رئیس اسبق سازمان صداوسیما برای انتخابات سال 96 رسما اعلام کاندیداتوری کرد. به گزارش فارس، سیدعزت‌الله ضرغامی، رئیس اسبق سازمان صداوسیما با انتشار متنی در صفحه شخصی‌اش رسما اعلام کاندیداتوری کرد. وی در صفحه شخصی‌اش نوشت: «با انگیزه اصلاح مدیریت کلان کشور و پاسخ به مطالبات شرافتمندانه مردم و حل مشکلات آنان، دعوت جبهه مردمی انقلاب برای حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری 96 را پذیرفتم و پایبندی به عقل و تصمیم جمعی آنان را لازمه موفقیت می‌دانم».
 

گروه سیاسی: حسن روحانی می‌گوید سال 95، سال بسیاری از گشایش‌ها بوده است. او می‌گوید دولت او توانسته است در سال 95، عقب‌ماندگی‌ها را جبران کند. او اظهاراتی مطرح کرد و در این اظهارات گفت دولتش در حوزه گندم و غلات به پیشرفت رسیده است، در حوزه انرژی توانسته است خوب نفت بفروشد، اتکای دولت به فروش نفت کمتر شده است، در حوزه آسیب‌های اجتماعی قدم‌های خوبی برداشته شده است، گشایش‌های بانکی اتفاق افتاده است و سرانجام به خاطر این مسائل خداوند را شکرگزار است.  او می‌گوید دولتش در حوزه بانوان خوب کار کرده است و زنان همپای مردان کار می‌کنند! پایان حرف‌های او با یک توصیه زیست‌محیطی همراه بود. او به مردم توصیه کرد در سفرهای نوروزی مراقب محیط‌زیست باشند. او در مجموع راضی است. از عملکرد دولتش در قبال مردم راضی است و البته این رضایت در مجموعه دولت او قابل مشاهده است. کما اینکه ولی‌الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی نیز دیروز اعلام کرد رشد اقتصادی در سال 95 بیشتر از 11 درصد بوده است و کسی نمی‌تواند این آمار را زیر سوال ببرد! و شاید بر اساس همین آمار است که حسن روحانی می‌گوید سال 95- سالی که نارضایتی مردم از روحانی به بیشترین زمان خود طی 3 سال اخیر رسیده و شکایت‌های مردم به بزرگان نظام و مراجع تقلیدنسبت به عملکرد دولت، زیاد شده است- سال گشایش‌ها بوده است. او نه‌تنها سال 95 را سال گشایش‌ها می‌داند بلکه از هیات دولت خود نیز به خاطر زحماتی که کشیده‌اند تشکر هم کرده است! برخلاف اظهارات و انتقادات دلسوزانه علما و مراجع تقلید درباره نابسامانی وضعیت معیشتی مردم، حسن روحانی دیروز گفت شرایط رضایتبخش است. او در حاشیه آخرین جلسه هیات دولت در سال 95 در جمع خبرنگاران اظهار کرد: خدا  را شکر می‌کنیم که در روزهای پایانی سال 95 به خاطر الطاف بی‌کرانش می‌توانیم در خدمت مردم ایران باشیم. امسال سال بسیاری از گشایش‌ها بود که امیدواریم بتوانیم در سال آینده این راه را ادامه دهیم. وی ادامه داد: امسال خداوند به ما امنیتی ارزانی کرد که توانستیم قدم‌هایی با حمایت و کمک مردم برداریم. به گزارش ایسنا، روحانی با اشاره به دستاوردهای دولت در سال 95 یادآور شد: امسال با خودکفایی در گندم، تحولات در زمینه انرژی، تولیدات نفت و گاز و صادرات نفت خام و میعانات گازی توانستیم عقب‌ماندگی‌های گذشته را پشت سر بگذاریم. ما در تولید گاز، مواد غذایی و کشاورزی رشد خوبی داشتیم و در حمل‌ونقل ریلی،‌ جاده‌ای و ناوگان هوایی قدم‌هایی به پیش برداشتیم. در زمینه منابع آبی، سدها و نیروگاه‌های جدیدی اضافه کردیم و در مجموع در زمینه زیرساخت‌های اقتصادی و تولید حرکت مثبتی داشتیم. روحانی اضافه کرد: سالی که گذراندیم سال اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل بود که برنامه‌ریزی‌ها و طرح‌های بلند و کوتاه‌مدتی که در این زمینه انجام شده گزارش داده خواهد شد. اتکای ما به نفت کمتر و به مالیات بیشتر شده و صادرات به واردات فزونی گرفته و قدم‌های خوبی در رشد برداشته‌ایم. در صادرات نفت جایگاه گذشته‌ را به دست آوردیم و در حمل‌ونقل می‌توانیم مشکلات را پشت‌سر بگذاریم.
وی افزود: در بخش نفت قدم‌های اولیه برداشته شده و در بخش بانکی گشایش‌ها امسال نسبت به پارسال بیشتر شده است. اینها نشانه این است که در اقتصاد مقاومتی اقدامات خوبی داشته‌ایم. البته اقتصاد مقاومتی اختصاص به سال 95 ندارد و به عنوان یک سیاست کلی پیش روی‌مان و یک برنامه همیشگی است تا به اهداف‌مان دست پیدا کنیم.
رئیس‌جمهور با اشاره به امنیت موجود در جامعه خاطرنشان کرد: امسال در امنیت و آرامش که هدف مهمی برای دولت و نظام ما بوده توانستیم کشور را از معضلاتی که منطقه گرفتار آن است مصون بداریم. نیروهای امنیتی و نظامی تلاش زیادی کردند و به آنها دست مریزاد می‌گوییم و این راه را برای امنیت بیشتر ادامه می‌دهیم.
وی همچنین بیان کرد: در مبارزه با آسیب‌های اجتماعی قدم‌های خوبی برداشته شده و مقام معظم رهبری اهتمام ویژه‌ای در این زمینه داشته‌اند و در محضرشان جلساتی برگزار شد و معاون اجتماعی وزارت کشور به سازمان تبدیل شد که طبق همان جلسات بود. شورای اجتماعی به ریاست رئیس‌جمهور هم شروع به کار کرد و آمارها نشان می‌دهد موفقیت‌های خوبی در این زمینه داشته‌ایم، اگرچه هنوز راه زیادی در پیش داریم. روحانی در ادامه اظهار امیدواری کرد سال آینده سال پرخیر و برکتی برای مردم ایران باشد و گفت: سالی که در پیش داریم سال نکویی است که با میلاد حضرت فاطمه(س) آغاز می‌شود. حضرت فاطمه(س) سبک زندگی را به ما آموخته و مبارزه با انحرافات را نشان می‌دهد. از طرفی زندگی ایشان نشان می‌دهد یک بانوی جوان چطور می‌تواند به چنین منزلتی برسد. باید به همه مادران و زنان به خاطر روز زن و مادر تبریک بگوییم. وی اضافه کرد: ما باید بتوانیم در زمینه خدمات به بانوان موفقیت‌هایی به دست بیاوریم. دولت قدم‌های خوبی در این زمینه برداشته و بانوان ما همپای مردان در زمینه‌های علمی و فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی حرکت می‌کنند. تبعیض‌های جنسیتی از قرن‌های پیش وجود داشته که باید جبران شود. بانوان در این سال‌ها در مدیریت بوده‌اند که حضورشان باید بیشتر شود و از وظایف دولت این است که این گام را ادامه دهد. رئیس‌جمهور با بیان اینکه در عید نوروز صله‌رحم کار مهمی است که انجام می‌شود، گفت: صله‌رحم موجب قرابت بین انسان‌ها می‌شود. امیدواریم سال جدید سال دوستی و برادری باشد و کینه‌ها را کنار بگذاریم و به فکر تفرقه، انشقاق و مسائل جناحی نبوده و دنبال منافع و مصالح ملی، امنیت ملی و وحدت و برابری باشیم. روحانی تأکید کرد: در عید نوروز باید اخلاق، رفتار و روابط‌مان را نو کنیم. سال جدید باید سال انسجام بیشتر اجتماعی باشد زیرا ما با وحدت، اتحاد و همبستگی می‌توانیم به اهداف بلند خود دست پیدا کنیم. روحانی همچنین گفت:‌ باید در تعطیلات نوروز مراقب محیط‌زیست باشیم و این سال را با رفتار خوب با محیط‌زیست آغاز کنیم. سال گذشته مشکلاتی به دلیل عدم احتیاط و عدم مراقبت از قانون رخ داد که پدیده ریزگردها در استان خوزستان و سیل و سرما در استان‌های دیگر نمونه آن بود. امیدواریم در سال جدید شاهد چنین حوادث غمباری نباشیم و سال جدید را با نشاط آغاز کنیم و شاهد شکوفایی در همه زمینه‌ها باشیم.
رئیس‌جمهور همچنین تصریح کرد: در سالی که گذشت مردم در همه زمینه‌ها از جمله اقتصادی، اجتماعی و امنیتی کنار دولت بودند و ان‌شاءالله در سال جدید هم با تلاش، انسجام و وحدت بیشتر شاهد رشد و شکوفایی بیشتر اقتصادی خواهیم بود و برای حل مشکلات اجتماعی تلاش بیشتری می‌کنیم. روحانی با بیان اینکه امیدواریم سال 96،‌ سال خوشبختی و سعادت برای کل ایرانیان باشد، گفت: از اعضای دولت و همه مسؤولان دولتی در سراسر کشور بابت زحماتی که کشیده‌اند تشکر می‌کنم. همچنین از رسانه‌ها هم تشکر می‌کنم.

گروه اجتماعی: نماینده سابق مردم تهران معتقد است، بیش از هر چیز تقدم علایق سیاسی بر دغدغه‌های سازمانی در مدیریت محیط‌زیست کشور باعث بروز معضلات در این حوزه شده است. یکی از ویژگی‌های مهم دولت یازدهم در آغاز راه، شعار حمایت از محیط‌زیست و دغدغه‌مندی در این حوزه بود؛ مساله‌ای که امروز و در مقام بررسی کارنامه دولت روحانی، اتفاقاً به یکی از موضوعات اصلی انتقاد از آن تبدیل شده است. در طول 3 سال و نیم گذشته، همواره یکی از چالش‌های اصلی حسن روحانی و تیم کاری‌اش، بروز معضلات مهم زیست‌محیطی بوده است؛ از آلودگی هوای کلانشهرها گرفته تا پدیده ریزگردها و عدم پیشرفت محسوس طرح احیای دریاچه ارومیه و...
خبرگزاری مهر برای بررسی کارنامه دولت در حوزه محیط‌زیست با مهرداد بذرپاش، رئیس اسبق سازمان ملی جوانان و عضو هیات رئیسه مجلس نهم به گفت‌وگو نشسته است. او در بیان دلایل بروز این وضعیت، بیش از هر چیز بر تقدم علایق سیاسی بر دغدغه‌های سازمانی در مدیریت محیط‌زیست کشور تأکید می‌کند. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید.
***
  یکی از مهم‌ترین وعده‌های رئیس دولت یازدهم در ایام انتخابات ریاست جمهوری مربوط به مسائل زیست‌محیطی و رفع مشکلات این حوزه بود. همچنان که اولین جلسه هیات دولت جدید در سال ۹۲ نیز به موضوع دریاچه ارومیه اختصاص یافت. پس از گذشت 3 سال و نیم از عمر دولت یازدهم، کارنامه این دولت را در حوزه محیط‌زیست چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به نکته خوبی اشاره کردید. در طول سال‌های پس از انقلاب، هیچ دولتی به اندازه دولت یازدهم با وعده‌های زیست‌محیطی بر سر کار نیامده است اما مرور اتفاقات و چالش‌هایی که در همین حوزه در طول 3 سال و نیم گذشته شاهدش بوده‌ایم، نشان می‌دهد دولت در موضوع محیط زیست، دقیقاً برخلاف مسیری که وعده داده بود حرکت کرده است. جالب اینجاست که نابسامانی در محیط‌زیست در این دوره به جایی رسید که شاهد اعتراض صنفی پرسنل متخصص سازمان حفاظت محیط‌زیست نسبت به رعایت نشدن ملاحظات زیست‌محیطی در برنامه‌های دولت بودیم. این اتفاق قبل از این تقریباً سابقه نداشته است. طرح واگذاری مناطق ارزشمند زیست‌محیطی مثل آشوراده و امثال آن در همین دولت که ادعای دغدغه‌مندی نسبت به محیط‌زیست دارد، جدی شد.
متأسفانه هرج‌ومرج و ازهم‌گسیختگی در مدیریت محیط‌زیست به حدی است که در همین واقعه آشوراده، فردی همزمان به عنوان مشاور سازمان میراث فرهنگی و مشاور  محیط‌زیست در تنوع زیستی و نیز مشاور عالی سرمایه‌گذار در جلسه تصمیم‌گیری حضور می‌یابد. یا واردات بنزین بی‌کیفیت باز در همین دولت اتفاق افتاد. حجم خاکی که در این دوره قاچاق شده تقریباً سابقه نداشته. خاک غنی، ارزشمند و حاصلخیز ایران بدون هیچ نظارتی از شهرهای جنوبی ایران تاراج می‌شود. سطح این برداشت‌ها به حدی است که در مناطقی مثل جزیره هرمز منابع خاک در حال تهی شدن است. در جنوب شرقی و غربی کشور با فجایع زیست‌محیطی روبه‌رو هستیم تا جایی که امکان تنفس برای مردم وجود ندارد. در بحران دریاچه ارومیه هم که یکی از شعارهای دولت یازدهم بود، اقدام قابل توجهی انجام نشده است. با خشک شدن دریاچه ارومیه و برجا ماندن نمک موجود در آب این دریاچه تنها کافی است توفان در آن منطقه ایجاد شود و این نمک را در سرتاسر زمین‌های اطراف پراکنده کند تا در نهایت تمام زمین‌های حاصلخیز آن منطقه کشور تبدیل به شوره‌زارهای غیرقابل کشت شود.
همچنین بهره‌برداری از معادن در مناطق حفاظت شده‌ای که بعضاً نظیرش را در دنیا نداریم در همین دولت مدعی حمایت از محیط‌زیست کلید خورد. طی 3 سال و نیم گذشته تعداد سمن‌های با موضوع فعالیت محیط‌زیست به بیش از 2 برابر نسبت به ابتدای دولت افزایش پیدا کرده است. اگر واقعاً تشکیل این سازمان‌های مردم‌نهاد در راستای حفاظت از محیط‌زیست است، باید تأثیرات این حجم از تأسیس در جامعه دیده شود اما چرا عکس این انتظار، در جامعه قابل تشخیص است؟ در این مدت نه تنها حرکت رو به رشدی در محیط‌زیست نداشته‌ایم، بلکه در بسیاری از حوزه‌ها عقبگرد مشاهده می‌شود. برداشت من این است که حداقل بخشی از این سمن‌ها وظیفه‌ توجیه عملکرد مدیریت سازمان و واسطه‌گری پروژه‌ها را دارند. با وجود این حجم انبوه از مشکلات، به کرات مشاهده می‌شود رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست، مشغول فعالیت‌های سیاسی است.
  البته درباره آلودگی هوا و بروز غبار در استان‌های غربی، استدلال سازمان حفاظت از محیط‌زیست این است که در کوتاه‌مدت امکان مقابله وجود ندارد؛ شما نظر دیگری دارید؟
وضعیت نامناسب هوای استان‌های غربی و گرد و غبار در استان‌های این بخش، قابلیت کنترل و پیشگیری دارد. البته من تخصص در محیط‌زیست ندارم اما با خبره‌ترین متخصصان محیط‌زیست کشور ارتباط مستمر دارم و مطالبی که عرض می‌کنم کاملاً مبنای تخصصی دارد. برنامه‌ریزی مقطعی، غیرعلمی و گاه فسادآلود، بدون در نظر گرفتن عواقب درازمدت طرح‌ها خیانت به مردم است. افراط در سدسازی در برخی دوره‌ها بدون توجه به شرایط زیست‌محیطی کشورمان و خشک شدن سرزمین، یکی از دلایل بروز پدیده ریزگردها بعد از ۲۵ سال شده است. در وضع فعلی در استان‌های درگیر باید عملکرد ضربتی داشت.
وقتی در طول سال‌های گذشته برنامه‌ای برای جلوگیری از این پدیده‌ها نداشته‌ایم و مهم‌تر از آن در برنامه‌ریزی‌ها به مبانی زیست‌محیطی توجه نمی‌شود، یقیناً در شرایط فعلی نمی‌توان در کوتاه‌مدت مشکل را به طور کامل رفع کرد اما در همین وضعیت هم اگر درست عمل شود، از عمق مشکل تا حد زیادی کاسته می‌شود. به عنوان نمونه، طرح‌های انتقال آب بویژه درباره رود کارون نیاز به بررسی و تأمل بیشتر و ابتنای طرح‌ها بر پایه‌های دقیق علمی دارد. طرح تأمین حقابه‌های مربوط به تالاب‌های خوزستان بویژه هورالعظیم، هورالهویزه و شادگان باید بازنگری شود. متأسفانه باید توجه داشت تیمی که هم اکنون هدایت سازمان حفاظت محیط‌زیست را در دست دارد، قبلاً به مدت 8 سال در همین سازمان، ریاست را در اختیار داشته و بسیار مایه تعجب است که پس از نزدیک به ۱۲ سال ریاست، هنوز هم خانم ابتکار از بلندمدت بودن اصلاح وضع نابسامان محیط‌زیست می‌گویند و کارها را موکول به آینده‌ای نامعلوم می‌کنند. من در نامه‌ای که چندی قبل به رئیس‌جمهور نوشتم در 3 سطح کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت، راهکارهایی را برای حل معضل ریزگردها مطرح کردم. در کنار اقدامات ضربتی حتماً باید برنامه‌ریزی بلندمدت هم داشته باشیم. حتی کانون‌های ریزگرد با منشأ خارجی را می‌توان با روابط مؤثر با همسایگان تحت کنترل درآورد و برطرف کرد.
تحقق این موارد تنها نیازمند داشتن نگاه ملی، تخصصی و غیرآلوده به مسائل جناحی و سیاسی است. کشور ما در کمربند گرم و خشک زمین است؛ مطالعات این حوزه گویای این واقعیت است که کانون‌های ریزگرد در کشورمان در حال گسترش است. بدیهی است که در همه
برنامه‌ریزی‌های کلان باید مساله اقلیمی کشور مدنظر باشد. همه برنامه‌های توسعه باید با این نگاه تدوین شود. بدون این توجه، برنامه‌هایی خواهیم داشت که شاید در کوتاه‌مدت نتایج به ظاهر مفیدی داشته باشد اما قطعاً در درازمدت آسیب‌های جدی دارد.
  یکی دیگر از چالش‌های زیست‌محیطی که سال‌های زیادی است بویژه در فصول سرد سال با آن روبه‌رو هستیم، آلودگی هوا در کلانشهرهای کشورمان است؛ به عقیده شما علت عدم موفقیت در حل این مشکل چیست؟
متأسفانه باید بپذیریم در مساله آلودگی هوای کلانشهرها و بویژه تهران، بیش از اینکه نگاه تخصصی وجود داشته باشد، برخورد سیاسی شده است. در برخی دولت‌های گذشته گاه طرح‌های خوبی در این زمینه تهیه شد اما به دلیل عدم اجرای صحیح و نظارت کامل، هیچگاه شاهد حل مشکل نبودیم. در کلانشهرهای دنیا هوای آلوده‌تر از تهران زیاد بوده است. نیازی نیست برای حل معضل آلودگی کلانشهرها دوباره از مرحله اختراع چرخ شروع کنیم. مشکل آلودگی در مکزیکوسیتی و لندن با برنامه‌های 6 - 5 ساله رفع شده و الان سطح کیفی هوای خوبی دارند. مثلاً برای کنترل آلودگی هوای لندن، سوزاندن زغال‌سنگ در منازل محدود شد، کارخانه‌ها به مناطق اطراف و دور از شهرها منتقل شدند و افرادی که می‌خواستند با خودرو وارد مناطق مرکزی لندن شوند باید هزینه‌ای سنگین را به‌عنوان عوارض پرداخت می‌کردند و این هزینه به‌قدری بود که اکثر مردم وسایل نقلیه عمومی را که راحت در دسترس بود ترجیح می‌دادند. همین اقدام باعث کاهش چشمگیر حجم ترافیک و افزایش سرعت متوسط خودروها در مناطق مرکزی و کاهش آلودگی هوا شد. همچنین برای تولیدکنندگان خودرو در چارچوب برنامه‌های اتحادیه اروپایی مقررات سختی در نظر گرفته شد تا خودروهایی مناسب با سوخت پاک تولید کنند. تعویض وسایل نقلیه آلاینده از جمله اتوبوس‌ها با اتوبوس‌های با گنجایش بیشتر و آلایندگی کمتر هم از جمله برنامه‌های اجرا شده در لندن بوده است.
همان‌طور که گفتم احساس می‌شود مسؤولان در بحث آلودگی هوا منافع شخصی و جناحی را به حل این معضل گره زده‌اند. یک مسؤول، هنگامی که در نهاد دیگری مشغول به کار است، اعلام می‌کند همه آلودگی هوا به خاطر بنزین آلوده تولید داخل است. همین شخص وقتی متولی اصلی این بخش می‌شود، بنزینی را وارد کشور می‌کند که استاندارد لازم را ندارد. چرا؟ مگر همین مسؤول در بوق و کرنا نکرده بود که آلودگی هوا به خاطر بنزین تولید داخل است؟ پس چرا خودتان بنزینی آلوده‌تر و غیراستاندارد را وارد کردید؟ جالب اینجاست که همان بنزین تولید داخل هم اصلاً در کلانشهرها توزیع نشده بود. سلامت مردم، محمل خوبی برای بازی سیاسی نیست.
از حیث اقتصادی هم میلیاردها ریال هزینه تعطیلی کشور در روزهای آلوده سال می‌شود. نظام سلامت هم باید مبلغ زیادی را صرف درمان بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا کند. آلودگی هوای تهران موجب افزایش ۶۰ درصدی بیماری‌های تنفسی و کاهش عمر متوسط ساکنان تا 5 سال شده است. طبق آمارها مرگ‌ومیر ناشی از آلودگی هوا در تهران روزانه ۲۷ نفر و در سال حدود 4 هزار نفر است. اگر دقیق نگاه کنیم این زنجیره هزینه‌های عدم حل معضل آلودگی هوا باز هم ادامه دارد. برای چه؟ برای اینکه در حل آن ناتوانند و از تداوم آن بهره‌برداری سیاسی و مالی می‌کنند.
باید در وهله‌ اول با نگاه سیاسی و شعاری و استفاده ابزاری در بازی‌های جناحی از مساله‌ای که به سلامت مردم مربوط است برخورد شود. سپس با روش اصولی و علمی توسط متخصصان دلسوز، برای حل معضل آلودگی برنامه‌ریزی شود. برنامه‌ای که تدوین و اجرای آن پیچیده نیست و تنها نیازمند عزم جدی و پاکدستی است. هم‌اکنون در تهران بین ۳ تا 5/3 میلیون خودرو و ۳ میلیون موتوسیکلت در حال تردد است. طبق آمارها در حالی میزان مراجعه موتوسیکلت‌ها به مراکز معاینه فنی در حد صفر است که بیش از یک‌چهارم آلودگی هوای تهران توسط همین موتوسیکلت‌ها تولید می‌شود. تحقیقات می‌گوید سالانه ۷۲۵ هزار تن آلاینده در شهر تهران تولید می‌شود. با این حساب اگر جمعیت تهران را
۱۰ میلیون نفر در نظر بگیریم، هر شهروند در طول روز، نزدیک به ۲۰۰ گرم آلاینده استنشاق می‌کند و این فاجعه است.
مایلم باز هم تأکید کنم با تمام این شرایط، عمده فعالیت‌های رئیس سازمان محیط‌زیست به جای حل این معضلات، صبغه سیاسی دارد. دولت باید برای حل معضل آلودگی هوا با یک نگاه فرابخشی عمل کند. لازم است تمام دستگاه‌هایی را که به نوعی با این موضوع در ارتباط هستند طبق یک برنامه اصولی ضمن مکلف کردن، پایش و نظارت مستمر کند و درنهایت از هر کدام نتایج فعالیت را مطالبه کند. مشکل آلودگی هوای تهران و 7 کلانشهر اگر بخواهیم قطعاً قابل حل است.
  نظر شما درباره فعالیت‌ها و ارتباطات بین‌المللی سازمان محیط‌زیست چیست؟ آیا این فعالیت‌ها را هم در زمره حرکت‌های سیاسی می‌دانید که باید متوقف شود؟
برای بررسی این موضوع باید دید حل معضلات اولویت‌دار کشورمان در حوزه محیط زیست، چقدر نیازمند تحرکات دیپلماتیک است و همچنین آیا هدف این رفت‌وآمدها حل معضلات هست یا نه. اجازه بدهید با مثالی به سوال شما پاسخ بدهم. در موضوع تغییرات زیست‌محیطی در سیستان و بلوچستان و تخریب منابع طبیعی در این بخش کشور، به عقیده کارشناسان، عدم رعایت حقابه تالاب هامون یکی از عوامل دخیل است؛ مساله‌ای که نیازمند تعامل با طرف افغانستانی و به قول شما دیپلماسی زیست‌محیطی است اما متأسفانه می‌بینیم رئیس سازمان محیط‌زیست در طول 3 سال گذشته، چند بار با مقامات افغانستان دیدار داشته اما در هیچ‌کدام به موضوع هامون اشاره‌ای نکرده است. حتماً می‌دانید در منطقه سیستان و بلوچستان توفان‌های موسمی وجود دارد و عدم توجه به رعایت حقابه‌ها باعث بروز مشکلات زیادی برای مردم شده که در ماه‌های اخیر هم بسیار شاهد آن بوده‌ایم. مردم این مناطق از ضعیف‌ترین قشرها هستند و عمدتاً با اتکا به منابع طبیعی و کشاورزی معاش خود و خانواده‌شان را تأمین می‌کنند. اگر امکان کشاورزی برای‌شان مهیا نباشد مجبور به مهاجرت هستند و خالی شدن مرزهای کشور از سکنه و مهاجرت این جمعیت به شهرهای بزرگ، یعنی انبوهی از مشکلات امنیتی، اجتماعی و اقتصادی.
شاید بد نباشد در همین زمینه به موضوع مهم‌تری هم اشاره کنم؛ یکی از اقدامات رئیس سازمان محیط‌زیست دولت یازدهم امضای داوطلبانه توافقنامه تغییرات اقلیم پاریس است. براساس توافقنامه‌ای که دولت یازدهم پذیرفته و کشور متعهد به اجرای آن خواهد بود، توسعه صنعت نفت و گاز کشور با محدودیت مواجه خواهد شد. دولت متعهد شده تا سال ۲۰۲۰ یعنی تقریباً همزمان با شروع برنامه هفتم، ۱۲ درصد در تولید گازهای گلخانه‌ای خود کاهش داشته باشد. در متن این توافقنامه که تعهد به آن از لحاظ قانونی الزامی‌است، از کشورهای جهان خواسته شده برای کاهش گازهای گلخانه‌ای و محدود ماندن افزایش گرمایش زمین زیر 2 درجه تلاش کنند. نکته اینجاست که کاهش گازهای گلخانه‌ای و دی‌اکسیدکربن که مورد بحث این توافقنامه است ارتباطی با آلاینده‌های محیط‌زیست که مردم با آن مواجه هستند ندارد. اغلب کشورهای عضو اوپک، با وجود داشتن منابع نفتی و صدور نفت، هیچ تعهدی به موافقتنامه پاریس نداشته‌اند، چرا که توسعه کشور خودشان را در اولویت می‌دانند. مثلاً امارات به عنوان یکی از اعضای اوپک، با وجود اینکه سرمایه‌گذاری‌های کلانی درباره استفاده از انرژی خورشیدی انجام داده، هیچگونه تعهدی هم به توافقنامه پاریس نداده است. جا دارد از رئیس سازمان محیط‌زیست و رئیس‌جمهور محترم بپرسیم برای کشوری که پایه اقتصادش روی نفت و گاز می‌چرخد، زیر بار این توافق رفتن چه معنایی دارد؟ آیا به تبعات این تعهد در روند رشد اقتصادی کشور توجه شده است؟ اغلب کشورهای در حال توسعه، یا فعلاً تعهدی نداده‌اند یا تعهدات خود را منوط به بهبود GDP کرده‌اند اما دولت یازدهم بدون هیچ قید و شرطی و در حالی که هیچ الزامی نداشته، زیر بار این توافقنامه رفته است. البته ما هم معتقد و مقید به لزوم توجه به کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی برای مقابله با گرم شدن زمین هستیم اما چه لزومی دارد برای این مساله خودمان را درگیر یک تعهد خارجی کنیم؟ بدتر از آن این است که یکی از وعده‌های رئیس‌جمهور جدید آمریکا پاره کردن توافقنامه پاریس است.
اگر او چنین کاری را انجام دهد و کشورش را از قید تعهد به کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی خارج کند، ضرر ایران از این تعهد مضاعف می‌شود و می‌توانیم بگوییم دومین برجام دولت یازدهم که برجام زیست‌محیطی است هم مانند برجام اول، موجب تضعیف جایگاه ایران در مقابل آمریکا می‌شود. این اتفاقات نشان می‌دهد دیپلماسی زیست‌محیطی دولت، از ارزیابی صحیح وضعیت اقتصادی و حتی زیست‌محیطی کشور ناتوان بوده و موجب تضعیف مسیر توسعه کشور و ناپایداری آن شده است.
  یکی از مهم‌ترین منابع زیست‌محیطی کشورمان که اتفاقاً مدیریت آن وابستگی شدیدی به دیپلماسی زیست‌محیطی دارد، دریاها هستند. برنامه‌های دولت را برای حفاظت از منابع دریایی کشور چگونه ارزیابی می‌کنید؟
اصلی‌ترین معضل کشور در خصوص دریاها، روند توسعه کنترل‌نشده و نامتوازن مناطق ساحلی و دریایی است که همین بی‌توجهی به مبانی زیست‌محیطی توسعه، محیط‌زیست دریایی و معیشت ساحل‌نشینان متکی به منابع دریا را تهدید می‌کند. محیط‌زیست دریایی و سواحل کشورمان به دلایل متعدد با خطر وقوع بحران روبه‌رو هستند. استحصال بی‌رویه منابع آبزی، ریزش نفت ناشی از اجرای عملیات اکتشاف و استخراج و حمل‌ونقل نفت که فقط در خلیج فارس به بیش از یک میلیون بشکه در سال می‌رسد، تحمیل آلودگی‌های شهری و روستایی و پساب‌های صنعتی و کشاورزی، اجرای عملیات عمرانی و توسعه ساحلی غیراصولی مثل خشک کردن دریا و احداث جزایر مصنوعی همگی از اتفاقات خطرناک مرتبط با دریاهاست. در مجموع، محیط‌زیست کشور در مناطق ساحلی و دریایی چه از حیث مدیریتی و چه از حیث امکانات، نیازمند تجدید قوا و توجه بیشتر است.
  به نظر شما راهکار حرکت به سمت حل معضلات و مدیریت صحیح در حوزه محیط‌زیست چیست؟
اگر مسائل محیط‌زیست و توسعه در بستر محیط‌زیست را درست مدیریت نکنیم و بحران‌های ایجاد شده و در حال ایجاد را طبق مطالعات همه‌جانبه‌نگر علمی کنترل نکنیم، دچار بحران‌های عمیق منابع طبیعی می‌شویم. مساله‌ خوزستان تنها یک نمونه از این بحران‌هاست که همان‌طور که عرض شد ماحصل سیاست‌ها و پروژه‌های دولت‌های قبلی بویژه دوران سازندگی است.
یکی از ضرورت‌های کشورمان در راستای حل معضلات زیست‌محیطی این است که برای نیل به رشد و توسعه اقتصادی، در درجه اول نگرشی سیستمی به سیاست‌های اقتصادی و زیست‌محیطی دولت داشته باشیم و این دو را جدا از هم تصور نکنیم. همچنین در انتصاب متولیان و مدیران محیط زیست، باید دغدغه‌مندی و داشتن تخصص‌های مرتبط، معیار اصلی باشد. مسؤول محیط‌زیست کشور باید با مفاهیم توسعه پایدار کاملاً آشنا باشد. چنین فردی باید بداند در منصبی قرار گرفته که نه تنها به نسل کنونی بلکه نسبت به نسل‌های بعدی جامعه نیز مسؤولیت دارد. اگر فردی با چنین درکی در جایگاه اول محیط‌زیست کشور قرار بگیرد، یقیناً وقت خود را مصروف بازی‌های جناحی و سیاست‌زدگی نخواهد کرد. یکی دیگر از مواردی که بسیار مهم است و نباید نادیده گرفته شود، موضوع آموزش محیط‌زیست در سطوح مختلف به جامعه و نیز به مسؤولان و سیاست‌گذاران است. در این خصوص به نظر می‌رسد نباید به تعریف فعلی طرفداری محیط‌زیست اکتفا کنیم و نگرش جدیدی مورد نیاز است. هر یک از ما نسبت به سیستم‌های طبیعی که پشتیبان ما هستند مسؤولیم و نباید به آنها آسیب برسانیم.
 

عرفانه فتحیان: «امسال سال ٩٥ بود! یعنی سال ٩٤ نبود! و سال ٩٣ هم نبود!»
جملات بالا از سنخ شوخی‌هاى جدی و معمول برخی دولتمردان ما است. اصلا اینان رکورد‌دارند! که مسائل جدی را شوخی بگیرند و با شوخی‌ها جدی برخورد کنند! گاهی قرار گرفتن در شرایطی که حرفی برای گفتن نباشد، موجب می‌شود بازی با واژه‌ها آغاز شود! سپس در این واژه‌بازی ذهن مخاطب با مزاح آذین‌بندی مجدد می‌شود! مثل آن برجامی که شوخی شوخی جدی شد و جدی جدی بسیاری از فعالیت‌های ما را متوقف کرد یا مثل اقتصاد مقاومتی و تولید ملی که با شوخی و خنده رد شد تا کارگران ما بیکار شوند و شوخی شوخی در سال 95 که نه سال 94 بود، نه سال 93 و نه سال 92 بیشترین نرخ بیکاری تاریخ کشور را رقم بزنند.
امسال اما مثل سال 94، مثل سال 93، شوخی شوخی قفل‌ها بی‌کلید ماند و کلید‌ها گم شد اما جدی جدی سفره مردم کوچک‌تر شد و تهی‌تر از سال 94 و 93!
وقتی همه چیز شوخی و جدی‌اش قر و قاطی شود چنین می‌شود که لغو یک سخنرانی می‌شود مایه شرمساری اما برداشت نجومی هیچ جای شرم و خجالت ندارد! اصلا اینها را باید شوخی شوخی رد کنیم و به مساله ملی تبدیل‌شان نکنیم که جدی جدی دولت را با بحران و ریزش پایگاه اجتماعی مواجه کنیم!
یکی از مسائل اساسا این است که رئیس‌جمهورمان خیلی آدم شوخ‌طبعی است و هیچگاه خنده از لبانش کنار نمی‌رود الا مواقعی که جدی جدی دچار بحران می‌شود! شوخی شوخی می‌گوید بگذریم از اینکه فساد صندوق ذخیره فرهنگیانی اتفاق افتاده و بشود یک معوقه بانکی! جدی جدی اما در چشم مردم نگاه می‌کند و می‌گوید به وعده‌هایم عمل کرده‌ام و شرمنده مردم نیستم! خب البته این خود از آن شوخی‌های جدی است که لطیفه کوی و بازار شده!
اما شاید بزرگ‌ترین شوخی جناب شیخ شوخ‌طبع ما این باشد که گفت «رشد اقتصادی 4/7 درصد شده است» و «بعد از برجام هر روز یک گشایش داشته‌ایم»  این البته از آن شوخی‌هایی بود که از فرط خنده اشک در چشمانم حلقه زد!
این البته شوخی نیست. شیخ راست می‌گوید امسال سال 95 بود، یعنی سال 94 نبود، سال 93 هم نبود! هیچ سالی مثل امسال برای ما با این همه شوخی جدی نشد که عبرت بگیریم برای سال 96 و سال‌های بعد از آن!
اما فارغ از همه این شوخی‌ها در این روزهای آخر سالی می‌خواهم چند جمله هم جدی جدی بنویسم که جناب رئیس‌جمهور شوخی‌ها را کناری بگذارید که جدی جدی مردم گله‌مندند و اگر گله آنها را رسیدگی نکنید دیری نخواهد رسید که متوجه این جمله معروف می‌شوید که «همیشه چقدر زود دیر می‌شود» و وقتی دیر شد دیگر کاری از هیچ‌کس بر نمی‌آید!
 

محمد امینی: در سیستم‌های انتخاباتی، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های سیاستمداران همواره این است که وضعیت انتخاب‏شان در دوره بعد چگونه خواهد بود. درصدی از پتانسیل یک چهره سیاسی که مقامی را از راه انتخابات تصاحب کرده است همواره همین است. البته با فرض این مساله که در شرایط عادی هر سیاستمداری علاقه‌مند است در قدرت بماند و لذا گریزی از این وضعیت در سیستم‌های انتخاباتی نیست. این عدم قطعیت بالا در استمرار تسلط یک جریان سیاسی بر قدرت، خود نوعی کنترل و تعادل برای قدرت است. به اینگونه که هر کنشگر سیاسی که اصول عقلانی محاسبه را پذیرفته است، بین منفعت طولانی کمتر و منفعت کوتاه بزرگ‌تر، گزینه اول را انتخاب خواهد کرد. گزینه اول یعنی مرتکب نشدن بسیاری از انواع سبک‏سری‌ها در عالم قدرت برای دوام طولانی‌تر در قدرت سیاسی! یکی از این سبک‏سری‌ها وعده‏های بی‌حساب و کتابی است که به رأی‏دهندگان از جانب سیاسیون داده می‌شود. وعده‌های نامناسبی که سیاسیون زبده از پرداختن به آنها پرهیز می‌کنند. به عبارت دیگر وعده‌های این نوع سیاسیون در برگیرنده درصد زیادی از کلیات است. ورود به جزئیات خاصه در مواردی که احاطه‌ای به همه جوانب آن وجود ندارد در اصل به معنی ساختن پاشنه‌های آشیل برای روزهای پس از رای آوردن است. این گزاره این فرض را در خود مستتر دارد که درصد قابل توجهی از پاسخگویی منتخبان و همچنین مطالبه رأی‌دهندگان، وجود خواهد داشت و اگر اینگونه نباشد، حرف‌های انتخاباتی می‌تواند هر شکلی به خود بگیرد تا دوباره موعد انتخاب مجدد برسد و در این روزهایی که دوباره رای رای‌دهندگان اهمیت می‌یابد، سیاسیون باید به فکر چاره باشند و در این شرایط چاره کار زیاد سخت نخواهد بود. اما در روزگار کنونی داشتن این شرایط تقریبا غیرمحتمل است و از پاسخگویی گریزی نیست. رسانه‌ها و امکانات رسانه‌ای به حدی رشد کرده‌اند که تحت هیچ شرایطی نمی‌توان سخنی را نادیده گرفت. دیگر هیچ سیاستمداری نمی‌تواند حتی خود را به خواب هم بزند.
رهبر حکیم انقلاب روز چهاردهم خرداد 92 خطاب به نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری نکات کلیدی را بیان کرده‌اند.

ایشان می‌فرمایند: «من به نامزد‌‌های گوناگون عرض می‌کنم جوری حرف بزنید‌‌ که اگر د‌‌ر خرد‌‌اد‌‌ سال آیند‌‌ه نوار امروز شما را جلوی خود‌‌تان گذاشتند‌‌ یا پخش کرد‌‌ند‌‌، شرمند‌‌ه نشوید‌‌؛ جوری وعد‌‌ه بد‌‌هید‌‌ که اگر چنانچه آن وعد‌‌ه را بعد‌‌ا به رخ شما کشید‌‌ند‌‌، مجبور نباشید‌‌ تقصیر را گرد‌‌ن این و آن بگذارید‌‌ که نگذاشتند‌‌، نشد‌‌. کاری را که می‌توانید‌‌ انجام د‌‌هید‌‌، وعد‌‌ه بد‌‌هید‌‌».
این یعنی در جمهوری اسلامی نمی‌شود وعده داد و از پاسخگویی به آن طفره رفت. البته وعده‌های کلی و مبهم این ویژگی را دارند در همه شرایط بتوان مدعی بود که به آنها عمل شده است. اینکه یک مسؤول بلندپایه معتقد است که به خاطر وعده‌هایی که به ملت داده است خجالت‌زده نیست، از این واقعیت ناشی می‌شود که وعده‌ها وعده‌هایی کلی بوده‌اند و براحتی می‌توان در هر شرایطی مدعی بود که محقق شده‌اند. اما آیا واقعا همه وعده‌هایی که جناب حسن روحانی به مردم داده‌اند وعده‌هایی کلی و مبهم بوده‌ است؟ یا اینکه وعده‌های عینی و قابل سنجش نیز در میان آنها وجود داشته‌ است؟ پاسخ به شکلی بدیهی مثبت است. بدیهی از آن جهت که ما فرض را بر آن قرار می‌دهیم که خواننده محترم خود تا حدود قابل قبولی در جریان رویدادهای انتخاباتی سال 92 بوده است. علاوه بر این مساله باید به رویه‌ای که جناب روحانی در رقابت‌های انتخاباتی خود داشتند نیز اشاره کنیم. حسن روحانی و جریان‌های سیاسی که در اطراف او به اجماع رسیده بودند یک ساختار ساده و دووجهی از آنچه در آینده قصد اجرای آن را داشتند بیان می‌کردند. وجه اول، تغییر مدیران و کنار گذاشتن نیروهای بی‌کفایت و وجه دوم، حل کردن مناقشه هسته‌ای کشور را شامل می‌شد. در این شرایط ترسیمی کار در آینده برای حسن روحانی بسیار ساده می‌نمود. به شکلی که در ذهن آنها چنین شرایطی ترسیم می‌شد: با حل کردن سریع پرونده هسته‌ای، تحریم‌ها به سرعت برداشته می‌شود و جریان فروش نفت به روال سابق خود بازمی‌گردد و همچنین با تغییر اساسی رویه‌های سیاسی داخلی تمایل سرمایه خارجی برای ورود به کشور بیشتر شده و این در کنار درآمد‌های نفتی منابع بسیاری برای ما به ارمغان خواهد آورد. بر همین اساس است که شاهد وعده‌های تغییر و بهبود در 100 روز بودیم. روحانی می‌گفت با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید موانع تولید ملی به سرعت برداشته می‌شود و فقط با تسهیل شرایط گردشگری خارجی 4 میلیون شغل ایجاد خواهد شد.
این ساده‌سازی به سرعت پس از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید دنبال شد. شتاب غیرموجه دولت در جریان مذاکرات هسته‌ای و غفلت از جزئیات، ناشی از همین رویکردی است که توضیح دادیم. شرایط باید سریعا به مرحله‌ای می‌رسید که فروش نفت افزایش یابد و دلارهای نفتی براحتی وارد کشور شود. آنچه اما در عمل اتفاق افتاد تا حدود زیادی با این روند ساده ترسیمی تفاوت داشت. تحریم‌های لجستیکی برطرف شد- که مهم‌ترین آنها تحریم فروش نفت بود- ولی ساختارهای تنبیهی وزارت خزانه‌داری آمریکا در قالب بالا نگه داشتن ریسک معامله با ایران، به قوت خود باقی ماند و حتی احاطه اوفک بر مراودات مالی با ایران به سطحی بیشتر از برجام ارتقا یافت. محقق نشدن رویاهای تیم روحانی در جذب سرمایه خارجی و همچنین عدم امکان جریان طبیعی پول نفت به داخل کشور از تبعات بقای این ساختارهاست. در این شرایط است که دولت روحانی در این زمینه خلع سلاح شده است و بدون انقباض در هزینه‌های جاری دولت (که تبعات سیاسی و اجتماعی بسیاری دارد) به گسترش درآمدهای مالیاتی و منتقل کردن فشار انقباض مالی به بودجه عمرانی، مبادرت کرده است. این به‌دنبال خود ناتوانی دولت را در عمل به بسیاری وعده‌های کوتاه‌مدتش به‌دنبال داشته است. حتی تاکیدات روحانی بر ضرورت افزودن یارانه کالایی در کنار یارانه نقدی جز در یک مورد و آن هم به شکلی بسیار زننده، محقق نشد. با این اوصاف، روحانی معلوم نیست بر چه اساس از عدم خجالت‌زدگی خود در برابر مردم سخن می‌گوید. شاید او خود را محق می‌داند و شاید در نهایت تقصیر را به گردن برآورده نشدن انتظاراتش از برجام خواهد انداخت! چیزی که به نظر بسیار غیر محتمل می‌آید، چرا که روحانی هنوز قویا از برجام و نتایجش دفاع می‌کند و انتقادات از آن را از سر نادانی(!) و لجاجت منتقدان می‌داند. پس در شرایط رکود کنونی و تنگی عرصه بر مردم، دلیل خجالت‌زده نبودن ایشان از ملت چیست؟ گفتیم که در این روزگار حتی نمی‌شود سیاستمداری خود را به خواب بزند، بیداری کم‌هزینه‌ترین راه برخورد با بار مسؤولیت کج شده است. بله! بیداری آن هم بدون هذیان‌گویی.

رضا  مشتاقی: 1- کوله‌بری بدون تردید یک آسیب اجتماعی است؛ اشتغال از سر ناچاری به کاری موقت، پرمشقت، آسیب‌زا و کم‌درآمد که اگر در حین کار به آسیبی نینجامد، در کوتاه‌مدت و بلند‌مدت دمار از روزگار شاغلانش در خواهد آورد. کوله‌بری آسیبی است که گریبانگیر عده‌ای از شهروندان شده است. آمار این شهروندان بنا به اظهارات خضری، نماینده مردم پیرانشهر در مجلس شورای اسلامی، بالغ بر 17 هزار نفر است. آمار واقعی و تعداد کسانی که گاه به گاه به این کار اشتغال پیدا می‌کنند می‌تواند به مراتب بیشتر باشد.
2- از نظر حقوقی هم کوله‌بری شغلی موافق موازین نیست. از اینکه ماهیتا کوله‌بران بازیچه دست قاچاقچیانند که بگذریم، کوله‌بری در تضاد صریح با موازین قوانین و مقررات کار- البته اگر بتوانیم کوله‌بری را یک شغل به حساب بیاوریم- و اصول قانون اساسی است. به عنوان مثال، بند 12 اصل سوم قانون اساسی بر «پی‌ریزی اقتصاد صحیح و عادلانه طبق ضوابط اسلامی جهت ایجاد رفاه و رفع فقر و برطرف کردن هر نوع محرومیت» تاکید دارد. اصل بیست و هشتم دولت را موظف کرده است «برای همه افراد امکان اشتغال به کار و شرایط مساوی را برای احراز مشاغل» ایجاد کند. در اصل چهل و سوم قانون اساسی نیز دولت مکلف شده است «برنامه اقتصادی کشور را از لحاظ ساعت، محتوا و شکل کار به گونه‌ای تنظیم کند که هر فرد علاوه بر تلاش شغلی، فرصت و توان کافی برای خودسازی معنوی، سیاسی و اجتماعی و شرکت در رهبری اجتماع و افزایش مهارت و ابتکار داشته باشد همچنین دولت باید مانع بهره‌کشی از کار دیگری شود». در ایران امروز بسیاری از ارباب مشاغل از این حقوق اساسی‌شان محرومند ولی کوله‌بران را شاید بتوان مصداق اعلای  این محرومیت دانست.
3- نکته بعدی اینجاست که کوله‌بری اساسا نه به دلیل یک عارضه طبیعی مثل نبود راه مناسب، بلکه به علت ممنوعیت قانونی ورود کالاهای حمل شده توسط کوله‌بران به وجود آمده است و در صورت وجود نداشتن این ممنوعیت‌ها، کوله‌بران می‌توانند از راه‌های متعارف و با وسیله‌های نقلیه این کالاها را به داخل کشور منتقل کنند.
تسهیل شرایط کار برای کوله‌بران و در عین حال کوله‌بر نگه داشتن آنها، به این معنی است که «ما مشکلی با وارد کردن کالاهای قاچاق توسط شما نداریم اما می‌خواهیم شما همچنان برای این کار رنج بکشید ولی این رنج کمتر بشود» که به عقل سلیم غریب می‌آید.
4- رسول خضری، نماینده پیرانشهر در مجلس شورای اسلامی، یکشنبه 22 اسفند ماه در یک نشست خبری، توضیحاتی را درباره نتایج بررسی‌های کمیته حقیقت‌یاب مجلس در موضوع کوله‌بر‌ها به اصحاب رسانه ارائه داد. از جمله‌ نکاتی که توسط وی مطرح شد، قول مساعد وزیر کار بر بیمه تامین اجتماعی کردن کوله‌بران از نیمه دوم فروردین سال آتی بود.
بیمه شدن شهروندان نه‌تنها محل ایراد نیست، بلکه وظیفه‌ای است که مغفول ماندن آن تا به امروز باید موجبات شرمساری یکایک مسؤولان باشد. اصل بیست و نهم قانون اساسی نیز دولت‌ها را مکلف کرده تا خدمات تامین اجتماعی را برای «یک یک افراد کشور تامین کنند». وظیفه‌ای که به نحو بایسته به آن عمل نشد، تا آنجا که امروز خبر بیمه شدن گروهی از شهروندان، یک دستاورد به حساب بیاید.
5- اما در ادامه خضری نکات دیگری را مطرح می‌کند که موجب نگرانی است. خضری در طول سخنرانی و در عنوان کردن برنامه‌هایی که در ادامه قرار است مبنای عمل قرار گیرد، همچنان از این شهروندان با نام کوله‌بر یاد می‌کند. گویی کوله‌بری شغلی است رسمی که قرار است ادامه داشته باشد. وی امید می‌بخشد که دست دلالان از فعالیت‌های کوله‌بران کوتاه خواهد شد و وعده می‌دهد معابر مورد استفاده کوله‌بران مناسب‌سازی خواهد شد.
از سخنان و ادبیات یادشده چنان برداشت می‌شود که کوله‌بری به رسمیت شناخته شده است و به عنوان یک شغل پذیرفته شده است. لیکن قرار است شرایط آن بهبود و تسهیلاتی برای شاغلان به آن اختصاص داده شود.
این اشتباهی است راهبردی در مواجهه با کوله‌بری. کوله‌برها به عنوان یک انسان دارای حقوق و کرامت باید به رسمیت شناخته شوند، نه به عنوان شاغلانی که یخچال و ماشین لباسشویی و تلویزیون خانه من و شما را به کول می‌کشند و از این رهگذر نانی به خانه می‌برند و ما هم مرحمت کرده، اندکی کارشان را تسهیل می‌کنیم.
کوله‌بری شرایط یک شغل مناسب را ندارد و باید جایگزین شود، نه اینکه به آن رضایت دهیم.
6- بزرگ‌ترین اشتباهی که از سوی یک دولتمرد در مواجهه با آسیب‌های اجتماعی می‌تواند صورت پذیرد، رضایت دادن به آن آسیب و کنار آمدن با آن است. این گزاره به مفهوم لزوم اقدام دفعی، هیجانی و ضربتی نیست. خیر! مشکلاتی که در گذر سال‌ها به وجود آمده‌اند، به یک شب از بین نخواهند رفت. چه بسا با اقدامات ضربتی، اوضاع بدتر هم شود ولی از مشاهده اقداماتی که صورت می‌گیرد، باید چشم‌انداز حل مشکل مشخص باشد. نباید سخنان و رفتار‌ها و برنامه‌های دولتمردان، چنان باشد که برداشت شود این آسیب پذیرفته شده است و قصد داریم با آن کنار بیاییم و صرفا تلطیفش کنیم. مردمان آسیب‌دیده هم باید بسوزند و بسازند.
در مواجهه با آسیب‌ها باید به دنبال درمان بود. استفاده از مُسکن صرفا برای مدت موقت و به منظور آماده شدن جهت درمان جایز است. در غیر این صورت، مُسکن به مخدر بدل می‌شود و ما به رنج دیدن انسان‌ها عادت می‌کنیم.
در مواجهه با چنین مسائلی نباید نگاه سیاسی داشت یا در یک رویکرد پوپولیستی صرفا بر موج احساسات سوار شد و هرگاه عارضه‌ای پیشامد کرد دست به رفتارهایی برای تشفی خاطر افکار عمومی زد، بدون آنکه به دنبال حل اساسی مشکل بود. رفتارهایی بعضا خلاف قانون از جنس پرداخت خسارت بیمه به کارگران بیکار شده پلاسکو که از اول بیمه نبوده‌اند! یا همین ماجرای اخیر برای کوله‌برها و مواجهه پوپولیستی با آن....
اساسا مساله نه کوله‌بران مستضعف‌اند و نه کارگران بیکار شده ساختمان پلاسکو؛ این اقشار ممکن است در هر دوره‌ای به کمیت‌های مختلف و اشکال مختلف وجود داشته باشند، مساله این است که ساختار کلی دولت باید در راهبردهای کلان خود برای مشکلات معیشتی و اقتصادی مردم اقدامی صورت دهد که ما با پدیده‌هایی از جنس کوله‌بری مواجه نباشیم، نه آنکه در بزنگاه‌ها با مُسکن‌هایی به میدان بیاییم و به آن اکتفا کنیم!

محمد زعیم‌زاده: چند روزی است رسانه‌های زنجیره‌ای اصلاح‌طلب با آب و تاب تمام تعریف می‌کنند که بله چه نشسته‌اید که جناب حسن روحانی کاندیدای واحد اصلاح‌طلبان برای انتخابات 96 است. بگذریم که در همین اثنا برخی اصلاح‌طلبان حاضر در صحنه مانند کواکبیان و اشرفی‌اصفهانی ساز دیگری می‌زنند اما سوال اصلی این است که آیا اصلاح‌طلبان چاره‌ای هم جز حمایت از روحانی در رقابت‌های پیش رو داشتند؟
جریان اصلاح‌طلب که بعد از چرخش ایدئولوژیک دهه 70 و رسیدن به رادیکالیسم حاد چند سالی است به مرز پراگماتیسم اپورتونیستی رسیده‌اند و دیگر خودشان هم می‌دانند که مهم‌ترین اصل آنها بی‌اصلی و اصالت ماندن در قدرت است، حالا حداقل قبل از برگزاری مراسم جشن و پایکوبی حل معمای چگونگی ورود به انتخابات 96، در جمع‌های محفلی خودشان به این سوال جواب بدهند که عایدی 4 سال حمایت از روحانی چه بوده است؟!
درست آن است که بگوییم اصلاح‌طلبان باید حدی از واقع‌بینی را نیز در تحلیل‌های خود قرار دهند و به این توجه داشته باشند که حمایت از 4 سال ناکارآمدی که مردم آن را به عینه لمس کرده‌اند نه تنها ریسک بزرگی برای ریزش پایگاه اجتماعی آن جریان است بلکه این مسیر در مرز حماقت سیاسی قرار می‌گیرد.
اصلاح‌طلبان اگرچه امروز شریک و موتلف سیاسی روحانی به حساب می‌آیند و در فرآیند 4 ساله دولت، آنها هم صاحب منصب شدند و هم به بازسازی سیاسی خود پرداختند و باید مسؤولیت بخش زیادی از وضعیت موجود را بپذیرند اما هوش سیاسی هم این را حکم می‌کند که حمایت از این مسیر ناکارآمد 4 ساله که هم به لحاظ اقتصادی نابسامان است و هم در حوزه فساد رکوردشکن بوده و حتی در آزادی بیان هم نمره مردودی می‌گیرد، به معنای تایید ناکارآمدی است و هیچ کس این را از آنها نمی‌پذیرد، مگر آنکه آنها همچنان پایبند به این باشند که توسعه سیاسی به معنای ماندن در قدرت است و ماندن در قدرت به‌واسطه توجیه ناکارآمدی حاصل می‌شود. این جریان حتی به هشدارهای همصنفی‌های خودش نیز بی‌توجه است، چنانکه محمدرضا تاجیک از پایگاه نظری اصلاح‌طلبان هم امروز وضعیت روحانی را مناسب نمی‌داند و «اگر دولت آقای روحانی صدای پای آینده را نشنود تا قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری توسط مخالفان «چپ و راست» می‌شود. اگر دولت آقای روحانی تمایل دارد دولت 4 ساله‌اش به 8 سال ارتقا پیدا کند باید در طول یک سال آینده نمایش کارآمدی و توانمندی از خود بروز بدهد و به نیازهای فوری و ملموس مردم پاسخ مناسب بدهد». مشاور رئیس دولت اصلاحات درباره عملکرد دولت و اوضاع اجتماعی آن می‌گوید: «بی‌تردید آنچه به‌ نام جریان اعتدالگرا مطرح شد نه دارای پایگاه گفتمان و نه دارای گفتمانی بود، هر چند به‌ صورت تساهل و تسامح اسمش را می‌گذارند گفتمان اعتدالگرا اما هیچ‌چیز از این گفتمان بهره نبرده است و هنوز نتوانسته خودش را در قامت گفتمان عرضه کند و هیچ گرانیگاه و خاستگاه وسیع طبقاتی ندارد. اگر بخواهم صریح بگویم تنها شانس آقای روحانی در انتخابات آتی فقدان آلترناتیو است. آقای روحانی نه اینکه آلترناتیو برتر جامعه باشد و نه اینکه تنها بازیگر مقبول کشور در عرصه سیاست باشد اما چون بازیگر دیگری نیست، با کارت دیگری نمی‌شود بازی کرد. فرض من این است که در شرایط عادی همین اتفاق خواهد افتاد، البته نه به علت اینکه دولت کنونی دولت موفقی در عرصه‌های اقتصادی و سیاسی و فرهنگی بوده است». با این وضعیت همپیمانی فراکسیون امید و دیگر اصلاح‌طلبان با روحانی چیزی جز ادامه همان فروکاست ایدئولوژیک این جریان نیست.
فارغ از اینکه اساسا مطالبات و دغدغه‌های فراکسیون اصلاح‌طلب هیچ قرابتی با مشکلات مردم ندارد و طرح‌های این فراکسیون از جمله طرح برخورد با سوال‌کنندگان نیز خود موید این مساله است، واقعیتی که وجود دارد و خود اصلاح‌طلبان هم خوب می‌دانند این است که روحانی خیالش جمع است که این جریان به دلیل خطای هولناک سال 88 و شورش علیه جمهوریت نظام اساسا در نقطه‌ای قرار ندارند که بخواهند برای روحانی تکلیفی تعیین کنند یا امتیازی بگیرند. روحانی می‌داند حکایت اصلاح‌طلبان حکایت فردی است که از او سوال کردند: اگر در دریایی مواج کوسه دنبالت کرد چه می‌کنی؟ گفت بالای درخت می‌روم. گفتند: آخر وسط دریا درختی در کار نیست! گفت مجبورم می‌فهمی؟ روحانی خوب می‌داند که آن کوسه عملکرد خطرناک جریان اصلاح‌طلب در فتنه 88 است، از همین رو است که حتی در آن جلسه 80 نفره هم دوست دارد از به اصطلاح موفقیت‌های اقتصادی دولت بگوید. روحانی ترجیح می‌دهد به جای فکر کردن به اصلاح‌طلبان، کار نکرده در حوزه اقتصاد در 4 سال گذشته را با آمار دادن پر کند، حتی حاضر است با اعتماد به نفس بسیار بالا در حالی که رکود و بیکاری به عنوان 2 سم کنونی فضای اقتصادی با گوشت و پوست و استخوان مردم لمس می‌شود از رشد اقتصادی بالای 11 درصد بگوید و این وسط ابایی هم ندارد که توضیح دهد چرا در آستانه انتخابات، سال پایه از 83 به 90 تغییر می‌کند و چرا این تغییر در سال 94 انجام نشده است؟ چرا معاون بانک مرکزی در آخرین روزهای اسفند 95 نرخ رشد اقتصادی سال 94 را که جزو اسرار مگوی دولت بوده است افشا می‌کند و اعتراف می‌کند نرخ رشد منفی 6/1 درصد بوده است که بدون احتساب نفت به منفی1/3درصد می‌رسد؟ چرا این آمار پیش‌تر توسط برخی مسؤولان دولتی بین 7/0 تا یک درصد اعلام شده بود؟ چه نیازی به اعلام و ساخت آمار‌ها وجود دارد؟
دولت جناب روحانی و اصلاح‌طلبان از جنبه‌های مختلفی با هم اختلاف دارند اما به نظر می‌رسد در 2 موردی که ذکر شد هر دو مجبورند به بالای یک درخت واهی و خیالی بروند. یکی به دلیل اقدامات ضد امنیت ملی در سال 88 و دیگری به‌خاطر کم‌کاری در عرصه اقتصاد در 4 سال گذشته.

 

امیر استکی: احتمالا همه ما ایرانی‌ها این جمله معروف مرحوم مدرس را شنیده باشیم. اینکه «اگر بناست بمیریم، چرا به دست خودمان بمیریم؟» البته شنیدن این جمله دقیقا مساوی با پذیرفتن آن نیست. هر چند شاید به نظر برسد یک گزاره بدیهی در آن مطرح شده باشد اما تاریخ معاصر ما پر است از موارد نقض آن. بالاترین نقیضه بر آن همان رفتار سیاست خارجی دولت پهلوی دوم است که همایون کاتوزیان برای توصیف آن از لفظ «کلبی‌مسلکی در روابط خارجی» استفاده می‌کند. حالتی که به نظر می‌رسد نوعی رئالیسم افراطی در روابط خارجی باشد. این افراط در رئالیسم امروز هم گریبان سیاست خارجی ما را گرفته است. از آن طرف بام افتادن دستگاه دیپلماسی دولت یازدهم صدای اعتراض محمود سریع‌القلم را نیز که به عنوان عقل منفصل روحانی شناخته شده درآورده است. سریع‌القلم که در ابتدای کار دولت یازدهم به عنوان مشاور جناب روحانی در امور بین‌الملل معرفی می‌شد چند روز پیش در یادداشتی در سایت دیپلماسی ایرانی اینچنین می‌نویسد: «کنفرانس اخیر امنیتی مونیخ، چرخش‌های جدیدی را در قبال ایران نشان می‌دهد. عربستان، اسرائیل و ترکیه هر آنچه خواستند علیه ایران روا داشتند. اگر همکاری فعلی نظامی و دیپلماتیک عربستان و اسرائیل از حالت توافقی به مرحله حقوقی و رسمی تبدیل شود، محیط امنیتی و سیاست خارجی ایران با واقعه مهمی روبه‌رو می‌شود. به‌نظر می‌رسد انرژی اصلی تقابل با ایران هم‌اکنون از ناحیه خود منطقه است و آمریکا مکان تنظیم، تصمیم و چتر عملیاتی این تقابل است. اگر واکنش ایران در کنفرانس مونیخ را تحلیل محتوا کنیم، حکایت از پدیده‌ای می‌کند که در علم روابط بین‌الملل به آن «قربانی شدن» (Victimization) می‌گویند. ما از آن جمع سیاسی و امنیتی درخواست کردیم با ما مهربان باشید. به ما احترام بگذارید. لطفا دیگر تحریم نکنید. ما اهل دیالوگ هستیم. روش‌های حل اختلاف باید دیپلماتیک باشند. ما همیشه از خود دفاع خواهیم کرد. ضمنا ۲۷۸ سال است به کشور دیگری حمله نکرده‌ایم. این ادبیات آمیخته با مهر و محبت و اخلاق حتی در سیاست داخلی کشورها مانع اقدامات مخالفان نمی‌شود، چه برسد در محیط سنگلاخ سیاست جهانی...».
همانطور که ملاحظه می‌کنید رفتار سیاست خارجی دولت یازدهم در برخورد با تهدیدات عریانی که متوجه کشور می‌شود از همین نوع است. رفتاری که دست ما را برای طرف مقابل‌مان رو می‌کند. حتی اگر دست‌مان خالی باشد و کاری نتوانیم از پیش ببریم این دلیل نمی‌شود که این ناتوانی را به گوش طرف مقابل‌مان نیز برسانیم و اگر تا آن لحظه او با تخمین و تحلیل و عدم قطعیت وارد پروسه چانه‌زنی می‌شد، پس از مطمئن شدن از خالی بودن دست طرف مقابلش، دست برتر را پیدا می‌کرد. این جار زدن‌ها نه در سطوح پایین دولت روحانی بلکه در بالاترین سطح و بیشتر از همه خود ایشان دیده شده است. ادعای خالی بودن خزانه و مرتبط دانستن آلودگی هوا و حتی آب خوردن مردم با لغو تحریم‌ها، این اطمینان را به غربی‌ها و در رأس آنها آمریکایی‌ها داد که ایران در بدترین شرایط پس از تحریم‌ها به سر می‌برد، حتی رئیس‌جمهور کشور نیز که به تعبیر مصطفی کواکبیان پشت بلندگو سخنرانی حماسی می‌کند، عجز و ناتوانی از فشار تحریم را فریاد می‌زند و بشدت به توافق نیازمند است و این اگر گل به خودی نباشد، پاس گل طلایی به خودی خواهد بود. گلی که برجام نام گرفت و هنوز که هنوز است دستگاه دیپلماسی کشور و در رأس آن قهرمان دیپلماسی کشور جناب محمدجواد ظریف، با پشتوانه نظری همان رئالیسم افراطی، در به در به دنبال رفع و رجوع ایرادات و نواقص آن هستند. نواقصی که پس از اتمام قرارداد و تمام شدن معامله دیگر حتی با التماس هم برطرف نخواهند شد. صدالبته به قول جناب سریع‌القلم این نالیدن از بدعهدی آمریکایی‌ها و صحبت از صلح‌دوستی و گل و بلبل در محیط سنگلاخ سیاست جهانی کاربردی ندارد. ظریف در جریان سفر اخیر روحانی به نیویورک برای حضور در سازمان ملل، طی سخنانی در شورای روابط خارجی آمریکا گفته بود:‌ «برخی از کسانی که شما هم می‌شناسید و برخی از بانک‌های اروپایی مقدار بسیار زیادی جریمه شده‌اند. ارقام آنقدر بزرگ هستند که گفتن آنها دشوار است... این نوعی از ترس و وحشت است که این قبیل جریمه‌ها برای بانک‌های اروپایی ایجاد کرده است. در نتیجه آنها می‌خواهند بیایند و با ایران معاملات جدیدی را آغاز کنند... اوفک به آن افراد می‌گوید اشکالی ندارد با ایران معامله داشته باشید ولی... و این ولی که آنها می‌گویند به قدری طولانی است که... البته یک جمله می‌گوید اشکالی ندارد با ایران معامله داشته باشید و در عوض در 5 صفحه اما و اگرهایی ذکر شده است و در نهایت این بانک‌ها می‌گویند ما مسیر امن‌تر را در پیش می‌گیریم و اصلا ایران را فراموش می‌کنیم و نتیجه همیشه همین بوده است. هیچ‌یک از بانک‌های اصلی اروپایی پس از گذشت 8 ماه از توافق هنوز هم نمی‌خواهند معامله‌ای با ایران داشته باشند».
این یکی از نمونه‌های همان چیزی است که نالیدن از بی‌وفایی آمریکایی‌ها دانستیم. این مساله بسیار ساده است و این در اصل اعتراف جناب ظریف به شکست است، چرا که این بر عهده ایشان بود که در برجام از وجود راه این نوع اعمال محدودیت‌های مالی جلوگیری کنند ولی تیم مذاکره نتوانستند یا نخواستند زخم عفونی و کهنه اس‌دی‌ان لیست را ببندند و فقط بر روی حذف تعدادی از آن لیست تمرکز کردند. حالا پس از برچیده شدن برنامه هسته‌ای ما و باقی ماندن یک دکور تزئینی از آن آیا سزاست آبروی این ملت را با این دست رفتارهای غلط و ناله‌کردن‌های مهوع به حراج بگذارید؟ مثلا آیا رواست که ملت تحقیر شدن توسط فرانسوی‌ها را متحمل شوند و شاهد این  باشند که فرانسوی‌ها در طول روز در خلیج‌فارس به همراه انگلستان و آمریکا رزمایش نظامی برگزار کنند و تلویحا از ایران زهر چشم بگیرند و شامگاه همان روز در سفارت‌شان در تهران شیشه‌های کنیاک‌شان را بهم بزنند و به ریش ما بخندند؟ چندی پیش در بدو ورود «ژان مارک آیرو» وزیر خارجه فرانسه به تهران، ضیافت شامی در سفارت فرانسه و به افتخار وزیر خارجه و تجار همراه وی از سوی سفیر فرانسه برگزار شد. در میانه میهمانی و پس از سخنرانی آیرو، یکی از تجار فرانسوی وی را مورد خطاب قرار داده و می‌پرسد: «جناب وزیر! چرا این سفر دقیقا در روزی انجام شد که فرانسه به همراه انگلیس و آمریکا در خلیج‌فارس و در نزدیکی آب‌های ایران مانور نظامی که طبیعتا پیام‌های خاصی دارد، برگزار کرده‌اند؟» این تاجر برجسته فرانسوی در ادامه با نگرانی می‌پرسد: «آیا فکر نمی‌کنید این مساله روی روابط تجاری ما با ایران تاثیر بگذارد و نتوانیم در این سفر قرارداد خاصی منعقد کنیم؟ شما از واکنش مقامات ایرانی نگران نیستید؟» وزیر خارجه فرانسه در پاسخ می‌گوید: «خیر! بنده هیچ نگرانی نسبت به موفقیت‌آمیز بودن این سفر ندارم. مقامات ایرانی در هیچ یک از جلسات مقدماتی و برنامه‌ریزی برای سفر در تهران و پاریس به این مساله معترض نشدند». آیرو سپس در موضعی مقتدرانه مدعی می‌شود: «دولت ایران به این سفرها احتیاج دارد و مطمئنم هیچ اعتراضی را هم در جلسات فردا نخواهیم شنید».
رهبر معظم انقلاب هم با دلخوری اشاره‌ای به این موضوع کرده‌اند و در جمع دست‌اندرکاران اردوهای راهیان‌نور فرموده‌اند: آن ‌وقت کسی رویش بشود در مصاحبه بگوید که ایرانی‌ها آنقدر به این مذاکرات احتیاج دارند که رزمایش [ما علیه آنها] ضرری به این مذاکرات اقتصادی نمی‌زند.
کاش مرحوم مدرس زنده بود و یکبار دیگر با صدای بلند خطاب به این قهرمانان دیپلماسی و بازگردانندگان عزت به ملت ایران می‌گفت که «اگر بناست بمیریم چرا به دست خودمان بمیریم؟»

حسین  قدیانی: موسم بهار است. بر شاخه مرده درخت خشکیده، آن لحظه که شکوفه حیات، دوباره نقش زندگی می‌دهد، آری! «معاد» را باید به یاد آورد که لحظه برانگیخته شدن برای همه ماست. مرده‌های‌مان این لحظه را خواهند دید و زنده‌های‌مان هم، البته بعد از مرگ! باشد اگر هنوز نفسی ما را هست، به تأسی از بهار، خود را برای لحظه مرگ و لحظه برانگیخته شدن بعد از مرگ آماده کنیم! این از میعاد بهار و لحظه معاد لیکن لحظه‌هایی دیگر نیز، بزرگی می‌کند در تاریخ زندگی آدمی. آن لحظه که آدم و حوا در وادی عرفات همدیگر را یافتند؛ آن لحظه که یعقوب بعد از عمری انتظار، یوسف گمگشته خود را دید؛ آن لحظه که کشتی نجات نوح، ایمن بر زمین نشست؛ آن لحظه که آتش بر ابراهیم، سرد و سلامت شد؛ آن لحظه که دریا پیش پای موسی شکافته شد؛ آن لحظه که عیسی درون گهواره زبان گشود تا از مادر پاکدامن خود دفاع کند؛ آن لحظه که «محمد» در خلوت حرا، مبعوث شد به پیامبری؛ لحظه فتح بزرگ مکه و آن لحظه که در برکه غدیر، آخرین رسول خدا با بالا بردن دست امیرالمومنین، رسالت خود را کامل کرد... و آن لحظه که علمدار کربلا، سیاهه شب‌پرستان را به کناری زد و به شریعه رسید از جمله بزرگ‌ترین لحظات تاریخند که از فرط حماسه و شکوه و عظمت، هم تبسم را بر لب جاری می‌کنند و هم اشک را بر دیده! لیکن لحظه‌ای هم هست که هنوز نیامده! و چون بیاید این همه لحظه را که برشمردم با خود به همراه دارد! سخن از آن لحظه‌ای می‌گویم که «منجی عالم بشریت» تکیه بر دیوار کعبه می‌زند و ندای «انا المهدی» سر می‌دهد... در این لحظه ناب وعده شده، تو گویی آدم و حوا تازه همدیگر را می‌یابند و یعقوب، تازه یوسف را! تو گویی سفینه نوح، تازه آن لحظه به زمین خواهد نشست و آتش، تازه آن دم بر خلیل بت‌شکن خدا، سرد و سلامت خواهد شد! تو گویی آن لحظه، تازه دریا بنای شکافتن، پیش پای موسی را دارد و تازه عیسی می‌خواهد درون گهواره زبان به معجزه باز کند! تو گویی لحظه عظیم ظهور، این دوباره «محمد» است که به رسالت مبعوث می‌شود و این دوباره مکه است که توسط مردی از سلاله آخرین رسول خدا فتح می‌شود!
تو گویی آن لحظه، همان لحظه تاریخی غدیر است و همان آن که سقای آب و ادب، خود را به شریعه می‌رساند!
یا مقلب القلوب و الابصار! تمام هستی از ازل تا ابد لحظه شماری می‌کنند برای آن لحظه که مهدی فاطمه تکیه بر دیوار کعبه زند و بر این شاخه مرده درخت خشکیده حیات، دوباره نقش زندگی بدهد!