گروه فرهنگ و هنر: بزرگداشت مرتضی سرهنگی با عنوان «راوی عشق» با حضور چهره‌های فرهنگی روز گذشته در خبرگزاری فارس برگزار شد.
سیدنظام‌الدین موسوی، مدیرعامل خبرگزاری فارس در ابتدای آیین بزرگداشت مرتضی سرهنگی گفت:‌ این عصرانه ادبی به مدد توجه شهدا به مرحله پنجاهم رسیده و امروز مراسم تقدیر بزرگمردی را شاهد هستیم که همیشه از صحنه رسانه گریزان هستند.
وی افزود:‌ شاید بیشتر از همه قدر و ارزش سرهنگی‌ها را رهبر حکیم انقلاب می‌دانند و این نشان‌دهنده این است که چه مسؤولیت سنگینی بر دوش امثال سرهنگی‌هاست. سرهنگی یک نماد است، سرهنگی یک فرد و شخص نیست. روزی که به اتفاق دوستان خدمت او رفتیم و این درخواست را به او قبولاندیم که در این مراسم شرکت کند، تواضع را در چهره این بزرگمرد دیدم.
او اضافه کرد: این بزرگداشت‌ها در شأن این بزرگمردان نیست و در پیشگاه خداوند اجرشان محفوظ است. وقتی نام سرهنگی بر لسان ولی‌ امر مسلمین جاری می‌شود از این جهت است که این نسل بداند که سرهنگی و خطی که سرهنگی‌ها دنبال می‌کنند چه میزان ارزشمند است.
   تعبیر علامه جعفری درباره مرتضی سرهنگی
همسر مرتضی سرهنگی نیز در نکوداشت این هنرمند انقلابی درباره ازدواج‌شان گفت: من شاگرد علامه جعفری بودم. سال ۶۱ که می‌خواستم با آقای سرهنگی ازدواج کنم، چون پدر نداشتم، به استاد گفتم شما ولی من باشید. وقتی به محضر ایشان رفتیم از من خواستند بیرون باشم تا با سرهنگی خلوت کنند. سپس مرا به اسم کوچک صدا کردند و گفتند: «ایشان یک شیعه‌ خوب آقا امیرالمومنین(ع) است».
  حدادعادل:  کار زینبی کرده است
غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی هم در این مراسم گفت: وقتی پیام مدیرعامل خبرگزاری فارس به من رسید که قرار است این مجلس برگزار شود، بی‌درنگ پذیرفتم و با پای دل حضور پیدا کردم.
وی افزود: سال گذشته در فرهنگستان از طریق مدیر گروه ادبیات‌ انقلاب اسلامی فرهنگستان از آقایان سرهنگی و بهبودی دعوت کردیم تا گزارشی از ادبیات انقلاب بدهند؛ آماری که این دوستان ارائه کردند و به همت آنها تألیف شده افتخارآمیز بود. من در آن جلسه حساس بودم که گزارش دوستان چگونه خواهد بود؛ با توجه به اینکه اساتید فرهنگستان اساتید سالخورده‌ای هستند که با عالم جنگ و جبهه کمتر ارتباط داشتند و اکنون 2 نفر از انقلاب می‌خواهند گزارش بدهند. بیان این دو دوست به قدری واقعی، منطقی و پرمحتوا بود که موجب افتخار همه بچه‌های انقلاب شد و من این را با قلبم احساس کردم. من آن روز رقم 10 هزار کتاب را با قحطی 25 سال پیش که خودم لمس کرده بودم مقایسه کردم.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در بخش دیگری از سخنانش گفت: ‌این گنجینه به راحتی حاصل نشده یک ایمان خدایی و اخلاص پشت سر این مسائل بوده است؛ یک عده کار حسینی کردند و یک عده کاری زینبی در کربلای جبهه‌های ایران. آقایان بهبودی و سرهنگی کار زینبی کردند.
    سرهنگی یک راه را گشوده است
حدادعادل با اشاره به دفاع‌مقدس و ارزش‌های نهفته در آن افزود: انقلاب و دفاع‌مقدس ما یک دریای بیکرانه موضوع و مضمون برای اهالی فرهنگ دارد و هر کس در هر بخش از آن استفاده می‌کند. این دریای بیکرانه الهام‌بخش است و این مجموعه اندیشه خاطرات و واقعیت‌ها مانند یک معدن بزرگ است. اگر یک نفر این معدن را کشف، استخراج و حفظ کند، خدمت بزرگی کرده است. این معدن در همان لحظه برداشت برای صنعت فوایدی دارد. برای اهالی علوم انسانی و هنر این دریای بیکران دفاع‌مقدس دستاوردهای این چنین دارد که از آن استفاده خواهند کرد و به نوعی سرمایه‌گذاری برای تاریخ آینده است.
او اضافه کرد: آقای سرهنگی و دوستان‌شان یک راه را گشوده‌ و ساخته‌اند. برخی رهروانی هستند که با هر قدم برداشتن راه را ایجاد می‌کنند و بقیه افراد در مسیری که آنها ایجاد کرده‌اند قدم می‌زنند. وظیفه ما این است که این راه را حفظ کنیم.
  بهبودی:  جلوی آینه ایستاده‌ایم
هدایت‌الله بهبودی نیز در مراسم بزرگداشت مرتضی سرهنگی گفت: در محفلی که غلط‌گیر زیاد است، حرف درست زدن مشکل است. من هم مشکل بیان دارم و برای حرف زدن چه در یک تالار بزرگ و چه در نزد یک نفر، ناتوانم. از این رو متنی نوشته‌ام که می‌خوانم.
برای رهایی از ناتوانی در سخنرانی، دست به دامان قلم و کاغذ شدم تا بتوانم از همراه و همکار دیروز و امروزم و همدل این روزها جملاتی بگویم. گفتم همکار، به همه آجرهایی که برای دیوارچینی او انداختم می‌بالم. گفتم همراه، با هم سفرهای کاری که یک سر آن در کنار رود ارس، خرمشهر، سن‌پترزبورگ، هیروشیما و... بود، می‌بالم. با آن همه سفرهای دلی، سفرهایی که به مکه و کربلا داشتیم، سفرهای غیرکاری یا رفتن به سونا، استخر، کوه تا بازی گل‌کوچک و سفره‌نشینی نسبتاً حلال تا چشیدن شاه‌میگو... همه را زندگی کردیم، تا توانستم از رنگ آسمان دل او وام بگیرم و پس‌انداز کنم.
وی در ادامه با بیان اینکه برای صحبت از او گمان می‌کنم جلوی آینه ایستاده‌ام، گفت: برایم صحبت از سرهنگی بی‌شباهت به جلوی آینه ایستادن نیست.
وی در ادامه پیشنهاد کرد برای برگزاری مراسمی برای بزرگان که با نام‌ بزرگداشت و نکوداشت برگزار می‌شود، یادنامه‌ای تدارک دیده شود.
بهبودی درباره حضور سرهنگی، آن را همراه عذاب دانست، چرا که او باید احساساتش را سرکوب کند و در چنین مراسمی حضور یابد.
وی در ادامه به بیان ترکیب‌هایی که از 2 بخش همراه با کلمه خوش تشکیل شده، پرداخت و گفت: ترکیب‌هایی که اولش با لغت خوش آغاز می‌شود مثل خوش‌سلیقه، خوش‌تیپ و خوش‌اخلاق زیاد داریم اما یکی از این ترکیب‌ها خوش‌فکری است که برای سرهنگی هم دلالت دارد. او آدمی است بسیار خوش‌فکر، از این جهت باید یادنامه‌ای فراهم شود و برای 3 دهه فعالیت او چند نفر انتخاب شوند و صحبت کنند. تجربه‌های کاری‌اش و فوت کوزه‌گری‌ این سال‌ها را ثبت کنند تا به دست علاقه‌مندان برسد.
  خاموشی:  سرهنگی، دیده‌بان ادبیات انقلاب
در ادامه، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی هم با بیان اینکه از حوزه هنری که به ادبیات دفاع‌مقدس و انقلاب توجه دارد باید تشکر کرد و این مسیر را پاس ‌داشت، گفت: هر بار با آقای سرهنگی نشستم از همنشینی با او بهره‌مند شدم. به درستی سرهنگی راوی عشق است اما او نقش دیده‌بانی را بیشتر دارد و اگر دیده‌بان ادبیات انقلاب و دفاع‌مقدس نام گیرد نیز صحیح است. خاموشی گفت: یکبار شاهد بودم رهبر انقلاب درباره کتابی سوال کردند که آیا دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری آن را دیده است یا نه، بعد با حالت توبیخی مبنی بر اینکه چرا ندیده‌اند پرس‌وجو کردند که این دقیقاً همان مفهوم دیده‌بانی انقلاب اسلامی است.
وی تصریح کرد: اگر میزان افراد درگیر در دفاع‌مقدس و جنگ را بخواهیم همراه با خانواده‌های‌شان احصا کنیم، تعداد از مرز یک‌میلیون تجاوز می‌کند، با هنرمندی خاص گاهی قهرمان داستان یک فرمانده است و گاهی همسر یک فرمانده، مثلاً قهرمان داستان دختر شینا، همسر یک فرمانده است و منزلی که درگیر آثار دفاع‌مقدس است و مقاومتی که آنها می‌کنند. یا کتاب «فرنگیس» مفهوم دیگری از دفاع‌مقدس را می‌رساند؛ زنی که از مرزهای اعتقادی، جغرافیایی و دفاع مقدس دفاع می‌کند و این نمایش را به ظهور می‌رساند. یا در کتاب «نورالدین پسر ایران» قهرمان داستان، خود تولیدکننده بسیاری از خاطرات است. این دیده‌بانی تذکر خوبی را به ما می‌دهد که شما فقط به متن جنگ و خط مقدم نگاه نکنید و به همه جغرافیای درگیر جنگ بنگرید.
رئیس سازمان تبلیغات اسلامی با بیان اینکه 10 هزار عنوان کتاب در حوزه دفاع‌مقدس وجود دارد، افزود: می‌توان باز هم گفت به درصد اندکی از فرهنگ دفاع‌مقدس پرداخته شده و خیلی هنوز باقی مانده است.
خاموشی به کتاب «پایی که جا ماند» و نشر آن هم اشاره کرد و با بیان اینکه من آن را کشف نکردم بلکه اتفاقی با آن برخورد کردم، گفت: پس از برخورد با این حادثه به آقای سرهنگی زنگ زدم، وقت گذاشت و مطالعه کرد و در نهایت منجر به انتشار چنین اثری شد. از این نوع بسیار داریم ولی نگرانی سرهنگی چیز دیگری است. اینکه نسل درگیر با جنگ در حال تغییر است اما این نقش و وظیفه دیده‌بان است که همه چیز را ببیند.
به گفته وی، دیده‌بان فرهنگ دفاع‌مقدس باید فردی تابع ولایت باشد. من شهادت می‌دهم در ولایتمداری از او درس می‌گیرم. مدام منویات رهبری را رصد می‌کند تا کارهای انجام شده، مرضی رضای حضرت آقا باشد و از آن تبعیت کند.
در این برنامه نویسندگان و چهره‌‌های فرهنگی چون غلامعلی حدادعادل، سیدمهدی خاموشی، محسن مومنی، محمد حمزه‌زاده، ناصر قدمی، هدایت‌الله بهبودی، سعید صادقی، محمدحسین جعفریان، ناصر فیض،‌ محمدرضا اصلانی و... حضور داشتند.
مرتضی سرهنگی که اکنون مدیر دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری است، از پایه‌گذاران جریان ثبت خاطرات دفاع‌مقدس است. او در کنار هدایت‌الله بهبودی این جریان را شروع کرد که امروز شاهد درخت تنومند ادبیات دفاع‌مقدس هستیم.
او سال 1332 در تهران متولد شد و تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی علوم اجتماعی نیمه‌تمام رها کرد. او از سال 1358 تا 1367 با روزنامه جمهوری اسلامی همکاری کرد و از سال 1367 در دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری مشغول فعالیت بوده است.

میکائیل دیانی*: روزنامه‌نگاری چیست؟ آیا بدین معناست که تنها آنچه امروز اتفاق افتاده بر صفحه فردای جراید چاپ شود؟ آیا ما تنها باید درباره گذشته صحبت کنیم؟ نقش ارشادی رسانه و تنویر افکار عمومی رسانه‌ها چه معنایی دارد؟ اگر قرار بود چنین باشد تکثر رسانه‌ها برای چیست؟ اساسا چطور می‌شود با فساد برخورد کرد؟ و چه کسی استارت کشف یک فساد را می‌زند؟ آیا تمام فسادها از ابتدا معلوم و مشخص بوده یا کارکرد رسانه تحقیق و اکتشاف در زمینه شناسایی و شناساندن فساد و فاسد به جامعه است؟
به عقیده دانشمندان علوم اجتماعی، ارکان اصلی وجود دموکراسی در هر کشوری عبارتند از 1- مشارکت فعال شهروندان در فرآیندهای اجتماعی 2- شفافیت کنش‌های حکومت
3- پاسخگو بودن حاکمیت. دانشمندان پس از بیان این 3 رکن بنیادین به رکن چهارم دموکراسی اشاره می‌کنند که مکمل 3 رکن قبلی است. آنها می‌گویند «مطبوعات» رکن چهارم دموکراسی به شمار می‌رود. اگر رسانه در کنار 3 رکن ساختار حکومت یعنی نهاد قانونگذاری، قوه اجرایی و نظام عدلی و قضایی که با مکانیزم تفکیک قوا آراسته شده‌اند نباشد و قوا پاسخگوی افکار عمومی نباشند، ساختار قدرت به سمت لختی حرکت می‌کند، فسادها همواره بزرگ‌تر و بزرگ‌تر می‌شود و سیستم به سمت زوال پیش می‌رود یا چیزی شبیه به یک آنارشیسم در اداره دولت اتفاق می‌افتد.
روزنامه‌نگاری تحقیقی یکی از دشوارترین شاخه‌های روزنامه‌نگاری است که برای جلوگیری از گسترش فساد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بنیان گذاشته شده است که نیاز به هوش، پشتکار و جسارت زیاد روزنامه‌نگار دارد. از دیدگاه بسیاری از محققان و روزنامه‌نگاران، روزنامه‌نگاری تحقیقی نقطه اوج کار حرفه‌ای روزنامه‌نگاری است. به عبارتی روزنامه‌نگاری تحقیقی نوعی روزنامه‌نگاری عمقی است. «توماس وایتساید» در مقاله‌ای که در سال 1971 به نگارش درآمده درباره روزنامه‌نگاری تحقیقی می‌نویسد: «این نقش روزنامه‌نگاران تحقیقی است که برای محافظت از بی‌صدایان، دموکراسی و مظلومان به افشای مافیای سیاسی اقدام کنند».
او در ادامه اضافه می‌کند: «توجه داشته باشید که سیاست پر از منافقان سیاسی، راهزنان، دروغگویان و قاتلان است. نقش روزنامه‌نگاران تحقیقی، نظارت و تحقیق در این زمینه و اشاره کردن به این عاملان با دقت است. چه عاملانی که برای بی‌اعتبار کردن سیاستمداران پاک می‌کوشند و چه عاملانی که برای منافع شخصی خود به کشور و مردم خیانت می‌کنند...».
روزنامه‌نگاری تحقیقی پیش‌بینی نمی‌کند اما مطالبه می‌کند؛ مطالبه فسادهایی که رخ داده و فاسدانی که پرونده‌های آنها توسط روزنامه‌نگاران کشف شده است. به عبارت دیگر اگر همین روزنامه‌نگاران نباشند و اگر گزارش‌های پی‌درپی آنها چاپ نشده و به اطلاع افکار عمومی نرسد، قاعدتا بسیاری از سرنخ‌ها برای اقدام مجریان قانون پیدا نخواهد شد. روزنامه‌نگار تحقیقی با تهیه گزارش از وقایع و مصاحبه با اشخاصی که در جریان شکل‌گیری یک خبر یا رویداد نقش داشتند یا استفاده از منابع موجودی که می‌توانند در شفاف کردن زوایای موضوع گزارش به او کمک کنند، کار خود را تکمیل می‌کند.
«هوگو دی‌برگ»، نویسنده کتاب «روزنامه‌نگاری تحقیقی، مفهوم و تمرین» می‌نویسد: «روزنامه‌نگاری تحقیقی تلاشی است برای دستیابی به حقیقت در جایی که حقیقتی پنهان شده که دیگران منتظر دانستن آن هستند. در شیوه روزنامه‌نگاری تحقیقی تلاش می‌شود نتایج تحقیقات بی‌طرفانه منعکس شود».
یکی از قله‌های روزنامه‌نگاری تحقیقی که به استعفای یک رئیس‌جمهور انجامید به اوایل دهه 70 بازمی‌گردد. یعنی زمانی که سلسله گزارش‌های 2 روزنامه‌نگار آمریکایی به نام‌های «کارل برنشتاین» و «باب وودوارد» درباره رسوایی «واترگیت» در روزنامه واشنگتن‌پست به چاپ رسید؛ تحقیقاتی که از کشف فساد گسترده در رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا خبر داد و منجر به استعفای ریچارد نیکسون از ریاست‌جمهوری شد.
بیایید یک بار از نو فکر کنیم که اگر روزنامه‌نگاری تحقیقی نبود چه اتفاقی می‌افتاد؟ آیا فساد‌هایی که امروز در جامعه وجود دارد برملا می‌شد؟ آیا دست فاسدان برای انجام فساد و دست منافقان برای دورویی در عرصه سیاست باز‌تر نبود؟ آیا شبکه‌های نفوذی که امروز در حوزه‌های مختلف تلاش می‌کنند به نظام آسیب برسانند، راحت‌تر به مقاصد خود نمی‌رسیدند؟
یک‌سال است رسانه‌های کشور درباره حضور شبکه نفوذی که از حوزه فکری و نخبگانی و از دانشگاه در حال آسیب رساندن به کشور است صحبت به میان آورده‌اند و سرنخ‌های مختلفی را از قبیل «شبکه رهبران جوان جهان»، «مجمع جهانی اقتصاد»، «نایاک»، «استارت‌آپ»، «سیامک نمازی» و.... منتشر کرده‌اند تا امروز مسؤولان فهمیده‌اند باید روی این مساله انرژی بگذارند؛ حال اگر قرار بود این اتفاق نیفتد چه می‌شد؟ جز اینکه فرآیند استحاله نظام و تهی شدن انقلاب از درون سریع‌تر اتفاق می‌افتاد؟ و این اتفاقات به نفع چه جریانی است؟
فساد 3هزار میلیاردی، فساد آقازاده، کرسنت، فساد فلان و فساد بهمان چطور به مرحله رسیدگی رسید؟ جز با تحقیق و پیگیری؟
«استفان کاندیا»، موسس مرکز روزنامه‌نگاری تحقیقی در رومانی، درباره مهارت‌های روزنامه‌نگاران تحقیقی می‌گوید: «این مهارت همانند سایر مهارت‌های روزنامه‌نگاری است. آنها باید بتوانند واقعیت‌ها را نشان دهند، به اطلاعات دسترسی پیدا کنند و با صداقت گزارش‌هایی را تهیه کنند که افکار عمومی‌ را از فساد دولتی و اداری آگاه کند».
شاید حق با دکتر «محمدمهدی فرقانی» باشد که وقتی می‌خواهد در کتاب «گزارش‌نویسی، چشم عقاب روزنامه‌نگاری» درباره روزنامه‌نگاری تحقیقی صحبت کند، می‌نویسد: «روزنامه‌نگاری تحقیقی نوعی ژورنالیسم افشاگرانه و ناظر بر عملکردها، سوءاستفاده‌ها، فسادها، سوءمدیریت‌ها و انحراف‌هاست. این سبک روزنامه‌نگاری در همه جای دنیا شرایط خاص خود را دارد، چرا که نوعی نگه داشتن آینه جلوی قدرتمندان است و طبیعی است که خوشایند آنها نیز نباشد». آری! این سبک خوشایند قدرتمندان و صاحبان قدرت و ثروت نیست، چرا که بیش از همه، آنها را در تیررس خود قرار می‌دهد.
البته باید گفت هنوز محیط رسانه‌ای ایران با روزنامه‌نگاری تحقیقی غریبه است و درصد کمی از گزارش‌های رسانه‌ای در ایران به شیوه تحقیقی است و قطعا اگر این شیوه بیشتر باشد فسادهای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و... راحت‌تر شناسانده می‌شود.
شاید زمانی که توماس وایتساید برای اولین بار موضوع «روزنامه‌نگاری تحقیقی»
(Investigative Journalism) را مطرح کرد، هیچ‌وقت فکرش را هم نمی‌کرد کسی، این نوع مترقی از روزنامه‌نگاری را به «پلیس مخفی بودن» متهم کند و به آن بتازد. روزنامه‌نگاری‌ای که امروز در دنیا به‌عنوان مهم‌ترین، سخت‌ترین و با ارزش‌ترین سبک از کار ژورنالیستی شناخته می‌شود.
اظهارات و کنایه رئیس‌جمهور به مطبوعات در مراسم افتتاحیه نمایشگاه مطبوعات طبعا باید ناظر به همین نوع روزنامه‌نگاری باشد، آنجا که می‌گوید: «معنی ندارد رسانه‌ای به جای اطلاع‌رسانی، نقش پلیس مخفی را نیز ایفا کند و شما از محتوای آن آگاه شوید که فردا چه کسی بازداشت خواهد شد و کجا تعطیل می‌شود».
به نظر می‌رسد باید به آقای رئیس‌جمهور گفت: وظیفه رسانه صرفا اطلاع‌رسانی نیست، روزنامه‌نگاری تحقیقی پیش‌بینی نمی‌کند، مطالبه می‌کند.
*دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت رسانه دانشگاه تهران

گروه سیاسی: وزیر خارجه سعودی‌ها دست از اظهارنظرهای ضدایرانی خود برنمی‌دارد. به گزارش «وطن امروز»، سفیر سابق سعودی‌ها در آمریکا که براساس اسناد منتشر شده، مهره محمد بن‌سلمان است و با چراغ سبز آمریکایی‌ها وزیر خارجه سعودی‌ها شده است، محور برنامه‌های خود در دستگاه دیپلماسی آل‌سعود را بیان اظهارات ضدایرانی و توهین به مردم  و مقامات کشورمان قرار داده است!  وزیر خارجه عربستان در جدیدترین اظهارنظر ضدایرانی، همگرایی کشورهای عربی با کشورهای آمریکای جنوبی را در منزوی کردن ایران موثر دانست. «عادل احمد الجبیر» وزیر خارجه عربستان که یکی، دو ماه است از هر مناسبتی برای بیان اظهارات ضدایرانی بهره می‌گیرد، در جدیدترین سخنان، ایران را «ضعیف» توصیف کرد. وزیر خارجه عربستان در حاشیه اجلاس سران کشورهای عربی و آمریکای لاتین در «ریاض» (پایتخت عربستان) به شبکه «العربیه» گفت کشورهای آمریکای لاتین همیشه آرمان‌ها و مسائل مهم عربی را تایید کرده‌اند و ایران که درصدد برقراری رابطه با این کشورهاست به دلیل ضعف موقعیت بین‌المللی‌اش است، زیرا دوستان زیادی در میان کشورهای جهان ندارد! الجبیر نزدیکی کشورهای عربی به کشورهای آمریکای جنوبی را سبب «انزوا»ی بیشتر ایران در دنیا ارزیابی و ادعا کرد «تهران ضعیف شده» و «دوستی ندارد، برای همین تلاش می‌کند دوستی هر کشوری را که شده، جلب کند». الجبیر افزود: معمولا دوستان ایران کشورهایی هستند که کسی به آنان رغبتی ندارد. روابط ایران با کشورهای عربی خطری برای کشورهای عربی است اما بالعکس، افزایش روابط کشورهای عربی با آمریکای لاتین، سبب انزوای بیشتر ایران می‌شود. جبیر چندی پیش نیز در نشست خبری با فرانک اشتاین مایر، وزیر خارجه آلمان گفته بود آل‌سعود از همه ابزارهای سیاسی، اقتصادی و نظامی خود برای مقابله با ایران استفاده خواهد کرد! او طی 2 ماه اخیر تقریبا در همه اظهارات خود مواضعی ضدایرانی اتخاذ کرده است! اوج رفتارهای بی‌ادبانه او در جریان ماجرای فاجعه منا رخ داد. در حالی که حدود 500 زائر ایرانی به خاطر بی‌کفایتی و نالایقی آل‌سعود، در منا جان باختند، او درخواست ملاقات جواد ظریف در حاشیه اجلاس سازمان ملل را نپذیرفت و به اطرافیان خود نیز دستور داد این ندادن وقت ملاقات به ظریف را رسانه‌ای کنند! پس از آن نیز به‌رغم درخواست‌های مکرر ایران اما سعودی‌ها از صدور هرگونه روادید برای هیات ایرانی خودداری کردند تا نه‌تنها اوج کینه بلکه اوج مسؤولیت‌ناپذیری و تفکر جاهلی خود را نشان دهند!
انتقاد خانواده قربانیان منا از ظریف
ماجرای پیگیری‌های دیپلماتیک فاجعه منا نیز همچنان به در بسته می‌خورد. دیروز جواد ظریف از عدم همکاری سعودی‌ها در این‌باره گفت. محمدجواد ظریف اظهار داشت: درباره فاجعه منا مشغول جمع‌آوری مستندات هستیم و تاکید کردیم بررسی باید صورت گیرد برای اینکه مشخص شود چه اتفاقی افتاده است. وی ادامه داد: باید بررسی‌ها صورت گیرد تا حقوق جان‌باختگان این فاجعه و خانواده آنها حفظ شود. پیگیری‌ها ادامه دارد اما عربستان سعودی همکاری کافی نمی‌کند. مذاکرات ما با کشورهای دیگر ادامه دارد تا ببینیم چه اقدامی می‌توان انجام داد.  این اظهارات ظریف البته در حالی است که در ایران افکار عمومی از انفعال وزارت امور خارجه ایران در قبال سعودی‌ها ناراضی است! عملکرد وزارت امور خارجه متاسفانه هرگز با خشم عمومی ایرانیان از آل‌سعود همخوانی نداشته و متناسب نبوده است!  البته این نارضایتی به خانواده قربانیان فاجعه منا نیز کشیده شده است! آنها از بی‌توجهی وزیر امور خارجه نسبت به خانواده قربانیان گلایه دارند! سیدمحمدرضا حسینی، برادر حمیدرضا حسینی خبرنگار شبکه خبر و از جان‌باختگان فاجعه منا در نشست‌خبری اعلام موجودیت «انجمن خانواده‌های مهاجران» در این‌باره گفت: انجمن خانواده‌های مهاجران با هدف استیفای حقوق جان‌باختگان منا تشکیل شده و یک انجمن کاملاً غیرصنفی است و همه ما خانواده‌های این قربانیان هستیم. بحث ما نیز سیاسی نیست، بلکه بحث استیفای حقوق ما است؛ در واقع به ما ظلم روا شده و حقوق بشر و سازمان‌های بین‌المللی در این زمینه کوتاهی کرده‌اند. حسینی گفت: انتظار ما از جامعه رسانه‌ای کشور این است که به ما کمک کنند تا در ابعاد گسترده‌تری این موضوع را پیگیری کنیم. ما نیز در همه مجامع در جهت احقاق حقوق قربانیان تلاش می‌کنیم و بحث ما مادی نیست و معنوی است. وی با انتقاد از بی‌توجهی دولت در پیگیری ابعاد حقوقی فاجعه منا تأکید کرد: کسی که باید مدافع ما در مقابل دولت عربستان باشد، دولت ایران است. دولتی که برای 5 نفر که با مستندات قضایی دستگیر شده بودند، وارد عمل شد اما در مقابل جان باختن 464 نفر از مظلوم‌ترین انسان‌ها اقدامی انجام نداد. برادر خبرنگار شبکه خبر خطاب به وزیر امور خارجه افزود: برادری که در رأس دیپلماسی هستی، ما شما را کنار خود می‌بینیم، چرا وقتی کمر شما درد می‌گیرد و روی ویلچر می‌نشینید، به من که کمرم در این عزا شکسته، توجه نمی‌کنید و این موضوع را پیگیری نمی‌کنید؟ حسینی تصریح کرد: بعد از این عزا وزیر، سفیر و استاندار به خانه ما آمدند، اما هیچ یک به حقوق قانونی و قضایی ما نپرداختند و هیچ‌کس نخواست ابعاد حقوقی آن را پیگیری کند. ما این ضعف را در دولت می‌بینیم و انتظار داریم این موضوع را پیگیری کند. وی خطاب به روحانی گفت: چه بسا قربانیانی که مهاجر الی‌الله شدند، همان افرادی بودند که به این دولت رأی دادند. آیا شما به کسی که بهتان رأی داده و در مسند کار قرار گرفتید، نباید توجه بیشتری کنید؟
و اما رکن‌آبادی!
درباره فاجعه منا و پیگیری‌های آن هرچه گفته شود قطعا باید در آن میان از غضنفر رکن‌آبادی، دیپلمات ایرانی و سفیر سابق کشورمان در لبنان نیز سخن به میان بیاید. مرتضی رکن‌آبادی، برادر غضنفر رکن‌آبادی دیروز در نشست خبری اعلام موجودیت انجمن خانواده‌های مهاجران گفت:  تمام بحث‌هایی که درباره آقای رکن‌آبادی وجود دارد، در حد حدس و گمان است. یکی از فرض‌ها این است که گفته شده فردی او را در روز اول در آمبولانس قرار داده و این فرد گفته است که بدن غضنفر رکن‌آبادی سالم بوده و فقط به خاطر گرما و تشنگی بی‌حال شده بود و آن آمبولانس با وجود داشتن 2 ظرفیت برای انتقال مجروحان آقای رکن‌آبادی را تنها می‌برند. فرض دوم این است که آقای رکن‌آبادی به شهادت رسیده و برخی آن را مطرح می‌کنند اما درخواست دارم اگر کسی خبری از شهادت آقای رکن‌آبادی دارد، به ما هم اطلاع دهد. با توجه به زنده بودن رکن‌آبادی و عدم وجود خبری که آیا وی در میانه راه فوت کرده است، این احتمال قوی است که  رکن‌آبادی زنده است. وی خاطرنشان کرد: من در جایگاه خانواده غضنفر رکن‌آبادی گمانه زنده بودن وی را قوی‌تر از سایر گمانه‌ها می‌دانم.
 

گروه اقتصادی: اگرچه دولت با هدف خروج اقتصاد از رکود سیاست تزریق نقدینگی به جامعه در راستای تحرک تولید را در پیش گرفته است اما خیلی ازکارشناسان معتقدند اجرای چنین برنامه‌هایی گذراست و تبعات زیانباری چون افزایش نرخ تورم، بالارفتن قیمت ارز و کاهش ارزش پول ملی را در پی دارد. معاون وزیر اسبق اقتصاد در این‌باره با بیان اینکه مسکن از اولویت بیشتری برای دریافت خطوط اعتباری به منظور تحریک رشد اقتصادی برخوردار بود تا خودرو و لوازم خانگی، گفت: شأن بانک مرکزی بالاتر از ارائه تسهیلات خرد است. ورود مستقیم برای ارائه تسهیلات خرد و درگیر شدن در چنین سطحی در شأن بانک مرکزی و بانک‌ها نیست و باید با تامین مالی آن را به لیزینگ‌ها واگذار می‌کردند. حیدر‌ مستخدمین‌حسینی به بررسی ابعاد اجرای سیاست‌های اعتباری بانک مرکزی در تسریع خروج از رکود با توجه به تسهیلات خودرو و ارائه‌ کارت‌های اعتباری همچنین فروش اقساطی کالاهای داخلی پرداخت و در این‌باره اظهار کرد: آنچه که امروز اجرایی شده نمی‌توان از آن به عنوان بسته سیاست اقتصادی یاد کرد، چراکه وقتی بحث بسته مطرح می‌شود مجموعه‌ای از سیاست‌ها که پوشش‌دهنده بازار‌های عمده از جمله پول، ارز، تولید و بازارهای مالی است را در بر می‌گیرد و می‌تواند در نهایت به تاثیر‌گذاری در رشد اقتصادی بینجامد. وی ادامه داد: اینکه فقط 2 بخش از صنعت یعنی خودرو و کالای داخلی زیر ذره‌بین قرار گرفته و منابع به سمت آنها سرازیر شود و تصور کنیم که رشد را به همراه خواهد داشت نگاه کمرنگی به حوزه اقتصادی است. این در حالی است که با توجه به تاثیرگذاری اقتصاد در مناسبات اجتماعی نباید اینگونه بخش‌های کوچک را به کل اقتصاد تعمیم داد. معاون سابق وزارت اقتصاد با بیان اینکه سیاست‌های اعتباری اگرچه در مجموع می‌تواند اتفاق خوبی باشد ولی این‌ نحوه اجرا فقط به مثابه تخلیه انبارهایی است که دیگر جایی برای انباشت ندارند، افزود: هر
2 مورد خودرو و لوازم خانگی انبارهای انبوه از کالایی دارند که به دلایلی مانند عدم تمایل به خرید کالای داخلی، انتظار برای افزایش خرید کالای باکیفیت‌تر بعد از برجام و همچنین کاهش سطح درآمدی و قدرت خرید طرف عرضه آنها کاهش یافته است و این سیاست می‌تواند در نهایت به خارج شدن بخشی از کالاهای مانده منجر شود و در پایان دوره تعیین شده 6 ماهه باید تصمیم دیگری گرفت. بنا به این گزارش حال در شرایطی که بحث تورم‌زا بودن بسته اقتصادی و بویژه سیاست‌های اعتباری بانک مرکزی برای ارائه‌ تسهیلات خودرو و کالا از سوی برخی کارشناسان و صاحب‌نظران مطرح می‌شود، معاون سابق بانک مرکزی نیز معتقد است به هرحال تاثیر‌گذاری این سیاست بر پایه پولی و رشد تورم قابل انکار نیست و حتما چنین اتفاقی رخ خواهد داد. مستخدمین حسینی با ارائه توضیحات بیشتر در این باره با اشاره به تسهیلاتی که قرار است بانک‌ها با نرخ
16 درصد ارائه کرده و البته خط اعتباری آن را با نرخ 14 درصد از بانک مرکزی دریافت کنند، گفت: این موضوع بر پایه پولی تاثیر‌گذار است و موجب افزایش بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی خواهد شد.
تشدید رکود تورمی، خروجی بسته دولت
دکتر محمد قلی یوسفی، اقتصاددان و عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی درگفت‌وگو با «وطن امروز» درباره احتمال افزایش نرخ ارز با اجرای بسته حمایتی دولت از تولید گفت: متاسفانه درک نادرست برنامه‌ریزان اقتصادی و تصمیم‌گیران از تبعات چنین طرحی که از ساختار اصولی و مشخصی برخوردار نیست و برای نیل به هدف تمام جوانب آن در نظر گرفته نشده است باعث می‌شود رکود تورمی را در کشور تشدید و بازار ارز را متلاطم کند. وی به سیاست‌ها و ایده‌پردازی‌های حلقه نامنسجم مشاوران اقتصادی دولت اشاره کرد و افزود: زمانی که مشاوران اقتصادی رئیس‌جمهور نسبت به تزریق سیل عظیم نقدینگی درصورت عدم مدیریت و توجه به عواقب آن در اقتصاد همچنین بی‌توجهی به بخش عرضه کالاهای تولیدی بی‌تفاوتند و معتقدند مشکل اصلی و اساسی امروز اقتصاد کشور تقاضا است که باید مورد توجه قرار گیرد  بنابراین نباید انتظار داشت این طرح به‌خوبی شکل عملیاتی به خود گیرد. این اقتصاددان با بیان اینکه تیم اقتصادی دولت برای برون رفت اقتصاد از رکود تورمی راه‌حل درستی ندارد، گفت: حمایت از صادرات بی‌شک با افزایش نرخ ارز همراه است چراکه اگر ارز گران شود به سود صادرکنندگان تمام می‌شود اما از طرفی این رویکرد به زیان مردم خواهد بود. دکتریوسفی با بیان اینکه سیاست تزریق نقدینگی برای ساماندهی اقتصاد بسته کشورمسکنی مقطعی و دارویی مضر بر اقتصاد بیمار کشور است که حال و روز آن را بدتر می‌کند، افزود: همان‌طور که گفته شد تزریق نقدینگی بی‌حساب و کتاب به اقتصاد سم است چراکه این عمل تقاضا برای کار را بالا برده و از طرفی چون این سیاست حمایت از بخش تولید و صادرات است بر رشد قیمت ارز تاثیر می‌گذارد.
مردم بدهکار دولت
مسعود دانشمند، کارشناس و فعال اقتصادی نیز درباره اوضاع بازار ارز و افزایش قیمت آن در بازار به‌دنبال سیاست حمایت دولت از صادرات به «وطن امروز» گفت: اکنون که اقتصاد کشور از توان و تحرک خاصی برخوردار نیست دولت بسته‌ای را اجرا کرده تا با تزریق نقدینگی به مراکز تولید و توجه به رونق صادرات، اقتصاد را از رکود خارج کند در حالی که اگر نرخ ارز تثبیت یا تک‌نرخی نشود یا برنامه‌ها به‌صورت کارشناسی اجرا نشود نتیجه این شیوه کار دولت کاهش ارزش پول ملی و گرانی ارز در بازار را به‌دنبال دارد. وی تصریح کرد: برای پویایی اقتصاد  و رفع نواقص و کاستی‌ها باید ابتدا ریل‌گذاری کرد و پس از آن ایستگاه به ایستگاه با برنامه‌های زمان‌بندی شده اصولی و کارشناسانه نسبت به رفع مشکلات و تقویت بخش‌های مختلف اقتصادی پیش رفت نه اینکه با پرداخت تسهیلات با بازپرداخت کوتاه‌مدت مردم را بدهکار دولت کرد.

برخی کسبه حتی توان پرداخت اجاره‌بهای مغازه خود را ندارند که این موضوع بیشتر در مشاغل خرد دیده می‌شود بنابراین در زمینه گرفتن مالیات این صنوف باید ملاحظات لازم صورت گیرد. به گزارش خانه ملت، مهرداد بذرپاش، عضو هیات‌رئیسه مجلس با بیان اینکه وضعیت اقتصاد کشور در حال رکود است در نشست نمایندگان اصناف و شرکت‌های دانش‌بنیان با رئیس سازمان امور مالیاتی گفت: درحال حاضر اقتصاد کشور درشرایط رکودی قرار دارد و تحولات اقتصادی در حوزه مالیات نیز با این مقطع رکودی همراه شده است. وی ادامه داد: سازمان امور مالیاتی قصد دارد با روش‌های نوین درآمدها را به صورت دقیق‌تر شناسایی کند که این موضوع با وضعیت خاص رکودی در اقتصاد کشور همراه شده است. وی تصریح کرد: همه اصناف و شرکت‌های دانش‌بنیان کشور علاقه دارند به کشور خدمت کنند و درصدد توسعه کشور هستند و البته نمایندگان قوه مقننه و مجریه نیز در این موضوع اشتراک‌نظر دارند اما برخی مواقع تصمیمات به صورت جزیره‌ای اتخاذ می‌شود و خلل‌هایی درحوزه اخذ مالیات وجود دارد. بذرپاش افزود: رئیس سازمان امورمالیاتی عنوان کرده که بخشی از نارضایتی‌ها درباره گرفتن مالیات به این دلیل است که در گذشته از برخی صنوف مالیات به درستی گرفته نشده است و امروز که این مالیات‌ها وصول می‌شود، باعث اعتراض برخی مالیات‌دهندگان می‌شود که البته بخشی از این موضوع صحیح است اما باید دغدغه‌های اصناف و مودیان نیز شنیده شود. عضو هیات‌رئیسه مجلس دراین‌باره تشریح کرد: نمایندگان اصناف در مراجعات به نمایندگان عنوان می‌کنند سازمان امورمالیاتی در موضوع دریافت مالیات از اشخاصی که از پرداخت آن فرار می‌کنند، جدیت ندارد و فشار سازمان مالیاتی روی کسانی است که سابقه پرداخت مالیات به صورت شفاف را دارند.

گروه سیاسی: شاید اگر اظهارات متناقض تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای و همچنین مقامات سازمان انرژی اتمی طی 2 سال اخیر جمع‌آوری شود، تبدیل به یک کتاب قطور خواهد شد! و قطعا همه ناظران در ایران بر این موضوع متفق‌القول هستند که به دلیل نبود نظارت قانونی، این مقامات اینگونه کذب می‌گویند و هیچ ابایی از عواقب مردم‌فریبی خود ندارند! به گزارش «وطن امروز»، جدیدترین خلاف‌گویی آقایان، یعنی دروغ سانتریفیوژی، روز گذشته با اظهارات دبیر شورایعالی امنیت ملی رسما تایید شد. ماجرای جمع‌آوری سانتریفیوژها توسط تیم سازمان انرژی اتمی آن هم قبل از اخذ تعهدات قانونی موجود در نامه رهبری برای اجرای مشروط برجام، به جدیدترین تناقض‌گویی دولتی‌ها درباره برجام تبدیل شده است! روز گذشته علی شمخانی، دبیر شورایعالی امنیت ملی نیز تایید کرد عملیات جمع‌آوری سانتریفیوژها توسط عوامل سازمان انرژی اتمی، با تذکر، متوقف شده است! دیروز در نشست خبری شمخانی با اهالی رسانه،خبرنگاری از او پرسید مباحثی مطرح می‌شود مبنی بر اینکه فرآیند جمع‌آوری سانتریفیوژهای فردو و نطنز شروع شده بود که جلوی آن با یک تذکر گرفته شده است، آیا چنین چیزی درست است که شمخانی در پاسخ گفت: همین‌طور است. این تایید شمخانی در حالی است که مرور رفتار دولتی‌ها درباره ماجرای جمع‌آوری سانتریفیوژها نشان می‌دهد نه‌تنها آنها دست به یک اقدام غیرقانونی برای جمع‌آوری سانتریفیوژها زده و این اقدام را علنی کرده بودند بلکه پس از جلوگیری از این اقدام و دریافت تذکر، حالا به کلی منکر همه چیز هستند! آنها برخلاف قانون و قبل از آنکه تضمین‌های کتبی از رئیس‌جمهور آمریکا و اتحادیه اروپایی برای لغو تحریم‌ها اخذ شود؛ در حال اجرای تعهدات ایران در برجام بودند!
وقتی من نباشم!
خبر جمع‌آوری سانتریفیوژها توسط سازمان انرژی اتمی در واقع لو رفت! گویا عملیات جمع‌آوری سانتریفیوژها در نطنز و فردو به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده بود که مسؤول مستقیم این عملیات غیرقانونی یعنی علی‌اکبر صالحی در ایران نباشد! صالحی به ژاپن رفت و در ابتدای ورود به این کشور با سوال خبرنگار ژاپنی مواجه شد که از او درباره جمع‌آوری سانتریفیوژها پرسیده بود! اینکه در ایران جامعه خبری اساسا از ماجرای جمع‌آوری سانتریفیوژها بی‌خبر بودند اما در ژاپن خبرنگار خبرگزاری کیودو از این ماجرا اطلاع داشت نیز از جمله موارد جالبی است که می‌توان آن را بخشی از سناریو دانست. صالحی در این مصاحبه گفت: «ما کار مقدماتی که شامل کاهش تعداد سانتریفیوژها است را آغاز کرده‌ایم. به طور خاص ما در حال کم کردن تعداد سانتریفیوژها از جمله در تاسیسات هسته‌ای نطنز هستیم البته اجرای کامل توافق زمان خواهد برد». انتشار این خبر یک بار دیگر نشان داد ماهیت و واقعیت پشت پرده برجام چیست! باز هم بدون اطلاع و این بار خلاف قانون، دست به یکسری اقدامات زدند و تعهداتی را اجرا کردند که برخلاف قانون بوده است! اجرای تعهدات ایران مشروط به اخذ تضمین کتبی طرف مقابل برای لغو تحریم‌ها شده بود اما گویا آقایان نیازی به تضمین لغو تحریم‌ها نداشته و ندارند! اینکه هدف آنها از مذاکره و برجام چه بوده، از ما پنهان نیست کما اینکه با این اقدام غیرقانونی، یک گزاره اثباتی دیگر به منتقدان دادند تا ماهیت اصلی برجام را برای افکار عمومی آشکار کند.  اظهارنظر صالحی بلافاصله در ایران با انتقادات گسترده مواجه شد. 20 نماینده مجلس طی تذکری به رئیس‌جمهور خواستار توقف این اقدام غیرقانونی شدند! ماجرا قابل توجیه نبود! آنها دست به یک اقدام خلاف قانون زدند و بدون توجه به مواضع نظام، شروع به اجرای قول و قرارهای‌شان با آمریکایی‌ها کرده بودند! اما مسؤول مستقیم این کار خلاف قانون، در ایران نبود تا مورد بازخواست قرار گیرد! البته این بار نیز همانند همیشه، سناریوی دولتی‌ها اجرا شد! ابتدا عباس عراقچی در تلویزیون و در مقابل دیدگان میلیون‌ها ایرانی ماجرا را از اساس منکر شد! او گفت: «هنوز هیچ سانتریفیوژی جمع‌آوری نشده است و سازمان انرژی اتمی در حال فراهم کردن مقدمات کار است». در حالی که صالحی گفته بود به صورت خاص در حال جمع‌آوری سانتریفیوژها هستیم، عراقچی مدعی شد سانتریفیوژها جمع‌آوری نشده‌اند و تنها اقدامات مقدماتی انجام شده است!
نماینده صالحی در ایران چه گفت؟
اما بشنوید از نماینده علی‌اکبر صالحی در ایران! خبر جمع‌آوری سانتریفیوژها یک موج خبری و جنجال سیاسی ایجاد کرد اما مسؤول مستقیم این اقدام غایب بود! به ناچار وظیفه پاسخگویی بر عهده بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی افتاد! اظهارات او اما اظهارات صالحی را نقض می‌کرد! کمالوندی برچیده شدن سانتریفیوژها را تکذیب کرد و گفت: بخشی از سازوکارها را شروع کرده‌ایم تا هنگام اقدام فرصت و زمان بیشتری داشته باشیم ولی هنوز هیچ سانتریفیوژی برچیده نشده است، در واقع اقداماتی که انجام شده برای کوتاه کردن زمان بوده و تمام این کارها برگشت‌پذیر است! تکذیب عراقچی و کمالوندی در مقابل اظهارات صالحی بود! در واقع آنها خبر صالحی درباره جمع‌آوری سانتریفیوژها را تکذیب کردند! در این میان اما شنیده‌های موثق از وقوع ماجرا یعنی جمع‌آوری سانتریفیوژها خبر می‌داد! برخی منابع از جمع‌آوری 2 آبشار 164 سانتریفیوژی خبر می‌دادند و البته منابع دیگر در اخبار تکمیلی از آسیب دیدن سانتریفیوژها به دلیل تعجیل ماموران سازمان انرژی اتمی برای جمع‌آوری خبر می‌دادند! با این حال اما این بار نیز به دلیل همان نبود نظارت قانونی، اثبات درستی ماجرا دشوار بود! در این میان علیرضا زاکانی، رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس شورای اسلامی طی اظهارنظری گفت عملیات جمع‌آوری سانتریفیوژها صحت داشته و با تذکر مقامات عالی نظام، متوقف شده است! او گفت: جمع‌آوری سانتریفیوژها پس از «تذکر» به مقامات دولتی، «حداقل» در سایت اتمی فردو متوقف شده است! این اظهارنظر زاکانی منطبق بر شنیده‌ها و همچنین گزاره‌های مشهود بود با این حال باز هم در غیبت حساب شده صالحی، این وظیفه بهروز کمالوندی بود تا باز هم ماجرا را تکذیب کند! کمالوندی هم جمع‌آوری سانتریفیوژها و هم ماجرای گرفتن تذکر را از اساس منکر شد و گفت: «ما قدمی برنداشته‌ایم که جایی بخواهد تذکر بدهد و ما مجبور به عقب‌نشینی شویم». همان‌گونه که گفته شد این اظهارنظر کمالوندی هم ماجرای جمع‌آوری سانتریفیوژها را تکذیب می‌کرد و هم ماجرای تذکر مقام عالیرتبه برای توقف جمع‌آوری سانتریفیوژها را! با این حال اما روز گذشته علی شمخانی، دبیر شورایعالی امنیت ملی رسما ماجرای جمع‌آوری سانتریفیوژها و توقف این اقدام غیرقانونی با تذکر را تایید کرد! تایید دبیر شورایعالی امنیت ملی کشورمان متاسفانه به معنای تایید خلاف‌گویی‌های مکرر آقایان مسؤول در تیم مذاکره‌کننده و سازمان انرژی اتمی درباره این ماجراست! نکته قابل تامل اینکه مسؤولیت‌ناپذیری رئیس سازمان انرژی اتمی در این‌باره نیز بر این جنجال دامن زد! او طی این مدت ترجیح داد سکوت کند و موضعی درباره اقدام غیر قانونی خود به افکار عمومی نداد! درحالی که قرار بود سفر او به ژاپن 5 روزه باشد اکنون چند روزی از آن 5 روز گذشته و نه تنها صالحی درباره این ماجرا توضیحی نداده است بلکه هنوز اساسا مشخص نیست او به کشور بازگشته یا خیر! البته سابقه علی‌اکبر صالحی در چنین مواردی مشخص است! او امسال و پس از مذاکرات لوزان، از دبه آمریکایی‌ها نسبت به تعهدات خود در این مذاکرات گفت! اما چند روز بعد و در بیمارستان (به دلیل پارگی روده بزرگ) گفت درباره دبه شوخی
 کرده است!
عجله‌ای که همه دلیلش را می‌دانند!
در کنار تناقض‌گویی‌های مکرر مسؤولان مربوط به مذاکرات هسته‌ای، عجله آنها برای اجرای برجام آن هم بدون طی شدن و تحقق ملزومات قانونی آن، از موضوعاتی است که اگرچه تا پیش از این مورد سوال قرار می‌گرفت و برای عده‌ای مورد ابهام بود اما آنان که تمام جزئیات و پیدا و پنهان مذاکرات هسته‌ای و نحوه بسته شدن برجام را می‌دانند، از دلیل این تعجیل باخبرند! عجله برای اجرای برجام قبل از تضمین شدن لغو تحریم‌ها در واقع دورنمای لغو تحریم‌ها را تاریک کرده است! البته پاسخگوی این ماجرا نیز باید خود آقایان باشند و البته در قبال هزینه‌های این اقدامات نیز مسؤول!
 

امشب هیأت نظارت بر اجرای برجام مشخص می‌شود؟
براساس نامه رهبر انقلاب به رئیس‌جمهور برای اجرای مشروط برجام، هیات نظارت بر اجرای برجام باید تشکیل شود. طی روزهای گذشته اظهارنظرهای مختلفی درباره ماهیت این هیات و نیز ترکیب آن مطرح شد. روز گذشته علی شمخانی، دبیر شورایعالی امنیت ملی گفت این هیات بزودی تشکیل می‌شود.  شمخانی درباره اعضای این ستاد گفت: چهارشنبه‌شب در زمینه اعضای تشکیل‌دهنده این ستاد تصمیم‌گیری خواهد شد. جواد ظریف نیز درباره این موضوع گفت: تشکیل کمیته نظارت بر اجرای برجام برعهده شورایعالی امنیت ملی است و رئیس‌جمهوری و سایر اعضای شورا بزودی این کار را انجام خواهند داد.  وی افزود: همانطور که قبلا هم گفته‌ایم تشکیل کمیته نظارت بر برجام برعهده شورایعالی امنیت ملی گذاشته شده و وزارت خارجه به‌عنوان عضو شورا در این بحث حضور دارد.

گروه اقتصادی: دومین روز از ثبت‌نام متقاضیان استفاده از تسهیلات 25 میلیون تومانی خودرو در حالی سپری شد که نمایندگی‌های خودروسازان از روز ابتدایی خلوت‌تر بود. به گزارش «وطن‌امروز»، استقبال قابل توجه در روز اول ثبت‌نام از متقاضیان استفاده از وام 25 میلیون تومانی به خودروسازان ‌این اطمینان را داد که انبارهای پر آنها خالی خواهد شد و به‌راحتی می‌توان این طرح را بسته خروج خودروسازان از رکود نامید! شاید همین اطمینان خاطر موجب شده خودروسازان سختگیری خود را بیشتر و شرایط محدودتری برای متقاضیان فراهم کنند. مثلا از ابتدا قرار بود بازپرداخت وام خودرو 4 تا 7 ساله شود اما خودروسازان زیر بار آن نرفتند و بازپرداخت را یک تا 4 ساله در نظر گرفتند. روز گذشته مشخص شد سود 16 درصد تسهیلات خودرو هم کاملا اسمی و غیرواقعی بوده است چراکه خودروسازان به علت دریافت چک‌های 6 ماهه، سود فاصله زمانی بین چک‌ها را به 16 درصد اضافه می‌کنند و خریداران باید سودی بیشتر از 16 درصد را بپردازند. این در حالی است که اگر ساز و کاری تعبیه می‌شد که خریداران اقساط خود را ماهانه پرداخت کنند، قطعا آنها به صورت ماهانه پرداخت می‌کردند و مبلغی بیشتر از سود 16 درصدی نمی‌پرداختند.
سود مرکب
آنچه از دید مردم پنهان مانده، نرخ واقعی سود وام‌هایی است که قرار است پرداخت شود. در حالی که تبلیغات پرشمار دولت در یک ماه اخیر بر مبنای نرخ سود 16 درصدی برای وام 25 میلیونی بود، محاسبات نشان می‌دهد سود وام‌ها بالاتر از 16 درصد است. این بار هم برخلاف تبلیغات دولتی‌ها، بناگاه در روز اجرا اعلام شد نرخ سود
16 درصدی فقط برای اقساطی است که به طور ماهانه پرداخت شود، اما اقساطی که چند ماه یک بار پرداخت می‌شود بر مبنای نرخ بهره مرکب محاسبه خواهد شد. جالب اینکه مشتریان مجبور هستند که چک بدهند و از پرداخت ماهانه اقساط خبری نیست. ضمن آنکه اگر قرار بر اقساط ماهانه هم بود، با توجه به اینکه ایران‌خودرو و سایپا بابت هر قسط، یک چک از مشتری دریافت می‌کنند، در واقعیت امر امکان ارائه مثلا
48 برگ چک برای 48 قسط یک وام
4 ساله خیلی کم بود. بنابراین عملا هیچ یا تعداد بسیار محدودی از خریداران خودرو وام با نرخ سود
16 درصد دریافت می‌کنند و اکثر افراد متقاضی باید چندصد هزار تا یکی، دو میلیون تومان هزینه بالاتری متحمل شوند. به عنوان مثال، شرکت سایپا برای وام
6 میلیون تومانی با مدت بازپرداخت
4 ساله، 8 چک به مبلغ یک میلیون و
44 هزار تومان دریافت می‌کند. بدین ترتیب وجهی که مشتری بابت این وام باید طی 4 سال بازپرداخت کند به 8 میلیون و 352 هزار تومان می‌رسد.  این در حالی است که محاسبات نشان می‌دهد اصل و فرع بازپرداخت وام
6 میلیونی با نرخ سود 16 درصد و بازپرداخت 4 ساله باید 8 میلیون و
162 هزار تومان باشد. به عبارت  دیگر در وام 6 میلیونی خودروسازان به علت دستکاری در محاسبه نرخ سود در دقیقه 90، نزدیک به 200 هزار تومان گران‌فروشی وجود دارد. همچنین بنابر اعلام شرکت سایپا در وام 25 میلیون تومانی با مدت بازپرداخت
4 ساله، مشترک باید سرجمع 34 میلیون و 804 هزار تومان اقساط بازپرداخت کند. این در حالی است که مطابق محاسبات بانکی، رقم بازپرداخت وام مذکور 34 میلیون است و در این مورد هم خریداران باید 800 هزار تومان پول بیشتری پرداخت کنند.  به عنوان مثال دیگر، ایران‌خودرو نیز برای خودروی دنا، وام 24 میلیون و 753 هزار تومانی می‌دهد. رقم بازپرداخت یک ساله این وام 27 میلیون و 714 هزار تومان اعلام شده است، در حالی که محاسبه بانکی نشان می‌دهد رقم اصل و فرع وام مذکور باید 26 میلیون و 950 هزار تومان باشد؛ به عبارتی در چنین وامی ایران‌خودرو 800 هزار تومان گران‌فروشی کرده است. یا مورد دیگر اینکه ایران‌خودرو برای خودروی دنا وام 4 ساله به مبلغ 24 میلیون و 143 هزار تومان پرداخت می‌کند. اصل و فرع بازپرداختی این وام را ایران‌خودرو
34 میلیون و 488 هزار تومان اعلام کرده است. در حالی که اگر قرار بود نرخ سود واقعا 16 درصد باشد، رقم پرداختی به
32 میلیون و 842 هزار تومان کاهش می‌یافت. یعنی در این‌باره هم بیش از یک میلیون و 600 هزار تومان در محاسبه سود به نفع خودروسازان شده است.
۳۷ هزار خودرو ۳۰ ساعته فروش رفت
مدیران صنعت خودرو اعلام کردند تا ساعت ۱۵ دیروز سه‌شنبه بیش از ۳۷ هزار خودرو در قالب طرح تحریک تقاضا و اعطای وام ۲۵ میلیون تومانی خودرو فروش رفت. مصطفی خان‌کرمی گفت: از ابتدای اجرای طرح خرید خودرو که از ساعات ابتدایی روز دوشنبه در سراسر کشور آغاز شده تا ساعت ۱۵ امروز (سه‌شنبه) در مجموع ۲۳ هزار پیش‌ثبت‌نام از سوی نمایندگی‌های ایران‌خودرو صورت گرفته که تاکنون ۱۵ هزار ثبت‌نام موفق به واریز وجه نهایی شده است. معاون بازاریابی و فروش ایران‌خودرو افزود: ثبت‌نام ۲۳ هزار نفر برای خرید خودرو با وام ۲۵ میلیونی، نشان از استقبال گسترده مردم دارد به نحوی که بیش از ۷۰ درصد افراد وجه خود را به حساب ایران‌خودرو واریز کرده‌اند. وی تصریح کرد: تا ساعات پایانی روز دوشنبه ۱۱ هزار نفر پیش‌ثبت‌نام کرده بودند که حدود 7 هزار نفر واریز وجه را نیز صورت داده بودند اما امروز سه‌شنبه در ثبت‌نام رشد چشمگیری داشتیم و تا ساعت ۱۵، ۲۳ هزار نفر در این طرح ثبت‌نام کرده‌اند. به گفته خان‌کرمی، بابت معطلی احتمالی برخی مشتریان در جریان مراجعه به نمایندگی‌های ایران‌خودرو، از مردم عذرخواهی می‌کنیم اما باید گفت استقبال مردم بی‌نظیر بوده است. همچنین رضا تقی‌زاده، معاون بازاریابی و فروش سایپا نیز در گفت‌وگو با مهر از ثبت‌نام ۱۴ هزار و ۳۷۷ نفر برای شرکت در طرح خرید خودرو با وام ۲۵ میلیون تومانی خبر داد و گفت: از این تعداد تاکنون ۸ هزار و ۵۳۸ نفر از سوی سایپا تایید صلاحیت شده‌اند. وی افزود: با آغاز فروش خودروهای این گروه، خودروهای تیبا و پراید سایپا بیشترین متقاضی را داشتند و تا ظهر امروز (سه‌شنبه) ۷ هزار و ۵۸۶ دستگاه پراید، ۲ هزار و ۸۱۶ دستگاه تیبا و ۲ هزار و ۴۳۰ دستگاه تندر ۹۰ در نمایندگی‌های این گروه در سراسر کشور به فروش رفته است.

گروه بین‌الملل:‌ ارتش سوریه موفق به شکستن محاصره فرودگاه کویرس شد که از 4سال قبل در محاصره داعش قرار داشت، همچنین نیروهای هوایی سوریه مقرهای افراد مسلح را در 2 شهرک خان طومان و حمیمه در حومه حلب هدف قرار دادند. المیادین گزارش داد، ارتش سوریه همچنین چند روستا در جنوب شهر الحاضر در حومه جنوبی حلب را از تروریست‌ها پس گرفته و مانع حمله تروریست‌های جبهه النصره و جیش‌المهاجرین در مثلث (تپه‌های) التلال المحیط در روستای السابقیه شده است. کنترل بر این تپه‌ها خطر را از ارتش سوریه که در حال پیشروی به سمت تپه العیس است دور می‌کند و به این ترتیب ارتش می‌تواند حومه جنوبی و غربی حلب را تحت کنترل داشته و به روستاهای حومه شمالی ادلب برسد.  استراتژی تسلط ارتش بر تپه‌های یادشده ارتش را قادر کرده تحرکات افراد مسلح را در حومه جنوبی حلب تحت کنترل داشته و آنها را هدف قرار دهد و مساحت‌های بیشتری را تحت کنترل گرفته و در آستانه جاده بین‌المللی حلب و ادلب قرار بگیرد.  العالم نیز گزارش داد استمرار عملیات ارتش سوریه در استان لاذقیه به از هم پاشیدگی تروریست‌ها و فرار آنان در عمده محورهای نبرد انجامید. طبق این گزارش، گروه‌های تروریست هنگام فرار، کتاب‌های حاوی مطالب افراطی و نقشه‌های میادین مین اطراف شهر برای جلوگیری از پیشروی ارتش را به جا گذاشته و اقدام به آتش زدن و تخریب خانه‌های غیرنظامیان کردند.
همچنین سخنگوی ارتش سوریه، روز سه‌شنبه اعلام کرد نیروهای مسلح طی عملیات خود علیه تروریست‌ها کنترل روستاهای الصفصافه، الشیخ احمد، براوی، عزیزه، عزیزیه سمعان و تل ممو در حومه حماه و حلب را در دست گرفتند.  به گفته سخنگوی ارتش سوریه، نیروی هوایی ارتش 98 حمله را ظرف 3 روز گذشته به تجمعات تروریست‌ها و مراکز فرماندهی آنها در حومه دمشق، حمص، حلب، ادلب، دیرالزور و رقه انجام داده است که موجب نابودی بسیاری از مراکز آنها شده است. در عملیات ارتش سوریه در استان‌های مختلف بیش از 156 تروریست از پای درآمدند. ارتش سوریه اخیرا عملیات‌های گسترده‌ای را با کمک جنگنده‌های روسیه برای آزادسازی مناطق و از پای درآوردن تروریست‌ها آغاز کرده و کنترل مناطق زیادی را در دست گرفته است. همچنین ارتش روسیه اعلام کرد ظرف 72 ساعت گذشته در جریان 137 حمله هوایی به تروریست‌ها در استان‌های حلب، ادلب، لاذقیه، حماه، حمص، رقه و حومه دمشق 448 هدف متعلق به داعش را بمباران کرده است.  وزارت دفاع روسیه اعلام کرد: ما شاهد تغییرات چشمگیری در تاکتیک‌های تروریست‌ها در سوریه هستیم. تروریست‌ها تلاش می‌کنند در برابر حملات ارتش سوریه و جنگنده‌های روسی قرار نگیرند. از سوی دیگر سوریه ادامه بمباران‌ها در داخل خاک این کشور توسط آمریکا و ائتلاف بین‌المللی را که بدون اطلاع و اجازه قبلی دولت این کشور انجام می‌شود، غیرقانونی و آن را تجاوز آشکار به سوریه دانسته است که تاثیر قابل ملاحظه‌ای بر کاستن از توان تروریست‌ها نداشته است.  وزارت خارجه سوریه، دوشنبه با ارسال 2 نامه به سازمان ملل و شورای امنیت تاکید کرد حملات و بمباران‌های ائتلاف بین‌المللی به صورت هدفمندانه‌ای، نابودی زیرساخت‌ها و تاسیسات حیاتی سوریه را هدف قرار داده است.  در نامه‌های وزارت خارجه سوریه آمده است: ادامه بمباران چاه‌های نفت و گاز، تاسیسات نفتی و گازی در سوریه توسط ائتلاف آمریکا برای جلوگیری از قاچاق و فروش نفت توسط گروه‌های تروریستی فقط بهانه است، درحالی که اگر هدف ضربه زدن به گروه‌های تروریستی باشد، باید کاروان‌های حامل نفت و گاز آنان قبل از رسیدن به مرزهای سوریه بمباران شود.
 

گروه اقتصادی: بابک زنجانی متهم نفتی و بدهکار بزرگ بانکی روز گذشته در هفتمین دادگاه خود گفت: می‌خواستم روز آخر دادگاه این موضوع را بگویم اما چون مجبورم کردید می‌گویم که من همین الان در حال حاضر ۲۲ میلیارد یورو پول نقد دارم. وی افزود: البته قرار بود روز آخر دادگاه و زمانی که آقایان می‌گویند زنجانی هیچ پولی ندارد، این مطلب را عنوان کنم. بابک زنجانی خطاب به معاون دادستان گفت: دلیل اینکه برای‌تان نوشتم حاضر نیستم ساعت، انگشتر، ۴ ماشین و ۲ موتوسیکلتم را به نفت بدهم این است که دوست ندارم ماشینم را زنگنه سوار شود و به مجموعه نفت برسد. این اموال را آتش بزنید اما به نفت ندهید.  در هفتمین جلسه رسیدگی به پرونده فساد نفتی، موضوعاتی همچون چاه‌های نفت گمشده، منطقه لابوآن مالزی، اعتراض ۱۰۰ صفحه‌ای بابک زنجانی و ارائه ۴۰۰ میلیارد تومان پول به ایران‌خودرو از سوی متهم مطرح شد. معاون دادستان تهران اظهار داشت: طی چندین نوبت مانند مرحله نخست جلسه‌ای با حضور تمام کارشناسان صورت گرفت حتی این جلسه را در دفتر مرکزی هلدینگ بابک زنجانی و با حضور مدیران و وکیل وی برگزار کردیم و قرار شد اطلاعات و اسناد در جهت تسریع در کارشناسی در اختیار ما قرار گیرد. تورک، معاون دادستان تهران در بخشی از اظهارات خود موضوع قیمت‌گذاری 2600 میلیارد تومانی دارایی‌های بابک زنجانی را تایید کرد و گفت: بابک زنجانی مدعی است لوسترها، میز و لوازم اداری دفتر مرکزی وی ۴ میلیارد تومان ارزش دارد همچنین وی مدعی شده لوسترهای دفترش 5/1 میلیون دلار ارزش دارد ولی کارشناسان این اعتقاد را ندارند همچنین وی برای دفتر خود ۴۰۰ میلیون تومان لوازم بدنسازی خریداری کرده است. وی افزود: بابک زنجانی ملک ایران‌زمین را بزرگ‌ترین دارایی خود در ایران عنوان می‌کند در حالی که منبع پیش‌پرداخت خرید این ملک از دارایی وزارت نفت بوده است. زنجانی ارزش ملک ایران‌زمین را ۱۷۰۰ میلیارد تومان اعلام کرده است اما کارشناسان خبره دادگستری ارزش آن را تنها ۷۰۰ میلیارد تومان برآورد کرده‌اند. معاون دادستان تهران در ادامه تصریح کرد: ارزش کل دارایی‌های بابک زنجانی در ایران ۲۵۹۵ میلیارد تومان است همچنین وی از لیست ابتدایی ارائه شده به دادستانی ۴ دستگاه خودرو، یک ساختمان، ۳ ویلا و ۲ موتوسیکلت را خارج کرده است. بابک زنجانی در هفتمین جلسه رسیدگی به پرونده فساد نفتی در واکنش به اظهارات معاون دادستان گفت: متاسفانه امروز من شده‌ام آدم بد و وقتی هم کسی آدم بد باشد همه علیه او حرف می‌زنند. وی افزود: من به دادستان تهران و شخص آقای تورک اطمینان کامل دارم و اگر این اطمینان نبود وکالت بلاعزل نمی‌دادم، وقتی این وکالت را داده‌ام یعنی من حرفی ندارم و کار تمام است. من تنها به کارشناسی‌ها ایراد گرفتم که ایراد من هم منطقی است. بابک زنجانی در ادامه اظهارات خود در واکنش به سخنان معاون دادستان درباره هواپیماهای خود، گفت: ورود هواپیما به ایران ممنوع است حتی چرخ هواپیما هم نمی‌توانید به کشور بیاورید اما من راهی پیدا کردم که در اوکراین در سال ۸۷ دو شرکت ایرلاین را خریداری کردم. وی ادامه داد: ۲۲ هواپیما برای این شرکت‌ها خریدم و در سال ۹۰ این هواپیماها را به بهانه اینکه مسافر دارد در فرودگاه امام خمینی(ره) نشاندم. وی افزود: اگر من نمی‌توانستم این هواپیماها را به نام جمهوری اسلامی ایران وارد کنم فایده‌ای نداشت بنابراین یک شکایت علیه مجموعه خودم در اوکراین تنظیم کردم که هواپیماها را در ایران توقیف کردم به این ترتیب شرکت اوکراینی بدهکار شد و من با این کار توانستم ۱۱ هواپیما را به نام جمهوری اسلامی ایران کنم. زنجانی ادامه داد: من هر کدام از این هواپیماها را ۱۵ میلیون دلار خریداری کرده بودم اما شما جمع آنها را ۷۷ میلیون دلار قیمت‌گذاری کردید یعنی هر هواپیما 5/3 میلیون دلار. متهم نفتی در ادامه اظهارات خود گفت: اعتراض من این است که چطور یک کارشناس لوسترها را 5/1 میلیون دلار و کارشناس دیگر ۵۴۵ هزار دلار قیمت‌گذاری کرده است؟ وی افزود: مدام می‌گویند من قصد فرار داشتم در حالی که به کجا می‌توانستم بروم؛ کسی که تابلو است کجا می‌تواند برود.

محمد زعیم‌زاده*: حسن روحانی صبح یکشنبه با حضور در مراسم افتتاح نمایشگاه مطبوعات با بیان اینکه ما نیازمند یک نظام، قانون، مقررات و یکسانی همه در برابر قانون هستیم، افزود: افتخار قانون اساسی ما این است که می‌گوید همه افراد حتی رهبری معظم نظام در برابر قانون یکسانند. این افتخار اسلام و نظام ماست که کنار میز محاکمه قاضی، امام مسلمین و امیرالمؤمنین با یک ذمی برابرند و کنار هم می‌نشینند. این افتخار قضای اسلام است که همه در برابر قانون مساوی هستند.
1- به نظر می‌رسد «تکثر سیاسی و اجتماعی» بهترین وصف از  فضای سپهر سیاسی کنونی کشور است، تکثری بی‌سابقه که  خواسته یا ناخواسته گسل‌های اجتماعی جدی را در کشور پدید آورده و اگر استراتژی هم‌افزایی حداکثری بر سر منافع مشترک مدنظر مسؤولان بویژه دولتمردان قرار نگیرد می‌تواند مخاطرات جدی برای کشور پدید آورد اما لازمه هم‌افزایی حداکثری وجود زمینه‌های گفت‌وگو و فضای نقد در جامعه و در سطح نخبگان و البته لازمه گفت‌وگو بالا بردن سعه صدر و فهم شنیدن نقد از سوی مسؤولان است.
2- همه ما باید نقادی کنیم.  نقد به نفع ما است. دولت باید نقد شود، قوه‌قضائیه باید نقد شود، مجلس باید نقد شود، اسلام حتی بالاتر می‌گوید «النصیحه لائمه المسلمین» امام مسلمین هم باید نقد شود؛ منتها نقد و انتقاد، نه اتهام، تخریب، تهمت و دروغ.
جملات بالا نه سخنان نگارنده بلکه فرمایش جناب روحانی در افتتاحیه نمایشگاه مطبوعات است؛ نمایشگاهی که در آن بسیاری از منتقدان جدی دولت به دلیل رفتار تبعیض‌آمیز معاونت مطبوعاتی دولت یازدهم در تخصیص یارانه‌ها و تذکرهای مکرر به برخی رسانه‌های منتقد، در اعتراض به همین امر و دیگر مسائل تبعیض‌آمیز در نمایشگاه امسال حضور نیافته‌اند و در روزی که به گواه حاضران اجازه‌ حضور سایر رسانه‌های غیردولتی و مستقل حاضر در جشنواره هم در صبح همان روز داده نشد و جناب رئیس‌جمهور عملاً به بازدید از بخش دولتی مطبوعات مشغول شدند.
3- کم سواد، بی‌قانون، بی‌دین، حسود، افراطی، کاسب تحریم، بی‌شناسنامه، بیکار، متوهم، بزدل، دین نشناس، تخریبگر، مخلوقات ترسو، لرزان، تازه به دوران رسیده، عصر حجری، کودک، کسانی که باید بروند به جهنم افرادی که فقط سر و صدا می‌کنند و پلیس مخفی، اینها تنها بخشی از توصیفاتی است که جناب آقای روحانی در 2 سال و اندی از زمامداری‌شان نثار منتقدان کرده‌اند.
4- یا ایهَا الَّذِینَ امَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لا تَفْعَلُون/ اى کسانى که ایمان آورده‌اید! چرا سخنى مى‌گویید که عمل نمى‌کنید (سوره صف - آیه 2)
مفسران براى آیه «لم تقولون ما لا تفعلون» شأن نزول‌هاى متعددى ذکر کرده‌اند که تفاوت زیادى با هم ندارد از جمله اینکه:
الف- جمعى از مؤمنان بودند که مى‌گفتند: بعد از این هر وقت با دشمن روبه‌رو شویم پشت نخواهیم کرد و فرار نمى‌کنیم ولى به گفته خود وفا نکردند و در روز احد فرار کردند تا آنجا که پیشانى پیامبر صلى‌الله علیه وآله و دندان مبارک ایشان شکسته شد.
ب- هنگامى که خداوند ثواب شهداى بدر را بیان کرد، جمعى از صحابه گفتند: حال که چنین است ما در جنگ‌هاى آینده، تمام نیروى خود را به کار خواهیم گرفت ولى در احد فرار کردند که آیه فوق نازل شد و آنها را سرزنش کرد.
ج- جمعى از مؤمنان پیش از آنکه حکم جهاد نازل شود مى‌گفتند: اى‌کاش خداوند بهترین اعمال را به ما نشان مى‌داد تا عمل کنیم، چیزى نگذشت که خداوند به آنها خبر داد که «افضل اعمال ایمان خالص و جهاد است» اما این خبر آنها را خوش نیامد و تعلل ورزیدند، آیه نازل شد و آنها را ملامت کرد.
خداوند متعال به عنوان ملامت و سرزنش از کسانى که به گفته‌هاى خود عمل نمى‌کنند، مى‌فرماید: اى کسانى که ایمان آورده‌اید! چرا سخنى مى‌گویید که عمل نمى‌کنید؟! «یا ایها الذین آمنوا لم تقولون ما لا تفعلون».
اگرچه مطابق شأن نزول این آیه درباره گفت‌وگوهاى جهاد و سپس ‍ فرار در روز جنگ احد نازل شده ولى مى‌دانیم هیچ‌گاه شأن نزول‌ها مفهوم گسترده آیات را محدود نمى‌کند، بنابراین هرگونه گفتار بى عمل درخور سرزنش و ملامت است، خواه در رابطه با پایمردى در میدان جهاد باشد، خواه در هر عمل مثبت و سازنده دیگر.
بعضى مفسران، مخاطب را در این آیه، مؤمنان ظاهرى و منافقان واقعى دانسته‌اند، در حالى که خطاب «یا ایها الذین آمنوا» و تعبیرات آیات بعد همگى نشان مى‌دهد مخاطب، مؤمنان واقعى هستند اما مؤمنانى که هنوز به سرحد کمال ایمان نرسیده‌اند و گفتار و کردارشان هماهنگ نشده است.
علامه طباطبایى(ره) در تفسیر «المیزان» مى‌گوید: فرق است بین اینکه انسان سخنى را بگوید که انجام نخواهد داد و اینکه کارى را که مى‌گوید انجام ندهد؛که دومى دلیلی بر ضعف اراده است.
*دبیر اسبق سیاسی اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل