|
ارسال به دوستان
2 گفتوگو و 2 یادداشت درباره وضعیت صنعت نشر در سال 98 و چشمانداز آن در سال 99
درد دل کتاب
عباس اسماعیلگل: حوزه نشر در سال 98 یکی از پیچیدهترین و در عین حال سختترین دورانهای خود را سپری کرد؛ سالی که با گرانی شدید کاغذ برای ناشران و فعالان حوزه کتاب آغاز شد و اسفندماه هم با تعطیلی مراکز و فروشگاههای کتاب به واسطه جلوگیری از شیوع کرونا، این سال نفسگیر به بدترین شکل ممکن برای ناشران رو به پایان است و همین 2 بحران بزرگ چنان صدمات سنگینی بر پیکره نیمهجان نشر کشور وارد کرد که مواردی چون مشکلات مختص نمایشگاه کتاب تهران، نواقص طرحهایی چون عیدانه کتاب، توقیف کتابهای چند بار تجدید چاپ شده نویسندگان خارجی و عدم برپایی نمایشگاههای استانی، همگی تحتالشعاع قرار گرفت. به همین بهانه سراغ چند نفر از اهالی صنعت نشر رفتیم و نقطه نظرات آنها را درباره این سال پرفشار برای این صنعت جویا شدیم. ***
مدیر انتشارات روایت فتح و نشر ساقی در گفتوگو با «وطن امروز»:
دولت هیچ برنامه و دغدغهای برای مهار بحران کاغذ ندارد
مدیر انتشارات روایت فتح گفت: متاسفانه بحران کاغذ یکی دو سال است آغاز شده و سال 98 به اوج خود رسید. باید گفت گرانی کاغذ جدیترین بحران نشر در کشور بوده است که انگار دولت هیچ راهکار علمی و عملیاتی برای این موضوع ندارد.
محسن دریالعل در گفتوگو با «وطن امروز» درباره وضعیت نشر در سال 98 به شروع بحران کاغذ در سالی که گذشت اشاره کرد و افزود: سال 1398 برای حوزه نشر با بحران عجیب قیمت کاغذ شروع شد که این مسأله مشکلات بسیاری را برای حضور ناشران در نمایشگاه کتاب تهران به وجود آورد.
وی در ادامه افزود: متاسفانه باید گفت در مجموع هیچ اتفاق مثبت و امیدوارکنندهای در سالی که گذشت برای ناشران کشور رخ نداد و سالی سخت و اسفناک برای حوزه نشر رقم خورد.
دریالعل ادامه داد: جدا از مشکلاتی که گرانی کاغذ برای ناشران به وجود آورد، مسائل و بحرانهای اقتصادی و اجتماعی چون تورم، سیل، زلزله و این اواخر ویروس کرونا هم تاثیرات بسیار منفی بر حوزه نشر کشور گذاشته است که همه این مسائل دست به دست هم داده تا اغلب ناشران به ورطه ورشکستگی بیفتند و مخاطبان خاص کتابها را با افت محسوسی مواجه کرد.
دریالعل در ادامه به بحران ویروس کرونا در روزهای پایانی سال 98 و تاثیرش بر حوزه نشر اشاره کرد و افزود: متاسفانه محدودیتها و مراقبتهایی که امروزه برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا در کشور لحاظ میشود، همه مشاغل غیردولتی را با مشکل اساسی مواجه کرده است و بدونشک ناشران هم از این قاعده مستثنی نیستند، زیرا مردم بدرستی و به خاطر ملاحظات بهداشتی برای خرید از منازل کمتر بیرون میآیند.
این ناشر درباره گسترش کتابهای الکترونیک در اوضاع قرنطینه خانگی گفت: در وهله اول باید گفت هر اتفاقی که موجب شود مردم با مقوله کتاب خواندن آشتی کنند اقدام ارزشمندی است؛ حال چه این اتفاق با کتابهای کاغذی رخ دهد و چه با کتابهای الکترونیک در قالب اپلیکیشنها و سایتهای مختلف این مسأله رقم بخورد.
وی در ادامه افزود: اما بنا به دلایلی چون تاثیر منفی بر بینایی و نداشتن آن حس و حال کتابهای کاغذی، مردم سراسر دنیا دوباره به کتابهای کاغذی رو آوردهاند و دیگر کتابهای الکترونیک آن قدرت جذب مخاطب را ندارند اما همانطور که گفتم هر اقدامی که در این شرایط خاص منجر به بالا رفتن سرانه مطالعه در کشور شود بدون شک مفید و ارزشمند خواهد بود.
وی همچنین خاطرنشان کرد: حتی این موضوع درباره کتابهای صوتی هم صدق میکند و بهرغم برخی خلاقیتهای صورت گرفته در کتابهای صوتی اما این کتابها اصلا نتوانستهاند آنطور که باید و شاید جای کتابهای کاغذی را برای کتابخوانان پر کنند، البته شاید مهمترین علت این مسأله این باشد که اغلب ناشران کتابهای صوتی، قواعد رسانهای جذب مخاطب را خیلی رعایت نمیکنند و صرفا با بازخوانی متن کتاب، آثار صوتی را منتشر میکنند.
دریالعل درباره اینکه آیا انتشارات روایت فتح برنامهای برای گسترش کتابفروشیهای خود دارد یا خیر، گفت: الان هم کتابفروشیهای ما فقط روایت فتح نیست، کتابفروشی است به معنی جامعش ولی اینکه چه بفروشد و چگونه بفروشد مهم است و اینکه حالا راه انداختن شعبههای 2، 3 و 4، چه سازوکار پخشی لازم دارد، چه سازوکار اقتصادی لازم دارد، ما حتما به آن نگاه اقتصادی داریم، برای همین هیچ وقت سوبسیدی و یارانهای نمیرویم دنبالش که مثلا برویم یک جای مجانی بگیریم یک کارمند بگذاریم آنجا، چه فروخت چه نفروخت، نه، حتما برایش باید سازوکار مالی ببینیم. جزو برنامههایمان است.
دریالعل مجددا به وضعیت نشر در سال 98 اشاره کرد و گفت: متاسفانه سال 98 با بحران کاغذ شروع شد و با شیوع ویروس کرونا، با بحران تعطیلی فروشگاههای کتاب در حال اتمام است و آنطور که از شواهد پیداست این وضعیت تعطیلیها در یکی دو ماه ابتدای سال آینده هم ادامه خواهد داشت. مسؤولان باید با راهکارهایی جلوی ورشکستگی کامل اندک ناشران سرپای کتاب را هم بگیرند تا با رفع بحران کرونا کمی اوضاع آرامتر شود.
وی در ادامه درباره مهمترین مشکلاتی که حوزه نشر طی چند سال اخیر پشت سر گذاشته، گفت: متاسفانه بحران کاغذ یکی دو سال است که آغاز شده و سال 98 به اوج خود رسید و باید گفت گرانی کاغذ، جدیترین بحران نشر در کشور بوده است که انگار دولت هیچ راهکار علمی و عملیاتی برای این موضوع ندارد.
دریالعل گفت: کاغذ وارداتی دولتی یکی از راهکارهایی است که دولتمردان در یکی دو سال اخیر دنبال آن بودند اما این راهکار هم مشکلات متفاوتی بر سر راه ناشران قرار داده است، به عنوان مثال انتشارات ما ابتدا پول را به حساب وزارت ارشاد واریز کرد و پس از چند ماه کاغذهای وارداتی را تحویل گرفتیم. در واقع دولت با پول ناشران کاغذ را وارد میکند و این اقدام را به هیچ وجه نمیتوان کمک یا حمایت از ناشران نامید.
وی افزود: با این حساب اگر ناشران به جای پرداخت هزینه به دولت و چند ماه مسکوت ماندن پولشان در حساب دولت، خودشان شخصا اقدام به واردات کاغذ میکردند مسلما بهصرفهتر بود تا اینکه اینچنین اسیر راه پر پیچوخم اداری شوند.
مدیر انتشارات روایت فتح گفت: متاسفانه در مجموع و پس از این بحران به جایی رسیدهایم که با 70 تا 80 درصد گرانی کتاب مواجه شدهایم و همین گرانی عجیب و غریب کتابها موجب کاهش شدید قدرت خرید مخاطبان شده که تاثیر خود را بر کاهش سرانه مطالعه کشور گذاشته است.
وی در ادامه تصریح کرد: متاسفانه ارزیابی بنده پس از گذراندن یکی دو سال بحران گرانی کاغذ این است که دولت برنامه خاصی برای کنترل اوضاع ندارد و شاید هم بهتر است بگوییم انگار دولت دغدغه اساسی درباره حوزه نشر و مشکلات فراوانش ندارد، که البته با همه ناامیدی، امیدوارم این محاسبات بنده غلط از آب دربیاید و شاهد شکوفایی حوزه نشر در کشور باشیم.
دریالعل درباره پیشبینی خود از وضعیت نشر در سال 99 گفت: قصد ندارم در آستانه سال جدید ناامیدانه صحبت کنم اما وقتی به واقعیتها نگاه میکنم، مجبورم بگویم بحران کاغذ در سال 99 بسیار فاجعهآمیزتر از امسال خواهد بود و در مجموع موجب نابودی اندک ناشران فعال کشور میشود.
وی همچنین در این باره راهکاری را هم ارائه داد و گفت: معتقدم با توجه به شرایط کنونی بهتر است کاغذ دولتی را حذف کنند و کاغذ نیمایی جایگزین آن شود تا شاید سال 99 از یک فاجعه بزرگ حوزه نشر جلوگیری به عمل آید.
مدیر انتشارات روایت فتح در پایان به وضعیت انتشارات متبوع خود در سال 98 اشاره کرد و گفت: خوشبختانه انتشارات روایت فتح در سال 98 با رشد سهبرابری فروش مواجه شده بود که این مساله از دلایل متعددی چون بالا نبردن قیمتها و تنوع محصولات نشات میگیرد. در مجموع باید گفت انتشارات روایت فتح به 90 درصد اهداف از پیش تعیینشده خود در سال 98 دست پیدا کرده است و امیدواریم بهرغم همه مشکلات این روند مثبت ادامه یابد.
ارسال به دوستان
بندبازهای فرهنگی
محمدصادق علیزاده*: انگار قرار نیست آب خوش از گلوی کسی پایین برود. بازار کتاب و خرید و فروش این کالا در حالت عادی هم ضعیف است، با حاشیه سود پایین و دیربازده. حالا در نظر بگیرید که به یک باره در یک بازه یک ساله از قیمت ارز گرفته تا کاغذ و بعد هم حوادث آبان و در نهایت هم کرونازدگی جامعه، آن را رخوتناکتر از همیشه کند.
وضعیت میشود همینی که این روزها شاهدیم؛ بازاری خلوتتر از همیشه و دودی که زودتر از همه به چشم کتابفروش و ناشر میرود. در شرایط بیثبات اقتصادی، اول قلمی که از لیست هزینههای خانوار خط میخورد، سبد کالاهای فرهنگی است.
همان نیمبند بازار سرپای این یکی دو سال اخیر هم بشدت متاثر از آثار ترجمه است؛ آثاری که عموما در رده آثار عامهپسند قرار میگیرند. جالبتر آنکه عموما هم از کشور همسایه شمالغربی ایران یعنی ترکیه وارد میشوند. اگر آثار زرد روانشناسی را کنار بگذاریم، بازار کتاب داخل بویژه در یک سال اخیر بشدت متاثر از آثار عامهپسندی است که از دنیای کتاب و نشر ترکیه راهی ایران شده است؛ موجی که البته خودش را به نشر الکترونیک هم رسانده است. بیضابطه بودن بازار ترجمه و رها بودگی آن را هم در این اوضاع قمر در عقرب ضرب کنید تا مشخص شود جریانهای اصلی بازار کتاب داخل ایران چگونه خود را از قید سیاستگذاریهای فرهنگی رها میکنند.
آش به قدری شور شده که بعضا خاطرات میانمایه همسر یک سیاستمدار ایالات متحده به یک باره توسط 20 و اندی ناشر منتشر و روانه بازار میشود. همه اینها تشریح شد تا حساسیت و سختی این موضوع بخوبی لمس شود که ناشری که بخواهد زرد نباشد و محتوای فرهنگی قابل قبول تولید یا ترجمه کند و در عین حال چرخ اقتصادی خودش را در فرهنگ بچرخاند، چه کار سخت و صعبی پیش رو دارد. مانند راه رفتن روی بند که در آن واحد باید ملاحظه صدها پارامتر را داشت. راستی یادم رفت بگویم ناشرجماعت، تقویم اقتصادی سال خودش را بر مبنای نمایشگاه کتاب تنظیم میکند و طرفه آنکه برگزار شدن نمایشگاه در سال بعد هم فعلا روی هواست!
*مدیر روابط عمومی انتشارات امیرکبیر
ارسال به دوستان
مدیر انتشارات کتابستان در گفتوگو با «وطن امروز»:
ظهور ناشران جوان در سال 98 امیدبخش بود
مدیر انتشارات کتابستان گفت: در عرصه نشر در یک دوره بیدولتی به سر میبریم که نهادهای دولتی توانایی ایفای نقش موثر در جریان نشر کشور را ندارند. محمد حقی در گفتوگو با «وطنامروز» درباره ارزیابی خود از وضعیت حوزه نشر در سال 98 گفت: سال 98 نسبت به سال گذشته بر اساس مشاهدات عینی و همچنین بر اساس گپوگفتها با سایر ناشران با یک رشد نسبی 20 درصدی به لحاظ مالی و اعتباری مواجه بودیم ولی در حوزه عناوین کتابها و تعداد کتابهای عرضهشده و فروختهشده کاهش کمی داشتیم. وی ادامه داد: در مجموع میشود گفت، به لحاظ گردش مالی حوزه نشر با رشد
20 درصدی مواجه شده بود که گواه این مطلب آن است که اردیبهشتماه سال 98 مدیران نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران اعلام کردند در این نمایشگاه شاهد رشد 35 درصدی میزان فروش کتاب نسبت به سال قبل بودهاند اما با توجه به مشاهده میدانی و موارد دیگر به نظر میآید این رشد کمتر بوده است. وی خاطرنشان کرد: نکته مهم این است که طی 2 سال اخیر ناشران تازه نفسی که کاربلند هستند و بازار نشر و مخاطب کتاب را بخوبی میشناسند، وارد میدان کار شدهاند و از شیوههای نوین ارتباط با مخاطب برای معرفی آثارشان استفاده میکنند که این مسأله نکته بسیار امیدوارکننده و روشنی برای حوزه نشر محسوب میشود. حقی گفت: در میان طیفهای مختلف فکری که مشغول فعالیتند، جوانان تازهنفس و مستقلی به میدان آمدهاند که ایدههای خودشان را دارند و در ادامه این روند، شاهد شکستن سیطره ناشران معدودی در حوزه نشر خواهیم بود و معادلات ناشران را به هم میزند. وی ادامه داد: از سویی برخی ناشران بزرگ این روزها خیلی ایستا عمل میکنند و بر اساس تحلیلهایی که از بازار نشر دارند، خیلی فعالیت چندانی ندارند و با رکود مواجه شدهاند؛ شاید به این خاطر که سطح مدیریتی خود را ارتقا ندادهاند و همچون دهههای 60 یا 70 انتشارات خود را مدیریت میکنند که از این ناحیه ضربه بزرگی خوردهاند. وی گفت: سال 98 دو اتفاق بزرگ در حوزه نشر رخ داد، یکی اینکه 6 ماهه دوم سال بهخاطر مسائل مختلف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی سیستم انتشارات کشور با افت شدیدی روبهرو شد زیرا کتاب همیشه به عنوان یک خرید مازاد بر مایحتاج زندگی تلقی میشود و این مساله شوک عجیب و غریبی به فضای نشر وارد کرد و اگر این اتفاقات رخ نمیداد شاید سال بهتری نسبت به سالهای قبل داشتیم. حقی افزود: از سوی دیگر بازار نشر معمولا با یکسری کتابهای خاص پرفروش رونق پیدا میکند که امسال این اتفاق تاحدودی افزایش داشته و ما شاهد رشد کتابهای جریانساز و پرفروشی در فضای نشر کشور بودهایم که با تنوع موضوعی برای مخاطب همراه بوده که این اتفاق تاکنون بیسابقه بوده است. وی در ادامه درباره ارزیابی نحوه سیاستگذاری مسؤولان فرهنگی در حوزه نشر گفت: به نظرم در عرصه نشر در یک دوره بیدولتی هستیم که نهادهای دولتی هیچ نقش موثری را نمیتوانند ایفا کنند و باید گفت سیاستگذاری مسؤولان هیچ اقدام موثری را در حوزه نشر رقم نمیزند که این موضوع دلایل متفاوتی دارد و از مشکلات اقتصادی گرفته تا ناتوان بودن برنامهریزان برای جریانسازی در حوزه کتاب را شامل میشود. حقی تصریح کرد: شاید بتوان گفت نمایشگاه کتاب تنها رویدادی است که سیاستگذاری نهادهای دولتی بر آن تاثیرگذار است اما نمایشگاه کتاب یک رویداد 10 روزه است که ناشران را درگیر میکند و در خوشبینانهترین حالت 8 درصد گردش مالی ناشران را به خود اختصاص میدهد اما در مجموع نمایشگاه کتاب تهران به هیچ عنوان مبنای خوبی برای تحلیل عملکرد دولت در سیاستگذاری حوزه نشر محسوب نمیشود.
مدیر نشر کتابستان درباره وضعیت انتشارات متبوع خود در سال 98 گفت: نشر کتابستان در سال 98 نسبت به سال 97 با رشد 4 برابری نسبت به توزیع کتاب مواجه بود که عملکردمان در نمایشگاه کتاب تهران گواه این مطلب است و امسال کتابهای جریانساز و پرفروش بسیاری را عرضه کردیم بهطوری که هم در عنوان کتابها رشد چشمگیری داشتیم و هم به لحاظ فروش آثار کارنامه قابل قبولی از خود به جا گذاشتیم و کتابهای متعددی را به مخاطبان عرضه کردیم که با استقبال مواجه و در طول سال چندین بار تجدید چاپ شدند. وی در ادامه تصریح کرد: بنده به عنوان مدیر نشر کتابستان از وضعیت انتشارات درسال 98 کاملا راضی هستم زیرا با وجود تمام مشکلات موجود توانستیم انتشارات موفقی باشیم.
حقی درباره پیشبینیاش از وضعیت نشر در سال 99 گفت: به نظرم سال آینده، سال سخت و نفسگیری برای ناشران خواهد بود زیرا با یک شوک عجیبی با عنوان «کرونا» در ماه پایانی سال 98 مواجه شدیم که احتمالا 3-2 ماه ابتدای سال آینده ادامه خواهد یافت. وی افزود: در خوشبینانهترین حالت 350 میلیارد تومان و در بدبینانهترین حالت 500 میلیارد تومان گردش مالی حوزه نشر در بازه زمانی اسفند 98 و فروردین و اردیبهشتماه سال آینده افت خواهد کرد و این موضوع بار سنگینی است که ناشر از ابتدای سال 99 به دوش خواهد کشید، مگر آنکه وزارت ارشاد در سال آینده با یک برنامهریزی دقیق بتواند ناشران را از این مهلکه نجات دهد. وی ادامه داد: شاید یکی از راهکارهایی که مسؤولان دولتی بتوانند برای احیای ناشران در دوران پساکرونا داشته باشند این موضوع باشد که ضمن برپایی باشکوه نمایشگاه کتاب تهران به برپایی فعال نمایشگاههای استانی هم اهتمام ورزند تا به نوعی بخشی از ضرر مالی فراوان ناشران در این دوران جبران شود.
ارسال به دوستان
درباره چالشهای صنعت نشر در سالی که گذشت
نشر با بیماری زمینهای
محمدمهدی شیخصراف*: با تعدد سختیهای پیشآمده در هفتههای پایانی سال، شاید قدری دشوار باشد که به یاد بیاوریم سال 98 برای ناشران و کتابفروشان با بحران کاغذ شروع شد؛ بحرانی که میراث التهابات ارزی سال 97 بود. سلسله اتفاقاتی که موجب شده بود کاغذ تحریر که مهمترین ماده اولیه تولید کتاب است، در بازار نرخهایی را به خود ببیند که تا چند ماه قبل هیچکس حتی فکرش را هم نمیکرد. در حالی که نرخ ارز تقریبا 3 برابر شده بود، قیمت کاغذ افزایش 6 برابری را تجربه کرد. تبعات این تورم بیسابقه، گران شدن کتاب و فروش کمتر و لاغرتر شدن بدنه نشر بود. ورود دولت و وزارت ارشاد به مسأله و تشکیل کارگروه کاغذ هم نهتنها مشکلی را حل نکرد که با ممنوعیت واردات کاغذ جز از طریق ثبتسفارش دولتی، آن را به گرهای کورتر بدل کرد. در تمام این مدت هیچوقت کاغذ نایاب یا کمیاب نشد اما به معنی وفور نبود. این پیام را داشت که دستیابی به کاغذ مساوی با پرداخت چند برابری قیمت است. دستگاههای نظارتی هم کاری از پیش نبردند و نهتنها پیگیری مسأله احتکار کاغذ به جایی نرسید که حتی بسیاری از پروندههای تشکیل شده در قوهقضائیه نیز هنوز که هنوز است به مرحله صدور حکم نرسیدهاند. تنها یکی از این پروندهها مربوط به شرکتی بینامونشان در همسایگی بانک مرکزی بود که چندده میلیون یورو ارز دولتی برای واردات کاغذ دریافت کرد و هنوز هم نه از مدیران شرکت و نه سرنوشت پولها هیچ اثری در دست نیست!
وزارت ارشاد با کارگروه کاغذ تنها راهی که توانست پیش پای ناشران بگذارد نسخه تاریخ مصرف گذشته سهمیهبندی کاغذ با نرخ دولتی بود که تقریبا 2 دهه از منسوخ شدن آن میگذشت. در این میان باز هم همان مشکلات قبلی رخ نمود. انحصار دولتی موجب شکلگیری رانت شد و کم نبودند حوالههای کاغذ که به جای تبدیل شدن به کتاب مستقیما سر از بازار آزاد در میآوردند. مسأله کاغذ به تنهایی کافی بود تا خطر ورشکستکی در تمام سال 98 ناشران را تهدید کند. کم نبودند کتابفروشیهایی که تعطیل شدند و ناشرانی که از فعالیت آنها تنها یک اسم بر روی تابلو و یک مجوز نشر و یک دفتر کار باقی ماند. با این اوصاف تنها نمایشگاه کتاب تهران در اردیبهشتماه بود که رمقی در رگهای نشر را جریان داد.
مسأله کتابهای قاچاق هم یکی دیگر از پروندههای مهم سال 98 بود که به کشف انبارهای بزرگ کتابهایی منجر شد که بدون اطلاع ناشران و رعایت حقوق آنها کپی و چاپ میشدند و در بازار به فروش میرسیدند. در میانههای سال ابلاغ قوانین جدید مالیاتی موجب شد ناشران بار دیگر زیر سایه یک خطر اقتصادی دیگر قرار بگیرند. معافیت مالیاتی ناشران قرار بود لغو شود و این صنف مظلوم را در زمره مالیاتدهندگان قرار دهد. هر چند از این موضوع با عنوان کلی مالیات اهالی فرهنگ یاد میشد و از کتابفروش تا بازیگر سینما را شامل میشد و جنجالهای رسانهای زیادی داشت اما بالاخره معافیت مالیاتی برجای خود باقی ماند تا اهالی کتاب و نشر نیز نفس راحتی بکشند.
در این روزها که ویروس کرونا همه مشاغل کشور را با مشکل مواجه کرده است، بدترین خبر برای اهالی نشر به تعویق افتادن نمایشگاه کتاب تهران بود؛ اتفاقی که به ناچار افتاد و سرنوشت آن هم هنوز معلوم نیست. اندک امید ناشران برای روی پا ایستادن هم به سرنوشت نمایشگاه بسته شده است. در این روزهای قرنطینه و خانهنشینی، بسیاری از افراد به یکدیگر محصولات فرهنگی مختلفی پیشنهاد میدهند و کتاب هم سهمی در این میان دارد. ناشران و کتابفروشیها با کاهش هزینه ارسال و تمرکز بر فروش تلفنی و آنلاین کتاب سعی میکنند به نیاز مشتریان کتاب پاسخ دهند و امید را در خود زنده نگه دارند.
اما نقشی که حاکمیت در چنین مواردی دارد همچنان پا برجاست. سازوکارهای حمایتی و جبران خسارت در چنین مواردی باید برای ناشران و کتابفروشان هم فعال شود. این سازوکارها آنقدر متنوع هستند که باید در مجال دیگری به آن پرداخت. نقطه پایان بحران کرونا هنوز معلوم نیست اما مشخص است سال 99 هم به مانند سالی که گذشت میراثدار یک بحران بزرگ اقتصادی خواهد بود. با این اوصاف اگر وزارت ارشاد هم بخواهد به مانند بقیه بخشهای دولت دست روی دست بگذارد و تنها نظارهگر باشد نتیجه از چیزی که تصور میکنیم وحشتناکتر خواهد بود. متخصصان میگویند ویروس کرونا برای بیمارانی که مشکل زمینهای یا بیماری دیگری داشته باشند خطر جدی مرگ دارد؛ در کنار بیتدبیریها، بیماریهای زمینهای صنعت کتاب و نشر کشور آنقدر زیاد هستند که زحمت کمی برای کرونا باقی گذاشتهاند.
*مدیر روابط عمومی مجمع ناشران انقلاب اسلامی
ارسال به دوستان
|
|
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
آدرس مطلب:
|