گروه سیاسی: آخر پاییز شد و وقت شمارش جوجه‌ها! این ضرب‌المثل معروف ایرانی را اکنون می‌توان درباره برجام و قانون اخیر آمریکایی‌ها برای مجازات شهروندان 38 کشور دنیا در صورت سفر به ایران به کار برد!
به گزارش «وطن امروز»، باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا مصوبه مجالس نمایندگان و سنای آمریکا درباره محدودیت ورود سفرکنندگان به ایران، عراق، سوریه و سودان به خاک ایالات متحده را امضا کرد!
این مصوبه که پیش از این در کنگره به تصویب رسیده بود؛ در بند 203 در قالب لایحه بودجه سال 2016 آمریکا گنجانده شد و اوباما شنبه‌شب به وقت محلی ایران، با امضای لایحه بودجه سال آینده این کشور، قانون محدودیت‌های تازه‌ برای ورود به این کشور را هم که بخشی از قانون بودجه سال 2016 بود، تایید کرد البته پیش از این همراهی کاخ سفید با این مصوبه آشکار شده بود، چراکه جان کربی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بلافاصله پس از تصویب این مصوبه در مجلس نمایندگان آمریکا، اعلام کرد وزارت خارجه از این مصوبه حمایت می‌کند. این مصوبه که با امضای باراک اوباما، اکنون به قانون جاری ایالات متحده تبدیل شده، شهروندان 38 کشور «دوست آمریکا» را در تردد به ایران، عراق، سوریه و سودان محدود می‌کند. شهروندان این کشورها که پیش از این می‌توانستند بدون ویزا تا
90 روز در خاک ایالات متحده وارد شوند؛ در صورت تردد به این 4 کشور، تا 5 سال برای ورود به آمریکا باید ویزا بگیرند! به عبارتی آنها با یک مجازات مواجه می‌شوند.  به‌علاوه کسانی که تابعیت دوگانه این کشورها را هم دارند، از جمله ایرانی‌هایی که شهروند کشورهای معاف از ویزا مانند انگلیس، استرالیا یا فرانسه هستند، باید با اجرای قانون تازه برای سفر به آمریکا درخواست ویزا کنند!
این مصوبه در واقع یک محدودیت جدید را علیه ایران اعمال می‌کند که بویژه در حوزه اقتصادی آسیب‌های جدی به ایران وارد خواهد کرد. بررسی کشورهایی که شهروندان آنها شامل این مجازات آمریکایی شده‌اند، نشان می‌دهد در واقع عمده کشورهای مهم و بزرگ اروپا و همچنین کشورهایی که طی یک سال گذشته برای آغاز دور جدید فعالیت اقتصادی در ایران حاضر شدند؛ در این فهرست قرار دارند. این 38 کشور عبارتند از: «استرالیا، اتریش، بلژیک، دانمارک،‌ فنلاند، فرانسه، آلمان، یونان،‌ ایرلند، ایتالیا، ژاپن، کره‌جنوبی، لیختن‌اشتاین، لوکزامبورگ، مالت، هلند، نیوزیلند، نروژ، پرتغال، اسپانیا، انگلیس، سوئد، سوییس، تایوان، موناکو، سنگاپور، اسلواکی، آندورا، برونئی، شیلی، جمهوری چک، استونی، اسلوونی، مجارستان، ایسلند، لتونی، لیتوانی و سن‌مارینو».
تبعات اقتصادی
مهم‌ترین آثار قانون جدید که بارک اوباما آن را امضا کرده و در مسیر اجرا قرار داده، در حوزه‌های اقتصادی قابل مشاهده است. پس از توافق ایران و 1+5 بر سر برنامه هسته‌ای و آشکار شدن اراده طرفین برای اجرای برجام، در ایران مقامات دولتی بارها از باز شدن درهای اقتصاد ایران به روی دنیا سخن گفتند. برخی سفرهای صورت گرفته از سوی مقامات کشورهایی مانند آلمان و فرانسه به ایران نیز به عنوان سفرهای تجاری و سرمایه‌گذاری قدرت‌های اقتصادی اروپا در ایران تفسیر شد. در کنار این موضوع و بویژه در حوزه انرژی تدابیری برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ایران در نظر گرفته شد. به طور کلی دولت ایران حساب ویژه‌ای برای دوران پسابرجام باز کرد. با این حال اما مصوبه‌ای که باراک اوباما آن را امضا کرد یک سنگ بزرگ بر سر راه این مسیر است. اکنون تجار و سرمایه‌گذاران کشورهای بزرگ اروپایی از جمله آلمان، فرانسه، انگلیس، ایتالیا و همین‌طور کشورهایی مانند ژاپن و کره‌جنوبی برای جضور در ایران با یک ریسک مواجه شده‌اند! چراکه این سرمایه‌گذاران در صورت حضور در ایران باید از امتیاز بزرگ 90 روز حضور بدون ویزا در آمریکا چشم‌پوشی کنند! در کنار این موضوع اما شاید بیشترین نگرانی‌ها معطوف به آسیبی است که این مصوبه آمریکا به صنعت توریسم ایران وارد می‌کند! قطعا اقدام جدید آمریکایی‌ها علیه ایران، یک شلیک هسته‌ای به صنعت توریسم ایران خواهد بود! درحالی که در ایران دولت حسن روحانی سرمایه‌گذاری ویژه‌ای برای تقویت صنعت توریسم در دوران پسابرجام انجام داده بود و براساس برنامه‌ریزی‌ها قرار بود بازارها و صنایع جانبی نیز ایجاد و تقویت شود اما قانون جدید آمریکایی‌ها همه برنامه‌های دولت ایران را نقش بر آب کرد. نگاهی به لیست کشورهای هدف در قانون جدید آمریکا نشان می‌دهد بزودی آمار توریست‌های اروپایی در ایران از شرایط پیشابرجام نیز بشدت پایین‌تر خواهد آمد! به عبارتی نه‌تنها آمریکایی‌ها اجازه رشد حضور توریست اروپایی در ایران را ندادند بلکه با این قانون، آمار آن را نیز بشدت کاهش خواهند داد!
البته در کنار دولت بخش خصوصی در ایران نیز بشدت از این قانون اوباما متضرر خواهند شد. بویژه در حوزه توریسم و به طور ویژه هتلداران که سرمایه‌گذاری‌های جدی برای دوران پسابرجام انجام داده بودند؛ اکنون با یک فاجعه بزرگ مواجه شده‌اند! شاید گزاف نباشد اگر گفته شود برخی هتلداران در آستانه ورشکستگی نیز قرار خواهند گرفت.
خلاف برجام
نکته مهم دیگر درباره اقدام اخیر آمریکایی‌ها برای اعمال قانون محدودیت سفرکنندگان به ایران به خاک آمریکا، نسبت آن با برجام است. به اعتقاد کارشناسان این مصوبه به صورت آشکار و صریح در 2 بند تعهدات طرف مقابل در برجام را نقض می‌کند. در بند 26 برجام صراحتا قید شده که نه تحریم‌های گذشته و نه محدودیت‌های جدید علیه ایران اعمال نخواهد شد: «اتحادیه اروپایی فارغ از فرآیند حل‌وفصل اختلافات پیش‌بینی شده در این برجام، از بازگرداندن یا تحمیل مجدد تحریم‌هایی که اجرای آنها را وفق این برجام لغو کرده است، خودداری می‌نماید. هیچگونه تحریم جدید هسته‌ای شورای امنیت و هیچگونه تحریم جدید هسته‌ای اتحادیه اروپایی یا اقدامات محدودیت‌ساز وجود نخواهد داشت. دولت ایالات متحده فارغ از فرآیند حل‌وفصل اختلافات پیش‌بینی شده در این برجام، در چارچوب نقش مشخص رئیس‌جمهور و کنگره، از بازگرداندن یا تحمیل مجدد تحریم‌های مشخص شده در پیوست 2 که اعمال آنها را وفق این برجام متوقف کرده است، خودداری می‌کند».البته در بند 29 این موضوع آشکارتر است: «اتحادیه اروپایی و دولت‌های عضو و همچنین ایالات متحده، منطبق با قوانین خود، از هرگونه سیاست با هدف خاص تاثیرگذاری منفی و مستقیم بر عادی‌سازی تجارت و روابط اقتصادی با ایران، در تعارض با تعهدات‌شان مبنی بر عدم اخلال در اجرای موفقیت‌آمیز این برجام خودداری خواهند کرد».  در این 2 بند تعهدات آمریکا در برجام کاملا به صورت شفاف قید شده است اما بویژه براساس بند 29 برجام، آمریکا نباید با اقدامات خود مانع عادی‌سازی تجارت و روابط اقتصادی با ایران شود. در حالی که مصوبه جدید آمریکا به صورت مشخص مانع عادی شدن روابط تجاری و اقتصادی با ایران می‌شود و به اعتقاد کارشناسان برای جلوگیری از عادی‌شدن روابط اقتصادی با ایران است!
دولت در شک؟!
اقدام اوباما در امضای مصوبه محدودیت تردد مسافران ایران به خاک آمریکا البته دولتی‌های ایران را حیرت‌زده کرد. اگرچه با توجه به سوابق و تجارب 2 سال اخیر احتمال مقابله به مثل دولت ایران در مقابل نقض صریح برجام، بسیار پایین است اما رفتار آنها نشان داده است از این اقدام آمریکا شوکه شده‌اند! جواد ظریف شنبه‌شب بلافاصله پس از امضای این مصوبه توسط اوباما گفت این قانون در راستای تعهدات آمریکا در برجام نیست. محمدجواد ظریف در گفت‌وگو با المانیتور گفت: خب، باید منتظر ماند و دید. متأسفانه پیام‌های متناقضی از سوی واشنگتن می‌بینیم که اغلب آنها هم منفی هستند، نمونه آن نیز همین محدودیت برنامه لغو روادید که از نظر ما با تعهدات ایالات متحده ذیل برجام همراستا نیست. اکنون منتظر تصمیم دولت (آمریکا) هستیم تا ببینیم چطور می‌خواهد خود را با تعهداتش در برجام، همخوان کند. وزیر امور خارجه در ادامه گفت‌وگو با المانیتور گفته است: خب، آنچه مهم است، این است که ایالات متحده باید این پیام را به مردم ایران ارسال کند که آماده اصلاح رفتار و سیاست خود در قبال ایران است. حسن روحانی، رئیس‌جمهور نیز دیروز به این مصوبه واکنش نشان داد. او گفت: ایران  در صورت پایبندی طرف مقابل به تعهداتش، به تمام تعهدات خود در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) پایبند خواهد بود. البته به نظر نمی‌رسد واکنش خفیف آقای روحانی تنها واکنش ایران به اقدام خصمانه آمریکا باشد. روز گذشته 101 نماینده مجلس در این‌باره به حسن روحانی تذکر دادند. 101 نماینده مجلس شورای اسلامی طی تذکری به حسن روحانی، رئیس‌جمهور نسبت به محدودیت ایجاد شده برای کسانی که به ایران سفر می کنند انتقاد کرده و خواستار واکنش قاطعانه دولت به این موضوع شدند. در همین زمینه، ابراهیم کارخانه‌ای نماینده مردم همدان و رئیس کمیته هسته‌ای مجلس در گفت‌وگو با فارس اعلام کرد نمایندگان از عدم واکنش قاطعانه دولت به این موضوع انتقاد دارند و علت نگارش تذکر هم همین موضوع است. در متن این تذکر آمده است: محدودیت مطرح شده در مصوبه مجلس نمایندگان آمریکا مبنی بر تحریم اشخاصی که در 5 سال گذشته به ایران سفر کرده اند یا سفر خواهند کرد، لغو صریح برجام است که اقدام قاطع دولت ایران را در اجرای ماده 3 قانون اقدام متقابل و متناسب جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام می‌طلبد.
عراقچی: با برجام تناقض دارد اما...
در این میان اما رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام در وزارت امور خارجه ایران صراحتا اعلام کرد این مصوبه اوباما، خلاف برجام است. عباس عراقچی  گفت: این قانون قطعا مراودات اقتصادی، گردشگری و علمی - فرهنگی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و موضع ایران این است که این قانون با برجام تناقض دارد. سیدعباس عراقچی با اشاره به تقلای صهیونیست‌ها در قبال سنگ‌اندازی در اجرای برجام گفت: در 2 ماه گذشته شاهد سیاست‌ها و اقدامات زیادی از سوی گروه‌های مختلف لابی و از جمله صهیونیست‌ها بوده‌ایم تا از اجرای برجام جلوگیری و در قبال آن  مانع تراشی کنند. وی گفت: طی چند روز گذشته تماس‌های گسترده‌ای را با طرف‌های اروپایی انجام داده‌ایم و دکتر ظریف نیز تلاش گسترده‌ای را انجام داده و فشار زیادی به طرف مقابل وارد شده است. عراقچی گفت: این قانون اگر اجرایی شود تقاضای خود را به کمیسیون مشترک ارائه خواهیم کرد؛ برای نقض برجام در این قانون. البته وزیر خارجه آمریکا به دکتر ظریف نامه ارسال و اعلام کرده این قانون به نحوی اجرا خواهد شد که مانع همکاری‌های اقتصادی و اجرای برجام نشود.

گروه اجتماعی: روز گذشته هوای تهران برای دوازدهمین روز متوالی در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس جامعه قرار گرفت، وضعیتی که با توجه به پیش‌بینی‌های کارشناسان هواشناسی تا اواخر هفته جاری با اندک نوساناتی تکرار خواهد شد و تنها در اثر وزش باد، کمی فروکش می‌کند اما آنطور که پیداست سایه غول آلودگی بیشتر روزهای فصل سرما بر سر پایتخت‌نشینان سنگینی خواهد کرد.  هر چند مقاومت مدیران برای تصمیم‌گیری درباره این مشکل و تعطیلی مدارس طی روزهای گذشته و پس از اوج‌گیری غلظت آلودگی هوا شکسته شد و مدارس تمام مقاطع تحصیلی در تهران و کلانشهرهایی مانند اصفهان و اراک تعطیل شدند اما همچنان انتظار جامعه  از دولت برای انجام تدابیر ویژه و راهکارهایی که درمان همیشگی این معضل را هدفگذاری کرده باشد پابرجاست.
12 روز پیاپی ناسالم
نکته قابل توجه اینجاست که هوای تهران طی روز گذشته و با وجود تعطیلی مدارس، برای دوازدهمین روز متوالی در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار گرفت.  محمد رستگاری، معاون نظارت و پایش محیط‌زیست استان تهران درباره کیفیت هوای پایتخت بیان داشت: با توجه به داده‌های دریافت شده از ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا، کیفیت هوای شهر تهران طی ۲۴ ساعت منتهی به صبح روز یکشنبه در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار داشته است. به گفته رستگاری، میزان غلظت آلاینده ذرات معلق با قطر کمتر از 5/2 میکرون، روی عدد ۱۴۳ قرار گرفت که شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس را  رقم زد.
تصمیم‌گیری‌های کمیته آلودگی هوا
این در حالی است که کمیته اضطرار آلودگی هوای تهران روز گذشته نیز تشکیل جلسه داد و برای کاستن از میزان آلودگی هوا و آسیب‌های ناشی از آن برنامه‌هایی را مصوب کرد. به گفته حسن کریمی، معاون عمرانی استاندار تهران مدارس شهرهای تهران، ری، اسلامشهر و قدس در همه مقاطع تحصیلی دوشنبه تعطیل هستند.وی درباره تعطیلی ادارات و دستگاه‌های دولتی نیز  تصریح کرد: به هیچ عنوان ادارات، بانک‌ها و دستگاه‌های دولتی  در این روز تعطیل نخواهند بود.  علاوه بر این ثقفی، سخنگوی آموزش‌وپرورش تهران با تایید این خبر اذعان داشت: براساس بررسی‌های به عمل آمده در کمیته اضطرار آلودگی هوای پایتخت، مهدکودک‌ها، پیش‌دبستانی‌ها و  همه مدارس مناطق نوزده‌گانه شهر تهران دوشنبه 30 آذر ماه تعطیل است. همچنین اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی اداره کل آموزش‌وپرورش شهرستان‌های استان تهران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: مدارس 8 منطقه در شهرستان‌های استان تهران، فقط روز دوشنبه 30 آذرماه به دلیل آلودگی هوا تعطیل است. براین اساس همه مقاطع تحصیلی مدارس شهرستان‌های ناحیه‌های یک و 2 ری، کهریزک، فشافویه، اسلامشهر، چهاردانگه، قدس و پاکدشت به دلیل آلودگی هوا تعطیل است.
30 هزار تهرانی محکوم به مرگ
اما آنطور که حسین طلا، نماینده مردم تهران در مجلس عنوان کرده است روزانه 8 نفر در پایتخت قربانی آلودگی هوا می‌شوند. طلا درباره آلودگی هوای تهران اظهار داشت: روزانه 8 نفر و سالانه 3000 نفر از همشهریان تهرانی بر اثر آلودگی هوای تهران به کام مرگ می‌روند، با توجه به اینکه ریاست سازمان حفاظت از محیط‌زیست، کاهش آلودگی هوای تهران را نیازمند یک پروسه 10 ساله می‌داند، تا
10 سال آینده 30 هزار نفر در تهران محکوم به مرگ هستند.
آلودگی نرفته باز خواهد گشت
همچنین با توجه به پیش‌بینی سازمان هواشناسی به طور موقت از میزان آلودگی هوای پایتخت و سایر کلانشهر‌ها کاسته خواهد شد اما تا پایان هفته وضعیت انباشت آلاینده‌ها در آسمان ادامه دارد. احد وظیفه، مدیرکل پیش‌بینی و هشدارسریع سازمان هواشناسی کشور در این‌باره گفته است: تحلیل داده‌ها و آخرین نقشه‌های پیشیابی هواشناسی، بیانگر تداوم پایداری جو در دامنه‌های جنوبی البرز و بخش‌های مرکزی کشور تا روزهای پایانی هفته جاری و انباشت آلاینده‌های جوی در شهرهای صنعتی و پرجمعیت است که روز دوشنبه(امروز) به دلیل افزایش سرعت وزش باد از غلظت آلاینده‌های جوی در استان‌های تهران و البرز به طور موقت کاسته می‌شود.
بیانیه فراکسیون محیط‌زیست با 35 امضا
علاوه بر این سخنگوی فراکسیون محیط‌زیست و توسعه پایدار مجلس نیز از صدور بیانیه این فراکسیون درباره آلودگی هوا خبر داده است. موید حسینی‌صدر، سخنگوی فراکسیون محیط‌زیست مجلس با اشاره به بیانیه فراکسیون محیط‌زیست درباره آلودگی هوا، خاطرنشان کرد:‌ فراکسیون محیط‌زیست بیانیه‌ای را با امضای بیش از 35 نماینده مجلس درباره آلودگی هوا صادر کرده که در این بیانیه با توجه به تشدید آلودگی در کلانشهرها از هیات رئیسه مجلس درخواست شده که در هفته آتی، مدیران محیط‌زیست، وزارت کشور، وزارت صنایع و شهرداری با حضور درمجلس اقدامات خود را جهت کاهش آلودگی هوا گزارش دهند.
ابتکار راهی مجلس می‌شود؟!
در همین حال نماینده مردم اراک در مجلس از رئیس سازمان محیط‌زیست خواست در مجلس حاضر شود و توضیح دهد چه اقداماتی برای رفع آلایندگی هوای کلانشهرها انجام داده است. محمدحسن آصفری، نماینده مردم اراک در مجلس شورای اسلامی در صحن علنی در اخطار اصل 50 قانون اساسی و نیز تذکری ناظر به ماده 24 آیین‌نامه داخلی مجلس تاکید کرد: بیشتر کلانشهرهای کشور با مشکل آلایندگی مواجه هستند. وی افزود: تقاضا می‌کنم  ابتکار در یک جلسه با نمایندگان حاضر شده و پاسخ دهد چه اقدامی برای رفع آلودگی هوای کلانشهرها انجام داده است؟ با تعطیل کردن مدارس که نمی‌توان این مشکل را حل کرد.
 

وزیر راه‌‌وشهرسازی با بیان اینکه برنامه‌ریزی کرده‌ایم در همه مدل‌های حمل‌ونقلی آزادسازی نرخ‌ها را اجرا کنیم، گفت: باید تا سال ۱۴۰۰ تعداد ۲۸۰۰ واگن مسافری به ارزش بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان وارد ناوگان ریلی کشور شود. به گزارش فارس، عباس آخوندی در مراسم بهره‌برداری از ناوگان ریلی مسافری جدید با تاکید بر اینکه در آزادسازی باید میزان مداخله دولت در بازار کاهش یابد، گفت: سرمایه‌گذاران به دنبال وعده دولت نباشند بلکه باید در ساختار بازار با اطمینان سرمایه‌گذاری کرد و البته منافع مصرف‌کننده از طریق رقابت و افزایش حق انتخاب تامین شود. آخوندی با انتقاد از نحوه قیمت‌گذاری تکلیفی بیان کرد: در 25 سال گذشته دولت در قیمت‌گذاری بسیاری از کالاها وارد شد و این به سرکوب سرمایه‌گذاری، کاهش کیفیت و زیان مصرف‌کننده می‌انجامد. آخوندی بیان کرد: برنامه‌ریزی کرده‌ایم در همه حوزه‌های حمل‌ونقل آزادسازی اجرا شود تا از سرکوب سرمایه‌گذاری و توسعه جلوگیری شده و منافع مصرف‌کننده از محل رقابت و افزایش انتخاب، تامین شود. وی گفت: این مطلوب است که در شرایط مالی فعلی، بخش خصوصی قرارداد 200 دستگاه واگن مسافری و 450 دستگاه واگن حمل سوخت منعقد می‌کند زیرا این سرمایه‌گذاری‌ها توسط دولت غیرممکن است و راه‌حل ورود بخش خصوصی اصلاح ساختار بازار است. آخوندی روز جمعه نیز با اشاره به بازگشت دوباره قیمت بلیت هواپیما و قطار به قبل گفته بود: سازمان‌های قیمت‌گذاری که نگرش سوسیالیستی و مارکسیستی دارند باید منحل شوند.

شنبه‌شب تروریست‌های تکفیری داعش با حمله به سامرا، صحن مرقد مطهر یازدهمین امام شیعیان را هدف قرار دادند که در جریان آن 7 زائر مجروح شدند. این حمله در شب سالگرد شهادت امام حسن عسکری(ع) و آغاز امامت منجی عالم بشریت حضرت امام مهدی(ع) و با اهداف کاملا مشخص سیاسی از سوی کوردلان وهابی صورت گرفت. با این حال برآورد شده است که در روزهای گذشته حدود 3 میلیون تن از عاشقان اهل بیت(ع) به‌رغم همه تهدیدها برای زیارت به حرم امامین  عسکریین مشرف شده اند. ابتدا گفته می‌شد این حمله با موشک‌های گراد(کاتیوشا) انجام شده اما مدافعان سامرا یک گلوله خمپاره را عامل این جنایت دانسته‌اند. به گزارش سومریه نیوز، حمله خمپاره‌ای داعش  به مرقد امام‌حسن عسکری(ع) در حالی انجام شد که به‌رغم ممانعت مسؤولان عراقی، 3میلیون زائر شیعه ظرف سه روز پیش از آن برای حضور در مراسم عزاداری به سمت حرمین  امامین عسکریین(ع) حرکت کرده بودند. دلیل هشدار مسؤولان امنیتی عراق برای رفتن به سامرا این بود که تروریست‌های وهابی داعش کماکان در اطراف این شهر هستند. هنوز هیچ‌یک از مقامات عراقی درباره این حمله اظهارنظر رسمی نکرده‌اند.
 

گروه بین‌الملل: سمیر قنطار، معروف به سردار اسرای لبنان، یکشنبه در حمله رژیم صهیونیستی به منطقه‌ای مسکونی در جرمانا در اطراف دمشق به شهادت رسید. جزئیاتی از این حمله هوایی رژیم صهیونیستی تا عصر دیروز منتشر نشده بود و رسانه‌ها تنها ساعت این حمله هوایی را اعلام کردند. جرامانا شهرکی در ریف دمشق است و جمعیت زیادی دارد. تصاویر به دست آمده نشان می‌دهد به ساختمانی که در معرض حمله هوایی قرار گرفته خسارت‌های زیادی وارد شده است. تنها خبر موثق آن است که حمله جنگنده‌های اسرائیلی که در ساعت 2 بامداد یکشنبه روی داد چندین کشته و زخمی برجا گذاشته است. برخی منابع تعداد کشته‌ها را 9 نفر اعلام کرده‌اند.
بیانیه حزب‌الله
ساعاتی پس از وقوع این جنایت صهیونیست‌ها، حزب‌الله لبنان در بیانیه‌ای شهادت سمیر قنطار را تایید و به قربانیان این حادثه تسلیت گفت. در این بیانیه آمده است: حمله جنگنده‌های دشمن صهیونیستی به یک ساختمان مسکونی در منطقه جرمانا در حومه دمشق به شهادت سمیر قنطار برادر مبارز و مجاهد و شماری از شهروندان سوری منجر شد. ولید جنبلاط، رئیس فراکسیون «دیدار دموکراتیک» در پارلمان لبنان نیز ترور مبارز لبنانی سمیر قنطار را به دست رژیم صهیونیستی محکوم کرد. جنبلاط در بیانیه‌ای اعلام کرد: شهید سمیر قنطار عمر خود را صرف رویارویی با اشغالگران اسرائیلی کرد و ده‌ها سال در زندان ماند بدون آنکه از موضع و اصول خود عقب‌نشینی کند و در نهایت در حالی که به خط‌مشی سیاسی خود ایمان بیشتری پیدا کرده بود از زندان آزاد شد.
گامی دیگر در مسیر پیروزی بر صهیونیست
عمران الزعبی، وزیر اطلاع‌رسانی سوریه تاکید کرد شهادت سمیر قنطار، فرمانده مقاومت لبنان، دستاورد جدیدی در مسیر پیروزی امت اسلامی بر طرح صهیونیستی و طرح تکفیری است؛ مسیری که مملو از پیکرها و خون شهیدان ارتش سوریه و قهرمانان مقاومت و غیرنظامیان است. وی تصریح کرد، این عملیات تروریستی که شنبه شب در جرمانا در حومه دمشق صورت گرفت، مجددا بر این امر تاکید دارد که ارتباط محکمی میان تبانی‌کنندگان در کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس و دیگر مناطق در جهان با رژیم صهیونیستی وجود دارد. وزیر اطلاع‌رسانی سوریه با بیان اینکه هدف اسرائیل از تکرار چنین عملیات‌هایی در سوریه ضربه زدن به امت اسلامی و نابود کردن آثار اخلاقی و ملی آنهاست، خاطرنشان کرد: ما هزاران جوان داریم که آماده قربانی شدن و فداکاری در راه فلسطین هستند. الزعبی عنوان داشت: رهبرانی که قدرت خود را از درآمدهای نفتی دارند، عربستان، قطر، رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهوری ترکیه و دولت بزدل وی و اسرائیل کسانی هستند که از چنین حملاتی سود می‌برند. وی ادامه داد: سوریه ، حزب‌الله لبنان و گروه‌های مقاومت فلسطین در برابر چنین جنایت‌هایی با تمام قدرت ایستادگی می‌کنند.  الزعبی خاطرنشان کرد: اسرائیل و همپیمانانش احساس شکست می‌کنند و هر وقت این احساس به آنها دست می‌دهد وحشی‌گری‌هایشان بیشتر می‌شود. ساختمانی که هدف قرار گرفت یک ساختمان مسکونی بود که زنان و کودکان نیز در آن حضور داشتند و این شیوه اسرائیل است. کابینه سوریه نیز حمله وحشیانه به شهروندان شهر جرمانای سوریه و در راس آنها سمیر قنطار از فرماندهان مقاومت لبنان و قدیمی‌ترین اسیر زندان‌های رژیم صهیونیستی را بشدت محکوم کرد.
واکنش صهیونیست‌ها به ترور سمیر قنطار
در نخستین واکنش مقام‌های رژیم تل‌آویو به ترور سردار اسرای لبنان در ریف دمشق، یوآف گالانت، وزیر مسکن رژیم صهیونیستی گفت: «این خوب است که افرادی مانند سمیر قنطار، بخشی از دنیای ما نباشند».
زندگینامه سردار اسرا
سمیر قنطار در سال 1963 در خانواده‌ای از طایفه دروز  در روستای عبیه در ارتفاعات استان جبل لبنان چشم به جهان گشود در دوران نوجوانی به هسته‌های نخستین مقاومت لبنان پیوست. در سال 1979 در جریان عملیات نفوذی به عمق سرزمین‌های اشغالی در شهر ساحلی  صهیونیست‌ها موسوم به نهاریا به اسارت نظامیان رژیم صهیونیستی درآمد و به 542 سال زندان محکوم شد. سمیر قنطار بعد از اعلام این حکم در دادگاه رژِیم صهیونیستی گفت اسرائیل هیچگاه 524 سال باقی نخواهد بود که بتواند مرا در زندان‌هایش نگاه دارد. نخست‌وزیران رژیم صهیونیستی  در 30 سال گذشته همواره بر ادامه اسارت  وی پافشاری  می‌کردند اما مقاومت مردم لبنان سرانجام سران این رژیم را به آزادی این اسیر مقاومت مجبور کرد و بار دیگر وعده صادق سید مقاومت محقق شد. سمیر در دوران طولانی اسارت در پاسخ به پیشنهاد صهیونیست‌ها مبنی بر آزادی به شرط اظهار ندامت، اینگونه پاسخ می‌دهد: اگر لحظه‌ای برسد که آزادی من از زندان به یک امتیاز‌دهی کوچک یا اظهار ندامت مشروط شود من هرگز این آزادی همراه با ننگ را نخواهم پذیرفت و دشمن حتی یک کلمه ندامت از من نخواهد شنید و ملت‌ها بدانند که من هرگز به پیمان خود با مقاومت خیانت نخواهم کرد. بسام قنطار، برادر سمیر قنطار می‌گوید: سمیر شدیدترین شکنجه‌ها را در سال‌های طولانی اسارت  تحمل کرد. او به یکی از رهبران مقاومت اسیران در داخل زندان تبدیل شد، ده‌ها بار اعتصاب غذا کرد و چندین بار تا مرز شهادت هم رفت. مادر سمیر قنطار که 30 سال دوری فرزند را با صبوری تاب آورده بود بعد از آزادی فرزندش از اسارت می‌گفت:  سمیر بعد از 30 سال اسارت فقط شکل ظاهریش تغییر کرده اما همچنان بر افکار و آرمان‌های خود ثابت‌قدم است، راهی که فرزندم رفت مایه افتخار من است. در این سال‌ها با اطمینان به وعده سیدحسن نصرالله یقین داشتم که سمیر آزاد خواهد شد و لحظه‌ای شک نکردم. آرزو می‌کنم پیروزی نهایی با آزادی تمام فلسطین محقق شود و جشن واقعی آن روز است.
پیروزی را در چشم تو می‌بینم
سمیر قنطار در زمان اسارت خود  در نامه‌ای خطاب به رهبر مقاومت اینگونه  می‌نویسد: با تو سخن می‌گویم از امید به  آینده درخشان و پیروزی امت و از عزت و شرف و سربلندی و نه سازش و امتیازدهی به دشمن. به راهی که تو رهبری آن‌ را به دوش داری ایمان دارم و پیروزی را در چشمانت و سخنانت می‌بینم. سوگند می‌خورم که تنها میدان نبرد و مبارزه با اشغالگران جایگاه من است تا در آن به ملت خود و خون شهدا ادای دین کنم و مبارزه را تا پیروزی ادامه خواهم داد.
سمیر قنطار که در سال 2008 در قالب علمیات مبادله اسرا آزاد شد  در کتابی تحت عنوان ناگفته‌های 30 سال اسارت خاطرات دوران اسارتش را اینگونه تعریف می‌کند: بازجویان برای گرفتن اعتراف با استفاده از ادوات جراحی، جراحت مرا تشدید و به بدنم برق وصل می‌کردند. صدای ناله‌های زندانیان در طول شبانه‌روز در محوطه زندان شنیده می‌شد، شدت شکنجه‌های روحی و روانی به قدری بود که بعد از اتمام بازجویی‌ها وقتی برای نخستین‌بار اجازه ملاقات با نماینده صلیب سرخ به من داده شد، وزن من به 45 کیلوگرم رسیده بود. وی در ادامه این کتاب می‌نویسد: صهیونیست‌ها بعد از جنگ 33 روزه به من گفتند اگر از مقاومت جدایی خود را اعلام کنی سنیوره (نخست‌وزیر وقت لبنان) تو را آزاد خواهد کرد اما من نپذیرفتم، چراکه ایمان داشتم این مقاومت است که مرا آزاد خواهد کرد. سمیر قنطار در دوران اسارت مدتی با شهید فتحی شقاقی، مدیرکل جنبش جهاد اسلامی همبند بود. همنشینی با ایشان توفیقی شد که با اندیشه‌های امام خمینی(ره)  و انقلاب اسلامی ایران آشنا شود، ضمن اینکه تاثیر‌پذیری از روند فزاینده پیروزی‌های مقاومت اسلامی لبنان موجب شد تا به‌طور جدی شیفته مکتب اهل بیت شود و در نهایت به مذهب تشیع تشرف یابد.
 

دکتر حمیدرضا اسماعیلی: حدود 25 سال [ربع قرن] از تشکیل نظام «تک‌قطبی» در جهان می‌گذرد؛ نظامی که طی آن غرب با فروپاشی بلوک شرق و با محوریت ایالات متحده برای ایجاد نظم نوین بین‌الملل، انواع سیاست‌ها و برنامه‌ها را بدون آنکه رقیبی جدی در مقابل خود ببیند، به اجرا گذاشت. در خاورمیانه هم چندین پروژه از جنگ اول خلیج‌فارس تا امروز برای محقق ساختن «خاورمیانه بزرگ» یا «خاورمیانه جدید» به اجرا درآمد. در این دوره با توجه به تک‌قطبی شدن جهان تصور دولت‌ها و سیاستمداران در نقاط مختلف جهان، این بود «مقاومت» در برابر سیاست‌های حاکمان نظام بین‌الملل نادرست است و منافع کشورها را به خطر می‌اندازد. با این مفروض، برخی دولتمردان ایرانی و نظریه‌پردازان سیاسی تلاش کردند در جهت توجیه و مشروعیت‌بخشی به حاکمیت نظام تک‌قطبی، جمهوری اسلامی را به پذیرش آن ترغیب سازند و خواستار کنار گذاشتن شعار «استقلال» از سوی جمهوری اسلامی شوند.
فارغ از هرگونه بحث و نقدی در این‌ باره و در این نوشتار، پرسش‌های مهمی که امروز بیش از هر زمان دیگر در 2 دهه اخیر مطرح است، این است: «آیا نظام تک‌قطبی جهان با توجه به تحولات اخیر در حال تبدیل به نظام دوقطبی است و قطب جدیدی در حال شکل‌گیری است؟» یا آنکه «این تحولات در آن حد جدی نیستند که ساختار فعلی نظام بین‌الملل را دچار دگرگونی سازند؟» قطعاً برای سیاستمدارانی که چشم به آینده دارند و براساس تحلیل و پیش‌بینی آینده، برنامه‌ریزی کرده و رفتار خود را تنظیم می‌کنند، این پرسش‌ها نمی‌تواند کم‌اهمیت باشد تا به سادگی از کنار آنها بگذرند.
طبق قاعده کل و جزء، و اینکه جزء از کل متأثر است، آینده تمام اجزای جهانی از کل متأثر است. حتی آینده جوامعی که دارای استقلال هستند به طور مستقیم از نظام بین‌الملل تأثیر می‌پذیرد. اگر این نظام تک‌قطبی باشد سیاست‌هایی را ایجاب می‌کند و اگر دوقطبی باشد سیاست‌های دیگری را می‌طلبد. فهم تحولات بین‌الملل حتی برای افرادی که مسائل داخلی را پیگیری می‌کنند مانند همان تحولات داخلی اهمیت دارد و بدون شناخت روابط و قواعد حاکم بر نظام بین‌الملل، شناخت تحولات داخلی هم دشوار است. بازیگران داخلی کشورها در نقش‌هایی که برعهده می‌گیرند، متناسب با همین ساختارها و فرآیندها عمل می‌کنند.
اگرچه در طول 2 دهه گذشته همواره بحث‌هایی درباره آینده‌ای که نظام تک‌قطبی به پایان می‌رسد مطرح بوده اما امروز بیش از هر زمان دیگری این احتمال قوت گرفته است. امروز به صراحت برخی نویسندگان آمریکایی از پیدا شدن قطب جدیدی که در آن کشورهایی چون روسیه، چین، آلمان، هند و ایران نقش دارند سخن می‌گویند. در این میان بحران سوریه بزرگ‌ترین آزمون برای رقم خوردن تحولات جدید جهانی به شمار می‌آید و در این بین، روسیه نقش مهمی بر عهده دارد. از سوی دیگر بعید است بتوان باور کرد ورود مسکو به این میدان مقطعی بوده و احیاناً با کسب موفقیت در آنجا به دوران پیش از بحران سوریه بازمی‌گردد. روسیه‌ای که در سودای احیای قدرت از دست رفته خویش قرار دارد، همواره نشان داده در پی بازسازی آن قدرت است. درست است این قدرت دیگر با ایدئولوژی گذشته به دست نخواهد آمد اما به نظر می‌رسد این کشور برای تولید ایدئولوژی جدید خود که مهم‌ترین ضعف آن محسوب می‌شود، به پروژه‌های جدیدی رو آورده است.
از بزرگ‌ترین آسیب‌هایی که امروز می‌توان در کشور بویژه میان نومحافظه‌کاران مشاهده کرد، این است که آنها در اتاق‌های فکر خود به طور جدی به این پرسش نمی‌پردازند. در واقع اگر اندیشمندان و استراتژیست‌های ایرانی به طرح جدی این پرسش‌ها و مطالعه درباره آنها نپردازند، ممکن است فردا دیر باشد. گویی نومحافظه‌کاران ایرانی نمی‌خواهند از مفروض خویش درباره «ثبات نظام تک‌قطبی جهان با محوریت آمریکا» که آن را مسلم گرفته‌اند عدول کنند. ادعا این نیست که در آینده نزدیک «قطعاً» نظام جدیدی متولد خواهد شد اما نمی‌توان این تحولات را نادیده گرفت و به از سادگی از کنار آنها گذشت. تجربه تلخ عدم شناخت تحولات بین‌المللی را ایرانیان از زمان قاجار به این طرف فراوان داشته‌اند و از این جهت آسیب‌هایی هم به کشور وارد شده است. علت لطمات قاجار به ایران آن نبود که نخبگان سیاسی آن افراد بی‌سواد و نادانی بودند. اتفاقاً الیگارشی زمان قاجار در عصر خویش در زمینه‌های مختلف افرادی آگاه بودند و نباید با آن نگرش قالبی، رفتار قاجار را تحلیل کرد. آنچه به این نوشته مربوط می‌شود آن است که نخبگان سیاسی قاجار در شناخت نظام بین‌الملل ناتوان بودند و لاجرم از تولید سیاست خارجی مبتنی بر شناخت واقعی از زمان خویش بازماندند و حتی برخی از آنان به 2 دسته «روسوفیل» و «انگلوفیل» تقسیم شدند. این تقسیمات سیاسی نتیجه همان نظام بین‌الملل و عدم سیاست خارجی قاجار بود که به‌وقوع پیوست.
این آسیب‌شناسی به ایرانیان و بویژه «نومحافظه‌کاران» هشدار می‌دهد اگر انگاره‌ها و مفروضات خویش را مسلم و قطعی در نظر بگیرند و در پی یافتن پاسخی مناسب برای پرسش‌های مهم فوق برنیایند ممکن است از تحولات عقب بمانند. برای یافتن پاسخ این مساله نمی‌توان از مشارکت جامعه علمی کشور در کنار نهادهای مربوط، درباره مطالعه دقیق درباره کشورهایی چون روسیه، چین، آلمان و... چشم پوشید. در بخش‌های مختلف علوم انسانی باید مطالعه درباره آن کشورها به طور تخصصی صورت گیرد و با عمومی کردن بحث‌ها جامعه علمی کشور را هم در آنها مشارکت داد. امروز متأسفانه سطح مباحث سیاسی بسیار تنزل ‌یافته و در این رقابت‌ها دانش سیاسی جامعه و نخبگان علمی کشور افزایش چندانی نمی‌یابد. این وضعیت را با پرداختن به موضوعاتی از این دست می‌توان بهبود داد.

رسول ناظری: «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهوری دچار بیماری روحی و آشفته‌حال ترکیه که در بحران ساقط کردن جنگنده سوخو 24 روسیه، به فشارها و تهدیدهای مقامات روس گرفتار شده با به میان کشیدن پای ایران به این مساله، موضوع جدیدی را در روابط تهران - آنکارا گشود.
اردوغان با طعنه درباره مواضع مقامات دولت ایران درباره ساقط شدن جنگنده روسی توسط ترکیه و افشاگری رسانه‌های ایران درباره روابط نفتی ترکیه با داعش گفت: «با رئیس‌جمهور ایران صحبت کردم و هشدار دادم شما در برخی اشتباهات [درباره اتهامات روسیه به ترکیه] شرکت دارید. بعد از این بود که چنین افترائاتی از ادبیات مسؤولان ایران و برخی منابع خبری [در ایران] حذف شد».
در حالی که افکار عمومی جهان در بحران جنگنده سوخو24، ارتش و دولت ترکیه را مقصر می‌داند، اظهارات ضدایرانی اردوغان کاملا غیرمنتظره و نامناسب بود بنابراین انتظار می‌رفت واکنش و اقداماتی متناسب علیه ترکیه اتخاذ شود.
«حسین جابرانصاری»، سخنگو و رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در واکنش به اظهارات اخیر رئیس‌جمهور ترکیه، در بیانیه‌ای به صورت خنثی و غیرمستقیم به این اظهارات پاسخ داد. در این بیانیه ضمن دعوت از کشورهای همسایه به رعایت نزاکت و احترام متقابل در روابط و پرهیز از ماجراجویی و مسؤولیت‌پذیری در اتخاذ مواضع سیاسی، آمده بود: «ادامه پیگیری سیاست‌ها و اتخاذ مواضعی که خواسته یا ناخواسته منجر به حمایت از تروریسم در سوریه و عراق شده است، تنها به تشدید بحران کنونی در منطقه و افزایش مشکلات کشورهایی منجر می‌شود که به اجرای چنین سیاست‌هایی ادامه می‌دهند».
همین واکنش سرد و غیرمستقیم وزارت امور خارجه، دوباره واکنش تند و تیز ترکیه را در پی داشت. سخنگوی وزارت خارجه ترکیه گفت: «از این اظهارات شگفت‌زده شده‌ایم!»
وی با بیان اینکه رؤسای جمهوری ایران و ترکیه با یکدیگر به صورت تلفنی صحبت کرده‌اند که این مکالمه ضبط شده و موجود است، گفت: «از سخنان اخیر مقامات ایرانی و نیز وزارت امور خارجه ایران تعجب می‌کنیم».
سخنگوی وزارت خارجه ترکیه همچنین گفت: «ما به اندازه و متناسب حرف می‌زنیم و پنهان کردن این حرف‌ها از مردم ایران و نیز تحریف سخنان اردوغان، اخلاقی نیست».
وزارت امور خارجه ایران اگر حرف‌های رئیس‌جمهور ترکیه و هشدار وی به آقای روحانی را نادرست و غیرواقعی می‌داند باید واکنشی به مراتب محکم‌تر و قاطع‌تر را به اظهارات اردوغان نشان می‌داد. در بیانیه سخنگوی وزارت امور خارجه به صورت کلی از همسایگان [بدون نام بردن از ترکیه] خواسته شده نزاکت را رعایت کنند و ادعای مقامات ترکیه درباره هشدار به آقای روحانی رد یا تایید نشده است. همین واکنش سرد و ضعیف وزارت امور خارجه باعث شد مقامات ترکیه دوباره مواضع تندتری علیه ایران اتخاذ کنند.
«مولود چاووش ‌اوغلو»، وزیر خارجه ترکیه با حمله به مواضع ایران گفت: «ما با سیاست ایران در عراق و سوریه اختلاف داریم و این سیاست‌های طایفه‌‌ای ایران بسیار خطرناک است». بعد از وزیر خارجه، «احمد داوود اوغلو»، نخست‌وزیر ترکیه نیز دوباره لفاظی‌های ترکیه علیه ایران را تکرار کرد و گفت: «اگر ایران به رویکرد خصمانه خود در قبال ترکیه ادامه دهد، روابط آنکارا- تهران تا حد زیادی دچار آسیب خواهد شد».
این در حالی است که سیاست خارجی ترکیه طی سال‌های اخیر از جمله نقاط ضعف اصلی حزب عدالت و توسعه ترکیه بود تا جایی که این حزب را تا پای شکست در انتخابات پیش برد اما در انتخابات زودهنگام، دولت ترکیه با سیاستی کثیف همراه با گرفتن جان تعداد زیادی از شهروندان ترک و کُرد خود، با استفاده از حربه ناامنی و بی‌ثبات‌سازی ترکیه موفق شد رای دوباره مردم را کسب کند. برعکس ایران، ترکیه در مسائل منطقه‌ای نظیر بحران سوریه و عراق در موضع ضعف قرار دارد، به همین دلیل این ما هستیم که باید از موضع قدرت با ترکیه رفتار کنیم در حالی که به دلیل ضعف در سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری در دستگاه دیپلماسی دولت یازدهم، عکس این موضوع را شاهد هستیم.
با این حال، در غیاب سیاست مشخص و ضعف وزارت امور خارجه در برابر لفاظی‌های مقامات ترکیه علیه ایران، مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل جور آقای ظریف و دیگر مقامات دولت را کشید و پاسخی مناسب به ترک‌ها داد. «علی‌اکبر ولایتی» در مصاحبه‌ای با اشاره به اظهارات ترک‌ها گفت: «هر کسی باید در حد و اندازه خودش حرف بزند». وی ادامه داد: «ایران کشوری مقتدر و با تاریخ چند هزار ساله است و با این اقتدار در منطقه و تأثیرگذاری در صحنه بین‌الملل با این سخنان که خارج از محاسبات دقیق بیان می‌شود، مواضعش را تغییر نمی‌دهد».

رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام تأکید کرد: «بیان این سخنان باعث ایجاد تنش خواهد شد».
چیزی که مشخص است اینکه وزارت امور خارجه با مبنا قرار دادن «شعار تنش‌زدایی و روابط مسالمت‌آمیز» بسیاری دیگر از اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از جمله اصل «عزت، حکمت و مصلحت» را کنار زده و برای جلوگیری از دلخوری کشورهای منطقه در برابر آنها موضع دست پایین را گرفته و باعث شده منافع ملی و عزت جمهوری اسلامی ایران زیر سوال برود؛ این راهکار در این 2 سال موجب عقب‌نشینی بیشتر کشور و جلو آمدن‌های بی‌پایان کشورهایی شده است که در برابر ایران، قدرتی به حساب نمی‌آیند.
دولت رجب طیب اردوغان غیر از سیاست خارجی در مسائل اقتصادی نیز آسیب‌پذیر و نسبت به آن بسیار حساس است. دولت می‌تواند با استفاده از همین ابزار و دیگر ابزارهای موجود در دیپلماسی نظیر احضار کاردار یا سفیر ترکیه در تهران به دولت آنکارا هشدار بدهد با ایران و ایرانی باید با زبان تکریم و احترام سخن بگوید؛ همان‌طور که رئیس‌جمهور محترم در روز تحلیف گفت ولی در عمل خبری از آن نیست و با این دست‌فرمان دیپلماسی حداقل تا 2 سال آینده هم خبری از آن نخواهد بود!

حجت‌الاسلام و المسلمین سید سعید لواسانی*: دیدیم که محور جامعه اسلامی عدالت است، چنانکه محور انسانیت ما عدالت است. توضیح بیشتر اینکه انسان موجودی است که با 2 قوه اندیشه و انگیزه حرکت می‌کند. اندیشه ما را به فهمیدن و ادراک‌ می‌کشاند و انگیزه مبدأ کردار و رفتار ماست بنابراین دانشمندان اخلاق گفته‌اند انسان در مجموع 4 قوه دارد: عقل، عمل، شهوت و غضب. اگر حرکات و سکنات انسان که در این 4 قوه تنظیم می‌شود، تحت حاکمیت قوه عاقله و تحت ضابطه عقل باشد، نوعی اعتدال در انسان پدید می‌آید که نخست موجب پیدایش 3 فضیلت حکمت، عفت و شجاعت در انسان می‌شود و در مرحله بالاتر  نوعی هماهنگی بین قوای چهارگانه تحت رهبری عقل به وجود می‌آید؛ این هماهنگی را عدالت نامند که کمال قوای چهارگانه است. پس عدالت کمال همه قوای درونی آدمی است بنابراین فضایل انسانی 4 نوع هستند: حکمت، عفت، شجاعت و عدالت که مبدأ همه آنها عقل است و کمال‌شان عدل.
جامعه اسلامی نیز همین ویژگی را دارد. جامعه‌ای اسلامی است که دارای حکمت، عفت، شجاعت و عدالت باشد. حکمت به این معنا که قدرت درک حقایق نظری و عملی را داشته باشد بنابراین حکمت قوای محرکه جامعه به سوی سعادت است. علم و فناوری و قدرت‌های سخت و نرم تحت ضابطه حکمت است که خود را در جامعه نمایان می‌کنند. عفت یعنی اینکه شهوات انسانی تحت حاکمیت عقل و قانون الهی قرار گیرد تا انسان‌ها از اسارت هواهای نفسانی رهایی یابند و به آزادی حقیقی برسند. در حقیقت عفت فضیلتی است که آزادی و استقلال جامعه را تضمین می‌کند. شجاعت فرمانبرداری قوه غضب از عقل و اندیشه است، تا عمل انسانی مبتنی بر بصیرت، حکمت، علم، استقامت و صبر باشد. شجاعت، جامعه را از ترس و انجام‌ کارهای بدون برنامه و آینده‌نگری باز می‌دارد. یعنی در عین حال که همواره آرمان‌ها و اهداف، مدنظر دولتمردان و آحاد جامعه است، گام‌ها به سوی اهداف حساب‌شده و دقیق و مبتنی بر برنامه است. اما عدالت هماهنگی همه قواست، به‌گونه‌ای که همگی تحت ضابطه عقل و شرع درآیند و بین آنها کشمکش نباشد و افراط و تفریط در هیچ امری پیدا نشود و فضیلت مربوط به هر قوه ظاهر شود بنابراین عدالت کمال همه قوای انسانی است و کمال جامعه اسلامی است که موجب می‌شود جامعه همواره رو به اعتدال و تدبیر داشته باشد؛ اعتدال و تدبیری اسلامی، نه آمریکایی و وارداتی که عین افراط و تفریط است! در این صورت است که جامعه اسلامی بر مبنای ملکه‌های حکمت، عفت و شجاعت حرکت می‌کند، زیرا تدبیر امور سه‌گانه فوق و هماهنگی و آمیختگی آنها را عدالت (عدالت عاقلانه) برعهده دارد بنابراین عدالت حاصل هماهنگی و آمیختگی ملکات سه‌گانه است. به تعبیر دیگر حکمت، عفت و شجاعت اجزای عدالت هستند، زیرا مقتضای عدالت آن است که قوای شهوت و غضب تحت مهار عقل درآیند و بین عقل به مثابه فرمانده و حاکم، و شهوت و غضب به مثابه فرمانبر، هماهنگی و آمیختگی به وجود‌ آید که به هیچ‌وجه از هم قابل تفکیک نباشند و این در صورتی است که عدالت بر همه ارکان جامعه و همه وجود انسان حاکم باشد؛ چه قوای ادراکی و چه قوای تحریکی.
بنابراین هر فضیلت و کمالی که در آحاد انسان‌ها بروز و ظهور دارد و در جامعه ظاهر می‌شود، به دلیل آن است که عدالت درونی آنهاست. بله! لازمه عدالت تسلط بر خود و بر جامعه است تا هیچ‌گاه از جاده حق خارج نشود و گرفتار ستم نشود: «الْیَمِینُ وَ الشِّمَالُ مَضَلَّهٌ وَ الطَّرِیقُ الْوُسْطَى هِیَ‏ الْجَادَّهٌ» [نهج البلاغه: 58]  عدالت راه وسطی است که بین آن افراط و تفریط است. مثل شجاعت که فضیلت قوه غضبیه است، راه وسط و عادلانه‌ای بین تهور، بی‌باکی، جُبن و ترس است که رذیله افراطی و تفریطی قوه غضبیه هستند که خروج از جاده عدل است. در حقیقت عدل همان «الطریق الوسطی» است که میان 2 رذیله افراطی و تفریطی است و هیچ‌یک از آن دو نیست. این معنای عام عدل است که همه امور انسانی را دربردارد. وقتی می‌فرماید: «وَ کَذلِکَ جَعَلْناکُمْ أُمَّهً وَسَطاً» [بقره: 143] به این معناست که جامعه اسلامی جامعه‌ای عادلانه است که در آن هیچ ستمی راه ندارد، اندیشه و علم، اخلاق و ملکات، رفتار و گفتار، صنعت و اقتصاد، سیاست و قضاوت، دولت و ملت همگی بر میزان عدل رفتار می‌کنند.
به این دلیل است که تحصیل عدالت کار آسانی نیست و با نصیحت حاصل نمی‌شود، بلکه استقامت در راه و هدف می‌خواهد: «وَ أَنْ لَوِ اسْتَقامُوا عَلَى الطَّرِیقَه لَأَسْقَیْناهُمْ ماءً غَدَقاً؛ و اگر در راه درست، پایدارى ورزند، قطعاً آب گوارایى بدیشان نوشانیم». [جن: 16] استقامت و پایداری در مسیر و راه عدل که راه ثبات ایمان و اخلاق و عمل دینی است، ملازم با برکات الهی است اما این مهم به آسانی به دست نمی‌آید. اینگونه است که عدالت ‌محور همه سیاست‌ها و برنامه‌ها و قوانین ما می‌شود و به مثابه ارزش نخست، همه مفاهیم ارزشی دیگر را تحت پوشش خود قرار می‌دهد.  
* امام جمعه شمیرانات