|
غنی سازی
در دقایق اولیه روز پنجشنبه عملیات گازدهی زنجیرهها و ماشینهای سانتریفیوژ و جمعآوری اورانیوم غنیشده در سایت فردو آغاز شد.
امانوئل مکرون که کشورش طی 18 ماه گذشته کمترین قدمی برای انجام تعهداتش در برجام برنداشته، ایران را به خروج از برجام متهم کرد!
ایران هفته گذشته از ورود یکی از بازرسان آژانس به سایت غنیسازی نطنز جلوگیری کرد.
ارسال به دوستان
«وطن امروز» از گازدهی به سانتریفیوژها در فردو بهعنوان گام چهارم کاهش تعهدات هستهای گزارش میدهد
رو به جلو اما ناکافی
گروه سیاسی: در ادامه تصمیم شورای عالی امنیت ملی برای کاهش تعهدات هستهای و فرصتهای 60 روزه به اروپا برای انجام تعهدات برجامی و جبران تبعات خروج آمریکا از برجام، هفته گذشته گازدهی به سانتریفیوژها در تاسیسات هستهای فردو در دستور کار قرار گرفت. به گزارش «وطن امروز»، اردیبهشتماه امسال و در سالگرد خروج آمریکا از برجام بود که شورای عالی امنیت ملی تصمیم گرفت در قبال عدم پایبندی کشورهای اروپایی به تعهداتشان در برجام، بهصورت تدریجی تعهدات برجامی ایران را کاهش دهد تا طرفهای اروپایی این توافق تصمیم به جبران تبعات خروج آمریکا از برجام بگیرند، با این حال به نظر میرسد مسیری که طی شد نتوانسته به اهداف مدنظر این شورا نزدیک شود. در گام نخست کاهش تعهدات هستهای ایران، افزایش ذخیره اورانیوم غنی شده 67/3 درصد و عبور آن از سقف 300 کیلو در دستور کار قرار گرفت، در گام دوم سطح غنیسازی 5 درصد به اطلاع آژانس رسید و در گام سوم نیز رفع تمام موانع تحقیق و توسعه هستهای بهعنوان گام جدید ایران اعلام شد. با همه اینها روند 6 ماه گذشته و بویژه ادامه بدعهدی 3 کشور اروپایی نسبت به انجام تعهداتشان، گویای این واقعیت است که این گامهای 60 روزه آنچنان که باید و شاید نتوانسته بر انفعال اروپا تاثیرگذار باشد. پس از خروج آمریکا از برجام، مقامات 3 کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس در مذاکره با مسؤولان دیپلماسی کشورمان 11 وعده برای جبران تبعات خروج آمریکا از برجام مطرح کرده بودند؛ بویژه در 2 حوزه بانکی و مالی و فروش نفت ایران قرار بود اروپا به گونهای رفتار کند که ایران برای تداوم حضور در توافق هستهای ترغیب شود. اما عملکرد اروپا در این فاصله به گونهای بود که محمدجواد ظریف چندی پیش اذعان کرد این اتحادیه یک درصد تعهداتش در قبال ایران را هم اجرایی نکرده است. حسن روحانی نیز چندی پیش سامانه اینستکس را به درد نخور توصیف کرد.در چنین شرایطی و پس از گذشت 3 بازه 60 روزه، دولت هفته گذشته گام چهارم کاهش تعهدات هستهای را اجرا کرد. حسن روحانی روز سهشنبه گذشته در اینباره اظهار داشت: در کنار حرکت مذاکراتی و اقدامات سیاسی، اقدامات عملی را شروع کردیم و گفتیم برجام یک توافق چندجانبه است، اگر قرار است اجرا شود شما هم باید اجرا کنیدو اگر شما اجرا نمیکنید پس از ما هم توقع نداشته باشید به ۱۰۰ درصد تعهدات برجامیمان عمل کنیم. وی که در مراسم افتتاح رسمی کارخانه نوآوری آزادی سخن میگفت، با اشاره به برداشتن گام چهارم از سوی ایران تاکید کرد: امروز میخواهیم در خدمت شما فناوران عزیز و شرکتهای فناوری و نوآوری گام چهارم را اعلام کنیم و امروز ابلاغ خواهم کرد که حتما از فردا (چهارشنبه گذشته) سازمان انرژی اتمی یک گام چهارم و جدید برمیدارد، گامی که از فردا آغاز میکنیم در فردو خواهد بود و میدانید که طبق برجام بیش از هزار سانتریفیوژ در فردو داریم. در برجام قرار بود این سانتریفیوژها بچرخند اما گاز به آنها تزریق نکنیم که بنده امروز (سهشنبه گذشته) در دستوری به سازمان انرژی اتمی میگویم که از فردا گازدهی را در فردو آغاز کنیم. ساعاتی پس از اعلام گام چهارم کاهش تعهدات هستهای ایران، رئیس سازمان انرژی اتمی جزئیات بیشتری در این خصوص را اعلام کرد. صالحی در این خصوص گفت: از فردا (چهارشنبه) غنیسازی در سایت فردو تا غنای ۵ درصد آغاز میشود.
جدیتر از 3 گام نخست
هرچند به نظر میرسد تا نقطه تجدیدنظر اروپا در قبال اجرای تعهداتش در برجام فاصله نسبتا طولانی وجود دارد اما به اعتقاد کارشناسان، گام چهارم دولت در کاهش تعهدات هستهای جدیتر از گامهای پیشین بوده است؛ هم از جهت اهمیت تاسیسات فردو برای طرف غربی و هم از جهت غنیسازی در این تاسیسات که برخلاف متن برجام انجام شده است. طبق برجام مقرر شده بود ایران تاسیسات فردو را به یک مرکز هستهای، فیزیک و فناوری تبدیل کند و تعداد ۱۰۴۴ ماشین IR1 در قالب 6 آبشار ۱۷۴ تایی در یک بال در تاسیسات فردو باقی بماند. در این مدت 2 زنجیره ۱۷۴ تایی شامل ۳۴۸ ماشین IR1 اقدام به تولید ایزوتوپ پایدار کردند. روز چهارشنبه ۱۵ آبان عملا به 4 زنجیره ۱۷۴ تایی دیگر مشتمل بر ۶۹۶ سانتریفیوژ IR1 گازدهی شد. بند 5 برجام درباره فردو میگوید: «ایران بر اساس برنامه بلندمدت خود، برای ۱۵ سال فعالیتهای مرتبط با غنیسازی اورانیوم از جمله تحقیق و توسعه تحت نظارت پادمانی خود را صرفا در تاسیسات غنیسازی نطنز انجام خواهد داد، سطح غنیسازی اورانیوم خود را تا سقف 67/3 درصد نگه خواهد داشت و در فردو، از هرگونه غنیسازی اورانیوم و تحقیق و توسعه غنیسازی اورانیوم و از نگاهداری هرگونه مواد شکافتپذیر خودداری خواهد ورزید».
فردو جان گرفت
در نهایت عملیات انتقال گاز هگزافلوراید اورانیوم UF6 از سایت غنیسازی نطنز به سایت غنیسازی فردو آن هم به خاطر نزدیکی مسافت در ساعات اولیه بامداد چهارشنبه ۱۵ آبانماه آغاز و حوالی ظهر چهارشنبه مخزن ۲۸۰۰ کیلویی حاوی حدود ۲ هزار کیلوگرم گاز هگزافلوراید اورانیوم UF6، از مجتمع غنیسازی شهید احمدی روشن نطنز به سایت شهید علیمحمدی فردو آن هم با نظارت بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی منتقل شد و در سالن خوراکدهی مجتمع شهید علیمحمدی فردو قرار گرفت.پس از انتقال مخزن و اتصال آن به خطوط خوراکدهی و انجام موفقیتآمیز همه عملیات فنی مرتبط شامل خلأسازی نهایی، کنترل ماشینهای سانتریفیوژ و شیرها و چک کردن سیستمهای کنترل و اتوماسیون و راهاندازی بخشهای جمعآوری و اتمام عملیات پسیواسیون، در دقایق اولیه روز پنجشنبه عملیات گازدهی زنجیرهها و ماشینهای سانتریفیوژ و جمعآوری اورانیوم غنیشده در سایت فردو آغاز شد. گفتنی است روز گذشته سخنگوی آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرد آژانس انتقال گاز UF6 به تاسیسات فردو را تایید کرده است. سخنگوی آژانس انرژی اتمی گفت: آژانس، انتقال یک سیلندر UF6 طبیعی از تاسیسات غنیسازی سوخت در نطنز به FFEP (مجتمع فردو) و اتصال آن به FFEP برای آمادهسازی رساندن UF6 به 2 زنجیره سانتریفیوژهای IR1 را راستیآزمایی کرده است. مطابق گفته این سخنگو، «کرنل فروتا» مدیرکل موقت آژانس انرژی اتمی، گزارشی را درباره اجرای تعهدات هستهای ایران در چارچوب برجام و فعالیتهای آن در FFEP به شورای حکام آژانس ارائه داده است.
واکنشهای بینالمللی و ادعای جالب مکرون
اعلام تصمیم ایران برای انجام غنیسازی در تأسیسات فردو واکنشهایی را به همراه داشت؛ از یک سو سخنگوی اتحادیه اروپایی با صدور بیانیهای از ادامه کاهش تعهد ایران به برجام ابراز نگرانی کرد و از تهران خواست به پایبندی به این توافق بازگردد. از سوی دیگر وزارت خارجه فرانسه با متهم کردن ایران به نقض توافق هستهای، به تهران توصیه کرد در گام هستهای تازه خود تجدیدنظر کند. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا که کشورش ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ اقدام به خروج از برجام کرد، اعلام ایران برای افزایش غنیسازی را گامی بزرگ در مسیری اشتباه خواند و مدعی شد ایران از طریق غنیسازی اورانیوم، به اخاذی میپردازد. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا همچنین اضافه کرد: «واشنگتن به سیاست فشار حداکثری علیه ایران ادامه خواهد داد تا این کشور رفتارهای بیثباتکننده خود از جمله گامهای حساس مربوط به برنامه هستهایاش را متوقف کند». سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه هم طی مصاحبهای آمریکا را مسؤول وضعیت فعلی برجام برشمرد. نکته قابل توجه درباره بازتاب جهانی اقدام اخیر ایران، نوع واکنش رئیسجمهور فرانسه بود. امانوئل مکرون که کشورش طی 18 ماه گذشته کمترین قدمی برای انجام تعهداتش در برجام برنداشته و خود مکرون نیز در این مدت همصدا با آمریکا و ترامپ، بارها بر محدودسازی توانمندیهای ایران در 2 حوزه موشکی و منطقهای تاکید داشته، در پی اجرای گام چهارم هستهای، ایران را به خروج از برجام متهم کرد! رئیسجمهور فرانسه چهارشنبه هفته گذشته طی سخنانی در سفارت فرانسه در پکن، به تبعات فروپاشی برجام پرداخت و گفت: ما شاید با تصمیم ایالات متحده برای خروج از برجام مخالف باشیم اما تصمیم به از سرگیری غنیسازی اشتباه است. با وجود تغییر سیاست ایالات متحده [در قبال برجام]، اروپاییها توانستند برای 15 ماه برجام را حفظ کنند». وی افزود: «حالا هفتههای آینده صرف اعمال فشار بیشتر به ایران خواهد شد تا ایران به چارچوب [برجام] بازگردانده شود».
اقدام مشکوک ضدامنیتی بازرس آژانس
طی چند روز اخیر و همزمان با اقدام ایران برای اجرای گام چهارم کاهش تعهدات هستهای، خبر ممانعت از ورود یکی از بازرسان آژانس به تاسیسات نطنز به خاطر همراه داشتن مواد مشکوک حاشیهساز شد. شامگاه چهارشنبه گذشته و در پی انتشار خبری مبنی بر ممانعت از ورود یکی از بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی به مجتمع غنیسازی نطنز، اداره کل دیپلماسی عمومی و اطلاعرسانی سازمان انرژی اتمی با تأیید این مطلب، به تشریح جزئیات در این زمینه پرداخت و اعلام کرد: ایران هفته گذشته از ورود یکی از بازرسان آژانس به سایت غنیسازی نطنز جلوگیری کرده است. این اداره کل علت این اقدام ایران را نگرانی از احتمال همراه داشتن مواد مشکوک عنوان کرده و با بیان اینکه به طور معمول همه بازرسان و وسایل همراه آنان در بدو ورود به هر یک از سایتهای هستهای مورد تفتیش و کنترل قرار میگیرد، خاطرنشان کرده است: ظاهرا هنگام ورود این خانم بازرس، تجهیزات کنترلی علامت هشدار را نشان داده است و به همین دلیل ضمن کنترل وسایل همراه بازرس، از ورود او به سایت جلوگیری و مراتب نیز به آژانس بینالمللی انرژی اتمی منعکس شده و از طرف ایران به آژانس اعلام شده که پذیرش قبلی این بازرس لغو شده تلقی میشود. در این بیانیه آمده است: جمهوری اسلامی ایران همچنین خواستار همکاری آژانس برای ادامه تحقیقات در این خصوص شده است که آژانس نیز در پاسخی کتبی این موضوع را پذیرفته و در نتیجه لغو پذیرش بازرس، فرد مزبور با ناتمام گذاشتن ماموریت خود، ایران را به مقصد وین ترک کرده است.روز چهارشنبه گذشته نیز سفیر و نماینده دائم کشورمان در سازمان ملل و سایر سازمانهای بینالمللی مستقر در وین، جزئیات بیشتری از این موضوع را اعلام کرد. کاظم غریبآبادی درباره اقدام مشکوک ضدامنیتی بازرس آژانس، اظهار داشت: درباره این موضوع، گزارش مبسوطی را به اعضای شورای حکام و آژانس ارائه کردیم. در 28 اکتبر 2019، گروهی از بازرسان برنامه بازدید از سایت هستهای نطنز را داشته و مطابق رویههای معمول نیز همواره فرآیند بازرسی معمولی در ورودی مجموعه انجام میشود که شامل استفاده از دستگاههای تشخیص شیمیایی ویژه برای کشف طیفی از مواد انفجاری که حاوی نیترات هستند، است. حین انجام فرآیند بازرسی معمول، آلارم دستگاه تشخیص روی یک فرد معینی روشن شد که تیم امنیتی این فرآیند را مجددا چندبار تکرار کرد و نتایج، هر بار برای یکی از بازرسان یکسان بود. سفیر کشورمان با اشاره به اینکه تیم امنیت مشکوک شد که روشن شدن آلارم ممکن است به علت لباسهای بازرس مذکور یا وسایل شخصی او باشد، افزود: تیم حفاظت مجموعه، از وی خواست تا مورد بررسی بیشتر قرار گیرد و وی نیز قبول کرد. تیم امنیتی حتی سرویس بهداشتی را که این بازرس از آن استفاده کرد با دستگاههای مخصوص چک کرد که دستگاهها با حساسیت بیشتری آلارم دادند.غریبآبادی تاکید کرد: از همان ابتدا بازرسان آژانس مقامات ذیربط را در مقر این سازمان در وین در جریان قرار دادند و دبیرخانه در تمام مدت، در ارتباط نزدیک با دپارتمان پادمان ایران و نمایندگی دائم ایران در وین بود.
ارسال به دوستان
رئیس سابق سازمان انرژی اتمی در گفتوگو با «وطن امروز»:
چرا در فردو غنیسازی 20 درصد انجام نمیشود؟
هفته گذشته ایران وعده قبلی خود مبنی بر گام چهارم کاهش تعهدات هستهای را در موضوع گازدهی به سانتریفیوژها در تاسیسات فردو اجرایی کرد. چند و چون این تصمیم و همچنین ارزیابی مجموعه اقدامات دولت در حوزه هستهای را از دکتر فریدون عباسی، رئیس سابق سازمان انرژی اتمی جویا شدیم.
ارزیابی جنابعالی از 3 گام نخست کاهش تعهدات هستهای ایران و نتایج آن چیست؟
شما ببینید در ازای گامهایی که بهاصطلاح در مقابل اقدامات اروپاییها صورت گرفته، ما چه دستاوردی داشتیم؟ یکی از مواردی که اروپا برای انحراف مسیر مطرح کرد بحث سازوکار مالی اینستکس بود که قرار بود گشایشی برای فعالیتهای اقتصادی ایران ایجاد کند. البته این سازوکار اساسا در برجام تعریف نشده و یک موضوع اضافه بر برجام بوده است. خب! در نهایت معلوم شد این سازوکار تبادلات مالی ایران را هم محدود و هم کنترل خواهد کرد به گونهای که در آمدهای ایران را به سمت بازار اروپا هدایت میکند. پس ببینید؛ این گامهای لرزانی که برداشته شده، اصلا نمیشود عنوان گام را به آنها اطلاق کرد. اگر هدف ایران یک تودهنی محکم به بدعهدی اروپاییها و آمریکا بود، این اقدامات به آن هدف کمکی نکرد. موضوع دیگر اینکه اروپاییها دست بازیگران دستگاه اجرایی ما را خواندهاند و میدانند هرچه به ایران سختتر بگیرند، امتیازهای بزرگتری را میتوانند از این جماعت بگیرند.
اخیراً از مسؤول سیاست خارجی اروپا پرسیده شد چرا این اتحادیه نسبت به گامهای ایران واکنشی نشان نمیدهد و موگرینی هم پاسخ داد ایران اساسا تاکنون اقدام مهمی نکرده که ما بخواهیم واکنش نشان دهیم. به نظر میرسد اروپا هنوز هم برای اجرای تعهداتش در برجام متقاعد نشده است. نظر شما چیست؟
میشود گفت آنها در ادبیات خودشان صادقانهتر برخورد میکنند؛ یعنی این گامها را اصلا رقمی حساب نمیکنند که بخواهند درباره آن حتی موضعگیری کنند.
شما در مصاحبه چند ماه پیش با «وطنامروز»، اقدام لازم در قبال بدعهدیهای طرف مقابل را غنیسازی 20 درصد در فردو اعلام کرده بودید. الان و در این برهه، بهترین اقدام ایران برای مجاب کردن طرف اروپایی به انجام تعهداتش چه خواهد بود؟
در مقطع کنونی اولین کاری که باید انجام شود این است که پیشران هستهای را از مسیری که دولت در پیش گرفته خارج کنند. یک نامهای را رئیسجمهور به رئیس سازمان انرژی اتمی درباره پیشران هستهای نوشته بود که عجیبترین اقدامی بود که در مقابل اقدام آمریکا و اروپا انجام گرفت. از این جهت که در این نامه نوشته بود امکانسنجی پیشران هستهای را بررسی کنند. در صورتی که این امکان در مصوبه مجلس برای اجرای برجام در سطح ساخت پیشران هستهای در اختیار دولت قرار گرفته بود. نکته این است که ساخت پیشران هستهای را باید به نیروهای نظامی سپرد نه به سازمان انرژی اتمی. کار سازمان انرژی اتمی ساخت پیشران هستهای نیست. وقتی بخواهیم این موضوع را سبک جلوه بدهیم، آن را میدهیم به انرژی اتمی آن هم در حد امکانسنجی. ولی اگر این فرمان را به جایی مشابه سازمان هوافضای سپاه بدهند یا ترکیبی از ارتش، سپاه و وزارت دفاع به صورتی که یک کمیته تخصصی و یک فرماندهی واحد روی این پروژه بگذارند، میتوان از امکانات نظامی کشور استفاده کرد و بقیه دستگاههای دولتی با آن کمیته هماهنگ باشند از جمله سازمان انرژی اتمی که باید در موضوع تامین سوخت آن کمک کند. نکته دیگر تحقیقات در حوزه نوترونیک است. باید در این حوزه هم دستور داده شود سازمان انرژی اتمی و دانشگاههای ما مباحث کاربرد نوترون را در همه حوزههای مختلف پیگیری کنند. دشمن از این مسائل میترسد. دشمن از راهاندازی غنیسازی 20 درصد در فردو وحشت دارد. اینها اقتدارآفرین است.
زمان امضای برجام این ادعا مطرح شد که بابرجام نهتنها تحقیق و توسعه هستهای کاهش نمییابد که توسعه بیشتری هم خواهد یافت. با این حال 14 شهریور گذشته و برای گام سوم کاهش تعهدات هستهای، برداشتن ممنوعیتهای تحقیق و توسعه هستهای اعلام شد. این موضوع را چطور ارزیابی میکنید؟
کلاً رئیسجمهور محترم در مسائل راهبردی اهل شوخی است! اینها اگر میخواستند تحقیقات هستهای را جلو ببرند که وضع رشته مهندسی هستهای این نبود.
شما پیش از این، بازههای 60 روزه برای کاهش تعهدات هستهای ایران را وقت تلف کردن دانسته بودید. الان نتیجه این سه گام را چطور ارزیابی میکنید؟
این قبیل اقدامات جریتر شدن دشمنان ما را به دنبال داشته است. بدعهدی را باید با مشت محکم جواب داد. این فاصلههای 60 روزه بیشتر از دست دادن زمان است. امیدوارم نمایندگان مجلس به خودشان بیایند و دولت را بابت این موضوع مواخذه کنند.
رئیسجمهور گام چهارم کاهش تعهدات هستهای را تزریق گاز به سانتریفیوژها در فردو اعلام کرده است؛ اول اینکه آیا این اقدام خلاف تعهدات ایران در برجام است و دیگر اینکه میتوان این اقدام دولت را یک اقدام بازدارنده در قبال اروپا تلقی کرد یا خیر؟
در برجام نوشته شده بود هیچ ماده اورانیومی و هستهای نباید در فردو باشد. به همین خاطر کپسولهای حاوی گاز UF6 را از فردو خارج کرده و در نطنز نگهداری میکردند. از این جهت اقدام اخیر دولت میتواند نقض برجام باشد. این اقدام همچنین یک گام رو به جلو است ولی نه در حد غنیسازی 5 درصد. کاربری فردو بیشتر برای غنیسازی 20 درصد بود و آن مقدار غنیسازی است که برای دشمن حالت بازدارندگی دارد و میتواند کشور را به سمت اقتدار حرکت دهد. اگر این اقدام صورت بگیرد، گام مهمی تلقی خواهد شد، هرچند زمان میبرد. اینها متاسفانه با یک خیال واهی 10 تن اورانیوم غنیشده را از کشور خارج کردند و خیلی طول میکشد تا ما به آن سطح برسیم. اینکه میگویند ما بزودی یا طی چند روز به شرایط قبل از برجام بازمیگردیم حقیقت ندارد.
وضعیت امروز تأسیسات فردو چگونه است؟
آنجا حدود 16 زنجیره 164 تایی گنجایش داشت که قبلا 4 زنجیره غنیسازی 20 درصد را انجام میداد و 12 زنجیره هم آماده بود برای ازدیاد محصول که متاسفانه بخشی از اینها را جمع کردند و به جای آن بحث ایزوتوپهای پایدار را که اساسا جای آن در فردو نبود مطرح کردند برای اینکه فردو را از ماموریت اصلی خود خارج کنند. این یک ماموریت برای دانشگاه اراک بود و میشد در جاهای دیگر هم آن را پیگیری کرد و حساسیتی نداشت که زیر زمین به آن پرداخته شود.
نکته دیگر اینکه این سوال مطرح است که چرا اصرار دارند ir2m را راه نیندازند؟ اگر میخواهند فردو را فعال کنند میشود هزار ir2m که داریم را فعال کرد. قبلا زنجیره 164 تایی آن 2 سال کار کرده و جواب هم داده بود. ارزش غنیسازی ir2m سه تا چهار برابر دستگاههای فعلی ما است. اگر میخواهند گام جدی بردارند باید آنها را راه بیندازند البته انشاءالله موقع جمع کردن، خرابشان نکرده باشند!
ارسال به دوستان
ارسال به دوستان
|
|
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
|