عارف ابو*: نرخ ارز یکی از کلیدی‌ترین متغیرهای اقتصادی است و اثر محسوسی بر دیگر متغیرهای کلان اقتصادی دارد. از این رو سیاست‌گذاری در این حوزه برای هر کشوری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که اهمیت آن برای ایران نیز اگر بیشتر نباشد کمتر نیست؛ بویژه در این ایام که با وعده «تک نرخی کردن نرخ ارز» در اوایل دولت دوازدهم توسط دولتمردان بحث آن بالا گرفته است و با صحبت‌هایی که از مسؤولان بانک مرکزی و کمیسیون اقتصادی مجلس در این اواخر شنیده شده است، یک اتفاق نظر را در بین دولت و مجلس برای این امر شاهد هستیم. حال این سوال پیش می‌آید که اصلا تک‌نرخی کردن نرخ ارز به چه معناست؟ و چه فایده‌ای برای اقتصاد خواهد داشت؟ آثار مثبت و منفی آن چیست؟ چرا تا به امروز پرداختن به این مهم به تعویق افتاده است؟ آیا تحقق این سیاست در شرایط فعلی درست به نظر می‌رسد؟ آیا پای منافع عده‌ای در میان بوده است یا اینکه توان علمی لازم برای اجرای این سیاست را نداشته‌ایم؟ در این متن بناست در حد اجمال به زوایایی از این امر پرداخته شود. به طور کلی چند نظام مختلف برای تعیین نرخ ارز وجود دارد: «نظام ارزی ثابت»، «نظام ارزی شناور» و «نظام ارزی شناور مدیریت شده». در نظام ارزی ثابت سیاست‌گذار پولی یک نرخ ارز ثابت را بر اساس یک ارز معتبر تعیین کرده و سعی بر حفظ این نرخ در نوسانات ارزی دارد. از جمله مزایای این نظام ارزی را می‌توان بالارفتن قدرت مدیریت بودجه کشور دانست، البته در صورتی‌ که تورم قابل ملاحظه‌ای را در اقتصاد نداشته باشیم، چرا که با بالا رفتن تورم و بی‌ارزش شدن پول داخلی، صنایع داخلی قدرت رقابت‌پذیری خود را برابر کالاهای خارجی از دست می‌دهند. در کنار نظام ارزی ثابت، نظام ارزی شناور را داریم که در این نظام نرخ برابری پول داخلی با ارز خارجی به نیرو‌های بازار سپرده می‌شود و نرخ ارز در برخورد بین نیروهای عرضه و تقاضاست که تعیین می‌شود. شایان ذکر است برخی اقتصاددانان معتقدند از آنجایی که اقتصاد ایران یک اقتصاد شبه‌دولتی است، زمینه اجرای نظام ارزی شناور در آن وجود ندارد. سومین نظام ارزی را که از آن با عنوان «نظام ارزی شناور مدیریت شده» نام می‌برند، یک نظام ارزی است که در آن سیاست‌گذار سعی می‌کند با مداخله در بازار ارز، نرخ ارز را در یک محدوده‌ای کنترل کند.  از دیگر مزایای نظام نرخ ارز ثابت که دولت‌ها و بویژه دولت‌های نفتی برای توجیه این نظام ارزی استفاده می‌کنند، مساله جلوگیری از تورم وارداتی است اما در عمل می‌بینیم این مزیت را هم ندارد، چرا که در نظام ارزی ثابت 2 نرخ برای دلار وجود دارد؛ نرخ رسمی و غیررسمی که آن چیزی که در واقع بر زندگی مردم تاثیر می‌گذارد و برای آنها ملموس است نرخ دلار غیررسمی است. در کنار این مزیت نداشته، معایب زیادی از جمله به‌وجود آمدن یک فرصت نابرابر در دسترسی به دلار رسمی و غیررسمی را می‌شود نام برد که همین مساله سبب بروز فساد و ناکارآمدی در سطح خرد و کلان نیز می‌شود.
تک‌نرخی شدن نرخ ارز در مقابل این سیستم چندنرخی ارز متشکل از رسمی و غیررسمی تعریف می‌شود. شایان ذکر است بسیاری از اقتصاددانان مهم‌ترین مزیت تک‌نرخی شدن دلار را از بین رفتن همین فساد در دسترسی به دلار رسمی ذکر کرده‌اند. از دیگر مزایای تک‌نرخی شدن نرخ ارز را می‌توان انضباط پولی دانست؛ هم در سطح کلان که بودجه کشور نمونه بارز آن است و هم در سطح خرد که باعث شفافیت حساب‌ها و ترازنامه‌های صنایع علی‌الخصوص صنایع بورسی شده و این امکان را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند که به طور شفاف به حسابرسی از شرکت‌ها بپردازند و این مساله فساد را کاهش می‌دهد؛ چه در سطح خرد و چه در سطح کلان. یک اثر دیگر که بویژه می‌توان برای آن ذکر کرد، تقویت رقابت‌پذیری صنایع داخلی و ایجاد زمینه برای صادرات است، چرا که در نظام ارزی ثابت معمولا واردات با ارز رسمی که نرخ پایین‌تری نسبت به ارز بازار دارد انجام می‌شود، لذا صنایع داخل توان رقابت با این عوامل واردات را از دست می‌دهند که از نظر بسیاری از کارشناسان این مورد مهم‌ترین عامل جلوگیری از اجرای نظام تک‌نرخی است، چرا که متاسفانه بسیاری از این عوامل واردات، داخل نهاد‌های تصمیم‌گیری حضور و نفوذ جدی دارند. اما باید پرسید با وجود این مزایا چرا دولت تدبیر و امید تا به امروز در این راستا گامی بر نداشته است. به طور خاص به 2 نکته عمده می‌شود اشاره کرد؛ اول اینکه در دولت یازدهم به دلیل محوریت «سیاست اقتصادی کنترل تورمی» این امر به تعویق‌ افکنده شد. از پیامدهای دفعتی تک‌نرخی شدن ارز، یک جهش قیمتی است که با توجه به فزونی لجام‌گسیخته واردات که ابزار عمده دولت برای کنترل تورم است، این پیامد برجستگی بیشتری می‌یابد. در این شرایط دولت اقدامات کوتاه‌مدت انقباضی را به قیمت فساد و دلالی بیشتر و هزینه‌های سنگین بر دوش صادرات بخش خصوصی و تثبیت بختک رکود بر دامن اقتصاد کشور، ترجیح داده است و حال که بعد از اطمینان از نتیجه انتخابات سال ۹۶، انبوهی از نقدینگی و معوقات و واحدهای صنعتی ورشکسته و از کار افتاده، در سپهر اقتصادی کشور سایه انداخته است، شعار تک‌نرخی کردن ارز ماه‌هاست که به ویترین تبلیغاتی دولت تبدیل شده و پاشنه‌ها به تعبیر رئیس دولت تدبیر و امید - البته با تاخیری 4 ساله - ورکشیده شده است. نکته دوم که شرح آن در این مجال نمی‌گنجد، «نفوذ عمده باندها و تشکیلات وارداتی در نهادهای تصمیم‌ساز» است که طی سالیان سال رهایی و یلگی و همگامی با دولتیان برای کنترل تورم، فربه و غیرقابل کنترل شده‌اند و چه بسا بسیاری از چهره‌های تاثیرگذار بر سیاست‌ها را در منافع آتی خود شریک کرده‌اند. این خورشید آشکار در پشت ابر‌های عدم شفافیت نهان، بعضا در خبرهای درج شده مبنی بر واردات برخی مسؤولان، مثل دختر مظلوم وزیر و صرافی‌های زنجیره‌ای سهامداران سفره انقلاب، به بیرون درز می‌کند اما برای متخصصان و کارشناسان، تاثیر نفوذ آنان در به تعویق افتادن برخی سیاست‌ها آشکار است.  و اما نکته پایانی در پیش‌بینی پیامد‌های این سیاست در 6 ماهه پیش رو است. با توجه به سیاست‌های اخیر مبنی بر کاهش نرخ سود سپرده و نرخ سود تسهیلات که پیش‌بینی جهش قیمتی در امتداد آنها بدیهی است و همچنین نوسانات اخیر قیمت دلار که روندی صعودی داشته است، یحتمل اجرای این سیاست اثر تورمی دفعتی مضاعف، خلاف انتظار سیاست‌گذاران خواهد داشت. به علاوه اینکه با این سیاست در واردات، کالاها با نرخ‌هایی که واردکنندگان وارد کرده‌اند عرضه نمی‌شود، بلکه تجربه ثابت کرده بلافاصله با اجرایی شدن این سیاست، قیمت‌های اقلام پیشین نیز متناسب با تغییرات فعلی تغییر می‌کند که خود نشان از آنی بودن اثرات تورمی این سیاست در شرایط فعلی است. در شرایطی که واردات بخش عمده‌ای از بازار کالاهای روزمره شهروندان را پوشش می‌دهد، هر سیاستی که به واردات مربوط شود، لاجرم پیامد‌های مستقیم و بلاواسطه‌ای را در هزینه‌ها و مصارف روزانه خانوار‌ها منعکس می‌کند. همه اینها در شرایطی است که در ماه‌های پیش رو، با ایام منتهی به عید نوروز با همه نوسانات و اقتضائات سالانه آن مواجه هستیم که مزید بر علتی قابل توجه بر دوش اثرات تورمی پیش‌بینی‌پذیر ماه‌های آینده است.‌ ای‌کاش لااقل این پاشنه ورکشیدن 4 سال معطل شده، چند ماه دیگر نیز من‌باب مراعات هزینه‌های خانوار‌ها تا بعد ایام عید به تعویق می‌افتاد تا لااقل از حول ورکشیدن، به کمر خانوارها کمانه نکند، با عنایت به اینکه خانوارها به این معوقات مصلحت‌گونه و غرض‌ورزانه عادت دارند.
*کارشناس اقتصادی
 

امضای تفاهمنامه طرح توسعه کسب‌وکار در آذربایجان‌شرقی
در راستای طرح توسعه کسب‌وکار و اشتغال پایدار (تکاپو) در حوزه فناوری ارتباطات و اطلاعات تفاهمنامه‌ای بین استانداری، اداره کل کار، تعاون و رفاه اجتماعی، اداره کل ارتباطات و فناوری استان آذربایجان شرقی و شرکت خدمات ارتباطی ایرانسل امضا شد. معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری آذربایجان‌شرقی پس از امضای این تفاهمنامه گفت: موضوع اشتغال یکی از دغدغه‌های اصلی مسؤولان نظام و استان است. علی نواداد با اشاره به اینکه اقدامات بسیار زیادی در حوزه رونق کسب و کار و ایجاد اشتغال در استان انجام شده است، افزود: امیدواریم در پایان سال جاری عملکرد قابل قبولی از این استان ارائه دهیم. نواداد اظهارکرد: با توجه به سیاست‌های دولت، فضا برای فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان در استان باز است و مدیران ارشد استانی نیز سعی در تامین نیازهای این شرکت‌ها دارند. بهمن حسین‌زاده، مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات آذربایجان شرقی هم در این باره گفت: فناوری اطلاعات و ارتباطات یکی از شاخه‌های توسعه کشور در حوزه کسب‌وکارها، تعامل تجاری با دنیا و ایجاد اشتغال برای جوانان است.

پرداخت غیرحضوری قبوض آب‌
پرداخت غیرحضوری قبوض آب‌بهای شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی در سال جاری نسبت به سال‌های گذشته از افزایش چشمگیری برخوردار بوده و به بیش از 98 درصد رسیده است. مهندس خانی، معاون خدمات مشترکان و درآمد شرکت آب و فاضلاب استان گفت: این شرکت به منظور بهبود فرآیندهای خدمات آب و فاضلاب شهری و همچنین به منظور ارائه خدمات در فضای مجازی در جهت تکریم ارباب رجوع اقدام به رویت قبض الکترونیک به صورت آنلاین و پرداخت از طریق اینترنت یا خودپردازها کرده است. وی اضافه کرد: این شرکت همچنین اقدام به ارائه خدمات دیگری از جمله راه‌اندازی سیستم اطلاعات مکانی با استفاده از تمام لایه‌های مربوط به واحدهای مشترکان در سطح کلانشهر تبریز کرده است. وی اضافه کرد: شرکت آب و فاضلاب استان با رساندن پرداخت‌های الکترونیکی به 98 درصد گامی بلند در پرداخت‌های غیرحضوری توسط مشترکان برداشته است.

حضور کارکنان شرکت توزیع برق استان گلستان در راهپیمایی 13 آبان
مراسم راهپیمایی 13 آبان در شهرستان گرگان از میدان وحدت به سمت خیابان شهدا و مصلای وحدت نماز جمعه برگزار شد و مدیرعامل، هیات‌مدیره و کارکنان شرکت توزیع نیروی برق استان گلستان همگام با آحاد مردم و مسؤولان با سر دادن شعارهای «مرگ بر استکبار»، «مرگ بر آمریکا» و «مرگ بر اسرائیل» بار دیگر با آرمان‌های امام(ره)، مقام معظم رهبری و شهدای انقلاب اسلامی تجدید میثاق کردند. در حاشیه این راهپیمایی رئیس هیات‌مدیره و مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق استان گلستان گفت: روز 13 آبان‌ماه روز تبلور شعار عاشورایی هیهات‌مناالذله است که به عنوان روز ایستادگی در مقابل استعمارگران در ایران اسلامی شناخته شده است. علی‌اکبر نصیری ادامه داد: سیزدهم آبان روز ملی مبارزه با استکبار جهانی، روزی ماندگار در تاریخ ملت بزرگ ایران است که پیام استکبارستیزی این ملت برای بشریت تحت ظلم طاغوتیان، مبارزه و اقدام عملی علیه استکبار جهانی است.


رونمایی از 2 سامانه بانک ملت در حوزه مبارزه با پولشویی
مدیرعامل وقت بانک ملت گفت: مسؤولیت این بانک بزرگ، فقط یک مسؤولیت درون‌سازمانی نیست بلکه یک مسؤولیت ملی است و اگر اتفاقی بیفتد هزاران مشکل به وجود خواهد آمد. هادی اخلاقی، در جلسه رونمایی و معرفی نرم‌افزارهای مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم با تاکید بر این نکته که فعالیت در سطح بین‌المللی نیازمند پایش و کنترل جدی فعالیت‌ها است، اظهار داشت: از گذشته دور بانک ملت روی مقولاتی مثل مبارزه با پولشویی تمرکز داشته است. وی با بیان اینکه بانک ملت ۲۰ درصد تعاملات مالی نظام بانکی کشور را عهده‌دار است، افزود: حداقل ۳۴ درصد تراکنش‌های نظام بانکی در حوزه خدمات غیرحضوری به این بانک اختصاص دارد و تعداد زیادی از مشتریان در این بانک حساب افتتاح کرده‌اند. بنا بر این گزارش، در این جلسه 2 سامانه AML (سامانه جامع مبارزه با پولشویی) وRBA (سامانه جامع رتبه‌بندی مشتریان از منظر ریسک پولشویی) رونمایی شد.

محمدابراهیم کریمی: سنجش نسبت «استراتژی» و «تاکتیک»، یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های موجود در حوزه روابط بین‌الملل محسوب می‌شود. در یک تعریف ساده، استراتژی،  طرح درازمدتی است که برای نیل به یک هدف مشخص طراحی و تبیین می‌شود و تاکتیک، جزئیات تصمیم‌های استراتژیک را در بر می‌گیرد. به عبارت بهتر، تاکتیک؛ تصمیم و راهکار و حتی در مواردی ابزاری است که برای تحقق یک استراتژی به کار گرفته می‌شود. اگرچه تعاریف استراتژی و تاکتیک، ساده و گویا به نظر می‌رسد اما در حوزه روابط بین‌الملل، ما با آسیب‌هایی مانند خلط استراتژی‌ها و تاکتیک‌ها یا عدم تناسب میان این دو، روبه‌رو هستیم. فراتر از آن موضوع زمانی پیچیده‌تر می‌شود که «رویکرد تاکتیکی» یک بازیگر، در خدمت «تحقق استراتژی» بازیگری دیگر به کار گرفته شود.
مطابق اخبار موجود، قرار است «بوریس جانسون» وزیر خارجه انگلیس با هدف رایزنی با سناتورها و دیگر مقامات آمریکایی درباره «حفظ برجام» به ایالات متحده سفر کند. جانسون در تازه‌ترین سخنان خود از برجام به عنوان یک پیروزی دیپلماتیک یاد کرده و خواستار حفظ توافق هسته‌ای از سوی کنگره آمریکا شده است. سوال اصلی اینجاست: آیا سفر وزیر خارجه انگلیس به آمریکا با هدف «تکمیل پازل استراتژیک آمریکا» در قبال ایران صورت می‌گیرد یا ساکنان خانه شماره 10 داونینگ استریت در لندن، واقعا در صدد حفظ برجام و تقابلی تمام‌عیار با متحد سنتی و دیرین خود هستند؟ در این خصوص نکاتی وجود دارد که نمی‌توان بسادگی از کنار آنها گذشت.
1- بوریس جانسون پس از سخنان اخیر «دونالد ترامپ» در قبال توافق هسته‌ای، بلافاصله از تلاش کشورش برای جلوگیری از ابطال برجام خبر داد. وی 22 مهرماه در این خصوص اظهار داشت: «اکنون این احتمال وجود دارد که کنگره برجام را پاره کند اما من باید این نکته را مشخص کنم که بعید است چنین اتفاقی رخ دهد، چون ما تلاش خواهیم کرد دوستان و همپیمانان‌مان را در کنگره متقاعد کنیم که برجام، معاهده‌ای ارزشمند است.
بسیاری از نمایندگان کنگره تمایل دارند برجام را اصلاح کنند، نه آنکه از میان بردارند».
همانگونه که مشاهده می‌شود، بوریس جانسون با زیرکی تمام میان «ابطال برجام» و «اصلاح برجام» تفکیک قائل شده و اصلاح برجام [بخوانید تغییر برجام] را گزینه‌ای در مقابل  ابطال توافق هسته‌ای می‌داند. این در حالی است که ترامپ و بسیاری از سناتورهای مخالف برجام مانند «تام کاتُن» نیز اعلام کرده‌اند در صورت اصلاح برجام مطابق اهداف و امیال آمریکا، دلیلی برای خروج رسمی از توافق هسته‌ای نمی‌بینند. از این رو جانسون صرفا به بازخوانی جملات ترامپ با زبانی دیپلماتیک و نرم، روی آورده است.
2- وزیر خارجه انگلیس روز دوم آبان ماه، بار دیگر از تلاش خود برای حفظ توافق هسته‌ای(!) سخن به میان آورده است. جانسون این بار بر منافع اقتصادی برجام متمرکز شده و بدون اینکه اشاره‌ای به افزایش تصاعدی و 5/2 برابری صادرات انگلیس به ایران در دوران پسابرجام کند، در این باره می‌گوید: «ایران کشوری بزرگ با 80 میلیون جمعیت است که دوسوم آنها زیر 30 سال سن دارند. آنها زنان و مردانی تحصیلکرده هستند، از فناوری استفاده می‌کنند و سرشار از روحیه کارآفرینی و سرمایه‌گذاری هستند. اگر بتوانیم به آنها نشان دهیم (به واسطه توافق هسته‌ای)  در بازار بزرگ جهانی مورد استقبال قرار می‌گیرند، در طول زمان می‌توان رابطه متفاوتی را با این نسل مدرن ایجاد کرد».
جانسون در حالی از مزایای اقتصادی برجام برای ایران سخن می‌گوید که فروردین‌ماه امسال در بیانیه‌ای رسمی که از سوی وزارت امور خارجه انگلیس منتشر شد، عملا از تجار و سرمایه‌گذاران انگلیسی خواسته شد با توجه به باقی ماندن
تحریم‌ها، نهایت احتیاط لازم را در تعامل اقتصادی با تهران صورت دهند. در قسمتی از این بیانیه آمده است: «ایران همچنان یک مکان چالش‌برانگیز برای انجام دادن مراودات تجاری محسوب می‌شود، از این رو، صادرکنندگان مردد باید در پی دریافت مشاوره‌های حقوقی باشند».
عهدشکنی انگلیس در قبال برجام به آنجا رسید که در جریان برگزاری نشست اخیر وزرای خارجه ایران و اعضای 1+5 در نیویورک، «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان خطاب به «رکس تیلرسون» همتای آمریکایی خود اعلام کرد: ما [ایران] طی 2 سال اخیر حتی نتوانسته‌ایم یک حساب در بانک‌های انگلیس باز کنیم.
3- بوریس جانسون در حالی از برجام به عنوان یک «پیروزی دیپلماتیک» و توافقی موفقیت‌آمیز یاد می‌کند که ژانویه 2017 [دی ماه سال گذشته] 2 هفته پس از حضور ترامپ در کاخ سفید، «ترزا می» ‌نخست وزیر این کشور در سفر به آمریکا از برجام به عنوان «توافقی بحث‌برانگیز» یاد کرد(!) نکته مهم‌تر اینکه انگلیس در جریان برگزاری چندین نشست کمیسیون مشترک برجام، نقش بسزایی در دفاع از اقدامات آمریکا در تمدید قانون آیسا و.... ایفا کرد. حتی انگلیس کار را به جایی رساند که به نیابت از ایالات متحده آمریکا، مانع انتقال 950 تن اورانیوم از قزاقستان به ایران شد. براستی شکاف موجود میان اظهارات ایده‌آل‌گرایانه جانسون و رویکرد عملی لندن در قبال برجام چگونه قابل توجیه است؟
نشریه بلومبرگ شهریورماه  امسال در آستانه برگزاری نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک، در گزارشی با عنوان «هنر مذاکره مجدد درباره توافق هسته‌ای ایران» به نقل از 2 دیپلمات آمریکایی نوشت: «انگلیس و فرانسه به عنوان 2 شریک اروپایی آمریکا، با برگزاری مجدد مذاکرات هسته‌ای با ایران [با هدف تغییر برجام] موافقند و ترامپ از سران این 2 کشور خواسته است تا رضایت آلمان را نیز در این باره جلب کنند». به عبارت بهتر، لندن قبل از سخنان جنجالی اخیر ترامپ و ارجاع توافق هسته‌ای به کنگره، به ترامپ درباره تغییر برجام چراغ سبز نشان داده است.
4- شواهد و مستندات موجود نشان می‌دهد لندن نه‌تنها قصد تقابل با آمریکا در قبال 2 استراتژی «اعمال فشار مزمن اقتصادی علیه ایران» و «عقیم‌سازی برجام به سود غرب» را ندارد، بل قصد دارد با استناد به تاکتیک «تزیین کاذب اقتصادی و دیپلماتیک برجام» و «مرزبندی میان ابطال و تغییر برجام» قطعات این پازل استراتژیک را تکمیل کند. سفر بوریس جانسون به ایالات متحده نیز در همین راستا قابل ارزیابی و تحلیل است. بدون شک طی هفته‌های آتی و خصوصا پس از تصویب احتمالی طرح مشترک «کاتن – کورکر» در سنای آمریکا، لندن از تصویب این طرح به عنوان موفقیتی بزرگ! برای حفظ برجام یاد خواهد کرد و از مقامات کشورمان خواهد خواست این «تخفیف هسته‌ای(!) «از سوی سنای آمریکا را (که اتفاقا ترجمان عینی خواسته‌های ترامپ در قبال برجام است) ارج نهد! سپس در مرحله بعد، انگلیس همگام با آمریکا، عدم پذیرش طرح سنا از سوی تهران را به مثابه نقض برجام از سوی ایران و خروج کشورمان از توافق هسته‌ای قلمداد خواهد کرد.
نسل سوخته «چرچیل» بازی تاکتیکی دیگری را در زمین ایالات متحده آمریکا آغاز کرده‌اند. سفر اخیر جانسون به ایالات متحده آمریکا بار دیگر نشان داد «تاکتیک انگلیسی» چگونه در خدمت «استراتژی آمریکایی» قرار خواهد گرفت.
 

سیف‌الله نجاریان: قالب نیمایی، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی کم‌کم از صحنه طبع‌آزمایی شاعران رخت بربست و اقبال عمومی به قالب‌های کهن، از جمله غزل، بیشتر شد اما چهره‌هایی بودند که در این عرصه ورود کردند و به تعبیری دست به احیای این قالب زدند. دکتر «قیصر امین‌پور» اصلی‌ترین فردی است که حق بزرگی بر گردن شعر نیمایی پس از انقلاب دارد. مؤسسه شهرستان ادب سال جاری با انتشار مجموعه شعری در قالب نیمایی سروده سیدمهدی موسوی در واقع فضایی را پیش روی مخاطبان خود گشود تا بدانند شعر نیمایی چه  ظرفیت‌هایی دارد و چه میزان از ظرفیت‌ها کشف نشده و دست‌نخورده باقی مانده است.
مجموعه شعر «سفرنامه با صاد» سروده سیدمهدی موسوی که در واقع سفرنامه‌ای منظوم از پیاده‌روی اربعین است، خواننده را در تجربیاتی شریک می‌کند که شاید توفیق کسب آن را نداشته و از این رو این مجموعه شعر را باید یک تجربه ناب دانست که شاعرش آن را با خوانندگان شعر امروز در میان گذاشته است.
موسوی در این مجموعه شعر سعی کرده اشعارش فرزند زمان خویش باشد و به قول فروغ که «شعر امروز، فرزند زمان خویش است»، «سفرنامه با صاد» هم فرزند زمانه خودش است و مخاطب امروزی را به قلب حماسه بزرگ اربعین می‌برد. شاعر با اشعار این کتاب تمام باورها و پیش‌زمینه‌های ذهنی خواننده را جابه‌جا کرده و پنجره‌ای تازه به روی مخاطب گشوده و او را به جهانی تازه در فضای شعر آیینی راه داده است. شعر آیینی با قالب‌های سنتی در میان مخاطبان این شاخه از شعر پارسی شناخته می‌شود ولی در این مجموعه شاهد هستیم موسوی جا پای شاعران نوپرداز گذاشته و با استفاده از قالب نیمایی پیشنهاد تازه‌ای به خوانندگان شعر امروز داده است.
از آنجا که شعر نیمایی از جمله مهجورترین جریان‌های شعری در سال‌های پس از انقلاب اسلامی بوده و همانطور که در ابتدا به آن اشاره شد شاعر بزرگی چون مرحوم قیصر امین‌پور یکی از احیاکنندگان آن است اما در این کتاب شاهدیم که موسوی بخوبی با استفاده از ظرفیت‌های موجود در قالب نیمایی برای بیان حرف‌های خود سود برده و خواننده را با تصویری کامل از مسیر پیاده‌روی اربعین روبه‌رو می‌کند و خود از این تصاویر با عنوان «درنگ‌های شاعرانه» یاد می‌کند. مهم‌ترین ویژگی این اشعار، روایی بودن آن است، زیرا اشعار به هم پیوسته بوده و با وجود اینکه هرکدام به صورت مستقل دارای معنا هستند، در یک کل به‌هم‌پیوسته نیز معنای مستقلی می‌دهند:
«بهتر است در ازای هر قدم
کشف شاعرانه‌ای
نذر کفشداری حرم کنم
سینه‌سرخ‌ها یکی‌یکی
لانه می‌کنند
در میان کفش‌ها و من
این درنگ‌های شاعرانه را مرور می‌کنم»
موسوی در اشعار این مجموعه در مواجهه با صحنه‌هایی که می‌بیند، خواننده خود را در زمان پرواز می‌دهد و او را به محرم سال ۶۱ هجری و صحرای کربلا می‌برد. او حالاتی را که در زوار سیدالشهدا(ع) در مسیر پیاده‌روی به چشم می‌آید، به واقعه عاشورای حسینی پیوند می‌زند و خواننده را به «هزار و چهارصد بهار پیش» پرتاب می‌کند.
«مرد عاشقی
پابه‌پای جاده می‌رود
از خودم سوال می‌کنم:
«چتر او کجاست؟»
ناگهان
هر دو آستین او میان بادها
به هر طرف کشیده می‌شود
با سوال دیگری به خود جواب می‌دهم:
«با کدام دست؟»
*
می‌روم به عمق ماجرا
پهلوان لشکری به روی اسب
مشک آب بر دهان
وای اگر...» صفحه ۱۴
اهل فن و آنانی که در زبان‌شناسی دستی دارند، بر این باورند زبان یک موجود زنده است که با توجه به شرایط سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خود را تغییر می‌دهد تا پاسخگوی نیاز جامعه باشد و شاعر نیمایی هم وظیفه دارد همزمان با تغییراتی که در پیرامون خود و در شعر روزگار اتفاق می‏‌افتد، خود را به روز کند. در اشعار این مجموعه ما شاهدیم شاعر نه‌تنها از زبان روز برای بیان شاعرانه خود سود جسته، بلکه نسبت به یک واقعه بزرگ که در روزگار کنونی احیا شده، بی‌تفاوت نبوده و با زبان شعر نسبت به آن واکنش شاعرانه نشان داده است:
«دشت‌های این حوالی آشناست
سرزمین پیش رو حیاط خلوت خداست
ما رسیده‌ایم
این زمین کربلاست
از چهل مقام و منزلی که راه آمدیم
چله‌چله اشک ریختیم
ردپا شدیم، نقطه‌چین شدیم
مثل فرش قرمزی که بافتیم
لایق غبار اربعین شدیم» صفحه ۹
شاعر در «سفرنامه با صاد» با استفاده از زبانی نرم و متکی به عاطفه به نوعی به سنت «سهراب سپهری» و «فروغ فرخزاد» در شعر نیمایی متکی بوده و سعی کرده در کنار اندیشه، عاطفه را نیز به کار اندازد تا مخاطب علاوه بر ارتباط ذهنی ارتباط حسی نیز با اشعارش برقرار کند. بسیار گفته و شنیده شده که شعر نیمایی قدرت تهییج ندارد و تنها عنصر اندیشه است که در این قالب حرف اول و آخر را می‌زند اما در «سفرنامه با صاد» می‌بینیم که نه‌تنها عنصر اندیشه در آن پررنگ است، بلکه مضامین عاطفی و حسی نیز سهم تعیین‌کننده‌ای دارد. علاوه بر این شاعر سعی داشته بر مرام نیما در شعر نو ثابت‌قدم باشد و از شعر ذهنی به شعر عینی گام بردارد. اشعار منتشرشده در این مجموعه، ملموس است و خواننده برای درک آنها نیازی به کنکاش ندارد هرچند در آن بخش‌هایی که شعر به گذشته رفت و برگشت می‌کند اشعار ذهنی می‌شود، پایه اشعار عینی بوده و همین موجب ارتباط‌گیری بیشتر خواننده با اشعار می‌شود:
دشت
گام‌های جابر و عطیه را
یک هزار و چارصد بهار
در بغل گرفته است
خاک، زیر پوستش
رد پای این دو را هنوز
مثل خون تازه حفظ کرده است
اولین مسافران اربعین هنوز هم
در کنار ما پیاده سیر می‌کنند
از عطیه در خیال خود سؤال می‌کنم:
«جابر هزار و چارصد بهار پیش
مدفن غریب و بی‌نشان دوست را
بی‌فروغ دیده‌اش چگونه یافت؟
با کدام سوی چشم
بی‌امان به سوی کربلا شتافت؟»
پاسخ عطیه یک کلام بود:
«بوی تربت حسین» صفحه ۱۸
شاید بسیاری باشند که تجربه حضور در حماسه پیاده‌روی اربعین را داشته باشند اما سیدمهدی موسوی با اشعارش که بالاتر آن را «درنگ‌های شاعرانه» خواندیم، دست به خلق مجدد حماسه اربعین زده و آن را در قامت کلمات آورده است. فروغ فرخزاد معتقد است «شعر خلق مجدد زندگی است» و در اشعار «سفرنامه با صاد» ما خلق مجدد یک حماسه بزرگ را در لباس واژگان می‌بینیم:
«کار و بار اهل ذوق، سکه است
کشف این مناظر بدیع
دم به دم به رهروان وادی هنر
مجال ابتکار می‌دهد» صفحه ۴۳
«کوله‌پشتی، پابرهنگی، موکب، جاده، عمود و...» همه واژه‌هایی است که طی سال‌هایی که پیاده‌روی اربعین با جمعیت میلیونی به اجرا درمی‌آید با آن آشنا شده‌ایم و به گوش‌مان خورده است. شاعر این مجموعه نیز با استفاده از همین عبارات دست به ابتکار و خلق اشعاری زده که بر جان مخاطب می‌نشیند و به عبارتی شاعر با اشعارش آیینه‌ای پیش روی خواننده گرفته تا خود را در آن برانداز کند و نسبت خویش با پیاده‌روی اربعین را بسنجد. او از همین عبارات، ترکیب‌هایی بیرون آورده که نشان از خلاقیت شاعر دارد. شاعر حتی در آشنایی‌زایی نیز موفق بوده و با عبارات آشنا موقعیت‌های شاعرانه تازه‌ای خلق کرده است:
«پابرهنه با عصای چوبی بلند
رو به گنبد حرم، ادای احترام می‌کند
بغض در گلوی او شکست
قطره‌های اشک
بر صلیب روی سینه‌اش نشست
ساعت دلش
با چهار عقربه تپید
رفت و در میان ازدحام جمع
گوشه ضریح را گرفت
دامن حقیقت مسیح را ...
*
یاد جان‌فشانی وهب بخیر»
اشعار این کتاب اغلب حماسی است و شاعر کوشیده در این کتاب اشعاری ارائه کند که علاوه بر شعور دربردارنده شور نیز باشد؛ اشعاری که نشان‌دهنده عظمت این سیل خروشان مردمی است و تا اندازه‌ای حماسی است که خواننده پس از اتمام کتاب حس غرور می‌کند.
یکی از نکاتی که در اشعار این کتاب به چشم می‌آید، «موضع‌مند بودن» آن است. شاعر در این اشعار تنها روایتگر صرف آنچه در مسیر پیاده‌روی اربعین می‌بیند نیست، بلکه حضور فعالی در جهان شعر خود دارد و خواننده خود را از آن بی‌نصیب نمی‌گذارد. اشعاری که نشان می‌دهد شاعر در فضای سیاسی - اجتماعی روزگار خود زیست می‌کند و نسبت خود با آن را برای خواننده روشن کرده است.
«ای نسیم صبحدم که از کنار ما عبور می‌کنی
زودتر اگر رسیدی و
دست و صورتی به گوشه ضریح او کشیدی و
از شمیم وصل شادمان شدی،
لطف کن
از تمام شاخه‌ها و برگ‌ها
رودها و چشمه‌ها
کوه‌ها و تپه‌ها
از تمام گام‌ها، شتاب‌ها، درنگ‌ها
با دلی شکسته، یاد کن
لطف کن
از تمام بازمانده‌ها
از تمام غنچه‌های بی‌پناه غزه و عراق و شام
از عقیق‌های بی‌یمن
از اویس بی‌قرن
از کبوتران تشنه و به هم‌فشرده منا
با دلی شکسته، یاد کن
ای نسیم صبحدم، سفر به ‌خیر
نایب‌الزیاره باش!» صفحه ۳۶
با دست گرفتن کتاب «سفرنامه با صاد» خواننده خود را در میان خیل زائران پیاده سیدالشهدا(ع) در اربعین آن حضرت می‌بیند و در صورت تجربه کردن این سفر زیارتی پیش از این، لحظاتی را با اشعار این کتاب همراه می‌شود که انگار پیش از این چنین تجربه‌ای نداشته و اولین مرتبه است که در این مسیر قدم می‌گذارد.  این کتاب شامل ۴۰ قطعه نیمایی بوده و از سوی انتشارات شهرستان ادب با قیمت ۷ هزار تومان روانه بازار کتاب شده است.