چرا آمریکاییها درباره واکنش ایران به فشارهای اقتصادی جدید نگرانی ندارند؟
تحریمهای انتخاباتی
گروه سیاسی: یک تحریم جدید؛ اینبار به بهانه توان دفاعی جمهوری اسلامی ایران! شاید باورکردنی نباشد اما سرعت تحریمها و فشارهای جدید اقتصادی دولت آمریکا علیه ایران بسیار زیاد شده و به طور نسبی به هفتهای یک اقدام اقتصادی ضدایرانی رسیده است. طی 3 هفته گذشته قانون محدودیت تردد به خاک آمریکا، مصوبه برداشت 2 میلیارد دلاری از داراییهای بلوکهشده ایران در آمریکا و اکنون تحریم جدید موشکی، نشان میدهد در آمریکا یک بسته فشار جدید علیه جمهوری اسلامی ایران در دوران پسابرجام در نظر گرفته شده است. اینبار دولت آمریکا مستقیما دست به کار شده و از طریق وزارت خزانهداری به دنبال اعمال یک تحریم جدید به بهانه توانایی موشکی ایران است. وزارت خزانهداری آمریکا در نامهای به کنگره این کشور اعلام کرده است دولت قصد دارد تحریمهای جدیدی علیه ایران اعمال کند. این تحریمها به بهانه آزمایش اخیر موشک عماد توسط ایران است. خبرگزاری فارس به نقل از روزنامه والاستریتژورنال گزارش داده است مقامات آمریکایی میگویند این افراد و شرکتها در ایران، هنگکنگ و امارات مستقر هستند. این تحریمها دو شبکه مرتبط با ایران را که به ادعای واشنگتن در برنامه موشکی ایران نقش داشتهاند، هدف قرار داده است. بر این اساس، داراییهای این شرکتها و افراد در بانکهای آمریکایی بلوکهشده و اتباع آمریکایی یا خارجی از مراوده مالی با آنها منع خواهند شد. به نوشته والاستریتژورنال، شرکت بازرگانی «مبروکه» (Mabrooka) مستقر در دوبی و «حسین پورنقشبند»، بنیانگذار این شرکت به دلیل کمک ادعایی به ایران برای تهیه فیبر کربن برای استفاده در برنامه موشکی، در فهرست تحریمها قرار گرفتهاند. همچنین شرکت دیگری در هنگکنگ با نام «آنهوی لند گروپ»
(Anhui Land Group Co) که آن هم به ادعای واشنگتن با آقای پورنقشبند در ارتباط بوده، برای ایجاد خط تولید فیبر کربن همکاری کرده است. فیبر کربن از جمله مواد مهم مورد استفاده در موشک برای ایجاد مقاومت در برابر گرمای شدید است. علاوه بر این، 5 مقام وزارت دفاع ایران در حوزه پشتیبانی نیروهای مسلح و شرکتهای وابسته به آن که در زمینه برنامه موشکی فعال هستند، در فهرست تحریم قرار میگیرند. واشنگتن از جمله دلایل اعمال این تحریمها را ارتباط با شرکت توسعه معادن کرهشمالی که از سوی آمریکا تحریم شده، عنوان کرده است. آمریکا همچنین ایران را به اعزام تکنیسین به کرهشمالی برای فعالیت مشترک در زمینه صنایع دفاعی و موشکهای بالستیک، متهم کرده است. «سید جواد موسوی»، مدیر اقتصادی گروه صنعتی شهید همت و همچنین «سیدمهدی فرحی» و «سید محمد هاشمی» که از آنها با عنوان اعضای ارشد پشتیبانی نیروهای مسلح یاد شده، از جمله افرادی هستند که در لیست تحریمها قرار میگیرند. آمریکاییها درباره نسبت تحریم جدید با برجام نیز توضیح دادهاند. یک مقام آمریکایی گفته است براساس توافق هستهای وزارت خزانهداری حق تحریم افراد مرتبط با برنامه موشکی، تروریسم و حقوق بشر ایران را برای خود حفظ کرده و این مساله از موضوع هستهای جداست. این ادعا البته منافاتی با آنچه پیش از این منتقدان در ایران نسبت به حفرههای برجام هشدار میدادند؛ ندارد. در قطعنامه 2231 نیز محدودیتهای موشکی و حق اعمال فشار به ایران به این بهانه گنجانده شده است. البته تحریم جدید موشکی آمریکا هنوز اعمال نشده است. وال استریت ژورنال در گزارشی نوشت کاخ سفید هنوز زمانبندی مشخصی برای ابلاغ این تحریم جدید ارائه نکرده است. مقامات کاخ سفید گفتهاند دولت باراک اوباما همچنان به مقابله با برنامه موشکی ایران متعهد است و تحریمهایی که در وزارت خزانهداری آمریکا آماده شده بود، همچنان روی میز است.
آن سکوت و این دستور!
شاید کسی انتظار آن را نداشت که حسن روحانی، رئیسجمهور ایران در واکنش به تحریم جدید آمریکا علیه ایران واکنش نشان دهد. باراک اوباما 2 هفته قبل مصوبه کنگره درباره محدودیت تردد به خاک آمریکا برای شهروندان 38 کشور دوست آمریکا را امضا کرد. ایالات متحده آمریکا برای شهروندان 38 کشور دوست خود این امتیاز را ایجاد کرده است تا در طول سال به مدت 90 روز بدون ویزا بتوانند در آمریکا حضور داشته باشند. با این حال اما قانون محدودیت تردد میگوید در صورتی که این شهروندان به ایران سفر کنند؛ امتیاز حضور بدون ویزا در آمریکا به مدت 5 سال لغو شده و آنها تا 5 سال باید برای ورود به خاک آمریکا ویزا دریافت کنند! این قانون در واقع یک ضربه هولناک به صنعت توریسم ایران است و قطعا هزینههای غیرقابل جبران آن بزودی مشخص میشود. از سوی دیگر این قانون محدودیتهای تجاری فراوانی نیز برای ایران ایجاد میکند و ریسک سرمایهگذاری خارجی در ایران را افزایش میدهد. این قانون نقض صریح برجام است و تعهد 1+5 درباره عادی شدن روند تجارت با ایران را نقض میکند! در ایران دولت حسن روحانی نهتنها واکنش قاطعی به این نقض برجام و تحریم جدید علیه ایران نشان نداد بلکه اعضای تیم مذاکرهکننده هستهای تلاش کردند این اقدام اوباما را توجیه کنند! حسن روحانی نیز ترجیح داد نسبت به این ماجرا سکوت کند. در موضوع مصوبه کنگره مبنی بر برداشت 2 میلیارد دلاری از داراییهای بلوکهشده ایران نیز واکنش قاطعانهای از سوی دولت مشاهده نشد و اینبار نیز حسن روحانی سکوت کرد. با این حال اما او روز پنجشنبه در واکنش به روی میز قرار گرفتن تحریم جدید موشکی ایران واکنش نشان داد و به وزیر دفاع دستور داد پروژههای موشکی ایران دنبال شود! او به سردار حسین دهقان نوشت: «از آنجا که ظاهراً دولت آمریکا در نظر دارد در ادامه سیاستهای خصمانه و دخالت نامشروع و غیرقانونی خود در زمینه حق تقویت قدرت دفاعی جمهوری اسلامی ایران، اقدام به افزودن افراد و مؤسسات جدیدی در فهرست تحریمهای ظالمانه قبلی نماید؛ لازم است در چارچوب سیاستهای دفاعی مصوب، برنامه تولید انواع موشکهای مورد نیاز نیروهای مسلح با سرعت و جدیت بیشتری ادامه یابد. همچنین در صورت تکرار اینگونه اقدامات غلط و مداخلهجویانه از سوی آمریکا، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح موظف است با استفاده از همه امکانات، برنامهریزی جدیدی برای گسترش توانمندیهای موشکی کشور بهعمل آورد». اگرچه واکنش رئیسجمهور به اقدام ضدایرانی کاخ سفید را باید به فال نیک گرفت اما نگاه واقعبینانه به ماجرا میگوید اساسا این واکنش آقای رئیسجمهور را نمیتوان مقابله دولت با تحریم جدید تلقی کرد. 2 نکته در اینباره قابل تامل است:
1- برنامههای موشکی ایران و به طور کلی دفاعی ایران دارای یک مکانیسم دستوری مشخص است و اساسا پروژههای دفاعی ایران در یک مسیر دیگر برنامهریزی، هدایت و اجرا میشود؛ مسیری که اگرچه دولتها در آن حضور دارند اما نقش دولتها تنها در اندازه تامین اعتبارات است و بس! بنابراین چه آقای روحانی برای پیگیری برنامههای موشکی نامه مینوشت و چه نمینوشت؛ برنامههای موشکی ایران دنبال خواهد شد!
2- آقای روحانی در ماجرای قانون محدودیت تردد به خاک آمریکا که نقض برجام بود چرا واکنش نشان نداد؟ به هر حال حتی نزدیکان دولت و اعضای کابینه نیز صراحتا اعلام کردند این قانون برجام را نقض کرده است؛ چرا آن زمان واکنشی از ناحیه رئیسجمهور صورت نگرفت؟ از سوی دیگر قانون محدودیت تردد به خاک آمریکا هم به لحاظ هزینه مادی برای کشور و هم به لحاظ اعمال فشار به شهروندان ایران دامنهای بسیار وسیعتر از گزینه روی میز تحریم جدید موشکی دارد! یعنی اگر در تحریم جدید تعدادی شرکت و افراد دخیل در حوزه دفاعی ایران تحریم شوند اما در نقض برجام و قانون مجازات مسافران به ایران؛ میلیونها ایرانی و ایرانگرد در ایران و سراسر جهان با یک تحریم مواجه میشوند. ضمن اینکه با این قانون بخش وسیعی از صنعت ایران بویژه صنعت توریسم ایران آسیب میبیند. خب! چرا آقای روحانی در قبال این قانون که به مراتب هزینهسازتر از تحریم جدید موشکی است واکنشی نشان نداد؟
بنابراین میتوان گفت واکنش آقای روحانی به تحریم جدید موشکی اساسا به عنوان یک اقدام متقابل دولت ایران در مواجهه با دولت اوباما تلقی نمیشود!