ضیاءالدین خالقی: 1- بازگشت به‌کودکی میسر نیست اما تازه و بیدار نگاه‌ داشتن خاطرات و جان کودکی در جان همیشه‌ آدمی، یک کار هنرمندانه است؛ حتی اگر این در جان هنرمندی نباشند. هنرمندان اصیل هم نه‌تنها با این حال و جان کودکی زندگی می‌کنند، بلکه آن را عامل استحاله و صیقل‌خوردگی خود می‌دانند. این بیدارباشی کودک درون، ما را از کدرشدن و تاریک‌بودن دور و به زلالی و درخشندگی نزدیک می‌کند. بروز و ظهور این امر در آثار شاعران و هنرمندان، همیشه غیرمستقیم یا در هاله‌ای از زلالی هنر قابل رویت است اما این امر گاه در آثار بعضی شاعران و هنرمندان، پررنگ‌تر و آشکارتر رخ می‌نماید؛ مثلا در شعر شاعرانی چون سهراب، فروغ و قیصر. از این رو، زبان، بیان و فضاسازی شعرهای‌شان هم نسبت به دیگر شاعران، ساده‌تر، صمیمی‌تر، ملموس‌تر، عینی‌تر و حتی عادی‌تر و مادی‌تر است و درک و دریافت اشعارشان نیز آسان‌تر. همین امر گاه سبب می‌شود تا گرایش و میل این‌گونه از شاعران به شعر نوجوان بیشتر شده یا بخشی از این‌گونه اشعارشان به‌طور اختصاصی مناسب سن نوجوانان شود یا مشترک با بزرگسالان؛ مانند اشعار قیصر امین‌پور در کتاب‌های «مثل چشمه مثل رود»، «به‌قول پرستوها» و «منظومه‌ ظهر روز دهم» یا اشعار سلمان هراتی در کتاب «از این ستاره تا آن ستاره» آورده و نیز اشعار جواد محقق در کتاب «باران بهانه بود». اگرچه ظرفیت و ظرافت اشعار محقق در این کتاب، یک‌هوا بالاتر از شعر نوجوان است، در عین حال مناسب بزرگسالان.
2- مجموعه‌شعر «باران بهانه بود» جواد محقق در قطعی مربع‌شکل، کمی بزرگ‌تر از قطع جیبی است که در سال‌های اخیر، از آن برای چاپ کتاب‌های شعر بزرگسالان و دیگر موضوعات استفاده می‌شود اما طرح روی جلد کتاب و طرح‌های داخل کتاب و شعرهای نیمایی و چهارپاره‌ بالطبع موزون، وقتی کنار کتابی در این قطع قرار می‌گیرد، در نگاه اول، بیشتر تصور شعر نوجوان را تداعی می‌کند اما وقتی شعرها را می‌خوانی، احساس می‌کنی اغلب شعرها مخاطب بزرگسال، جوان و نوجوان را مشترکاً پذیراست. درست است که زبان اغلب شعرهای این کتاب، زبانی است مناسب نوجوانان اما در اشعار بزرگان دیروز و امروز هم شعرهایی می‌بینیم که به‌سبب سلامت، روانی و سادگی زبانی و نیز سادگی ترکیبات، تشبیهات، استعارات، نوع تخیل و تصویرسازی، شباهت‌هایی با شعر نوجوان دارد؛ بویژه به‌نوع اشعار دفتر «باران بهانه بود» جواد محقق. یعنی به‌گونه‌ای است که دریافت و درک  محتوا و احساس‌شان سخت و دور از ذهن نیست. از این رو، بسیار باب طبع نوجوانان است و به‌همین دلیل بعضی از آن اشعار در کتاب‌های فارسی مربوط به نوجوانان می‌آمد و می‌آید. 
مجموعه‌شعر «باران بهانه بود» جواد محقق را نشر پیدایش- که چند سال ناشر برگزیده در نمایشگاه کتاب بوده است- با کاغذ گلاسه در 48 صفحه به چاپ رسانده، همراه تصویرگری علی نامور.    
3- جواد محقق از جمله شاعران شاخص انقلاب است که بین هنرمندان و  شاعران از محبوبیت بالایی برخوردار است؛ محبوبیتی که شاید خود چندان هم از آن باخبر نباشد! زیرا او همواره کارهای خیرخواهانه‌اش را بی‌مزد و بی‌توقع انجام می‌دهد و در فکر کارهای ادبی و هنری خود است تا درگیر اشخاص هنری!
اما ما اینجا بالطبع کاری به این بخش از شخصیت انسانی شاعر نداریم و شأن انسانی او را در نقد و بررسی اشعارش دخالت نداده و نباید هم بدهیم، چون در کار نقد، شما با مولف کاری ندارید و تنها با خود اثر کار دارید. اگرچه ممکن نیست که آثار یک شاعر و هنرمند با درونیات و شخصیت او نزدیک‌هایی نداشته باشد اما چون این درونیات و شخصیت را نمی‌توان بر اساس ظواهر امر قضاوت کرد، بنابراین نباید سراغش رفت. از طرف دیگر، هر انسانی پر از تضادهای درونی است که ممکن است مجال بروز پیدا نکند یا بخشی از آن در خفا بماند و... و در این میان، تضادهای درونی شاعران و هنرمندان الا ماشاءالله! 
4- به نظر من، جواد محقق از معدود شاعرانی است که در کنار سرودن اشعار در بعضی قالب‌های کلاسیک، سال‌هاست که طبعش را در اشعار نیمایی آزموده و تجربه کسب کرده است؛ و اینک او  بحق یکی از شاعران خوب و شاخص شعر نیمایی در بعد از انقلاب است که با همه‌ شهرتش، در قد و قواره‌ و درخشش اشعار نیمایی‌اش، معرفی نشده است.
باری، جواد محقق نه‌تنها شاعر نیمایی‌سرای خوب و شاخصی است، بلکه با توجه به نیمایی‌هایی که از او خوانده‌ام باید بگویم حتی رسالت و اصالت کار نیما را نیز خوب شناخته و در کنار سلامت زبانی شعر- به هر لحاظ- و استقلال نسبی زبان شعر، ساختار و فرم اشعار نیمای‌اش بسیار ظریف و شکیل و جاافتاده است؛ شاعری که قافیه‌بندی‌هایش در شعر نیمایی طبیعی می‌نشیند و به هارمونی اثر و موسیقی شعر بسیار کمک می‌کند. بسیاری از شاعران نیمایی‌سرای بعد از انقلاب، هر جا که قافیه به آسانی می‌آید و می‌توان آورد، دریغ نمی‌کنند و حتی در این کار افراط هم می‌کنند اما جواد محقق همچون قیصر امین‌پور و محمدرضا عبدالملکیان در شعر نیمایی، تنها به ضرورت چنین می‌کند. مثلاً در شعر ذیل که از جواد محقق است، او براحتی می‌توانست بعد از کلمه‌ «بیایی» قافیه‌ای بیاورد (کاری که اغلب شاعران می‌کنند) تا ظاهراً اثر را موثرتر نشان دهد اما او ضرورتی در این کار نمی‌بیند و با همین تشخیص درست، زیبایی شعر را با ایجاد موسیقی بی‌جا و مصنوعی خدشه‌دار نمی‌کند و زیبایی‌ها را از سمت و جایی دیگر، از جمله در تراش‌خوردگی جملات و سطرها به‌دست  می‌آورد و در نتیجه، درخشش شعر را دوچندان می‌کند:
«باران/ بهانه بود/ که تو/ زیر چتر من/ تا انتهای کوچه بیایی/ و دوستی/ مثل گلی/ شکوفه کند/ بر لبان‌مان».
با این‌همه، شعر «کلاغان آن باغ» در تعریف ما از شعر محقق نمی‌گنجد و تنها مخاطب نوجوان را می‌طلبد؛ شعر «مثل شهرهای پیر» و «مدرسه‌ آسمان» هم چنین است.
اما در شعرهایی نظیر «در شط شعر» که شاعر برای دوستش سلمان هراتی سروده، یک حس غریب دوری توأم با دوست‌داشتن در شعر جاری است؛ حسی که در عین حال، شاعر و مخاطب را به‌سمت نوعی آرامش پیش می‌برد:
«سلمان سلام!/ خسته‌ام امشب/ دست مرا بگیر/ و آن‌سوی باغ‌های مَزَردَشت/ در شط شعر، رها کن...»
شعر «خوشا به‌حال درختان» نیز از جمله اشعار زیبای این دفتر است؛ شعری که اگرچه مثل شعر «باران بهانه بود»، زیبایی‌هایش را از ساختار، فرم و ایجازش نمی‌گیرد اما آن را در سایه‌ طراوت و تازگی سطرهایش به‌دست می‌آورد؛ سطرهایی با توصیف‌های زنده و تازه:
«خوشا به‌حال درختان/ که ریشه‌دارترینند/ و سایه‌بارترین/ و در برابر توفان ز پا نمی‌افتند/ خوشا به‌حال درختان/ که مهربان هستند/ و شانه‌های همه/ لانه‌ پرنده شده ا‌ست/ خوشا به‌حال درختان/ که سبز می‌پوشند/ و در لطافت دنیای خویش/ می‌کوشند.../ خوشا به‌حال درختان/ که در شب باران/ هزار چتر محبت به‌دست می‌گیرند/ مباد آنکه زمین/ زخم نیزه بردارد/ و ریشه‌ها، همه در آفتاب/ خشک شوند/ خوشا به‌ حال درختان/ که خاکی‌اند و خدایی/ ز خاک می‌رویند/ و رو به‌سوی خداوند/ راه می‌پویند/ و دست‌های دعاشان/ همیشه پربار است»
شعری که اگرچه مثل بندهای قبلی خود، صرفاً با توصیف پایان می‌گیرد و توصیف‌ها اغلب پایا‌ن‌های خوبی برای شعر نیستند و در بستن چارچوب شعر ناتوانند اما توصیف این شعر کامل است و کامل‌تر از توصیف‌های قبلی است و کمالش در حاصل و مفهوم حاصل پرباری درخت است که با پایان شعر که حاصل شعر است، تداعی مناسب و با تناسبی را می‌آفرینند. و شعر «مبادا درختان بمیرند» تقریباً شکل تکامل‌یافته‌ شعر «خوشا به‌حال درختان» است. و شعر «راه دیگر»، مدرن‌تر از شعر «باران بهانه بود» اما نه الزاماً زیباتر از  آن. و شعر «روبه‌روی شعر من» جواد محقق مرا به‌یاد شعر «نشانی» سهراب می‌آورد؛ به همان زیبایی و با همان ساختار، استحکام و انسجام. اگرچه شباهت‌شان را از آن منظر که هر دو به زبان شعر کودک و نوجوان نزدیک است، می‌توان دریافت اما تفاوت‌شان هم در همین شباهت‌شان نهفته است؛ به این معنا که شعر «روبه‌روی شعر من» جواد محقق باید کمی بیشتر از زبان شعر کودک و نوجوان فاصله می‌گرفت تا بهتر و راحت‌تر به‌عنوان شعری در میان بهترین‌اشعار معاصر پذیرفته  شود:
«کودکی برای من نوشت:/ «شیشه‌های شعر تو/ شکسته است/ باد می‌وزد میان خانه‌اش/ واژه‌های آن ز هم گسسته است»/ گفت:/ «خانه‌های شعر تو/ چقدر کوچک است!/ من بزرگ می‌شوم؛ ولی/ شعرهای تو/ مثل خانه‌ عروسک است»/ من دلم شکست/ دیدم او بزرگ شد/ من ولی هنوز کوچکم/ در میان خانه‌های شعرهام/ فکر توپ و بادبادک و عروسکم!/ ناگهان نسیم تازه‌ای/ از کنار من عبور کرد/ دست خاطر مرا گرفت/ بُرد سوی خانه‌ خیال/ دیدم آرزو/ در به روی من نبسته است/ کودکی/ دوباره روبه‌روی شعر من/ نشسته است».

حسام آبنوس: «من جهان مردگان را دیده‌ام»، این جمله به تنهایی کافی است تا هر شنونده‌ای را ترغیب کند پای صحبت‌های کسی که چنین ادعایی می‌کند بنشیند. حالا حمیدرضا شاه‌آبادی در جلد اول رمان «دروازه مردگان» که با نام قبرستان عمودی منتشر شده، خواننده را در چنین موقعیتی قرار داده و او را دنبال خود می‌برد تا جهان مردگان را به او نشان دهد.
این رمان از آنجا که برای مخاطب نوجوان نوشته شده، اثری است که با توجه به روحیات این گروه سنی به رشته در تحریر درآمده است. مرگ، عالم پس از مرگ و بی‌خبری انسان‌ها بویژه در میان نوجوان مساله‌ای است که ارتباطی با موقعیت زمان بشر در تاریخ ندارد و پیشرفت‌های تکنولوژیک و... و همواره یک موضوع رازآلود و البته پرسش جدی است. حمیدرضا شاه‌آبادی با شناخت درست از روحیات این گروه سنی سراغ این موضوع رفته و اثری خلق کرده که علاوه بر جذابیت‌های داستانی تا حدودی از واقعیت‌های عالم مرگ و حواشی آن نیز با مخاطب خود سخن گفته است.
خوانندگان رمان‌های حمیدرضا شاه‌آبادی آگاهند که تاریخ دستمایه آثار داستانی او بوده و او با بهره‌گیری از ظرفیت‌هایی که شخصیت‌های تاریخی دارد دست به خلق آثاری می‌زند که هر خواننده‌ای از خواندن آن لذت می‌برد.  او با یافتن شخصیت‌ها یا رویدادهایی در تاریخ، ساختمان رمان خود را دیوار به دیوار آنها بنا می‌کند و با روایت داستانی حفره‌های تاریخی را پر می‌کند.
در «قبرستان عمودی» هم خواننده با سرگذشت شخصیتی روبه‌رو می‌شود که در عهد قاجار زندگی می‌کند و جهان مردگان را دیده است. «رضاقلی‌میرزا»یی که به طور اتفاقی سر از روزگار کنونی درآورده و چند نفر مشغول خواندن حکایت زندگی او می‌شوند. دست‌نوشته‌های او در گذر زمان به دست خانواده‌ای می‌رسد و پسر نوجوان خانواده با آنها انس می‌گیرد و خواندن دست‌نوشته‌های او را که نوعی شرح حال است، آغاز می‌کند. این دست‌نوشته‌ها زمینه گسترش رمان و اتفاقات بعدی آن را فراهم می‌کند.
حمیدرضا شاه‌آبادی در این رمان نوجوان، تلاش کرده اثری در ژانر فانتزی خلق کند. در روزگاری که آثار فانتزی که از نظر مضامین به کار رفته در بافت رمان هیچ سنخیتی با روحیات نوجوان ایرانی ندارد، به صورت سریالی ترجمه و با شمارگان باورنکردنی منتشر می‌شوند، این رمان یک گام بلند رو به جلو محسوب می‌شود که می‌خواهد خوراک داستانی مخاطب نوجوان امروزی را فراهم کند. اتفاقی که یکی از خلأهای ادبیات داستانی است و حمیدرضا شاه‌آبادی بدرستی دست روی این موضوع گذاشته و آن را خلق کرده است. رمان‌هایی که توسط نویسندگان دست چندم غربی تولید می‌شوند و از نظر هویتی فاقد مولفه‌هایی است که نوجوان ایرانی با آنها سنخیتی داشته باشد اما به خاطر نبود آثار تالیفی در این ژانر و گونه داستانی، به سوی آثار ترجمه شده کشیده می‌شوند. در این رمان جدا از باورهای ملی و دینی که با ظرافت در ساختار رمان گنجانده شده، شاهد مرور بخش‌هایی از تاریخ این سرزمین نیز هستیم و این نکته‌ای است که برخی نویسندگان نسبت به آن بی‌توجه بوده و ساده از کنارش گذر می‌کنند.
نکته دیگر اینکه با توجه به دوره زمانی این رمان که عهد قاجار است، به نظر می‌رسد به خاطر ساختار اجتماعی ویژه آن عصر، ظرفیت برای خلق آثار فانتزی با محوریت دوره قاجار وجود دارد و شاه‌آبادی بدرستی این ظرفیت را شناسایی کرده و دست به خلق سه‌گانه «دروازه مردگان» زده است که فعلا جلد اول آن روانه بازار کتاب شده است.
زبان این اثر زبانی ساده بوده و خواننده نوجوان بسادگی با اثر ارتباط برقرار می‌کند. شاه‌آبادی در کنار قصه رضاقلی میرزا، شخصیت نوجوانی را در روزگار کنونی با خانواده‌اش به خواننده نشان می‌دهد تا باورپذیری اتفاقات بخش تاریخی به مراتب افزایش پیدا کند. هر چند در بخش‌های ابتدایی رمان، بخش زمان حال و زمان گذشته، با هم ارتباط برقرار نمی‌کنند و مانند 2 عضو جدا افتاده در ساختمان اثر حضور دارند که به مرور این ارتباط بهتر می‌شود و خواننده به نقش‌آفرینی شخصیت نوجوان قصه و حضورش در کتاب دقت بیشتری می‌کند.
هر قدر داستان «قبرستان عمودی» پیش می‌رود گره‌ها و معماهای جلد اول گشوده می‌شود و خواننده برای ورود به جلد دوم آماده می‌شود. البته این به معنای این نیست که جلد اول به تنهایی فاقد سرانجام است، بلکه نویسنده برای آنهایی که فقط جلد اول را بخوانند هم سرانجامی قرار داده و قصه را به یک سرانجامی می‌رساند تا اگر جلدهای بعدی را نخواندند هم جلد اول بی‌معنا نباشد.
شاه‌آبادی در مواجهه با مقوله مرگ و دنیای مردگان به باورهای دینی نیز توجه داشته و البته به اقتضائات عالم فانتزی هم بی‌توجه نبوده و از این رو رضایت خواننده را کسب می‌کند. در مجموع هر خواننده‌ای بویژه مخاطب نوجوان از روبه‌رو شدن با این رمان راضی خواهد شد و لذت یک تجربه تازه در عالم داستان فارسی را کسب می‌کند.
این رمان ۲۳۹ صفحه‌ای را واحد کودک و نوجوان نشر افق منتشر کرده است.
 

رضا شیبانی: نمی‌دانم ایراد است یا حسن اما خواندن مجموعه شعر «بعد از بنفشه‌ای که نیامد»  از عباس باقری، یک حوصله عمیق می‌خواهد. البته پاداش این حوصله عمیق درک زیبایی نهفته در شعر است؛ به شرطی که اهل شعر باشید. این کتاب هم خود بلند بالاست و هم تک تک شعرهایش. تازه شعرهایش هم بی‌وزن هستند. همین شعرهای بی‌وزن هم  سرشار هستند از احساسات پیچیده شده در لابه‌لای تلمیح‌ها و کلمات اساطیری. همه اینها دست به دست هم می‌دهد تا مخاطب امروزی را بگریزاند اما خواندن عمیق همین شعرها با حوصله و در جهت رهیافت به عمق اثر، نشان می‌دهد چیزی لذتبخش در ورای آنها وجود دارد. باز تاکید می‌کنم قضاوت نمی‌کنم که این خصلت، نیکو است یا نه؛ قضاوت با خوانندگان. شعرهای عباس باقری را می‌شود با ترجمه آثار مهم شعر خارجی  بویژه شعر عرب مقایسه کرد. حتی همین امکان قیاس هم می‌تواند به عنوان ضعف و قوت تلقی شود. ضعف از این جهت که تالیف شعری مستقیم در آفرینش آنها وجود نداشته است. مثل اینکه کسی سراغ آثار محمود درویش رفته باشد و این شعر‌ها را از عربی به فارسی برگرداند. هر آنچه مترجم در بازتولید اثر ترجمه‌ای پویه شاعرانه کند اما باز اثر تولیدی ترجمه است و نه شعر و در نتیجه تالیف شاعرانه مستقیم در ساخت و پرداخت آن وجود ندارد. از سوی دیگر این خصلت نقطه قوت است، چرا که به هر حال یک خیال و طبع قدرتمند در ورای اثر وجود دارد که می‌تواند با ترجمه شاهکارهای جهانی مقایسه شود. این خصلت قوت - ضعف البته در تمام شعرهای سپید وجود دارد، چون شعر منثور از اساس حاصل اندیشه ترجمه‌گراست؛ ترجمه‌ای متعلق به اسباب سخن گفتن و سطربندی. هر چه اندیشه شاعر خودی باشد باز اسباب  هندسه سخن خارجی است. انگار شعر به زبان دیگری اتفاق افتاده و عباس باقری در ذهن خود آن را به فارسی ترجمه کرده است:
هستم
تا بدان هنگام که کولیان
از پوست چروکیده‌ام نی انبان بسازند
و لبان ترک خورده رامشگری مطرود
در سیاه چادر اجدادی‌اش
مرا به بوسه بگیرد...(صفحه 28)
بعضی دیگر از شعر‌های این مجموعه در تصویرسازی، بشدت وامدار شعر تصویرگرا و فرمالیستی اوایل قرن بیستم  روسیه‌اند. جایی که معمولا شعر‌ها با تصویرپردازی‌های طبیعت‌گرایانه آغاز می‌شود و مضمون در نهایت با پیوند با تصاویر، اراده فرمگرای شاعر را تکمیل می‌کند:
جنگاوران آریوبرزن‌اند/ بلوط‌ها / ریشه به سنگ فرو برده/ قد برکشیده/ بر سینه ستبر صخره‌ها/ و دنای دیده‌بان/ تن را به برف پوش وانهاده/ از سرزمین پارسیان چشم بر نمی‌دارد... (صفحه 20)
هندسه کلام  باقری در این مجموعه اگرچه منثور اما دارای بوطیقای شاعرانه است. فی‌المثل ما در کلام روزمره می‌گوییم:  «اگر باران نبارد»... اگر در شعر هم همین گونه سخن بگوییم ولو به نظم، شعر اتفاق نمی‌افتد اما اگر هندسه تالیف الفاظ برای ادای چنین جمله‌ای، از سطح عادی فاصله گرفته و نظام متفاوت بیابد در این صورت ولو بر اینکه سخن منثور اما شاعرانه خواهد بود:
اگر باران نتواند/ ایمان بیاورد به ذائقه کویر/ و کهولت باد‌ها را/ به روایت شن رود‌ها بهانه کند/ پس در این حوالی چه می‌کند شعر؟ (صفحه 16)
یکی از شعرهای خوب این مجموعه شعر پرچم است. شعری بلند اما متشکل از بندهای مستقل که با رشته‌هایی به هم مربوط شده است. نقطه قوت اصلی شعر در این است که اگرچه شعر از بخش‌های مختلف و به ظاهر مستقل تشکیل یافته است اما همان بخش‌های مختلف، روایتگر یکسری حادثه‌ها و مضامین مرتبط به یکدیگر است. این در نهایت یک فرم نهایی به اثر داده که روحنواز و چشمگیر است:
 1- در اهتزاز
بادهای بی‌ریشه را ذله می‌کند
پرچم
 2- این را
از ملتش آموخته است
در زیر آتش دشمن
شاعر در ادامه با محوریت پرچم، هم تصویر‌سازی می‌کند و هم روایت. از صلح می‌گوید و غیرت و میهن‌پرستی و جنگ:
 3- کوه‌ها
در خود فروشده فرسوده می‌شوند/ رودها/ آواز خوان و شاد می‌گذرند/ پرنده‌ها / هر جا که می‌روند/ نغمه‌های‌شان را همراه می‌برند/ پرچم‌ها/ اما/ به دیدبانی بر جای می‌مانند...
 پرچم در واقع  می‌توانست حتی بدون فصل‌بندی روایت شود. فصل، بهتر است که ناخودآگاه در ذهن مخاطب قوام یابد و نه اینکه متکی باشد به گفتن و نوشتن شاعر. البته که سطر‌بندی و علامت‌گذاری شعر سپید، ضروری است اما شعر سپید چنان باید طراحی  شود که اگر تمام سطور را هم پشت سر هم بنویسیم، مخاطب حرفه‌ای شعر بتواند سطر‌ها را از هم جدا و شعر را در ذهن بازنویسی کند. یکی از عمده تفاوت‌های شعر منثور با نثر شاعرانه همین نکته درونی است.
 

حمیدرضا  شکارسری: واژگان یک متن نسبت مستقیم و البته دوسویه‌ای با فضای حاکم بر آن دارند. فضای کهن حاکم بر تعابیر و مفاهیم و تصاویر شعر، دایره واژگان را به سمت آرکاییسم و باستانگرایی سوق می‌دهد و دایره کهن واژگان نیز به قدمت تعابیر و مفاهیم و تصاویر شعر مجال بروز و ظهور می‌دهد و این هر دو در همراهی و همجوشی با یکدیگر به کلیت شعر صورت و سیرتی کهن می‌بخشد. همین جا باید تفاوت بین کهن بودن و کهنگی را متذکر شد. کهن بودن توجه به سنت و مفاهیم سنتی و احیای آن دسته از مناسکی زبانی است که هنوز پتانسیل زندگی دارند. واژه‌ها و مفاهیم کهن هنوز قابل فهمند و حتی کاربرد دارند، اگر چه کاربرد سابق را از دست داده‌اند. کهنگی اما تلاشی بیهوده برای به‌کارگیری واژگانی است که دیگر نه کاربرد دارند و نه حتی فهمیده می‌شوند و تلاشی است برای احیای مناسکی زبانی که دیگر مرده‌اند و ارزش معناشناختی و حتی زیباشناختی ندارند. شعر «محمود حبیبی کسبی» در مجموعه شعر «عدم» شعری ست سنتی و کهن‌گرا. شعری که حاصل رابطه‌ای دوجانبه و زنده است بین زبان کهن از یک‌سو و تعابیر و مضامین نسبتا تازه اما ریشه‌دار در سنت از سوی دیگر؛ نوعی همگرایی بین صورت و محتوا. این نوع بیان اگر چه شعر «حبیبی» را از انعکاس جهان معاصر با تمام اجزا و جزئیاتش محروم کرده است اما در تناسبی کامل با مفاهیم کلی و همه زمانی است که شاعر مراد کرده است.
سر دادن است عاقبت حسن بی‌نقاب   
قالی به دار رفته زیبایی خود است   
اینجا دیگر مفاهیم با مصادیقی زنده و به روز از جهان معاصر زنده نشده‌اند، بلکه تا ابد به همین صورت قابل انتقال و جابه‌جایی از قرنی به قرن دیگرند. پس شعرهای «عدم» با زبان و بیان مدرن غرل نو میانه‌ای ندارد. «محمود حبیبی‌کسبی» شخصیت خود را در شعرهایش بروز نمی‌دهد، بلکه «من» نوعی خود را در اشعار تغزلی و «من» ایدئولوژیک خود را در اشعار دینی‌اش بازمی‌تاباند. او نیز چون هر شاعر سنتی‌سرای سنتی‌اندیش هرگز «من» فردی و شخصی‌اش را بروز نمی‌دهد و اساسا در این نوع شعری «من» فردی چه اهمیتی دارد؟
من و تو هر دو غریبیم و بی نوا‌‌ ای نی!   
بیا که لب به لب هم نهیم و ناله کنیم     
برای شاعر در چنین فضایی کار مضمون‌یابی با همان دایره کلمات آشنا و کهن منظور نظر است. تازگی مضمون در فضایی که قرن‌هاست حوزه کاری هزاران شاعر بوده، کار سختی است و البته «حبیبی» در بسیاری از ابیاتش از پس آن برمی‌آید و طبعا در بعضی از ابیات هم نه! «حبیبی» در فرازهایی از بعضی شعرهایش مجبور به بروز «من» فردی‌اش می‌شود؛ فرازهایی که نشان از توانایی او برای بیانی نو در قالبی سنتی است.
امشب شب تولد تنهایی من است    
یعنی سی و سه سال غریبانه زیستم   
و در غزلی دیگر:   
من سکوت، او سکوت، خانه سکوت   
روبه‌رویم نشسته تنهایی
این جزنگری و کاربرد عناصر زبانی نو در شعر، فضا را در لحظاتی معدود و محدود از غزل‌های سنت‌خواه «حبیبی» تازه می‌کند؛ فضاهایی غریب که در شعر او عمومیت ندارد اما بارقه‌هایی روشن از توانایی شاعر در نوگرایی و نوسرایی است.