یک رسانه ترکیه‌ای درباره لژیونر والیبال ایران نوشت: سیدمحمد موسوی بمب جدید باشگاه فنرباغچه خواهد بود. رسانه والیبالی ترکیه نوشت: سیدمحمد موسوی بمب جدید تیم فنرباغچه خواهد بود. این رسانه ادامه داد: موسوی یکی از برترین دفاع‌های جهان است که با فنرباغچه به توافق رسیده است. لژیونر والیبال ایران که سال گذشته در لیگ ایتالیا و در تیم پیاچنزا توپ می‌زد، امسال قصد دارد در لیگ ترکیه حضور داشته باشد. البته این ملی‌پوش والیبال اکنون پیشنهادهای دیگری هم دارد. 

بعد از دیدار مسؤولان فدراسیون و تیم ‌ملی فوتبال با رئیس سازمان برنامه و بودجه، هر یک از طرفین این دیدار ادعاهایی را مطرح می‌کنند که میلیاردها تومان اختلاف دارد!

فدراسیون فوتبال در مسیر آماده‌سازی تیم‌های ملی فوتبال و فوتسال برای حضور در مسابقات سرنوشت‌ساز خود در انتخابی جام جهانی، به دنبال منابعی برای تامین هزینه‌های ۲ تیم است. 

مهم‌ترین اقدام این فدراسیون، دیدار با محمدباقر نوبخت، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه بود که در آخرین دیدار، قول‌هایی برای مساعدت این سازمان به تیم‌های ملی داده شد. 

 

* مساله عجیب در این ماجرا، برداشت متناقض و متفاوت

۲ طرف نسبت به نتیجه این دیدار است که هر روز، پررنگ‌تر می‌شود و هیچ یک هم از موضع خود کوتاه نمی‌آیند؛ فدراسیون فوتبال می‌گوید نوبخت قول داده همه هزینه‌ها را تامین می‌کند اما در سازمان برنامه و بودجه چنین خبری نیست و تفاوت این موضوع در ارقامی است که در آینده جا‌به‌جا خواهد شد و بالغ بر چند میلیارد تومان است. 

بسیار عجیب است که بعد از یک دیدار کوتاه، طرفین ادعایی متفاوت از همدیگر دارند و مرتب بر گفته خود تاکید می‌کنند. برای بررسی این ادعا، به واکنش‌های ۲ طرف توجه کنید.

یک - سازمان برنامه و بودجه در خبری با عنوان «کمک به تأمین هزینه‌های مالی ۲ تیم فوتبال و فوتسال» نوشت: «با موافقت دکتر نوبخت مقرر شد برای تامین هزینه‌های تیم‌ ملی فوتبال و تیم‌ ملی فوتسال در بازی‎های مقدماتی جام‌جهانی و جام‌جهانی، سازمان برنامه و بودجه از تمام ظرفیت‎های مالی و قانونی خود استفاده کند، چرا که موفقیت تیم‎های ملی در عرصه‌های جهانی موجب شادمانی ملت بزرگ ایران خواهد شد».

دو - ساعاتی بعد از این اتفاق، فدراسیون فوتبال با برداشتی متفاوت، از «تامین تمام هزینه‌ها» خبر داد: «با موافقت دکتر نوبخت مقرر شد «تمام» هزینه‌های تیم ‌ملی فوتبال در مقدماتی جام‌جهانی و جام‌جهانی فوتسال از سوی سازمان برنامه و بودجه در قالب ردیف بودجه‌ای اختصاصی تأمین شود».

سه - کمتر از ۱۲ ساعت بعد، ادعای فدراسیون فوتبال مبنی بر تامین تمام هزینه‌ها از سوی جعفری‌نژاد، رئیس امور فرهنگ، گردشگری و ورزش سازمان برنامه و بودجه رد شد: «فعلا چنین موردی مطرح نیست و پرداخت هزینه‌ها در چارچوب اعتبارات مصوب قانون بودجه سال ۱۴۰۰ خواهد بود». او یادآور شد: باید کارشناسان این سازمان هزینه‌های اعلامی و اسناد را بابت اردوی کیش، آماده‌سازی، هزینه‌های جانبی و همچنین اعزام به بحرین بررسی کرده و آنگاه مبلغ نهایی مشخص شود که بعد از شفاف شدن تمام اطلاعات، درباره آن اطلاع‌رسانی خواهد شد. 

به گفته این مقام مسؤول، قرار شده امکان تخصیص سهمی که در ذیل اعتبارات وزارت ورزش به فدراسیون فوتبال اختصاص دارد، به نوعی زودتر از موعد پیش‌بینی شده آن فراهم شود. 

چهار - ساعاتی بعد از این واکنش و منتفی شدن تامین تمام هزینه‌های اردوی تیم ملی، محمدباقر نوبخت نیز در پستی اینستاگرامی نوشت: درباره تامین پشتیبانی مالی و لجستیکی جهت پیروزی تیم‌ ملی نیز این اطمینان را به آنان دادم که برای تامین هزینه‌های تیم ‌ملی فوتبال و تیم ‌ملی فوتسال، سازمان برنامه و بودجه از همه ظرفیت‌های قانونی استفاده می‌کند».

پنج - در حالی که این سازمان همه کمک‌های مالی خود را منوط به رعایت مسائل قانونی کرده، باز هم فدراسیون فوتبال با برداشتی متفاوت از پست اخیر نوبخت، در فاصله چند ساعت بعد، ادعای «تامین تمام هزینه‌ها» را تکرار کرد!

این فدراسیون نوشت: اخیرا دکتر نوبخت و هیات همراه از کمپ تیم‌های ملی بازدید و با رئیس فدراسیون فوتبال و اعضای کادر فنی دیدار کردند. در این نشست صمیمانه مقرر شد تمام هزینه‌های تیم ‌ملی فوتبال در مقدماتی جام‌جهانی و جام‌جهانی فوتسال از سوی سازمان برنامه و بودجه در قالب ردیف بودجه‌ای اختصاصی تأمین شود و...».

نکته عجیب ماجرا، ادامه اصرار فدراسیون فوتبال بر تامین تمام هزینه‌ها به صورت عامدانه است تا مطلبی را خلاف آنچه در واقعیت اعلام شده، در اذهان عمومی جا بیندازد. 

این در حالی است که به گفته یک مقام مسؤول در سازمان برنامه و بودجه، اعتبار فدراسیون فوتبال و تمام فدراسیون‌ها در قالب اعتبارات فصل پنجم وزارت ورزش تعریف شده و هیچ کدام ردیف مستقل اعتباری ندارند. بر همین اساس سازمان برنامه و بودجه نمی‌تواند فراتر از اختیارات قانونی خود پولی به فدراسیون فوتبال اعطا کند. 

اگر چه موفقیت تیم ‌ملی در انتخابی جام‌جهانی یک اتفاق مهم برای تمام فوتبال‌دوستان است و هر اقدامی در جهت آماده‌سازی تیم‌ ملی می‌تواند به این موفقیت کمک کند اما مسائل اینچنینی و طرح ادعای نادرست برای دریافت مبالغ فراقانونی، سوالات بسیاری را درباره مدیران جدید فدراسیون فوتبال ایجاد می‌کند.

باشگاه پرسپولیس پیشنهاد اسپانسری خیره‌کننده‌ای از یک شرکت تجاری دریافت کرده است. 

جعفر سمیعی، مدیر عامل باشگاه پرسپولیس پس از استقرار در محل کار خود به بررسی جزئیات قرارداد با کارگزار پرداخت؛ قراردادی که هشتم آبان‌ ۹۸ به امضا رسید و طی آن کارگزار برند موظف به پرداخت ۱۱۰ میلیارد تومان تا پایان اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۰ شد. 

قراردادی که جزئیات فراوانی را به همراه داشت تا سمیعی پس از بررسی تمام جوانب آن خواهان فسخ قرارداد با کارگزار شود. 

با این حال مشاوران حقوقی و اقتصادی سمیعی از او خواستند این کار را انجام نداده و اجازه اتمام قرارداد را با شرکتی که قرار بود از برند باشگاه در راستای تأمین منابع سرخپوشان درآمدزایی کند بدهد. 

کارگزار فعلی برند پرسپولیس تمام بندهای مالی مندرج در قرارداد را عملیاتی کرده است اما به دلیل برخی موارد در الحاقیه قرارداد، هیچ کدام از طرفین علاقه‌ای به تمدید قرارداد ندارند؛ موضوعی که جعفر سمیعی در جلسه با سایر اعضای هیأت‌مدیره مطرح کرد و سیدمجید صدری که ریاست هیأت‌مدیره را نیز بر عهده گرفته است، رایزنی‌های خود را برای انتخاب اسپانسر جدید برای سرخپوشان از ابتدای فصل آینده آغاز کرد. 

همین موضوع باعث مذاکره ۲ شرکت در حوزه آی‌تی و مخابرات با باشگاه پرسپولیس شد تا پیشنهادات قابل توجهی را برای حمایت مالی از باشگاه در ازای تبلیغات خود ارائه کنند. 

باشگاه پرسپولیس که حدود ۳۵ میلیارد تومان از یکی از اپراتورهای تلفن همراه قرض کرده بود، قصد دارد بزودی قرارداد خود با این مجموعه را نهایی کند تا سرخپوشان مبلغی به مراتب بیشتر از سال گذشته از سوی اسپانسرهای خود دریافت کنند. 

قراردادی که در حال نهایی شدن است و باشگاه پرسپولیس در سکوت خبری آن را پیش می‌برد تا گران قیمت‌ترین قرارداد مالی تاریخ خود را در زمینه جذب اسپانسر به امضا برساند. 

سهراب و کیانوش منتظر پاسخ سرنوشت‌ساز

نایب‌رئیس فدراسیون وزنه‌برداری گفت: بر اساس چراغ سبزی که از دبیرکل فدراسیون جهانی گرفتیم، درخواستی درباره رستمی و مرادی داشتیم و نامه رسمی خود را نیز ارسال کرده‌ایم. داوود باقری در گفت‌وگو با ایسنا درباره اینکه چقدر احتمال دارد فدراسیون جهانی وزنه‌برداری امتیاز مسابقات گزینشی المپیک سوییس را برای کیانوش رستمی لحاظ کند، بیان کرد: در مسابقات قهرمانی آسیا جلسه‌ای نیمه‌رسمی با دبیرکل فدراسیون جهانی داشتیم و در این جلسه رئیس فدراسیون ایران از دبیرکل فدراسیون جهانی درخواستی داشت که این درخواست به یک نامه رسمی تبدیل شد. ما در یک ایمیل رسمی از محمدحسن جلود درخواست کردیم امتیاز مسابقات سوییس برای رستمی لحاظ شود و همچنین امتیاز مسابقات کلمبیا را نیز به جای مسابقات سوییس برای مرادی لحاظ کنند. دبیرکل فدراسیون جهانی نیز به ما گفت اگر این نامه را ارسال کنید ترتیب اثر داده می‌شود و طبق آن چیزی که جلود گفت جای امیدواری هست. او ادامه داد: البته اینکه در بررسی‌های بعدی در فدراسیون جهانی چه اتفاقی بیفتد و چه تصمیمی گرفته شود، اطلاعی از آن نداریم اما چراغ سبزی از طرف دبیرکل فدراسیون جهانی دریافت کردیم و بر اساس آن نامه را ارسال کردیم. ما نامه را به صورت رسمی به دبیرکل فدراسیون جهانی ارسال کردیم و وی اعلام کرد درخواست ما را به صورت دستور جلسه به کمیته فنی می‌برد و آنجا با نظر مساعد، تصمیم‌گیری می‌کنند. نایب‌رئیس فدراسیون وزنه‌برداری همچنین گفت: البته من فکر می‌کنم فدراسیون جهانی اگر بخواهد پاسخی به نامه ما بدهد، بعد از مسابقات گزینشی المپیک کلمبیا این کار را انجام می‌دهد تا ببیند سهراب مرادی در آن مسابقات چه نتیجه‌ای می‌گیرد. امیدوارم به نامه ما ترتیب اثر داده شود. در این صورت هر دو وزنه‌بردار وارد رنکینگ می‌شوند و آنگاه این ما هستیم که انتخاب می‌کنیم چه کسی به المپیک برود. اما از طرفی این بحث هم وجود دارد که اگر این کار را انجام دهد و رنکینگ تغییر کند، این احتمال هست کشورهای دیگر هم اعتراض کنند و از این لحاظ قول دبیرکل عجیب بود. او درباره وضعیت سهراب مرادی نیز گفت: سهراب مرادی پس از آسیب‌دیدگی جدی‌ای که داشت توانست به صحنه مسابقات بازگردد و در قهرمانی آسیا هم رکوردهای خوبی را ثبت کرد. وزنه ۲۲۰ کیلوگرم را هم داشت راحت می‌زد اما به دلیل اینکه کتفش صدا داد، ریسک نکرد و وزنه را انداخت که به نظرم کار خوبی کرد. 

***

اوباما جایگزین امید ابراهیمی در الاهلی

باشگاه الاهلی قطر برای جایگزین امید ابراهیمی با بازیکن الزمالک مصر به توافق رسید. به گزارش اسپورت، امید ابراهیمی در فصلی که گذشت بازوبند کاپیتانی الاهلی را بر بازو بست و عملکرد خوبی هم از خود به نمایش گذاشت اما با الاهلی برای ادامه همکاری به توافق نرسید و جدایی او از این تیم قطعی شده است. این باشگاه قطری یوسف ابراهیمی ملقب به اوباما را جایگزین ابراهیمی در تیم کرده است. الاهلی در سال‌های اخیر همواره از بازیکنان ایرانی مانند مجتبی جباری، فریدون زندی، محمدرضا خانزاده و امید ابراهیمی در ترکیب اصلی خود استفاده کرده است. طبق اعلام رسانه‌های قطری، الاهلی با حسین کنعانی‌زادگان، مدافع کنونی پرسپولیس هم به توافق نهایی رسیده و قراردادی ۲ ساله بسته، هر چند خود این بازیکن آن را رد کرده است. 

***

چراغ سبز سعودی‌ها برای گذر از مناقشه فوتبالی

همزمان با رویارویی استقلال و تراکتور ایران با الهلال و النصر عربستان، صحبت‌ها درباره مناقشه قدیمی این دو کشور در فوتبال اوج گرفت؛ برخی از بازی در زمین بی‌طرف سخن ‌گفتند و عده‌ای معتقد بودند هنوز تکلیف برگزاری مسابقات این مرحله مشخص نیست و چه بسا مسابقات به صورت متمرکز برگزار شود. با این حال اکنون اخبار امیدوارکننده‌ای درباره آینده روابط ۲ کشور به گوش می‌رسد که احتمالا سایه این اتفاق روی فوتبال هم می‌افتد و بعد از حدود ۶ سال، مناقشه فوتبالی و بازی در زمین بی‌طرف نیز به پایان می‌رسد. بعد از اتفاقات اخیر، رئیس فدراسیون فوتبال عربستان که ۶ سال قبل خواستار بازی تیم‌های این کشور با نمایندگان ایران در زمین بی‌طرف شده بود، اکنون گفتار و رفتار ملایم‌تری از خود نشان داده است. او در تازه‌ترین اظهاراتش می‌گوید: درباره حضور در ایران باید بگویم هر چه کنفدراسیون فوتبال آسیا در این زمینه با توجه به شرایط کرونایی بگوید ما هم با بررسی‌های لازم بهترین تصمیم را برای نمایندگان خود در لیگ قهرمانان آسیا می‌گیریم. اخیرا یک روزنامه سعودی هم اعلام کرده «کنفدراسیون فوتبال آسیا به دنبال پایان بخشیدن به مناقشه این دو کشور و بازی در زمین یکدیگر است». به نظر می‌رسد در صورتی که مذاکرات مقامات سیاسی ۲ کشور در سطح بالا خوب پیش برود، میزبانی تیم‌های ایرانی و عربستانی از همدیگر هم امکان‌پذیر خواهد بود. این مهم حتی می‌تواند گام مثبتی در بهبود روابط ۲ کشور و چراغ سبزی برای گذر از دوران پرتنش اخیر باشد. 

وحید رجبی: طی روز‌های اخیر کشتی ایران با تصمیمات و مواضع دوگانه کادر فنی کشتی آزاد، در آستانه المپیک با حواشی زیادی روبه‌رو شده است. در حالی ‌که طی ماه‌های اخیر اعتراض‌های زیادی به تصمیمات مدیریت فنی کشتی آزاد به دلیل مشخص نبودن چگونگی انتخاب ملی‌پوشان برای حضور در رویدادهای بین‌المللی و در رأس آنها المپیک ۲۰۲۱ توکیو بوده است، این بار نحوه انتخاب کشتی‌گیران برای حضور در جام تختی به عنوان مرحله نخست گزینشی رقابت‌های قهرمانی جهان ۲۰۲۱، حواشی زیادی را برای فدراسیون کشتی به وجود آورده است. انتشار اسامی کشتی‌گیران واجد شرایط برای حضور در جام تختی اعتراض‌های زیادی را به همراه داشت و بسیاری معتقدند عدم اختصاص سهمیه به استان‌های مختلف، اجحاف در حق بسیاری از کشتی‌گیران آزاد و فرنگی‌کار بوده است که در استان‌های خود در حال تمرین هستند. در حالی که به دلیل شیوع کرونا و از سوی دیگر نزول سطح کیفی جام تختی طی سال‌های اخیر، اغلب کشورهای صاحبنام خارجی برای حضور در این رویداد به ایران نمی‌آیند، مشخص نیست چرا کادر فنی تیم‌های ملی زمینه را برای حضور حداکثری کشتی‌گیران در این مسابقات فراهم نکرده و سهمیه‌ای برای استان‌های صاحب کشتی در نظر نگرفته است. اعتراض شدید پرویز هادی،سنگین وزن سابق تیم ‌ملی به نبود نامش در لیست کشتی‌گیران جام تختی و حمله به علیرضا دبیر با هر هدفی حتی جلب توجه در آستانه حضور در انتخابات شورای شهر تبریز و متعاقب آن پاسخ دبیر، این بار نیز حواشی زیادی را برای فدراسیون کشتی در آستانه المپیک به وجود آورده است. با افزایش اعتراضات که حتی موضع‌گیری نمایندگان تبریز در مجلس را نیز به دنبال داشت، ابراهیم مهربان به عنوان نماینده کادر فنی کشتی آزاد گفت: «پرویز هادی در مسابقات انتخابی برای حضور در رقابت‌های جهانی صربستان مقابل امین طاهری و امیرحسین زارع کشتی را واگذار کرده و بعد از آن نیز ما شنیدیم وی برای حضور در شورای شهر تبریز ثبت‌نام کرده و قصد حضور در انتخابات این شورا را دارد». حال اگر بخواهیم عدم دعوت از هادی را بر اساس نتایج تیم ‌ملی بدانیم، باز هم مواضع دوگانه کادر فنی در قبال کشتی‌گیران حاضر در این رقابت‌ها شائبه‌های زیادی را به وجود می‌آورد. 

اگر هم بخواهیم مبنا را بر اساس نتایج انتخابی تیم ‌ملی و شکست پرویز هادی در این رقابت‌ها بدانیم تا جایی که حتی او را شایسته حضور در جام تختی ندانیم، پس چرا محمدحسین محمدیان که در انتخابی مغلوب علی شعبانی شد کماکان گزینه شماره یک کادر فنی تیم‌ ملی است و حتی مدعی اول حضور در المپیک توکیو به حساب می‌آید؟

اگر مبنا نتایج انتخابی تیم‌ ملی قبل از مسابقات صربستان بوده است، چرا امیرحسین زارع که مغلوب امین طاهری شد بر اساس شواهد کماکان شانس اول حضور در المپیک است و امین طاهری به عنوان نفر اول انتخابی باید در هر رویدادی شرکت کند تا شاید مورد توجه کادر فنی قرار گیرد؟ از سوی دیگر یدالله محبی، مجتبی گلیج و برخی دیگر از کشتی‌گیران نیز همانند هادی در انتخابی تیم ‌ملی شکست خوردند اما نام‌شان در لیست کشتی‌گیران واجد شرایط جام تختی است. 

همین مواضع متناقض از سوی مدیریت فنی تیم ‌ملی کشتی آزاد طی ماه‌های اخیر فدراسیون کشتی و شخص علیرضا دبیر را که بارها اعلام کرده در مسائل فنی دخالت نمی‌کند، وارد حواشی و دردسرهای زیادی کرده است. 

بدون شک کشتی ایران در آستانه المپیک به آرامش نیاز دارد اما برخی تصمیمات شخصی از سوی کادر‌های فنی و پاسخگو نبودن آنها به رسانه‌ها، باعث اعتراض‌های زیاد و بر هم خوردن آرامش کشتی ایران شده است. وظیفه مدیر فنی و سرمربی تیم‌ ملی کشتی آزاد این است که همه کشتی‌گیران را به یک چشم نگاه کنند و فرصت برابر به همه داده شود تا حتی انگیزه در آن جوانی که در روستا هم تمرین می‌کند کشته نشود اما رفتارهای سلیقه‌ای باعث شده شور و شوق در بین جوانان جویای نام از بین برود. 

در حالی که ۷۰ روز تا المپیک باقی مانده، هنوز مشخص نیست فرد برتر در اوزان ۷۴، ۹۷ و ۱۲۵ کیلوگرم از دل تورنمنت لهستان بیرون می‌آید یا اینکه اگر فرد مورد نظر کادر فنی نتیجه نگیرد، باز انتخابی درون‌‌اردویی گذاشته خواهد شد؟ یا درباره انتخابی درون‌اردویی وزن ۶۵ کیلوگرم که قرار است بین امیرمحمد یزدانی و مرتضی قیاسی برگزار شود، معلوم نیست یک کشتی خواهد بود یا به صورت ۲ برد از ۳ مبارزه؟ در واقع به نظر می‌رسد اگر فرد مورد نظر کادر فنی برنده شود، تک‌کشتی خواهد بود اما اگر نتیجه در کشتی اول طبق دلخواه سلیقه مدیر و سرمربی نباشد، باز هم کشتی خواهند گذاشت.

فرزانه دانایی: فارغ از اختلافات نظری بویژه در حوزه اندیشه سیاسی در جهان اسلام، ریشه‌های اختلافات تهران ـ ریاض، به جایی رسیده که طی سال‌های گذشته نه‌‌تنها نقطه‌ اشتراکی میان ۲ کشور به وجود نیامده است، بلکه هر گونه فرصت برای توافق، تبدیل به محل نزاع دیگری میان ۲ کشور شده است. اگر تا دوره حکومت عبدالله بن عبدالعزیز، روابط ۲ کشور به صورت کجدار و مریز با آرامش پیش می‌رفت، با ورود «محمد بن‌سلمان» ولیعهد عربستان به کارزار قدرت، جاه‌طلبی و قدرت‌طلبی ولیعهد جوان و خصومتش با ایران، در کنار میل به تعامل و دوستی با رژیم صهیونیستی، دوستی با همسایه ایرانی و مسلمان عربستان را پیچیده کرد. در همین راستا بود که از ۶ سال پیش، محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی و پدرش ملک‌سلمان، سیاست محتاطانه سنتی عربستان را به یک سیاست خارجی تهاجمی برای رویارویی با ایران و نیروهای مقاومت در منطقه تغییر جهت داده‌اند. 

۴ سال پیش، محمد بن‌سلمان در مصاحبه‌ای تلویزیونی در پاسخ به این پرسش که آیا امکان دوستی با ایران برای عربستان وجود دارد یا نه، پاسخ داده بود: «چگونه تعامل کنیم؟»، وی همچنین افزود: «هیچ نقطه مشترکی که برای آن با ایران توافق کنیم وجود ندارد».1 

اما چند روز پیش، ولیعهد جوان سعودی در مصاحبه‌ای تلویزیونی دیگر با لحنی آشتی‌جویانه  بسیاری را متعجب کرد. بن‌سلمان در این مصاحبه تلویزیونی، دیدگاه جدیدی را درباره ایران بیان کرد و گفت کشورش به «برخی رفتارهای منفی» اعتراض دارد اما امیدوار است «یک رابطه خوب و مثبت با ایران ایجاد کند که به نفع همه طرف‌ها باشد». 

ولیعهد سعودی در حال جست‌و‌جو برای پیدا کردن نقاطی برای گفت‌وگو و توافق با ایران است. مقامات عراقی و ایرانی در این باره گفتند ماه گذشته، رئیس اطلاعات عربستان سعودی گفت‌وگوهای مخفیانه‌ای را با یک مقام ارشد امنیتی ایران در بغداد آغاز کرد تا در مورد چندین منطقه منازعه، از جمله جنگ در یمن و شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران در عراق بحث کند. 

بر همین اساس پنجشنبه گذشته نیز سخنگوی وزارت امور خارجه ایران از رویکرد گفت‌وگومحور عربستان استقبال کرد و در بیانیه‌ای گفت: «با دیدگاه‌های سازنده و روش گفت‌وگومحور، این ۲ کشور مهم منطقه و جهان اسلام می‌توانند با پشت سر گذاشتن اختلافات، وارد فصل تازه‌ای از تعامل و همکاری برای نیل به صلح و ثبات و توسعه منطقه‌ای شوند».2 

اما دلیل این تغییر نگرش در رفتارها و نظرات عربستان چیست؟ چندین دلیل برای این تغییر نگرش‌ مطرح می‌شود که یکی از مهم‌ترین موضوعات، تغییر دولت در آمریکا و رویکرد متفاوت دموکرات‌ها به تحولات منطقه و در ارتباط با عربستان است. 

 

* چرا عربستان به سمت ایران چرخید؟

برخی تحلیلگران روابط بین‌الملل بر این عقیده‌اند تغییر کامل در لفظ و لحن سعودی‌ها، ناشی از ناامیدی از برتری پیدا کردن در درگیری‌های نظامی‌اش است؛ عربستان بازنده جنگ در سوریه بود، یمن جنگی پرهزینه با تبعات بین‌المللی و ضدحقوق بشری برای عربستان به حساب می‌آید، معادلات عراق برای سعودی‌ها بسیار پیچیده است و لبنان نیز تاثیرات مبهمی بر تحولات عربستان می‌گذارد. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد عربستان ناچار است از شرکت در چنین جنگ‌های بی‌نتیجه و پرهزینه‌ای دوری کرده و به دنبال توافق با قدرت‌های منطقه‌ای بویژه ایران باشد. 

تحلیلگران بر این باورند یمن می‌تواند مهم‌ترین نقطه و آغاز توافق میان عربستان و ایران باشد. به گزارش العرب، اخیرا عربستان پیشنهادی برای توقف آتش‌بس در یمن داده است؛ بویژه شدت یافتن حملات نیروهای انصارالله یمن به مناطقی از خاک عربستان و همچنین بی‌میلی آمریکایی‌ها در حمایت از عربستان در جنگ یمن، عربستان را وادار به عقب‌نشینی از جنگ یمن کرده است. ایران نیز در یک موضع‌گیری جدید از زبان وزیر امور خارجه خود اعلام کرد کشورش توقف جنگ و بازگشت به مذاکرات برای پایان دادن به جنگی ویرانگر در یمن را تایید می‌کند. 

این صحبت‌ها در جریان دیدار محمدجواد ظریف با محمد عبدالسلام طی سفری که وزیر ایرانی به عمان داشت، بیان شد؛ جایی که پیش‌بینی می‌شود ایستگاه اصلی تلاش‌های صلح در یمن باشد، چرا که عمان در زمینه میانجیگری‌های دشوار و حفظ روابط خوب با عربستان و ایران، به اضافه رابطه قطع نشدنی با نیروهای انصارالله یمن از موقعیت خوبی بهره‌مند است. 

در عین حال، ایران در همان سال‌هایی که محمد بن‌سلمان به دنبال به رخ کشیدن تجهیزات نظامی آمریکایی‌اش در مقابل مردم بی‌دفاع یمن بود، قدرت خود در منطقه را با از بین بردن داعش و کمک به مردم برای مبارزه با تروریست‌ها نشان داد. از بین رفتن داعش در عراق و سوریه و تروریست‌هایی که از طرف حکام کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس به سوریه رفته بودند، نمایی از قدرت نظامی و در عین حال قدرت دیپلماسی عمومی ایران در منطقه را نشان داد که در نهایت ثمره آن در روزهای اخیر توسط رسانه‌ها دیده شد. 

حکام سعودی خسته از شکست‌های خود در یمن، سوریه و عراق، در نهایت برای تامین امنیت خود و تامین امنیت تاسیسات نفتی‌شان رو به سوی ایران و مذاکره با تهران آورده‌اند. آنها که دیگر می‌دانستند خرید انواع و اقسام تجهیزات نظامی از آمریکا نمی‌تواند آنها را از حملات نیروهای مقاومت و مردمی یمن دور نگه دارد، به این نتیجه رسیده‌اند که بهتر است مشکلات خود با تهران را نه در زمین جنگ‌های نیابتی منطقه‌ای، بلکه پشت میز مذاکره حل کنند. تغییر لحن محمد بن‌سلمان از «جنگ را به داخل ایران می‌کشانیم» به «یک رابطه خوب و مثبت با ایران به نفع همه طرف‌هاست»، یک شبه ‌اتفاق نیفتاد و حاصل مسیری است که تهران در نمایش اقتدار ملی خود و کمک به متحدان خود در منطقه نشان داد. 

 

* خروج آمریکا، آغاز دوران نوین دیپلماسی منطقه‌ای؟

با خروج نظامی آمریکا از منطقه، برخی تحلیلگران بر این باور بودند که این خروج به منزله تشدید درگیری‌ها در منطقه خواهد بود اما برخلاف پیش‌بینی‌های بدبینانه ساختار سیاست خارجی آمریکا، با آغاز روند خروج نظامی آمریکا از منطقه، نه‌تنها آشوب و آشفتگی در منطقه سر بر نداشت، بلکه دیپلماسی منطقه‌ای هم فعال شده است. به گزارش سایت خبری امواج، از ماه ژانویه، دست‌کم ۵ نشست میان ایران و کشورهای منطقه برگزار شده که در آنها علاوه بر عربستان، نمایندگانی از امارات، اردن و مصر هم شرکت داشته‌اند. 

به نظر نمی‌رسد در آینده نزدیک بتوان انتظار صلح جامع و کامل میان ایران و عربستان را داشت. درگیری میان ۲ کشور قدمتی دیرینه دارد و حتی اگر درگیری‌های منطقه‌ای حل‌و‌فصل شود، به نظر می‌رسد از منظر تئوری نیز حل‌و‌فصل تقابل میان ایران و عربستان آسان نخواهد بود. پس آنچه به عنوان خوشبینانه‌ترین سناریوی احتمالی انتظار می‌رود، آشتی و زیستی مسالمت‌آمیز در کنار یکدیگر است؛ توافقی صلح‌آمیز که روابط 2 کشور را در نبردهای نیابتی به یک صلح ملایم تبدیل کرده و امکان همکاری در آینده را فراهم می‌کند، شرایطی که تمام کشورهای منطقه می‌توانند از آن منتفع شوند. 

 

* مذاکرات تهران- ریاض نشانه‌ای از افول آمریکا؟

با این حال هر اتفاقی که در روابط ایران و عربستان بیفتد، آمریکا در این میان سهمی از نتایج مذاکرات نخواهد داشت. نشریه «اسلیت»3 در گزارشی در این باره خاطرنشان کرده است گفت‌و‌گوهای دیپلماتیک تهران- ریاض نشان داده است لازم نیست برای حل شدن هر گره‌ای در منطقه خاورمیانه، آمریکا وارد شود! 

تحلیلگر این نشریه در ادامه آورده است: گفت‌وگوهای محرمانه تهران و ریاض از ماه ژانویه سال جاری میلادی آغاز شده و حتی در یک جلسه از این مذاکرات نیز آمریکا حضور نداشته است. این عدم حضور به باور برخی تحلیلگران نشان‌دهنده افول قدرت آمریکا در منطقه است، آن هم در شرایطی که بایدن به دنبال خروج از منطقه است. به این ترتیب به نظر می‌رسد پیشبرد مذاکرات تهران- ریاض درسی بسیار فراگیر برای سیاست خارجی آمریکا دارد؛ نشانه‌ای از اینکه نیازی به دخالت آمریکا در تمام مسائل جهانی وجود ندارد. آمریکا تا به حال در بسیاری از نقاط دنیا به عنوان نیروی میانجی وارد میدان شده و بعد به خاطر منافع ملی خود، تنها به شعله‌ورتر کردن بحران و آتش جنگ کمک کرده است؛ این گفت‌و‌‌گوها نشان می‌دهد شاید در بسیاری از موارد بهتر است آمریکا اجازه دهد قدرت‌های منطقه‌ای، خود مشکلات‌شان را با هم حل کنند.

پی‌نوشت

1. https://www.nytimes.com/2021/05/01/world/middleeast/Saudi-Iran-talks.html

2. https://www.csmonitor.com/World/Middle-East/2021/0430/Saudi-Iran-detente-What-rivals-dialogue-could-mean-for-Middle-East

3. https://slate.com/news-and-politics/2021/05/saudi-arabia-iran-biden.html

اقدام تروریستی روز شنبه در افغانستان، یکی از وحشیانه‌ترین و قساوت‌آمیزترین حملات تروریستی در تاریخ افغانستان بود. تصاویر کودکان کشته و زخمی شده، قلب هر بیننده‌ای را جریحه‌دار کرد. کودکانی که تا چندی پیش با شوق و شور فراوان و به ‌رغم همه محدودیت‌ها و فقرها و تنگدستی‌ها، برای اعتلای کشور و خانواده‌شان در کلاس‌های درس حاضر می‌شدند، مظلومانه در خون خود غلتیده بودند. برای پیگیری و بررسی زوایای این حادثه تلخ، گفت‌وگویی داشتیم با دکتر سردار محمد رحیمی، معاون وزارت معارف افغانستان؛ وزارتی که مسؤولیت امور آموزشی این کشور را بر عهده دارد.  

***

* جناب دکتر رحیمی! تحلیل شما از هدف این حمله تروریستی چیست؟

ابتدا جا دارد این حادثه دردناک را به مردم افغانستان و خانواده فرهنگی افغانستان تسلیت عرض کنم. طبیعی است که یک مدرسه، نمی‌تواند هدف نظامی باشد و پشت‌پرده این حمله دهشتناک، اهداف سیاسی و فرهنگی قرار دارد. به نظر من، ایجاد فضای رعب ‌و‌ وحشت بین مردم افغانستان در آستانه خروج نیروهای بین‌المللی از کشور ما و همچنین ایجاد تفرقه مذهبی و قومیتی که پیامدهای آن همه عرصه‌های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی را در برمی‌گیرد، قطعاً مهم‌ترین دلایل این حمله تروریستی بوده است. 

لازم است این نکته را یادآوری کنم که هدف مشترک همه گروه‌های تروریستی موجود در افغانستان- چه داعش و چه طالبان- مبارزه با علم و دانش و آگاهی و تداوم جهل و نادانی در جامعه است، چرا که فقط در سایه همین جهل و نادانی است که می‌توانند عضوگیری کنند و به اهداف غیرانسانی خود برسند. به همین دلیل است که مدت‌هاست مراکز علمی و آموزشی ما را مورد هجوم بی‌رحمانه خود قرار داده‌اند.  طی این سال‌ها بسیاری از مراکز آموزشی افغانستان مورد آسیب قرار گرفته است به طوری که برخی از این مراکز به خاطر تهدیدهای امنیتی بسته شده‌اند. ما چندی پیش شاهد حادثه تلخ تروریستی در «کورس موعود» بودیم و تازه‌ترین اقدام وحشیانه آنها همین حمله به مدرسه دخترانه سیدالشهدا بود. 

 

* وضعیت کنونی مدرسه سیدالشهدا چگونه است؟ آینده کاری این مدرسه چگونه خواهد بود؟ آیا کار خود را بزودی آغاز خواهد کرد یا به خاطر مسائل امنیتی این مدرسه تعطیل خواهد شد؟

تلاش ما این است که مدرسه سیدالشهدا زودتر باز شود و زمینه تعلیم برای شاگردان فراهم شود.

هر چند این حادثه بسیار دردناک بود و حدود 200 نفر از شاگردان ما شهید و زخمی شدند ولی آن چیزی که هدف گروه‌های تروریستی بوده، این است که این مقاطع تعطیل شوند و اینها از تعلیم بازبمانند ولی به ‌رغم همه این دردها و مصیبت‌هایی که بر جامعه وارد شده است، ما هدف استراتژیک خود را در توسعه علم و فرهنگ دنبال می‌کنیم، چرا که تنها راه غلبه بر ناامنی‌ها و وحشت و ترور که توسط گروه‌های تروریستی دامن‌ زده می‌شود، نابودی بستر آنها یعنی جهل و نادانی است. بنابراین برای مقابله با این گونه اقدامات به سرعت وارد عمل خواهیم شد. 

 برنامه ما هم این است که فردا (امروز دوشنبه) هیات بلندپایه‌ای از وزارت معارف در مکتب سیدالشهدا که مورد حمله تروریستی قرار گرفته حاضر بشوند تا از شاگردان و معلمان این مکتب، دلجویی و تقدیر و تشکر کنند و فضای روانی را برای برگشتن به حالت عادی فراهم کنند. مردم ما با این فضاهای غم‌انگیز، آشنا هستند و در عین حال عزم و اراده‌شان جدی است که برای محو تروریسم از افغانستان که ناشی از جهل افراطی است، کمر همت ببندند. 

 

* شما در وزارت معارف افغانستان چه اقداماتی را برای تامین امنیت دانش‌آموزان افغانستانی پیش‌بینی کرده‌اید تا دیگر شاهد اینچنین اتفاقات دردناکی در افغانستان نباشیم؟

تلاش‌مان این است که در هماهنگی با وزارت داخله و ارگان‌های امنیتی، اقداماتی را برای تامین امنیت لیسه‌ها (معادل دبیرستان در ایران) و مکاتب بویژه در غرب کابل که بیشتر مورد حمله قرار می‌گیرد، انجام بدهیم. 

 

* دقیقا چه اقداماتی؟

برنامه ما این است که بتوانیم گروه‌های امنیت محلی را تشکیل داده و فعال کنیم تا این گروه‌ها در همکاری با پلیس و وزارت داخله، مسؤولیت تامین امنیت مکاتب و مدارس را بر عهده بگیرند. تمام تلاش خود را برای فراهم کردن امکانات و امنیت دانش‌آموزان افغانستان و ادامه مسیر تعلیم و تعلم در کشورمان به کار خواهیم بست.