عباس اسماعیل‌گل: مستند «استراحت بماند» که ماجرای تأسیس «کافه شهدا» در شیراز، فعالیت‌های جهادی آن و شباهت مؤسس آن با شهید مشهور نهی از منکر را روایت می‌کند، از شبکه مستند سیما روی آنتن رفت که با استقبال مخاطبان روبه‌رو شد و حالا قرار است تکرار این مجموعه از چند شبکه دیگر پخش شود. علی تک‌روستا، کارگردان «استراحت بماند» که چندی پیش از این، مستند «برادرم نادعلی» را ساخته بود، این بار با اثری جدید به قاب تلویزیون بازگشت. فیلم مستند «استراحت بماند» پرتره‌ای از «سیدغفار» یکی از نیروهای جهادگر و جوان اهل شیراز است که فعالیت‌های متفاوت او در کمک‌رسانی به محرومان، زندگی جالب و متفاوتی را برای او رقم ‌زده و همین سبک زندگی به همراه اتفاقاتش سوژه فیلم مستند «استراحت بماند» شده است. سیدغفار با تاسیس یک هیات در شیراز که نامش «کافه شهدا» است، مشهور می‌شود. این هیات در ایام پایانی هر هفته مراسمات متفاوتی را بر سر مزار شهدا برپا می‌کند و روز‌به‌روز تعداد شرکت‌کنندگان در آن افزایش پیدا می‌کند و اکنون یکی از مشهورترین محافل فرهنگی- مذهبی در شهر شیراز است. علاوه بر این، سیدغفار به همراه جمعی از دوستانش فعالیت‌های جهادی زیادی را در مناطق مختلف دنبال می‌کنند که این بخش نیز در مستند «استراحت بماند» مورد اشاره قرار گرفته است. یکی از اتفاقات دراماتیک و قابل توجه در زندگی این نیروی جهادگر، شباهت ظاهری عجیب او به یکی از شهدای مشهور امر به معروف است. وقتی مادر این شهید، سیدغفار را برای نخستین‌بار می‌بیند احساس می‌کند پسرش را دیده است. جزئیات این اتفاق دراماتیک نیز در بخشی از مستند «استراحت بماند» به نمایش درآمده است اما تک‌روستا ماجرای جالبی را از شباهت سوژه مستند خود با یکی از شهدای مشهور تعریف می‌کند: چند سال قبل گروهی برای ساخت فیلم یکی از شهدای مشهور اقدام می‌کنند و برحسب اتفاق، نقش آن شهید به دلیل شباهت ظاهری بسیار زیاد به سیدغفار می‌رسد. این شباهت به حدی است که زمانی که مادرش عکس سیدغفار را می‌بیند تا ساعت‌ها نمی‌تواند باور کند این گریم نشده است و اشک می‌ریزد. 

در ادامه، علی تک‌روستا، کارگردان «استراحت بماند» در قالب یادداشتی از روند تولید این مستند و دغدغه‌هایش می‌گوید. 

همگانی شدن گفتمان جهادی

ساخت چنین مستندی تحت تأثیر جمله‌ای از رهبر انقلاب رخ داد. ایشان در دیدار با کارگران در دهم اردیبهشت‌ماه سال 1396 فرمودند: «ما جز با کار جهادی و کار انقلابی نخواهیم توانست این کشور را به سامان برسانیم». این جمله‌ رهبر انقلاب اسلامی به ‌وضوح اهمیت و جایگاه جهت‌گیری و کار جهادی را در منظومه‌ ارزشی انقلاب اسلامی مشخص می‌کند. بر اساس همین نگرش، انتظار رهبر انقلاب در این زمینه «همگانی شدن گفتمانِ جهادی» و «گسترشِ حضور عموم مردم بویژه جوانان در جریان فعالیت‌های جهادی» است. به عبارت دیگر ضرورت و ظرفیت کار جهادی اینقدر بالاست که ایشان در دیدار جمعی از جهادگران بر گسترش هر چه بیشتر جریانِ کار و خدمت‌رسانی جهادی تأکید می‌کنند. 

اما اگر بخواهم درباره چگونگی تولید این مستند سخن به میان بیاورم بهتر است آن را در قالب این دلنوشته بیان کنم.

«سیل سیستان‌و‌بلوچستان بود که کوله‌ام را بستم و از تهران راهی شدم تا شاید بتوانم آنچه را رخ داده به تصویر بکشم؛ بدون هیچ ‌شناختی از منطقه و بدون خودرو. 

شب را کنار بچه‌های جهادی در یکی از خوابگاه‌ها خوابیدم و صبح کنار جاده ایستادم تا روستا به روستا و شهر به شهر این استان پهناور را رفته و مشکلات و معضلات را به تصویر بکشم. 

کنار جاده ایستاده بودم که جوانی جلو آمد و گفت: به نظرم بهترین کمک ما می‌تواند این باشد تا با خودرو شما را برای ضبط تصاویر ببریم و شما بتوانید این مشکلات را منعکس کنید. 

در آن هوای گرم با وانت در جلوی ماشین ۲ نفری تا هزار و 500 کیلومتر از بندر جاسک تا زاهدان با دوستش همراهم شدند و حاصلش شد چند برنامه خوب. 

جوان اهل شیراز بود و چهره‌اش آشنا، کمی که با هم بودیم متوجه شدم شبیه شهید امر به معروف شهید علی خلیلی است و داستان شباهتش بسیار زیبا. 

سیدغفار حسینی آنقدر به شهید علی خلیلی شباهت داشت که مادر شهید اتاق علی را در اختیارش گذاشته بود و مثل علی او را دوست داشت؛ وقتی بیشتر با این جوان شیرازی آشنا شدم خلوص و صداقت را در نگاه او دیدم و قصه‌های بسیار زیبا؛ قصه شهید مهدی‌رضا، قصه کافه شهدا، قصه علم‌کشی، قصه خادم حرم و مدافع حرم، قصه سیل و زلزله و کرونا و هزاران قصه خدمت که سید جوان علم‌دار این قصه‌ها بود. 

و این قصه‌ها بهانه‌ای برایم شد تا جوانی که کنار خیابان مرا سوار ماشینش کرد، بشود راوی قصه استراحت بماند...‌».

 

موج رسوایی ناشی از عملیات فرار پیروزمندانه 6 مجاهد اسیر فلسطینی از امنیتی‌ترین زندان رژیم صهیونیستی همچنان ادامه دارد. هر چند اشغالگران تلاش کرده‌اند با اقداماتی مانند بمباران نوار غزه و حمله به صحن مسجدالاقصی، توجه افکار عمومی را از این افتضاح بزرگ منحرف کنند اما به نظر می‌رسد نگرانی قشرهای مختلف اسرائیلی‌ها از عواقب امنیتی رویدادی که رویای شب عید سال نوی عبری را به کابوس بدل کرد، به قوت خود باقی باشد. طی شبانه‌روز پس از عملیات فرار تاریخی اسرایی که رژیم صهیونیستی آنها را در طبقه‌بندی‌ فوق‌خطرناک برای موجودیت خود قرار می‌داد، رسانه‌های عبری و کاربران شبکه‌های اجتماعی، موج وسیعی از انتقادات و افشاگری‌ها را به راه انداخته‌اند.  حتی تصاویری که کشاورزان منطقه جلبوع در تاریکی پیش از سحرگاه با گوشی همراه از فرار 6 فلسطینی به رهبری زکریا زبیدی، فرمانده پیشین گردان‌های شهدای الاقصی از پای دیوارهای زندان ثبت کرده‌اند، در حال دست به دست شدن است؛ تصاویری که نشان می‌دهد دیواره امنیتی مورد ادعای صهیونیست‌ها چه نقاط کور بزرگی دارد.  روزنامه هاآرتص در همین رابطه افشاگری کرده که مهلک‌ترین خطای امنیتی شاباس (سازمان زندان‌های اسرائیل) که تحت نظر شاباک (سازمان امنیت داخلی اسرائیل) قرار دارد، انتشار نقشه مهندسی زندان نظامی جلبوع در اینترنت بوده است.  یک مقام امنیتی عالی‌رتبه که نامش ذکر نشده در گفت‌و‌گو با هاآرتص این احتمال را مطرح کرده که فراریان از این نقشه که دفتر مهندسی ناظر بر طراحی ساختمان زندان منتشر کرده، بهره برده‌اند. او انتشار نقشه زندان امنیتی را یک شکست امنیتی- اطلاعاتی برای شاباس و طبعا شاباک قلمداد کرد. 

اسرار گاوصندوق آهنی جلبوع

به گزارش تارنمای عربی 21، زندان جلبوع در شمال فلسطین اشغالی با نظارت کارشناسان ایرلندی ساخته و سال ۲۰۰۴ افتتاح شد. نام این زندان از ارتفاعاتی گرفته شده که روی آن، درست مشرف به شهر جنین در شمال مرزهای کرانه باختری فلسطین ساخته شده است. 

این زندان، زندان مدرنی است که در دره «بیسان» نزدیک زندان قدیمی «شطه» واقع شده و در اصل بخشی از آن است. این زندان شامل ۵ بخش است و در هر بخش ۱۵ اتاق وجود دارد و هر اتاق ۸ زندانی را در خود جا داده است. قلعه‌ای از بتن مسلح و فولاد با دیواری به ارتفاع 9 متر که روی این دیوار به جای سیم خاردار، ورقه‌های آهنی قرار گرفته است. تمام پنجره‌های زندان با آهن تقویت شده ساخته شده است؛ میله‌هایی که با ترکیبی از آهن و سیمان ساخته شده و در هیچ جای دیگر جهان نمونه‌ای ندارد. علاوه بر این، یک سنسور مخفی در زیرزمین زندان قرار گرفته که مانع حفاری می‌شود. اگر قسمتی از بتن که کف زندان را می‌پوشاند، به هر دلیلی برداشته شود، رنگ کف اتاق به رنگ دیگری تغییر می‌کند و این امر نشان‌دهنده تلاش برای حفر تونل در زندان خواهد بود.  از روز افتتاح، گروهی که هسته مهم و سرسختی از اسرای فلسطینی موجود در همه زندان‌های اسرائیلی محسوب می‌شدند، متشکل از 70 تن از سازمان‌های مختلف مقاومت فلسطین، به عنوان بخشی از طرح اسرائیل با هدف جدا کردن فعالان اسیر فلسطینی از سایر اسرا، به این زندان منتقل شدند. در این زندان که به گاوصندوق آهنی مشهور است، قوانین سختگیرانه و پیچیده امنیتی حاکم است که آن را به حفاظتی‌ترین زندان رژیم اشغالگر تبدیل می‌کند. تا روز دوشنبه تقریبا تمام 400 اسیر فلسطینی این زندان را مجاهدین مقاومت فلسطین تشکیل می‌دادند که پس از این اتفاق مقامات شاباک آنها را از ترس وجود حفره‌های دیگر، به دیگر زندان‌ها منتقل کرده‌اند.

غلبه نبوغ فلسطینی بر ظلم اسرائیلی

«محمود مرداوی» آزاده فلسطینی که شناخت کاملی از این زندان دارد، با برشمردن تمام جزئیات ساختمانی، اداری و امنیتی آن در گفت‌وگو با تارنمای الجدید، از منظری کاملا فنی فرار 6 اسیر را «عملیات فرار مبارک» و ضربه  به کمربند امنیتی اسرائیل دانسته است. او با اشاره به استفاده 6 آزاده فلسطینی از قاشق برای حفر «تونل آزادی» در دل زندان آهنی و سیمانی جلبوع می‌گوید: «این قهرمانان توانستند با ابزارهایی ساده و ابتدایی بدون اینکه صدایی شنیده شود، میزان زیادی خاک را از تونل حفاری شده خود خارج کنند و به شیوه‌های مختلف از شر این خاک‌ها رها شوند، بدون اینکه سیستم پیشرفته این زندان، از آن بو ببرد. این امر بیانگر پیروزی ذهن و عقل فلسطینی و شکست عقل اسرائیلی است».  آزاده فلسطینی تاکید کرد این واقعه یادآور عملیات فرار از زندان عسقلان در 20 سال پیش است که آن نیز به دلیل دقت بالا، ابتکار در نقشه و شجاعت در اجرا، بیشتر شبیه یک عملیات هالیوودی و سینمایی بود.

هرئیل: مثل فیلم‌های ترسناک هالیوودی بود

عاموس هرئیل، کارشناس نظامی روزنامه هاآرتص به بررسی ابعاد و پیامدهای فرار اسرای فلسطینی پرداخته و تاکید کرده موفقیت این عملیات منجر به تحریک گروه‌های مقاومت فعال در نوار غزه برای اجرای عملیات نظامی ضد اسرائیل خواهد شد.

او با بیان اینکه رسوایی شکست شدید و وحشتناک اسرائیل در فرار اسرای فلسطینی سر به فلک کشیده، عملیات فرار شب عید روش هاشانا را بسیار شبیه یک فیلم ترسناک هالیوودی خوانده و آن را دومین پیروزی  روزهای اخیر فلسطینی‌ها بعد از کشتن تک‌تیرانداز اسرائیلی در مرز غزه می‌داند. هرئیل که روابط نزدیکی با موسسه امنیتی تل‌آویو دارد، به نقل از منابع ارشد رژیم گفته است این عملیات غیرقابل باور، در عین اینکه منجر به شادی همه فلسطینی‌ها شده، فضای سردرگمی زیادی را بر جامعه اسرائیلی حاکم کرده و تشنج صهیونیست‌ها همچنان ادامه دارد.

حمله به غزه‌، سرپوش شکست

سخنگوی جنبش حماس حمله رژیم صهیونیستی به نوار غزه را تلاش این رژیم برای سرپوش گذاشتن بر شکست و ناتوانی‌اش در مقابله با مقاومت و مبارزه ملت فلسطین بویژه بعد از فرار 6 تن از اسرای فلسطینی از زندان‌ جبلوع دانست. 5 نفر از این آزادگان از اعضای جنبش جهاد اسلامی فلسطین هستند و یکی عضو جنبش فتح است. به گزارش خبرگزاری فلسطینی شهاب، حازم قاسم گفت: «درگیری بین ملت فلسطین و اسرائیل تا زمان آزادی کامل ملت فلسطین از چنگ این رژیم استعمارگر ادامه خواهد یافت». جنگنده‌های رژیم صهیونیستی بامداد سه‌شنبه به بهانه پرتاب بالن‌های آتش‌زا 2 پایگاه متعلق به جنبش حماس در خان‌یونس را  هدف قرار دادند. رسانه‌ها هنوز منتظر توضیح کامل «نفتالی بنت» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی درباره این شکست هستند. همچنین مشخص نیست شخص موسوم به «آر» که تنها 5 روز پیش از این رخداد از معاونت شاباک - سازمان اطلاعات و امنیت اسرائیل- به ریاست آن ارتقا یافته تا جای «نداف آرگامن» رئیس قبلی را بگیرد، چه توجیهی برای این افتضاح دارد.

گروه سیاسی: عدم دسترسی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تاسیسات ایران در پی تصمیم تهران برای متوقف کردن همکاری‌های فراپادمانی، این نهاد بین‌المللی را در وضعیت دشواری قرار داده است. 

به گزارش «وطن‌امروز»، خبرنگار روزنامه وال‌استریت ژورنال مدعی شد ایران با درخواست مدیرکل آژانس برای سفر به ایران و گفت‌وگو درباره همکاری‌ها میان ۲ طرف مخالفت کرده است. «لارنس نورمن» در یک پیام توئیتری مدعی شد ایران به درخواست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای اجازه دسترسی بازرسان به دستگاه‌های نظارتی پاسخ منفی داده است. وی در توئیت خود نوشت: شنیده‌ام پاسخ ایران به درخواست رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای دیدار جهت مذاکره و همچنین اجازه دسترسی بازرسان آژانس به دستگاه‌های نظارتی منفی بوده است. این از یک درگیری جدید بزرگ میان ایران و آژانس خبر می‌دهد که پیامدهایی برای برجام خواهد داشت. 

بلومبرگ نیز روز جمعه به نقل از چند مقام غربی گزارش داد «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به دنبال ملاقات با «محمد اسلامی» رئیس جدید سازمان انرژی اتمی ایران پیش از کنفرانس وین است. 

طبق این گزارش، این مقامات گفتند «او می‌خواهد تمایل تهران برای بازگرداندن دسترسی گسترده به ناظران آژانس- که در اعتراض به تحریم‌های آمریکا متوقف شده است‌ - و همکاری ایران با بازرسان بین‌المللی را بسنجد».

به ادعای مقاماتی که با بلومبرگ در وین صحبت کرده‌اند، دیپلمات‌های اتحادیه اروپایی منتظر نتیجه رایزنی‌ها بین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران قبل از تصمیم‌گیری در این باره هستند که به تدوین پیش‌نویس قطعنامه‌ای که ایران را به دلیل عدم همکاری محکوم می‌کند، بپردازند یا خیر. 

ایران در نتیجه بدعهدی طرف غربی در برجام به موجب قانون هسته‌ای مجلس- اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملی- اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف و دسترسی‌های فراتر از پادمان را از آژانس سلب کرد. طبق ماده 6 قانون هسته‌ای مجلس، دولت موظف است در صورت عدم اجرای کامل تعهدات کشورهای متعاهد 1+4 (آلمان، فرانسه، انگلستان، چین و روسیه) در قبال ایران و عادی نشدن روابط کامل بانکی و عدم رفع کامل موانع صادرات و فروش کامل نفت و فرآورده‌های نفتی ایران و برگشت کامل و سریع ارز حاصل از فروش نفت، ۲ ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون (اسفند 99) در مجلس شورای اسلامی، نظارت‌های فراتر از پادمان از جمله اجرای داوطلبانه سند (پروتکل) الحاقی را متوقف کند. 

 این مساله در آن مقطع موجب شد رافائل گروسی، مدیرکل آژانس به سرعت به تهران سفر کند و نتیجه حضور دیپلمات آرژانتینی، تفاهم فنی و موقت ۳ ماهه ایران و آژانس بود تا مذاکرات احیای برجام به نتیجه برسد. طی این توافق مقرر شد دوربین‌های آژانس در تاسیسات هسته‌ای ایران به طور آفلاین فعالیت داشته و آرشیو آن در اختیار ایران باشد و اگر طرف مقابل به تعهداتش عمل نکرد، دوربین‌های آژانس خاموش شود و آرشیو طی این مدت پاک شود. از اسفندماه تاکنون آژانس به دوربین‌های خود دسترسی نداشته و چشم نظارتی خود در ایران را از دست داده است. از طرف دیگر طرف آمریکایی و تروئیکای اروپا با رویکرد زیاده‌خواهانه خود در مذاکرات کمیسیون مشترک برجام در گرند هتل وین با هدف حصول یک توافق حداقلی، امیدها برای احیای توافق هسته‌ای را کمرنگ کردند و عدم تمدید تفاهم فنی با آژانس نتیجه این رفتار بود. 

در شرایطی که مدیرکل آژانس بارها نگرانی خود را از کاهش حجم بازرسی‌های آژانس در ایران و عدم دسترسی به دوربین‌های نظارتی اعلام کرده، وی با خروج از وظایف ذاتی و حرفه‌ای آژانس به انحای مختلف تلاش می‌کند دسترسی‌های این نهاد وابسته به سازمان ملل را مجددا برقرار کند. 

این در حالی است که سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست خبری روز دوشنبه خود درباره اخبار منتشر شده مبنی بر سفر احتمالی رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران در آستانه برگزاری نشست شورای حکام اظهار کرد: موضوعات فنی بین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سازمان انرژی اتمی باید توسط سخنگوی محترم سازمان انرژی اتمی گفته شود و من در اینجا به نکته‌ای اشاره می‌کنم و آن اینکه اجلاس پیش روی شورای حکام، یک نشست عادی است. من پیش از این اشاره کردم و امروز هم تأکید می‌کنم هیچ طرفی اشتباه محاسباتی نکند و به سمتی نرود که مذاکراتی را که در وین است، تحت تأثیر قرار دهد. استفاده سیاسی از بستر فنی آژانس، پاسخ متفاوتی را از سوی ایران در پی خواهد داشت. 

افاضات تازه پلیس بد

سخنگوی وزارت خاجه فرانسه روز دوشنبه طی یک کنفرانس خبری درباره همکاری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با ایران به اظهار نظر پرداخت. «آگنس ون‌درمول» در پاسخ به سوال خبرنگاری در این باره که «آیا پس از نشست اخیر شورای حکام در ماه ژوئن، پاسخ ایران به خواسته‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را کافی می‌دانید؟» گفت: «فرانسه به همراه شرکای اروپایی خود، از اقدامات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تحت پادمان‌ها با ایران حمایت می‌کند». دیپلمات فرانسوی اضافه کرد: «پاریس همچنین از تلاش‌های منصفانه و حرفه‌ای مدیرکل آژانس و تیم وی برای شفاف کردن سوالات به خصوصی درباره وضعیت برنامه هسته‌ای ایران پشتیبانی می‌کند». وی گفت:‌ «ایران باید بلافاصله توضیحات معتبر، فنی و کافی ضروری را درباره سوالاتی که آژانس درباره وجود مواد هسته‌ای اعلام نشده در ایران مطرح کرده، ارائه دهد». سخنگوی وزارت خارجه فرانسه در ادامه کنفرانس خبری خود گفت: «علاوه بر آن، ما به همراه شرکای برجامی و آمریکا، از اقدام یکجانبه ایران در تعلیق اجرای پروتکل الحاقی و اقدامات راستی‌آزمایی توافق وین، ابراز تأسف می‌کنیم». این دیپلمات اضافه کرد: «ما از ایران می‌خواهیم برای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، امکان ادامه اجرای اقدامات موقت را با توجه به تفاهم فنی بین خودشان فراهم کند. هر گونه وقفه می‌تواند دانش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران با مشکل مواجه کند و ایران باید فورا همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را از سر بگیرد». پیش از این هم برخی رسانه‌ها به نقل از وزارت خارجه فرانسه گزارش دادند آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اواسط ماه میلادی جاری (سپتامبر) گزارشی را درباره همکاری ایران با آژانس منتشر خواهد کرد. 

گروه اقتصادی: رئیس قوه مجریه هم پس از رئیس قوه مقننه بر محدودیت واردات کالاهایی که مشابه داخلی دارند تاکید کرد. 

به گزارش «وطن‌امروز»، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور صبح دیروز در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت بر ضرورت ریل‌گذاری برای جهش صادرات غیرنفتی تاکید کرد و گفت: رویکرد دستگاه‌ها در عرصه‌های مختلف اقتصادی، بویژه در بخش‌های تولید غذا و دارو، باید از رویکرد واردات‌محوری به داخلی کردن تولید کالاها و گسترش صادرات غیرنفتی اصلاح شود. 

در این جلسه سیاست‌های تجاری و ارزی مرتبط با توسعه صادرات و مدیریت واردات مورد بررسی قرار گرفت و وزارتخانه‌های صنعت، معدن و تجارت و امور اقتصادی و دارایی موظف شدند برای ایجاد عزم ملی و هماهنگی در راستای رفع موانع تولید و حمایت از تولید کالا در داخل بویژه در زمینه تولید لوازم خانگی، برنامه‌ریزی کرده و اقدامات لازم را به عمل آورند. 

همچنین مقرر شد در سیاست‌های وارداتی با هدف جلوگیری از واردات بی‌رویه کالاهایی که دارای تولیدات مشابه داخلی هستند، بازنگری شود. 

تاکید رئیس‌جمهور بر جلوگیری از ورود کالاهای دارای تولید مشابه داخل، دقیقا چند روز پس از اولتیماتوم محمدباقر قالیباف به وارد‌کنندگان لوازم خانگی و بیان اینکه از تولیدکنندگان لوازم خانگی حمایت می‌کنیم و اجازه ورود شرکت‌های خارجی را به این صنعت که در آن به خودکفایی رسیده‌ایم نمی‌دهیم، حاکی از همراستایی ۲ قوه مقننه و مجریه در حمایت از تولید‌کنندگان داخلی است. 

البته موضوع حمایت از تولید‌کنندگان داخلی با محدودیت واردات مربوط به هفته جاری نیست و قوانین بالادستی هم بر این موضوع تاکید داشته‌اند اما بررسی‌ها حاکی از آن است در مقاطع مختلف و به بهانه‌های گوناگون این قانون به درستی اجرا نشده است. 

زمانی که تولید‌کننده داخلی در کنار تمام مشکلات و بحران‌هایی که دارد، فهم درستی از میزان بازار خود نداشته باشد، نمی‌تواند بدرستی سرمایه‌گذاری انجام دهد و به دنبال آن به سمت بخش‌های غیرمولد اقتصاد که هیچ نفعی برای تولید و اقتصاد کشور ندارد می‌رود. همچنین در این مسیر می‌تواند باعث ایجاد تورم و فشار به اقشار دیگر جامعه نیز شود. 

بر اساس ماده ۲۲ قانون برنامه ۵ ‌ساله ششم توسعه، دولت موظف است اقدام قانونی جهت اصلاح قوانین و مقررات و رویه‌ها داشته باشد تا محیط کسب‌وکار امن، سالم، سهل و شفاف شود. از سوی دیگر تحقق رشد اقتصادی پیوسته، باثبات و پرشتاب، فراهم کردن زمینه‌های لازم برای تحقق رقابت‌پذیری کالا و خدمات کشوری در بازار‌های داخلی و خارجی، پشتیبانی از کارآفرینی، نوآوری و استعداد‌های فنی و پژوهشی و... در سند چشم‌انداز ۲۰ ساله کشور اشاره شده است که همگی بر توجه به تولید تاکید دارند که نیاز است با اهتمام به آن تا سال ۱۴۰۴ اهداف در نظر گرفته شده، محقق شود. 

از طرفی سال ۹۸ قانون «حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و حمایت از تولید کالای ایرانی» مصوب شد. بر اساس ماده ۱۶ این قانون، وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف است ثبت سفارش کالا‌های مصرفی و مصرفی بادوام خارجی دارای مشابه ایرانی را که با کیفیت مناسب و به میزان کافی تولید شده باشد، تا پایان مدت قانون برنامه ۵ ‌ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ممنوع کند. 

نیاز است مسؤولان توجه ویژه‌ای به اهداف اقتصاد مقاومتی، برنامه ششم توسعه و سند چشم‌انداز 20 ‌ساله در راستای حمایت از تولید داشته باشند، نه اینکه زمینه واردات کالا‌هایی را که تولید مشابه داخلی دارند، فراهم کنند.

از سوی دیگر نباید فراموش کنیم هم‌اکنون کشور در جنگ اقتصادی و ارزی قرار دارد و تمام سیاست‌ها باید به‌گونه‌ای طراحی شود که کمترین ارز از کشور خارج و در کنار آن بیشتر ارز به کشور وارد شود؛ این مهم تحقق پیدا نمی‌کند مگر با بهره‌گیری از ظرفیت صادراتی کشور و ممنوعیت واردات کالاهای لوکس و کالاهایی که تولید مشابه داخل دارند. 

رفع موانع صادرات و تحریم از طریق «تولید فرامرزی»

یکی از کارکردهای تولید فرامرزی، استفاده از امکانات صادراتی کشور واسطه است. تولیدکننده فرامرزی می‌تواند با تکمیل بخشی از زنجیره تولید در یک کشور واسطه، گواهی مبدأ جدیدی در اختیار بگیرد. به این وسیله علاوه بر اینکه از رهگیری تحریم‌ها مصون می‌ماند، می‌تواند از بازار صادراتی کشور واسطه در قالب توافقات ترجیحی آن نیز بهره‌مند شود. 

بسیاری از تولیدکنندگان ایرانی که اهداف صادراتی را پیگیری می‌کنند، اقدام به احداث یک پایگاه فرامرزی برای مدیریت فرآیند صادرات خود در کشور مقصد می‌کنند. هر چند ثبت یک شرکت با هویت ایرانی در کشورهای منطقه می‌تواند برای مدیریت فعالیت‌های داخلی در آن کشور مفید باشد اما در صورت تأسیس شرکت با هویت میزبان و اجرای بخشی از زنجیره تولید در آن کشور - به عنوان واسطه نهایی‌سازی محصول - کالای تولیدی می‌تواند گواهی مبدأ جدیدی را در اختیار بگیرد. به این صورت، تولیدکننده راه مناسبی برای صادرات بین‌المللی از یک کشور واسطه می‌یابد که می‌تواند برای رفع برخی موانع صادرات از مبدأ ایران مؤثر باشد. 

با تزریق 884810 دوز واکسن در یک شبانه‌روز رکورد واکسیناسیون روزانه در کشور شکسته شد. بر اساس اعلام مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی وزارت بهداشت، مجموع واکسن‌های تزریق‌شده کرونا در کشور به ۳۰ میلیون و ۳۳۸ هزار و ۲۵۴ دوز رسید. بنا بر این گزارش، تاکنون ۱۹ میلیون و ۹۸۲ هزار و ۹۵۴ نفر دوز اول واکسن کرونا و ۱۰ میلیون و ۳۵۵ هزار و ۳۰۰ نفر نیز دوز دوم را تزریق کرده‌اند و بدین ترتیب مجموع واکسن‌های تزریق‌شده در کشور به ۳۰ میلیون و ۳۳۸ هزار و ۲۵۴ دوز رسید. طبق اعلام وزارت بهداشت، تا ظهر روز دوشنبه 15 شهریور، ۲۹ میلیون و ۴۵۳ هزار و ۴۴۴ دوز واکسن کرونا در کشور تزریق شده بود. با احتساب آمار اعلامی روز ‌سه‌شنبه از سوی وزارت بهداشت، از ظهر روز دوشنبه تا ظهر دیروز (‌سه‌شنبه)، ۸۸۴ هزار و ۸۱۰ دوز واکسن کرونا تزریق شده است. افراد واجد شرایط برای تزریق واکسن حتما در سامانه salamat.gov.ir ثبت‌نام کنند.

۶۳۵ تن دیگر جان باختند

با وجود سرعت‌بخشی به واکسیناسیون افراد و واردات واکسن اما متاسفانه آمار جان‌باختگان ناشی از ابتلا به بیماری «کووید-19» در کشور همچنان بالاست. روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت دیروز اعلام کرد در شبانه‌روز گذشته (ظهر دوشنبه تا ظهر سه‌شنبه)، بر اساس معیارهای قطعی تشخیصی، ۲۷ هزار و ۱۳۸ بیمار جدید مبتلا به «کووید-19» در کشور شناسایی شدند و مجموع بیماران «کووید-19» در کشور به ۵ میلیون و ۱۸۴ هزار و ۱۲۴ نفر رسید. بر این اساس از ظهر روز دوشنبه تا ظهر سه‌شنبه ۱۶ شهریور بر اساس معیارهای قطعی تشخیصی، ۲۷ هزار و ۱۳۸ بیمار جدید مبتلا به «کووید-19» در کشور شناسایی شدند که ۳ هزار و ۹۱۴ نفر از آنها بستری شدند. بر این اساس مجموع بیماران «کووید-19» در کشور به ۵ میلیون و ۱۸۴ هزار و ۱۲۴ نفر رسید. متاسفانه در این مدت زمان، ۶۳۵ بیمار «کووید-19» هم جان خود را از دست دادند و مجموع جان‌باختگان این بیماری به ۱۱۱ هزار و ۸۹۲ نفر رسید. خوشبختانه تاکنون ۴ میلیون و ۴۲۲ هزار و ۷۴۰ نفر از بیماران کرونایی بهبود یافته یا از بیمارستان‌ها ترخیص شده‌اند. ۷ هزار و ۶۰۶ نفر از بیماران مبتلا به «کووید-19» در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌ها تحت مراقبت قرار دارند. گفتنی است تاکنون ۲۹ میلیون و ۶۷۷ هزار و ۸۸۰ آزمایش تشخیص «کووید-19» در کشور انجام شده است. در حال حاضر ۲۴۶ شهر کشور در وضعیت قرمز، ۱۴۴ شهر در وضعیت نارنجی و ۵۸ شهر در وضعیت زرد بیماری کرونا قرار دارند. 

راه‌اندازی مراکز ۲۴ ساعته واکسیناسیون در استان تهران

به دنبال افزایش میزان واکسن و توسعه مراکز واکسیناسیون، تزریق واکسن به جامعه هدف در برخی مناطق تهران شبانه‌روزی می‌شود. فرمانده ستاد مقابله با کرونا در کلانشهر تهران، از راه‌اندازی مراکز شبانه‌روزی واکسیناسیون در استان تهران خبر داد. علیرضا زالی در حاشیه افتتاح مرکز تجمیعی واکسیناسیون در شرق تهران گفت: امروز[دیروز] چهارمین مرکز در کلانشهر تهران و صدوسی‌ودومین مرکز در استان تهران افتتاح شد. وی با اشاره به اینکه امروز شاهد مشارکت فعالانه بخش خصوصی در امر پیشگیری و مقابله با بحران کرونا در پایتخت هستیم، افزود: بنا بر تاکید دکتر عین‌اللهی، وزیر بهداشت مبنی بر افزایش مشارکت مردمی و شتاب‌دهی جهادی به روند واکسیناسیون، باید فرآیند مردمی‌سازی این موضوع در تهران به اوج خود برسد. در همین راستا ستاد عملیات مدیریت بیماری کرونا در کلانشهر تهران از اعلام آمادگی تمام نهادهای حقیقی و حقوقی، ارگان‌ها و سازمان‌ها برای همکاری در زمینه افزایش ظرفیت فضای فیزیکی، نیروی انسانی و تأمین لجستیک مطلوب استقبال می‌کند. داوطلبان می‌توانند به همین منظور با روابط عمومی ستاد تماس حاصل کنند. فرمانده ستاد مقابله با کرونا در کلانشهر تهران در ادامه گفت: خبرهای خوبی از واردات واکسن با حجم بالا رسانه‌ای شده و تعدادی از واکسن‌های تولید داخل نیز برای آغاز فاز سوم آزمایشات، مجوزهای لازم را اخذ کرده است. تحقیقات از انجام فاز سوم آزمایشات برخی واکسن‌های تولید داخل نیز نشان از اثربخشی و عوارض کم‌ جانبی این واکسن‌ها دارد. وی از تلقیح ۵ میلیون و ۶۱۱ هزار دوز واکسن در استان تهران خبر داد و گفت: از این تعداد یک میلیون و ۶۳۰ هزار نفر دوز دوم را هم دریافت کرده‌اند. زالی ادامه داد: در نشست مسؤولان دانشگاه‌های علوم‌پزشکی مستقر در استان تهران با حضور وزیر بهداشت مقرر شد به منظور افزایش ظرفیت واکسیناسیون هر دانشگاه، ۳ مرکز را به عنوان مراکز ۲۴ ساعته معرفی کند که اسامی این مراکز در روزهای آتی اعلام عمومی می‌شود. وی با تاکید بر لزوم حفظ کرامت شهروندان در تکمیل فرآیند ایمنی‌زایی گفت: مقرر شد افراد واجد شرایط با ثبت‌نام در سامانه، زمان تزریق نوبت اول و دوم را همزمان دریافت کنند تا از ازدحام و اتلاف وقت جلوگیری شود. زالی توجه به اظهارنظرهای مبتنی بر شواهد درباره تزریق واکسن را ضروری دانست و افزود: بنا بر اعلام سازمان جهانی بهداشت، تمام واکسن‌ها با میزان اثربخشی بیش از ۵۰ درصد مورد قبول است که خوشبختانه تمام واکسن‌های وارداتی و تولید داخل این معیار را دارند. وی با اشاره به اینکه بهترین واکسن، در دسترس‌ترین واکسن است، تصریح کرد: بر اساس گزارشات متعدد علمی، میزان ابتلای شدید، بستری در بخش‌های ویژه و مرگ‌ومیر در بین افراد واکسینه شده، به طور چشمگیری کاهش داشته است. زالی درباره وضعیت شیوع بیماری کرونا در تهران اظهار کرد: طی ۲۴ ساعت گذشته بالغ بر ۲۰ هزار بیمار به مراکز بهداشتی و درمانی پایتخت مراجعه کردند. همچنین هزار و ۹۰۰ بیمار در بیمارستان بستری شدند که از این تعداد ۲۲۶ نفر نیاز به دریافت مراقبت‌های ویژه داشتند. آمار کل بیماران بستری در تهران به ۸ هزار و ۵۳۵ بیمار رسیده است. از طرفی روز گذشته بالغ بر هزار و ۶۰۰ بیمار کرونایی از مراکز درمانی پایتخت ترخیص شدند. 

 

ابراهیم عزیزی*: انقلاب اسلامی محصول ایثارگری و ازخودگذشتگی جمع کثیری از مردان و زنان غیرتمند ایرانی است و ۳۰۰ هزار شهید برای پاگرفتن درخت تنومند انقلاب اسلامی خون خود را نثار کرده‌ا‌ند. از اهداف بزرگ و از  انگیزه‌های متعالی ملت بزرگ ایران، تحقق عدالت و رسیدن به این عنصر کمیاب و فراموش‌شده است که ملت برای آن انقلاب کرده است. مردم در طول ۴۳ سال گذشته اجرای عدالت و برخورد همراه با عدالت و اقدامات مبتنی بر عدالت را از سوی مدیران و مسؤولان و همه قوا انتظار داشته و دارند. یکی از جاهایی که نه‌تنها باید شعار عدالت را بدهد، بلکه باید تحقق‌بخش عینی عدالت و مجری و منادی عدالت باشد، قوه‌قضائیه است که الحمدلله اکثر قضات این دستگاه انسان‌های شریف بوده و وجه مذهبی و اعتقادی آنها غالب است. دستگاه قضا امروز مجری و متولی امر عدالت است و از آن انتظار داریم در موضوع برخورد با زندانیان، عدالت را مدنظر قرار دهد؛ ما زندانی درجه یک و درجه ۲ و ۳ نداریم. هر کسی بر اساس احکام اسلام و قوانین موجود، حکمی را دریافت کرده است که باید این فرد تابع نظامات قضایی کشور باشد. اینکه برخی‌ در طول دوران تحمل جرم و محکومیت قضایی خود، از یکسری امتیازات استفاده کنند پذیرفتنی نیست و اصلاً مهم نیست نام و شهرت‌شان چیست و مهم نیست از کدام گروه و جریان هستند. باید بر اساس مُر قانون با زندانیان برخورد شود و هیچگونه تبعیضی در این بین نباید باشد و در این مسیر نباید جامعه احساس نابرابری و بی‌عدالتی در تحمل حبس برای زندانیان را داشته باشد. وقتی با آقازاده‌ها برخورد قاطعانه‌تری شود، مردم به عدالت انقلاب اسلامی ایران و نظام سیاسی مبتنی بر دین، باور و ایمان بیشتری پیدا خواهند کرد. ۶ ماه است مهدی هاشمی در زندان به دلیل مرخصی حضور نداشته و بعد از پایان این مرخصی به زندان مراجعه نکرده است؛ اگر مهدی هاشمی از امتیازات خاصی در زندان استفاده کرده است، این امتیازات بی‌عدالتی است. این سؤال در ذهن افکار عمومی وجود دارد که مهدی هاشمی و حسین فریدون در طول دوران حبس خود از چند روز مرخصی استفاده کرده‌اند و آیا این امتیاز برای سایر زندانیان هم وجود دارد؟ مهدی هاشمی از ماه پایانی سال ۹۹ در مرخصی به سر می‌برد و در طول این مدت، آزادی بدون سقف و حد و زمان داشته است که به هیچ‌وجه چنین چیزی پذیرفتنی نیست؛ این در حالی است که چنین موضوعی در طول دوران قوه‌قضائیه جمهوری اسلامی وجود نداشته است.کمیسیون امنیت ملی مجلس موضوع میزان حضور مهدی هاشمی و حسین فریدون در زندان و دریافت مرخصی در طول دوران تحمل حبس را بررسی خواهد کرد و این کار را به منظور حفظ شعائر دینی و عدالت پیگیری خواهد کرد.

* نایب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس

 

احمد علیرضابیگی، نماینده مردم تبریز در مجلس در گفت‌وگو با مهر، در تشریح این نشست اظهار داشت: به گفته سردار قاآنی، کارشناسان سیاسی و نظامی شکست آمریکا در افغانستان را به‌مراتب مهم‌تر و پررنگ‌تر از شکست آمریکا در ویتنام تحلیل می‌کنند. وی ادامه داد: فرمانده سپاه قدس معتقد است این حادثه بعد از ۲۰ سال سرمایه‌گذاری آمریکا و حضور واشنگتن در افغانستان اتفاق افتاده است. حضور آمریکا در افغانستان ارتباطی با حادثه ۱۱ سپتامبر نداشته و آمریکا پس از ترور احمدشاه مسعود مصمم به حضور در افغانستان شده بود. علیرضابیگی افزود: سردار قاآنی تأکید کرد جمهوری اسلامی با نگاه مبتنی بر منافع ملی خود، تحولات افغانستان را رصد می‌کند و به سرنوشت افغانستان علاقه‌مند است، به همین دلیل از ابتدای ورود شوروی به افغانستان به ‌عنوان وظیفه دینی از مردم این کشور حمایت کرد. 

نماینده مجلس در ادامه اظهار داشت: سردار قاآنی تأکید کرد آنچه برای ما در افغانستان اهمیت دارد، این است که امنیت جمهوری اسلامی مخدوش نشود، نقشه آمریکا این است که ایران را با جهان اهل سنت درگیر کند، بنابراین جمهوری اسلامی باید به گونه‌ای عمل کند که امنیت ایران مخدوش نشود و آمریکا به اهداف خود دست نیابد. وی تأکید کرد: به گفته فرمانده سپاه قدس، شیعیان افغانستان برای جمهوری اسلامی اهمیت زیادی دارند و ایران تلاش دارد حل موضوع افغانستان از طریق جنگ نباشد و همه اقوام افغانستان در اداره کشور سهیم باشند. 

ابراهیم رضایی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی دیگر نماینده‌‌ای بود که صحبت‌‌های سردار قاآنی را با رسانه‌‌ها مطرح کرد. وی در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر، با اشاره به بررسی تحولات افغانستان در جلسه غیرعلنی مجلس، بیان کرد: سردار قاآنی در این جلسه نکاتی را درباره خسارت‌های آمریکا در افغانستان بیان کرد. به گفته وی، آمریکا ۸۰ هزار نیروی نظامی وارد افغانستان کرد. بیش از ۲ هزار میلیارد دلار در این کشور هزینه کرد، آمار کشته‌شدگان آمریکا در افغانستان بیش از ۱۰ هزار نفر بود اما هیچ نتیجه‌ای هم نگرفتند. عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: فرمانده نیروی قدس سپاه تأکید کرد که آمریکا جهت تسلط بر ایران، روسیه، چین و هند وارد افغانستان شد اما شکست خورد و در نهایت از این کشور فرار کرد. رضایی تأکید کرد: به گفته سردار قاآنی، آمریکا داعش را به افغانستان آورد تا از آنان برای رسیدن به اهداف خود استفاده کند. 

وی در ادامه گفت: فرمانده نیروی قدس سپاه در این جلسه اظهار داشت که مذاکرات دوحه به دلیل دخالت آمریکایی‌ها بی‌نتیجه بوده است و در بخش دیگری از اظهارات خود اعلام کرده هدف اصلی جمهوری اسلامی ایران، تأمین امنیت خودش است و اینکه اجازه نمی‌دهیم امنیت کشورمان و مرزها مخدوش شود. 

آمریکا مانع ادامه مذاکرات بین‌الافغانی در ایران شد

سیدنظام‌الدین موسوی، سخنگوی هیات‌رئیسه مجلس نیز در جمع خبرنگاران درباره این نشست اظهار کرد: سردار قا‌آنی درباره تحولات افغانستان‌ مطالب دقیق، مستند و قوی‌ای را بیان و تحلیل خوبی ارائه کرد و در این میان تعدادی از نمایندگان نیز دیدگاه‌‌ها و دغدغه‌‌های خود را بیان کردند. وی ادامه داد: همان‌طور که رهبر انقلاب فرمودند تحولات افغانستان را به دقت دنبال می‌‌کنیم، زیرا از جوانب مختلف حائز اهمیت است؛ مردم این کشور پیوند دیرینه فرهنگی، تاریخی و دینی دارند و نمی‌‌توان نسبت به آنها بی‌‌تفاوت بود، بنابراین ایران به دقت مسائل این کشور را رصد می‌‌کند. 

نماینده مردم تهران در مجلس تصریح کرد: آنچه در فحوای کلام سردار قا‌آنی مشخص بود و در گزارش‌های سایر دستگاه‌های مرتبط با سیاست‌‌های خارجی نیز مورد تاکید قرار گرفته، اشراف کامل ایران درباره مسائل افغانستان است. در واقع دستگاه‌های امنیتی و دفاعی با اشراف کامل خود نسبت به تحولات اخیر غافلگیر نشدند. 

وی گفت: با توجه به اینکه ایران از حیث دیپلماتیک و دفاعی اشراف و آمادگی کامل در مواجهه با تحولات افغانستان دارد، تلاش‌‌های جدی انجام داده تا منافع مردم این کشور و ایران اسلامی در تحولات لحاظ شود. آمریکایی‌‌ها در افغانستان دچار ضعف شدند، دولت این کشور نیز در اداره امور تضعیف شد و طالبان نیز برای تصرف بخش‌‌های مختلف اقداماتی را آغاز کرد، لذا دستگاه دیپلماسی و سایر نهادها در این باره فعال شدند و ایران سعی کرد در اطراف منازعه صورت‌گرفته، جلسه بین‌‌الافغانی را برگزار کند که از گروه‌‌های مختلف از جمله طالبان و دولت وقت نیز حضور داشتند. 

سخنگوی هیات‌رئیسه مجلس ادامه داد: این ابتکار جمهوری اسلامی ایران مورد استقبال طرف‌‌های مختلف قرار گرفت و نتایج خوبی در پی داشت که اگر ادامه می‌‌یافت شاید برخی مسائل که امروز در افغانستان رقم خورده به سمت و سوی دیگری می‌‌رفت، زیرا همگی آنها حسن‌نیت ایران را قبول داشتند و بدون هیچ قدرت خارجی در میان خود مذاکره می‌کردند. آمریکایی‌‌ها به دولت افغانستان فشار آوردند و مذاکرات ادامه نیافت و بر این اساس تحولات در آن به سمت میدانی سوق یافت و با دگرگونی سیاسی، دولت قبلی افغانستان سقوط کرد. موسوی گفت: تلاش خواهیم کرد علاوه بر اینکه رأی و دیدگاه مردم افغانستان در آینده‌‌شان لحاظ شود، منافع ملت ایران و امنیت و ثبات مرزهای‌‌مان نیز در نظر گرفته شود.وی اظهار کرد: آنچه این روزها مغفول مانده و مردم و رسانه‌‌ها نیز باید به آن توجه کنند، نقش مخرب و غیرسازنده‌‌ای است که آمریکایی‌‌ها در مساله افغانستان ایفا کردند. این روزها متاسفانه بعضا در برخی رسانه‌‌های داخلی و حتی از سوی برخی شخصیت‌‌ها، به دلیل عدم اشراف کافی نسبت به مساله طوری مطالب بیان می‌‌شود که انگار جمهوری اسلامی تقصیر داشته یا به‌‌ طور فعال به این موضوع وارد نشده ‌‌است. سخنگوی هیات‌رئیسه مجلس تصریح کرد: آمریکایی‌‌ها به اسم مبارزه با تروریسم و حذف گروه‌‌های تروریستی و تقویت زیرساخت‌‌های اقتصادی و صنعتی و وارد کردن دموکراسی به افغانستان، این کشور را به مدت 20سال اشغال کردند. آمریکا چرا به عنوان قدرت مداخله‌جو وارد افغانستان شد و در این سال‌‌ها به وعده‌‌هایش نیز عمل نکرد. به عنوان مثال، سیستم بروکراتیکی که آمریکایی‌‌ها در افغانستان ایجاد کردند، بشدت ضعیف و فاسد بود و یکی از دلایلی که دگرگونی سیاسی در این کشور شکل گرفت و گروهی که قبلا در صحنه سیاسی افغانستان حذف شده بود، مجددا توانست قدرت را در این کشور به دست گیرد و مردم افغانستان نیز رغبتی به دفاع نداشتند، این بود که آمریکایی‌‌ها روح مقاومت و امید را در مردم این کشور تضعیف کرده بودند. 

نماینده مردم تهران ادامه داد: مردم افغانستان از عملکرد آمریکایی‌‌ها ناراضی بودند، زیرا قول‌‌های آنها در حوزه زیرساختی و اقتصادی محقق نشده بود و سرمایه‌‌گذاری‌ای که در آنجا صورت گرفته بود، بیشتر در بخش نظامی بود؛ ارتش افغانستان نیز به دلیل اقدامات آمریکا نتوانست به جایگاه واقعی خود برسد. این در حالی ‌‌است که در نهایت آمریکایی‌‌ها به طور مفتضحانه و غیرمسؤولانه از افغانستان فرار کردند. موسوی در ادامه گفت: افغانستان اکنون به نقطه صفر 20 سال پیش برگشته و حاکمیتی که در آن سال بر این کشور مسلط بود و حتی آمریکایی‌‌ها برای مبارزه با آن وارد این کشور شدند، مجددا روی ‌‌کار آمده ‌‌است. جمهوری اسلامی ایران اشراف کامل بر مساله دارد و به صورت فعال و مبتکرانه با گروهی که در افغانستان غلبه یافته در تماس است و تلاش می‌‌کند منافع مردم این کشور و ملت ایران را حفظ کند. وی در پاسخ به سوالی تصریح کرد: نظر و رأی مردم افغانستان برای جمهوری اسلامی ایران مهم است و سیاست رسمی‌ای است که رهبر انقلاب آن را بیان فرمودند و هر آنچه مردم این کشور بپذیرند، ایران اسلامی نیز از آن دفاع خواهد کرد. اگر کارشکنی‌‌های آمریکا نبود، قطعا ابتکار عمل جمهوری اسلامی ایران در موضوع مذاکرات بین‌‌الافغانی نتیجه می‌‌داد اما آمریکایی‌‌ها مانع مسیر دیپلماتیک شدند و نتیجه به سمت عملیات نظامی سوق یافت. ایران تلاش خواهد کرد مذاکرات همه‌جانبه مجددا در افغانستان رخ دهد و خشونتی در این کشور صورت نگیرد و همه مردم در تعیین سرنوشت‌‌شان شریک باشند و ثبات در این کشور شکل بگیرد. روند سیاسی آینده افغانستان تحت اشراف و نظر جمهوری اسلامی ایران است و مطابق روند آینده با ابتکارات ایران، موضع کشورمان درباره صحنه آتی افغانستان مشخص خواهد شد. 

شرحی بر آنچه فرمانده سپاه قدس گفت

بر اساس اطلاعات ارائه شده از سوی برخی نمایندگان درباره صحبت‌‌های سردار قاآنی، در این جلسه بر 4 مساله اصلی درباره افغانستان تاکید شده است. 

 امنیت مرزهای شرقی: یکی از نگرانی‌‌های اصلی ایرانیان حول و حوش تحولات اخیر افغانستان، مساله‌‌ امنیت مرزهای شرقی کشورمان است. «وطن‌امروز» پیش از این در گزارشی به این مساله اشاره کرد که با وجود اعلام رسمی ذبیح‌‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان که علیه هیچ کشوری از خاک افغانستان تهدیدی رخ نمی‌دهد، همچنان برخی نگرانی‌‌ها در این ‌‌باره وجود دارد. چندپارگی طالبان و شرایط نابسامان دوران گذار فعلی در کنار خبرهای تایید شده‌‌ای از حضور نیروهای تروریست خارجی در افغانستان، تهدید امنیت مرزهای شرقی ایران را بیش از پیش مطرح می‌‌کند. تبدیل افغانستان به پایگاه امن تروریست‌‌ها خطر ناامنی مناطق مرزی را بیشتر می‌کند، زیرا تجربه‌‌‌ 20 سال پیش نشان داده‌‌ است این گروه‌‌ها می‌‌توانند بدون هماهنگی با حکومت طالبان، در خارج از مرزهای این کشور دست به عملیات تروریستی بزنند. این خطر تنها متوجه نیروهای جهادی‌‌ خارجی نیست، بلکه طیف تندروی طالبان (که احتمال دارد طیف میانه‌‌روی این گروه را کنار بزند) نیز ظرفیت ایجاد چالش برای امنیت مرزها را دارد. حضور رئیس سرویس اطلاعاتی پاکستان (ISI) مؤید این اختلافات درون‌طالبانی‌‌ است. 

 نقشه دشمن؛ درگیر کردن ایران با جهان اهل سنت: پس از جدی شدن مساله‌ فرار نیروهای آمریکایی از افغانستان و به تبع آن سقوط یک به یک ولایت‌‌های این کشور، برخی جناح‌‌های داخلی به انحای گوناگون سعی در کشاندن پای جمهوری اسلامی ایران به تحولات داخلی افغانستان داشتند. آنها که درباره تحولات سوریه معتقد بودند نباید دخالت کرد، اکنون در آوردگاه افغانستان معتقد به دخالت نظامی ایران به ضرر طالبان بودند. این دیدگاه از آن جهت عجیب به نظر می‌‌رسید که طی ۲ قرن گذشته 3 ابرقدرت وقت، یعنی بریتانیا، اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده آمریکا نتوانستند به سلامت از باتلاق افغانستان خارج شوند. تجربه‌‌ این 3 کشور در زمان‌‌های گوناگون به ما نشان می‌‌دهد دخالت نظامی در این کشور، امری محکوم به شکست است. همچنین برخی از همین جناح‌ها در رسانه‌‌های خود تاکید می‌‌کردند ایران باید به منظور مقابله با طالبان، لشکر فاطمیون را به افغانستان اعزام کند. این خواسته هم از اساس خواسته‌‌ای مردود بود؛ به این دلیل که اغلب درگیری‌‌های داخلی افغانستان پیرامون مسائل مذهبی نیست و مسائل قومی تاثیر به مراتب بیشتری دارد. پس وارد کردن لشکر فاطمیون به نبرد با طالبان تنها زمین بازی نبرد در افغانستان را به نبردهای مذهبی تغییر می‌‌داد که طبیعتا اقلیت شیعه‌‌‌ این کشور بیشترین آسیب را می‌‌دید. جناح غرب‌‌گرا در ایران با بازی در پازل آمریکا سعی در مذهبی کردن جنگ افغانستان از یک‌‌ سو و تقابل ایران شیعی با جهان اهل سنت داشت. 

 اهمیت شیعیان افغانستان برای ایران: تجربه‌‌‌ 40 سال اخیر تعاملات ایران و افغانستان نشان داده ‌‌است شیعیان و فارس‌‌زبانان متحدان راهبردی جمهوری اسلامی در این کشور بوده‌‌اند. به همین دلیل ایران همیشه سعی کرده حقوق این اقشار در افغانستان رعایت شود. شیعیان افغانستان با آنکه در اقلیت جمعیتی قرار داشته‌‌اند، همواره از حمایت جمهوری اسلامی ایران برخوردار بوده‌اند تا ظلمی در حق آنان نشود. این امر البته مختص شیعیان نبوده و در کل، فارس‌‌زبانان افغانستان به دلیل قرابت‌‌های فرهنگی بیشتر با ایران از این حمایت برخوردار بوده‌‌اند. 

 مشارکت همه‌‌‌ اقوام در قدرت: جمهوری اسلامی ایران چه در جریان کنفرانس بن در سال 2001 و چه در سالیان اخیر همواره بر مشارکت تمام اقوام افغانستان در قدرت تاکید داشته است. این موضع از واقعیات درونی این کشور نیز سرچشمه می‌‌گیرد. افغانستان با حضور رنگارنگ قومیت‌‌های گوناگون که هیچ‌‌‌یک دارای اکثریت مطلق جمعیتی نیستند، نیاز به حکومتی دارد که آیینه‌‌‌ تمام‌‌نمای اقوام این کشور باشد. تنها راه ثبات در این کشور مشارکت تمام اقوام و گروه‌‌هاست هر راهی غیر از این بی‌ثباتی را تشدید خواهد کرد. تلاش‌‌های ایران و ابتکار برگزاری نشست بین نمایندگان طالبان و نمایندگان دولت وقت افغانستان را باید در همین راستا دید. یکی از نگرانی‌‌ها درباره‌‌‌ طالبان نیز به همین مورد بازمی‌گردد. طالبان با خاستگاه پشتونی نشان داده است کمتر از قومیت‌‌های دیگر از جمله تاجیک‌‌ها، هزاره‌‌ها و ازبک‌‌ها در امور حکومتی استفاده می‌‌کند. انتصابات موقت اخیر نیز موید این مساله است. از طرف دیگر درگیری‌‌های اخیر طالبان با جبهه مقاومت مردمی در پنجشیر، می‌‌تواند به تیره‌‌تر شدن روابط تاجیک‌‌ها با طالبان منجر شود که یقینا می‌‌تواند پایه‌‌های حکومت آتی افغانستان را سست کند. 

 

برگزاری تجمع اتباع افغانستان مقابل سفارت پاکستان در تهران

 

گروه بین‌الملل: پس از انتشار اخباری مبنی بر دخالت نظامی پاکستان در تحولات افغانستان و استفاده از هواگردها (هلیکوپتر) و پهپادهای ارتش پاکستان در بمباران  مواضع «نیروهای مقاومت مردمی» در ولایت پنجشیر، از دیروز مردم افغانستان در اعتراض به وضعیت موجود و دخالت پاکستان در معادلات میدانی و نظامی این کشور در ولایات مختلف افغانستان به خیابان‌ها آمدند. در کابل پایتخت افغانستان، مردم در اعتراض به آنچه دخالت پاکستان عنوان شده، در خیابان تجمع و درخواست تشکیل دولت مستقل کردند. طبق این گزارش، معترضان به دخالت پاکستان در جنگ پنجشیر معترض بوده و خواهان تشکیل یک دولت مستقل هستند. معترضان در جریان تظاهرات به سمت ارگ افغانستان حرکت کردند و در مقابل نیروهای طالبان با  شلیک هوایی سعی در مقابله و جلوگیری از این اعتراضات کردند. نیروهای طالبان همچنین با باتوم معترضان را مورد ضرب و جرح قرار دادند. دوشنبه شب نیز اعتراضاتی در مناطق مختلف افغانستان از جمله کابل، مزارشریف، غزنی، دایکندی و چندین شهر دیگر این کشور رخ داد. در این راهپیمایی‌ها نیز معترضان شعارهایی درباره اینکه «حکومت دست‌نشانده‌ پاکستان» را نمی‌خواهند و «مرگ بر پاکستان» سر دادند. پیش از این احمد مسعود، رهبر جبهه پنجشیر در پیامی پس از تصرف این ولایت توسط طالبان (ادعایی که از سوی مقامات طالبان رسما اعلام شد) خواستار قیام ملی علیه این گروه شده بود.

واکنش پاکستان به اخبار دخالت نظامی در افغانستان

در پی اعتراضات گسترده در افغانستان به دخالت پاکستان، ارتش پاکستان هرگونه دخالت این کشور در رخدادهای افغانستان از جمله پنجشیر را رد کرد و رسانه‌های پاکستانی نیز مدعی یک جنگ رسانه‌ای علیه اسلام‌آباد هستند که هدف اصلی تخریب روابط با افغانستانی‌هاست. این در حالی است که تصاویر منتشر شده از پنجشیر نشان می‌دهد یک هواپیمای پاکستانی در جریان درگیری در پنجشیر به دست «نیروهای مقاومت مردمی» در این منطقه سقوط کرده است. همچنین یک هواگرد پاکستانی نیز در پنجشیر فرود آمده بود.  با این حال سرلشکر «بابر افتخار» سخنگوی ارتش این کشور هرگونه اتهام مبنی بر دخالت در رویدادهای افغانستان بویژه در پنجشیر را مردود دانست و مدعی شد این ادعای بیهوده و بی‌اساس رسانه‌های هند است. رسانه‌های پاکستانی  هم دیروز  هند را به تخریب چهره اسلام‌آباد نزد مردم افغانستان با انتشار اخبار کذب یا انتساب تصاویر جعلی به تشکیلات امنیتی و نظامی پاکستان متهم کردند. به ادعای این منابع خبری، تصویر جنگنده‌ای که گفته می‌شود متعلق به نیروی هوایی پاکستان بوده که در پنجشیر ساقط شده است، در حقیقت متعلق به آوریل ۲۰۱۸ و مرتبط با سقوط یک جنگنده «اف۱۷» آمریکاست.

درگیری میان طالبان و نیروهای مقاومت پنجشیر ادامه دارد

خبرگزاری تاس دیروز به نقل از یک منبع نزدیک به جبهه مقاومت ملی در منطقه پنجشیر اعلام کرد درگیری‌های شدید در منطقه ادامه دارد. بر اساس اطلاعات این خبرگزاری، از یکشنبه شب مواضع رزمندگان مقاومت مورد حمله هواپیماهای بدون سرنشین قرار گرفته، بنابراین بسیاری از آنها مجبور به عقب‌نشینی و عزیمت به مناطق کوهستانی شدند. روز دوشنبه، حملات بشدت فشرده ادامه یافت و تاکنون در جریان بوده است. درگیری‌ها در استان اندرآب در ولایت بغلان نیز در جریان است. به گفته این منبع، به دلیل وضعیت متشنج در دره پنجشیر و گلوله‌باران مداوم از سوی طالبان، اکثریت ساکنان محلی خانه‌های خود را ترک کرده و به کوه‌ها رفته‌اند. همزمان طالبان می‌گوید کنترل خود را بر دره پنجشیر تقویت می‌کند.

«فهیم فطرت» سخنگوی جبهه ملی افغانستان با اعلام ادامه جنگ در پنجشیر گفت طالبان تنها توانسته بر جاده‌های عمومی پنجشیر مسلط شود. «فهیم فطرت» دیروز اضافه کرد جنگ بر سر مناطق استراتژیک پنجشیر همچنان ادامه دارد و  نیروهای مقاومت با تمام توان به حمله برای بیرون راندن طالبان ادامه می‌دهند. یکی از نیروهای جبهه مقاومت نیز مدعی شد دوشنبه‌شب در مناطق تواخ، دره عبدالله، خیل‌آبشار و بازارک تلفات سنگینی به طالبان وارد شده است. وی که نامش ذکر نشده است، تصریح کرد جنگ  علیه طالبان در «اندرآب» استان بغلان نیز بشدت ادامه دارد. آریانانیوز افغانستان هم به نقل از «کبیر واثق» معاون استاندار پنجشیر نوشت: جنگ در پنجشیر و اندرآب بشدت ادامه دارد و نیروهای مقاومت در این مناطق پیشروی‌هایی داشته‌اند. طالبان تاکنون درباره این پیشروی اظهارنظری نکرده است. برخی منابع نیز از مشاهده هواپیماهای ناشناس بر فراز پنجشیر و هدف قرار دادن مواضع طالبان خبر داده‌اند، البته تاکنون منابع مستقل این خبر را تایید نکرده‌اند.

 از سوی دیگر «قاسم محمدی» یکی از افراد نزدیک به جبهه پنجشیر در گفت‌وگو با خبرنگار سایت افغانستان خبرگزاری فارس درباره تازه‌ترین تحولات در پنجشیر گفت: روز گذشته با عقلانیت فرماندهان پنجشیر، اعضای طالبان وارد این ولایت شدند و تمام جاده‌های آن را گرفتند و نیروهای مقاومت به دره‌های اطراف رفتند. پس از آن نیروهای طالبان به ساختمان فرمانداری و نزدیکی مزار شهید احمدشاه مسعود هم رفتند. وی افزود: در حالی که طالبان فکر می‌کرد پنجشیر کارش تمام شده، کوه پشت دهانه منفجر شد و نیروهای‌شان در آنجا گیر کردند و سبب شد از 2 طرف محاصره شوند.  به گفته وی، جبهه پنجشیر تلاش داشت بدون درگیری آنها تسلیم شوند تا برای آزادی آنها بعداً تصمیم گرفته شود. این درحالی است که «سهیل شاهین» عضو دفتر سیاسی طالبان در مصاحبه با الشرق‌الاوسط با اشاره به تحولات پنجشیر گفت: ما برای 2 هفته با آنها مذاکره کردیم اما با پیشنهادات‌مان مخالفت کردند و سقف خواسته‌های‌شان را افزایش دادند و همین مساله به نزاع منجر شد. ساکنان پنجشیر نمی‌خواهند با ما بجنگند و با ما هستند و بعدا نماینده در دولت خواهند داشت. تمام اقلیت‌ها نمایندگانی در دولت خواهند داشت.

 

موضع کشورهای مختلف درباره طالبان

 

مهدی گرگانی: هر چه بیشتر می‌گذرد فضاحت خروج فاجعه‌بار آمریکا از افغانستان پس از 20 سال اشغال نظامی این کشور، بیشتر آشکار و هویدا می‌شود. 

«جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا با این وعده در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2020 پیروز شد که به تصمیمات خلق‌الساعه که در 4 سال ریاست‌‌جمهوری «دونالد ترامپ»، ایالات‌متحده را با چالش‌های فراوانی مواجه کرده بود پایان دهد. تصمیمات آنی و بدون مشورت ترامپ نه‌تنها محافل سیاسی داخلی آمریکا مثل کنگره و نمایندگان آمریکایی را دچار سردرگمی و تشویش کرده بود، بلکه متحدان اصلی واشنگتن در ناتو و اتحادیه اروپایی را نیز با مشکلات و چالش‌های فراوانی روبه‌رو کرده بود تا جایی که سال 2020 آمریکا و اروپا تا مرز تقابل و دشمنی در بسیاری از پرونده‌های فی‌مابین پیش رفتند. ایالات‌متحده آمریکا برخلاف نظر شرکای اروپایی خود از توافقنامه آب و هوایی پاریس و توافق هسته‌ای ایران خارج شد، به صورت ناگهانی تعرفه‌های جدیدی را بر فولاد و آلومینیوم اروپا وضع کرد، بر اروپایی‌ها به دلیل سهم پایین آنها در پرداخت هزینه‌های ناتو تاخت و با سیاست‌هایش سازمان تجارت جهانی را تضعیف کرد. 

حالا جو بایدن در نخستین چالش مهم سیاست خارجی خود نشان داد چقدر شبیه ترامپ است. برنامه‌ریزی فاجعه‌بار دولت آمریکا در مدیریت خروج از افغانستان و آشفتگی و هرج‌ومرج در فرودگاه کابل، حملات انتحاری در فرودگاه و تیراندازی نظامیان آمریکایی به سمت مردم افغانستان که مستأصل و درمانده به فرودگاه پناه آورده بودند، نشان داد به‌رغم تصمیم چندماهه واشنگتن برای خروج، این کشور هیچ برنامه مشخصی در این زمینه نداشت. جو بایدن اعلام کرده بود تا 31 آگوست از افغانستان خارج می‌شود اما بعد اعلام کرد ممکن است این تاریخ تمدید شود. با این حال مخالفت طالبان با تمدید مهلت خروج و ضعف آمریکا، باعث شد در همان تاریخ آمریکا رسما پایان عملیات خروج و پایان اشغال افغانستان را اعلام کند. 

بسیاری از متحدان آمریکا به صورت صریح و آشکار از تصمیمات بایدن درباره افغانستان و عدم مشورت واشنگتن با شرکای خود در این زمینه انتقاد کردند و خروج آمریکا از افغانستان را فرار بایدن و رها کردن نیروهای سیاسی مورد حمایت ایالات‌متحده در افغانستان خواندند. «بن والاس» وزیر دفاع انگلیس تصمیمات بایدن را به باد انتقاد گرفت و گفت: آمریکا دیگر یک ابرقدرت نیست، چون حاضر نبود وضعیت ناخوشایند در افغانستان را تحمل کند و دوام بیاورد. «جوزپ بورل» مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی نیز اظهارات بایدن درباره هدف از حمله به افغانستان را نادرست خواند و تاکید کرد: این درست است که نخستین هدف ایالات‌متحده در افغانستان مبارزه با القاعده و عاملان حملات 11 سپتامبر بود اما بتدریج استراتژی آمریکا در جهت جاه‌طلبی جمعی به سمت ایجاد یک دولت/ ملت مدرن در افغانستان تغییر پیدا کرد که ناکام ماند. 

«تام تانگنهات» رئیس کمیته خارجی پارلمان انگلیس هم بحران فعلی افغانستان را نتیجه اشتباهات هر ۳ رئیس‌جمهور قبلی آمریکا دانست و گفت: صادقانه باید بگوییم خروج در این مقطع زمانی نتیجه یک سوءقضاوت و اشتباه محاسباتی از سوی جو بایدن بود. 

اما علت اصلی سراسیمگی و فرار آمریکا از افغانستان که آمریکا و متحدانش اشاره‌ای به آن نمی‌کنند چه بود؟ اشتباهات محاسباتی و تصمیمات خلق‌الساعه آمریکا برای خروج از افغانستان همگی معلول افول قدرت و نفوذ آمریکا در نظام بین‌الملل است. در واقع تصمیم ترامپ و بایدن برای خروج از افغانستان و دومینوی اشتباهات پس از آن، ناشی از سقوط امپراتوری آمریکا و کاهش اعتبار این کشور در عرصه بین‌المللی و عدم تاب‌آوری اقتصادی و نظامی‌اش در مواجهه با چالش‌های روزافزون جدید در جهان است. یک تحلیلگر شبکه المیادین در این باره گفته، همه می‌گویند خروج آمریکا از افغانستان نخستین نشانه پایان امپراتوری آمریکاست اما به نظر من نخستین نشانه آن حمله موشکی ایران به پایگاه عین‌الاسد و عدم توان آمریکا برای پاسخگویی به آن بود. در واقع خروج آمریکا از افغانستان را باید پایان امپراتوری آمریکا در نظام بین‌الملل خواند نه نشانه‌ای از آغاز زوال آن. 

سردار قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که در حوزه افغانستان نیز تخصص بالایی دارد، تحلیل دقیق و درستی از تحولات اخیر در افغانستان ارائه کرد. وی دیروز به نمایندگان مجلس گفت: امپراتوری آمریکا امروز به یک شیر بی‌یال و دمی تبدیل شده که دندان‌هایش ریخته و پس از 20 سال مفتضحانه افغانستان را ترک کرده و به دنبال «دادن آدرس غلط به افکار عمومی» است. اشاره سردار قاآنی به تضعیف قدرت آمریکا در منطقه و کاهش اعتبار آمریکا حتی در میان نزدیک‌ترین متحدان این کشور و تلاش برای سرپوش گذاشتن بر آن است. 

ناامیدی کشورهای اروپایی از قدرت رهبری آمریکا، اتحادیه اروپایی را به این فکر انداخته که جدا از ناتو و اتحاد فراآتلانتیک، یک «نیروی واکنش سریع نظامی» مجزا ایجاد کند. مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی با اشاره تلویحی به تضعیف قدرت آمریکا در جهان گفته بروکسل باید «خودمختاری راهبردی» نظامی خود را تقویت کرده و وابستگی‌اش به ایالات‌متحده را در این زمینه کاهش دهد.