منابع اطلاعاتی آمریکایی مدعی تحرکات موشکی کره‌شمالی و استقرار قطار ویژه رهبر این کشور در ایستگاه راه‌آهن نزدیک محل اقامت وی شدند. به نوشته برخی منابع آمریکایی، یک قطار متعلق به «کیم جونگ اون» رهبر کره‌شمالی در ایستگاه راه‌آهن نزدیک «ونسان» محل اقامت وی مستقر شده است. 

* سازمان جهانی بهداشت مسأله کرونا را به عنوان یک بیماری فراگیر جهانی معرفی کرده است. وقوع این بحران سبب شد نوع جدیدی از رفتار کشورها را در قالب ساختار سیاسی مربوط به خودشان شاهد باشیم. در بین همه کشورهای دنیا، ایالات متحده آمریکا از جمله کشورهایی است که شیوع کرونا در آن شواهد جدیدی از ضعف در مدیریت بحران و عملکرد ساختار سیاسی را نشان داد. در این چارچوب اولین و مهم‌ترین سؤالی که به ذهن مخاطب می‌رسد این است: چرا کشوری در حد و اندازه ایالات متحده که داعیه مدیریت جهان را دارد نتوانسته در برابر این بحران نمره قبولی کسب کند؟ 

به عنوان نکته اول باید گفت که ایالات متحده به رغم ثروت فراوانی که دارد کشور بدهکاری هم هست. واقعیت درباره ثروت ایالات متحده این است که این کشور بالغ بر 25 تریلیون دلار بدهی خارجی دارد و سالانه حدود یک تریلیون دلار هم صرف مخارج نظامی می‌کند اما ساختار سیاسی آن نتوانسته اعتبار قابل قبولی برای بخش درمان قائل شود. دولت آمریکا قطعا در برابر این دست بحران‌ها مشکل دارد و این مشکلات تماماً مربوط به ترامپ نیست. این مشکلات سال‌هاست وجود دارد و انباشته شده است. پس هم مشکل مالی هست و هم مشکل تخصیص اعتبارات وجود دارد. آمریکا مشکل کسری بودجه جدی دارد و این موضوع هر سال در گزارش بودجه خود را بروز می‌دهد. نکته بعدی معطوف به مواجهه ساختار سیاسی با مسائلی از این دست است که در کرونا به شکل ناگواری خود را نشان داد.  فقدان زیرساخت‌های بهداشتی، نبود بیمه همگانی و نداشتن قانون مرخصی استعلاجی در این کشور که منجر به مزمن شدن بیماری می‌شود از مشکلات ساختاری در آمریکاست که تحت آموزه‌های داروینیسم اجتماعی بروز پیدا کرده است. این آموزه که از نظرات داروین نشأت‌گرفته بر «تنازع بقای قدرتمندتر» تاکید دارد. یعنی در شرایطی که بحران به‌وجود بیاید جوامع یا افرادی که نمی‌توانند در برابر مشکلات ایستادگی کنند محکوم به فنا هستند. به عبارت دیگر، دغدغه‌ای برای نجات انسان‌ها در این نگرش وجود ندارد. دولت در این سازوکار خیلی روی مسائل خدمات اجتماعی تمرکز ندارد. از این رو است که می‌بینیم قشر زیادی از مردم آمریکا با مشکل بیمه مواجهند. همین امر هم سبب شده نهادهای اقتصادی و بنگاه‌ها در این کشور به شکل بی‌رحمانه‌ای با کارکنان‌شان رفتار کنند. نمونه‌ای از این رفتارها که اخیرا رسانه‌ای شد نحوه مواجهه مک‌دونالد با کارکنان و مدیرانش بود که با مرخصی استعلاجی آنها مخالفت کرد.

 

* همانطور که مستحضرید موضوع اقتصاد در آمریکا به عنوان اولویت اول همواره مطرح بوده است. کرونا چه تأثیری بر اقتصاد آمریکا گذاشته و اقتصاد این کشور در دوره پساکرونا در چه وضعیتی خواهد بود؟ 

بعضی گزارش‌ها از بروز بحران اقتصادی چشمگیر در این کشور پس از کرونا خبر می‌دهد. خب! این خیلی هم دور از واقعیت نیست، چرا که تاکنون مطابق آمارها کرونا احتمال بیکاری 30 درصدی را در بین شهروندان آمریکایی رقم زده است. مسائلی مثل بسیج عمومی برای حمایت از هموطنان هم آنطور که در کشور ما رقم می‌خورد در جامعه آمریکا رخ نمی‌دهد و این یعنی علاوه بر مسأله بیکاری، معضلات مربوط به مشکلات تغذیه، مسائل بهداشتی و تامین مسکن در آمریکا نمود بیشتری خواهد یافت.  اما درباره اقتصاد پساکرونا در آمریکا باید به این مسأله دقت کرد که تاکنون روند تولید محصول در کمپانی‌های آمریکایی بر اساس «سوپلای چین» طرح‌ریزی می‌شد. این سیستم  به دنبال استفاده از کارگر ارزان و محصول اولیه ارزان بود، از این رو هر کدام از قطعات را در یکی از نقاط جهان که هزینه پایین‌تری برای شرکت داشت تولید می‌کردند. این گسستگی و گستردگی تا شرق آسیا نیز کشیده شده و کارخانه‌هایی از بنگلادش تا چین و هنگ‌کنگ و فیلیپین در این سیستم فعالیت می‌کردند. مسأله این نیست که ایالات متحده فناوری ندارد، بلکه موضوع زنجیره تولید ارزان و زنجیره عرضه‌ای است که ساخته‌اند و  اگرچه در شرایط عادی سود می‌دهد اما در شرایط بحرانی پاسخگو نیست.

 

* درست است که مشکلات آمریکا ساختاری است و صرفاً مربوط به دوره ترامپ نیست اما به هر حال این بحران بر انتخابات نوامبر 2020 اثرگذار خواهد بود. عملکرد ترامپ در بحران کرونا را چطور ارزیابی می‌کنید و تاثیر آن بر روندهای آتی سیاست در آمریکا بویژه انتخابات چیست؟

ترامپ از آغاز بحران کرونا ضد و نقیض عمل کرده است. ابتدا آن را جدی نگرفت و بعدا با حضور در کنفرانس‌های متعدد خبری سعی کرد نشان دهد دولت به دنبال حل مشکلات است. خب! در این زمینه کمک 1200 دلاری هم داشت که چندان موثر نیست. هر چند دولت اقداماتی از این دست را در دستور کار قرار داده است اما برآیند افکار عمومی درباره عملکرد کلی دولت مثبت ارزیابی نمی‌شود. به هر حال کرونا نشان داد ترامپ همچنان از استراتژی فرافکنی برای سرپوش گذاشتن بر ناکامی‌هایش در سیاست استفاده می‌کند. دعوای آمریکا با چین بر سر منشأ کرونا یا مسأله قطع کمک آمریکا به سازمان جهانی بهداشت همگی نشان‌دهنده در پیش گرفتن این روش از سوی ترامپ است. در رابطه با تاثیر کرونا بر انتخابات هم باید گفت که طبیعتا موثر خواهد بود. اینکه کرونا تا چه حد می‌تواند بر سرنوشت ترامپ و به خطر افتادن ادامه ریاست‌جمهوری او اثر بگذارد موضوعی قابل تامل و چند بعدی است. باید این مورد را مدنظر قرار داد که بحران‌ها در آمریکا همیشه دستمایه رقابت‌ها شده است اما اینکه آیا ترامپ می‌تواند از آن جان سالم به در ببرد بستگی به پارامترهای متعددی دارد. در حال حاضر ترامپ سعی دارد با اخلال در کار فرمانداران دموکرات بعضی ایالت‌ها توپ سوءمدیریت و مشکلات اقتصادی را در زمین حزب رقیب و رسانه‌های آنها بیندازد. نکته مهم این است که نباید اشتباهی که 3 سال پیش همه دچار شدند و براساس نظرسنجی‌های افکار عمومی برنده انتخابات را از پیش خانم کلینتون می‌دانستند، تکرار شود. پس اینکه در نظرسنجی‌ها بعضا آمار ترامپ از رقبا کمتر یا بیشتر است، نمی‌تواند نتیجه نهایی تحلیل‌ها باشد. خانم کلینتون در انتخابات گذشته 3 میلیون رای بیشتر از ترامپ داشت اما آرای الکترال، ترامپ را رئیس‌جمهور کرد. همین الان هم  ترامپ در ایالت‌های خاکستری اوضاع بهتری دارد و عقب‌افتادگی 8 درصدی او نسبت به جو بایدن در نظرسنجی‌های عمومی نمی‌تواند معیار شکست یا پیروزی هر یک از طرفین باشد. آنچه در واقعیت رخ داده این است که بحران کرونا تا حدی هم به نفع ترامپ است، چون نگاه‌ها به دولت فدرال دوخته شده و هم به ضرر او است، چرا که مشکلات اقتصادی و مسأله ضعف مدیریت دولت را تشدید کرده است. در طرف مقابل یعنی در جبهه دموکرات هم همین‌طور است. تداوم کرونا اگرچه امکان تشدید نارضایتی نسبت به دولت فدرال را افزایش می‌دهد اما چنانچه کرونا تا نوامبر 2020 کنترل نشود و شرایط به حالت با ثبات نرسد، سبد رای دموکرات‌ها کاهش پیدا خواهد کرد. از آنجا که در آمریکا سالمندان مشارکت بیشتری در انتخابات دارند و آسیب‌پذیری بیشتر از کرونا نیز دارند، احتمال مشارکت پای صندوق‌ها پایین می‌آید. بحث‌های فعلی هم که پیرامون موضوع برگزاری انتخابات به شکل الکترونیکی مطرح می‌شود در همین راستاست. دموکرات‌ها به دنبال برگزاری الکترونیکی انتخابات هستند و دولت چندان تمایلی به اجرای آن ندارد. 

 

* یکی از موضوعاتی که در این مدت در اندیشکده‌ها و محافل دانشگاهی مطرح شده است مسأله بحران لیبرال- دموکراسی است. کشورهای دارای نظام لیبرال- دموکراسی در این بحران ضعیف‌تر از حد انتظار و تبلیغاتی که در رابطه با این نظام سیاسی مطرح می‌شد عمل کردند. نظر شما در این‌باره چیست؟ 

به نظر من نباید نگاه مطلقا سیاه یا سفید به عملکرد لیبرال- دموکراسی در مواجهه با بحران داشت. موضوع اصلی در مواجهه با بحران‌ها حکمرانی خوب و بد است. بعضی از کشورها که خوب عمل کردند دارای نظام لیبرال- دموکراسی بودند، بعضی هم نبودند. اما کرونا نشان داد این فرضیه که توسعه کشورها براساس آموزه‌های لیبرال- دموکراسی باید اول در حیطه توسعه سیاسی رقم بخورد تا کشور به توسعه اقتصادی برسد، باطل است؛ موضوعی که در دهه‌های 70 و 80 در کشور ما نیز از سوی برخی مسؤولان مطرح می‌شد. الان ما شاهد این هستیم در کشوری مثل سنگاپور که نظام سیاسی لیبرال- دموکراسی ندارد یا خود چین مقابله با کرونا بهتر و عملکرد دولت قابل قبول بوده است. در کره‌جنوبی هم که در ادبیات روابط بین‌الملل سیستم غربی دارد و البته در مدیریت کرونا خوب عمل کرده، نظام لیبرال- دموکراسی به شکل و معنای غربی آن حاکم نیست. از این رو نمی‌توان گفت همه کشورهایی که نظام لیبرال- دموکراسی داشتند شکست خوردند اما از آنجا که ایالات متحده آمریکا خود را مهد لیبرال- دموکراسی مطرح می‌کند و عملکرد کلی دولت در این سال‌ها زیر سوال رفته، می‌توان گفت آموزه‌ها و آرمان‌های لیبرال- دموکراسی با خدشه جدی مواجه شده است. در همین ایالات متحده ما شاهد دعوا بین ایالت‌ها بر سر دزدی ماسک هستیم. این یعنی نظام سیاسی آنها در مدیریت بحران ارزش‌های اولیه خود را زیر پا گذاشته است. هفته قبل بود که اندیشکده شورای آتلانتیک که یک اندیشکده وابسته به دموکرات‌هاست گزارشی از جهان 2025 ارائه کرد که در آن به وضعیت نظام بین‌الملل در 3 سال آینده اشاره داشت. در بخشی از این گزارش به موضوع ارتقای جایگاه معنویت در نظام‌های سیاسی اشاره شده است. این یعنی نهادهای سکولار هم در اندیشه و عملکرد آتی خود دچار تغییر نگرش و بازبینی در ارزش‌ها و روش‌ها خواهند شد. 

 

***

محورهای مهم گفت‌وگو

روزنامه‌نگار*

گروه بین‌الملل: تعداد مبتلایان به کرونا در دنیا دیروز با عدد 2,934,638 در مرز ورود به 3 میلیون نفر قرار گرفت. آمار تلفات این بیماری در دنیا هم دیروز مرز 200 هزار را رد کرد و به 203,683 نفر رسید. آمار بهبودیافتگان از این بیماری هم به 840,759 نفر رسید. تعداد کیس‌های فعال کرونا تا عصر دیروز 1,832,374 نفر گزارش شد که حدود 3 درصد از این آمار یعنی 57,822 نفر در مرحله خطرناک این بیماری هستند.  اگرچه کشورهای مختلف دنیا در حال برنامه‌ریزی برای بازگشایی مجدد کسب‌و‌کارها هستند اما نمودار کلی مبتلایان به کرونا در همه دنیا همچنان صعودی و خطرناک است. آمریکا با 960,896 نفر همچنان درگیرترین کشور در حوزه کرونا محسوب می‌شود. آمار تلفات این کشور دیروز به 54,265 رسید. 

کشورهای اروپایی اسپانیا، ایتالیا، فرانسه، آلمان و انگلیس هم رتبه‌های دوم تا ششم جدول درگیرترین کشورهای دنیا با کرونا را در اختیار دارند. به واسطه آنکه آمریکا درگیرترین کشور دنیا با کروناست، اخبار مرتبط با کرونا در این کشور بیش از دیگران مورد توجه رسانه‌هاست. گاف‌های پزشکی دونالد ترامپ که آخرین نمونه آن توصیه به تحقیقات درباره تاثیر تزریق یا خوردن موادضدعفونی‌کننده بود، سبب شد رئیس‌جمهور آمریکا به توصیه مشاورانش، کنفرانس‌های روزانه خود را تا بهتر شدن اوضاع کرونا در کشورش لغو کند. 

این کنفرانس خبری طی تقریبا 2 ماه هر روز برگزار می‌شد و ترامپ درباره اقدامات دولت خود برای مقابله با شیوع ویروس کرونا صحبت می‌کرد. ترامپ در پیام توئیتری خود نوشت: وقتی رسانه‌ها هیچ چیزی جز سوالات خصمانه نمی‌پرسند، هدف از داشتن کنفرانس خبری در کاخ سفید چه چیزی می‌تواند باشد. آنها آمارها را ثبت می‌کنند اما مردم آمریکا هیچ چیزی جز اخبار جعلی دریافت نمی‌کنند. آنها ارزش زمان و تلاشی را که انجام می‌شود ندارند. 

 

* مرکل: خسارت‌های اقتصادی بسیار بالاست

از سویی کرونا همچنان تیتر اول بسیاری از رسانه‌های اروپایی است و نگرانی‌ها و چالش‌های زیادی را برای شهروندان و مقامات این اتحادیه ایجاد کرده است. آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان در سخنانی خواستار افزایش سهم کشور خود در بودجه اتحادیه اروپایی برای مقابله با بحران کرونا شده و گفت: به‌دلیل بحران کرونا سهم آلمان در بودجه آینده اتحادیه اروپایی بالاتر از سهم فعلی خواهد بود. صدراعظم آلمان همچنین تأکید کرد بسته کمک توافق‌شده در نشست اخیر اتحادیه اروپایی باید تا اول ژوئن واقعا به مرحله اجرا درآید. مرکل در عین حال این بسته کمک را کافی ندانسته و گفت: ما بعد از پایان این بحران به یک بسته محرک اقتصادی نیاز داریم، چرا که خسارت‌های اقتصادی بسیار بالا خواهد بود. 

 

* افزایش خشونت‌های داخلی در انگلیس

پلیس انگلیس از افزایش خشونت‌های داخلی در عرض 6 هفته اخیر و در دوران بحران کرونا خبر داده است. بر این اساس هر روز حدود 100 مورد بازداشت در این زمینه رخ می‌دهد.

احداث دیوار الکترونیکی در مرز مصر با غزه

پایگاه خبری العربی‌الجدید از شروع به کار نیروهای مهندسی ارتش مصر برای ساخت دیوار الکترونیکی پیشرفته در مرز سینا با نوار غزه خبر داد. منابع بومی مصر به العربی الجدید گفتند برخلاف دیوار بتنی که ارتش مصر بیش از 2 ماه قبل ساخت آن را آغاز کرد، نیروهای مهندسی ارتش مصر ساخت یک دیوار الکترونیکی دیگر را در فاصله چند متری از دیوار بتنی آغاز کردند. این منابع اعلام کردند بر اساس اطلاعات دریافت‌شده این دیوار مجهز به سنسورهای الکترونیکی و دوربین‌های حرارتی است که مانع دسترسی هر کسی به مرز فلسطین و مصر در 14 کیلومتری گذرگاه کرم ابو سالم تا ساحل دریای مدیترانه می‌شود. 

***

کنایه کرونایی لاوروف به اروپا

وزیر خارجه روسیه تاکید کرد هیچ کشوری نمی‌تواند به تنهایی قواعد بازی را به جامعه جهانی دیکته کند. سرگئی لاوروف گفت: کشورهایی که سعی در تعیین یکجانبه قواعد بازی در عرصه روابط بین‌الملل دارند، سرانجام این فرصت را از دست می‌دهند، چنین برخوردی در جهان امروز شکست خورده است، برای اینکه آنها با مخالفت شرکت‌کنندگان مستقل در عرصه جهانی روبه‌رو خواهند شد. وی افزود: اگر بگوییم روسیه می‌خواهد اجازه ندهد کسی به تنهایی قواعد بازی را تدوین کند، باید گفت، بله! دقیقا چنین خط مشی دنبال می‌شود و به عقیده من این برخورد یکی از ارزیابی‌های مثبت از سیاست خارجی مستقل کشور ما است. وزیر خارجه روسیه افزود: ما از منابع مختلف مطلع شده‌ایم تعدادی از کشورهای عضو اتحادیه اروپایی و ناتو، برای استفاده از تجربه ایتالیا و تماس با ما برای استفاده از انواع کمک‌های روسیه که واقعا مزایای زیادی دارد، با مشکل مواجهند، برای اینکه رفقای ارشدشان اجازه چنین کاری را به آنها نمی‌دهند. 

***

هشدار درباره کودتا در سودان

رئیس شورای حاکمیتی سودان اعلام کرد چندین گروه سیاسی برای کودتا برنامه‌ریزی می‌کنند. عبدالفتاح البرهان خاطرنشان کرد: طرف‌هایی وجود دارند که به دنبال ایجاد آشوب و فتنه میان نیروهای انقلابی و نیروهای مسلح هستند. 

***

نماینده آمریکا: طالبان با دولت افغانستان وارد مذاکره شود

نماینده دائم آمریکا در سازمان ناتو از طالبان خواست با تیم فراگیری که از دولت افغانستان نمایندگی می‌کند، وارد مذاکره شود. کی بلی هاچسون، نماینده دائم آمریکا در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در بیانیه‌ای گفت سطح خشونت‌ها در افغانستان به طور غیرقابل قبولی بالاست. وی با اشاره به موج تازه حملات طالبان به نیروهای امنیتی افغان نیز اظهار داشت حملات مکرر طالبان کمکی به ایجاد شرایط جهت برقراری صلح پایدار در افغانستان نمی‌کند. هاچسون افزود: آمریکا و متحدان ما از طالبان می‌خواهند خشونت‌ها را کاهش دهد و با تیم فراگیری که از جمهوری اسلامی افغانستان نمایندگی می‌کند وارد مذاکره شوند. 

***

اقدام جالب نماینده پارلمان انگلیس در ماه رمضان

عضو پارلمان انگلیس اعلام‌ کرد هفته اول ماه رمضان را روزه خواهد گرفت تا درک بهتری از این ماه و روزه‌داری مسلمانان پیدا کند. پل بریستو، نماینده حزب محافظه‌کار پارلمان انگلیس در ویدئویی که در توئیتر برای اعلام تصمیم خود به روزه‌داری منتشر کرد، گفت: تصمیم گرفته‌ام در نخستین هفته ماه رمضان من هم روزه بگیرم. من مسلمان نیستم اما حس می‌کنم مهم است در این تجربه با حدود ۲۰ هزار مسلمان که در شهر من، پیتربورو زندگی می‌کنند، شریک شوم. 

***

درگیری یک‌پنجم تمام کشتی‌های کروز جهان با کرونا

تحقیقات روزنامه میامی هرالد نشان می‌دهد یک‌پنجم تمام کشتی‌های کروز اقیانوس‌پیما در جهان با ویروس کرونا دست‌ و پنجه نرم می‌کنند و دست‌کم ۲۵۹۲ خدمه و مسافر مبتلا شده و دست‌کم ۶۵ نفر جان‌شان را از دست داده‌اند. این آمار شوکه‌کننده جدید فاش می‌کند، موارد ویروس کرونا می‌تواند به طور مستقیم با دست‌کم ۵۴ کشتی کروز مرتبط باشد، چرا که آنها حین شیوع کرونا در خشکی همچنان به سفرشان در آب‌ها ادامه داده‌اند. تمام 4 خط کروز بزرگ جهان گرفتار این شیوع مرگبار شده‌اند و تعدادی از خطوط کوچک‌تر هم با این مشکل مواجهند. دست‌کم ۹۲۲ مورد از مبتلایان و ۱۱ مورد از فوتی‌ها خدمه این کشتی‌ها بودند. 

***

موساد به دنبال تجهیزات پزشکی

شبکه ۱۲ رژیم اشغالگر قدس گزارش کرد موساد تجهیزات بیشتری برای مقابله با کرونا برای این رژیم تامین کرده است. این محموله تازه شامل دستگاه تنفس مصنوعی، داروهای HIV و کیت‌های آزمایش PCR است که انجام ۱۰۰۰ آزمایش بیشتر در روز را میسر می‌کند. طبق اعلام وزارت بهداشت رژیم کودک‌کش اسرائیل، موساد هم‌اکنون در حال کار روی ساخت ۴۷ داروی متفاوت است که اسرائیل با کمبود آن روبه‌رو است. این وزارتخانه پیش‌تر گزارش کرد موساد مسؤول تحویل ۱۰ میلیون ماسک و شمار قابل توجهی دستگاه تنفس مصنوعی بوده است. 

***

روسیه ۴۰ تن دارو به ونزوئلا می‌فرستد

سرگئی باغداساروف، سفیر روسیه در کاراکاس گفت: بزودی و در روزهای نزدیک به «روز پیروزی» مقادیر معتنابهی دارو، بیش از ۴۰ تن داروی ضروری برای مقابله با ویروس کرونا برای بخش بزرگی از مردم ونزوئلا ارسال خواهد شد. این داروها با هماهنگی دولت کاراکاس و براساس نیازهای اساسی مردم ارسال می‌شود. وی گفت ویدئو‌کنفرانسی میان وزیران بهداشت 2 کشور در ۲۴ آوریل برگزار شده است.