دکتر جواد حق‌گو*: در نوع نگاه به قدرت‌های بزرگ دنیا همواره با 2 نگرش «بدبینانه» و «خوش‌بینانه» مواجه بوده‌ایم. برخی با عبرت‌گیری از تحولات ایران معاصر برآنند که به شهادت نوع کنشگری قدرت‌های بزرگ در مواجهه با ایران، «نمی‌توان» و «نباید» نسبت به عملکرد قدرت‌های بزرگ خوشبین بود. این نگرش بر آن است که قدرت‌های بزرگ همواره منافع و حتی استقلال ایران را تحت‌الشعاع منافع خود قرار داده‌اند و اساساً هیچگاه منافع ملت ایران برای آنها اصالت نداشته است. از سوی دیگر برخی با متهم کردن جریان اول به گرفتاری در «توهم توطئه»، برآنند که مشکلات و مصائب ایرانیان بیش از هر چیز در متغیرهای داخلی جامعه ایران و نه در بیرون از این مرزها ریشه داشته است. پیروان این نگرش با تجویز تعامل حداکثری با قدرت‌های بزرگ دنیا بویژه دولت‌های غربی برآنند که جامعه ایرانی باید دست دوستی به سوی این دولت‌ها دراز کرده و در این راه پیشقدم باشد. این دو دیدگاه در شرایط کنونی و همزمان با مذاکرات هسته‌ای ایران با 1+5 نیز در قالب 2 گفتمان رقیب مطرح شده است.  تدقیق در این دو گفتمان بویژه گفتمان اول در روزهایی که مذاکرات هسته‌ای ایران با 6 قدرت بزرگ دنیا به جمع‌بندی پایانی رسیده از اهمیتی اساسی برخوردار است. پیروان گفتمان اول بر این اعتقادند که طرفین برای اجرای توافق نهایی راه پر پیچ و خمی در پیش دارند. این «پیچ و خم» تحت تاثیر علل و عوامل گوناگونی شکل گرفته است لکن ذهنیت منفی و بدبینی تاریخی ایرانیان به قدرت‌های بزرگ را باید اصلی‌ترین عامل این مساله به شمار آورد. پاسخ به «چرایی» و «چگونگی» ایجاد این ذهنیت بیش از هر چیز در دل تاریخ معاصر ایران نهفته است. این اهمیت نیز از آن روست که اساساً تحولات تاریخی ایران بویژه در یک سده گذشته نقشی بنیادین در برساختن هویت کنونی ایرانیان گذارده است. هویتی که یکی از اصلی‌ترین نمودهایش در بدبینی ملت ایران به قدرت‌های بزرگ تجلی یافته است. مروری گذرا بر تاریخ یکصد سال اخیر ایران نشان از آن دارد که این ذهنیت منفی در بستری تاریخی، بخشی اساسی از هویت ملی ایرانیان را تشکیل داده است.  با مروری بر تحولات سیاسی ایران معاصر بویژه در حوزه روابط خارجی با وقایع گوناگونی مواجه می‌شویم که تماماً بر حس بدبینی و عدم اعتماد ملت ایران نسبت به قدرت‌های بزرگ افزوده است. با این وجود برخی مقاطع تاریخی را باید نقاط عطفی تاریخی در رفتارهای «فریبکارانه» و «مکارانه» قدرت‌های بزرگ نسبت به ایران به شمار آورد. نوع کنشگری قدرت‌های بزرگ در «جریان نهضت مشروطه ایران»، «جنگ اول جهانی»، «جنگ دوم جهانی»، «کودتای 28 مرداد» و در نهایت «قبل، حین و پس از انقلاب اسلامی ایران» را باید مقاطع تاریخی حساسی دانست که ذهنیت منفی ایرانیان را نسبت به قدرت‌های بزرگ تشدید کرده است. پس از اقدامات خبیثانه دولت‌های روس و انگلیس در جریان به انحراف کشاندن نهضت مشروطه شاهد تداوم اقدامات متجاوزانه قدرت‌های بزرگ دنیا در دیگر ادوار تاریخ معاصر ایران بویژه در جریان 2 جنگ اول و دوم جهانی بوده‌ایم. دوره‌هایی که توجه و تدقیق در هر کدام از آنها نقشی اساسی در انتخاب «راه صحیح» خواهد داشت.  در دوران جنگ اول جهانی (آگوست ۱۹۱۴ تا نوامبر ۱۹۱۸) دولت ایران یکی از اسفناک‌ترین ادوار تاریخی خود را می‌گذراند. دورانی که در آن کشورمان در شرایط نابسامان سال‌های پس از مشروطه قرار داشت. بنا بر وجود چنین وضعیتی بود که در روز ۹ آبان ۱۲۹۳ هجری شمسی به دنبال صدور فرمان احمد شاه، مستوفی‌الممالک رئیس‌الوزرا طی اعلامیه‌ای بی‌طرفی ایران را در جنگ اول جهانی اعلام کرد. بی‌طرفی‌ای که متاسفانه هیچگاه مورد توجه قدرت‌های درگیر در جنگ قرار نگرفت و خاک ایران از نواحی گوناگون مورد تجاوز ارتش‌های متفقین و متحدین قرار گرفت. در چنین وضعیتی بود که دولت همسایه ایران، یعنی روسیه و عثمانی که در 2 جبهه مخالف قرار گرفته بودند، نبرد خود را به خاک ایران کشاندند. البته در کنار این دولت‌ها بریتانیا و آلمان نیز در مناطق جنوبی و مرکزی ایران به جدال با یکدیگر پرداختند. تمام این امور به‌رغم آن بود که دولت ایران از یکسو اعلام بیطرفی خود را اعلان کرده بود و از سوی دیگر با کانون اصلی جنگ یعنی اروپا فاصله زیادی داشت. با این حال و به حسب خوی متجاوزانه قدرت‌های درگیر در جنگ، ایران نیز در کانون این نبرد جهانی قرار گرفت و نتیجه‌ای جز قحطی، ویرانی و فلاکت عاید ملت ایران نشد. محمدقلی مجد در کتاب «قحطی بزرگ» بر مبنای مدارک موجود در مرکز اسناد ملی ایالات متحده آمریکا به این نتیجه رسیده است که قحطی بزرگی در ایران طی این سال‌ها رخ داده ‌است.
مجد تحقیقاً بر این موضوع تاکید دارد که دولت بریتانیا عامل و مسبب اصلی این فاجعه انسانی بوده است. وی در پژوهش خود مستنداً بر این موضوع اشاره دارد که در آن مقطع زمانی بخش مهمی از محصولات کشاورزی ایران صرف تأمین مایحتاج ارتش بریتانیا شده است. نکته بسیار عجیب در اثر مجد آن است که ارتش بریتانیا از واردات مواد غذایی از بین‌النهرین و هند و حتی از آمریکا به ایران ممانعت به عمل آورده و اساساً با استفاده از این حربه به دنبال تداوم و تثبیت سلطه مطلق خود بر ایران بوده است. در همین سال‌ها بود که روسیه و انگلستان عملاً با انعقاد قراردادهایی ایران را به مناطق تحت نفوذ خود تبدیل کرده بودند. یکی از این توافقنامه‌ها پیمان معروف ۱۹۱۵ بود که طی آن قلمرو نفوذ بریتانیا و روسیه  در ایران را بیش از آنچه که در پیمان ننگین ۱۹۰۷ مقرر شده بود، توسعه می‌داد. به موجب این پیمان 2 کشور حقوق و امتیازات ارضی بیشتری برای خود در ایران قائل شدند و هزینه نگهداری نیروهای خود در ایران را نیز به دولت ایران تحمیل کردند. چنین سیاست‌های متجاوزانه‌ای از سوی قدرت‌های بزرگ در سال‌های آتی و بویژه در جنگ دوم جهانی تکرار شد. دولت ایران در جنگ دوم جهانی (سپتامبر ۱۹۳۹ تا آگوست ۱۹۴۵)، نیز به مانند جنگ اول جهانی اعلام بیطرفی کرد. با این حال خاک ایران توسط متفقین بویژه 2 کشور بریتانیا و روسیه مورد هجوم قرار گرفت. در این جنگ نیز قدرت‌های بزرگ بدون توجه به اعلام بیطرفی دولت ایران به بهانه‌هایی واهی چون «مبارزه با جاسوسان آلمانی»، خاک ایران را تصرف و خسارت‌های فراوانی بر ملت ایران تحمیل کردند. بحران‌های «اشغال آذربایجان» و «غائله فارس» که هر دو تحت حمایت دولت‌های متجاوز روسیه و بریتانیا تکوین یافته بود تنها 2 نمونه از اقدامات متجاوزانه این قدرت‌ها علیه منافع ملت ایران بود. بنا به اسناد، شواهد و قرائن متعدد، دولت‌های متجاوز در سال‌های اشغال ایران نه‌تنها اعتنایی به موضع بیطرفی تهران نداشتند بلکه حتی اقدامات بسیار گسترده‌ای را برای تجزیه و تقسیم ایران در دستور کار قرار داده بودند. در این زمینه اسناد تاریخی، 2 سیاست دولت بریتانیا که یکی «تجزیه» و دیگری «تحت‌الحمایگی» ایران را مدنظر دارند، مورد تاکید قرار داده است. نقش‌آفرینی انگلیس و ایالات متحده در راه‌اندازی کودتای 28 مرداد علیه دولت قانونی محمد مصدق را باید از دیگر سوابق سیاه قدرت‌های بزرگ در ایران به شمار آورد. اقدامی که بقای حکومت مستبد محمدرضا پهلوی و تقابل با آزادیخواهان انقلابی را با خود به همراه داشت. براساس اسناد و مدارک منتشر شده و حتی اعتراف بسیاری از رجال و سیاستمداران غربی، سرویس‌های اطلاعاتی دولت‌های آمریکا و انگلیس نقشی اساسی در براندازی دولت قانونی ایران داشته‌اند. با انجام کودتای 28 مرداد توسط مزدوران داخلی آمریکا و انگلیس و بازگشت شاه به ایران، دخالت‌ دولت‌های غربی در مسائل داخلی ایران بیش از پیش صورت پذیرفت. مروری بر تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران طی سال‌های پس از کودتای 28 مرداد 1332 تا وقوع انقلاب اسلامی صراحتاً این ادعا را اثبات می‌کند.
نوع کنشگری قدرت‌های بزرگ در دوران پس از انقلاب اسلامی بویژه در مقاطع حساسی چون «تجاوز صدام حسین به خاک ایران» یا «حمایت این قدرت‌ها از حرکتهای براندازانه در سال‌های 1378 و 1388 شمسی»، همه و همه حکایت از لزوم تشدید بدبینی و ذهنیت منفی ملت ایران نسبت به قدرت‌های بزرگ دنیا بویژه دولت‌های غربی دارد. به عبارت دیگر و بنا به شهادت وقایع متعدد در ایران معاصر نه تنها شاهد کاهش خصومت قدرت‌های بزرگ دنیا نسبت به منافع ملت ایران نبوده‌ایم بلکه این خصومت‌ها روندی رو به رشد داشته است.
نکته پایانی آنکه ایرانیان در هر مقطعی از زمان که چشم امید به قدرت‌های بزرگ دوخته‌اند زیان دیده‌اند. همانگونه که در نمونه‌های تاریخی مذکور اشاره شد قدرت‌های بزرگ هیچگاه برای استقلال ایران ارزش قائل نبوده‌اند و استقلال و عزت ایران همواره تابعی از منافع آنها بوده است. سیاست‌های خصومت‌آمیز دولت‌های آمریکا و انگلیس در قبال ایران را باید به عنوان عبرت‌هایی تاریخی مورد توجه قرار داد. بنا بر این در شرایط کنونی و در پی جمع‌بندی پایانی مذاکرات هسته‌ای نمی‌توان و نباید نسبت به قدرت‌های بزرگ دنیا بویژه دولت‌های غربی خوشبین بود. بر این اساس و بنا به «معرفت تاریخی» یاد شده اگر سیاستمداران ایرانی بخواهند با نگرشی خوش‌بینانه  دل در گروی غرب داشته باشند بی‌تردید آیندگان آنها را نخواهند بخشید.
*دکترای مطالعات بین‌الملل و مدرس دانشگاه
 

سامی عبودی: در بحبوحه ناآرامی‌ها و جنگ داخلی در یمن، داعش، شاخه القاعده در این کشور را به چالش کشیده است و می‌تواند به تهدیدی بزرگ‌تر برای این گروه ستیزه‌جو در مقایسه با حملات هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا تبدیل شود که هرازگاهی باعث کشته شدن فرماندهان این شاخه القاعده می‌شود.
القاعده در شبه‌جزیره عربستان همچنان خطرناک‌ترین شبکه ستیزه‌جو در یمن به شمار می‌رود و هزاران جنگجوی این شبکه تهدیدی جدی برای واشنگتن هستند.
اما طرفداران داعش در یمن تلاش کرده‌اند با حملاتی علیه گروه شیعه حوثی در این کشور، روی دست القاعده بلند شوند. حوثی‌ها در یمن همچنین با حملات هوایی ائتلافی از کشورهای عربی روبه‌رو هستند که عربستان‌سعودی هدایت آنها را برعهده دارد.  داعش شکل گرفته از شاخه القاعده در عراق است و اکنون کنترل بخش‌های زیادی از عراق و سوریه را در دست دارد. داعش در حقیقت یک گروه جدا شده از القاعده به شمار می‌رود که در مناطق تحت کنترل خود در سوریه و عراق اعلام خلافت کرده است.  «ایمن دین» (Aimen Dean)از اعضای داخلی سابق القاعده که اکنون مسؤولیت یک مرکز مشاوره امنیتی در خلیج‌فارس را برعهده دارد، گفت: پیدایش داعش در یمن یک سال قبل با حدود 80 ستیزه‌جو آغاز شد و اکنون حدود 300 ستیزه‌جوی داعش در این کشور حضور دارند.
وی افزود: تامین مالی قابل توجه از خزانه داعش، ناتوانی القاعده در انجام دادن حملات گسترده علیه حوثی‌ها و کشته شدن فرماندهان القاعده در حملات هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا باعث دلسرد شدن طرفداران همیشگی القاعده و حتی منجر به جدا شدن برخی از آنها شده است.
دین تصریح کرد: داعش در حال ریشه‌کن کردن القاعده در یمن و معرفی خود به‌عنوان جایگزینی معتبر است.
وی گفت: تصمیم القاعده در شبه‌جزیره عربستان به گنجاندن برخی جنگجویان خود میان نیروهای قبیله‌ای سنی در حال جنگ با حوثی‌ها باعث شد دستگاه اطلاعاتی سعودی از محل رهبران این گروه مطلع و منجر به حملات موفقیت‌آمیز هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا طی چند ماه گذشته شود.
یکی از فرماندهان القاعده در شبه‌جزیره عربستان که در حملات هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا کشته شد «ناصر الوحیشی» سرکرده القاعده در یمن و مرد شماره 2 القاعده در جهان بود. «وحیشی» اوایل ماه ژوئن در شهر بندری المکلا در جنوب یمن کشته شد.
در حالی که بسیاری از تحلیلگران معتقدند القاعده در شبه‌جزیره عربستان همچنان یک گروه ستیزه‌جوی قوی است اما روش‌های آمریکا از جمله استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین به فراهم شدن فضا برای جذب طرفداران بیشتر برای داعش کمک کرده است.  «ابراهیم شرقیه» تحلیلگر موسسه بروکینگز گفت: این الگویی است که ما در عراق و سوریه نیز شاهد آن بوده‌ایم. مشکلی که با آمریکایی‌ها وجود دارد این است که آنها با همه مشکلات با ابزارهای مشابه برخورد می‌کنند و آن بمباران است. تضعیف القاعده در شبه جزیره عربستان تنها باعث پرورش داعش می‌شود.
«کاترین زیمرمان» (Zimmerman Katherine)از تحلیلگران موسسه «انترپرایز» (Enterprise) گفت: گسترش داعش تاکنون نتوانسته است برتری القاعده در شبه‌جزیره عربستان را تحت تاثیر قرار دهد.  وی افزود: چالشی که اکنون وجود دارد این است که داعش در آینده بر جنگ علیه حوثی‌ها در یمن مسلط شود و القاعده در شبه‌جزیره عربستان به حاشیه رانده شود.
زیمرمان تصریح کرد: القاعده برای نشان دادن قدرت خود ممکن است به اهداف غربی حمله کند یا به حمایت بیشتر از شبه‌نظامیان مخالف حوثی بپردازد.
یمن به لحاظ سنتی پایگاه فعال‌ترین شاخه القاعده بوده است که سال 2009 با ادغام شاخه القاعده در یمن و عربستان‌سعودی شکل گرفت.  توطئه‌های شاخه القاعده در شبه‌جزیره عربستان علیه اهداف غربی شامل تلاش برای منفجر کردن یک فروند هواپیمای مسافری آمریکا در تاریخ 25 دسامبر سال 2009 بوده است. این شاخه القاعده همچنین مسؤولیت حمله به نشریه فرانسوی شارلی ابدو در پاریس را برعهده گرفت که ماه ژانویه انجام شد و 12 کشته نیز داشت.  داعش عملیات در یمن را ماه مارس با 2 بمب‌گذاری انتحاری علیه 2 مسجد متعلق به شیعیان در صنعا، پایتخت این کشور آغاز کرد که براثر آن 137 نفر کشته و دست‌کم 357 نفر نیز زخمی شدند.
برخی کارشناسان می‌گویند مرگ وحیشی که قرار بود جانشین «ایمن الظواهری» سرکرده شبکه القاعده شود احتمالا باعث تضعیف بیشتر این شبکه خواهد شد.
ظواهری سال 2013 وحیشی را که از افراد نزدیک به اسامه بن لادن طی سال‌های پیش از حملات 11 سپتامبر سال 2001 علیه نیویورک و واشنگتن بود به‌عنوان مرد شماره 2 این شبکه معرفی کرد.  پس از کشته شدن بن‌لادن به دست کماندوهای آمریکایی در پاکستان در ماه مه سال 2011، وحیشی هشدار داد واشنگتن فکر نکند با کشته شدن بن لادن، شبکه القاعده متلاشی خواهد شد.  وی به غربی‌ها هشدار داد باید در انتظار حملات شدید و خسارات بیشتر باشند.
تحلیلگران معتقدند کشته شدن وحیشی در یمن شدیدترین ضربه به شبکه القاعده از زمان مرگ اسامه بن لادن بوده است.
  رویترز
 

لویی شاربونو و پریسا حافظی:  «جان کری» وزیر خارجه آمریکا طی چند روز اخیر به «محمدجواد ظریف» همتای ایرانی‌اش گفته بود در صورتی که تهران خواستار دستیابی به توافق است، باید به پرسش‌های مطرح‌شده درباره اینکه آیا تحقیقات اتمی پیشین این کشور، مربوط به مسائل تسلیحاتی بوده است یا نه پاسخ دهد.  این موضوع در حالی مطرح شد که کری چندی پیش در میان مقامات ارشد کشورهای غربی اعلام کرد آمریکا تاکید چندانی بر فعالیت‌های گذشته ایران ندارد. این موضوع، تعجب مقامات کشورهای غربی را در پی داشت. کری افزود: آمریکا درباره فعالیت‌های گذشته ایران، «آگاهی مطلق» دارد، در عوض، درباره این موضوع به آینده چشم دارد.  مقامات ارشد کشورهای غربی در این باره ابراز نگرانی کردند که کری از این خواسته مهم مطرح شده در گفت‌وگوها، عقب‌نشینی کرده است. این در حالی است که تهران، همواره به این درخواست مطرح شده بی‌توجهی نشان می‌داد. این مقامات ارشد همچنین اعلام کردند کری درباره دانش آمریکا درباره فعالیت‌های هسته‌ای گذشته تهران اغراق می‌کند و این کار را با هدف کمک به دستیابی به یک توافق به هر قیمتی انجام می‌دهد. پس از آنکه کری این سخنان را در تاریخ 16 ژوئن مطرح کرد، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در این باره گفت از سخنان این دیپلمات ارشد آمریکایی سوءتعبیر شده است. وی همچنین این دیدگاه را منتفی دانست که واشنگتن، از خواسته‌های پیشین خود در این باره کوتاه آمده است که تهران باید درباره گذشته فعالیت‌های هسته‌ای خود شفاف‌سازی کند. این در حالی است که 2 مقام ارشد کشورهای غربی که خواستند نامشان فاش نشود در گفت‌وگو با خبرگزاری رویترز اعلام کردند تکذیب این سخنان کری توسط وزارت خارجه آمریکا آنها را چندان ترغیب نکرده است.  یک تن از این مقامات در این باره گفت: «من در این باره تردید دارم که وی (کری) به صورت تصادفی، پنجره‌ای را در موضع مذاکره خود با ایرانی‌ها گشوده باشد».  منتقدان عقیده دارند مشارکت فشرده کری در این گفت‌وگوها حاکی از آن است که وی به دنبال دستیابی به توافق است و این موضوع نشان‌دهنده اشتیاق وی به دستیابی به توافقی است که ایرانی‌ها ممکن است از آن بهره‌برداری کنند و امتیاز بگیرند. تلاش برای کنترل این آسیب‌ها فراتر از حد معمول کنفرانس‌های مطبوعاتی روزانه وزارت خارجه آمریکا بود به گونه‌ای که طی آن خبرنگاران، «جان کربی» سخنگوی جدید وزارت خارجه را به مدت چند روز بشدت مورد انتقاد قرار دادند.  این مقامات ارشد افزودند کری در تماس‌های تلفنی خود با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، اطمینان حاصل کرد وی (ظریف) این تصور را نخواهد داشت که واشنگتن دست از سر ایران برداشته است.
یک منبع آگاه غربی نزدیک به جریان مذاکرات در این باره به خبرگزاری رویترز گفت: «کری با ظریف تماس گرفت و به او گفت گذشته (فعالیت‌های هسته‌ای ایران) از اهمیت برخوردار است و آمریکا بر این موضوع تاکید دارد که مساله ابعاد نظامی احتمالی باید در مذاکرات حل و فصل شود».
یک مقام ارشد ایرانی در این باره گفت کری طی روزهای اخیر چندین بار با ظریف گفت‌وگو کرد. یک مقام ارشد دیگر ایران در این باره به خبرگزاری رویترز گفت: «کری با ظریف گفت‌وگو کرد و در آن، موضع خود را تصحیح کرد. وی به آقای ظریف گفت درباره سخنان او سوءتفاهم شده است و فعالیت‌های گذشته (ایران)، اهمیت دارد و باید شفاف‌سازی شود.»  وی افزود: «او (کری) همچنین گفت ایران باید درباره فعالیت‌های گذشته خود همه مسائل را ابراز کند. این موضوعی است که مورد بحث قرار دارد».  یک مقام ارشد آمریکایی نیز این موضوع را تایید کرد که کری با ظریف گفت‌وگو کرده است اما این موضوع را تکذیب کرد که موضع آمریکا درباره لزوم شفاف‌سازی ایران درباره فعالیت‌های هسته‌ای گذشته این کشور تغییر کرده است.
این مقام ارشد آمریکایی افزود: «آمریکا همواره موضع خود را در خصوص ابعاد نظامی احتمالی به وضوح اعلام کرده و این موضع تغییری نکرده است.»  وی ادامه داد: کری همچنین پیش از عزیمت به وین برای شرکت در گفت‌وگوها با ایران، با وزرای خارجه فرانسه، آلمان، انگلیس، روسیه و چین دیدار یا گفت‌وگو کرد. وی افزود: کری همچنین با مقامات ارشد اسرائیل و عربستان سعودی در این خصوص در تماس بوده است.  این مقام آمریکایی گفت: «در برخی از این گفت‌وگوها، به موضوع ابعاد نظامی احتمالی نیز پرداخته شد اما تمرکز گفت‌وگوها بر این موضوع نبود».  مقامات ارشد کشورهای غربی نزدیک به روند مذاکرات در این باره اعلام کردند بخت موفقیت در این مذاکرات، بیشتر از احتمال شکست آن است.  تهران داشتن هرگونه جاه‌طلبی درباره ساخت تسلیحات اتمی را تکذیب کرده است اما در عین حال با درخواست‌های سازمان ملل متحد مبنی بر متوقف کردن برنامه غنی‌سازی اورانیوم و سایر فعالیت‌های هسته‌ای حساس مخالفت کرده است.  مقامات ارشد آمریکایی پیش‌تر نیز اعلام کرده بودند ایران باید به تمام درخواست‌های مطرح‌شده توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره فعالیت‌های هسته‌ای گذشته خود که ممکن است به تحقیق درباره تسلیحات اتمی مرتبط باشد، پاسخ دهد. همچنین براساس موافقتنامه هسته‌ای بالقوه با ایران، برخی از کاهش تحریم‌های این کشور منوط به پاسخ دادن به این پرسش‌ها خواهد بود.  تهران اعلام کرده است شواهد ارائه‌شده توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ساختگی است. مقامات ارشد ایران همچنین بر این موضوع تاکید دارند که برنامه هسته‌ای این کشور صلح‌آمیز است.  از میان 6 کشور قدرتمند مذاکره‌کننده با ایران، فرانسه از نزدیک‌ترین موضع به اسرائیل و عربستان‌سعودی برخوردار است. اسرائیل و عربستان، دشمنان منطقه‌ای ایران هستند که با امضای توافق هسته‌ای این کشور مخالفند. آنها از این موضوع نگران هستند که توافق با ایران به صورت موثر، به این کشور حق ادامه ساخت تسلیحات هسته‌ای را بدهد، حتی با آنکه فعالیت‌های هسته‌ای حساس این کشور به مدت یک دهه محدود شود.  بنا به گفته یک دیپلمات ارشد فرانسوی، کری پیش‌تر به «لوران فابیوس» وزیر خارجه فرانسه تضمین داد آمریکا، موضع خود را درباره ابعاد نظامی احتمالی فعالیت‌های هسته‌ای ایران تلطیف نکرده و سخنان «کری» دچار سوءتعبیر شده است. این دیپلمات ارشد گفت: «اگر قرار باشد بدانیم ایران ممکن است به چه چیزی دست پیدا کند، آنگاه لازم است بدانیم ایران در گذشته چه اقداماتی انجام داده است». وی افزود: «پاریس و واشنگتن نیز دیدگاه مشترکی در این باره دارند». گروهی از مشاوران امنیتی عمده در آمریکا از جمله 5 تن از مشاورانی که در دوره نخست ریاست‌جمهوری اوباما دارای سمت بودند، در نامه‌ای سرگشاده در این باره هشدار دادند که توافق مورد گفت‌وگو با ایران، ممکن است چنان ضعیف باشد که نتواند پادمان‌های کافی را تامین کند.  این موضوع باعث اطمینان‌خاطر آن دسته از دیپلمات‌ها و کارشناسانی خواهد شد که در این باره نگران هستند که ناتوانی در حل این مشکل می‌تواند باعث از بین رفتن توانایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نظارت بر پیروی ایران از هرگونه توافق به دست آمده با این کشور شود. این موضوع همچنین می‌تواند باعث کاهش اعتبار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شود.  «اولی هاینونن» کارشناس مسائل هسته‌ای در دانشگاه هاروارد و معاون پیشین رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این باره پیش‌بینی کرد مساله ابعاد نظامی احتمالی، آخرین پرسشی است که در فرآیند مذاکرات باید حل و فصل شود.  وی همچنین افزود: این موضوع را نمی‌توان جارو و زیر فرش پنهان کرد.
وی گفت: «ایران علنا یک کشور در آستانه هسته‌ای شدن است بنابراین نمی‌توانید مساله تسلیحاتی شدن آن را صرفا فراموش کنید. لازم نیست تمام جزئیات پیچ و مهره‌های برنامه قبلی ایران را بدانید اما باید بدانید آنها تا چه مرحله‌ای پیش رفته‌اند».
مقامات نزدیک به فرآیند گفت‌وگوها اعلام کردند 6 کشور قدرتمند مذاکره‌کننده با ایران، این کشور را تحت فشار قرار داده‌اند تا از مانع‌تراشی برای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی جلوگیری کند. این در حالی است که این کشورها اعلام کردند احتمالا موضوع افشای کامل هر گونه فعالیت هسته‌ای مخفیانه احتمالی ایران مطرح نخواهد شد تا بدین ترتیب، بخت دستیابی به یک توافق تاریخی از بین نرود.
رویترز

راد ورن/ سومینی سنگوپتا : کمیسیون تحقیق سازمان ملل درباره جنگ تابستان گذشته در نوار غزه - با زحمت زیادی که برای حفظ بی‌طرفی کشید – ادعا کرد هم اسرائیل و هم ستیزه‌جویان فلسطینی قوانین بین‌المللی را نقض کرده‌اند که می‌توان آن را به منزله ارتکاب جنایات جنگی دانست اما هر طرف کشمکش، گزارش این کمیسیون را از دید خود تفسیر کرده است.  2 کمیسر سازمان ملل در گزارش
217 صفحه‌ای خود گفتند ستیزه‌جویان آشکارا می‌خواستند در میان غیرنظامیان اسرائیلی رعب و وحشت بیندازند. آنها همچنین گفتند برای آنها اصلا روشن نیست که چرا اسرائیل ساختمان‌های مسکونی را اواخر شب هدف قرار می‌داد و جان غیرنظامیان را به خطر می‌انداخت. «مری مک‌گوان دیویس»
(Mary McGowan Davis) رئیس کمیسیون تحقیق که حقوقدان آمریکایی است در یک کنفرانس خبری در ژنو گفت این کمیسیون در تحقیقات خود «با وسواس و بیطرفانه» به جمع‌آوری شواهد پرداخت.  با این حال، هر یک از طرفین در جنگ طولانی غزه چیزی را دید که در چنین گزارشی دنبالش بود: اسرائیل آن را به طور کلی به‌عنوان سند دیگری از جانبداری علیه تل‌آویو در سازمان ملل معرفی و محکوم کرد، و فلسطینی‌ها نیز آن را سند دیگری دیدند که با آن اسرائیلی‌ها را در دیوان کیفری بین‌المللی - و نیز در دادگاه افکار عمومی- مجازات کنند. این گزارش که مک‌گوان دیویس و دودو دینه (Doudou Diene) وکیل سنگالی آن را نوشته‌اند اعلام کرد درباره اقداماتی که نیروهای اسرائیلی در غزه مرتکب شدند «مصونیت از پیگرد وجه غالب است».  واکنش به این گزارش تجسمی از حملات فزاینده اسرائیل به سازمان ملل در ماه‌های اخیر بود. ران پروسور (Ron Prosor)، نماینده اسرائیل در سازمان ملل گفت: «سازمان ملل به گروگان سازمان‌های تروریست درآمده است و در این نبرد جامعه بین‌المللی خواهد باخت».  از طرف دیگر، جنبش حماس که کنترل نوار غزه را در دست دارد این گزارش را به منزله «محکومیت آشکار» اسرائیل دانست که نشان داد چرا اسرائیل باید برای جنایات جنگی حساب پس بدهد. حماس انتقادهای گزارش از اقدامات خود این گروه را نادیده گرفت یا رد کرد. «صائب عریقات» از رهبران سازمان آزادیبخش فلسطین، ساف، نیز از آنچه «این نهادهای محترم قانون بین‌الملل» خواند، تمجید کرد. اسرائیل - و نیز حماس - از همکاری با کمیسیون تحقیق سازمان ملل خودداری کردند. اسرائیل اعضای این هیأت را از وارد شدن به سرزمین‌های اشغالی و نیز به غزه برای انجام دادن تحقیقات خود باز داشت.  مری مک‌گاون دیویس گفت هم اسرائیل و هم فلسطینی‌ها ممکن است مرتکب جنایات جنگی شده باشند.  گزارش این کمیسیون جدیدترین و شدیداللحن‌ترین گزارشی است که این هیأت درباره جنگ سال 2014 غزه منتشر کرده است. ماه آوریل یک هیأت تحقیق دیگر که
بان کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل تشکیل داده بود، دریافت که در حملات ارتش اسرائیل به غزه، 44 نفر از غیرنظامیانی که داخل مدارس سازمان ملل پناه گرفته بودند کشته شدند، حال آنکه این مدارس باید «مصون» می‌ماندند.  گزارش فضای بیشتری را به اقدامات اسرائیل اختصاص داد اما از لحن مشابهی برای اشاره به تخلفات هر دو طرف استفاده کرد. اعضای هیأت تحقیق تلاش کردند با بررسی دقیق اینکه آیا کشتار غیرنظامیان فلسطینی به صورت کورکورانه بوده، آیا حملات اسرائیل به اهداف نظامی متناسب بوده و آیا اسرائیل برای جلوگیری از کشته شدن غیرنظامیان به اندازه کافی مراقبت و دقت به خرج داده است یا خیر، به این پرسش پاسخ دهند که آیا اسرائیل مرتکب جنایات جنگی شده است یا خیر. گزارش در این باره بسیار گزنده بود.
این گزارش عنوان کرد نیروهای اسرائیلی بارها از موشک‌های هدایت‌شونده استفاده کردند و گفتند آنها به سوی اهداف خاصی نشانه رفته‌اند اما در بسیاری از این حملات خانواده‌هایی هدف قرار گرفتند که برای افطار روزه ماه رمضان یا برای خوابیدن گردهم آمده بودند که این مساله احتمال تلفات غیرنظامیان را بالا می‌برد. هیأت تحقیق در 6 مورد از بررسی‌های خود هیچ اطلاعاتی برای توضیح اینکه چرا ساختمان‌های مسکونی هدف قرار گرفته بودند به دست نیاورد. در 9 مورد دیگر که مبارزان فلسطینی داخل ساختمان‌های مسکونی بودند، این هیأت اعلام کرد شواهد محکمی وجود دارد که این حملات را می‌توان نامتناسب دانست و در نتیجه، به منزله جنایات جنگی محسوب کرد.
این گزارش همچنین اعلام کرد هشدارهای اسرائیل به ساکنان غزه، از جمله شلیک موشک‌های سبک‌تر در بام ساختمان‌ها قبل از شلیک بمب‌های بزرگ را «نمی‌توان موثر تلقی کرد» زیرا این هشدارها موجب سردرگمی ساکنان می‌شد و آنها فرصت کافی برای تخلیه ساختمان نداشتند.
این گزارش می‌گوید ریختن اعلامیه و درخواست از ساکنان غزه برای تخلیه خانه‌های خود نیز ناکافی بود زیرا ساکنان غزه نمی‌دانستند کدام مکان قرار است هدف قرار بگیرد و حدود 44 درصد از مناطق غزه جزو مناطق ممنوع اعلام شده بود. این گزارش افزود این شرایط وحشتناک موجب می‌شد ساکنان غزه احساس کنند در تله افتاده‌اند و هیچ جای امنی برای رفتن ندارند.
نیویورک تایمز

یدیعوت آحارونوت:  ویکی‌لیکس شمار قابل‌توجهی سند طبقه‌بندی شده عربستان سعودی را منتشر کرد که نشان‌دهنده نگرانی درباره نزدیک شدن آمریکا به ایران و درباره دیدار دانشجویان از سفارت اسرائیل در واشنگتن است.  ویکی‌لیکس ماه گذشته انتشار بخش‌هایی از اسنادی که گفته است بیش از 500 هزار سند دیپلماتیک محرمانه مربوط به دولت عربستان سعودی است را آغاز کرد. این اسناد می‌تواند منجر به افشای جزئیاتی درباره مناسبات عربستان با ایران و اسرائیل شود.  ویکی‌لیکس تاکنون 60 هزار سند را منتشر کرده است که بیشتر آنها عربی است. اگر این اسناد واقعی باشند می‌تواند منجر به فرصتی نادر برای کسب اطلاعات درباره فعالیت‌های داخلی پادشاهی محافظه‌کار عربستان شود. این اسناد که مربوط به سال 2012 میلادی است نشان‌دهنده تردید میان سعودی‌ها درباره گفت‌وگوهای هسته‌ای با ایران است. در یکی از این اسناد که مربوط به سفارت عربستان سعودی در تهران است و برای سفارت آمریکا در ریاض منتشر شده است آنچه پیام‌های صمیمانه آمریکا توصیف شده از طریق یک میانجی ناشناس ترکیه‌ای به ایران داده شده است.  در یک پیام دیگر مربوط به 2012 میلادی که از سفارت عربستان سعودی به ابوظبی ارسال شده آمده است امارات عربی متحده فشارهای زیادی را به دولت جدید مصر وارد کرده است که از محاکمه حسنی مبارک رئیس‌جمهور مخلوع مصر خودداری کند. در یک سند دیگر که تاریخ چهارم آگوست 2008 و عبارت طبقه‌بندی شده و بسیار فوری روی آن نوشته شده وزارت خارجه عربستان سعودی به سفارت این کشور در واشنگتن بیان کرده است ده‌ها دانشجوی عربستانی و تبعه دیگر کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس به‌عنوان بخشی از برنامه درسی خود از سفارت اسرائیل در آمریکا دیدن کرده‌اند. آنها به سخنان کارمندان سفارت گوش کرده‌اند، سوال پرسیده‌اند و عکس گرفته‌اند. وزارت خارجه عربستان سعودی از سفارت خود در آمریکا خواست به سرعت گزارشی در این باره تهیه کند. در حالی که مشخص نیست ویکی‌لیکس چطور این اسناد را به دست آورده است این سایت به یک حمله اخیر سایبری به وزارت خارجه عربستان توسط یک گروه از هکرها اشاره کرد که خود را ارتش سایبری یمن معرفی می‌کنند.  ویکی‌لیکس اعلام کرد این اسناد به مناسبت سومین سالروز پناه بردن جولیان آسانژ موسس این سایت به سفارت اکوادور در لندن منتشر شده است.  در همین حال عربستان سعودی در تلاش است از دسترسی اتباعش به این اسناد جلوگیری کند. وزارت خارجه عربستان در توئیتر به اتباع خود هشدار داد این اسناد را مطالعه نکنند زیرا احتمالا جعلی است و برای عربستان مضر است. در این اطلاعیه از سعودی‌ها خواسته شده است به دشمنان وطن در دستیابی به اهدافشان کمک نکنند.

ریک موران: پارلمان ایران وارد بحث موافقتنامه هسته‌ای پیشنهادی با غرب شد و مساله بازرسی‌ها از مراکز و تاسیسات نظامی را رد کرد و لغو فوری تحریم‌ها علیه ایران را خواستار شد. آمریکا و قدرت‌های غربی می‌گویند باید بتوانند به هر مرکزی که «مشکوک» به نظر می‌رسد دسترسی پیدا کنند و همچنین خواستار لغو تدریجی تحریم‌ها علیه ایران طی چند سال هستند.   اکنون آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر عالی ایران در مخالفت با مفاد کلیدی یک موافقتنامه هسته‌ای، از مجلس جلوتر رفته است.   آیت‌الله خامنه‌ای در اظهاراتی درخواست‌ها درباره توقف بخش تحقیق و توسعه برنامه هسته‌ای ایران را «زورگویی و زیاده‌خواهی» نامید.   رهبر ایران تاکید کرد: «ما محدودیت 10 ساله را نمی‌پذیریم.  ما به تیم مذاکره‌کننده گفته‌ایم که چند سال محدودیت قابل قبول است.  تحقیق و توسعه در خلال سال‌های محدودیت باید ادامه یابد.»  وی همچنین آمریکا را متهم کرد «فرمولی پیچیده» را برای لغو تحریم‌ها علیه ایران پیشنهاد می‌کند.   آیت‌الله خامنه‌ای تصریح کرد راستی‌آزمایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی طول خواهد کشید.  لغو تحریم‌ها علیه ایران نمی‌تواند وابسته به پایبندی این کشور به تعهدات خود باشد.  وی همچنین گفت با هرگونه بازرسی از مراکز و تاسیسات نظامی ایران یا مصاحبه با دانشمندان ایرانی مخالف است.  دانشمندان هسته‌ای ایران در گذشته هم در داخل این کشور و هم در نقاط دیگر هدف حملات قرار گرفته‌اند.  آیت‌الله خامنه‌ای تاکید کرد هدف آمریکا از بین بردن صنعت هسته‌ای ایران است. آنها می‌خواهند فشار بر ایران را ادامه دهند.  آنها به دنبال لغو کامل تحریم‌ها نیستند.   وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد بازرسی‌ها همچنان بخشی کلیدی از هرگونه موافقتنامه نهایی است.   نظام ایران در حال عقب‌نشینی از این دیدگاه تندروها در میان روحانیون برجسته و مقامات است که می‌گویند ایران حتی نباید با آمریکا مذاکره کند.  اما این اظهارات آیت‌الله خامنه‌ای می‌تواند نوعی ترفند برای روشن شدن این باشد که اوباما برای دستیابی به موافقتنامه‌ هسته‌ای حاضر است تا چه حد خود را خوار و ذلیل کند.  تقریبا رئیس‌جمهور آمریکا هر موضعی را که به منظور دستیابی به موافقتنامه به کار می‌برد، آیت‌الله خامنه‌ای به طور مستقیم و با قاطعیت در اظهارات خود با آن مخالفت می‌کند.  در حال حاضر در هرگونه موافقتنامه یا باید مواضع ایران به طور کلی پذیرفته شود یا لحن آن به گونه‌ای باشد که به نظر نرسد آمریکا در برابر همه درخواست‌های ایران سر تعظیم فرود آورده است.  
پایگاه اینترنتی «امریکن تینکر»