مشاور معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، رئیس برنامه‌ریزی مالی و تامین منابع پژوهشگاه صنعت نفت 1395،  عضو شورای مرکزی کشورهای اسلامی و رئیس ستاد نخبگان و جوانان کشورهای اسلامی، مشاور سازمان ملی جوانان ریاست‌جمهوری سال 1384، مشاور فرماندار کرج سال 1392، رئیس حوزه نخبگان فرمانداری کرج سال 1392، مشاور مدیر عامل شرکت مهندسی و توسعه نفت شرکت ملی نفت ایران سال 1393 و  رئیس مرکز آموزش‌های تخصصی پژوهشگاه صنعت نفت سال 1392
سوابق تحصیلی:  دکترای زمین‌شناسی سنگ رسوب و رسوب‌شناسی (در حال تحصیل)، فوق‌لیسانس زمین‌شناسی نفت و  لیسانس زمین‌شناسی
 سوابق تحقیقاتی و پژوهشی: عضو سازمان نظام مهندسی معدن و زمین‌شناسی از سال 1388، دارای 8 ثبت اختراع شامل: طراحی سخت‌افزار الگوریتم کاربردی برای ایجاد شکست هیدرولیکی در سنگ مخزن نفت به منظور افزایش زیاد برداشت سال 1391، دستگاه مبدل انرژی‌های هدر رفته با انرژی الکتریسیته سال 1389، اختراع صندلی و کمربند هوشمند خودرو سال  1390، اختراع دستگاه آرامبخش راننده خودرو سال 1390، اختراع ریزپردازنده هوشمند مخازن هیدروکربنی سال 1389، دارنده 5 مدال بین‌المللی اختراعات، برنده جایزه ویژه مسابقات از کشورهای آمریکا و کرواسی، 3 تالیف و ترجمه کتاب در سال‌های 1392 و 1393، پژوهشگر برتر سال 85 استان البرز، پژوهشگر برتر سال 92 استان تهران و دارای 5 مقاله ISI
 

پسر این وزیر مشاور آن وزیر!
گویا با آمدن وزیرهای جدید روند حکم‌های فامیلی در دولت شدت گرفته است. چند هفته پیش حکم وزیر جدید اقتصاد برای پسر وزیر کشور جنجال‌ساز شده بود. پسر رحمانی‌فضلی به عنوان مشاور وزیر اقتصاد انتخاب شده بود و رحمانی‌فضلی از این انتصاب پسرش دفاع کرده بود. فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد در گفت‌وگویی دلایل انتصاب هادی رحمانی، پسر وزیر کشور را به عنوان مشاور جوان خود  اینگونه اعلام کرد: اینکه هادی رحمانی‌فضلی، پسر وزیر کشور است، کاملا درست است اما علت انتخاب او به عنوان مشاور جوان، نسبتش با رحمانی‌فضلی نیست، بلکه آشنایی شخص خودم از توانمندی‌های ایشان است، زیرا او از دوره کارشناسی، یکی از دانشجویان خوبم بوده و به همین دلیل وقتی در مقطع فوق‌لیسانس در دانشگاه شهید بهشتی مشغول به تحصیل شد، وی را به عنوان کمک استاد انتخاب کردم که در امور آموزشی و تحصیلی به بنده کمک می‌کرد. او تاکید کرد: تاکنون مشاهده نکرده‌ام که هادی رحمانی فضلی اصلاً و ابداً از موقعیت پدرش در هیچ مقطعی استفاده کند و اگر فردی مثل من از این نسبت اطلاع نداشت از رفتار ایشان هرگز به این موضوع پی نمی‌برد، بنابراین انتخاب او صرفاً جهت استفاده و بهره‌گیری حداکثری از قابلیت‌های فردی بوده که از لحاظ علمی قابل قبول است و از نظر رفتاری نیز هرگز به دنبال استفاده از رانت پدرش نبوده است.

محسن شهمیرزادی: دومینوی رسوایی اخلاقی هاروی واینستین به واسطه انتشار اطلاعات جدید دادگاه‌های وی، متهمان جدیدی را وارد پرونده‌اش کرده است. جدیدترین ادعاهای مطرح‌شده در اسناد دادگاه نشان می‌دهد واینستین ادعا کرده که جنیفر لارنس پس از تن دادن به درخواست جنسی او توانسته مجوز برنده شدن جایزه اسکار را بگیرد. به گزارش «وطن امروز»، بر مبنای آنچه در سایت تلگراف مطرح شده است جنیفر لارنس درباره این گفته واکنش شدیدی نشان داده است و با رد این موضوع، واینستین را متهم به تاکتیک‌های غارتگرانه کرده که به واسطه آن زنان را مورد هدف قرار می‌دهد. با این وجود اسناد دادگاه شائبه‌های جدیدی در پرونده واینستین و موضوع اسکار پدید آورده است. ادعای این تهیه‌کننده که پیش از این تمام جرم‌های خود را انکار می‌کرد، خود مساله مهمی است که در آینده هالیوود و سینمای جهان را بار دیگر تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
وقتی لارنس دوست دارد واینستین را بکشد!
جنیفر لارنس که در سن 28 سالگی به عنوان یکی از چهره‌های مطرح هالیوود در سینما ایفای نقش می‌کند پس از رسانه‌ای شدن ماجرای رسوایی هاروی واینستین واکنش شدیدی نسبت به این اتفاق داشت. او البته هیچ‌گاه ادعایی مبنی بر آزار جنسی توسط واینستین نداشت اما پس از انتشار رسوایی این تهیه‌کننده، در مصاحبه‌ای گفت: «کاری که واینستین  انجام داده، جرم است. وقتی قضیه فاش شد و آن را شنیدم، می‌خواستم او را بکشم. او زندگی زنان زیادی را نابود کرد، می‌خواهم او را در زندان ببینم». لارنس همچنین اظهار داشت بارها توسط تهیه‌کنندگان مختلف -که هیچگاه  نام‌شان را بر زبان نیاورد- مورد آزار و اذیت قرار گرفته است. او در این باره اظهار داشت در ابتدای فعالیت‌های حرفه‌ای خود و هنگامی که بازیگری گمنام بود، با درخواست‌های عجیب و غیرمعمولی از سوی دست اندرکاران مواجه شده که مجبور به پذیرش آنها بوده است. او مجبور بوده در مرحله گزینش یک فیلم سینمایی، همراه با 5 بازیگر زن دیگر برهنه شده تا تهیه‌کننده با مشاهده فیزیک بدنش، تناسب اندام او برای نقش مورد نظر را تأیید کند. جنیفر لارنس این گزینش را یکی از روزهای تلخ دوران بازیگری خود توصیف کرد، چرا که این تهیه‌کننده با الفاظ زشت و نامناسبی درباره آنها اظهارنظر می‌کرد. با این وجود مشخص نیست جنیفرلارنس از بیم آینده کاری و زندگی شخصی‌اش هرگونه رابطه با واینستین را رد می‌کند یا واقعا اسناد دادگاه به سرنخ‌های اشتباهی رسیده‌اند. او در واکنش به این مساله بیان داشت: «قلب من برای همه زنان که توسط هاروی واینستین مورد تجاوز قرار گرفته‌اند، شکسته می‌شود. من هرگز چیزی جز رابطه حرفه‌ای با او نداشته‌ام. این یک نمونه دیگر از تاکتیک‌های غارتگرانه او و دروغ‌هایی است که برای جذب زنان بی‌شمار حاضر در هالیوود، گفته بود».
 جناب اسکار سابقه‌دار
از سوی دیگر جایزه اسکار مهم‌ترین متهم در اسناد تازه منتشرشده از دادگاه محسوب می‌شود، چرا که واینستین ادعا کرده جنیفر لارنس تنها زمانی توانسته برنده اسکار شود که به رابطه با او تن داده است. هنوز در این باره واکنشی از جانب مدیران هالیوود مشاهده نشده است اما پیش از این، حضور افرادی با رسوایی اخلاقی به عنوان مدیر اسکار در بالاترین منصب این جایزه نیز حاشیه‌ساز شده بود. «جان بیلی» فیلمبردار باسابقه هالیوودی که 2 سال پیش به عنوان رئیس جایزه اسکار منصوب شد، پس از رسوایی‌های اخلاقی در پی ایجاد مرامنامه اخلاقی برای اسکار بود. او همچنین برنامه‌های مختلفی را برای تقبیح واینستین طراحی کرد اما خیلی زود خود او متهم به رسوایی اخلاقی شد و آن طور که هالیوود ریپورتر گزارش داده بیلی با 3 اتهام سوءاستفاده جنسی روبه‌رو است. پس از این اتفاق دفتر آکادمی اسکار اعلام کرد تحقیقات خودش را در این باره انجام می‌دهد اما در عین حال بیلی بار دیگر مدیریتش بر جایزه اسکار تمدید شد. «کوبی برایانت» دیگر شاهد مثالی است که اسکار را همچنان در مظان اتهام رسوایی اخلاقی نگاه می‌دارد. او  بسکتبالیستی است که به جهت ایفای نقش در یک فیلم کوتاه پویانمایی به نام «بسکتبال عزیز» در اسکار 2018 توانست برنده این جایزه شود. او پیش از این به جهت تجاوز به یک کارمند 19 ساله هتل بازداشت شده بود اما جایزه اسکار بدون توجه به سابقه اخلاقی وی، او را شایسته گرفتن جایزه دانست و همین مساله موجب شد بار دیگر جنبش‌های حمایت از حقوق زنان و مبارزه با آزار و اذیت جنسی، واکنش‌های شدیدی نسبت به آن داشته باشند. هرچند تغییری در جایزه و رفتار اسکار رخ نداد و این آکادمی هیچگاه حاضر به پاسخگویی به اتهامات نشد.
 پیچ تند رسوایی در انتظار سرزنشگران واینستین؟!
هرچند جایزه اسکار در کنار بسیاری از مدیران، بازیگران و سینماگران هالیوودی پس از رسوایی‌های اخلاقی موضعی صریح در برابر آن اتخاذ کرده و به مذمت افرادی چون هاروی واینستین پرداختند اما در میان همین افراد رسوایی‌های جدیدی مطرح شد که به نظر می‌رسید مواضع قبلی در واقع نوعی دوری جستن از اتهام‌های اخلاقی محسوب می‌شود. این دوری جستن اما هیچگاه اسکار را از اتهام رسوایی بزرگ خلاص نمی‌کند، بلکه هر آن ممکن است اسناد جدید از دادگاه واینستین- تهیه‌کننده بانفوذ اسکار- و افشاگری‌های اهالی سینما، این اتهام را تبدیل به جرمی بزرگ کند. هرچند آکادمی اسکار بعد از رسانه‌ای شدن ماجرای واینستین وی را از این آکادمی اخراج کرده، در افتتاحیه اسکار استندآپ کمدیی با مضمون رسوایی‌ها به روی صحنه برده است و به رشد کمپین #metoo  کمک کرده است اما می‌توان همه اینها را نوعی ارجاع به ضرب‌المثل «دزد دزد گفتن دزد» داد که به واسطه افشاگری‌های جدید ضربه‌ای مهلک به بدنه سینمای هالیوود باشد. از روز نخست که واینستین تبدیل به چهره مطرح هالیوود شد، کسی گمان نمی‌کرد دومینوی رسوایی‌های جنسی در سینمای آمریکا و اروپا به این مرحله برسد اما هنوز هم این مساله تمام نشده و نمی‌توان براحتی پیش‌بینی دقیقی از انتهای آن داشت. آیا هالیوود به اصلاح ساختارهای پرقدرت خود می‌پردازد؟ آیا این امر مانند بسیاری دیگر از بحران‌ها نادیده انگاشته می‌شود یا سرطان هالیوود بدخیم شده و تمام وجود او را دربر خواهد گرفت؟

باشگاه استقلال با فسخ قرارداد الحاجی گرو و مارکوس نیومایر، 2 بازیکن خارجی خود، اولین قدم رسمی در نقل ‌و انتقالات نیم‌فصل را برداشت. باشگاه استقلال یکشنبه خود را با فسخ قرارداد 2 بازیکن خارجی‌‌‌‌اش آغاز کرد؛ خارجی‌‌‌هایی که در نیم‌فصل حضورشان در این تیم هرگز نتوانستند انتظارات را برآورده کنند و همواره مورد انتقاد قرار داشتند. الحاجی گرو و نیومایر، 2 خروجی صبح یکشنبه استقلال بودند تا مدیران این باشگاه اولین گام خود را برای تغییر چهره این تیم در نیم‌فصل و تقویت آبی‌ها برای نیم‌فصل دوم بردارند. باوجود تلاش‌‌‌هایی که برای حفظ گرو و نیومایر وجود داشت، مدیران مجموعه باشگاه استقلال پس از مذاکراتی مفصل با آنها و مدیران برنامه‌شان در آخرین ساعات شنبه بر سر فسخ قرارداد با آنها به توافق رسیدند.
خداحافظی با الحاجی ناکام
داستان حضور الحاجی گرو در استقلال با انتشار یک نامه خداحافظی رسمی به پایان رسید و یکی از عجیب‌‌‌‌‌ترین نقل ‌و انتقالات سال‌‌های اخیر فوتبال ایران با حداقل اثر‌‌گذاری از این تیم رفت. گرو که قرار بود نیم‌فصل لیگ هفدهم به استقلال بیاید، در نهایت نتوانست رضایتنامه خود را بگیرد و حضور او موکول به پایان فصل و جانشینی تیام شد؛ اتفاقی که از روز اول فشار بسیار زیادی روی شانه‌‌های این بازیکن وارد کرد و باعث شد گرو همواره با سخت‌‌‌‌‌ترین شرایط در استقلال روبه‌رو باشد و این موضوع در کنار کیفیت او نقش پررنگی در شرایط این بازیکن در فوتبال ایران داشت. این بازیکن نیجریه‌ای در طول مدت کوتاه حضور در فوتبال ایران برای استقلال در جام حذفی یک گل به ثمر رساند و یک پنالتی منتج به گل کسب کرد اما در لیگ برتر عملکرد او بسیار ضعیف بود. گرو در لیگ برتر در 2 مسابقه از ابتدا برای تیم شفر برابر فولاد خوزستان و استقلال خوزستان به میدان رفت و 5 دیدار نیز بازیکن جانشین بود و در طول 310 دقیقه‌ای که به میدان رفت، هیچ تاثیری در روند تیم شفر نداشت و نتوانست برای آبی‌ها موثر واقع شود. اتفاقی که باعث شد هواداران استقلال هیچ‌گاه رابطه خوبی با او نداشته باشند و در این میان صحبت‌‌‌هایی پیرامون حمله هواداران به صفحه شخصی او و همسرش نیز شنیده می‌شد؛ اتفاقی که انگیزه ماندن را از گرو گرفت. این مهاجم نیجریه‌ای بامداد یکشنبه در صفحه رسمی اینستاگرام خود پیام خداحافظی خود را اینگونه نوشت:
« لحظه‌ای که چالش‌ها را قبول نمی‌کنی درست همان لحظه‌ای است که به جلو حرکت نمی‌کنی. بازی کردن در یکی از بهترین تیم‌های آسیا یک‌تجربه شگفت‌انگیز بود. از همان روز اولی که اینجا رسیدم از همه چیز لذت بردم.
می‌خواهم از سرمربی، هم‌تیمی‌ها و مسؤولان باشگاه تشکر کنم و همچنین یک‌ تشکر بزرگ از تماشاگران دوست‌داشتنی‌ای که با قلب‌های باورنکردنی خود حمایت می‌کردند. یک بار دیگر از همه کسانی که اینجا در ایران و استقلال همراهم بودند، تشکر می‌کنم. با آرزوی بهترین‌ها برای شما در آینده».
این بازیکن روز جمعه قرارداد خود را با استقلال فسخ کرد تا به این ترتیب شماره 9 استقلال نیم‌فصل به بایگانی برود و مدیران استقلال تلاش‌‌های خود را برای یک گلزن تمام‌عیار در خط حمله آغاز کنند.
البته سبک بازی گرو حداقل مورد توجه 2 مربی لیگ برتری فوتبال ایران قرار گرفته و آنطور که این بازیکن در صحبت‌‌های خود گفته پیشنهاداتی از ایران دارد اما به نظر می‌رسد او هیچ‌گاه به ایران باز نخواهد گشت.
همه‌چیز پول نیست
مهاجم نیم‌فصل اول استقلال گفت: در فوتبال همه‌چیز پول نیست. مطمئن باشید و این را از قول من بنوسید که هرگز به فیفا شکایت نمی‌کنم. الحاجی گرو قراردادش با استقلال را فسخ کرد و در نهایت از جمع آبی‌پوشان جدا شد تا سرنوشت این بازیکن در ایران با استقلال به پایان برسد. مهاجم استقلال که بتازگی به کشورش بازگشته است در گفت‌و‌گو با فارس درباره دلایل جدایی‌اش گفت: با مسؤولان باشگاه استقلال توافق کردم قرارداد بین ما فسخ شود. هیچ پولی هم بابت این فسخ قرارداد نگرفتم چون معتقدم در فوتبال همه‌چیز پول نیست. به هر حال چند ماه در ایران در تیم بزرگی بازی کردم که هواداران خوبی دارد. همه‌چیز را هم فراموش کرده‌ام.
گرو درباره اینکه هواداران استقلال نگران هستند وی به فیفا شکایت کند، گفت: تاکید می‌کنم در فوتبال همه‌چیز پول نیست. مطمئن باشید و این را از قول من بنویسید که هرگز به فیفا شکایت نمی‌کنم. وی در پایان درباره اینکه پیشنهاد باشگاه سپاهان و نساجی به وی را چطور ارزیابی می‌کند، گفت: می‌دانم چند باشگاه ایرانی خواهان من هستند و یکی از مربیان مطرح کشور ایران خواستار حضورم در باشگاهش شده است. او مدعی است راحت از من استفاده می‌کند ولی فعلا می‌خواهم در کنار خانواده‌ام یک تصمیم خوب
بگیرم.
توریست آلمانی استقلال مرخص شد
مارکوس نیومایر، هافبک آلمانی- سوییسی استقلال در ابتدای فصل و با چند هفته تاخیر جانشین سرور جپاروف شد و استقلالی‌ها امیدوار بودند این بازیکن بتواند جای خالی هافبک ازبک را پر کند. عکس در کنار پیکه، عکس با پیراهن منچستریونایتد و سابقه حضور در لیگ‌‌های معتبر اروپایی باعث شد بسیاری نسبت به آینده این بازیکن در ایران امیدوار باشند اما نیومایر هرگز نتوانست سرور جپاروف فصل گذشته استقلال باشد و تقریبا هر زمان که آبی‌ها به او نیاز داشتند، نتوانستند از او استفاده کنند. دیدار رفت با السد در تهران، مصدومیت جزئی از ناحیه انگشت پا در دیدار حساس برگشت و چندین و چند بازی دیگر مسابقاتی بود که او
در مدت کوتاه حضور در تهران از دست داد؛ اتفاقاتی که نشان می‌داد این بازیکن انگیزه زیادی برای درخشش در تهران نیز ندارد و بیشتر حضور او در ایران جنبه توریستی داشت. نیومایر در آخرین دیدار استقلال در لیگ برتر نیز به میدان رفت و فرصت درخشش داشت اما 2 فرصت‌سوزی کار او را تقریبا یکسره کرد تا مدیران استقلال 48 ساعت بعد از آخرین مسابقه نیم‌فصل، قرارداد او را فسخ کنند. نیومایر در لیگ برتر هیچ‌گاه از ابتدا در ترکیب استقلال حضور نداشت و در 8 مسابقه به عنوان بازیکن تعویضی به زمین رفت که در این میان تنها در 3 دیدار بیش از 15 دقیقه در زمین بود؛ تنها حضور فیکس او برای تیم شفر در لیگ قهرمانان آسیا بود که جانشین کریمی در زمان گرم کردن شد و قبل از دقیقه 60 به دلیل مصدومیت زمین را ترک کرد تا یک 90 دقیقه کامل از او ندیده باشیم. صفر پاس گل، صفر گل و تقریبا صفر برای همه اثرگذاری‌ها کارنامه بازیکنی بود که هیچ‌گاه نتوانست برای استقلال موثر و مفید باشد. به این ترتیب این هافبک گرانقیمت نیز به لیست خریدهای خارجی ضعیف و اشتباه فوتبال ایران در شرایطی اضافه شد که استقلال از همین حالا برای درخشش در لیگ قهرمانان آسیا نیاز به گزینه‌‌های جدید در خط میانی دارد.
 

اقدام گروهی برای فراری دادن حمید باقری‌درمنی، از متهمان دانه‌درشت اقتصادی، با هوشیاری حفاظت قوه‌قضائیه ناکام ماند. بر اساس این گزارش، این خبر شامگاه شنبه منتشر شد. در زمان محاکمه حمید باقری‌درمنی در دادگاه و بررسی ابعاد مختلف آن، با نام و عنوان یکی از نهادها تماسی جعلی و مشکوک مبنی بر احضار باقری‌درمنی برقرار می‌شود، ماموران زندان فورا قاضی و دادستان تهران را در جریان قرار می‌دهند و مقام‌های قضایی از اعزام وی جلوگیری می‌کنند. همچنین به سرعت پیگیری تماس انجام و منشأ آن مشخص و اقدام می‌شود. براساس گزارش مهر، ماجرا از این قرار بوده است که در جریان رسیدگی به پرونده باقری‌درمنی، قاضی صلواتی به ماموران زندان و تیم بدرقه تاکید بسیاری برای اهمیت اعزام‌های صورت گرفته کرده بود و در نتیجه به حفاظت ندامتگاه اوین تاکید شده بود همه اعزام‌های متهم باید با هماهنگی قاضی صلواتی و مقامات مسؤول در قوه‌قضائیه صورت پذیرد. بلافاصله پس از تماس جعلی و مشکوک و برقراری برخی تماس‌ها از سوی جریان وابسته به درمنی، حفاظت اطلاعات قوه‌قضائیه به پرونده ورود می‌کند و سرانجام تیم فرار شناسایی و دستگیر می‌شود. با دستگیری اعضای تیم فرار مشخص می‌شود این افراد بدون وابستگی به نهادی ولی با عنوان جعلی قصد داشته‌اند با ارسال نامه‌ و تماس‌ها وی را از ندامتگاه اوین به بهانه اعزام برای رسیدگی به پرونده خارج کنند و در اعزام صورت گرفته مقدمات فرار وی را فراهم آورند. یک مقام آگاه در پرونده می‌گوید مبلغ مشخص شده برای انجام این عملیات 10 میلیارد تومان در نظر گرفته شده بود که باید به صورت نقد در اختیار گروه قرار می‌گرفت. گفتنی است؛ با هوشیاری مسؤولان قضایی دخیل در پرونده و در نتیجه ناکام ماندن عملیات فراری دادن باقری‌درمنی، تیم فرار پولی دریافت نکرده است. در حال حاضر افراد دستگیرشده در مرحله تحقیقات و تکمیل پرونده در دادسرا هستند.
بر اساس این گزارش، پرونده فساد اقتصادی باقری‌درمنی که طی ۹ جلسه در شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب اسلامی تهران به ریاست قاضی‌صلواتی رسیدگی و حکم اعدام درباره آن صادر و در دیوان عالی کشور تایید شد، شامل ١٥٥ جلد و ٣٢٥ صفحه کیفرخواست است. جرائم متهم از قبل طراحی شده بوده و با تصمیم جمعی با دیگر متهمان پرونده به صورت باندی و سازمان‌یافته صورت گرفته است. حمید باقری‌درمنی با ترغیب و تشویق، دستور به فرار و خروج از کشور تعدادی از متهمان موثر و کلیدی پرونده از جمله جوانمیر محمدی و محمد خزاعلی، محمدرضا نصیری، محمد جزایری و مجید باقری‌درمنی را می‌دهد. متهمان در قالب شرکت‌های شش‌گانه تحت هدایت و مدیریت مستقیم باقری‌درمنی و با تبانی و مشارکت مدیران وقت شرکت‌های مربوط و مدیران سابق شرکت نفت ‌جی با ارائه اسناد مجعول از شرکت نفت ‌جی، قیر‌هایی را با کلاهبرداری تحصیل کرده‌اند. باقری‌درمنی بخش قابل توجهی از اموال و دارایی‌های خود را به صورت صوری به اشخاص مورد اعتماد انتقال داده است. وی با عملیات مجرمانه و در سطح گسترده و به نحو سازمان‌یافته از طریق ارتکاب جعل، استفاده از سند مجعول، پرداخت رشوه، کلاهبرداری کلان، فرار مالیاتی، انتقال صوری اموال، ترغیب و تشویق افراد موثر و کلیدی شبکه به فرار و خروج از کشور با استفاده از 4 کارشناس رسمی دادگستری و یک شعبه بانک ملی و آلوده کردن سیستم اداری و چند مسؤول وقت شرکت نفت جی، مرتکب این جرائم شده است.