بوریس جانسون، نخست‌وزیر انگلیس بعد از پیروزی حزب محافظه‌کار در انتخابات سراسری این کشور، با درخواست اسکاتلند برای برگزاری همه‌پرسی دوم استقلال مخالفت کرد. جانسون به درخواست «نیکولا استورجن» وزیر اول اسکاتلند که بعد از مشخص شدن نتیجه انتخابات سراسری انگلیس در روز گذشته، خواستار برگزاری همه‌پرسی مجدد استقلال این کشور از بریتانیا شده بود، جواب رد داد. 

گروه بین‌الملل: اخبار دیروز عراق اگر چه با محور ادامه محکومیت قتل فجیع نوجوان 16 ساله پیش رفت اما بار دیگر احزاب و چهره‌های سیاسی عراق را به اهمیت انتخاب سریع‌تر نخست‌وزیر و خروج از بلاتکلیفی سیاسی فعلی مصمم‌تر کرد. 

به گزارش «وطن امروز»، از امروز دقیقا 72 ساعت مهلت قانونی رئیس‌جمهوری عراق برای معرفی نامزد نخست‌وزیری به پارلمان به اتمام می‌رسد و هنوز سرنوشت این پرونده در هاله‌ای از ابهام است.

قبل از ماجرای قتل فجیع نوجوان 16 ساله عراقی، برخی اسامی در رسانه‌های مختلف مطرح می‌شد که بیشتر به نظر می‌رسید عملیات ‌روانی برخی رسانه‌ها و جریان‌ها برای سنجش نبض اعتراضات در میدان التحریر بغداد یا سایر شهرها بوده است. 

نکته عجیب ماجرا اینکه تا امروز نام همه نامزدهایی که در رسانه‌ها مطرح شده بود، با پاسخ منفی یا بی‌تفاوتی اعتراض‌کنندگان مواجه شده. 

از سوی دیگر، جریانات مهم سیاسی عراق که خود یک پای اعتراضات بوده‌اند یا در آتش آن دمیده‌اند مثل صدری‌ها، جریان سیدعمار حکیم (حکمت ملی) و جریان حیدرالعبادی نخست‌وزیر اسبق (النصر)، نه فقط حاضر به معرفی گزینه‌ای نشده‌اند، بلکه گزینه‌های مطرح در رسانه‌ها را هم در رسانه‌های خود بی‌اعتبار می‌کنند. 

در نهایت اینکه مرجعیت دینی عراق هم تاکنون حاضر به اظهار نظر قطعی در این پرونده نشده است. 

با این حال، مهم‌ترین چهره‌هایی که نام‌شان هنوز در لیست انتظار معرفی نخست‌وزیران وجود دارد و در رسانه‌های جریانات سیاسی عراق نامی از آنها شنیده می‌شود عبارتند از: 

1- محمد شیاع السودانی، وزیر سابق بازرگانی و عضو سابق حزب الدعوه اسلامی و فراکسیون ائتلاف دولت قانون (نوری المالکی). وی جدی‌ترین، مطرح‌ترین و در عین حال مقبول‌ترین چهره در میان سایر اعضای این لیست است و برخی رسانه‌های عراقی به نقل از منابع مطلع خود اینگونه عنوان کرده‌اند که وی فردا (دوشنبه) از سوی برهم صالح به عنوان نخست‌وزیر معرفی می‌شود. 

2- مصطفی الکاظمی، رئیس سازمان اطلاعات و امنیت عراق. السودانی اگر چه فعلا گزینه اصلی است اما در عراق گفته می‌شود اگر السودانی با کارشکنی گروه‌های معترض حذف شود، مصطفی الکاظمی جدی‌ترین گزینه است. 

3- سید ابراهیم بحرالعلوم، وزیر سابق نفت و فعال سیاسی مستقل. نام وی قبل از ماجرای پنجشنبه به عنوان جدی‌ترین گزینه نخست‌وزیری عراق مطرح بود اما از آنجا که در عراق هر صبح با صبح دیگر متفاوت است از ظهر جمعه دیگر گزینه اول نیست، اگر چه هنوز نام وی در لیست بلند کاندیداهای نخست‌وزیری وجود دارد. 

4- عزت الشابندر، عضو سابق حزب الدعوه اسلامی عراق و نماینده سابق پارلمان

5- حیدر العبادی، نخست‌وزیر اسبق. نام وی صرفا عملیات روانی رسانه‌های حامی خود او است و مقبولیتی در سطح نخست‌وزیری ندارد. 

6- طارق نجم، عضو حزب الدعوه اسلامی عراق و دارای 2 تابعیت عراقی و انگلیسی. تابعیت انگلیسی وی بزرگ‌ترین مانع برای جدی گرفته شدن وی در سطح نخست‌وزیر است. 

7- قصی السهیل، وزیر فعلی آموزش عالی عراق از فراکسیون ائتلاف دولت قانون (نوری المالکی). 

در این میان افراد دیگری چون علی الشکری رئیس تیم مشاوران رئیس‌جمهوری و نماینده سابق پارلمان، سرلشکر عبدالوهاب الساعدی فرمانده سابق نیروهای سازمان مبارزه با تروریسم، عبدالحسین عبطان وزیر سابق ورزش و جوانان و عضو جریان حکمت ملی (سیدعمار حکیم)، فائق الشیخ علی نماینده پارلمان با گرایش‌های تند لیبرالی و  عدنان الزرفی نماینده پارلمان از فراکسیون النصر (حیدر العبادی) و استاندار سابق نجف هم در رسانه‌ها نام‌شان وجود دارد که همانگونه که در ابتدای گزارش مطرح شد صرفا زینت‌المجالس این لیست هستند و لاغیر. 

آنچه نام السودانی را بیشتر از قبل بر سر زبان‌ها انداخت،  اعلام استعفای السودانی در روز جمعه از عضویت حزب الدعوه و همچنین ائتلاف دولت قانون به رهبری نوری المالکی، نخست‌وزیر اسبق و دبیرکل حزب الدعوه اسلامی عراق بود. وی بعد از این استعفا گفت فردی مستقل است. این از نظر رسانه‌ها یعنی وی خیز بلندی را برای جانشینی عادل عبدالمهدی برداشته است. 

 نقطه قوت السودانی این نکته است که با وجود وزارت و سابقه اجرایی قابل تامل، نام وی در هیچ پرونده فسادی نیست. از سویی در همه مناصبی که برعهده داشته کارنامه خوبی از خود به جای گذاشته است. 

***

***

هفته گذشته یکی از افسران نیروی هوایی عربستان سعودی با حمله به نیروهای آمریکایی در پایگاه نظامی «پنساکولا» در ایالت فلوریدا 4 نفر از آنها را کشت و خود نیز در جریان درگیری با نیروهای امنیتی کشته شد.

 پس از این اتفاق به نظر می‌رسید این حادثه هم مانند حمله تروریستی 11 سپتامبر یا قتل «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار سعودی، تاثیر منفی بر روابط 2 کشور بگذارد و نهادهای مدنی و امنیتی آمریکا علیه عربستان اقدام کنند. اما با گذشت یک هفته از این ماجرا، عمده فعالیت رسانه‌ای و واکنش‌های مقامات رسمی 2 کشور محدود به چند توئیت و هشتگ ابراز همدردی و محکوم کردن این اقدام از سوی شاه سعودی بوده است.

 نگاه تحلیلی به این ماجرا و مقایسه آن با تحولات گذشته مثل حادثه 11 سپتامبر و قتل جمال خاشقجی نشان‌ می‌دهد روابط عربستان و آمریکا در حال حاضر فراتر از یک رابطه بین دولتی است. به نظر می‌رسد حکام عربستان و دولتمردان آمریکا با پرهیز از اصول حاکمیتی و منافع ملی صرفاً به دنبال بقای یکدیگرند تا از این طریق منافع مشترک و شخصی آنها محفوظ بماند.  

«محمد الشمرانی» افسر نیروی هوایی عربستان سعودی که از سال ۲۰۱۷ دوره‌های آموزش نظامی خود را در آمریکا آغاز کرده و از فوریه ۲۰۱۹ در حال آموزش در پایگاه نظامی «پنساکولا» در ایالت فلوریدای آمریکا بود، با تیراندازی به سوی نظامیان آمریکایی مستقر در این پایگاه 4 نفر را کشت و خودش نیز در درگیری با نیروهای آمریکایی کشته شد. 

مقامات کاخ سفید و عربستان در اقدامی هماهنگ و همسو سعی بر این داشتند به هر شکل ممکن از عمق ماجرا و نشر آن در رسانه‌ها و تاثیر بر افکار عمومی بکاهند. 

سکوت کنترل شده رسانه‌ها و سرپوش گذاشتن بر واقعیت‌های پشت پرده این اتفاق را نیز می‌توان در چارچوب روابط آتی 2 کشور و تحولات داخلی ایالات متحده تحلیل کرد. 

چهره عربستان به طور کلی پس از ماجرای 11 سپتامبر همچنان در آمریکا با مفاهیمی مثل تروریسم معنا می‌شود، ضمن اینکه انتقادها به رژیم سعودی و شخص بن‌سلمان به دلیل مشاورت در قتل جمال خاشقجی از سوی برخی نهادهای مدنی در آمریکا و افکار عمومی همچنان ادامه دارد و دونالد ترامپ هزینه بالایی برای محکوم نشدن عربستان و بن‌سلمان در ماجرای قتل این روزنامه‌نگار پرداخت. علاوه بر این با توجه به حضور تعداد زیادی از نیروهای ارتش عربستان در پایگاه‌های آموزشی آمریکا، حضور این نیروها در آمریکا به عنوان یک خطر بالقوه محاسبه نشده می‌تواند منجر به محدودیت‌هایی در روابط 2 کشور شود که بر روابط تجاری هم اثرگذار خواهد بود. 

در سال منتهی به انتخابات آمریکا، ترامپ به دنبال این است تنش‌ها در آمریکا را به نفع خود کنترل کند. یکی از مهم‌ترین موارد انتقادی که دموکرات‌ها در آمریکا همواره علیه ترامپ مطرح کرده‌اند، عدم توجه وی به سیاست‌های کنترل سلاح در داخل این کشور است. اگرچه این حمله از جانب یک نظامی خارجی در یک منطقه نظامی بوده است اما مانور رسانه‌ای روی این مسأله سبب می‌شد تا علاوه بر طرفداران سندیکاهای خلع سلاح، حامیان جریان‌های مدنی ضد سعودی در عربستان نیز تاثیر منفی خود را در انتخابات آتی علیه ترامپ بگذارند. 

نکته بعدی اینکه درگیر شدن عربستان در این جریان، در شرایطی که منطقه خاورمیانه در یکی از حساس‌ترین مقاطع زمانی خود به سر می‌برد، به این معنی است که دکترین موازنه دور از کرانه دچار ضعف خواهد شد. از آنجا که عربستان به عنوان متحد اصلی آمریکا در این دکترین  وظیفه اجرای سیاست‌های آن در منطقه را دارد، نباید به هیچ شکل در داخل ایالات متحده دچار تزلزل در جایگاه شود، چرا که پس از ماجرای قتل خاشقجی و با توجه به وضعیت سیاسی ترامپ در کنگره آمریکا، مجلس نمایندگان حتماً با فشار به رئیس‌جمهور آمریکا او را مجبور به انجام یک اقدام عملی علیه رژیم عربستان می‌کرد. 

روابط نظامی- امنیتی ایالات متحده  آمریکا و عربستان سعودی از زمان ریاست‌جمهوری ترامپ به شکل چشمگیری گسترش یافته است. 2 طرف بر مبنای نیاز به منابع یکدیگر با همه توان سعی در حفظ وضع موجود در عربستان و آمریکا دارند. نمود عینی این مسأله نیز در افزایش سفارش خرید تسلیحات آمریکایی توسط عربستان در 3 سال گذشته و قرارداد 480 میلیارد دلاری 2 کشور در سال 2016 است. در هم تنیدگی این روابط به حدی پیش رفته که حتی مسائل امنیت ملی آمریکا و حتی لایحه بودجه این کشور نیز در چارچوب روابط با عربستان دستخوش تغییر می‌شود. 

جدیدترین مورد از این مدعا نیز خبری است که روز گذشته از سوی خبرگزاری سی‌ان‌ان مخابره شد و در آن بر حذف برخی مفاد که منافع عربستان را در بودجه نظامی آمریکا تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، اشاره شده است. 

به گزارش «وطن امروز» 3 منبع مطلع در کنگره آمریکا، به شبکه سی‌ان‌ان خبر دادند پیش‌نویس قانون «مجوز دفاع ملی» آمریکا که نمایندگان هفته پیش آن را ارائه کرده بودند، چند بند و پیشنهاد علیه عربستان سعودی داشت که اکنون حذف شده است.

به گفته این منابع که سی‌ان‌ان نام‌شان را فاش نکرد، یکی از بندها، «رد فوری» روادید برای مسؤولان قتل جمال خاشقجی است که دهم مهرماه ۱۳۹۷ در کنسولگری کشورش در استانبول ترکیه کشته شد.

بند دیگر درباره ممنوعیت فروش سلاح و سامانه‌های دفاعی مثل «مهمات هوشمند و با دقت بسیار بالا» است که عربستان اکنون از آن در یمن استفاده می‌کند. همچنین بندهای دیگری مثل [توقف] همکاری اطلاعاتی و حمایت لجستیک نیز در کنار آن وجود داشت که همه حذف شده است. سی‌ان‌ان نوشت: «زمانی که از علت حذف این بندها مثل ممنوعیت فروش سلاح به عربستان سعودی سوال کردیم، نمایندگان جمهوری‌خواه در کنگره از پاسخ رسمی به این سوال امتناع کردند».

انتقادها به رژیم سعودی و شخص بن‌سلمان به دلیل مباشرت در قتل خاشقجی از سوی نهادهای مدنی در آمریکا و افکار عمومی همچنان ادامه دارد ولی این فشارها هیچ‌گاه باعث نشد ترامپ علیه بن‌سلمان یا رژیم سعودی اظهارنظری کند. 

البته این رویه صرفاً معطوف به ترامپ نیست. باراک اوباما نیز در جریان تصویب قانونی مبنی بر اجرای عدالت علیه حامیان تروریسم که از سوی کنگره تصویب شد، تلاش زیادی کرد در آن نامی از عربستان برده نشود و این قانون تصویب نشود. بر اساس این قانون شهروندان می‌توانستند از دولت‌های خارجی به خاطر تخریب‌ها، مرگ و میر و جراحات‌ وارده از سوی تروریسم شکایت کنند. اگر چه در این قانون از عربستان سعودی نام برده نشده اما به صورت تئوریک این قانون، این اجازه را به خانواده‌های قربانیان ۱۱ سپتامبر می‌داد از پادشاهی عربستان شکایت کنند. 

بر اثر تصویب این قانون در سال پایانی دولت اوباما روابط 2 کشور به سردی گرایید اما پس از روی کار آمدن ترامپ در آمریکا و انتخاب عربستان به عنوان اولین مقصد سفر خارجی خود، برای همگان مشخص شد فصل جدیدی از روابط بین 2 کشور در حال شکل‌گیری است. سعودی‌ها به وضوح منطق سیاست ترامپ را درک کرده‌اند و ابایی از این ندارند اذعان کنند می‌توان مسائل حقوق بشری را با منطق تجارت رفع و رجوع کرد. 

مشخص است ایالات متحده در دوره ترامپ بدون پرده‌پوشی و نگرانی از تخریب وجهه خود در عدم رعایت موازین حقوقی صرفاً به دنبال رسیدن به اهداف از هر طریقی است؛ روشی که قبل از ترامپ روسای جمهور دیگر آمریکا به شکلی محافظه‌کارانه‌تر پی می‌گرفتند. 

سازمان ملل: اقدامات اسرائیل در جولان از اساس باطل است

مجمع عمومی سازمان ملل متحد بار دیگر از رژیم صهیونیستی خواست به قطعنامه‌های متعلق به جولان اشغالی سوریه بویژه قطعنامه شماره ۴۹۷ صادره در سال ۱۹۸۱ عمل کند. بر اساس قطعنامه ۴9۷، تصمیم رژیم صهیونیستی برای تحمیل قوانین و مدیریت قضایی و اداری خود بر جولان اشغالی، ملغی و باطل بوده و هیچ اثر حقوقی در سطح بین‌الملل ندارد.

***

دیدار خلیل‌زاد با فرمانده ارتش پاکستان

ژنرال «قمر جاوید باجواه» فرمانده ارتش پاکستان با «زلمای خلیل‌زاد» نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور صلح افغانستان دیدار کرد. محور این دیدار که در راولپندی مقر ارتش پاکستان و تحت تدابیر شدید امنیتی و پشت درهای بسته انجام شد، پیشبرد اهداف مذاکرات صلح افغانستان بود. سفیر آمریکا در پاکستان نیز در این دیدار خلیل‌زاد را همراهی می‌کرد. گزارش‌ها نشان می‌دهد طالبان در زمینه مذاکره با آمریکا دچار اختلاف درونی شده‌ و حتی برخی رهبران طالبان با خائن دانستن «ملا هبت‌الله» اعلام کردند عملیات‌های تروریستی در افغانستان را بیشتر می‌کنند تا مذاکرات صلح به نتیجه نرسد. خلیل‌زاد سعی دارد برای به نتیجه رسیدن مذاکرات صلح در شرایطی که طالبان دچار اختلاف هستند وارد عمل شود.

***

سفر  فرماندار هنگ کنگ به چین

«کری لام» فرماندار منطقه خودمختار هنگ‌کنگ برای دیدار با مقام‌های چین به پکن سفر کرده است. به گزارش خبرگزاری رویترز،  لام روز شنبه در اولین سفر پس از شکست دولتش در انتخابات محلی ماه گذشته، هنگ‌کنگ را به مقصد پکن پایتخت چین ترک کرد؛ سفری که سبب گمانه‌زنی درباره ایجاد تغییرات در تیم رهبری او شده است. انتخابات شوراهای محلی هنگ‌کنگ چندی قبل برگزار شد و طبق نتایج آن، نامزدهای مورد حمایت معترضان در انتخابات هنگ‌کنگ موفق شدند بیش از نیمی از کرسی‌های شوراهای محلی این منطقه را تصاحب کنند. طبق قوانین موجود، شوراهای محلی هنگ‌کنگ بر هزینه‌های دولتی نظارت و درباره طیف وسیعی از مسائل از جمله مسائل معیشتی و حمل‌ونقل تصمیم‌گیری می‌کنند و دارای نفوذ سیاسی زیادی در اداره این منطقه خودمختار تحت حاکمیت چین هستند. کری لام قرار است در سفر 4 روزه خود به پکن درباره اوضاع سیاسی و اقتصادی هنگ‌کنگ رایزنی کند.

***

تنش در روابط داکا- دهلی‌نو در پی تصویب لایحه جنجالی در هند

به دنبال تصویب لایحه‌ای جنجالی در پارلمان هند نه‌تنها 2 وزیر دولت بنگلادش سفر به هند را لغو کردند، بلکه فعالان احزاب و گروه‌های اقلیت‌ در بنگلادش شامل هندوها و بودایی‌ها هم لایحه مصوب پارلمان هند را بشدت رد کردند.

چهارشنبه هفته گذشته مجلس علیای هند لایحه‌ای با موضوع اعطای شهروندی به اقلیت‌های غیرمسلمان را که پیش‌تر به تصویب مجلس سفلی درآمده بود، به تصویب رساند. بعد از پیروزی «نارندرا مودی» نخست‌وزیر هند در انتخابات خردادماه این کشور، حزب حاکم هندو- ملی‌گرای «بهاراتیا جاناتا» لایحه اعطای شهروندی را ارائه کرده بود. طبق این لایحه، به هندوها، سیک‌ها، بودایی‌ها، جین‌ها، پارسیان و مسیحیانی که قبل از ۳۱ دسامبر ۲۰۱۴ (۱۰ دی‌ماه ۱۳۹۳) از 3 کشور پاکستان، افغانستان و بنگلادش به هند مهاجرت کرده‌اند، شهروندی اعطا می‌شود.

***

حماس به دنبال قبضه قدرت نیست

صلاح البردویل، عضو دفتر سیاسی جنبش فلسطینی حماس در گفت‌وگویی اعلام کرد روابط این جنبش با دیگر گروه‌های فلسطینی در درجه بالایی از هماهنگی قرار دارد. وی تأکید کرد حماس به دنبال تقویت روابط ملی و مشارکت در کار در بالاترین سطح و خواهان گفت‌وگوی سازنده برای رسیدن به همزیستی است. البردویل ادامه داد: «در صورتی که حماس در هر انتخابات آزاد و شفافی پیروز شود کرسی ریاست را برای خود برنخواهد داشت؛ رویکرد حماس بر اساس شراکت است و در این مورد به گروه‌ها تعهد داده است. حماس از سیستم انتخاباتی بر اساس لیست‌های انفرادی در استان‌ها چشم‌پوشی و موافقت کرد انتخابات بر اساس سیستم تناسبی برگزار شود. 

***

کره‌شمالی از انجام یک آزمایش موشکی مهم خبر داد

خبرگزاری «کی‌سی‌ان‌ای» کره‌شمالی روز شنبه گزارش کرد این کشور یک آزمایش «بسیار مهم» در سایت پرتاب موشکی «سوهائه» انجام داده است. این در حالی است که مقام‌های آمریکایی زمانی گفته بودند پیونگ‌یانگ قول داده این سایت را تعطیل کند. این خبرگزاری آزمایش  انجام شده را یک «آزمایش موفقیت‌آمیز و با اهمیت بالا» توصیف کرد اما مشخص نکرد چه چیزی آزمایش شده است.

***

افزایش شمار کودکان یمنی مبتلا‌ به سرطان در نتیجه جنگ و محاصره

علی المنصور، مدیر بخش پذیرش مرکز ملی سرطان یمن تصریح کرد: آمار مرگ‌ومیر کودکان مبتلا به سرطان رو به افزایش است و سازمان ملل مسؤول این وضعیت است و باید متجاوزان را تحت فشار قرار دهد. در همین راستا، حمود هدیش، رئیس بخش اطفال در مرکز ملی سرطان گفت: مرکز ما در 2 بخش بستری و کلینیک‌های مشاوره، پذیرای شمار زیادی از مبتلایان قدیمی و جدید به بیماری سرطان است. رئیس بخش اطفال در مرکز ملی سرطان همچنین عنوان داشت: برخی مبتلایان به سرطان به دلیل شرایطی که خانواده‌های یمنی به خاطر تجاوز و حملات ائتلاف عربی دارند و از آن رنج می‌برند، قبل از اینکه در این مرکز بستری شوند و تحت معالجه و درمان قرار بگیرند، فوت می‌کنند.