گروه بین‌الملل: سازمان ملل 10 روز  پیش در اقدامی دیرهنگام و برای حفظ اعتبار خود، عربستان و متحدانش در جنگ یمن را در فهرست سیاه نیروهای دولتی نقض‌کننده حقوق کودکان قرار داده بود. سازمان ملل ائتلاف سعودی را مسؤول مرگ 60 درصد کودکان کشته شده در جنگ یمن معرفی کرد. البته آمار ارائه شده از سوی منابع یمنی در این باره بیشتر است. اما این انتقاد بی‌سابقه سازمان ملل از ریاض درباره یمن دیری نپایید و روز دوشنبه در پی اعتراض ریاض و اعمال فشار متحدان غربی این کشور از جمله آمریکا، سازمان ملل نام عربستان و متحدانش را از این فهرست خارج کرد. البته وزارت خارجه آمریکا در اقدامی که بیشتر به شوخی شباهت دارد، خبرهای منتشر شده درباره فشار آوردن دولت این کشور به سازمان ملل متحد برای حذف نام عربستان از لیست سیاه را نادرست خواند و برای باور‌پذیر کردن این ادعا، اعلام کرد: توصیه دولت آمریکا به عربستان این است که به طور جدی درباره سرنوشت کودکان یمنی با سازمان ملل همکاری کند. در این میان آنچه مسلم است اینکه عقب‌نشینی سازمان ملل از مواضع «دیرهنگام» خود علیه جنایات جنگی ائتلاف به رهبری عربستان در یمن پیامدی جز بی‌اعتبار کردن بیش از پیش خود ندارد. واکنش نهاد‌های حقوق بشری جهان به این رویداد گواه این مطلب است. مدیر دیده‌بان حقوق بشر، چهارشنبه ضمن انتقاد از اقدام سازمان ملل در خارج کردن نام ائتلاف تحت رهبری سعودی از فهرست سیاه، آن را «جانبداری شرم‌آور» از عربستان دانست(تصویر). کنت راث در تازه‌ترین انتقادش از این اقدام تصریح کرد: «اگر بان‌کی‌مون اجازه می‌دهد پول سعودی ساکتش کند، دیگر حرف سازمان ملل (برای ملت‌های فقیر) چه اعتباری دارد؟» وی همچنین تصویری از بان‌کی‌مون را منتشر کرده که در آن عربستان سعودی با پول خود در حال ساکت کردن دبیرکل سازمان ملل است.
20  گروه حقوق بشر دیگر نیز با اشاره به شواهد فراوان کشتار کودکان در یمن توسط ائتلاف سعودی، از بان‌کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل خواستند نام ائتلاف تحت هدایت عربستان را دوباره در فهرست سیاه ناقضان حقوق کودکان  قرار دهد. در همین جهت ویلیامز، مدیر اجرایی موسسه «کودکان جنگ انگلیس» نیز در مقاله‌ای در روزنامه گاردین نوشت: «سازمان ملل با حذف عربستان از فهرست سیاه ناقضان حقوق کودکان، به سعودی‌ها برای بمباران مدارس و بیمارستان‌های یمن آزادی عمل داده است و بر خلاف مظنون‌های معمول که در  گزارش سالانه دبیر کل درباره کودکان آسیب‌دیده از جنگ آورده می‌شود، سعودی‌ها دوستانی قدرتمند از جمله انگلیس و آمریکا دارند که هر دو عضو دائم شورای امنیت هستند. آنها همچنین براساس بودجه‌ای که در اختیار آژانس‌های سازمان ملل از جمله یونیسف،  صندوق کودکان سازمان ملل قرار می‌دهند، می‌توانند اعمال نفوذ کنند».
ریاکاری سعودی
جالب اینکه مقامات سعودی نه‌تنها با اعمال فشار بر سازمان ملل توانستند نام خود را از لیست سیاه ناقض حقوق بشر پاک کنند بلکه با کمال وقاحت عملکرد سازمان ملل را تبعیض‌آمیز خواندند. عبدالله المعلمی، نماینده این کشور در سازمان ملل متحد ادعا کرد: «سازمان ملل نباید سیاست دوگانه در پیش بگیرد، چرا که برخی از کشورها در مناطق مختلف دستشان به خون کودکان آلوده است اما نامشان در  فهرست سیاه نیست به همین منظور می‌گوییم سازمان ملل متحد نباید با سیاست دوگانه در پی بدنام کردن عربستان باشد.» اما این ادعای ریاکارانه المعلمی بلافاصله برملا شد. وقتی خبرنگاران از او پرسیدند آیا عربستان، در حقیقت سازمان ملل را تهدید به عدم پرداخت کمک مالی
100 میلیون دلاری کرده است، او در کمال تعجب با انکاری ناشیانه و متناقض،  ریاکاری ریاض را چنین به نمایش گذاشت: «ما واقعا قصد نداشتیم کمک را قطع کنیم و سازمان ملل را هم تهدید نکردیم ولی نباید وقتی چنین برخوردی با ما می‌شود انتظار چنین کمکی داشت!»
جواز کودک‌کشی بان به عربستان
 در این میان، بان‌کی‌مون که در پی این تصمیم با انتقادهای گسترده‌ای روبه‌رو شده است، در بیانیه‌ای بی‌سابقه به دفاع از تصمیم خود برای حذف نام عربستان از فهرست ناقضان حقوق کودکان پرداخت و این اقدام را ناشی از تهدیدهای مالی عربستان و عدم حمایت شورای امنیت از خود توصیف کرد. وی گفت: این یکی از دردناک‌ترین و دشوارترین تصمیماتی بود که من تاکنون گرفته‌ام. البته این خطر وجود داشت که میلیون‌‌ها کودک با رنج ناشی از قطع بودجه برنامه‌های سازمان ملل در فلسطین، سودان جنوبی، سوریه، یمن و دیگر مناطق روبه‌رو شوند. وی فشارهای ناموجه عربستان سعودی برای واداشتن این سازمان به حذف نام ائتلاف نظامی عربی از فهرست سیاه را محکوم کرد.
علاوه بر این  روزنامه انگلیسی گاردین در مقاله‌ای با اشاره به خروج نام عربستان از لیست سیاه ترور، این اقدام سازمان ملل را «کارت رایگان برای کشتار غیرنظامیان» خوانده و سازمان ملل را کلوپی برای ثروتمندان و قدرتمندان نامید. این روزنامه انگلیسی نوشت: سازمان ملل با برداشتن نام عربستان و ائتلاف تحت امرش از فهرست سیاه کشتار کودکان در یمن، به ضعیف‌ترین انسان‌ها در جهان خیانت کرد. این روزنامه نوشت: در روز پنجشنبه هفته گذشته دبیرکل سازمان ملل اعلام کرد عربستان مسؤول کشتار کودکان و بمباران مدارس و بیمارستان‌ها در یمن است و بدین ترتیب عربستان و ائتلاف‌اش را در صف تشکیلات مشکوک همچون داعش، طالبان، الشباب و القاعده قرار داد. گاردین نوشت: با فرا رسیدن روز دوشنبه نام عربستان از این فهرست خط خورده بود و سازمان ملل عملا با این کار اعتبار خود را از دست داد. سازمان ملل با این کار به انسان‌های ناتوان در جهان خیانت کرد و بسیار دشوار است که بتوان این تغییر رویکرد غافلگیرانه را توجیه کرد. گاردین ادامه داده: گزارشگران در سازمان ملل دریافتند که ائتلاف عربی تحت امر عربستان مسؤول مستقیم کشته شدن 60 کودک در سال گذشته و عاملی در کشته شدن 510 کودک یمنی بوده است. مجله فارین پالیسی در گزارشی ویژه، تحولات پشت پرده‌ای در سازمان ملل را برملا کرد که باعث شد نام عربستان از فهرست «بدترین کشورهای نقض‌کننده حقوق کودکان در مناطق بحران‌زده» سازمان ملل، حذف شود. ریاض هشدار داده بود که اگر نام عربستان و همپیمانانش از فهرست سیاه گروه‌های متهم به کشتار کودکان در مناطق جنگ‌زده حذف نشود، صدها میلیون دلار از برنامه‌های امدادرسانی و مبارزه با تروریسم سازمان ملل را قطع و روابطش را با سازمان ملل تعلیق خواهد کرد؛ همین دلیل بود که موجب شد سازمان ملل نام عربستان را از فهرست یاد شده حذف کند. پایگاه مجله فارین‌پالیسی فاش کرد که دیپلمات‌های بلندپایه سعودی همچنین به مقامات عالی‌رتبه سازمان ملل هشدار داده‌اند که از نفوذ خود برای متقاعد کردن کشورهای عرب و سازمان همکاری اسلامی برای قطع روابط‌شان با سازمان ملل استفاده خواهند کرد. مقامات سازمان ملل خاطرنشان کردند که مجموعه‌ای از تهدیدات از سوی مقامات بلندپایه سعودی در ریاض از جمله عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان، علیه سازمان دریافت کرد‌ه‌اند.
 

حسین قدیانی:  واقعا تکان‌دهنده است، تکان‌دهنده و بی‌سابقه. اظهارات یا به عبارت بهتر اعترافات بان کی‌مون را می‌گویم؛ «حذف نام عربستان از فهرست سیاه دردناک بود. احتمال قطع بودجه برنامه‌های سازمان ملل وجود داشت»! این همان دنیا، همان سازمان ملل و همان جامعه جهانی است که آقایانی از تبار روحانی و ظریف، دم به ساعت، ما را دعوت به آن می‌کنند! جامعه جهانی جایی است که دبیرکل سازمان مللش امروز اعلام می‌دارد عربستان در لیست کشورهای تروریستی قرار دارد و فردا، نام عربستان را از این فهرست بیرون می‌کشد و پس فردا، گویی عذاب وجدان گرفته باشد توضیح می‌دهد؛ «حذف نام عربستان از فهرست سیاه دردناک بود. احتمال قطع بودجه برنامه‌های سازمان ملل وجود داشت»!
آری! به بودجه سازمان ملل بستگی دارد اینکه مهم‌ترین حامیان تکفیری‌ها توسط جناب دبیرکل، تروریست خوانده شوند یا نشوند! همان بودجه‌ای که قطع و وصلش با آمریکاست!
و آنوقت، دم این مجانین جامعه جهانی، این عشاق سینه‌چاک نظم نوین، گرم که ما را رهنمون به چنین جنگلی می‌کنند! اگر مراد از جنگل، جایی است که قانون ندارد، هیچ جنگلی بی‌قانون‌تر، بدتر و رسواتر از همین جامعه ‌جهانی نیست. من بنا بر تطویل این متن مختصر ندارم لیکن ناظر بر اعترافات بان کی‌مون، خطاب به رئیس حقوق‌خوانده قوه اجرا عرض می‌کنم این همان جامعه جهانی است که شما ما را دعوت به هضم شدن در آن می‌کنید! به هر عبارت که نگاه می‌کنی مهم‌ترین نهاد جامعه جهانی، همین سازمان ملل است. وقتی کشوری در مایه‌های عربستان می‌تواند براحتی و تنها با صرف مقداری پول، فلان حرف و بهمان نظر این سازمان، بلکه دبیرکل این سازمان را بخرد، وای به حال دلخوش کردن به توافق با کدخدای این جامعه جهانی! مع‌الاسف دولت محترم، همه تخم‌مرغ‌های خود را در سبد جامعه جهانی گذاشته تا ذیل توافق با اجزای این جامعه، گشایش اقتصادی برای مردم به ارمغان آورد!
 

گروه اقتصادی: در ادامه سریال‌های نابودی برندهای ایرانی، کارخانه «ارج» عملا تعطیل شد. به گزارش «وطن‌امروز» نابودی برندهای معروف و مشهور ایرانی یک پیام واضح و مشخص دارد و آن اینکه مدیران ناتوان بسیاری در صنعت وجود دارند که نه‌تنها نمی‌توانند وضعیت موجود را تثبیت کنند بلکه اوضاع را خراب‌تر از آنچه هست، می‌کنند. سریال ناکامی‌های صنعتی و رکود فراگیر این‌بار گریبان یک کارخانه و برند 80 ساله را گرفته تا تن سایر برندهای دیگر نیز بلرزد.  دیروز خبر کوتاه اما مهمی از سوی یک خبرگزاری مبنی بر تعطیلی رسمی کارخانه ارج منتشر شد. این در حالی است که در مجمع عادی سالانه این کارخانه که هفته گذشته برگزار شد اصلا چنین موضوعی در دستور کار قرار نداشت.
پایان عمر نشان ۸۰ ساله ایرانی
تسنیم دیروز نوشت که به دنبال تشدید مشکلات تولید در اولین کارخانه تولید لوازم خانگی کشور، ارج رسماً از هفته گذشته تعطیل و ماشین‌آلات کهنه این کارخانه هم به فروش گذاشته شد تا پایان عمر نشانک ۸۰ ساله ایرانی اینگونه رقم بخورد. به گزارش تسنیم، اولین کارخانه تولید لوازم خانگی کشور که نامی آشنا برای تمام مردم ما دارد و کمتر شخصی با تولیدات آن بیگانه است به دلیل تشدید مشکلات تولید رسماً از هفته گذشته تعطیل شد. البته این کارخانه در طول سال‌های اخیر با بروز مشکلات مالی و حضور برندهای مختلف خارجی سهم قابل توجهی از بازار را در اختیار نداشت و با توجه به ماشین‌آلات کهنه دیگر قادر به تولید محصولات متنوع لوازم خانگی نبود.  کارخانه ارج در سال 1316 در یک کارگاه کوچک واقع در خیابان سی‌متری تهران به اتفاق 8 کارگر ساده فعالیت خود را آغاز کرد. در سال 1348 با کارگاه‌های متعدد و ماشین‌های جدید در زمینی واقع در جاده مخصوص کرج با همراهی مهندسین و کارگران مبتکر و ماهر با تکنیک‌های مدرن روز  فعالیت خود را ادامه داد. این کارخانه از اول فروردین ماه 1352 به صورت شرکت سهامی عام درآمد و قسمتی از سهام آن در مرحله اول به کارکنان و سپس به مردم ارائه شد. در سال 1357 با ملی شدن کارخانجات، عمده سهام آن به صنایع ملی ایران واگذار شد که تا سال 1374 تحت پوشش این سازمان بود و پس از آن در همین سال، بخشی از سهام سازمان صنایع ملی به کارکنان ارج و مردم و عمده سهام آن به بانک ملی ایران واگذار شد. به روز نشدن ماشین‌آلات و انتصاب مدیران دولتی در این کارخانه باعث شد تا نتواند از پتانسیل خود برای تولید محصولات روز استفاده کند به‌نحوی که در چند سال اخیر تصمیم به فروش این کارخانه گرفته شود. حتی در یک سال گذشته بخشی از این کارخانه در اختیار ایران خودرو قرار گرفت تا به عنوان پارکینگ خودرو از آن استفاده کند. تشدید مشکلات برای این واحد تولیدی به حدی شده که مدیران هفته گذشته تصمیم به تعطیلی رسمی آن گرفته و ماشین‌آلات کهنه آن را برای فروش گذاشته‌اند، این در حالی است که کارخانه ارج در مقطعی به عنوان سوپر مارکت لوازم‌خانگی ضمن برندسازی انواع لوازم‌خانگی را تولید می‌کرد.
چابک‌سازی هم به درد نخورد!
سهام عمده کارخانه ارج در دستان شرکت‌های زیرمجموعه بانک ملی است تا بیش از پیش ثابت شود بانکداران ما اصلا بنگاهداران خوبی نیستند. براحتی می‌توانیم بگوییم ارج برای بانک ملی است و سهامداران عمده تاکنون نتوانسته‌اند این برند 80 ساله را نجات دهند. سال گذشته در مجمع عمومی شرکت ارج سهامداران مقرر کردند در جهت چابک‌سازی ساختار مالی شرکت و پرداخت مطالبات سهامداران و سایر بستانکاران بخشی از دارایی‌های غیرمولد و مازاد (زمین ۳۷ هزار متری) با رعایت تشریفات قانونی و از طریق مزایده واگذار شود. برنامه‌های شرکت ارج در سال گذشته استفاده اثربخش از ظرفیت‌های داخلی جهت تولید، استفاده بهینه از منابع نامشهود بویژه برند ارج در کسب درآمد و پوشش سهم بازار، شفاف‌سازی همه پرونده‌های حقوقی و تلاش در جهت ارتقای سهم بازار اعلام شده بود اما عملا هیچکدام از این برنامه‌ها عملیاتی نشد و فقط
37 هزار متر زمین ارج را بانک ملی خرید!  یعنی بانک ملی زمین خود را خرید تا بتوانند پول سهامداران و مدیران ارج را بدهند! در گزارش مجمع عمومی سالانه ارج که هفته گذشته برگزار شد این موضوع تایید شده است: مطابق تکلیف مجمع، طی سال مالی مورد گزارش، در جهت اصلاح ساختار مالی شرکت، پرداخت مطالبات سهامداران و بانک‌ها و تسویه پرسنل بازنشسته، بخشی از دارایی‌های غیرمولد و مازاد (زمین ۳۷ هزار متری) با رعایت تشریفات قانونی و از طریق مزایده به شرکت سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی واگذار شد!
جالب اینکه هفته گذشته در مجمع کارخانه اینگونه تصمیم‌گیری شد که بودجه این کارخانه از طریق مدیریت هزینه‌های مالی شرکت از محل فروش بخشی از دارایی‌های مجموعه تامین ‌شود.
طبق همین گزارش مجمع عمومی، باز هم فروش دارایی‌های مجموعه ارج تنها راه نجات ارج خوانده شده و این یعنی عملا خداحافظی با برند 80 ساله‌ای که محصولات آن نشانه رونق تولید ملی بود.
نقشه بانک ملی برای ارج
شاید همگان از خود بپرسند چه شد که شرکتی با این همه سابقه در تولید و برندی با این شهرت اکنون به تعطیلی رسید؟ ابوالقاسم شانه‌ساز، معاون سابق انجمن صنایع لوازم خانگی در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» علت اصلی نابودی شرکت ارج را مدیران ناکارآمد آن اعلام کرد و گفت: این شرکت در دوران جنگ با حدود 1300 کارگر تولید می‌کرد و به‌ دلیل حواله‌ای بودن کالاها، بخوبی می‌فروخت اما پس از جنگ این شرکت از مشمولیت سازمان صنایع ملی بیرون آمد و به‌دلیل بدهی‌هایی که به بانک ملی داشت سهام آن را به این بانک دادند.  شانه‌ساز در ادامه خاطرنشان کرد: سال 74 مدیرعامل وقت کارخانه ارج که منصوبی از سوی بانک ملی بود دست به اختلاس بزرگی از این شرکت زد و در عمل توانست این شرکت را به خاک سیاه بنشاند اما از آنجا که ارج را بانک ملی اداره می‌کرد، با تزریق پول این شرکت به حیاتش ادامه داد اما قصد بانک ملی از این ادامه حیات، چیز دیگری بود.  معاون سابق انجمن صنایع لوازم خانگی اضافه کرد: پس از این اختلاس بانک ملی پول می‌داد و با آن پول کمپروسورهای مورد نیاز را می‌خریدند اما بانک برای اینکه طلب داشت، کمپروسورها را مصادره می‌کرد و از مدیریت کارخانه می‌خواست آنها را از بازار آزاد خرید کنند.  وی با تصریح اینکه ارج از اعضای انجمن صنایع لوازم خانگی است، گفت: سالن‌های خط تولید ارج از نظر نور و و ترکیب عوامل تولید از بهترین‌ سالن‌های موجود در کشور است که هم‌اکنون میز با مدیریت درست می‌‌تواند در این صنعت بدرخشد اما نقشه‌ای که بانک ملی برای آن کشیده کار را به جایی رسانده که این شرکت دیگر نفس ندارد.  شانه‌ساز درباره این نقشه یادآور شد بانک ملی سال‌هاست به‌دنبال زمین این شرکت و کارخانه بود، چرا که وسعت و قیمت بسیار بالایی دارد.
ارج را می‌فروشیم!
انتشار خبر تعطیلی ارج روز گذشته سهامدار اصلی این کارخانه را مجبور کرد تصمیم دولت درباره این کارخانه را رسانه‌ای کند.
مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی اما با تکذیب تعطیلی کارخانه ارج، انتشار گسترده این خبر کذب را فضاسازی رسانه‌ای علیه دولت دانست و گفت: 7 شرکت داخلی و خارجی متقاضی خرید این کارخانه هستند که پس از بررسی نهایی، واگذاری انجام می‌شود. فرهاد حنیفی در گفت‌وگو با ایرنا افزود: این واحد تولیدی در 2 سال اخیر نزدیک به 15 هزار کولر و بخاری تولید کرده و انبارهای این شرکت یکهزار دستگاه کولر و بخاری آماده فروش دارد. وی به تزریق نقدینگی 20 میلیارد تومانی در این 2 سال به کارخانه اشاره کرد و ادامه داد: این سرمایه در گردش از طریق گروه توسعه ملی با هدف جلوگیری از توقف تولید و پرداخت حقوق بازنشسته‌ها صورت گرفته است که از مبلغ یادشده 6 میلیارد تومان به بازنشسته‌های این واحد تولیدی پرداخت شد. حنیفی در ادامه به مصوبه مجلس شورای اسلامی مبنی بر خروج بانک‌ها از بنگاهداری اشاره کرد و گفت: براساس این مصوبه، 50 شرکت زیرمجموعه هلدینگ بانک ملی از جمله ارج در فهرست واگذاری هستند. وی با بیان اینکه امسال واگذاری 12 شرکت در دستور کار ما قرار دارد، افزود: تلاش داریم این شرکت‌ها از جمله ارج را به خریداران واجد شرایطی واگذار کنیم که بتوانند بهتر از مجموع گروه توسعه ملی، آن را مدیریت و اداره کنند. وی از تقاضای 6 شرکت داخلی و یک شرکت خارجی برای خرید کارخانه ارج خبر داد و گفت: براساس مصوبه مجلس، این واگذاری‌ها باید انجام شود مگر آنکه مصوبه یادشده تغییر کند. در آن صورت، شرکت سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی آماده سرمایه‌گذاری برای راه‌اندازی با تجهیز به دستگاه‌ها و فناوری جدید است. حنیفی یادآور شد: نزدیک به یک سال از ابلاغ مصوبه مجلس درباره خروج بانک‌ها از بنگاهداری سپری شده و ما در حال مذاکره برای واگذاری هستیم.  مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی شمار کارکنان کنونی کارخانه ارج را 200 نفر اعلام کرد و گفت: پرداخت‌ها به کارکنان و مجموعه بازنشستگان ارج به گونه‌ای بوده که هیچ معوقه و طلبی ندارند. وی ادامه داد: به دلیل اینکه سال‌ها در این کارخانه سرمایه‌گذاری نشده است، محصولات آن در بازار تقاضای اندکی دارد و مستلزم سرمایه‌گذاری برای به‌روز کردن خط تولید است. وی تصریح کرد: اطلاعات تکمیلی درباره اقدامات انجام شده برای کارخانه ارج و برنامه‌های آینده آن، امروز و از طریق روابط عمومی شرکت ارج اطلاع‌رسانی خواهد شد.
گفته‌های رئیس هلدینگ توسعه ملی موضوع خاموشی ارج و توقف تولیدات این کارخانه را تایید می‌کند. قطعا کارخانه ارج با مدیریت ناتوان به این وضعیت رسیده و موجب نابودی یک برند قدیمی شده اما مسؤولان باید توضیح دهند که سرنوشت زمین‌ها و اموال ارج که بانک ملی در مزایده‌های رسمی از آن خود کرده چه می‌شود.
 

سعید حاجی‌پور*: اقتصاد نولیبرال نسخه‌ امروزی اقتصاد لیبرال قرن هجدهم آدام اسمیت و همفکران او است. دیدگاهی که از دهه 1980 میلادی به این سو، دیدگاه غالب اقتصادی در جهان بوده است و سازمان‌های بین‌المللی، همگی کشورها را در جهت حرکت به سمت آن تشویق می‌کنند. تجارت خارجی آزاد، خصوصی‌سازی، جذب سرمایه‌گذاری خارجی، حمایت از حقوق مالکیت معنوی و ترویج دموکراسی بخشی از توصیه‌هایی است که هر روزه از سوی متفکران، رسانه‌ها و سازمان‌های حامی این جریان به کشورها گوشزد می‌شود.
در سلسله یادداشت‌هایی به هریک از این سیاست‌ها می‌پردازیم و نقاط مغفول این دیدگاه‌ها را بررسی می‌کنیم. سعی شده است در این مطالب از دیدگاه‌های منتقدان بزرگ این جریان همچون جوزف استیگیلتز، هاجون چانگ و ماری شرلی که از اقتصاددانان مطرح جهانی هستند استفاده شود.
***
«تجارت خارجی آزاد چیز خوبی است». این بدیهی‌ترین اصل از اصول عقاید نولیبرالی است به‌گونه‌ای که یک اقتصاددان نولیبرال با اعتقاد به این اصل شناخته می‌شود. به‌عبارت دیگر در حوزه این تفکر زیر سوال بردن بازار آزاد سرمایه، نظام حقوق مالکیت معنوی یا حتی خصوصی‌سازی تا حدی مجاز است اما تجارت خارجی آزاد وحی منزل است و تعدی به ساحتش موجب طرد از این مسلک می‌شود.
با این منش و روش، کشورهای فرادست اقتصادی جهان تمام توان خود را به‌کار گرفتند تا این اعتقاد را به کشورهای درحال توسعه بقبولانند. این تحمیل اجباری، ظاهری زیبا و دلنشین نیاز داشت، لذا «بانک جهانی» و «صندوق بین‌المللی پول» در ابتدا و بعدها «سازمان تجارت جهانی» این وظیفه را برعهده گرفته‌اند. حال این پرسش مطرح می‌شود که آیا تجارت خارجی آزاد به راستی به این اندازه که در دهه‌های گذشته تبلیغ می‌شود خوب است؟ نمونه‌ای را بررسی می‌کنیم. اگر قرار بود کشوری درحال توسعه با در پیش گرفتن تجارت خارجی آزاد پله‌های ترقی را طی کرده باشد، بیشترین شانس این اتفاق فرخنده به مکزیک داده شده است؛ کشوری با مرز مشترک با بزرگ‌ترین اقتصاد جهان و با فرصت‌های فراوان.
برخلاف بسیاری از کشورهای فرودست، مکزیک جمعیت مناسب، کارگران ماهر، مدیران لایق و زیرساخت‌های فیزیکی نسبتاً پیشرفته‌ای در اختیار دارد.
دلدادگان به تجارت خارجی آزاد، مکزیک را نمونه‌ای خوب از رشد و پیشرفت در پی عمل به این دیدگاه‌ها برمی‌شمارند و به‌راستی نیز در پی‌توافقنامه نفتا، اقتصاد مکزیک از سال 1994 با رشد مواجه شده است به‌گونه‌ای که بین سال‌های 1994تا 2002 سالانه 8/1 درصد رشد داشته است که در مقام قیاس با نرخ رشد 1/0 درصدی بین سال‌های 1985 تا 1995 موفقیت بزرگی محسوب می‌شود اما ذکر این نکته خالی از لطف نیست که مکزیک، پیاده‌سازی تفکرات نولیبرالی را از اواسط دهه 1980 میلادی آغاز کرده بود و تجارت خارجی آزاد را در سال‌های پیش از توافق نفتا بشدت دنبال می‌کرد. بنابراین افتخار رشد 1/0 درصدی نیز باید نصیب سیاست‌های تجارت خارجی آزاد باشد!
مکزیک پیش از آزادسازی تجاری همانند بسیاری از کشورهای هم‌کیش در آن زمان، سیاست‌های صنعتی‌سازی براساس جایگزینی واردات را اجرا می‌کرد. افت رشد اقتصادی، از بین رفتن مشاغل و کاهش میانگین دستمزدها بخشی از آثار ورود این کشور به دنیای نولیبرال‌های اقتصادی بود. در مقام قیاس، طی روزهای سیاهی که دوستداران تجارت خارجی آزاد برای مکزیک متصور هستند- یعنی سال 1955 تا 1982 که سیاست جایگزینی واردات را دنبال می‌کرد- درآمد سرانه این کشور با میانگین رشد سالانه 1/3 درصدی، بسیار سریع‌تر از دوران ادعایی طلایی پس از توافقنامه نفتا رشد داشت. با این تفاسیر، مکزیک خوش‌اقبال در واقع نماد بارز شکست آزادسازی زودهنگام و همه‌جانبه‌ تجارت خارجی است.
به اعتقاد پروفسور هاجون چانگ، استاد اقتصاد دانشگاه کمبریج، بسیار امکان دارد قدری آزادسازی تدریجی تجارت خارجی برای کشورهای درحال‌توسعه‌ خاصی در دهه‌ 1980 مفید و حتی ضروری بوده باشد که از این بابت هند و چین به ذهن می‌رسند اما آنچه طی ربع قرن گذشته صورت گرفته یک آزادسازی تجاری سریع، بی‌برنامه و فراگیر بوده است.
لازم به یادآوری است در به اصطلاح «روزهای بد» صنعتی‌سازی براساس جایگزینی واردات، میانگین نرخ رشد کشورهای در حال‌ توسعه 2 برابر نرخ رشد امروزی آنها در شرایط تجارت خارجی آزاد بوده است. به‌سادگی می‌توان گفت تجارت خارجی آزاد برای کشورهای در حال‌ توسعه کارآیی ندارد.
از دیگر سو، نظریات تجارت خارجی آزاد که از سوی طرفداران آن توصیه می‌شود مبتنی بر یک دیدگاه مزیت‌محور است. به‌گونه‌ای که کشورها باید به سمت بخش‌هایی بروند که در آن مزیت- به معانی مختلف- دارند. این نظریات به‌درستی می‌گویند چنانچه کشوری به سطح موجود فناوری‌اش بسنده کند و بپذیرد نمی‌تواند از آن فراتر رود، به نفع آن کشور است که در چیزهایی تخصص پیدا کند که در تولیدشان به طور نسبی بهتر است اما آنگاه که کشوری بخواهد با گذر از وضع موجود، توسعه اقتصادی را هدف قرار دهد، این نظریه از اعتبار ساقط می‌شود. در واقع این نظریات برای کشورهایی است که شرایط موجود را می‌‌پذیرند، نه برای کشورهایی که می‌خواهند شرایط موجود را تغییر دهند.
سازمان تجارت جهانی، این به‌ظاهر عادل مطلق، وظیفه دارد موانع تجارت بین کشورها را بردارد تا در محیطی سرشار از برابری باهم به رقابت سالم بپردازند، حال آنکه واقعیت امر به‌گونه‌ای دیگر رقم خورده است. آنچه در نهایت نصیب کشورها شده است یک زمین بازی شیب‌دار به نفع کشورهای فرادست اقتصادی است. بهترین نمونه بر این ادعا نظام تعرفه واردات است. بگذارید با مثالی این امر را توضیح دهیم. مثالی که نویسنده کتاب «نیکوکاران نابکار» از آن به‌عنوان نمونه‌ای از این بازی نابرابر یاد می‌کند. نتیجه‌ دور اروگوئه‌ مذاکرات تجاری گات این بود که تمام کشورها، به استثنای تنگدست‌ترین آنها، به میزان زیادی و به نسبت، تعرفه‌های‌شان را کاهش دهند اما در پایان کار، کشورهای در حال‌ توسعه تعرفه‌های‌شان را برحسب مقادیر مطلق بسیار بیشتر کاهش دادند، زیرا در آغاز امر، با تعرفه‌های بالاتری شروع کرده بودند. برای نمونه، پیش از توافقنامه‌ «سازمان تجارت جهانی»، میانگین نرخ تعرفه هند 71 درصد بود که به 32 درصد کاهش یافت. میانگین تعرفه‌ ایالات متحده نیز از 7 درصد به 3 درصد کاهش یافت. این دو کاهش از نظر نسبت برابرند (یک کاهش حدوداً 55 درصدی) لکن تأثیر مطلق آنها بسیار متفاوت است. کالای وارداتی که قبلا با قیمت 171 دلار برای مصرف‌کننده هندی تمام می‌شد حالا فقط 132 دلار برای او هزینه داشت و این یعنی افت 23 درصدی در پرداختی مصرف‌کننده هندی که تأثیری شگرف در الگوی مصرف و تمایل او به خرید کالای خارجی دارد اما در سوی دیگر، مصرف‌کننده‌ آمریکایی کالای 107 دلاری گذشته را حالا به قیمت 103 دلار می‌خرد که شاید اصلاً متوجه این تغییر قیمت نشود. این یعنی آنچه برای اقتصاد هند اتفاق می‌افتد برخلاف ادعای ایجاد فرصتی برابر، بشدت به نفع کشورهای بزرگ اقتصادی است که کالاهای خود را به هند صادر می‌کنند.
کالای مشابه داخلی به‌سختی می‌تواند در مقابل کاهش 23 درصدی رقیب خارجی‌اش مقاومت کند و عملاً از بازار خارج می‌شود. سخن دلنشین «کاهش تعرفه‌ها برای همه» در واقع فقط گشودن دروازه کشورها برای ورود کالاهای کشورهای فرادست است که در رقابت با رقیبان کم‌وسع داخلی سود کلانی را نصیب صاحبان‌شان کنند.
انتقادات از تجارت خارجی آزاد به‌معنای عدم تجارت کشورها نیست
یقینا در دنیای امروز هیچ کشوری نمی‌تواند بدون صادرات و واردات کالاها و خدمات اقتصادی پویا و رو به‌ رشد داشته باشد اما پذیرفتن تجارت خارجی به‌مثابه پذیرفتن سیاست‌های توصیه‌ای سازمان تجارت جهانی نیست. تفاوت بسیاری وجود دارد در اینکه عنوان کنیم تجارت خارجی برای توسعه ضرورت دارد تا اینکه بگوییم تجارت خارجی آزاد بهترین راه برای توسعه اقتصادی است. این همان تحریف تاریخ اقتصادی جهان است که کشورهای فرادست به‌دنبال آن هستند.
برخلاف تبلیغات گسترده حامیان و دلدادگان تفکرات نولیبرالی، هیچیک از کشورهای پیشرفته اقتصادی امروز، از ابتدای امر به تجارت خارجی آزاد روی نیاورده بودند.
از انگلستان پیش از انقلاب صنعتی تا کره‌جنوبی و ژاپن که در نیم قرن گذشته توانسته‌اند خود را به دیگر قدرت‌ها برسانند. آنچه واقعیت است، حمایت‌گرایی دولت‌ در این کشورها از صنایع مختلف در جهت تقویت و امکان رقابت است. تعرفه‌های سنگین، حمایت‌های یارانه‌ای و تخصیص ارز برای ورود کالاهای سرمایه‌ای، بخشی از سیاست‌های مشترکی است که در همه‌ این کشورها پیاده شده و حال خود این سیاست‌ها را مخدوش می‌دانند و با تبلیغات گسترده جلوی اجرای این سیاست‌ها در کشورهای در حال‌ توسعه را می‌گیرند.
واقعیت امر این است که راه توسعه مشخص است، همان راهی که کشورهای صنعتی خود پیموده‌‌اند اما این راه گویا قرار نیست توسط کشورهای در حال‌ توسعه طی شود.
آنچه شرکت سامسونگ کره‌جنوبی را امروز در صدر برترین شرکت‌های حوزه الکترونیک و لوازم خانگی جهان قرار داده‌ است حمایت دولت این کشور از صنایع نوزاد و محافظت از آنان در مقابل رقبای قدرتمند خارجی است. سامسونگِ صادرکننده ماهی، سبزیجات و میوه با تلاش و کوشش مدیران و حمایت و پشتیبانی دولتمردان امروز تبدیل به غول اقتصادی جهان شده است. حال آنکه ورود زودهنگام و بدون برنامه‌ریزی به عرصه نابرابر و غیرمنصفانه تجارت آزاد جهانی نتیجه‌ای جز تعطیلی کارخانه‌هایی امثال کارخانه ارج پس از 80 سال سابقه تولید در پی نخواهد داشت. ارج یک نوستالژی برای مردم این سرزمین بود که یادآور گرمابخشی در زمستان و خنکای تابستان برای زندگی ایرانیان در سالیانی دراز است. تصمیمات نادرست می‌تواند خبرهایی اینچنین ناگوار را هر روز به گوش ما برساند. تصمیم درست یک عبارت بیشتر نیست؛ حمایت از تولید ملی.
*کارشناس ارشد اقتصاد

گروه سیاسی: حسن روحانی می‌گوید پس از برجام مردم هر روز شاهد یک گشایش در حوزه اقتصادی هستند. او معتقد است قبل از برجام مردم ایران هر روز شاهد یک تحریم جدید بودند اما اکنون و پس از برجام، هر روز یک گشایش اقتصادی در کشور اتفاق می‌افتد. البته روحانی به این اکتفا نکرد و گفت برای گشایش‌هایی که معتقد است پس از برجام ایجاد شده، باید شکرگزاری کرد!  به گزارش
«وطن امروز» به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری، حسن روحانی که شامگاه چهارشنبه در دیدار اعضای شوراهای عالی کشور سخن می‌گفت، بهره‌گیری همه مردم و مسؤولان از فرصت‌ها و گشایش‌های پس از برجام را برای پیشبرد اهداف متعالی نظام جمهوری اسلامی ایران ضروری خواند و تصریح کرد: مردم پیش از برجام هر روز با یک تحریم جدید مواجه بودند اما اکنون و بعد از برجام، هر روز یک گشایش در امور حاصل می‌شود که این جای شکرگزاری دارد. او با تاکید بر ضرورت بهره‌گیری از فرصت ماه مبارک رمضان بویژه در فضای پسابرجام(!) اظهار داشت: باید همه تلاش‌ها بر تقویت توسعه، پیشرفت و عزت کشور متمرکز شود. روحانی گفت: قبل از برجام  هر روز در انتظار این بودیم که چه محدودیت، تحریم و معضل جدیدی برای ملت ایران ایجاد می‌کنند اما اکنون هر روز یک گشایش جدید برای مردم حاصل می‌شود و این گشایش‌ها جای شکرگزاری دارد که باید در سایه آنها، کار و تلاش بیشتری برای مردم انجام گیرد. روحانی افزود: باید با بهره‌گیری از گشایش پسابرجام، برای مردم و کشور، عزت، توسعه و پیشرفت بیشتر در همه زمینه‌ها را فراهم کنیم بویژه اینکه این فضا در سایه امنیت خوب در کشور فراهم آمده است. رئیس‌جمهوری در ادامه بهره‌گیری همه شوراها و ستادها از نظرات مردم را در مسائل اقتصادی، علمی و فرهنگی ضروری خواند و گفت: رضایت مردم و حل مطالبات آنان، باید در اولویت همه فعالیت‌ها باشد. دکتر روحانی با بیان اینکه  شوراها زمانی کامل می‌شوند که پشتوانه مردمی خود را با کسب نظرات آنان تقویت کنند،  اظهار داشت: شوراها باید با بهره‌گیری از امکانات ارتباطی گسترده قرن جدید، پشتوانه مردمی خود را مستحکم‌تر و از نظرات آنان بویژه نسل جوان بیشتر بهره گیرند. دکتر روحانی با اظهار خرسندی از اینکه تمام شوراهای عالی در دوره دولت یازدهم فعال شدند، خاطرنشان کرد: در دولت‌های گذشته شوراهایی وجود داشت که تشکیل نشده بودند و خوشبختانه در دوره دولت یازدهم تمام این شوراها فعال شده‌اند. این اظهارات حسن روحانی مبنی بر اینکه در پسابرجام، هر روز یک گشایش اقتصادی در کشور رخ می‌دهد؛ در شرایطی است که او تنها چند ساعت قبل از بیان این اظهارات از رسانه‌ها به دلیل آنچه او افزایش انتظارات جامعه دانست، انتقاد کرد. روحانی روز چهارشنبه و در جلسه هیات دولت در انتقاد از برخی رسانه‌ها گفت: متاسفانه برخی رسانه‌ها در پرداختن به اقتصاد مقاومتی صرفا انتظارات جامعه را افزایش داده و در مقابل، نقش تلاش و کوشش همگانی و امید به آینده را کمرنگ می‌کنند که این اساسا خلاف سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است.
 

سالن شماره یک پردیس سینمایی کوروش، عصر پنجشنبه میزبان میهمانان محمدحسین مهدویان و حبیب والی‌نژاد، تهیه‌کننده بهترین فیلم جشنواره سی‌وچهارم فجر بود. هنرمندانی که برای افتتاحیه اکران سراسری «ایستاده در غبار» به سالن آمده بودند، هرکدام با بیان جملاتی درباره فیلم، کارگردانی و روایت مهدویان از حاج احمدمتوسلیان را مورد تقدیر و تحسین قرار دادند. به گزارش «وطن امروز»، مراسم اولین نمایش فیلم سینمایی «ایستاده در غبار» با حضور عوامل فیلم، خانواده احمد متوسلیان و جمعی از خانواده‌های شهدای 8 سال دفاع مقدس و مدافعان حرم، بازیگران و کارگردانان، در عصر رمضانی 20خرداد برگزار شد. در مراسم اکران افتتاحیه فیلم سینمایی «ایستاده در غبار» ساخته محمدحسین مهدویان، همچنین گفته شد مقام معظم رهبری این اثر را دیده‌ و آن را فیلمی فاخر دانسته‌اند. پس از اکران این اثر جمعی از هنرمندان به اظهارنظر و سخنرانی درباره فیلم پرداختند.
 افخمی: تحت تاثیر ایستاده در غبار هستم
بهروز افخمی اولین کسی بود که روی سن دعوت شد تا درباره ایستاده در غبار صحبت کند.
او با اشاره به زیبایی و مهارت به کار برده شده در فیلم گفت: فیلم بعدی که می‌خواهم بسازم، «خمسه خمسه» مستقیما از روی قسمت چهارم آخرین روزهای زمستان برداشته شده یعنی اقتباسی است از یک فیلم مستند، منتها داستانی. یک سناریوی دیگری هم دارم می‌نویسم. همینطور که می‌نویسم متوجه شدم در استفاده زیاد از نریشن و گفتار آدم‌های واقعی و اینکه نترسم از اینکه فیلم دیالوگ کم داشته باشد یا نریشن زیاد داشته باشد، تحت تاثیر «ایستاده در غبار» هستم. او به ما یاد می‌دهد که می‌شود از نریشن خیلی زیاد استفاده کرد و همچنان فیلم داستانی باشد و فکر نکنیم فیلم داستانی نیست.
حمیدیان: این فیلم چکیده همه رویاهای من است
بابک حمیدیان، بازیگر نقش شهید اصغر وصالی در «چ» در این مراسم گفت: یکی از شب‌کاری‌هایی که برای فیلم «بادیگارد» داشتیم در اتوبان باکری روی زمین نشسته بودم، به ابراهیم حاتمی‌کیا گفتم اگر بخواهی درباره رزمندگان دفاع‌مقدس فیلم بسازی درباره کدامشان فیلم می‌سازی؟ و  ایشان گفتند دوست دارم جهان متوسلیان را خلق کنم. من قبل از اینکه فیلم را ببینم با دیدن عکس‌ها به لحظه‌ای که بی‌سیم در دستان حاج‌احمد است، حسادت کردم. کاش به جای فیلم‌هایی که تاکنون 3-2تای آنها ساخته شده «ایستاده در غبار ۲ و ۳ و 1000» داشته باشیم. احمد متوسلیان یک شخصیت جدی بود که اگر خشونت می‌کرد به این خاطر بود که می‌دانست جنگ جدی است. حمیدیان با اشاره به کارگردانی محمدحسین مهدویان در فیلم «ایستاده در غبار» بیان کرد: من با کتاب «مسیح کردستان» که جمال شورجه به من داده بود عاشق شهید بروجردی شدم که قرار بود نقشش را بازی کنم و بعد از فیلم «مزرعه پدری» که رسول ملاقلی‌پور ساخته بود به من گفت می‌خواهم برایم شیر بازی‌دراز را بازی کنی. اینها را گفتم که بگویم این فیلم چکیده رویاهای من است. اگر محمدحسین مهدویان همین مسیر را ادامه دهد از او می‌خواهم که مرا به‌عنوان هنرور بپذیرد، باور کنید که این حرف شعار نیست.
مقدم‌دوست: حالا متوسلیان را بهتر می‌شناسیم
هادی مقدم‌دوست، کارگردان و نویسنده نیز در ادامه این مراسم درباره ساخته مهدویان گفت: «ایستاده در غبار» فیلم قدرتمندی است و من موفق شدم بفهمم در این فیلم چه اتفاقی می‌افتد. بویژه آن بخشی از فیلم تماشاگر تحت تاثیر قرار می‌گیرد که ظلم‌ستیزی و باوفایی احمد متوسلیان را درک می‌کند. او ایثار، دقت و صراحت داشت و مجموع صفات یک شخصیت در این فیلم نمایان است.  مهدویان دقیقا می‌دانست که این قهرمان ملی را چطور به ما بشناساند و از حالا به بعد ما او را بهتر می‌شناسیم.
 فرخ‌نژاد: داوران بازی نقش اول فیلم را ندیدند
نرگس آبیار، کارگردان نیز در این مراسم بیان کرد: جنگ همیشه بستری است که مردان بزرگ را پرورش می‌دهد چون در این شرایط است که آنها با مفاهیم عمیق معنوی و مقوله مرگ و شهادت آشنا می‌شوند. متوسلیان و همت از این دسته هستند که متاسفانه گاهی زندگی این قبیل افراد با سیاست قاطی می‌شود اما این فیلم چهره غبار گرفته‌شان را می‌زداید و روی واقعی‌شان را می‌بینیم. حمید فرخ‌نژاد هم در جملاتی کوتاه درباره این فیلم گفت: از نقش اول این فیلم به خاطر بازی‌اش تشکر می‌کنم و متاثر شدم از اینکه داوران جشنواره فیلم فجر بازی او را ندیدند.  جواد نوروزبیگی، تهیه‌کننده هم در سخنانی به حضورش در عملیات و همقطار بودن با احمد متوسلیان اشاره کرد.
 مهدویان: به ظریف نامه نوشتیم
محمدحسین مهدویان، کارگردان فیلم سینمایی «ایستاده در غبار» نیز با اشاره به اخباری مبنی بر پیدا شدن احمد متوسلیان بیان کرد: به خاطر همین موضوع مهم کمپینی با عنوان «احمد متوسلیان را آزاد کنید» شکل گرفت و ما هم دوست داریم این فیلم تبدیل به پیوست مردمی بشود. به همین خاطر نامه‌ای به دکتر جواد ظریف وزیر امور خارجه نوشتیم و خواستار پیگیری آزادی احمد متوسلیان شدیم.
نظر رهبر انقلاب درباره «ایستاده در غبار»
سردار محسن کاظمینی و حاج‌عباس برقی از همرزمان متوسلیان، هادی مقدم‌دوست، مجید رجبی‌معمار و داریوش فرضیایی از دیگر کسانی بودند که در این مراسم صحبت کردند و عباس برقی در سخنانی گفت: این فیلم در محضر مقام معظم رهبری به نمایش درآمد و ایشان همین امروز نظرشان را نسبت به این اثر فرمودند که فیلم بسیار فاخری است. هادی حجازی‌فر، بازیگر نقش احمد متوسلیان آخرین کسی بود که به ایراد سخن پرداخت و اظهار کرد: امیدوارم این فیلم را دوست داشته باشید. من تمام تلاشم را کردم بازی درستی داشته باشم. اگر این اثر را پسندیدید لطفا ما را حمایت کنید. این فیلم را به روح پدر و 2 عموی شهیدم تقدیم می‌کنم.