سمیرا کریمشاهی: از تاکیدات دولت سیزدهم در بخش سیاست ‌خارجی جدید جمهوری اسلامی ایران، پویایی دیپلماسی در منطقه بویژه تمرکز بر ارتباط با همسایگان ایران است. برای هر کدام از کشور‌هایی که مرز آبی و خاکی مشترک با ایران دارند می‌توان سطحی از اهمیت روابط را تعریف کرد اما چالش‌ها و به دنبال آن فرازونشیب در روابط با کشورهای جنوب خلیج‌فارس، تمرکز ویژه‌ای را می‌طلبد. 

رخداد‌های متعدد از جمله بیداری اسلامی 2011، جنگ و بحران در سوریه، یمن و... روابط ایران با کشورهای حاشیه خلیج‌فارس بویژه امارات و عربستان را تحت‌الشعاع قرار داد. هر چند تنش در روابط ایران با این ۲ کشور یکسان و در یک سطح نبوده اما در ۲ سال اخیر کانال‌هایی برای بهبود روابط ایجاد شده که انتظار می‌رود در دولت جدید به طور متمرکز تحت توجه به سیاست حسن همسایگی دنبال شود. 

هر چند قضاوت درباره راهبرد سیاست‌ خارجی دولت جدید در قبال همسایگان زود است اما نشانه‌هایی را که در این مدت کوتاه نمایان شده می‌توان امیدوارکننده در نظر گرفت. سفر نهیان بن‌مبارک، وزیر رواداری و همزیستی امارات به تهران در صدر هیات اماراتی که در مراسم تحلیف هشتمین رئیس‌جمهور ایران شرکت کردند، نخستین حضور یک مقام عالی‌رتبه اماراتی در ایران بعد از چند سال بود. بن‌مبارک در گفت‌و‌گو با دکتر رئیسی تاکید کرد امارات مصمم است سطح روابط خود با ایران را افزایش دهد. بعد از آن، در جریان سفر آقای امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان به بغداد، دیدار و گفت‌و‌گو با محمد بن‌راشد، حاکم دوبی و نخست‌وزیر امارات انجام شد. ‌بن‌راشد درباره این دیدار در پیامی توئیتری اعلام کرد: «در حاشیه اجلاس بغداد با وزیر جدید خارجه ایران آقای حسین امیرعبداللهیان دیدار کردم، برای او در پست جدیدش موفقیت و گسترش روابط با کشورهای همسایه و تقویت همکاری‌ها بر پایه حکمت و منفعت ملت‌ها را آرزومندم. برای ملت همسایه و دوست ایران نیز بهترین‌ها را خواهانم». همچنین امیرعبداللهیان در پیام توئیتری متقابل از فضای مثبت این دیدار به این نکته تاکید کرد: «ما برای پیشبرد مناسبات فی‌مابین و تحقق همکاری‌های منطقه‌ای، با همسایگان مشورت، همدلی و همکاری می‌کنیم. کار با همسایگان اولویت دولت سیزدهم است».

 

* ایران و امارات؛ همکاری، رقابت و احتیاط

ملموس‌ترین وجه مناسبات ایران و امارات به روابط اقتصادی و تجاری این ۲ کشور ارتباط پیدا می‌کند و به کلام دیگر، روابط اقتصادی مهم‌ترین عنصر پیونددهنده و ایجابی در مناسبات فی‌مابین است. بررسی‌های آماری روابط تجاری ایران و امارات نشان می‌دهد این امیر‌نشین به تنهایی به اندازه دیگر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌‌فارس با ایران روابط تجاری دارد و این مناسبات در بالاترین حد خود در مقایسه با دیگر شیخ‌نشین‌ها قرار داشته. علاوه بر این، حضور سرمایه‌گذاران ایرانی در امارات نیز حائز اهمیت است به طوری که این افراد 10 درصد جمعیت امارات را شامل می‌شوند که معادل تقریبی 400 هزار نفر است و 10 ‌هزار شرکت را در این کشور اداره می‌کنند. بنابراین، امارات عربی متحده بعد از آمریکا و ترکیه، سومین مقصد مهاجران ایرانی محسوب می‌شود. از طرف دیگر، بسیاری از ساکنان جنوب ایران با شهروندان اماراتی رابطه خویشاوندی دارند و از همین باب، ۲ طرف بر پایه اشتراک‌های قومی، فرهنگی و اقتصادی مناسبات گسترده‌ای برقرار کرده‌اند. بنابراین، حضور ایرانیان در امارات به عنوان عنصر پیونددهنده میان ۲ کشور تلقی می‌شود. در کنار اینها، در روابط ۲ کشور اختلافات جدی و ریشه‌‌ای از جمله مالکیت جزایر سه‌گانه و مسائل هویتی - امنیتی در خلیج‌فارس تا حوزه‌ سیاست‌ خارجی مانند حضور و نفوذ آمریکا در امیرنشین‌های جنوب خلیج‌فارس و مواضع و کنشگری متضاد در رخدادهای منطقه‌ای را در بر می‌گیرد. البته جدی‌ترین و مهم‌ترین مساله‌ای که روابط تهران-ابوظبی را چالش‌برانگیز می‌کند عادی‌سازی رابطه‌‌ این کشور با رژیم مجعول صهیونیستی است که در بخشی مجزا به آن می‌پردازیم. 

حوزه‌ مداخلات امارات در امور منطقه‌ای، در سال‌های اخیر به روشنی در سیاست ‌خارجی این کشور منعکس شده است. امارات در ۲ نقش خود که اولی برخاسته از اراده‌‌ این کشور برای کنشگری فعال‌تر در منطقه با هدف رقابت با رقبایی همچون عربستان، ایران، قطر و ترکیه است، در ائتلاف‌های منطقه‌ای شرکت می‌کند. از سوی دیگر این کشور نقش خود را به عنوان متحد غرب و آمریکا در نقشه‌های‌ خاورمیانه‌ای آنان در حوزه‌های سیاسی - امنیتی برجسته ساخته است. امارات به دلیل ساختار سیاسی مبتنی بر خاندان‌های پادشاهی و همچنین شرایط ژئوپلیتیک خاص خود، همواره دچار تهدید و هراس‌های امنیتی است. به همین دلیل در سال‌های اخیر سیاست ‌امنیتی خود را مبتنی بر کنشگری و بازدارندگی موثر در برابر دشمنان و رقبای منطقه‌‌ای ترسیم کرده است. امارات در سایر کشورهای منطقه همچون یمن، لیبی، سودان، جیبوتی تا مراکش و شمال آفریقا دارای حلقه‌های نفوذ و اعمال قدرت در ساختارهای حاکمیتی این کشورها بوده و به گسترش نفوذ خود در این مناطق مبادرت می‌کند. امارات سیاست‌ خارجی هوشمندانه‌ای نسبت به سعودی‌ها مدنظر داشته و تلاش کرده میزان درگیری خود در بحران‌ها در سطح موقعیت و توانایی‌هایش باشد. به عنوان مثال در جنگ یمن با وجود هزینه‌هایی که به جبهه سعودی وارد شد اما امارات با بازیگری محتاطانه توانسته همچنان بخشی از منافع خود در جنوب شبه‌جزیره عربستان را حفظ کند و حتی گسترش دهد. همچنین در حوزه‌‌ سوریه، تدریجا عادی‌سازی روابط با دمشق را در دستور کار خود دارد. همین مسائل باعث شده ابزارهای هموارسازی روابط ایران و امارات بیشتر از تهران- ریاض در دسترس باشد. 

 

*  رژیم ‌صهیونیستی و محورسازی موازنه‌‌ تهدید

همان‌طور که گفته شد، موقعیت جغرافیایی و محدودیت‌های ژئوپلیتیک امارات باعث می‌شود همواره سایه‌‌ تهدید و هراس امنیتی را بالای سر خود متصور شود. از طرف دیگر رژیم‌ صهیونیستی با در نظر گرفتن اهمیت بالای امنیت در خلیج‌فارس همواره تلاش داشته کشورهای حاشیه خلیج‌فارس را در مقابل ایران به عنوان تهدید‌کننده امنیت، بلوک‌بندی کند. به عبارت بهتر، اسرائیل می‌داند در معادله‌سازی تقابلش با ایران نمی‌تواند با بلوک‌بندی ذیل توازن قوا بر روی این امیرنشینان حساب باز کند لذا امیدوار است آنها را در محور موازنه‌‌ تهدید مقابل ایران قرار دهد که مهم‌ترین دستاورد آن می‌تواند این باشد که تهدید رژیم‌ صهیونیستی برای امنیت منطقه را به عنوان موجودیت نامشروع به ادراکی میان سران منطقه و همسایگان ایران تبدیل کند که آنها را به این باور برساند تهدید اصلی، ایران و ابزارهای قدرت‌آفرین آن است. «استفان والت» مبدع نظریه «توازن تهدید» می‌گوید: هنگامی که چند دولت علیه دولتی دیگر اتحاد ایجاد کنند به واسطه‌‌ اینکه قدرت آن دولت را تهدیدی علیه خود بدانند، موازنه تهدید شکل می‌گیرد. البته هر تهدیدی منجر به اتحاد در عرصه بین‌المللی نمی‌شود بلکه تهدیداتی مدنظر است که موجودیت یا منافع دولت‌ها را به طور جدی تحت‌الشعاع قرار دهد که ۳ عامل را می‌توان برای آن در نظر گرفت: 1- درجه‌‌ تضاد منافع دشمن 2- احتمال گرایش دشمن به منازعه با زور 3- توانایی نظامی نسبی دولت و دشمنان آن. در روند 20 ‌ساله‌‌‌ بعد از توافق اسلو که حکام عرب آشکار و پنهان خط قرمز رابطه با اسرائیل را مخدوش کردند، تلاش رژیم اشغالگر صهیونیست برای اینکه هر کدام از این ۳ عامل تهدید‌زا را از موجودیت خود به ایران و در شکل کلی‌تر محور مقاومت منتقل و القا کند، همیشه تحت دکترین‌های متعدد در جریان بوده است. 

احساس تهدید که به جان دولت‌های عربی انداخته شده باعث می‌شود آنها برای حفظ بقا و موجودیت خود در اتحادهای ضدایرانی فعال باشند. امارات لابی‌های گسترده‌ای را در محافل موافق تحریم ایران در آمریکا داراست. در اجلاس «اتحاد علیه ایران هسته‌ای (UANI)» که نشست 2019 این اجلاس با سخنرانی پمپئو، وزیر وقت خارجه آمریکا همراه بود، سفرای بحرین و امارات در آمریکا و نماینده‌ای از سعودی حضور داشتند. روابط یوسف العتیبه، سفیر امارات در واشنگتن با ریچارد مینتز، مدیرعامل شرکت هاربر با کاربری روابط ‌عمومی و لابی‌گری و همچنین مارک والاس، مسؤول اجلاس اتحاد علیه ایران هسته‌ای طی یک اقدام هک ایمیلی آشکار شد که نشان می‌داد امارات به میزان گسترده‌ای در محافل ضدایرانی میان عاملان آمریکایی- اسرائیلی نفوذ دارد. توماس کاپلان، میلیاردر آمریکایی که از وی به عنوان حامی مالی پروژه‌های ضدایرانی یاد می‌شود، دارای روابط نزدیک با محمد بن‌زاید، ولیعهد ابوظبی است. 

نمونه اخیر این محورسازی علیه ایران، ‌آشکار‌سازی روابط چند دولت عربی با اسرائیل در یک سال گذشته بود که در این میان امارات بیشترین پیشروی را داشته است. بر اساس آمارهای اتاق بازرگانی اسرائیل (FICC)، تجارت دوجانبه بین امارات و اسرائیل از زمان امضای توافقنامه موسوم به «آبراهام» در سال گذشته به 675 میلیون دلار رسیده و در ماه‌های اخیر حجم کل تجارت بین اسرائیل و امارات عربی متحده- صادرات و واردات کالا و خدمات - به بیش از 100 میلیون دلار در ماه رسیده است. گزارش‌های این مرکز پیش‌بینی می‌کند به احتمال زیاد طی 3-2 سال آینده شاهد تجارت دوجانبه 5 میلیارد دلاری خواهیم بود. علاوه بر این، شرکت‌های سایبری و خدمات ‌امنیتی که بعضا مقامات سرویس ‌جاسوسی اسرائیل سهامداران آن هستند، وارد همکاری با ابوظبی شده‌اند. حوزه‌‌ هوش مصنوعی که امارات چند سال است با انتصاب وزیر هوش مصنوعی و احداث دانشگاه مخصوص این حوزه، تمرکز ویژه‌ای روی آن داشته، وارد همکاری‌های این کشور با رژیم‌ صهیونیستی هم شده و این ۲ توافقاتی در زمینه هوش ‌مصنوعی داشته‌‌اند. 

اما یکی از مهم‌ترین جنبه‌های روابط ابوظبی- تل‌‌آویو در یک سال گذشته، تلاش امارات برای دسترسی به آب‌های شرق مدیترانه از طریق سواحل اشغالی فلسطین و از طرف دیگر دسترسی اسرائیل به خلیج‌فارس بوده. دسترسی کشورهای غرب ‌آسیا به مدیترانه و قرار گرفتن در مسیر اتصال شرق به غرب، به عامل اساسی رقابت‌های منطقه‌ای بر سر گسترش مرزهای ژئوپلیتیک و قلمرو راه‌های مواصلاتی تبدیل شده است. از این رو یکی از تلاش‌های جدی رژیم‌ صهیونیستی این است که به هر شکل دولت‌های شرقی از جمله چین و هند برای دور زدن ایران در مسیر اتصال به مدیترانه متقاعد شوند ایران در رقابت‌های کلان ترانزیتی به بازیگری منزوی تبدیل شود. سطحی از رقابت با کشورهای همسایه و دولت‌های خلیج‌فارس یک روند طبیعی و اجتناب‌ناپذیر است اما کنشگری اسرائیل به منظور ضریب دادن به رقابت‌ها و اختلافات ایران و مخدوش‌سازی سیاست حسن همسایگی با بازتعریف نقش ایران به عنوان عنصر تهدیدزای منطقه، جز با حفظ سطحی از روابط با دولت‌ها و بالفعل‌سازی موضوعات مشترک که قابلیت تبدیل به منافع مشترک را دارند، قابل خنثی‌سازی نخواهد بود. 

اجماع‌سازی اسرائیل با ایجاد محور ضدایران به وسیله‌‌ همسایگان ایران، توجه ویژه دستگاه دیپلماسی کشورمان برای بهبود روابط با همسایگان را می‌طلبد که این به معنای ترسیم یک نقشه‌‌ راه آرمانی به منظور ایجاد اتحاد و ائتلاف با دولت‌های عربی نیست بلکه با یک نگاه واقع‌‌بینانه می‌توان سطوح تنش‌زای روابط را به سمت رقابت و اختلاف در سایه‌ِ‌‌ همکاری تغییر وضعیت داد. برقراری و حفظ کانال‌های ارتباطی با دولت‌های خلیج‌فارس تا سطحی که امکان‌پذیر باشد باعث می‌شود ایران در مجموعه‌‌ کنشگران برای مدیریت تنش‌های موجود و احتمالی در آینده، دستان بازتر و زمین گسترده‌تری داشته باشد تا بتواند موانع جدی در مسیر نقشه‌های صهیونیستی با نیت فتنه‌انگیزی و تنش‌زایی در منطقه‌‌ خلیج‌فارس ایجاد کند.

--------------------------------- 

منابع

- هوشی‌سادات، محمد (1398). دیالکتیک ایرانی. تهران: دانشگاه تهران. 

- صفوی، حمزه (1399). بحران‌های ژئوپلیتیک غرب ‌آسیا و شمال آفریقا. تهران: دانشگاه تهران. 

- قوام، عبدالعلی. ایمانی، همت (1390). نظریه رئالیستی اتحاد در روابط بین‌الملل. رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی. (30). 37-67. 

- lobelog. com/emails-suggest-uae-and-saudi-arabia-funded-u-s-based-anti-iran-pressure-group

-‌ thenationalnews.com/arts-culture/art/billionaire-art-collector-thomas-kaplan-on-working-with-sheikh-mohamed-and-why-he-loves-the-uae-1. 826947

- arabianbusiness.com/politics-economics/466604-uae-israel-trade-seen-pushing-5bn-mark-by-2024

 شرکات-أمنیه-إسرائیلیة-فی-طریقها-للعمل/ 

- boycott4pal. net/2021/08/31

- reuters.com/article/uk-israel-gulf-emirates-education-idUKKBN26408T

دکتر عباس مقتدایی*: یکی از مبانی و محورهای اصلی انقلاب اسلامی، «عدالت و برقراری قسط در جامعه» است. واژه عدالت بارها و بارها در کلام رهبر انقلاب و در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران یادآوری شده و مورد تأکید قرار گرفته و جایگاه ویژه‌ای در اداره امور کشور برای آن لحاظ شده است. 

نگاهی به چهره‌های ماندگار و قهرمانان ملی جمهوری اسلامی ایران در سال‌های پس از انقلاب، نشان می‌دهد راز ماندگاری شخصیت‌هایی چون شهید بهشتی، شهید رجایی، شهید سلیمانی و تقریبا همه کسانی که در عرصه ایثار و جهاد و شهادت و برنامه‌ریزی دقیق برای نظام اسلامی و بنیان‌های فکری نظام اسلامی تلاش و جان‌فشانی کردند، در کنار همه ویژگی‌های این افراد، این بود که آنان موضوع و محور عدالت را سرلوحه عملکرد خود داشتند و برای برقراری قسط مبارزه کرده و اهتمام ویژه‌ای داشتند. اکنون نیز در جامعه اسلامی همچنان نیازمند گسترش و پرورش روحیه عدالت هستیم. آنچه مقام معظم رهبری در گفت‌وگو با سران نظام یا دولت‌ها طرح کرده‌اند و اینکه یک دهه را تحت عنوان «دهه عدالت» مطرح کردند و ضرورت دارد در همه عرصه‌ها از جمله پرورش نیروی انسانی برای کشور، محوریت عدالت را مورد توجه قرار دهیم، بر کسی پوشیده نیست. اکنون اگر در عرصه تولید، کشاورزی، آب و حتی ساختارهای مالیاتی یا برقراری تعرفه‌ها و عوارض مشکلاتی وجود دارد یا مردم گلایه‌هایی دارند، نشان می‌دهد نتوانسته‌ایم در جهت عدالت آنگونه که باید و شاید اقدام کنیم و این همان چیزی بود که رهبر انقلاب نیز بر آن تاکید کردند و اکنون به عنوان یک مطالبه جدی ایشان از کسانی است که مدیریت کشور را برعهده گرفته‌اند. 

بسیاری از اقدامات سال‌های گذشته نظیر هدفمند کردن یارانه‌ها یا قوانین و مقرراتی که برای خانواده و جوانان در کشور وضع شده است یا امور حمایتی و حتی مبالغی که برای حوادث غیرمترقبه و امداد صرف شده است، همگی در این جهت بوده تا بتوانیم بخشی از عدالت از دست رفته یا از مدار خارج شده را مجددا به مدار برگردانیم و محقق کنیم. اکنون ما در زمینه نظام اداری و مدیریت در عرصه بودجه و نظارت بر چگونگی صرف بودجه و همچنین در زمینه منابع و مصارف بودجه عمومی دولت و حتی در عرصه تولید، سرمایه و نیروی انسانی نیازمند لحاظ کردن بالاترین سطح عدالت و قسط هستیم. همان‌گونه که چگونگی پرداخت تسهیلات و بهره‌برداری از صندوق توسعه ملی و چگونگی راهکارهایی که برای حمایت از تولید اندیشیده می‌شود باید با این مقوله آمیخته شود، اکنون باید جایگاه ویژه‌ای برای کشاورزی و آب در کشور لحاظ کنیم که بیشترین حد عدالت‌محوری را داشته باشد. در واگذاری‌هایی که در کشور در قالب اصل 44 قانون اساسی انجام می‌دهیم نیز رویکرد عدالت‌محورانه است که می‌تواند توزیع قسط در جامعه را هموار کند و هرگونه بی‌توجهی به این عرصه می‌تواند ما را از سمت و سوی یک نظام اسلامی مبتنی بر عدالت خارج کند و رویکردهای ساختار کاپیتالیستی و سرمایه‌داری را در جامعه حاکم کند. اکنون که دولت سیزدهم بنا دارد بار دیگر به آرمان‌های انقلاب اسلامی بازگردد و به آن توجه ویژه کند، در چنین حالتی می‌بینیم رهبر حکیم انقلاب در نخستین گفت‌وگوی‌شان با مجموعه دولت بر همین امر عدالت و توزیع عدالت و گسترش قسط در جامعه تأکید می‌کنند. این مقوله موضوعی نیست که تنها مباحث اجتماعی صرف داشته باشد بلکه علاوه بر موضوعات اجتماعی، مباحث اقتصادی و حتی ریز مباحث اقتصادی نظیر پول و اوراق مشارکت یا نظام مالیاتی، تعرفه و عوارض و همچنین عرصه‌های مختلفی نظیر توسعه منطقه‌ای و هدفمند‌سازی توزیع درآمد و پول را هم شامل می‌شود و علاوه بر این اگر سخن از بیمه به میان می‌آید، اگر عرصه‌های مختلف تأمین منابع مالی مطرح می‌شود، همگی مستقیم و غیرمستقیم با مقوله گسترش و توزیع عدالت مرتبط است، بنابراین معتقدم ما هم در امور خانواده و جوانان و امور حمایتی باید به شکل ویژه به موضوع گسترش عدالت توجه کنیم و هم با تقویت فرهنگ اسلامی و توزیع مناسب علم و فناوری و تقویت حداکثری آن، به فکر این باشیم که در همه زمینه‌ها عدالت را محقق سازیم. در مجموع می‌توان گفت سیاست اسلامی آمیخته با عدالت است. اجتماع مسلمانان در هر جا شکل بگیرد مبتنی بر عدالت شکل می‌گیرد و در زمینه علم و توسعه علوم اسلامی نیز این امر مورد توجه بوده است. در نهایت جامعه‌ای که از عدالت دور است به همان میزان از اسلام واقعی دور است و جامعه‌ای که با عدالت آمیخته باشد قطعا گام بلندی برای تحقق مبانی اسلامی برداشته است که ما در این جهت امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند توجه به عدالت و محوریت آن در برنامه‌ریزی‌های عمومی، اختصاصی و دولتی هستیم.

*عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس

گروه سیاسی: اقدامات جبرانی ایران پس از پایان بخشیدن به مسیر یکجانبه عمل به تعهدات برجامی همان‌طور که انتظار می‌رفت، وضعیت را برای طرف غربی پیچیده کرده است. به گزارش «وطن‌امروز»، تهران پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای و فرصت‌سوزی‌های 3 ساله تروئیکای اروپا در عمل به تعهدات، شتاب برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز کشورمان را در دستور کار قرار داد. ایران با علم به اینکه دولت بایدن استفاده از اهرم تحریم‌ها را مبنایی برای تحت فشار قرار دادن تهران برای حصول یک توافق حداقلی و به قول طرف آمریکایی بازگرداندن برنامه هسته‌ای ایران به جعبه قرار می‌دهد، همچنین خرابکاری‌های صهیونیست‌ها در تاسیسات ایران، سطح غنی‌سازی را به 60 درصد رسانده و به تولید اورانیوم فلزی پرداخت تا اهرم فشار را از دست طرف مقابل بگیرد. 

بر این مبنا یکی از اقدمات اساسی ایران، توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی و رساندن همکاری‌ها با آژانس فقط در چارچوب پادمان بود. این اتفاق باعث شده چشم نظارتی آژانس-‌که در دوره مدیریت رافائل گروسی با خروج از وظایف حرفه‌ای و فنی به بازوی مذاکراتی طرف غربی تنزل پیدا کرده است- کور شود. 

در چنین شرایطی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شامگاه چهارشنبه در گزارش تازه خود مدعی شد فعالیت‌های آژانس در ایران به طور جدی تضعیف شده است. رافائل گروسی که تلاش‌های اخیرش برای سفر به تهران با هدف بازگرداندن نظارت‌ها و دسترسی‌های فراپادمانی این سازمان با پاسخ منفی تهران مواجه شد، در این گزارش مدعی شده است: «من به طور فزاینده‌ای نگرانم مسائل مربوط به سایت‌های اعلام نشده، حل نشده باقی بماند و ایران باید آنها را هر چه سریع‌تر حل کند». روزنامه وال‌استریت ژورنال نیز- که به سیاق معمول گزارش‌های محرمانه آژانس در این روزنامه آمریکایی و خبرگزاری انگلیسی رویترز درز می‌کند- خبر داد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز سه‌شنبه در ۲ گزارش محرمانه اعلام کرده است ایران دسترسی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به سایت‌های مرتبط هسته‌ای را مسدود کرده و به توسعه فعالیت‌های هسته‌ای خود ادامه می‌دهد. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در یکی از این گزارش‌های فصلی خود به طور فزاینده‌ای ابراز نگرانی کرده است حتی پس از ۲ سال، موضوعات پادمانی در ارتباط با ۴ سایت در ایران که به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام نشده بود، حل نشده باقی مانده است. گروسی در دومین گزارش گفته است ایران باید موضوعات مهم در ارتباط با سایت‌ها را که شامل سوالاتی درباره موقعیت چهارم بوده و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از آن بازدید نکرده، بدون تاخیر بیشتر حل کند. وال‌استریت ژورنال در گزارش خود نوشته است موضوع مهمی که در ۲ گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیده می‌شود، این است که تهران مانع دسترسی به تجهیزات نظارتی شده و تجهیزات نظارتی را در یکی از سایت‌ها برداشته است و هیچ تعامل جدی‌ای در زمینه پادمان‌ها و فعالیت‌های هسته‌ای، شکل نگرفته است. این روزنامه آمریکایی اضافه کرد: «این گزارش‌ها چند چیز را تایید کرد که درخواست روز 16 آگوست (25 مرداد) آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای دسترسی به تجهیزات نظارتی در تاریخ 29-21 آگوست (30 مرداد-7 شهریور)، تنها دسترسی به یکی از سایت‌ها را به همراه داشته است. همچنین تایید شده رافائل گروسی تصمیم خود را برای سفر به ایران برای انجام گفت‌وگو شفاف کرده است».این در حالی است که توافق فنی آژانس با تهران از تاریخ 3 تیر تمدید نشده و درخواست 16 آگوست -25 مرداد- آژانس برای دسترسی به تجهیزات نظارتی فاقد موضوعیت و خارج از وظایف پادمانی این سازمان بوده و اقدام شیطنت‌آمیزی از سوی رافائل گروسی و مجموعه تحت امرش محسوب می‌شود. در همین حال خبرگزاری آسوشیتدپرس با اشاره به این گزارش نوشت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برآورد می‌کند ذخایر اورانیوم 60 درصد غنی‌سازی شده ایران به 10 کیلوگرم رسیده که این میزان در ماه مه 6/7 کیلوگرم بوده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین برآورد کرده ذخایر اورانیوم 20 درصد غنی‌سازی شده ایران به 3/84 کیلوگرم رسیده باشد که ۳ ماه پیش این میزان 3/62 کیلوگرم بوده است. 

 

* واکنش غریب‌آبادی به گزارش آژانس

کاظم غریب‌آبادی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین و همچنین نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سه‌شنبه‌شب، در واکنش به انتشار گزارشات برجامی و پادمانی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: تمام فعالیت‌های هسته‌ای ایران، از جمله غنی‌سازی در سطوح مختلف و تولید فلز اورانیوم، در چارچوب حقوق هسته‌ای ایران تحت معاهده عدم اشاعه و کاملا همراستا با تعهدات پادمانی ایران انجام می‌شود. وی افزود: از آنجا که سایر طرف‌ها به تعهدات خود تحت توافق هسته‌ای (برجام) در حوزه رفع تحریم عمل نکردند و سیاست اعمال تحریم‌های غیرقانونی و یکجانبه آمریکا نیز ادامه دارد، هیچ‌کس نمی‌تواند توقف این فعالیت‌ها را در چارچوب این توافق از ایران‌ طلب کند. 

 

* انتقاد از اقدام گروسی

نماینده دائم کشورمان در همین زمینه، از اقدام مدیرکل در گزارش موضوع مربوط به ثبت داده‌های فراتر از پادمان انتقاد کرد و گفت: این اقدام فقط برای ۳ ماه با آژانس تفاهم شده بود و مبنای آن نیز کاملا سیاسی بوده است؛ موضوعی که نه حقی برای آژانس ایجاد می‌کند و نه تکلیفی برای ایران. 

 

* هشدار روسیه: دنبال امتیازگیری از طریق شورای حکام نباشید

طرف غربی که با گذر زمان به ضرر خود روبه‌رو است، از هفته گذشته تلاش‌هایی را برای تهدید ضمنی ایران به استفاده از قطعنامه شورای حکام آژانس آغاز کرده و تحرکات اخیر مدیرکل آژانس نیز در تکمیل این پازل بوده است. این سناریو البته هشدارهای مسکو را در پی داشته است. «رابرت مالی» نماینده ویژه آمریکا در امور ایران هم که چندی قبل ایران را با این ژست تهدید کرد که آمریکا تا ابد منتظر برجام نمی‌ماند، پس از بی‌اعتنایی ایران، به تحرکات خود سرعت بخشیده و قرار است برای رایزنی درباره برجام به مسکو و پاریس سفر کند. وزارت خارجه آمریکا بامداد چهارشنبه خبر داد رابرت مالی به همراه یک هیات کوچک به مسکو و پاریس سفر خواهد کرد. این سفر بین روزهای ۷ تا ۱۰ سپتامبر (۱۶ تا ۱۹ شهریور) انجام خواهد شد و هدف از این سفر، رایزنی با مقام‌های روس و فرانسوی درباره برنامه هسته‌ای ایران و ضرورت رسیدن به تفاهمی درباره بازگشت دوجانبه به برجام است. در این رابطه «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر خارجه روسیه گفت مسکو به غرب درباره گرفتن امتیازات از مساله احیای برجام از جمله از طریق شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هشدار می‌دهد و قصد دارد این موضوع را در دیدار خود با نماینده آمریکا در امور ایران مطرح کند. ریابکوف با اشاره به نشت اطلاعات در این باره در رسانه‌های آمریکایی گفت: ما به همکاران غربی خود نسبت به امتیازگیری بیشتر در زمینه تدوین برخی فرمول‌های محکوم‌کننده علیه ایران که ممکن است در قطعنامه فرضی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گنجانده شود، هشدار می‌دهیم. وی افزود: می‌دانیم که محافل غربی در این زمینه در حال هماهنگی هستند. در گفت‌وگوی آتی با رابرت مالی، موضع خود را بیان خواهیم کرد. دیپلمات روس سپس بر لزوم حفظ خویشتنداری و پیگیری مداوم و با حوصله سازش تاکید کرد. وی خواستار ممانعت از برخورد احساسی نسبت به احیای برجام شد و گفت مصالحه ضرورت دارد و هیچ‌گونه بازنگری در توافقنامه‌های قبلی نباید شود. ریابکوف ابراز امیدواری کرد طرف آمریکایی رویکردی متعادل و منطقی را اتخاذ کند و با اظهارات و اقدامات خود اوضاع را پیچیده‌تر نکند. 

گروه سیاسی: افغانستان کنونی در وضعیت ‌گذاری به سر می‌‌برد که نگرانی‌‌های فراوانی را درباره‌‌‌‌‌ آینده‌‌‌‌‌ این کشور، چه در داخل و چه نزد همسایه‌‌های آن برانگیخته‌‌ است. در این باره برقراری ثبات در شرایط فعلی و شکل‌‌گیری حکومتی همه‌‌‌‌شمول در آینده‌‌ نزدیک، خواست اغلب افغانستانی‌‌ها و همسایگان آنها است؛ مساله‌‌ای که از روز اول جمهوری اسلامی ایران بر آن تاکید جدی داشت. 

 به گزارش «وطن‌امروز»، علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی روز گذشته در صفحه توئیتر خود درباره نگرانی‌‌های موجود درباره اوضاع جاری کشور افغانستان نوشت: اولویت اول افغانستان‬ ثبات و آرامش است. وی افزود: بی‌توجهی به ضرورت ایجاد حکومت فراگیر، مداخله خارجی و استفاده از ابزار نظامی به جای گفت‌وگو برای پاسخگویی به مطالبات اقوام و گروه‌های اجتماعی، نگرانی‌های اصلی دوستان مردم افغانستان است. پیش از این نیز سردار اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران در جلسه غیرعلنی روز سه‌‌شنبه مجلس شورای اسلامی درباره این مسائل صحبت کرده بود. 

 وضعیت خاص افغانستان، آن را مستعد ایجاد ناآرامی‌‌های بیشتر و تسری این وضع به همسایگانش کرده است. «وطن‌‌امروز» طی روزهای گذشته در گزارش‌‌های گوناگون بر لزوم شکل‌‌گیری حکومت همه‌‌‌شمول به منظور ایجاد ثبات در افغانستان تاکید و دلایل این امر را بیان کرده است. همسایه‌‌‌‌‌ شرقی ایران با ویژگی‌‌ قومیتی‌‌ متمایزش نیاز به حکومتی دارد که منعکس‌کننده‌‌‌‌‌ تمام گروه‌‌ها و اقوام باشد. همچنین دخالت‌‌های خارجی در تاریخ این کشور تنها به بی‌‌ثباتی بیشتر انجامیده است. خبرهای تاییدشده از دخالت همسایه جنوبی افغانستان در نبرد طالبان با مقاومت مردمی پنجشیر باعث تاکید بیشتر جمهوری اسلامی بر مخالفت با دخالت خارجی در امور افغانستان شد. 

 

* اولویت ایران ثبات و آرامش افغانستان است

نشست مجازی وزرای خارجه ۶ کشور همسایه افغانستان شامل ایران، چین، پاکستان، ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان به منظور بررسی تحولات این کشور روز گذشته برگزار شد. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، «وانگ یی» وزیر خارجه جمهوری خلق چین، «شاه محمود قریشی» وزیر خارجه جمهوری اسلامی پاکستان، «رشید مردوف» وزیر خارجه ترکمنستان، «سراج‌الدین مهرالدین» وزیر خارجه جمهوری تاجیکستان و «عبدالعزیز کامل‌اف» وزیر خارجه ازبکستان در این نشست مجازی حضور داشتند.  

سعید خطیب‌‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه در گفت‌وگویی تلویزیونی با تشریح این نشست مجازی، گفت: این نشست با حضور وزرای خارجه ۶ کشور و متعاقب اجلاس نمایندگان ویژه برگزار شد. وی چگونگی کمک به تحقق خواست و اراده مردم افغانستان و رسیدن به یک افغانستان آرام و باثبات را دستور کار این نشست عنوان کرد و افزود: در این نشست وزرای خارجه کشورهای عضو به بیان نظرات خود پرداختند. سخنگوی وزارت امور خارجه ادامه داد: وزیر امور خارجه ایران هم مواضع اصولی ایران را در این نشست مطرح کرد که مهم‌ترین آن تاکید بر این موضوع بود که مسبب و مسؤول اصلی وضعیت فعلی افغانستان اشغالگری ایالات‌متحده و ۲ دهه حضور نامشروع این کشور در افغانستان است که برای مردم این کشور درد و رنج به‌‌ همراه داشته است. خطیب‌زاده ادامه داد: امیرعبداللهیان در این نشست همچنین تاکید کرد الان باید از همه بضاعت رهبران و مردم افغانستان استفاده شود و کشورهای همسایه کمک کنند تا به یک صلح پایدار برسیم. وی یادآور شد: استفاده از ابزار نظامی و دخالت خارجی تکرار اشتباهی است که چندین بار در تاریخ معاصر افغانستان اتفاق افتاده و همگان باید به گفت‌و‌گو به عنوان یک اصل اصیل پایبند باشند و کشورهای همسایه کمک کنند دخالت خارجی اتفاق نیفتد. سخنگوی وزارت امور خارجه افزود: اولویت جمهوری اسلامی ایران تحقق خواست و اراده مردم افغانستان و ثبات و آرامش در این کشور است که تنها در سایه تشکیل یک دولت فراگیر است که بازتاب‌دهنده ترکیب قومیتی و مردمی افغانستان باشد. خطیب‌زاده تصریح کرد: در این نشست بر ضرورت کمک‌های بشردوستانه، رعایت حقوق بین‌الملل و حقوق بشردوستانه و مواردی از این دست تاکید شد. نگرانی جدی وزرای خارجه کشورهای حاضر از موضوع تروریسم در افغانستان بود و تاکید شد که حتما باید طالبان از تروریسم فاصله بگیرد و اجازه ندهد این پدیده دوباره شکل بگیرد. وی خاطرنشان کرد: همچنین در این نشست تاکید شد مرزهای افغانستان باید آرام باشد و گذرگاه‌های مرزی برای کمک و تسهیل امور مردم افغانستان باز بماند. به ‌‌گفته‌‌‌‌‌ سخنگوی وزرارت امور خارجه، همچنین توافق شد نشست آتی اگر فضای کرونا اجازه بدهد، به صورت حضوری طی یکی، دو ماه آینده در تهران برگزار شود. 

گروه اقتصادی: پس از ناکامی سیاست ارز 4200 تومانی در کنترل قیمت ارز در بازار آزاد و هدف ثانویه آن یعنی کنترل قیمت کالاهای اساسی، پس از ۲ سال می‌توان گفت این سیاست با شکست کامل مواجه شده است. طبق گزارش مرکز آمار در ۵ ماه نخست سال جاری تورم اقلام خوراکی 4/58 درصد و تورم اقلام غیرخوراکی 1/36 درصد بوده، این در حالی است که اغلب اقلام خوراکی به شکل مستقیم و غیرمستقیم یارانه 4200 تومانی دریافت کرده‌اند. 

به گزارش «وطن‌امروز»، اختصاص ارز با نرخ 4۲00 تومان به ازای هر دلار برای واردات کالاهای اساسی، از سال ۱۳۹۷ تاکنون اجرا شده است و به دلیل محدودیت‌های ارزی این سیاست در ۳ سال اخیر باعث تشدید کسری بودجه شده است. یکی دیگر از تبعات ارز 4200 تومانی، افزایش چشمگیر تقاضا برای واردات کالا بوده است. واردات کالا با ارز ترجیحی به حدی برای واردکنندگان جذابیت دارد که تعداد شرکت‌های فعال در واردات نهاده‌های دام از زمان تخصیص این ارز برای واردات کالاهای اساسی، از مرز 400 شرکت گذشته است، در حالی ‌که تعداد شرکت‌های فعال در این حوزه تا پیش از آن به 15 شرکت نیز نمی‌رسید. 

از طرفی تولیدکنندگان کالاهای اساسی نیز از اختصاص این ارز به واردات ضربات جبران‌ناپذیری خوردند. تولیدکننده کالای اساسی علاوه بر دست و پنجه نرم کردن با مشکلات عدیده داخلی نظیر مالیات، بیمه و موانع دولتی، باید در یک رقابت غیرمنصفانه در بازار آزاد به نرخ قیمت‌‌گذاری شده دولتی، محصول خود را عرضه کند. در این شرایط تولید هیچ مزیت نسبی نسبت به واردات ندارد و همواره در این زمین بازی که دولت طراحی کرده است، تولید در برابر واردات از بازار خارج شده و به ورشکستگی می‌رسد. این در حالی است که واردات نه‌تنها از مالیات، بیمه و هزینه‌های سربار معاف است، بلکه با تخصیص ارز 4200 تومانی و واردات بالا، دست برتر را در بازار و قیمت خواهد داشت و براحتی می‌تواند محصول خود را در بازار آزاد به فروش برساند. از همین رو اغلب کارشناسان پیشنهاد می‌کنند هر چه سریع‌تر این سیاست ارزی تغییر کرده و راهکارهای جایگزین، سریع‌تر به اجرا گذاشته شود. در همین رابطه با شهباز حسن‌‌پور، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی به گفت‌وگو پرداختیم. 

نماینده مردم سیرجان در مجلس یازدهم و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌وگو با «وطن‌امروز»، درباره زیان‌های دنباله‌دار ارز 4200 تومانی اظهار داشت: در پی التهابات ارزی سال 1396، دولت با اعلام نرخ ارز ثابت 4200 تومانی در فروردین 1397 که به ارز جهانگیری معروف شد، سعی کرد با القای اینکه ارز با قیمت مناسب و به ‌طور نامحدود وجود دارد، فضای روانی جامعه و بازار را آرام کند. 

شهباز حسن‌پور با اشاره به کاستی‌های این سیاست گفت: از آنجا که فعالان اقتصادی نسبت به وضعیت اقتصاد و قیمت و ارزش واقعی ارز اطلاع کافی داشتند، این سیاست به ضد خود تغییر هویت داد. از جمله کاستی‌هایی که می‌توان در رابطه با این سیاست برشمرد، توزیع رانت و «بازصادرات» (صادرات مجدد) کالاهای مشمول ارز 4200 تومانی است. 

حسن‌پور ضمن توجه دادن به افزایش تقاضای ارز 4200 تومانی ادامه داد: اختلاف قیمت بالای ارز ترجیحی و ارز آزاد باعث شده صادرات مجدد کالاهای مشمول ارز 4200 تومانی بسیار جذاب باشد البته علاوه بر بازصادرات می‌توان به صادرات پنهان نیز پرداخت. در این نوع صادرات برخی نهاده‌های وارد شده با ارز ترجیحی بعد از استفاده در صنایع مختلف، با کمترین ارزش افزوده مجددا به خارج از کشور صادر می‌شوند. 

نماینده مردم در مجلس به عنوان مثال ذکر کرد: ممنوعیت کلی صادرات کالاهایی که ارز 4200 تومانی دریافت می‌کنند، بازارها این کالاها را از بین برد. برای مثال صادرات کره گیاهی به عراق متوقف شد یا زیرساخت‌های صنایع روغن که بیش از نیاز مصرف داخل است، بلاءاستفاده ماند.  

وی درباره عوامل آشفتگی بهره‌وری افزود: متاسفانه ارز 4200 تومانی بهره‌وری تولید را از بین برده است. سیاست تثبیت قیمت کالاهای اساسی با ارز 4200 تومانی به دلیل یارانه و رانت بالای ایجاد شده و حذف رقابت، انگیزه تولید بهینه را از تولیدکننده می‌گیرد. 

حسن‌پور در ادامه با برشمردن زیان‌های ارز ترجیحی گفت: از ضربات زیانبار دیگری که بر اثر اجرای سیاست ارز ترجیحی متوجه جامعه شد، می‌توان به افزایش تقاضای کالاهای یارانه‌‌ای و خلق پایه پولی اشاره کرد. به علت محدودیت‌هایی که دولت در سال 1399 بنا به دلایل مختلف چون وضعیت کرونا‌زده اقتصادی جهانی داشته است، دولت از تأمین ارز کافی از محل تأمین صادرات نفت عاجز بود و نیاز ارز ترجیحی خود را از طریق بازار آزاد پوشش داد که نتیجه آن چیزی جز تورم فزاینده و از بین رفتن توان خرید مردم نبود. 

وی افزود: اختصاص ارز 4200 تومانی به محصولات وارداتی به معنای آن است که به جای حمایت از تولید داخل از تولیدات خارجی حمایت شود. نمونه بارز این اتفاق لوازم خانگی تولید کره است که همین حالا نیز مشکلات جدیدی ایجاد کرده است. 

نماینده سیرجان در مجلس در پایان صحبت‌های خود خاطرنشان کرد: سیاست ارز ترجیحی با تحمیل بار مالی شدید بر ذخایر ارزی کشور، تقریبا هیچ اثرگذاری‌ای نداشته است. به همین دلیل بسیاری از کارشناسان تاکید دارند به‌ جای اختصاص این یارانه به حلقه ابتدایی، با پرداخت به ذی‌نفعان نهایی ضمن حداقل کردن آسیب‌ها، مزایای آن افزایش می‌یابد. نمایندگان مجلس نیز در جریان بررسی لایحه بودجه 1400 به دنبال حذف سیاست ارز 4200 تومانی و جایگزین کردن سیاست‌های حمایتی دیگر بودند که با مخالفت دولت دوازدهم مواجه شد.

 

* مردم نفعی از ارز 4200 تومانی نبردند

محمد امینی‌رعیا، کارشناس اقتصاد‏، پول و بانک در رابطه با هدف دولت از اختصاص ارز4200 تومانی بیان کرد: با بالا رفتن نرخ ارز، برنامه دولت برای جلوگیری از افزایش نرخ کالاهای اساسی، ارائه ارز 4200 تومانی بود که اوایل به اقلام بیشتری اختصاص یافت ولی به مرور زمان از تعداد آنها کاسته شد. در حال حاضر این ارز فقط شامل نهاده‏های دام مثل ذرت و سویا که برای دام مورد استفاده قرار می‌گیرد - به منظور پایین نگه داشتن قیمت گوشت و مرغ- و دارو می‌شود. 

وی همچنین درباره اینکه آیا این طرح شکست خورده است یا خیر، گفت: به طور کلی سیاست ارز ترجیحی زمانی پاسخگو است که سازوکارهای دقیقی روی آن اجرا شود، در غیر این صورت جواب نخواهد داد. مشکل این طرح این بود که همزمان با این سیاست، سازوکارهای نظارتی نیز بدرستی پیاده نشد. بسیاری از کالاهای تولیدی در بازار غیرانحصاری نظارت‌ناپذیرند و نمی‏توان قیمت‌گذاری دستوری روی آنها قرار داد. تعدادی از این کالاها نیز دچار صادرات دوباره و قاچاق معکوس شدند. کالاهای با ارز 4200 تومانی وارد شده، بعضی با کمی تغییر و برخی نیز بدون تغییر مجددا صادر می‏شوند. این موضوعات اشکالات اساسی ارز 4200 تومانی است. 

امینی‌رعیا درادامه افزود: با اجرای سیاست ارز 4200 تومانی، اختلاف قیمت قابل توجهی بین بازار و کالاهایی که با این ارز گرفته می‌شد، وجود داشت و با گذشت زمان، کاهش حساسیت و نظارت‏های دولت بر این موضوع، به طور کامل اثربخشی خود را از دست داد. به طور مثال مرغ امروز با نهاده‏های وارداتی با ارز 4200 تومانی 25 هزار تومان و با ارز آزاد نیز بالاتر از این قیمت است و این نشان از شکست سیاست ارز ترجیحی دارد. 

کارشناس اقتصاد، پول و بانک درباره در نظر نگرفتن این محاسبات توسط دولت خاطرنشان کرد: نگرانی دولت جدید از حذف این طرح، افزایش مجدد قیمت‌هاست؛ همچنین با حذف این طرح قیمت‌ها ثابت نخواهد ماند و یحتمل افزایش قیمت را در این کالاها خواهیم داشت. بر این اساس برای حفظ قدرت خرید مردم باید به دنبال راهکاری جایگزین بود. 

وی ادامه داد: در کل این سیاست ارزی نتایج منفی بسیاری به بار داشت و تمام این حجم ارز 4200 تومانی به دست مصرف‌کننده نمی‌رسد. همچنین قیمت یکسری کالاها به دلیل تخصیص ارز 4200 تومانی پایین می‏ماند که این برای تولید‌کننده و وارد‌کننده به صرفه نیست، به این منظور صادرات قاچاق شکل می‏گیرد و در بازار سیاه فروخته می‏شود. علاوه بر این مصرف‌کننده نهایی نیز سودی از این سیاست ارزی نبرده است. 

امینی‌رعیا در تشریح جایگزینی این طرح عنوان کرد: راهکار بهینه این است که می‏توانیم این 5 میلیارد دلار یا همان 100 هزار میلیارد تومان هزینه‏های سالانه این طرح را مستقیم بین مردم توزیع کنیم یا می‌توانیم این مبلغ را بین دهک‌های پایین جامعه تقسیم کنیم. یارانه نقدی و کالاکارت بهترین راهکار جایگزین ارز 4200 تومانی و کمک به افزایش قدرت خرید مصرف‌کنندگان است و راهی جز این برای حمایت از مصرف‏کننده وجود ندارد. 

 به گزارش دفتر روابط عمومی و امور بین‌الملل دیوان محاسبات کشور، دومین گزارش نظارت مستمر بر اجرای بودجه ۱۴۰۰ در مقاطع ۲ ماهه منتهی به تیرماه منتشر شد. یافته‌ها نشان می‌دهد ۲۵ مورد معادل ۶۴ درصد از آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌هایی که طبق قانون بودجه سال ۱۴۰۰ مقرر شده بود تا پایان تیرماه به تصویب دولت رسیده و ابلاغ شود، تاکنون تهیه و ابلاغ نشده که ترک فعل در عمل به الزامات قانونی محسوب می‌شود. 

واگذاری مجوزها و معادن تعطیل در اختیار وزارت صنعت، معدن و تجارت در قالب شرکت‌های سهامی عام، اصلاح تعرفه‌های آب و برق و گاز مشترکان، نقل و انتقال مطالبات بانک‌ها از دولت و اشخاص غیردولتی، نحوه احراز صلاحیت مدیران عامل و اعضای هیات مدیره شرکت‌های دولتی، دستورالعمل حسابداری مواد اولیه قیر تحویلی به پالایشگاه‌ها و تسویه در حساب‌های فی‌مابین با خزانه‌داری کل کشور و مالیات بر دارایی خانه‌های گرانقیمت و خودروهای لوکس و لاکچری از مهم‌ترین مصادیقی است که با وجود الزامات قانونی، آیین‌نامه‌های آنها تهیه یا ابلاغ نشده است. 

برای نمونه، خسارتی که از عدم تهیه و تدوین و ابلاغ مقررات فقط در ۲ موضوع مالیات بر دارایی خانه‌های گرانقیمت و خودروهای لوکس به بیت‌المال وارد شده، عدم تحقق درآمدهای عمومی دولت بالغ بر 4/2 هزار میلیارد تومان طی ۴ ماه ابتدایی سال ۱۴۰۰ بوده است. سال 98 بود که نایب‌رئیس کمیسیون تلفیق لایحه بودجه سال 99 کل کشور از مصوبه این کمیسیون درباره تعیین مالیات برای واحدهای مسکونی خالی و همچنین مالیات بر خودروهای سواری با قیمت بیش از یک میلیارد تومان و واحدهای مسکونی بالای 10 میلیارد تومان خبر داد اما این مصوبه به تصویب دولت دوازدهم نرسید و نقش دکور را در بودجه بازی کرد. در بودجه سال 1400 نیز درآمد مالیاتی از محل املاک و خودرو‌های گرانقیمت پیش‌بینی شده بود اما حالا بر اساس گزارش دیوان محاسبات، به جهت عدم تصویب مقررات در دولت هنوز هم درآمدی از محل مالیات بر دارایی خانه‌های گرانقیمت و خودروهای لوکس به دست نیامده است. 

بر اساس این گزارش، در بازه زمانی ۴ ماه ابتدایی سال، از مجموع ۱۷۵ بند، تبصره، مفاد و ۶۰ حکم 5/34 درصد به صورت کامل اجرا شده است و تعداد ۵۵ حکم معادل ۳۰ درصد از احکام به صورت ناقص اجرا شده و ۶۰ حکم معادل 5/34 درصد کلا اجرا نشده است. 

نکته قابل توجه اینکه از مجموع ۱۱۱۸ دستگاه اجرایی مشمول ارائه صورتحساب ماهانه ۹۰۰ دستگاه معادل ۸۱ درصد در موعد مقرر گزارش دستگاه خود را به دیوان محاسبات کشور ارائه نکرده‌اند و ۲۱۸ دستگاه اجرایی معادل ۱۹ درصد همچنان به عنوان «حساب نداده» شناخته می‌شوند. لازم به ذکر است با همکاری خزانه‌داری کل کشور، تعداد دستگاه‌های «حساب نداده» از ۳۰۶ دستگاه در پایان اردیبهشت‌ماه به ۲۱۸ دستگاه در پایان تیرماه کاهش یافته است. 

بررسی وضعیت تحقق منابع و مصارف بودجه دولت در ۴ ماهه منتهی تیرماه ۱۴۰۰ از تحقق ۴۷ درصدی منابع بودجه‌ای در مقابل تحقق ۶۲ درصدی مصارف حکایت دارد که به منظور پوشش کسری موجود، دولت بخشی از این کسری را از محل تنخواه‌گردان خزانه و بخشی دیگر را از محل منابع موضوع ماده ۱۲۵ قانون محاسبات عمومی تامین کرده است. 

عدم توفیق در حصول کامل منابع درآمدی پیش‌بینی شده در قانون از سوی دستگاه‌های اجرایی متولی امر، در مقابل تحقق کامل غالب هزینه‌ها و مصارف پیش‌بینی شده، منجر به ادامه روند کسری در بودجه کل کشور در ۴ ماه ابتدایی سال شده است. 

یافته‌های دیوان محاسبات کشور نشان می‌دهد بیش از ۹۰ درصد درآمدهای مالیاتی مستقیم در ۴ ماه ابتدایی سال نسبت به میزان پیش‌بینی‌شده در قانون بودجه محقق شده که این میزان نسبت به مدت مشابه ۲ ماه ابتدایی سال گذشته رشد نشان می‌دهد. یادآور می‌شود مالیات بر خانه‌های لوکس و خودروهای لاکچری به جهت عدم تصویب مقررات در دولت، همچنان صفر است. 

بیشترین درصد تحقق منابع درآمدی در ۴ ماه منتهی به تیرماه، مربوط به فروش و واگذاری انواع اوراق مالی و اسلامی و درآمدهای مالیاتی و کمترین میزان تحقق در بخش واگذاری شرکت‌های دولتی، منابع حاصل از واگذاری طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای و فروش و واگذاری اموال منقول و غیرمنقول دستگاه‌های اجرایی بوده است.

آمار جان‌باختگان ناشی از «کووید-19» در کشور همچنان بالای 500 نفر در یک شبانه‌روز گزارش می‌شود. وزارت بهداشت دیروز اعلام کرد در ۲۴ ساعت گذشته (ظهر سه‌شنبه تا ظهر چهارشنبه) در کشور ۲۶هزار و ۸۵۴ بیمار جدید «کووید-19» شناسایی شدند و در همین بازه زمانی متاسفانه ۵۳۸ بیمار نیز جان خود را از دست دادند. 

بر این اساس از ظهر روز سه‌شنبه تا ظهر چهارشنبه ۱۷ شهریور ۱۴۰۰ و بر اساس معیارهای قطعی تشخیصی، ۲۶ هزار و ۸۵۴ بیمار جدید مبتلا به «کووید-19» در کشور شناسایی شدند که ۳ هزار و ۷۱۳ نفر از آنها بستری شدند. بدین ترتیب مجموع بیماران «کووید-19» در کشور به ۵ میلیون و ۲۱۰ هزار و ۹۷۸ نفر رسید. متاسفانه در طول این مدت زمانی ۵۳۸ بیمار «کووید-19» نیز جان خود را از دست دادند و مجموع جان‌باختگان این بیماری در کشور هم به ۱۱۲ هزار و ۴۳۰ نفر رسید. خوشبختانه تاکنون ۴ میلیون و ۴۵۳ هزار و ۶۵۱ نفر از بیماران بهبود یافته یا از بیمارستان‌ها ترخیص شده‌اند. 

همچنین ۷ هزار و ۵۳۴ نفر از بیماران مبتلا به «کووید-19» در بخش‌ مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌ها تحت مراقبت قرار دارند. 

گفتنی است تاکنون ۲۹ میلیون و ۷۹۱ هزار و ۵۶۲ آزمایش تشخیص «کووید-19» در کشور انجام شده است. 

در حال حاضر ۲۴۶ شهر کشور در وضعیت قرمز، ۱۴۴ شهر در وضعیت نارنجی و ۵۸ شهر در وضعیت زرد بیماری کرونا قرار دارند. 

 

* علت طولانی شدن پیک پنجم کرونا

تسریع در روند واکسیناسیون و رعایت پروتکل‌های بهداشتی باعث می‌شود میزان ابتلا و مرگ‌و‌میر در کشور کاهش یابد و مانع از بروز احتمالی پیک ششم کرونا شود. رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی ایران ضمن تشریح وضعیت بیماری کرونا در تهران، علل طولانی شدن پیک پنجم را تشریح کرد. دکتر جلیل کوهپایه‌زاده گفت: بر اساس آخرین اطلاعات موجود، اوضاع مراجعات به مراکز بیمارستانی اندکی کاهش یافته است، البته این کاهش چندان زیاد و واضح نیست و به همان نسبت بستری‌ها در تهران نسبت به هفته گذشته کاهش یافته است. میزان مرگ‌و‌میر کماکان مانند گذشته است و به نوعی به دلیل وجود بیماران بدحال، کاهش آمار مرگ هم چندان واضح نیست. اگر مردم بخوبی پروتکل‌ها را رعایت کنند میزان بستری‌ها هم تحت تاثیر کم شدن مراجعات، کم می‌شود. وی درباره عوامل موثر در کاهش غیر‌‌محسوس آمار مراجعات، اظهار کرد: افزایش مراقبت‌های بهداشتی و رعایت بیشتر پروتکل‌های بهداشتی، افزایش واکسیناسیون و آغاز آثار ایمنی‌زایی آن در جامعه و... از علل اصلی این کاهش نامحسوس آمار است. رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی ایران تاکید کرد: نمودارها نشان می‌دهد به قله پیک رسیده‌ایم و اندکی در حال افت هستیم اما این به تنهایی کافی نیست. او درباره علت طولانی شدن پیک پنجم کرونا، تصریح کرد: نوع جهشی که با آن درگیر پیک پنجم شدیم، متفاوت بود. جهش دلتا سرایت ‌بیشتری دارد که این امر یکی از دلایل اصلی طولانی شدن پیک است. وی با بیان اینکه بروز پیک ششم کرونا هم محتمل است، ادامه داد: همان‌طور که پیک‌های قبلی رخ داد پیک ششم هم محتمل است اما زمان آن وابسته به رفتارهای ما است که چگونه پیشگیری کنیم یا سرعت واکسیناسیون ما به چه شکل باشد. ان‌شاءالله با بهبود رعایت پروتکل‌ها و واکسیناسیون، شاهد پیک‌های سنگین بیماری نباشیم و بتوانیم براحتی آن را مدیریت کنیم. کوهپایه‌زاده درباره صحبت‌هایی که پیرامون بازگشایی مدارس به میان می‌آید، بیان کرد: هنوز تصمیمات در این زمینه قطعی نیست و طبیعتا ستاد ملی مقابله با کرونا با نزدیکی به اول مهر نظر خود را اعلام می‌کند ولی به نظر می‌رسد ترکیبی از آموزش حضوری و غیر‌حضوری در پیش بگیریم، مگر اینکه خدایی نکرده شرایط خیلی سختی به لحاظ اپیدمی بیماری بویژه در سنین پایین رخ دهد که مجبور باشیم آموزش‌ها را مجازی پیش ببریم. او تاکید کرد: البته فراموش نکنیم کودکان به‌رغم تذکرات ما نمی‌توانند پروتکل‌ها را کاملا بدرستی رعایت کنند. می‌توان تعداد دانش‌آموزان در کلاس‌ها را کمتر کرد اما قطعا نمی‌شود خیلی فاصله‌گذاری‌ها را رعایت کرد؛ در نتیجه طبیعی است که خطراتی با بازگشایی مدارس وجود داشته باشد. اگر واکسیناسیون در سنین زیر ۱۸ سال برقرار شود طبیعتا با آرامش بیشتری می‌توانیم کلاس‌های آموزش حضوری را داشته باشیم. کوهپایه‌زاده با تاکید بر لزوم افزایش سرعت واکسیناسیون، به ایسنا گفت: خوشبختانه واکسن‌های جدیدی به دست‌مان رسیده است و مجددا واکسیناسیون را پر‌‌قدرت ادامه می‌دهیم و سرعت واکسیناسیون را بالا خواهیم برد. اگر بتوانیم مراکزی را هم به شکل شبانه‌روزی برای این امر اختصاص می‌دهیم. وی گفت: در روزهای ابتدایی هفته میزان تزریق واکسن کاهش یافته بود و مراکزی موقتا از مدار خارج شدند اما مجددا کار تلقیح واکسن را با رسیدن پارت‌های جدید از سر گرفتیم. برای واکسیناتور هم از نیروهای بسیج، سپاه، ارتش و نیروهای داوطلب هلال‌احمر کمک می‌گیریم. 

 

افزایش میزان واردات واکسن به کشور موجب شده است روند واکسیناسیون افراد با سرعت بالا همچنان ادامه داشته باشد، طوری که فقط طی یک شبانه‌روز بیش از یک میلیون و 100 هزار دوز واکسن در مراکز تجمیعی و سیار کشور تزریق شد. به گزارش «وطن‌امروز»، این روزها گرو‌ه‌های هدف برای تزریق واکسن کرونا به مراکز تجمیعی و سیار مراجعه می‌کنند و از آنجا که واکسن به اندازه کافی در دسترس است و حتی به شکل انبوهی دپو شده، نگرانی‌ای بابت کمبود واکسن وجود ندارد. از طرفی فرماندهان سپاه استانی و بسیج نیز به دستور فرمانده سپاه با جدیت بیش از پیش برای کمک به کادر بهداشت در تسریع روند واکسیناسیون پای کار آمده و امکانات خود را در این زمینه در اختیار وزارت بهداشت قرار داده‌اند. بر اساس اعلام روابط عمومی وزارت بهداشت، مجموع واکسن‌های کرونای تزریق‌شده در کشور تاکنون به ۳۱ میلیون و ۴۵۰ هزار و ۶۹۴ دوز رسیده است. بر این اساس تاکنون ۲۰ میلیون و ۵۵۸ هزار و ۳۸ نفر دوز اول واکسن کرونا و ۱۰ میلیون و ۸۹۲ هزار و ۶۵۶ نفر نیز دوز دوم را تزریق کرده‌اند. در شبانه‌روز گذشته (ظهر سه‌شنبه تا ظهر چهارشنبه) یک میلیون و ۱۱۲ هزار و ۴۴۰ دوز واکسن کرونا در کشور تزریق شد که بالاترین میزان تزریق روزانه واکسن از ابتدای واکسیناسیون عمومی تاکنون بوده است. در چنین شرایطی وزیر بهداشت رفع محدودیت‌های سنی در تزریق واکسن کرونا، واکسیناسیون همه والدین دانش‌آموزان بدون در نظر گرفتن رده سنی و افزایش واکسیناسیون کرونا به ۲ میلیون دوز در روز را نیز وعده داده و تاکید کرده است که مشکلی هم برای تامین دوز دوم واکسن‌های تزریق‌شده وجود نخواهد داشت، چراکه مقدار واکسن تامین‌شده، پاسخگوی تزریق برای دوز دوم نیز است. 

بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت دیروز در جلسه بررسی روند اجرای گام پنجم «طرح سپهبد شهید حاج‌قاسم سلیمانی» با حضور سردار حسین سلامی، فرمانده کل سپاه و سردار غلامرضا سلیمانی، رئیس سازمان بسیج مستضعفین با بیان اینکه در حال حاضر نزدیک به ۲۱ میلیون دوز واکسن دپو داریم که در انبارهای وزارت بهداشت موجود است، گفت: پنجشنبه (امروز) ۸ میلیون دوز و یکشنبه ۱۰ میلیون دوز دیگر واکسن کرونا وارد کشور می‌شود و تا پایان این ماه آمار واکسن‌های وارداتی به ۴۰ میلیون دوز و شاید هم به ۵۰ میلیون دوز برسد. از طرفی مراکز تولید واکسن داخلی مانند برکت، سیناژن، فخرا، پاستور، نورا و رازی هم تایید شدند تا محصولات‌شان مورد استفاده قرار ‌گیرد. عین‌اللهی با بیان اینکه انتظار یک حرکت مردمی را برای واکسیناسیون گسترده داریم، گفت: برای اینکه بتوانیم واکسیناسیون را به نحو احسن انجام دهیم، نیاز به حرکت‌ها و کمک‌های مردمی داریم و انتظار داریم هر کس هر کمکی نسبت به ما می‌تواند انجام دهد، مانند در اختیار دادن فضا برای واکسیناسیون یا اینکه نیروهای جوان و عاشق و متدین و حزب‌اللهی وارد شوند. وی در ادامه تاکید کرد: در حال تمام کردن موج پنجم کرونا هستیم. تلفاتی که دیده می‌شود، نشان از پایان موج پنجم دارد و ان‌شاءالله تا یکی، دو هفته دیگر این میزان هم کاهش خواهد یافت. ما فرصتی داریم که خودمان را برای موج ششم آماده کنیم. این فرصت طلایی که حدود ۶ تا ۷ هفته است، هر روزش برای‌مان ارزش دارد. از همه خواهش می‌کنم حتی یک دقیقه را هم از دست ندهند و اگر واکسن می‌آید بلافاصله تزریق را انجام دهند. عین‌اللهی در ادامه گفت: به یک مجاهدت در واکسیناسیون نیاز است و نام آن را مجاهدین واکسیناسیون گذاشته‌ایم. در واقع نوعی جهاد است. امروز مهم‌ترین کار و جهاد فی سبیل‌الله، شرکت در این حماسه ملی واکسیناسیون است که انتظار داریم همه کمک کرده و با پرسنل شریف وزارت بهداشت همراهی کنند تا به‌سرعت این حجم واکسنی را که وارد کشور شده و می‌شود و تولید هم می‌شود، تزریق کنیم. وزیر بهداشت تصریح کرد: مرحله بعد از انجام واکسیناسیون، انجام قرنطینه هوشمند است. ما دنبال این هستیم که مردم برای کسب‌وکارشان دچار محدودیت نشوند و همه محدودیت‌ها اعم از محدودیت شبانه، محدودیت رفت‌وآمد و... از بین برود. وی ادامه داد: ما تا به امروز ۳۰ میلیون دوز واکسن تزریق کرده‌ایم. اگر تیرماه آمار ۵ میلیون بود اما از تیرماه تا امروز ۲۵ میلیون دوز تزریق کرده‌ایم. انتظار داریم از امروز (۱۷ شهریور) تا یک ماه دیگر حداقل ۵۰ میلیون دوز و حتی بیشتر تزریق کنیم تا بتوانیم از فجایع احتمالی بعدی پیشگیری کنیم.

 

* مجاهدان واکسیناسیون به میدان می‌آیند

در ادامه این جلسه فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز تاکید کرد: به همه فرماندهان سپاه‌های استانی دستور قاطع می‌دهم که با تمام استعداد و ظرفیت ممکن در عرصه تحقق اهداف طرح شهید سلیمانی به صحنه بیایید و همه این استعدادی که تا امروز ایجاد کرده‌اید را به شکل کامل به کار بگیرید. سرلشکر حسین سلامی اظهار کرد: به همه فرماندهان سپاه‌های استانی دستور قاطع می‌دهم که با تمام استعداد و ظرفیت ممکن در عرصه تحقق اهداف طرح شهید سلیمانی به صحنه بیایید و همه این استعدادی که تا امروز ایجاد کرده‌اید را به شکل کامل به کار بگیرید. وی افزود: هر چه امکان امتداد زمان حضور نیروها در مراکز واکسیناسیون وجود دارد این ظرفیت را بسط دهید تا 24 ساعت کامل شود و مردم بدون فشار و ازدحام قادر باشند به سرعت عمل واکسیناسیون را انجام دهند و به امور زندگی خود برسند. علاوه بر اینکه زمانی که تمام ظرفیت به کار گرفته شد و باز هم واکسن وجود داشت و مردم نیازمند تزریق واکسن بودند، تعداد مراکز خدمات‌دهی سپاه باید افزایش پیدا کند و به همین جهت تمام فرماندهان استانی و دیگر فرماندهان سپاه در به‌کار‌گیری اماکن سپاه پاسداران برای انجام فرآیند واکسیناسیون مختار هستند و فرماندهان باید به تشخیص خودشان و به تناسب نیاز از امکانات سپاه نهایت استفاده را ببرند. در ادامه این جلسه نیز سردار غلامرضا سلیمانی، رئیس سازمان بسیج مستضعفین گفت: بسیجیان در ۳۳۷ مرکز تجمعی با وزارت بهداشت به صورت مشترک حضور دارند و در کنار آن در ۱۷۵ مرکز مستقل کار واکسیناسیون را انجام می‌دهند. وی افزود: ظرفیت‌های موجود بسیج قابل توسعه و افزایش است و می‌توان با تأمین واکسن ظرفیت تزریق واکسن را هم افزایش داد. سلیمانی با بیان اینکه سپاه بنا بر توصیه‌های فرمانده کل سپاه در بخش‌های مختلف فعالیت‌های گسترده‌ای را برای خدمت‌رسانی به مردم در مقابله با کرونا انجام می‌دهد، افزود: اقدامات بسیج جدا از خدمات نیروی دریایی سپاه، نیروی هوافضا سپاه و نیروی زمینی و بیمارستان‌ها و درمانگاه‌های سپاه است.

 

* تزریق بیش از ۳۱ میلیون دوز واکسن کرونا در کشور تاکنون

آمار واکسیناسیون تجمیعی کرونا از ابتدا تا ۱۷ شهریور ۱۴۰۰ اعلام شد. دکتر کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو گفت: از ابتدای برنامه ملی واکسیناسیون علیه «کووید-۱۹» در کشور تا ۱۷ شهریورماه، جمعا ۳۱ میلیون و ۴۵۰ هزار و ۶۹۴ دوز واکسن کرونا در کشور تزریق شده است. جهانپور آمار واکسیناسیون کرونا تجمیعی تا ۱۷ شهریورماه را به شرح زیر اعلام کرد:

اسپوتنیک نوبت اول: ۴۵۱۶۲۲

اسپوتنیک نوبت دوم: ۳۶۶۰۵۴

سینوفارم نوبت اول: ۱۴۱۸۴۵۵۰

سینوفارم نوبت دوم: ۸۱۰۵۱۰۷

بهارات نوبت اول: ۵۹۳۸۹

بهارات نوبت دوم: ۵۴۲۱۸

آسترازنکا نوبت اول: ۳۵۰۴۶۶۵

آسترازنکا نوبت دوم: ۱۴۵۵۳۱۷

برکت نوبت اول: ۲۳۵۷۸۱۲

برکت نوبت دوم: ۹۱۱۹۶۰

مجموع نوبت اول: ۲۰۵۵۸۰۳۸

مجموع نوبت دوم: ۱۰۸۹۲۶۵۶

کل: ۳۱۴۵۰۶۹۴

***

رژیم صهیونیستی به هر دری می‌زند تا شکست بزرگ امنیتی خود را که با فرار 6 آزاده فلسطینی از زندان فوق امنیتی جلبوع رقم خورده، تحت‌الشعاع قرار دهد. رژیم اشغالگر قدس پس از بمباران جنوب نوار غزه و واداشتن افراطیون یهودی برای حمله به صحن مسجدالاقصی، به اقدام کثیف دیگری رو آورده و به بازداشت خانواده‌های 6مجاهد آزاده مزبور پرداخته است. به گزارش خبرگزاری فلسطینی شهاب، عملیات جست‌و‌جوی ماموران اسرائیلی در منطقه جنین در شمال کرانه باختری در پی یافتن آزادگان که 5 تن از آنان اعضای جنبش جهاد اسلامی فلسطین و یکی عضو جنبش فتح است، شکست خورده است. 

نظامیان رژیم با اعتراف به این موضوع، از روز چهارشنبه دست به کار کثیفی زدند. صبح دیروز نظامیان اسرائیلی با یورش به منازل اسرای فرار کرده بامداد دوشنبه گذشته، تعدادی از بستگان آنها را بازداشت کردند. 

آنها به منطقه جنوب غرب جنین یورش برده و منزل خانواده «یعقوب نفیعات» یکی از 6 اسیر فلسطینی را تفتیش و «مناضل نفیعات» پدر او را بازداشت کردند. همچنین 20 خودروی گشت ارتش صهیونیست‌ها صبح چهارشنبه به منطقه عرابه در جنوب جنین یورش برده و بعد از تفتیش منزل خانواده «محمود العارضه» یکی دیگر از این اسرا، برادر او را که 20 سال در زندان‌های رژیم اشغالگر گذرانده بود بازداشت کردند. یکی دیگر از برادران محمود العارضه را نیز در محل کارش بازداشت کردند. 

این حملات بی‌پاسخ نماند و جوانان در برخی نقاط از جمله در عرابه جنین و شهرک سلوان در قدس اشغالی، با نظامیان اشغالگر درگیر شدند که در جریان این درگیری‌ها یک جوان در جنین به ضرب گلوله زخمی شد و چندین تن در قدس بر اثر استنشاق گاز اشک‌آور دچار حالت خفگی شدند. به گزارش الاخبار، سازمان اطلاعات داخلی اسرائیل موسوم به شاباک که به نوعی سازمان بالادست شاباس (سازمان زندان‌های رژیم) بوده و در این افتضاح سهیم است، از روز سه‌شنبه احضاریه‌هایی را برای خانواده‌های 6 آزاده فلسطینی ارسال و تهدید کرده اگر آنها خود را تسلیم نکنند، به محض اینکه پیدا شوند، ترور خواهند شد. در همین رابطه گروه‌های مقاومت فلسطین از طریق کانال ارتباطی مصر، رژیم صهیونیستی را از هرگونه تجاوز علیه اسرای فلسطینی یا خانواده‌های آنها برحذر داشته و در پیامی شدیداللحن هرگونه تعرض یا ترور آنها و اعمال فشار بر خانواده‌های‌شان را عاملی برای درگیری نظامی با رژیم اشغالگر خوانده‌اند. از سوی دیگر رژیم برای تقلیل شکست در منظر افکار عمومی قصد دارد گناه فرار اسرای فلسطینی را به گردن زندانبان‌ها بیندازد. به گزارش شبکه عبری‌زبان کان، تمام مسؤولان زندان جلبوع برای تحقیق و بازجویی احضار شده‌اند. به گزارش رادیوی دولتی رژیم صهیونیستی با اینکه بیش از 260 پست ایست بازرسی طی ۲ روز پس از عملیات فرار، در سراسر سرزمین‌های اشغالی ایجاد شده اما «شمعون نحمانی» رئیس بخش عملیات پلیس اسرائیل در این رابطه اعتراف کرده است: «پیدا کردن زندانیان فراری و ردیابی آنها مثل شکار ناشناخته‌هاست. ما محورهایی را که می‌تواند محور فرار آنها باشد و همچنین مرزها و گذرگاه‌ها را بسته‌ایم». 

رئیس سابق زندان جلبوع هم در این باره گفت: «این اتفاق مبارزه مغزها بوده است و این بار عقل اسرا، خیلی بیشتر از ماموران زندان مبتکر بوده است».

روایت رسمی مقامات رژیم از سناریوی فرار 6 مجاهد فلسطینی از این زندان فوق امنیتی یکپارچه از آهن و سیمان و مجهز به پیشرفته‌ترین فناوری‌های ضد فرار چنین است که برنامه فرار طوری برنامه‌ریزی شده بود که شب برگزاری جشن سال نوی یهودی که سربازان مشغول جشن بودند، زندانیان دعوای ساختگی ترتیب دادند تا آن 6 زندانی بتوانند خود را به دستشویی رسانده و وارد تونلی شوند که قبلا خود و دیگر زندانیان با قاشق در دل سازه عظیم فولادی و آهنی تا بیرون دیوار حفر کرده بودند. 

روزنامه هاآرتص در همین رابطه افشاگری کرده که مهلک‌ترین خطای امنیتی شاباس (سازمان زندان‌های اسرائیل) که تحت نظر شاباک (سازمان امنیت داخلی اسرائیل) قرار دارد، انتشار نقشه مهندسی زندان نظامی جلبوع در اینترنت بوده است. عبدالباری عطوان، تحلیلگر برجسته عرب و سردبیر روزنامه فرامنطقه‌ای رأی‌الیوم در مقاله‌ای فرار اسرای فلسطینی از زندان جلبوع را ضربه هولناکی به هیبت ساختگی رژیم صهیونیستی و اعتبار و دقت نهاد امنیتی آن و بزرگ‌ترین شکست امنیتی از زمان شکل‌گیری این رژیم منحوس خواند. او نوشت: «زمانی که دشمنت پیروزی پشت پیروزی به دست می‌آورد و تو را از یک شکست وارد شکست دیگری می‌کند، پس خوب بدان که پایان اشغالگری‌ات بسیار نزدیک شده است».

 

* همکاری مخفیانه تشکیلات خودگردان با اسرائیل برای یافتن اسرای فلسطینی

«یونی بن مناحیم» روزنامه‌نگار و تحلیلگر اسرائیلی از همکاری مخفیانه تشکیلات خودگردان فلسطین با رژیم صهیونیستی برای یافتن 6 اسیر فلسطینی که چند روز پیش از طریق یک تونل از زندان اسرائیلی جلبوع فرار کردند، خبر داد! بن مناحیم تصریح کرد رژیم صهیونیستی از طریق کانال‌های رسمی، اردن و تشکیلات خودگردان را در جریان فرار 6 اسیر فلسطینی قرار داده است. به گفته وی، ارتش اردن تدابیر امنیتی در شرق رود اردن را شدت بخشیده و سرویس‌های امنیتی تشکیلات خودگردان هم همکاری گسترده‌ای با سرویس‌های امنیت عمومی رژیم صهیونیستی «شاباک» برای یافتن اسرای فراری دارند. بن‌مناحیم تصریح کرد: البته همه چیز به طور مخفی در حال انجام است، زیرا محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان نگران واکنش فلسطینیان به این اقدام است. 

بعد از پیروزی تیم‌ ملی فوتبال ایران برابر عراق این پرسش مطرح شده که نمایش‌های اخیر تیم‌ ملی محصول دانش سرمربی است یا کیفیت فنی بازیکنانی که در تیم‌های خارجی بازی می‌کنند؟

فاجعه مارک ویلموتس در تیم‌ ملی ایران فضا را برای هر مربی‌ای فراهم کرد که با کمترین دانش و علم مربیگری بتواند نتایجی بهتر از دوره سرمربی بلژیکی بگیرد که تیم ایران را تا آستانه حذف از مرحله اول مقدماتی جام‌جهانی و حتی جام ملت‌های آسیا برده بود. 

دراگان اسکوچیچ مردی بود که با حرف و حدیث زیاد و اتهام اینکه دلال‌ها او را انتخاب کرده‌اند به عنوان سرمربی تیم‌ ملی کارش را شروع کرد و از همان ابتدا هم کارشناسان زیادی علیه او موضع گرفتند و معتقد بودند او دانش و شایستگی نشستن روی نیمکت تیم‌ ملی ایران را ندارد. 

به هر حال او کارش را با تیم‌ ملی آغاز کرد، آن هم در حالی که از اردوهای آماده‌سازی به سبک کارلوس کی‌روش خبری نبود و مدت زیادی هم بازیکنان را در اختیار نداشت اما 4 بازی حساس در بحرین را با پیروزی پشت سر گذاشت و با صعود به مرحله بعد امیدواری‌ها برای موفقیت این تیم را زیاد کرد. زمانی که او به کرونا مبتلا شد و دیدار برابر سوریه را از خانه تماشا کرد، تیم‌ ملی با نمایشی ضعیف و پرحرف و حدیث توانست در ورزشگاه آزادی حریف خود را با یک گل شکست دهد و آماده دیدار با عراق شود. 

برای این بازی فرصت زیادی باقی نبود و تیم‌ ملی راهی قطر شد تا خود را برای بازی با عراق آماده کند. اسکوچیچ هم که دوران قرنطینه را تمام کرده بود، با فاصله کوتاهی به بازیکنان ملحق شد اما این بار هم فرصت زیادی نداشت تا بتواند تفکرات تاکتیکی‌اش را در زمین اجرا و ملکه ذهن بازیکنان کند. 

با وجود اینکه کادر فنی فرصت آماده کردن تیم‌ ملی را نداشت و این تیم تمرینات خوبی را هم انجام نداد اما باز هم به یک پیروزی ارزشمند و این بار با اختلاف گل خوب دست پیدا کرد. بردن عراق با ۳ گل در شرایطی که حریف حرفی برای گفتن نداشت، ابهامات و البته سوالاتی را درباره عملکرد تیم‌ ملی ایجاد کرد. 

این سوالات در شرایطی پررنگ‌تر نزد اهالی فوتبال و کارشناسان مطرح شد که تیم‌ ملی عراق حتی در زمان حضور کارلوس کی‌روش هم یک حریف قدرتمند و دردسرساز برای تیم‌ ملی ایران به شمار می‌رفت اما در دیدار سه‌شنبه شب جز یک گل آفساید، دیگر فشاری روی دروازه ایران نیاورد و حرفی برای گفتن نداشت. 

این ضعیف بودن عراق البته دلیل بر قوی بودن ایران نبود، چرا که ملی‌پوشان ایران از نظر تاکتیکی در شرایط مطلوبی قرار نداشتند و تنها بر اساس توانایی بازیکنان توپ را به گردش درآوردند و روی همین توانایی ۳ گل به حریف زدند. 

بعد از پیروزی برابر عراق تحلیل‌های متفاوتی درباره تیم‌ ملی مطرح شده است. برخی اعتقاد دارند این پیروزی‌ها محصول حضور بازیکنان در تیم‌های مختلف خارجی و حرفه‌ای بودن آنهاست و کادر فنی تاثیری در بردهای این تیم ندارد. 

برخی نیز عنوان می‌کنند اسکوچیچ توانسته شرایط تیم‌ ملی را نسبت به گذشته تغییر دهد و سهم مهمی در موفقیت‌های تیم‌ ملی داشته است اما این ادعا از آنجا می‌تواند رد شود که اسکوچیچ زمان زیادی را در کنار بازیکنان حضور نداشته و اردوهای طولانی هم برای تیم‌ ملی نداشته که بتواند تفکراتش را پیاده کند.  شاید به همین خاطر است که عنوان می‌شود این بردها به واسطه کیفیت فنی بازیکنانی است که همه از «خوب»‌های فوتبال ایران در سال‌های اخیر هستند و حالا به پختگی بالایی رسیده‌اند. 

بازیکنانی مثل مهدی طارمی، علیرضا جهانبخش و سردار آزمون که در پیروزی برابر عراق تاثیر زیاد و مستقیمی داشتند، در اوج پختگی و دوران حرفه‌ای فوتبال خود هستند و حرکاتی که انجام می‌دهند ناشی از حضورشان در سطح اول فوتبال دنیاست و کادر فنی تاثیری روی آنها نداشته است. باید دید تیم‌ ملی ایران که در ۲ دیدار برابر سوریه و عراق محک جدی نخورده و بازیکنانش از سوی حریف تحت فشار قرار نگرفتند، در دیدارهای آینده بویژه برابر کره‌جنوبی هم با همین کیفیت بازی خواهد کرد یا شرایط متفاوت خواهد شد.

***