گروه سیاسی: تنش میان ایران و آل‌سعود روز گذشته نیز با اخباری جدید همراه بود. در ادامه اقدامات سخیف و کینه‌توزانه آل‌سعود نسبت به مردم ایران، آنها پادشاه کویت را نیز راضی کردند تا عجالتا سفیر خود را از تهران فرا بخواند. پس از آل‌سعود، امارات عربی متحده، بحرین، جیبوتی و سودان هر کدام به شکلی در کمپین سعودی شرکت کردند. روز گذشته پادشاهی کویت نیز به این ائتلاف پیوست و این کشور سفیر خود در ایران را فراخواند. این درحالی است که در ابتدای شروع به کار دولت یازدهم، پادشاه کویت پس از 18 سال به ایران آمد و این سفر به‌عنوان فصل جدید در روابط منطقه‌ای ایران قلمداد شد با این حال اما تصمیم پادشاه کویت برای پیوستن به ائتلاف سعودی‌ها علیه ایران نشان داد برخلاف تصور رایج در دولت مستقر در ایران، معادلات در منطقه آنگونه که آنها تصور می‌کنند، نیست.  به گزارش «وطن امروز»، روز گذشته در ایران مقامات دولتی رفتاری متفاوت نسبت به آنچه تاکنون نسبت به آل‌سعود در پیش گرفته بودند؛ نشان دادند. حسن روحانی، رئیس‌جمهور که از سوی بخش وسیعی از افکار عمومی به خاطر تاخیر در صدور پیام تسلیت برای شهادت آیت‌الله نمر و همچنین ادبیات تند علیه معترضانی که وارد سفارت عربستان شده بودند، مورد انتقاد بود روز گذشته موضع متفاوتی نسبت به این ماجرا گرفت. روحانی که به‌رغم پیام تند خود علیه عوامل ورود به سفارت و دستور دستگیری آنها، با قطع رابطه آل‌سعود و برخی دیگر از اعراب مواجه شده بود، روز گذشته ترجیح داد موضعی متفاوت اتخاذ کند.  او دیروز اعدام آیت‌الله شهید نمر توسط آل‌سعود را یک جنایت غیرانسانی توصیف کرد و با تشبیه تلویحی آل‌سعود به داعش، گفت جواب انتقاد، بریدن سر نیست. روحانی البته در ادامه با اشاره به این رفتار غیرانسانی آل‌سعود تصریح کرد عکس‌العمل افکار عمومی به این جنایت آل‌سعود کاملا طبیعی است.  به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری، حسن روحانی روز گذشته در دیدار وزیرخارجه دانمارک با اشاره به اعدام شیخ نمر، رهبر شیعیان عربستان به دلیل انتقاد از دولت ریاض، اظهار داشت: پاسخ انتقاد نباید سر بریدن باشد و امیدواریم کشورهای اروپایی که همواره به مساله حقوق بشر واکنش نشان می‌دهند در این زمینه هم به وظایف حقوق بشری خود عمل کنند. رئیس‌‌جمهور با تأکید بر اراده جمهوری اسلامی ایران برای روابط خوب با همسایگان، گفت: طبیعی است که جنایت علیه حقوق اسلامی و انسانی، عکس‌العمل افکار عمومی را در پی خواهد داشت.  روحانی خاطرنشان کرد: البته دولت عربستان برای اینکه بر جنایتش نسبت به سربریدن یک رهبر دینی در کشور خود سرپوش بگذارد، دست به اقدام عجیبی زده و رابطه سیاسی خود را با جمهوری اسلامی ایران قطع کرده است در حالی که بی‌تردید هیچ‌گاه اینگونه اقدامات نمی‌تواند آن جنایت بزرگ را بپوشاند.  رئیس‌جمهوری تصریح کرد: ایران بهترین راه‌حل برای رفع اختلاف بین کشورها را مذاکره و دیپلماسی می‌داند و شرایط امروز منطقه به گونه‌ای است که همه کشورها باید برای مبارزه با تروریسم با یکدیگر همکاری و رایزنی داشته باشند و معتقدیم کشورهای منطقه با اتحاد می‌توانند منطقه را از خطرات تروریسم پاکسازی کنند.  وی مبارزه با تروریسم را یکی از محورهای همکاری بین ایران و کشورهای عضو اتحادیه اروپایی دانست و گفت: تهران آمادگی دارد برای مبارزه با تروریسم با دیگر کشورها و از جمله کشورهای اتحادیه اروپایی همکاری‌ داشته باشد.  روحانی تاکید کرد: باید برای مبارزه با تروریسم و عاری کردن جهان از افراط و خشونت در چارچوب قطعنامه (wave) مجمع عمومی سازمان ملل، اقدامات و برنامه‌های خود را به صورت هماهنگ ادامه دهیم.  رئیس‌جمهوری همچنین در ادامه با اشاره به برخی اقدامات ضروری برای ریشه‌کنی تروریسم، اظهار داشت: در مبارزه با تروریسم اول باید کشورهایی که به هر نحو به تروریست‌ها کمک می‌کنند تحت فشار قرار بگیرند. مخفی نیست که چه کشورهایی به گروه‌های تروریستی کمک‌های مالی می‌کنند، چه کسانی از تروریست‌ها نفت می‌خرند و چه کشورهایی سلاح و تجهیزات در اختیار آنها قرار می‌دهند یا مرزهای خود را برای عبور و مرور تروریست‌ها از گوشه و کنار جهان باز گذاشته‌اند.  وی تصریح کرد: مساله دیگر در مبارزه با تروریسم این است که باید در این موضوع کاملاً جدیت داشته و از همه امکانات تبلیغاتی، اطلاعاتی و عملیاتی خود علیه تروریست‌ها استفاده کنیم. رئیس‌جمهوری اضافه کرد: تفاوتی وجود ندارد که فردی که مورد تهاجم تروریست‌ها قرار گرفته دارای چه ملیت، دین و مذهبی است لذا مهم است که موضع‌گیری‌ واحدی نسبت به همه انسان‌هایی که بی‌گناه کشته می‌شوند، اتخاذ شود.  روحانی همچنین تأکید کرد: اسلام دینی است که صددرصد با ترور و تروریسم مخالف است و باید توجه داشت که قضاوت نادرست برخی رسانه‌ها نسبت به اسلام باعث می‌شود تروریست‌ها بتوانند از بین جوامع سربازگیری کنند و این مساله دامی است که خود تروریست‌ها پهن کرده‌اند و نباید در آن گرفتار شد.  رئیس‌جمهوری با اشاره به آیه‌ای از قرآن کریم مبنی بر اینکه کشتن یک انسان بی‌گناه به معنای کشتن همه انسانیت است، اظهار داشت: مسیر دین از مسیر تروریست‌ها جداست و نباید اجازه داد برنامه‌های تبلیغاتی در این زمینه در مسیر انحرافی قرار گیرد.
نوبخت: سعودی‌ها می‌خواهند شکست‌های سوریه و عراق را جبران کنند
محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت روحانی نیز روز گذشته درباره قطع رابطه عربستان موضع‌گیری کرد. وی در این‌باره به مبدأ این ماجرا یعنی شهادت آیت‌الله نمر اشاره کرد و گفت: این اقدام غیرانسانی، بدوی و داعش‌گونه‌ای است که در به شهادت رساندن روحانی شهید نمر انجام شد. این اقدام نشان از نوعی واکنش دولت عربستان بعد از شکست سیاست‌هایش در عراق و سوریه است. به گزارش تسنیم، وی افزود: عربستان در سیاست‌های خود در منطقه عربی به شکست رسیده است برای همین این دست اقدامات برای خنثی کردن این شکست‌ها در حال انجام است.  نوبخت به قطع رابطه اشاره و تصریح کرد: در سی و چند سال پس از پیروزی انقلاب، خیلی از قدرت‌های بزرگ این قطع رابطه را تجربه کردند. عربستان نشان می‌دهد از روی ناپختگی و کم‌تجربگی این کار را کرده، هر چند دولت بزرگ جیبوتی هم کنارش باشد!

علی هدایت: تحلیل حوادث و رویدادهای اجتماعی، پس از وقوع  به این دلیل که از جهت‌دهی به حافظه تاریخی مردم و تاثیرگذاری بر رفتارهای آتی جامعه در موقعیت‌های مشابه برخوردار است، مهم ارزیابی می‌شود. با این احتساب باید پاسخی برای سوال‌های تاریخی همچون تاثیر خشم انقلابی مردم در تجمع مقابل سفارتخانه‌های عربستان در اعتراض به اعدام شیخ شهید باقرالنمر، روحانی عالیقدر حجازی، بیابیم. آیا وقایع مذکور در کل به نفع جمهوری اسلامی و تقویت جریان عدالتخواه حامی مرجعیت شیعه در جوامع اسلامی و حتی تحریک هیات حاکمه جوامع غربی به ترک موضع بی‌طرفی و بی‌قیدی تمام شد؟
  انقلابی‌گری عاقلانه
انسان هوشمند در شرایط تسلط بر قوای خود، از تخریب اموال دیگران و تعدی به حقوق قانونی آنها خودداری می‌کند و قانون‌شکنی بالذات مطلوب ارزیابی نمی‌شود اما در بحران‌های همگانی که با تحریک مضاعف و شدید احساسات فروخورده جامعه‌ای داغدیده و به خشم آمده همراه است، «شور انقلابی» نیز بر واکنش‌ها تاثیر می‌گذارد. تربیت احساسات جامعه در بحبوحه حوادث امکانپذیر نیست اما می‌توان برای وقایع و فجایع احتمالی آماده شد و به خشم مردم جهت داد.
ورود به سفارت عربستان قطعا عملی خلاف قانون محسوب می‌شود و در توجیه سیاسی میان این واقعه و مثلا حمله مردم انقلابی مصر به سفارت اسرائیل و آتش زدن آن تفاوت وجود دارد.
اما باقی قضایا چطور؟ آیا انقلابی‌گری مردم در به راه‌انداختن تجمع خودجوش و خشمگینانه مقابل سفارت و کنسولگری عربستان به کلیت جریان ضد سعودی در فضای جهانی کمک کرد؟
  محکومیت جهانی آل‌سعود
انقلابی‌گری جوانان ایرانی در فضای ارتباطات رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی تاثیری شگرف در آشکارسازی «جنایت هولناک سعودی‌ها» در قتل یک مرجع شیعه به جرم «افساد فی‌الارض» با شمشیر، داشته است. به نحوی که مشهورترین رسانه‌های غربی که در موضوع حمله به شیعیان نیجریه و اسارت و تعدی به شیخ زکزاکی و جنگ یک‌ساله یمن، سکوت پیشه کرده بودند و از اظهار کمترین حد واکنش سیاسی و حتی خبری نیز خودداری می‌کردند، مجبور به اختصاص خط یک خبری خود به وقایع ایران شدند. این دقیقا خلاف استدلالی است که رسانه‌های غربگرای داخلی و بی‌بی‌سی فارسی کوشیدند در اذهان عمومی جا بیندازند. بی‌بی‌سی فارسی در اقدامی مضحک، مدعی شد: «حرکت انقلابی مردم در ابراز خشم مقابل سفارت و کنسولگری سعودی، سرخط خبری را از ریاض به تهران منتقل کرد و موجب شد خون شیخ نمر به هدر رود(!)»  این خونخواهی رسانه رسمی سلطنتی انگلیس برای روحانی شیعه حقیقتا گویای بسیاری از مسائل است. در کذب بودن این گمانه‌سازی همین بس که نه‌تنها خروش بموقع ایرانیان انقلابی در حمایت از کیان اسلام، منجر به موفقیت سعودی‌ها در «مظلوم‌نمایی» و «رفع و رجوع» اعدام شیخ نشد، بلکه همه کشورهای غربی حامی سعودی از جمله خود سیاستمداران آمریکایی را وادار کرد برای حفظ «قدرت تاثیرگذاری بر آینده خاورمیانه» هم که شده، خط خود را از آل‌سعود جدا کنند!
کاخ سفید در حالی که مسلمانان حجاز اعدام شیخ را از چشم آمریکا و شخص اوباما می‌دیدند، اعلام کرد پیش از اعدام‌ها نظر منفی خود را به آل‌سعود اعلام کرده و درباره تنش شدید میان ایران و عربستان هشدار داده بود.
هیلاری کلینتون از مجریان و متفکران طرح «خاورمیانه جدید» در وزارت خارجه آمریکا نیز به اصل موضوع ارتباط آمریکا و آل‌سعود خدشه وارد کرد و ضمن انتقاد شدید از این اقدام سعودی‌ها گفت: «ما با دولت‌هایی در ارتباطیم و در برخی موضوعات با آنها همکاری می‌کنیم که در بسیاری از سیاست‌ها و ارزش‌ها با ما مغایرت دارند».
وزارتخانه‌های اغلب کشورهای اروپایی از جمله آلمان و فرانسه نیز اعدام شیخ نمر را بشدت محکوم کردند و از سازمان‌های حقوق بشری خواستند به موضوع در اسرع وقت رسیدگی کنند.
برخی احزاب از جمله حزب اتحاد نود سبزهای آلمان و حزب استقلال انگلیس نیز خواهان قطع رابطه دولت‌هایشان با سعودی‌ها شدند. کامرون، نخست‌وزیر انگلیس تحت فشارهای داخلی، سفرش به ریاض را لغو کرد و در رفتاری حماقت‌بار تنها به محکوم کردن مجازات «اعدام» پرداخت.
شکست بایکوت 24 ساعته
اما رسانه‌ها به این حد بسنده نکردند! از جمله ساندی‌تایمز انگلیس در گزارشی جالب نوشت: «ملک سلمان با این جنایت آخرین پادشاه عربستان است».
روزنامه‌ها و رسانه‌های آمریکایی نیز تاثیر این جنایت را بر آینده خاورمیانه با توجه به تنها ماندن بیش از پیش عربستان به عنوان متحد رسمی آمریکا و اسرائیل در منطقه، جدی ارزیابی کردند و ارتباط آمریکا با رژیم ضد حقوق بشری آل‌سعود را لطمه به آبرو و حیثیت ایالات متحده خواندند. تصاویر تجمعات و اعتراضات مردم غرب آسیا در آتش زدن تصویر و آدمک پادشاه سعودی در کنار شعارهایی که آل‌سعود را حامی صهیونیسم و ترور در منطقه می‌خواند، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های غربی یافت و آبروی خاندان مجری اهداف صهیونیسم در منطقه را به باد فنا داد.
هشتگ‌هایی که «کلمه انگلیسی سعودی» را به «ISIS» یا همان داعش متصل کرده بود در کنار هشتگ‌های اختصاصی «قتل نمر» و «اعدام نمر» و «شهادت نمر» در صدر اخبار شبکه‌های اجتماعی قرار گرفت؛ اتفاقی که در ایام کریسمس حقیقتا بی‌نظیر ارزیابی می‌شود.
همه وقایع خبری و دیپلماتیک مذکور در روز دوم انتشار خبر اعدام شیخ نمر و پس از اقدام انقلابی جوانان شجاع و پرشور کشورمان در مشهد و تهران، رخ داد و در 24 ساعت اول پس از فاجعه، نه‌تنها خبررسانی در سطح وسیع رخ نداد بلکه شاهد نوعی بایکوت هوشمندانه دیپلماتیک در غرب و رسانه‌های آن بودیم.
شورش علیه امپراتوری ترور
حرکت انقلابی ایرانیان در به راه افتادن اعتراضات گسترده ضد آل‌سعود در عراق و بحرین و پاکستان و ترکیه و مالزی و سایر کشورهای اسلامی نیز موثر واقع شد. در اوج اعتراضات مردم تهران و مشهد، تصویر جوانان حزب‌اللهی ایرانی که در رفتاری اسلامی، پرچم مزین به ذکر «لااله‌الاالله» عربستان را با احترام پایین کشیده و روی دست حمل می‌کردند، در شبکه‌های اجتماعی با هشتگ «الله اکبر» کاربران و «ما همه نمر هستیم» بازنشر می‌شد و شورآفرینی در خاورمیانه ضد آل‌سعود را تقویت می‌کرد.
اینها نشانه‌هایی بارز از تاثیر مثبت «انقلابی‌گری آرمانی» توأم با عقلانیت ایرانی- اسلامی بر تحولات جهانی است. حرکت پیشرو مردم توانست حساب ذخیره «قدرت نرم جمهوری اسلامی» را که با عقب‌نشینی‌های مکرر دیپلماتیک، تضعیف شده بود با دوپینگی ویژه سرشار کند. حال تصور کنید اگر به چنین نمایه قدرتمندی، ابزارهای پیشرفته «دیپلماسی انقلابی» نیز اضافه شود، برش نظام تا چه اندازه در فضای بین‌المللی بیشتر می‌شود.
آشتی با متحد اسرائیل؟!
دوئل اسلام آمریکایی و اسلام ناب محمدی(ص) با فروکش کردن غبار فتنه‌ها و آشکار شدن مرزبندی میان حامیان صهیونیسم در منطقه که زیر پرچم اسلام، منافقانه پنهان شده بودند، نزدیک شده است و ایران در این رویارویی بزرگ «علمدار» است. برخلاف تصویرسازی ساختگی که از «شعله‌ور شدن اختلافات فرقه‌ای» به دنبال قطع روابط ایران و عربستان می‌شود، ترس اصلی بان‌کی‌مون و سیاستمداران غربی از جای دیگری آب می‌خورد، چرا که هم اکنون نیز جنگ رسمی میان تروریست‌های اجاره‌ای ائتلاف سعودی- صهیونیستی و مسلمانان حقیقی، در جریان است و اتفاقا غرب در کنار تروریست‌ها ایستاده است! مشکل در شکست نقشه دیپلماتیک ایجاد روابط پایدار سیاسی- اقتصادی میان ایران و عربستان با هدف تبدیل کشورمان به متحدِ متحد اسرائیل در منطقه است. سیاستی که حتی در اوج خشم مردم ایران از فاجعه منا و فضاسازی سعودی‌ها برای معرفی حجاج ایرانی به عنوان عامل وقوع حوادث مذکور نیز ادامه یافت. در آینده زوایای این نقشه مهم و کلیدی در مسیر اجرای سیاست «خاورمیانه جدید» را فاش خواهیم کرد.
رسیدیم اما با تأخیر...
در حاشیه پاسداشت حرکت انقلابی مردم کشورمان در صیانت از مرزهای اسلامی، تذکر برخی واقعیات تاریخی نیز مهم است. بازی در ساختارهای تعبیه شده توسط لیبرالیسم برای تخلیه هیجانات انقلابی، از قدرت تقویت نقشه‌های استعماری در منطقه و جهان برخوردار است. استعمارگران بسیار علاقه‌مندند حرکت‌های اعتراضی ما نسبت به جنگ‌افروزی‌ها، جنایات ضدبشری و فجایع بزرگ منطقه‌ای که با چراغ سبز غرب رخ می‌دهد در حد واکنش‌های کم اثر مجازی با هشتگ و لایک‌پراکنی بدون حضور واقعی و نمایش خشم، کنترل شود. با این احتساب شاید اگر هماوردی مردم مسلمان کشورمان در برابر فجایع نیجریه و هتک حرمت مرجع عالیقدر و سید بزرگ زکزاکی، فجایع منا و هتک حرمت نوجوانان ایرانی، نمود واقعی داشت، سر شیخ نمر بر نی آل یزید نمی‌رفت.
شاید اگر در برابر نسل‌کشی مردم مظلوم یمن، انقلابی در صحنه حاضر می‌شدیم و به لبخندهای دستگاه دیپلماسی جهانی در گردهمایی‌های دروغین به اصطلاح صلح، اعتماد نمی‌کردیم، امروز نمر زنده بود و خمینیون نیجریه در آرامش روزگار می‌گذراندند و جنگ یمن نیز پایان یافته بود.
فراموش نکنیم تحمل فجایع بشری و خون دل خوردن در سکوت، همچون اقلیتی بی‌عمل و مظلوم، گستاخی ظالمان صهیونیست منطقه را به دنبال خواهد داشت. پس تقویت عملگرایی برآمده از انقلابی‌گری عاقلانه، به نفع ایران و کل جهان است و از قدرت ایجاد «وحدت» میان همه عدالت‌طلبان و آزادگان جهان برخوردار است. قدرت از آن ملت‌هاست حتی اگر دولت‌ها نخواهند! یا علی مددی.

 

هادی محمدی*: اگر دعوای کاخ سفید، کنگره و لابی‌صهیونیستی در محتوای برجام را جدی تلقی کنیم، یک توافق سه‌جانبه در بین آنها این شد که در اجرای تعهدات آمریکایی برجام، «رندی» و «دبه ‌کردن» را با هدف حداکثرسازی امتیازات آمریکایی و حداقل‌سازی امتیازات ایرانی، به اجرا بگذارند و در یک مسیر موازی و شبیه‌سازی‌شده از سناریوی هسته‌ای، برنامه فشار، تحریم و شانتاژ درباره توان موشکی ایران نیز آغاز شود و تا هر میزانی که می‌توانند، تحریم‌های تعلیق‌شده را بازگردانند. در بین 3 موضوع «حقوق بشر»، «تروریسم» و «توان موشکی ایران»، آنچه امروز هم برای رژیم صهیونیستی و دیگر رژیم‌های دیکتاتوری و البته آمریکا و پایگاه‌های غربی در منطقه اولویت و فوریت دارد، توان موشکی ایران است. لذا سناریوی بحران‌سازی موشکی نیز همانند سناریوی هسته‌ای با یک دروغ آغاز می‌شود و سخنگوی پنتاگون و یک مجموعه رسانه‌ای، برای جریان‌سازی افکار عمومی وارد میدان می‌شوند و روی خبر دروغین شلیک موشک از قایق‌های تندرو سپاه به سمت ناو هواپیمابر آمریکایی متمرکز می‌شوند. ادبیات به‌کاررفته در این گزارش‌های خبری دارای چند کلیدواژه معنادار است. «ناو آمریکایی در مسیر آبراه بین‌المللی در حال حرکت بوده»، «قایق‌های سپاه موشک‌پرانی کردند»، «اقدام تحریک‌آمیز»، «ناامن‌کننده»، «رفتار غیرعادی» و... این کلیدواژه‌ها را تشکیل می‌دادند. آنچه در این کلیدواژه‌های هدفمند به لحاظ مفهومی گنجانده شده این است که «سپاه، یک سازمان با رفتار کودکانه و غیرعاقل است که ابزارهای موشکی خطرناکی در دست دارد و از این ابزار در محیط‌های حساسی مانند تنگه هرمز به نحوی استفاده می‌کند که تهدید برای کشتیرانی در آب‌های بین‌المللی است». یعنی در گام اول این سناریو، باید تصویری نابهنجار، تهدیدگونه و غیرعاقلانه از سپاه به افکار عمومی منطقه و جهان منتقل و مخابره شود. مقدمه هر اقدام بین‌المللی و حقوقی علیه سپاه، ایجاد پذیرش مفهوم «تهدید امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی» و «عنصر نابهنجار، مداخله‌گر و بی‌انضباط» در افکار عمومی جهان است. این کار آغاز شده و رسانه‌های عربی و غربی در کنار مراکز مطالعاتی و راهبردی آمریکایی، بر سپاه و تصویردهی از آن در جهان متمرکز شده‌اند. کاخ سفید و کنگره و لابی صهیونیستی، از این منظر که ایران در آستانه انتخابات پارلمانی و مجلس خبرگان نیز قرار دارد، اتفاق نظر دارند و تخریب سپاه و سپاه‌ستیزی را یک الزام حیاتی در روندهای سیاسی داخل ایران نیز می‌دانند.
هدف و ماهیت سناریوی جدید آمریکا، بازدارندگی و مهار توان موشکی ایران است که معادله امنیتی و توازن قدرت در منطقه را به زیان شرکای آمریکا تغییر داده. سناریوی جدید آمریکا برای توازن موشکی از واکنش در مورد آزمایش موشکی «عماد» آغاز و با داستان‌سرایی دروغین درباره شلیک موشک به ناو آمریکا عملیاتی شده است و با پیوند دادن این رخدادها با قطعنامه شورای امنیت و گاه نیز با مفاد برجام، زمینه‌های حقوقی در سطح ملی آمریکا و در جهان را فراهم می‌کنند. «اجماع‌سازی» گام بعدی است که اگر شورای امنیت، آمادگی نداشته باشد، از مجمع ‌عمومی و تشکل‌های موازی جهانی به‌نام ائتلاف‌های مبارزه با تروریسم و امثال آن، استفاده خواهد شد. قوانین مصوب کنگره علیه سپاه - که تلاش خواهد شد به دیگر کشورها هم تسری یابد و آن را الزام‌آور کند - گام بعدی این سناریو است. تجربه مذاکرات هسته‌ای و برجام و مدل مذاکراتی و سطح تحلیل از نوع رفتار آمریکا که در دولت تدبیر و امید آقای دکتر روحانی متجلی شد، تجربه گرانبهایی است که کاملا نشان می‌دهد تعامل‌ با غرب، چه هزینه‌های سنگینی برای نظام برجا گذاشته است. این تجارب مهم و مدل رفتاری در قبال آمریکا باید در راهبردهای مقابله‌گری با آمریکا و سناریوهای آن منظور شود.
* کارشناس ارشد سیاسی و بین‌الملل

حسین قرایی: سال‌ها پیش که کاست‌های کویتی‌پور را گوش می‌دادم خیلی با این اشعار دمخور بودم و زمزمه می‌کردم:
«تو را امواج دریا می‌شناسند
تو را شن‌های صحرا می‌شناسند
تو را‌ ای منجی دل‌های عالم!
تمام کهکشان‌ها می‌شناسند»
   و شعرهای دیگری از این دست که در مراسم روضه‌خوانی و سینه‌زنی بیشتر جلوه‌گر بود. وقتی کتاب‌های «عبدالرحیم سعیدی‌راد» را تورق می‌کردم، چشمم به این دوبیتی افتاد و متوجه شدم این دوبیتی‌ها ساخته و پرداخته ذهن خلاق اوست. با علاقه خاصی کتاب‌هایش را خواندم. مفاهیم پرمغز و روان در رگ‌های شعر این شاعر انقلاب موج می‌زند.    تقریبا همه شعرهای  منتشر شده سعیدی‌راد را خوانده‌ام ولی همیشه «ساعت به وقت دلتنگی» را که گزیده اشعار این شاعر جنوبی است بیشتر دوست داشته‌ام. حتم دارم، هنرمندانه سرودن این اشعار است که دوست داشتن اشعار را سبب شده است.
   «عبدالرحیم سعیدی‌راد» در سال 1346 در شهر دزفول متولد می‌شود و شاعرانه دزفولی بودن خویش را یادآور می‌شود:
«اهل دزفولم، مرامم سادگی است
روح شرجی‌های خوزستانی‌ام»  (ساعت به وقت دلتنگی ص 30)
   «شاعر – نویسنده» دزفولی ما، شعر پرمضمون و خوش‌تراشی با عنوان «من یک شاعر دولتی‌ام» دارد که در نوع خودش ارجمند است. او در این شعر ارزش‌های انقلاب اسلامی را به رخ می‌کشد و با بیانی مطالبه‌آمیز و انقلابی اینگونه آغاز می‌کند:
«من یک شاعر دولتی‌ام
و از اینکه
لهجه انگلیسی یا فرانسوی ندارم
دلتنگ نیستم».
   روحی که در این شعر حاکم است من را یاد شعرهای «از نخلستان تا خیابان» علیرضا قزوه می‌اندازد:
«... من یک شاعر دولتی‌ام
زیرا برای برادرم که در کربلای 4 مفقود شد
شعر گفته‌ام
و از «سید مهدی» گفته‌ام که چشمانش را به آسمان بخشید
و شعرهایم را بر تابوت‌های خالی همرزمانم
حک کرده‌ام
اعتراف می‌کنم
که یک شاعر دولتی‌ام
زیرا از هیچ سفارتخانه‌ای برای چاپ کتاب‌هایم پول نگرفته‌ام
و جرمم این است
که به همه پابرهنه‌های میهنم بدهکارم».  (همان ص 253)
   سعیدی‌راد، با توجه به مطالعاتی که در حوزه زبان و ادبیات فارسی دارد، توانسته از این انباشته فرهنگی استفاده کافی را ببرد و خلاقیت زلال خود را با این انباشته‌ها جمع کند و ترکیب‌های بدیع بیافریند؛ «سیب نگاه ص 235 / اطلسی‌های پست مدرن ص 247 / زنبیل تابستان ص 263 / کبوتر امن یُجیب ص 294 / بغض قتلگاه ص 304 / زمزم یاد ص 312» و استفاده از همین ترکیب‌های تازه است که تنفس در حال و هوای شعری او را به صبحی دل‌انگیز پیوند می‌زند.
وقتی به دنیای شعر سعیدی‌راد گام می‌نهی، توجه به فرهنگ عاشورا و فرهنگ انتظار جزو ویژگی‌های محتوایی او قلمداد می‌شود. او در کوشیدن این معانی شیعی از قالب سپید، مدد می‌جوید و دقیقا از همین پنجره مضامین تازه را با کلماتی امروزی یادآور می‌شود. توجه به شعر «ایستگاه» می‌تواند این نکته باریک را برای مخاطب شعر او تبیین کند:
«ایستگاه روزهای ابری
ایستگاه شعرهای سوخته
ایستگاه خواب‌های تعبیر نشده،
هر جا قدم می‌گذاری
یک ایستگاه صلواتی درست می‌شود.
حتی قنوت نمازم
ایستگاه لبخند مهربان توست.
تا کدام ایستگاه
به دنبالت می‌کشانی‌ام؟»  (همان ص 240)
   همان طور که در پی آمد، نگاه حماسی و شوق‌آمیز شاعر به فرهنگ عاشورا جزو ویژگی‌های شعری‌اش محسوب می‌شود. سعیدی‌راد، سعی دارد تکرار عاشورا را در این زمان در شعرهایش تماشایی کند.
   طرح و فرهنگ عاشورا در شعر نسبتا کوتاه «خیابان عباس» - که شاعر آن را نذر شهدای بمب‌گذاری‌های کربلا کرده - قابل توجه است:
«ق
    ط
       ر
          ه

قطره
در خودم ذوب می‌شوم
وقتی هنوز «عمرسعد»
در «بین‌الحرمین» چارنعل می‌تازد
و شمر
در خیابان‌های «عباس‌بن‌علی» بمب می‌کارد
و بچه سه ساله در «میدان مشک»
تشنه تشنه
پر پر می‌شود.
قربان مظلومیتت یا اباعبدالله!»     
(همان ص 236)

   در سال‌های اخیر توجه به کوتاهه‌سرایی در کشور رشد قابل ملاحظه‌ای داشته است. شاعر در «طرح‌واره‌ها» می‌کوشد همه حرف‌هایش را با ایجاز دلنشین کند. برخی شاعران در طرح‌هایشان بویی از دلنشینی و لذت شاعرانه قابل استشمام نیست اما  در برخی طرح‌های سعیدی‌راد، این دلنشینی به چشم می‌آید، به عنوان مثال او در شعری، شهید را به خورشید تشبیه می‌کند و از آن «استعاره مصرحه» می‌سازد یعنی علاوه بر دلنشینی و خوش‌تراشی  واژه‌ها به خوش قیافه و قافیه بودنشان نیز نگاه دارد، نگاهی که خلاقیت در آن درخشش دارد؛
«خورشید / از سنگر شب بیرون خزید / «قناسه»‌ای / پیشانی‌اش را بوسید.»
(همان ص 281)
   هرچند در مجموعه موفق «ساعت به وقت دلتنگی» شاعر هنوز دلداده علیرضا قزوه و سلمان هراتی است و این دلدادگی باعث می‌شود مثل آنها سخن بگوید و گاهی اوقات ردپای تقلید از این شاعران در شعرش دیده می‌شود اما شعرهای زیبایی از او در همین مجموعه به چشم می‌خورد، به تعدادی از این شعرها توجه کنید:
«غروب، ابرهای بی‌باران / هنوز هم کاج‌های پنجشنبه / کلاغ می‌بارند»  
(همان ص 287)

«چاقو، ترنج، نفس‌های تند / هنوز هم با صدای تلفن / دستم را می‌برم»  
(همان ص 288)

«دل به این قطارها مبند / شهدا / از آسمان می‌آیند»  (همان ص 290)

واژه‌های دلتنگم / قله‌ای را فتح نکرده‌اند / و رکورد عاشقی را نشکسته‌اند / عاشق، دوپینگ نمی‌کند.»
(همان ص 293)  
سعیدی‌راد، شاعری است که در «نثر شاعرانه» نیز غور کرده است و از همین چشم‌انداز، تعدادی دفتر نثر شاعرانه (قطعه ادبی) منتشر کرده که قوی و مستحکم در این ژانر ادبی، جلوه کرده است. نثرهای شاعرانه او را می‌توان در آینه کتاب‌های «حق با آفتابگردان‌هاست»، «همین»، «دیگر عرضی ندارم» به تماشا نشست.
   با خواندن نثرهای شاعرانه این شاعر متوجه خواهید شد سادگی و صمیمیت، 2 خصلتی است که می‌توان به نام «عبدالرحیم سعیدی‌راد» چسباند.
   وقتی نثرهای شاعرانه این شاعر را می‌خوانید اصلا نمی‌توانید متوجه شوید که او فوق لیسانس زراعت و اصلاح نباتات  دارد. گاهی اوقات او را پدری مهربان می‌بینید که با واژه‌ها حرف‌های دلنشینی  برای پسرش می‌زند، گاهی اوقات او را در لباس بسیجی کلمات مشاهده می‌کنید که دوست دارد دغدغه‌های نسل خودش را از رهگذر همین واژه‌ها به امروزی‌ها انتقال دهد و... در حقیقت شاعرِ ما در نثرهای شاعرانه‌اش علاوه بر استفاده هنرمندانه از صنایع لفظی و معنوی و تخیل، به فکر اندیشه نیز هست.
   به هر روی «عبدالرحیم سعیدی‌راد» از زمره شاعران و نویسندگان انقلاب اسلامی است که هنوز هم که هنوز است با خاطرات معطر سال‌های حماسه و خطر و عشق واژه‌ها را آذین می‌بندد:
«پوتین‌های ترکش خورده‌ام در فکه جا مانده‌اند / چفیه‌ام بر مانع خورشیدی اروند / یکی زمان را کمی به عقب هل  بدهد / کوسه‌ها رحم ندارند / «سید‌جمشید» را از آب بیرون بکشید». (همان ص 213)
   حضور امثال «سعیدی‌راد» پویایی و مانایی شعر و نثر انقلاب اسلامی را سبب می‌شود. خواندن آثار این هنرمند بی‌ادعا ما را به سمت امیدوار زیستن و عاشقانه زیستن می‌کشاند. پس بیراه نیست که همین الان کتاب «همین» را مطالعه کنید.

گروه سیاسی: حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای، رهبر حکیم انقلاب اسلامی صبح دیروز سه‌شنبه در دیدار آقای «عبدالله عبدالله» رئیس اجرایی دولت افغانستان، مساله «اتحاد اقوام» در افغانستان را مهم‌ترین راه علاج مشکلات این کشور خواندند و با اشاره به سوابق و ظرفیت‌های فراوان همکاری ایران و افغانستان خاطرنشان کردند: جمهوری اسلامی ایران «امنیت، آرامش و پیشرفت افغانستان» را «امنیت و پیشرفت» خود می‌داند. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تحسین ابتکار تشکیل دولت وحدت ملی و اظهار امیدواری درباره حل مشکلات افغانستان افزودند: ان‌شاءالله دولت وحدت ملی شکل حقیقی و واقعی پیدا کند، زیرا راه علاج مشکلات افغانستان، ایجاد وحدت واقعی در میان اقوام و مسؤولان است. رهبر انقلاب با اشاره به سابقه همزیستی مسالمت‌آمیز شیعه و سنی و اقوام مختلف افغانستان گفتند: ما از قدیم مردم افغانستان را به عنوان مردمی صبور، قانع، سختکوش و دیندار و برخوردار از ذوق ادبی می‌شناسیم اما اختلافات اقوام و زمینه‌های دوگانگی، هر ملتی را ضعیف می‌کند. ایشان با یادآوری حمایت‌های ایران از ملت افغانستان از جمله مخالفت منحصربه‌فرد جمهوری اسلامی با اشغالگری شوروی و حمایت از مجاهدان افغانستانی، افزودند: جمهوری اسلامی اکنون نیز در کنار افغانستان و میزبان حدود
3 میلیون نفر از اتباع آن است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای حضور 16 هزار دانشجو و فارغ‌التحصیل افغان در ایران را فرصتی ارزشمند برای افغانستان برشمردند و خاطرنشان کردند: دولت افغانستان باید با تعیین مشوق‌هایی، این دانش‌آموختگان را برای بازگشت و خدمت به کشورشان ترغیب کند. رهبر انقلاب، با اشاره به ظرفیت‌ها و امکانات فراوان ایران در بخش‌های علمی، فنی و اقتصادی و همچنین وجود منابع طبیعی و انسانی غنی در افغانستان افزودند: افزایش سطح همکاری‌ها به نفع هر دوطرف است و باید با صمیمیت و همکاری، برخی اختلافات نظیر مساله آب‌های مرزی حل شود. ایشان با انتقاد از سیاست منزوی کردن مجاهدین افغانستان در سال‌های گذشته تأکید کردند: منزوی کردن مجاهدین با عناوینی نظیر «جنگ‌سالاران» سیاست غلطی است و در کشوری که در معرض تهاجم نظامی و فتنه‌ای فراگیر قرار دارد خود مردم باید با روحیه مجاهدت آماده دفاع از کشورشان باشند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، قدرت نداشتن در دفاع از خود را زمینه‌ساز ورود و دخالت بیگانگان خواندند و افزودند: دیدیم که آمریکایی‌ها در افغانستان چقدر انسان‌ها را کشتند و ضررهای زیادی وارد کردند و هنوز نیز دست بر نمی‌دارند. رهبر انقلاب با تحسین روحیه مقاومت مردم افغانستان در مقابل اشغالگری و تجاوزات «انگلیس، شوروی و در سال‌های اخیر آمریکا»، گفتند: روحیه مقاومت و دینداری در مردم افغانستان بسیار عمیق و در تاریخ معروف است که هیچ اشغالگری نتوانسته در افغانستان دوام بیاورد.
در این دیدار که آقای جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور نیز حضور داشت، آقای «عبدالله عبدالله» رئیس اجرایی دولت افغانستان با تشکر از حمایت‌های ایران از دولت و ملت افغانستان، گفت: تشکیل دولت وحدت ملی در افغانستان نسخه خوبی بود و از مشکلات زیادی جلوگیری کرد. رئیس اجرایی دولت افغانستان، مشکل اصلی این کشور را ناامنی و وجود گروه‌های تروریستی خواند و گفت: تلاش می‌کنیم با توکل به خداوند، وحدت و حمایت‌های مردم و همچنین با همکاری و حمایت برادران و دوستان ایرانی که از دوران جهاد و مقاومت تاکنون همچنان ادامه داشته است، مشکلات را رفع و عدالت را در تمام بخش‌ها تأمین کنیم. آقای عبدالله با قدردانی از حمایت‌های رهبر معظم انقلاب از ملت افغانستان و همچنین دستور اخیر ایشان برای تحصیل دانش‌آموزان افغانستانی، افزود: این
حمایت‌های ارزشمند جایگاه خاص و برجسته‌ای از ایران در میان ملت و دولت افغانستان ایجاد کرده است. وی افزود: زمینه‌های خوبی برای همکاری ایران و افغانستان وجود دارد که در مذاکرات با مقامات ایرانی تلاش می‌کنیم راه‌های افزایش همکاری‌ها را بررسی و دنبال کنیم.
 

محمدرضا کردلو: هرآینه تحولات سیاسی و اجتماعی در قالب انقلاب‌ها و جنبش‌های دینی عمیق باشد، دگرگونی‌های ژرفی نیز در ادبیات و بویژه شعر به وجود می‌آورد. ادبیات با اجتماع بویژه از دیدگاه تعهد و مسؤولیت‌پذیری پیوندی طبیعی دارد. هیچ جامعه‌ای در گذر اعصار و دوره‌ها، مردمانش را بدون رنج و بی‌زحمت به عصر دیگر منتقل نکرده است. «درد» مشترک‌ترین واژه برای همه بشریت است؛ از آدم نخستین تا فرزندانش در هزاره چندمین و مگر می‌شود شاعری متعهد که در میان آدم‌ها زندگی می‌کند، بی‌تفاوت از کنار همه این دردها و اتفاقات بگذرد؟ به قول یک ادیب فرانسوی: «و برای شاعر همین بس که وجدان ناآرام عصر خویش باشد». در شعرهای آیینی و ادبیات حوزه انقلاب اسلامی، اما فراتر از یک «وجدان ناآرام»، شاعران معاصر انقلاب خود به عنوان کنشگران فضای سیاسی و اجتماعی وارد عمل شده‌اند. این موضوع و شناخت حق و باطل همواره در تاکیدات رهبر معظم انقلاب به شاعران، وجود داشته است. ایشان در دیدار ماه مبارک رمضان سال جاری با شاعران، می‌گویند: «این را در این جلسه و در خیلی از جلسات دیگر گفته‌ایم. بی‌طرفی در دعوای حق و باطل معنی ندارد. یک وقت دعوای مشتبهی است، آن بحث دیگری است، وقتی که حقی هست و باطلی، اینجا بی‌طرفی معنا ندارد؛ باید طرف حق بود، مقابل باطل ایستاد؛ حالا یکی
می‌تواند به شکل نظامی بایستد، یکی به شکل سیاسی بِایستد؛ به اشکال مختلف می‌شود ایستاد، یک نفر هم با زبان، با بیان، با اندیشه می‌تواند بایستد؛ باید ایستاد. شاعر نمی‌تواند در جنگ حق و باطل بی‌طرف باشد. اگر چنانچه شاعر، هنرمند بی‌طرف بود، تضییع نعمت خدا را کرده؛ اگر خدای نکرده طرف باطل را گرفت، آن‌وقت خیانت کرده، جنایت کرده؛ بحث اهمال دیگر نیست، بحث جنایت است. خب، شما ملتتان مظلومیت‌های زیادی در این سال‌های متمادی داشته، این مظلومیت‌ها گفتن دارد، این برای دنیا منعکس شدن دارد.» شاعران ایران زمین نیز البته نشان داده‌اند که هیچگاه «پُز بی‌طرفی» را به «تعهد دینی و عقیدتی» ترجیح نداده‌اند و همواره در جدال همیشگی حق و باطل، از سر تکلیف وارد شده‌اند. نه چون روشنفکران ژست دیپلماتیک را در شعر پیش گرفته‌اند و نه در چاله افراط افتاده‌اند. شاعران جوان و البته نامی کشور در کمتر حادثه‌ای هست که میاندار نبوده باشند. آنها شعر را از مد نینداخته‌اند و هنوز از تاثیر آن سخن می‌گویند. محمد غفاری یکی از شاعران جوان درباره حضور جریان متعهد در شعر می‌گوید: شعر نمی‌تواند نسبت به وقایعی که دور و برش رخ می‌دهد، بی‌تفاوت باشد. شعر باید به یک‌سری موارد تعهد داشته باشد. هر شعری حتی شعرهایی که آزاد هستند و می‌خواهند رفتار سکولاری داشته باشند، باز هم به یک‌چیزی متعهد هستند. حالا شاعری که در ایران است و درد دین و کشورش را دارد، طبیعی است که با ایجاد مشکل و اتفاقی در کشورش به این موضوع واکنش نشان می‌دهد و دردش تبدیل به شعر می‌شود. ظهور و بروزش آن شعری می‌شود که در کاغذ نوشته شده است. وقتی شاعری می‌بیند که در کشورهای اطراف چه رخ می‌دهد، اگر واقعاً شاعر باشد، به این موضوعات واکنش نشان می‌دهد. اگر شاعر دغدغه داشته باشد، خودش به طرف حق کشیده می‌شود.
محمدمهدی سیار شاعر ترانه‌های انقلابی که بیشتر او را با ترانه «مرگ بر آمریکا» می‌شناسند، در این باره معتقد است: بیان صریح هیچ منافاتی با ماندگاری شعر ندارد. بلکه اگر رخدادهای روز با یک دید عمیق شاعرانه نگریسته شوند و به شعر درآیند همان رخداد منجر به ماندگاری شعر می‌شود. همان‌طور که شعر هم منجر به ماندگاری آن اتفاق خاص می‌تواند باشد. البته وقتی که رهبری به شعر ظلم‌ستیزانه تاکید می‌کنند را باید جدای از شعربازی‌های فضای مجازی دانست که درباره هر اتفاقی ابیاتی سروده می‌شود که سریع از بین می‌رود. بلکه اگر دید شاعرانه و عمیقی پشت سر اشعار مناسبتی وجود نداشته باشد به سرعت آن شعر از بین خواهد رفت. اشعار ظلم‌ستیزانه و واکنش صریح شعرا باید شعر فاخر و ماندگار باشد.
علی‌محمد مودب رئیس موسسه شهرستان ادب  که فعالیت‌های فراوانی در حوزه جذب و تقویت شاعران جوان صورت داده، معتقد است: جریانی وجود دارد که به سمت شعر بی‌موضع حرکت می‌کند؛ شعری که کاری به حوادث نداشته و حرفی به کسی نمی‌زند... وقت آن رسیده بود که به این جریان شعر جوابی داده شود. شاعر اصولا در نسبتش به زمانه‌اش تعریف می‌شود. درست است که این تنوع شعرها که چندان ارتباطی با زمانه‌شان نیز نداشته و سرگرم مهندسی الفاظ و مضامین هستند دارای جذابیت بوده و به تعبیری وجود این جریان شعری نیز خوب است، ولی شعر پیشرو شعری است که با زمانه خود و انسان زمان خودش درگیر شده و حرف و موضعی برای آن داشته باشد. شعری که دارای موضع است ممکن است در طول مسیر خود از نظر فنی افت‌هایی داشته باشد، ولی اگر عمر یک شاعر را بررسی کنیم متوجه می‌شویم شاعری که 30 یا 40 سال شعر گفته است، اگر نسبت جدی‌ای با حوادث واقعه زمان خود داشته باشد، شاعر زمانه و پیشرو خواهد بود.
مطالعه‌ای کوتاه از جریان رو به رشد شعر آیینی در کشور نشان می‌دهد از ویژگی‌های خاص ادبیات انقلاب محدود نشدن آن به پدیده انقلاب است. پویایی ادبیات و شعر انقلاب این است که در هر واقعه‌ای رسالت خویش را انجام دهد و به نوعی با واکنش‌های سریع که البته از فخر شعر نیز نمی‌کاهد، بتواند به عنوان یک روابط عمومی انقلاب اسلامی مردم و افکار عمومی را جذب کند. شعر انقلاب، شعری است متعهد، از مردم و برای مردم و برای بیان مسائل آنان. این ادبیات تفننی و خالی از تعهد و تکلیف نیست.  عمل به تعهد و تکلیف، نمودهای فراوانی در شعر فارسی داشته است. با مروری بر وقایع و اتفاقات سال جاری صرفا، می‌توان حضور جریان شعر انقلاب را در میانه میدان و نظرگاه مخاطبان از عموم جامعه به وضوح دید.
1-  شهدای غواص
به عنوان مثال حضور جریان شعر کشور در پدیده شهدای غواص را می‌توان اثرگذار و مایه تعمیق اندیشه‌های مقاومت و تهییج احساسات و افکار عمومی دانست. اشعاری که برخی از آنان را می‌توان آغازگر یک دوره شعری تلقی کرد در جریان شهدای غواص سروده شد.
بچه‌های «تنگ چذابه»
«خطِ شیر»
بچه‌های گریه‌های نیمه شب در رود «بهمنشیر»
بچه‌های بی‌ریای «هور»
بچه‌های غربِ غربت
در شب «پاوه»
بچه‌های گریه در «جشن حنابندان»
بچه‌های «آه مادر، کاش وقت نامه خواندن بود»!
بچه‌های «همسرم بدرود!»
بچه‌های «کاش بودی، کاش می‌دیدی...»
بچه‌های «تا قیامت بر نمی‌گردیم...»
انتهای جاده ایثار
بچه‌های «کربلای چار»
این زمان، اما
زخم‌ها جانی بگیرد کاش
کاش طوفانی بگیرد
کاش...(بخشی از شعر علیرضا قزوه)
یا
نصفِ تاریخ عاشقی «آب» است، قصه‌هایی عمیق و پراحساس
قصه‌هایی پر از فداکاری، قصه‌هایی عجیب، اما خاص:
قصه آبِ چشمه زمزم، زیرِ پاکوبه‌های اسماعیل
قصه نیل و حضرت موسی، قصه آن گذشتنِ حساس
قصه حفظِ حضرت یونس، توی بطن نهنگ، در دریا
یا که نفرینِ نوحِ پیغمبر، بر سرِ مردمِ نمک نشناس
قصه ظهر روز عاشورا، بستنِ آب روی وارثِ آن
کربلا بود و یک حرم، تشنه، کربلا بود و حضرتِ عباس
بین افسانه‌های آب و جنون، قصه تازه‌ای اضافه شده:
قصه بیست و هفت ساله‌ای از صد و هفتاد و پنج تا غواص...(نفیسه سادات موسوی)
در برخی از این اشعار صرفا جنبه احساس و عاطفه نیست، بلکه نمود یک اعتراض عمیق نیز به روزگار فعلی در آن موج می‌زند. مانند بخشی از غزلی که علی انسانی پس از پدیده تشییع شهدای غواص سرود:
مگو بدن، ز تن جبهه جان در آوردند
به جای اشک، جگر از نهان در آوردند
همین تبار تبری تبر به دوش شدند
دمار از  بت و از بتگران در آوردند
حرامشان که شکم‌بارگان فرصت‌جوی
تنور گرم شما بود و نان در آوردند
2- توافق هسته‌ای و بی‌اعتمادی غرب
موضوع توافق هسته‌ای به عنوان یکی از مهم‌ترین موضوعات سیاسی سال‌های اخیر نیز در نظرگاه شاعران بود. شاعران متعهد در شعرهای خود، همواره از آمریکا به عنوان دشمن اصلی مردم ایران و استکبار شیاد کرده و شعرهای فراوانی را با این مضمون سروده‌اند. علیرضا قزوه به عنوان یک شاعر به بیان عبرت هم می‌پردازد. او در یکی از شب‌های شعر آیینی تاکید می‌کند: اگر فکر کنیم راه شهدا تمام شده است و دیگر نیازی به این اسطوره‌ها نداریم کار اشتباهی است. تاریخ این موضوع را نشان داده و مقابل چشمان ما، مصداق‌های زیادی وجود دارد مثلا دیدیم با وجودی که آقای محمد مُرسی و وزیر خارجه‌اش با سفیر آمریکا قهوه می‌خوردند اما بعد چه بر سر آنان آمد؟ آمریکایی قابل اعتماد نیستند. قزوه شعری حتی درباره این مساله می‌سراید:
اراک و فردو و باران را با هم
برادران معمرالقذافی!
و بار کشتی‌تان کنید
قبر شهید شهریاری را…
و بار کشتی‌تان کنید
پاهای قطع شده را…
و بار کشتی‌تان کنید
شعر را و انقلاب خمینی را؟
و بار کشتی‌تان کنید
دلواپسان زخم خورده این انقلاب را
و پر کنید انبارهاتان را
از پس‌مانده‌های بی‌خیالی و بشکن بشکن
و یادتان باشد
اینها صاحب دارند
و قهوه‌های فرانسوی ژنو
شکلات‌های انگلیسی لوزان
قیمت نان سنگک را پایین نمی‌کشند
دارد چرخ مردم ما می‌چرخد
دارد چرخ‌های پورشه‌ها می‌چرخند
در سال همزبانی و همدلی!
سکوت نمی‌کنم
در برابر این همه ترکمان چای
این همه ترکمان قهوه و نسکافه      
میلاد عرفانپور هم که به رباعی‌های بی‌نظیر شهره است، غزلی درباره بی‌اعتمادی به غرب می‌سراید:
گفتند و شنیدند به تدبیر و امیدی
در سایه تهدید، چرا گفت و شنیدی؟
رفتند شبانگاه به مهمانی دزدان
آنانکه در این خانه نجستند کلیدی
با گردن کج، تا به کی اینگونه نشستن؟
تا پول سیاهی بدهد کاخ سفیدی
افسوس بر این سال که سازش شده سینش
قرآن به میان نیست! عجب سفره عیدی
باران فراوانی از این ابر، نبارد
جز آنکه دل خلق بسوزد به اسیدی
در کرب و بلا، بی‌طرفان، بی‌شرفان‌اند
تاریخ همان است، حسینی و یزیدی
هرگز ندهد تن به نظربازی دشمن
خاکی که درآمیخته با خون شهیدی
ما آینه‌هاییم، شکستن هنر ماست
با ماست هرآیینه شهیدان جدیدی
3- مدافعان حرم
دفاع از حرم و تقویت روحیه مقاومت در میان مجاهدان دفاع از امنیت ملی نیز در میان واکنش‌های ادبی و توجه شاعران زبانزد است. تاکید بر دفاع از حرم، وجه مشترک و اصلی انگیزه حاضران در صحنه نبرد و مجاهدت در سوریه و عراق است. به نحوی که بازنمایی این حضور در ادبیات عامه و اشعار آیینی این‌طور تصویر می‌شود:
ما را ز خاندان کرم آفریده‌اند
یک موج از تلاطم یم آفریده‌اند
ما را فداییان پسرهای فاطمه
ما را شهید میر و علم آفریده‌اند
ما را به اعتبار عنایات فاطمه
 گریه‌کنان حضرت غم آفریده‌اند
دجال‌ها و حرمله‌ها را مهاجم و...
... ما را «مدافعان حرم» آفریده‌اند
یا در سروده‌ای دیگر:
با یاد دمشق غرق غم می‌باشم
در بین همین نوحه و دم می‌باشم
با پرچم سرخ یا اباعبدالله
سرباز «مدافع حرم» می‌باشم
و
رفتیم که شمع ظلمت شب باشیم
آغوش گشودیم که در تب باشیم
گفتید «مدافع حرم»، اما ما
رفتیم که در حصار زینب باشیم
و...
4- فاجعه منا
فاجعه تلخ منا یکی دیگر از وقایعی بود که شاعران را به واکنش واداشت. بسیاری از اهالی ادب با آثاری در قالب‌های مختلف، درباره این موضوع واکنش نشان دادند. شاعران انقلابی مانند همیشه در واکنشی سریع با سرایش اشعاری بی‌کفایتی و بی‌لیاقتی آل‌سعود را محکوم و با خانواده داغ‌دید‎گان ابراز همدردی کرده‌اند.
بگذار و بگذر این همه گفت و شنود را
کی می‌کنیم ریشه آل‌سعود را
یارب! به حق ناقه صالح عذاب کن
نسل به جای مانده‌ قوم ثمود را
افتاده دست ابرهه‌ها خانه خدا
سجیل کو که سر شکند این جنود را
چیزی به غیر وهن ندارد نمازشان
باید شکست بر سر آنها عمود را
ای واجب‌الوجود ز لوث وجودشان
کی پاک می‌کنی همه مُلک وجود را
 انکار می‌کنند هرآنچه که بوده را
اصرار می‌کنند هر آنچه نبود را
جده،یمن، مدینه، غدیر، از قدیم‌ها
این قوم می‌خرند تمام شهود را
در آن زمین که نام علی گل نمی‌کند
هرگز مجوی مدفن یاس کبود را
کو وارث کسی که در قلعه کنده است
تا بشکند دوباره غرور یهود را
اسفند روز آمدنش کور می‌کند
یک صبح جمعه چشم بخیل و حسود را… (عطیه‌سادات حجتی)
در غزل دیگری می‌خوانیم:
از مِنا می‌آورند اخبار داغ دور را
نوحه‌خوان کو تا بخواند «سعیکم مشکور» را؟
جامه احرام پوشیدند، اما شد کفن
مرگ در هم کرده اینجا خاک را، کافور را
سرزمین وحی در دستان کفر است،‌ ای دریغ
در سیاهی‌ها فرو بردند کوه نور را
شعله این خشم را دشنام هم بی‌فایده است
پس چه باید کرد آل اینقدر منفور را؟
چاره‌ای جز مشورت با قبضه شمشیر نیست
چون نمی‌داند طرف غیر از زبان زور را
هم‌تراز بشکه نفت است، لطفاً قبرکن
باز بی‌زحمت بیا و پهن‌تر کن گور را (علی فردوسی)
5- پدیده اربعین
پدیده اربعین و راهپیمایی عظیم اربعین امسال متفاوت‌تر از هر سال برگزار ‌شد. شاعران با شعرهای خود به استقبال این پدیده بی‌نظیر رفتند. شعرهایی که عمق احساسات راهپیمایان را متجلی می‌کند:
چیزی نگو تا نوحه‌خوان، بادِ صبا باشد
بگذار تاول، ترجمانِ ماجرا باشد
آخر رها کردم دلم را اولِ این راه
حیف است آهو بچه‌ای در تنگنا باشد
فتح‌الفتوحِ ما عمود آخرِ راه است
فرصت بده فرماندهی کشورگشا باشد
 بسیار می‌آید پس از ما اربعین‌هایی
‌ای کاش خاکم، کوزه‌های سرجدا باشد
 صبح ازل این سوی ما شامِ ابد آن ‌سو
 شاید جهان، راهِ نجف تا کربلا باشد
 عاشق کجا را دارد الا کوچه‌ معشوق
این اربعین آنجا نباشد پس کجا باشد؟
‌ای دل مُضیفِ حضرتِ موعود نزدیک است
 شاید دوای ما در این دارالشفا، باشد
 اینک منم آن روسیاهِ رانده از درگاه
‌ای دوست در بگشای شاید آشنا باشد (آرش پورعلیزاده)
6- آزار شیعیان و شیخ ابراهیم زکزاکی
ماجرای آزار و اذیت شیعیان نیجریه و شکنجه کردن و زخمی کردن شدید شیخ ابراهیم زکزاکی، روحانی برجسته شیعی که مورد علاقه عموم مسلمانان نیجریه است، در هفته‌های اخیر موج دیگری از واکنش‌های سریع شاعران را به همراه داشت، شاعران، با شعرهای خود تلاش کردند، گوشه‌ای از جنایت گروه‌های تکفیری را نمایان کنند. در زیر بخشی از این شعرها را می‌خوانیم.
دوباره خون سیاهی زلال می‌بینم
دوباره خواب اذان بلال می‌بینم...
کنون به داغ شما فرصتی خواهم کرد
به نام نامی حیدر گلایه خواهم کرد
تو را ندیده غزل‌خوان شده‌اند یا حیدر
به بیت فاطمه مهمان شده‌اند یا حیدر
زمان به غیر تو با هیچ کس قرار نداشت
زمین بدون عبور تو نو بهار نداشت... (احمد بابایی)
عده‌ای این کشتار را موضوع اصلی شعر خود قرار دادند و عده‌ای دیگر شیخ ابراهیم زکزاکی و فداکاری‌های او در راه اسلام را محور اصلی سروده خود. محسن عرب خالقی در شعری که سروده است، شخصیت شیخ ابراهیم را مورد تقدیر و تمجید قرار داده است:
غریب هستی و جز خون تو گواهی نیست
که از قبیله جُونی و کم گناهی نیست
به جرم عشق، به جرم محبت مولا
تو را درست گرفتند، اشتباهی نیست
تو اتکا به کسی جز خدا نخواهی کرد
که لطف «شیخ عجم» گاه هست و گاهی نیست
بگو به یوسف ما که برادری با سگ
به جز فتادن از چاله‌ای به چاهی نیست
چهار اسماعیلت ذبیح عشق شدند
خوشا دلت، دل بی‌داغ «قتلگاهی» نیست
به روسیاهی من، نیست روسپیدی اگر
به رو سپیدی تو هیچ رو سیاهی نیست
قسم به خانه ویران تو که در محشر
به جز نگاه علی هیچ سرپناهی نیست
بلند شو...
نفست گرم...
شیخ ابراهیم...
بگو علی که جز این راه هیچ راهی نیست
ولی‌الله کلامی زنجانی که از شاعران و مداحان اهل بیت(ع) است نیز شعری برای شیخ ابراهیم زکزاکی سرود:
از شهادت پیشگان، تکریم‌ها دارد حسین
جان‌نثار عشق، در اقلیم‌ها دارد حسین
چار اسماعیل داده، خود همی در نوبت است
مرد میدان، شیخ ابراهیم‌ها دارد حسین...
7- شهادت آیت‌الله نمر
در روزهای اخیر اما، شهادت آیت الله نمر، روحانی برجسته عربستان، به مساله اصلی شاعران بدل شد و شعر آنان را تحت تاثیر خود قرار داد. شعرهایی زیبا که به جرات می‌توان برخی از آنان را به‌عنوان شعر دهه یا چندسال گذشته معرفی و از آنها تمجید کرد.
سوگند که بعد شب سحر خواهد شد
این کشته یقین که زنده‌تر خواهد شد
چون آینه‌ای که هدف سنگ شود
جمعیت شیعه بیشتر خواهد شد (ابوالفضل محمدی)
شاعران البته به سکوت مجامع بشری هم واکنش نشان داده‌اند:
با این همه جنایتِ بی‌وقفه، همچنان
دنیا سکوت کرده و‌ای ننگ بر جهان!
اینجا کمر به قتلِ گلِ سرخ بسته‌اند
با هرچه شد، به هر روشی، سخت و ناگهان
آنقدر پشت هم، همه خون گریه کرده‌ایم
بر غربت همیشگیِ شیعه، بی‌امان
حالا که آسمان نرسیده ست تا زمین،
می‌ترسم این زمین برود سمت آسمان!
ما با دلِ شکسته خود، داد می‌زنیم:
عَجِّل علی ظُهورِکَ یا صاحبَ الزمان!
پنهان نمی‌شود دگر از چشم هیچ‌کس
در پشت‌پرده، سایه شوم یهودیان
این مشت‌های ما همه از غم، گره شده ست
آل‌سعود! گوش کن! این خط و این نشان:
رهبر اگر اشاره کند، محو می‌شوی! (نفیسه سادات موسوی)
و نیز علی‌اکبر لطیفیان در 2 رباعی سروده است:
دینى که قیام را ندارد دین نیست
در مکتب ما حرف ببین، بنشین نیست
با سر علم فاطمه را بالا برد
از «شیخ نمر» توقعى جز این نیست
*
عربستان دچار خواهد شد
بعد از این تار و مار خواهد شد
این دم ریخته به روى زمین
یک دم ذوالفقار خواهد شد
البته بازتاب شهادت آیت‌الله نمر در آینه شعر فارسی، مانند همه اتفاقات یک‌سال اخیر که در این گزارش به آنها اشاره شد، صرفا به این اشعار خلاصه نمی‌شود و بسیار بیشتر از اینهاست.  یکی از شعرهایی که طی روزهای اخیر بشدت مورد تحسین قرار گرفته است، شعری است که احمدبابایی برای واقعه شهادت آیت‌الله نمر سروده است. کامل این شعر را در زیر می‌خوانیم:
تر شد از موج خبر، چشم همه، ساحل‌ها‌
حبس هرگز نشود کشتی خون، در گِل‌ها
سربه‌دارند در این قافله، دریادل‌ها...!
ناله را وقت، فراخ است، به خود برگردیم
باز تنهاست «محمد»، به اُحُد برگردیم
***
گر به دندان سعودی، جگر آید، بهتر
بالش نیزه اگر زیر سر آید، بهتر
رجز از سینه صدچاک برآید، بهتر!
دار بر دوش، کِشد پشت سرش حیرت را
معنی تازه دهد شیخ نمر، غیرت را
***
آه،‌ ای شیخ! زمان را سپسی داده خدا
از شهادت، به تو تازه نفسی داده خدا
مرگ نمرود به دست مگسی داده خدا!
شفق قتل تو گوید ز شبِ صد‌ها ایل
می‌چکد خون تو از کنج لب اسرائیل
***
رعد و برقیم و جنون‌باور و مرگ‌آگاهیم
امت واحده و قوم شهادت خواهیم
سنی و شیعه، نمک‌خورده روح‌اللهیم
سربه‌داری، نمک سفره بیداری شد
خون زهراست که در رگ ما جاری شد
***
خون مظلوم، «گواه» است، شهادت این است
حج ما بر سرِ نیزه ست، عبادت این است
بکُشید امت حق را که سعادت این است
خاک پای شهدا، تاج شرف خواهد شد
برکت خون «نمر»، مکه، نجف خواهد شد
***
وقت آن است حجاز از جگرش آه کشد
از قطیف، آه کشد، تا به یمن راه کشد
یوسف فاطمه، بیرون ز دل چاه کشد
سنی و شیعه کند آنچه دل احمد خواست
«امت واحده از شرق به پا خواهد خاست»
***
از یمن تا به منا، خاک سیاهید شما
انتقام، آتش غیرت شده، «کاهید» شما
«کدخدا»، چاهکن است و تهِ چاهید شما
سنی و شیعه، به تکفیر، حریفیم همه
از یمن تا به دمشق، اهل قطیفیم همه

گروه بین‌الملل: اعدام شیخ نمر باقرالنمر، روحانی برجسته شیعی سعودی، با واکنش‌ها و محکومیت‌های گسترده‌ای در کشورهای اسلامی بویژه در عراق روبه‌رو شده است. مردم شهرهای کربلا، بغداد و بصره با برگزاری تظاهرات و تجمع‌های گسترده در اعتراض به جنایت آل‌سعود در اعدام آیت‌الله نمر باقرالنمر، بسته شدن سفارت سعودی در کشورشان را خواستار شدند. به گزارش رسانه‌های عراقی، شرکت‌کنندگان در تظاهرات کربلا درخواست کردند روابط کشورشان با عربستان سعودی قطع شود. شرکت‌کنندگان در این تظاهرات در شعارهای خود درخواست کردند که محکومان سعودی در زندان‌های عراق به صورت عادلانه مجازات شوند. حسن العبودی، رئیس فراکسیون الاحرار در شورای استان کربلا گفت: جریان صدر در اکثر استان‌های عراق برای محکوم کردن جنایت آل‌سعود در قتل شیخ نمر تظاهرات برگزار کرد. روز دوشنبه، همچنین تظاهرات گسترده‌ای در منطقه سبز بغداد برگزار شد. شرکت‌کنندگان در این تظاهرات هم خواستار بسته شدن سفارت سعودی و اخراج سفیر این کشور از عراق شدند. مقتدا صدر، رهبر جریان صدر شنبه گذشته از مردم عراق خواست در اعتراض به جنایت آل‌سعود در اعدام شیخ نمر، تظاهرات کنند. صدر از دولت عراق خواست مانع از فعالیت سفارت سعودی در بغداد شود. مردم و فعالان استان بصره در جنوب عراق نیز با برگزاری تظاهرات در اعتراض به این جنایت آل‌سعود، از دولت عراق خواستند کالاهای عربستان سعودی را تحریم کند و سفارت این کشور در بغداد را ببندد. تظاهرکنندگان در بصره، اجرای حکم اعدام تروریست‌های سعودی را خواستار شدند. گروه‌های مقاومت اسلامی عراق نیز با صدور بیانیه مشترکی مردم را به شرکت در تظاهرات روز چهارشنبه دعوت کردند. گروه‌های مقاومت اسلامی اعلام کردند مقاومت اسلامی با حفظ منافع ملی عراق در زمان مناسب به جنایت عربستان در اعدام شیخ نمر پاسخ مناسب را خواهد داد. گروه‌های مقاومت اسلامی همچنین خواستار اخراج سفیر عربستان شدند و افزودند مقاومت اسلامی از دولت می‌خواهد سفیر عربستان را اخراج و سفیر عراق را از ریاض فرابخواند. در حالی‌که تظاهرات‌ خشمگینانه طیف‌های مختلف عراق علیه رژیم سعودی شدت گرفته است، عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان با همتای عراقی خود ابراهیم الجعفری تماس تلفنی برقرار کرده و از وی برای تامین امنیت سفارت عربستان و هیأت‌های دیپلماتیک آن تضمین خواسته است. وزارت خارجه عراق در بیانیه‌ای در این‌باره اعلام کرد الجعفری در این گفت‌وگوی تلفنی خطاب به الجبیر تأکید کرد هیأت دیپلماتیک عربستان در امنیت خوبی به سر می‌برد و دولت عراق به برقراری امنیت آن پایبند است. الجعفری همچنین خطاب به الجبیر گفت دولت عربستان و سفارت آن از هیجان و خشم مردمی از اعدام ظالمانه شیخ نمر باقرالنمر می‌ترسند. وزیر خارجه عراق همچنین گفت اقدام عربستان برای قطع روابط با ایران تبعات منفی‌ای خواهد داشت.
یورش نظامیان سعودی به قطیف
بعد از اعدام شیخ نمر باقرالنمر و از سرگیری اعتراضات مردمی در منطقه قطیف، نیروهای رژیم آل‌سعود تلاش می‌کنند اعتراضات مردمی را سرکوب کنند. صفحه «قطیف مباشر»، در توئیتر نوشت نیروهای امنیتی عربستانی، سه‌شنبه وارد این شهر شده‌اند و به صورت تصادفی اقدام به تیراندازی کرده‌اند. براساس این خبر خودروهای زرهی رژیم آل‌سعود به سوی خانه‌ها، خودروها و ساختمان‌های این منطقه آتش گشوده‌اند و به دارایی‌هایی شخصی مردم این منطقه خسارت وارد کرده‌اند.
تحریم کالاهای عربستانی در بحرین
گزارش‌ها از بحرین که از روز شنبه مناطق مختلف آن شاهد تظاهرات‌های گسترده‌ای در اعتراض به اعدام شیخ نمر بوده، حاکی است که مزدوران آل‌خلیفه، دوشنبه شب تظاهرات معترضان به جنایت سعودی‌ها را با شلیک گلوله‌های ساچمه‌ای و گاز اشک‌آور بشدت سرکوب کرده‌اند. آنگونه که خبرگزاری رویترز گزارش داده، اهالی روستای الدیار در غرب پایتخت بحرین در این تظاهرات با سردادن شعار «سرنگونی آل‌سعود»، بر ادامه این اعتراض‌ها تأکید کردند. از سوی دیگر، ائتلاف جوانان انقلاب 14 فوریه با اعلام نامی جدید برای پل ارتباطی بحرین - عربستان، از مردم این کشور دعوت کرد به نشانه اعتراض به جنایت آل‌سعود در اعدام آیت‌الله نمر، کالاهای سعودی را تحریم کنند. این ائتلاف همچنین برای بزرگداشت شهید نمر و قدردانی از همبستگی ایشان با مطالبات مردم بحرین برای رسیدن به آزادی، دموکراسی و حق تعیین سرنوشت، پل ارتباطی بحرین - عربستان را پل «شهید النمر» نامگذاری کرد. این ائتلاف ماه ژانویه جاری را به عنوان ماه خشم در وفاداری به شیخ نمر و آمادگی برای بزرگداشت پنجمین سالروز انقلاب بحرین اعلام کرد. این فعالیت‌های اعتراض‌آمیز در حالی صورت می‌گیرد که وزارت کشور بحرین با استقبال از جنایت
آل سعود در اعدام آیت‌الله نمر، تهدید کرده است اتباع بحرینی حتی در صورت مطرح کردن یک اظهار نظر در اعتراض به اعدام‌ها در عربستان، مجازات می‌شوند. نهادهای امنیتی آل‌خلیفه تاکنون شماری از فعالان بحرینی را به همین دلیل بازداشت یا احضار و بازجویی کرده‌اند. در همین راستا، یک پزشک در بحرین به دلیل انتقاد از اقدام آل‌سعود در اعدام آیت‌الله نمر باقرالنمر، بازداشت شد. دادستانی کل بحرین دستور 7 روز بازداشت سعید السماهیجی را به ادعای توهین به نظام عربستان و «تحریک مردم به آشوب و تظاهرات» صادر کرد. سعید السماهیجی جراح چشم است و در صفحه شخصی توئیتر خود از نظام سعودی به علت اعدام شیخ نمر باقرالنمر انتقاد کرده بود.
آنکارا از ریاض حمایت نکرد
واکنش‌ها و اعتراضات گسترده به جنایت آل‌سعود همچنان در کشورهای مختلف جهان ادامه دارد. دولت ترکیه در نخستین واکنش به جنایت آل سعود در اعدام آیت‌الله نمر باقرالنمر، تأکید کرد کشورش با حکم اعدام بویژه به دلایل سیاسی مخالف است. نعمان کورتولموش، معاون نخست‌وزیر ترکیه دوشنبه‌شب با اعلام این موضوع در جمع خبرنگاران درباره اقدام آل‌سعود در اعدام آیت‌الله نمر باقرالنمر گفت: ما به هیچ‌وجه از حکم اعدام حمایت نمی‌کنیم. این مسؤول ترکیه‌ای افزود: اعدام شیخ نمر کمکی به ایجاد صلح در منطقه نمی‌کند. وی درباره بحران ایجاد شده در روابط دیپلماتیک عربستان و ایران، اظهار داشت: عربستان و ایران 2 کشور دوست ما هستند و ما نمی‌خواهیم که با هم دشمنی داشته باشند.
غرب ریاض را مقصر می‌داند
 آمریکا و دیگر کشورهای غربی که مدت‌هاست شاهد اقدامات ثبات‌زدای عربستان در منطقه هستند، به سرعت جنایت سعودی‌ها در اعدام آیت‌الله النمر را محکوم کردند که این مساله نشانگر نگرانی آنها درباره سیاست‌های عربستان و نقش این کشور در آشوب‌آفرینی در خاورمیانه است. جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید، دوشنبه گفت: ما نگران نقض حقوق بشر در عربستان هستیم؛ بویژه اعدام‌های اخیر و بویژه اعدام یک روحانی شیعه. پیش از این، وزارت خارجه آمریکا نیز در بیانیه‌ای نسبت به اعدام شیخ نمر به دست رژیم آل‌سعود ابراز نگرانی کرد. در این بیانیه آمده است: بر این خواسته خود تأکید داریم که دولت عربستان باید به حقوق بشر احترام بگذارد و از آن محافظت کند و از اعمال رویه‌های قضایی شفاف و عادلانه در تمام پرونده‌ها اطمینان حاصل کند. آلمان نیز اعلام کرده است در سیاست صادرات تسلیحات خود به عربستان سعودی به صورت دقیق بازنگری می‌کند. زیگمار گابریل، معاون صدر اعظم و وزیر اقتصاد آلمان با اعلام این موضوع تأکید کرد: با نگاهی به گذشته می‌توان گفت بهتر بود تانک و تفنگ‌های
جی 36 به عربستان صادر نمی‌شد. گابریل که رئیس حزب سوسیال - دموکرات است، افزود: ما باید به بررسی دقیق‌تر صادرات تسلیحاتی گذشته خود به عربستان بپردازیم. اشتفن زایبرت، سخنگوی دولت آلمان نیز دوشنبه اعلام کرد دولت متبوعش از اعدام 47 زندانی در عربستان شگفت‌زده شده است. کارل، نخست‌وزیر و وزیر خارجه پیشین سوئد در واکنش به اقدام عربستان در توئیتر نوشت که اعدام شیخ نمر «به نفع ثبات عربستان» نیست و اینکه تصمیم به قطع رابطه با تهران «اقدام بسیار بدی» بوده است.
عربستان، المنار را هم فیلتر کرد
عربستان سعودی وبگاه مجازی شبکه «المنار» لبنان را فیلتر کرد. تلویزیون المنار وابسته به حزب‌الله ظهر دیروز در خبری فوری اعلام کرد: «وزارت اطلاع‌رسانی عربستان سعودی وبگاه خبری «المنار» را در داخل کشورش فیلتر کرد.» سعودی‌ها چندی پیش پخش تلویزیون‌های المنار و المیادین را به علت اطلاع‌رسانی درباره تهاجم سعودی به ملت یمن، از روی شرکت ماهواره‌ای «عرب ست» قطع کرده بودند. این اتفاقات در پی فشارهای حاکمان عربستان بر مصر به منظور قطع پخش این شبکه‌ها از شرکت ماهواره‌ای بزرگ جهان عرب «نایل ست» رخ داده‌اند.
 

بازنشر جهانی سخنان شیخ نمر
پس از اجرای حکم اعدام ظالمانه شهید شیخ نمر، این شخصیت در کانون توجه رسانه‌ها قرار گرفته و سلسله سخنرانی‌های ایشان هزاران بار بازنشر شده است. به نوشته رأی‌الیوم، برخی دیپلمات‌های خارجی تاکید کردند سفارتخانه‌های غربی و مراکز مبارزه با شکنجه و اعدام و صدها نهاد رسانه‌ای دیگر به تکاپو افتاده‌اند تا سخنرانی‌های شیخ نمر را تکثیر و ترجمه کنند. برخی سخنرانی‌های شیخ نمر پس از اعدام ایشان، با پوشش گسترده رسانه‌ای روبه‌رو و بار دیگر ترجمه و به صورت بی‌سابقه‌ای در شبکه‌های ارتباط اجتماعی منتشر شد. به گفته یک فعال محلی اردنی، شور و اشتیاق فراوان برای مطلع شدن از اظهارات و مواضع شیخ نمر که خشم دولت عربستان را برانگیخت و در نهایت به اعدام وی انجامید، سبب شده برخی سخنرانی‌های ایشان حتی به زبان‌های ایتالیایی، فرانسوی و مجارستانی ترجمه شود.

در میان کشورهای غربی، انگلستان به عنوان یکی از فروشندگان اصلی سلاح به عربستان، محتاطانه‌ترین موضع را اتخاذ کرد و تنها توبیاس الوود، معاون وزیر خارجه این کشور به طور کلی از مجازات اعدام انتقاد کرد و در عین حال به محکومیت حمله به سفارت عربستان در تهران پرداخت. این رویکرد لندن و سکوت دیوید کامرون، نخست‌وزیر که همراه با تکاپوهای وی برای گسترش همکاری‌های نظامی با عربستان است، با واکنش احزاب داخلی انگلیس و نهادهای حقوق بشری مواجه شده است. روزنامه انگلیسی «فایننشال‌تایمز» گزارش کرد، کامرون به عنوان بخشی از تلاش دیپلماتیک برای بستن قراردادهای دفاعی به ارزش میلیاردها پوند، در صدد بود به عربستان سفر کند اما بعد از آنکه اعدام شیخ «نمر باقرالنمر» روحانی شیعه در عربستان به همراه 46 نفر دیگر موجی از اعتراضات به نقض حقوق بشر را برانگیخت، کامرون مجبور به لغو این سفر شد.
 

دومین شهر موشکی نیروی هوافضای سپاه با بازدید رئیس مجلس از آن، رسما رونمایی شد. به گزارش تسنیم، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعلام کرده در اکثر شهرهای کشور شهرهای موشکی بزرگی احداث کرده که از دید و تیر دشمن در امان است و در صورت نیاز، از آنها استفاده خواهد شد. در همین زمینه، مهرماه سال جاری بود که برای نخستین‌بار از یکی از شهرهای موشکی سپاه رونمایی و تصاویری از آن توسط نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منتشر شد. رونمایی از نخستین شهر موشکی سپاه در رسانه‌های جهان بسیار بازتاب داشت و موجب شگفتی بسیاری شد. سردار امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران همان موقع اعلام کرده بود: پایگاه‌های موشکی ما در اعماق 500 متری زمین آماده مقابله با تهدیدهای دشمنان است. وی تاکید کرده بود: پایگاه‌های زیرزمینی موشک‌های دوربرد جمهوری اسلامی ایران در همه استان‌ها و شهرهای این مرز و بوم مستقر و آماده است و در اعماق 500 متر زیر کوه‌های بلند قرار دارد. فرمانده نیروی هوافضای سپاه با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران در میان کشورهای ناامن از ثبات کامل برخوردار است، گفت: این نتیجه تلاش شبانه‌روزی همه نیروهای مسلح شامل سپاه، بسیج، ارتش و نیروی انتظامی است و ملت ایران مطمئن باشد دشمن هیچ کاری از پیش نمی‌برد. وی تأکید کرد: ایران آغاز‌کننده هیچ جنگی نیست اما اگر اشتباهی از بیگانه سر زند، پایگاه‌های موشکی از اعماق زمین مانند آتشفشان فوران می‌کند و این برای دشمن خانمان‌سوز است. حالا با گذشت 3 ماه از رونمایی از نخستین شهر موشکی سپاه، دیروز علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی از یکی دیگر از شهرهای موشکی نیروی هوافضای سپاه بازدید کرد. در فیلم منتشره از این بازدید، موشک‌های بالستیک عماد با برد 1700 کیلومتر به عنوان جدیدترین موشک بالستیک ایران دیده می‌شود. موشک عماد نمونه پیشرفته موشک «قدر»، نخستین موشک دوربرد جمهوری اسلامی ایران با قابلیت هدایت و کنترل تا لحظه اصابت به هدف است که می‌تواند اهداف مورد نظر را با دقت بالا مورد اصابت قرار داده و به طور کامل منهدم کند. آزمایش این موشک (که اولین تست موشک بالستیک ایرانی بعد از مذاکرات هسته‌ای ایران با 1+5 بود) بازتاب زیادی در رسانه‌های داخلی و خارجی داشت و مسؤولان برخی کشورهای خارجی نیز به آن واکنش نشان دادند و مقامات آمریکایی آن را نقض قطعنامه تحریمی شورای امنیت علیه ایران دانستند.
 

گروه سیاسی: روز گذشته با حضور بیش از 400 نفر از داوطلبان ورود به مجلس خبرگان رهبری، آزمون کتبی تشخیص اجتهاد برگزار شد. این آزمون در دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری برگزار شد.  به گزارش «وطن امروز»، سخنگوی هیات مرکزی نظارت بر انتخابات در این‌باره می‌گوید داوطلبان شرکت در انتخابات خبرگان حتما باید در این آزمون شرکت کنند و عدم شرکت آنها به منزله انصراف از کاندیداتوری تلقی خواهد شد. سیامک ره‌پیک در مصاحبه با خبرگزاری صدا‌وسیما گفت: شرکت نکردن معنی ضمنی‌اش انصراف از ادامه حضور در انتخابات است و آزمون دیگری نیز وجود ندارد البته برای کسانی که در آزمون شرکت کرده‌اند یک آزمون شفاهی دیگر نیز برگزار خواهد شد اما برای کسانی که دیروز در آزمون کتبی شرکت نکرده‌اند طبق تصمیم اعلامی راه دیگری پیش‌بینی نشده است. وی گفت: اگر کسی خود را در معرض آزمون قرار نداده یعنی تمایلی ندارد درباره شرط علمی او اظهارنظر شود و از سوی دیگر به این معناست که در مسیر بررسی صلاحیت قرار نگیرد. ره‌پیک در پاسخ به این پرسش که برخی می‌گویند از آنان برای شرکت در آزمون کتبی دعوت به عمل نیامده است، گفت: از طریق رسانه ملی و سایت شورای نگهبان بارها اطلاع‌رسانی عمومی شده که این شیوه متعارف اطلاع‌رسانی است در عین حال برای تکمیل این کار به همه داوطلبان از طریق شماره تماسی که خود اعلام کرده بودند پیام و تذکری مبنی بر زمان و مکان برگزاری امتحان داده شده بود.
ملاک قانون است‌
سخنگوی هیات مرکزی نظارت بر انتخابات با بیان اینکه احراز شرایط داوطلبان انتخابات خبرگان رهبری بر عهده فقهای شورای نگهبان است، گفت: یکی از شرایط احراز صلاحیت اجتهاد است که اگر فقها آن را در هر داوطلبی احراز کنند یکی از شرایط چندگانه صلاحیت احراز می‌شود. ره‌پیک در پاسخ به این پرسش که برخی مدعی هستند تاییدیه مراجع را گرفته‌اند و دیگر نیازی برای احراز اجتهادشان در آزمون علمی و شرکت در این امتحان نیست، گفت:‌ تشخیص اینکه چه کسی این شرط (اجتهاد) را دارد یا ندارد با فقهاست و اگر افرادی مدارکی در این‌باره داشتند باید به فقها ارائه می‌کردند که این کار باید قبل از آزمون صورت می‌گرفت تا فقها آن را بررسی کنند. وی در پاسخ به این پرسش که آیا آزمون شفاهی پس از آزمون کتبی برگزار خواهد شد، با تایید این مطلب افزود:‌ مجموع آزمون کتبی و شفاهی نشان خواهد داد فردی صلاحیت علمی دارد یا نه؟ ره‌پیک درباره رفتار برخی افراد در تشویش اذهان عمومی مبنی بر واکنش گسترده در صورت ردصلاحیت‌ها افزود: ملاک ناظران و مجریان در بررسی صلاحیت‌ها قانون است و داوطلبی که وارد این عرصه نیز می‌شود پذیرفته است که براساس فرآیند قانونی و در چارچوب قانون انتخابات رفتار خواهد کرد، چه تایید بشود و چه نشود، بنابراین در همه حالت‌ها ما قانون را معیار رفتار خود باید قرار دهیم.

علی کفاشیان مطابق با شعار فیفا اصرار دارد «سیاست از ورزش» جداست و حمایت از مرد بحرینی در انتخابات فیفا دخلی به اتفاقات رخ داده در این کشور ندارد اما همتایان او در امارات و عربستان مطلقا با او موافق نیستند و با
اظهارنظرهای‌شان در این چند روز اخیر دوباره ثابت‌ کرده‌اند که نظری متفاوت دارند. کمتر از 2 ماه دیگر انتخابات فدراسیون بین‌المللی فوتبال برگزار می‌شود. در این میان کنفدراسیون‌های مختلف تصمیم‌شان را برای حمایت از نامزدهای کسب عنوان ریاست فیفا گرفته‌اند. حدود
3 هفته قبل سایت کنفدراسیون فوتبال آسیا بعد از جلسه هیات‌رئیسه اعلام کرد اعضا برای حمایت از شیخ سلمان بحرینی به جمع‌بندی رسیده‌اند تا شانس رئیس فعلی کنفدراسیون فوتبال آسیا در رقابت با دیگر نامزدها و بویژه در رقابت با اینفانتینوی سوییسی و شاهزاده «علی» اردنی افزایش یابد.شانس شیخ سلمان در رقابت انتخاباتی فیفا وقتی بیشتر می‌شود که بدانیم شیخ احمد کویتی به عنوان یکی از تاثیرگذارترین چهره‌های ورزش دنیا هم پشت همزبان بحرینی‌اش در آمده تا ورزش آسیا مهم‌ترین کرسی ورزش دنیا را به تسخیر خود درآورد. این موضوع را اگر کنار قرابت فرهنگی و زبانی کشورهای عربی در آسیا با کشورهای عربی آفریقا بگذاریم و اتحاد اعراب در موضوعی حیاتی را به عنوان یک اصل قبول داشته باشیم، شانس شیخ سلمان برای کسب یک پیروزی بزرگ بیشتر و بیشتر هم می‌شود. آنچه در این میان شاید به بزرگ‌ترین مشکل شیخ سلمان تبدیل شود، اعتراض کمیته‌های بین‌المللی حقوق بشری است که به نقش شیخ سلمان در سرکوب و کشتار معترضان بحرینی و عضویت او در خاندان سلطنتی این کشور تاکید دارند. در این میان رأی فدراسیون فوتبال ایران هم اهمیت فراوانی پیدا کرده است چرا که نقش ایران در همراه کردن چند کشور می‌تواند تاثیرگذار باشد. هر چه قدر فدراسیون فوتبال ایران با تاکید به شعار فیفا بر جدایی «سیاست از ورزش» اشاره دارد اما از آن طرف همتایان علی کفاشیان در کشورهای عربی در این چند روز با حرف‌ها و رفتارهای‌شان دوباره ثابت کرده‌اند که برای استقلال فوتبال اهمیتی قائل نیستند و تابع حکومت‌های خود در تصمیم‌گیری و اظهارنظرهای‌شان هستند؛ چه اینکه مسؤولان باشگاه‌های عربستانی جلوتر از خیلی از سیاستمداران سعودی به حضور تعدادی ایرانی در سفارت کشورشان در تهران واکنش نشان دادند و به بهانه «نبود امنیت» خواستار برگزاری بازی‌های‌شان با تیم‌های ایرانی در خارج از تهران شدند و دیروز هم یوسف السرکال اماراتی که در سال‌های گذشته از طرف ایران «یک دوست» معرفی می‌شد از تصمیم فدراسیون فوتبال عربستان حمایت کرد. اکنون باید دید بعد از صف‌کشی بعضی کشورهای عربی علیه ایران و اظهارنظرهای غیرورزشی مسؤولان فدراسیون‌ کشورهای عربستان و امارات، فدراسیون فوتبال ایران در انتخابات فیفا از نامزد بحرینی حمایت می‌کند یا در اعتراض به تصمیم سیاسی بعضی از کشورهای عربی از جمله بحرین در تعطیلی سفارتخانه‌ خود در تهران، فدراسیون فوتبال ایران هم رأیش را تغییر می‌دهد؟
حمایت رئیس فدراسیون فوتبال امارات از سعودی‌ها
فدراسیون فوتبال امارات حمایت خود از موضع‌گیری سعودی‌ها برای بازی کردن با تیم‌های ایرانی در لیگ قهرمانان آسیا در یک کشور بی‌طرف را اعلام کرد. به نقل از روزنامه البیان امارات، باشگاه‌های عربستانی در این چند روز حاشیه‌سازی زیادی علیه باشگاه‌های ایرانی انجام داده‌اند و اعلام کرده‌اند نمی‌خواهند در ایران به میدان بروند و حتی درخواست رسمی خود را هم تحویل کنفدراسیون فوتبال آسیا داده‌اند. طبیعی است که بعضی از کشورهای عربی که نزدیک به عربستان هستند از موضع‌گیری این کشور حمایت کنند. یکی از کشورهایی که در مسیر سعودی‌ها حرکت کرده امارات است. یوسف السرکال، رئیس فدراسیون فوتبال امارات حمایت خود را از سعودی‌ها برای بازی نکردن در ایران اعلام کرد.او در گفت‌وگویی که با سایت البیان امارات داشت گفت: آماده هستیم که نظر خود را به کنفدراسیون فوتبال آسیا درباره بازی نکردن باشگاه‌های عربستانی در ایران اعلام کنیم و حمایت خود را از تصمیمی که آنها دارند بیان داریم. باشگاه‌های عربستانی قصد ندارند در هیچ شهر ایران برابر نمایندگان این کشور به میدان بروند و ما از این موضع‌گیری آنها حمایت می‌کنیم.
آیا کنفدراسیون آسیا تسلیم فشار عرب‌ها می‌شود؟
یک منبع نزدیک به AFC گفت بازی‌های ایران - عربستان احتمالا در کشوری بی‌طرف برگزار شود. کنفدراسیون فوتبال آسیا به جوسازی و حاشیه‌سازی تیم‌های عربستانی واکنش نشان داد و اعلام کرد بزودی نتیجه نهایی تحقیقات خود را اعلام خواهد کرد. این درحالی است که یک منبع نزدیک به AFC در گفت‌وگویی که با DPA داشت از احتمال برگزاری بازی‌ها در یک کشور بی‌طرف خبر داد. به نقل از روزنامه الحیاه، جوسازی و جنجال‌سازی تیم‌های عربستانی علیه باشگاه‌های ایرانی همچنان ادامه دارد. نمایندگان فوتبال عربستان در لیگ قهرمانان آسیا در اقدامی غیرقانونی و به دور از منطق اعلام کردند که حاضر نیستند برای رویارویی با نمایندگان ایران وارد کشورمان شوند و از کنفدراسیون فوتبال آسیا خواستند بازی‌های رودررو در کشوری بی‌طرف برگزار شود. باشگاه‌های عربستانی اعلام کرده‌اند به کنفدراسیون فوتبال آسیا درخواست داده‌اند که موضوع بازی نکردن نمایندگان این کشور در ایران و انتخاب یک کشور بی‌طرف برای رویارویی بین نمایندگان 2 کشور را با جدیت مورد بررسی قرار دهند و حتی بعضی از رسانه‌های سعودی هم تاکید کردند که در صورت موافقت نکردن AFC با درخواست آنها احتمال کناره‌گیری از لیگ قهرمانان آسیا وجود دارد که البته این بسیار بعید به نظر می‌رسد.
 

گروه اقتصادی: به‌دنبال تشدید تنش‌های سیاسی یکجانبه از سوی عربستان سعودی علیه ایران و قطع همکاری‌های دیپلماتیک، شاید یکی از پرسش‌هایی که به ذهن‌ آید این است که حجم تجارت ایران با این کشور عربی چه میزان است و در پی این قطع ارتباط، زیان‌های اقتصادی حاصل از آن چه میزان خواهد بود؟ بررسی‌های آمار گمرک در این زمینه نشان می‌دهد تعداد اقلام صادراتی ایران به عربستان در 8 ماه نخست امسال 152 مورد به ارزش 133 میلیون دلار بوده در حالی‌که عربستان تنها 71 قلم کالا به ارزش 40 میلیون دلار به ایران صادر کرده است. بیشترین میزان صادرات ایران به عربستان مربوط به محصولات فولادی است که رقم صادرات این محصولات به حدود 95 میلیون دلار می‌رسد. از سوی دیگر اقلام عمده صادراتی ایران به عربستان علاوه بر محصولات فولادی به ترتیب انواع زعفران با رقم 5/7 میلیون دلار، پسته با رقم 3/6 میلیون دلار، انواع کشمش و انگور با رقم
6/4 میلیون دلار، انواع فرش و کف‌پوش با رقم 4/3 میلیون دلار و سیمان سفید، پرتلند و کلینکر با رقم 3 میلیون دلار بوده است. البته محصولاتی که ایران از عربستان وارد می‌کند کمتر جزو کالاهای اساسی و مهم است به طوری که بیشترین رقم صادرات عربستان به ایران مربوط به قوطی و در آلومینیومی برای تولید نوشابه با رقم 7/17 میلیون دلار است. از دیگر اقلام عمده صادراتی این کشور به ایران نیز انواع پلی‌اتیلن با رقم 7 میلیون دلار، انواع پارچه‌های نبافته با رقم 6/3 میلیون دلار، انواع قوطی و جعبه بسته‌بندی با رقم
6/2 میلیون دلار و انواع رزین با رقم
2/1 میلیون دلار بوده است. پس می‌توان گفت قطع روابط با عربستان تاثیری بر عملکرد اقتصادی ایران ندارد. به هر حال بررسی روابط تجاری ایران با
6 کشور عرب زبان(شرح در جدول) در
۸ ماه ابتدای امسال نشان می‌دهد در این مدت میزان واردات ایران از کشور جیبوتی تنها ۲۲ هزار و ۶۶ دلار در مقابل صادرات ۱۳ میلیون و ۵۰ هزار و ۳۵۶ دلار بوده است. در این مدت، در حالی صادرات ایران به سودان به رقمی بالغ بر ۳۷ میلیون و
۶۵۶ هزار دلار رسیده که واردات ایران از سودان ۱۸۱ هزار و ۶۳3 دلار گزارش شده است. آمارهای گمرک ایران از تجارت
۱۷۲ میلیون دلاری ایران و عربستان سعودی در ۸ ماه ابتدای سال جاری حکایت دارد به طوری که از این رقم، 2/40 میلیون دلار به واردات و 2/132 میلیون دلار به صادرات ایران به این کشور اختصاص دارد. در همین حال، واردات ایران از بحرین در ۸ ماه اول امسال در حالی به بیش از 4/66 میلیون دلار رسیده که رقم صادرات ایران به این کشور در این مدت 3/6 میلیون دلار اعلام شده است. همچنین تراز تجاری ایران و امارات نشان می‌دهد در این مدت رقم واردات ایران از این کشور 7/6 میلیارد دلار و صادرات ایران به امارات 4/3 میلیارد دلار بوده است.
حفظ تجارت 30 میلیاردی امارات با ایران
در همین حال مسعود دانشمند، رئیس اتاق بازرگانی ایران و امارات گفت: دوبی حدود 30 میلیارد دلار تبادلات بازرگانی با ایران دارد که رقم قابل توجهی در اقتصاد امارات و کشورهای خلیج‌فارس است و اماراتی‌ها به این نکته واقفند بنابراین تلاش کرده‌اند در روابط ایران و عربستان، بینابین قرار گیرند و با وجود تقلیل روابط دیپلماتیک، روابط بازرگانی خود را حفظ کنند. دانشمند در گفت‌وگو با ایسنا افزود: امارات می‌داند که اگر ایران از فضای بازرگانی آنجا خارج شود، بازگشت دوباره ایران به آن کشور کار آسانی نیست و زیان عمده را خودشان متحمل می‌شوند. وی با بیان اینکه ایران با عربستان روابط اقتصادی و بازرگانی چندانی ندارند، تصریح کرد: عربستان دارای صنایع پتروشیمی، کود شیمیایی یا نفت است که ایران نیز دارای همین ظرفیت‌هاست و به نوعی رقیب ما در این زمینه است بنابراین قطع رابطه ایران با عربستان چیزی نیست که کشور از آن ضرر کند.  وی درباره قطع روابط بحرین با ایران نیز اظهار داشت: چند سالی است با بحرین ارتباط بازرگانی نداریم، البته سال‌ها پیش از بحرین، گندله و شمش آلومینیوم خریداری می‌کردیم که دیگر این کار صورت نمی‌گیرد و خودمان تولیدکننده هستیم. قطع رابطه سودان با ایران نیز به ضرر خود آنهاست، چراکه از طریق ایران، کمک‌ها و سرمایه‌گذاری‌هایی در سودان انجام می‌شد و آنها کمک‌گیرنده از ایران بودند.
سیدجلال ابراهیمی، دبیرکل شورای مشترک بازرگانی ایران و ترکیه معتقد است: کشور‌های حوزه خلیج‌فارس بسیاری از نیاز‌های اقتصادی خود را از بازار ایران تامین می‌کنند برای همین قطع کردن روابط دیپلماتیک‌ آنها با ایران به ضرر این کشور‌ها خواهد بود. جهانبخش سنجابی شیرازی، دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق  نیز درباره روابط تجاری ایران و عربستان گفت: در حال حاضر فرصت مناسبی است که ایران در بازار‌ کشور‌های منطقه از جمله عراق و امارات حضور بیشتری پیدا کند. همچنین رضا باکری، دبیر انجمن صنایع لبنی خاطرنشان کرد: عمده‌ترین مشتری محصولات لبنی ایران، کشور عراق و پس از آن افغانستان است که قطع روابط دیپلماتیک ایران با برخی کشورهای عربی نمی‌تواند در این‌باره خللی ایجاد کند بلکه به نفع ایران تمام خواهد شد. باکری اضافه کرد: در چنین شرایطی ممکن است عراق به عنوان بزرگ‌ترین مشتری، واردات لبنیات و حتی دیگر محصولات کشاورزی‌اش را از کشورهایی مانند عربستان و ترکیه محدود یا قطع کند و تقاضای بیشتری برای محصولات ایرانی داشته باشد. فرزاد پیلتن، مدیرکل دفتر بازرگانی کشورهای عربی و آفریقای سازمان توسعه تجارت هم گفت: مناسبات تجاری ایران با کشورهای عربستان، بحرین و سودان از حجم بالایی برخوردار نیست، به گونه‌ای که مبادلات تجاری با عربستان حدود
200 میلیون دلار و با بحرین و سودان نیز کمتر از 100 میلیون دلار است.
 

مصطفی میراخوری*: سال گذشته وقتی حکم اعدام شیخ نمر باقرالنمر صادر شد، تجمعی را در سالن شیخ انصاری دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار کردیم و نام آن را «اعدام حقیقت» گذاشتیم. آنقدر این مرد بزرگ بود و راه و هدفش تقدس داشت که هر مرحله از برنامه را پیگیری می‌کردیم، کارها بدون دوندگی‌های معمول انجام می‌شد؛ از دعوت میهمان گرفته تا کسب مجوز تبلیغات. انگار همه چیز دست به دست هم داده بود تا صدای مظلومیت شیعه از دانشگاه تهران شنیده شود.
اما یک چیز دلمان را سوزاند.
با تلاش بسیار توانستیم با وزارت امور خارجه تماس بگیریم تا آنها هم در برنامه‌مان حضور داشته باشند؛ جوابی را که شنیدیم ناراحت‌کننده بود. گفته شد موضع وزارت امور خارجه در حال حاضر با برنامه شما هم‌راستا نیست و فعلا موضع این وزارتخانه سکوت است. البته اختیارات شخصی آقای معاون باعث شد تا یکی ـ دو نفر از کارمندان را به عنوان نماینده به برنامه بفرستند. هرچند بازهم تاکید شد گفته نشود نماینده‌ای از وزارت امور خارجه در برنامه حضور دارد...
سکوت، سکوت، سکوت.
شاید اگر در برابر دستگیری این مرد سکوت نمی‌کردند و  در برابر حکم اعدامش سکوت نمی‌شد(!) امروز نیازی به پیام‌های تسلیت شعرگونه و ادبی آقای هاشمی یا نوشداروی پس از مرگ سهراب آقای روحانی نبود؛ مواضع امروز شما با فلان مقام اروپایی و آمریکایی تفاوتی ندارد! آنها هم محکوم کردند...
آنهایی که به سفارت عربستان حمله کردند کار اشتباهی کردند اما آنها می‌خواستند سکوت دیپلماسی صدقه‌ای شما را جبران کنند. سکوت در برابر تجاوز به نوجوانان ایرانی، سکوت در برابر قتل‌عام حجاج، سکوت در برابر توهین به مردم ایران، سکوت در برابر توهین به مقامات دولتی ایران.
اما شما در پیام تسلیت‌تان آن فجایع انسانی را با احساسات غلط و مدیریت نشده چند جوان برابر دانسته‌اید که حتی اگر حقوقدان هم باشید، می‌دانید که این جرائم با هم برابر نیست؛ باز هم اشتباه کردید.
این سکوت‌ها و اشتباهات آنقدر ادامه پیدا می‌کند که خدای ناکرده روزی باید برای عبدالملک حوثی و روز دیگر باید برای شیخ ابراهیم زکزاکی پیام تسلیت بفرستیم.
 یوسف به بدنامی خود اعتراف کن
کز هر طرف به پیرهنت چنگ می‌زنند
 * دبیر سابق انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه تهران