شورای وزیران کابینه جدید لبنان دیروز در بیانیه‌ای جدیدترین تصمیمات این شورا را اعلام کرد. از جمله برجسته‌ترین موارد موجود در بیانیه شورای وزیران لبنان می‌توان به پیگیری روند بازگشت آوارگان سوری، تقویت روابط با جامعه بین‌الملل برای کمک به مقابله با پیامدهای حضور این آوارگان در لبنان و از سرگیری مذاکرات فوری با صندوق بین‌المللی پول جهت رسیدن به توافقی برای کمک به لبنان اشاره کرد.

رئیس‌جمهوری آمریکا در پیام کتبی‌ای که دیروز از سوی نماینده این کشور در شصت‌و‌پنجمین نشست مجمع عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرائت شد، اعلام کرد: «از تمام کشورها می‌خواهم پروتکل الحاقی را به عنوان استاندارد جهانی در زمینه عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای بپذیرند». بایدن در بخش دیگری از پیام خود از تمام کشورهای شرکت‌کننده در نشست خواست پایبندی پایدار خود را به پیمان «ان‌پی‌تی» در اجلاس پیش رو نشان دهند. اظهارنظر بایدن در حالی است که آمریکا اخیرا به همراه انگلیس و استرالیا وارد پیمان امنیتی و پرحاشیه جدیدی با نام «اوکاس» شده که از منظر بسیاری از کارشناسان، معاهده عدم اشاعه تسلیحات اتمی (ان‌پی‌تی) را نقض کرده است. انگلیس، آمریکا و استرالیا چندی پیش بنا به ادعای خود «به منظور تلاش برای مقابله با قدرت فزاینده چین یک عهدنامه ویژه را برای به اشتراک گذاشتن فناوری‌های پیشرفته دفاعی امضا‌ کردند».

 بر اساس گزارش‌های رسانه‌ای، مقامات ارشد دولت آمریکا درباره این همکاری به خبرنگاران گفتند تحت مشارکت اعلام‌شده توسط «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا، «بوریس جانسون» نخست‌وزیر انگلیس و «اسکات موریسون» نخست‌وزیر استرالیا، دولت آمریکا فناوری و توانایی استقرار زیردریایی‌های هسته‌ای را در اختیار کشور استرالیا قرار می‌دهد. 

به گفته بوریس جانسون، استرالیا بر اساس این پیمان 8 فروند زیردریایی هسته‌ای خواهد داشت. بر اساس این پیمان که به «اوکاس» (AUKUS) معروف شده، آمریکا، انگلیس و استرالیا اعلام کردند یک «مشارکت امنیتی» برای هند و اقیانوس آرام ایجاد می‌کنند که شامل کمک به استرالیا برای دستیابی به زیردریایی‌های هسته‌ای برای تقابل با افزایش نفوذ چین در منطقه است. یکی از انتقادات جدی بر این پیمان در رابطه با مساله کنترل تسلیحات، بحث انتقال اورانیوم با غنای بسیار بالا به استرالیاست. این ۳ کشور توافق کردند «اطلاعاتی را در زمینه‌هایی از جمله هوش مصنوعی، قابلیت‌های سایبری و پدافند زیر آب به اشتراک بگذارند». 

نکته قابل توجه اینکه این پیمان سه‌جانبه سبب شده شکافی که طی سال‌های اخیر بین اتحادیه اروپایی و بویژه فرانسه با آمریکا شکل گرفته بود عمیق‌تر شود، چرا که در پی این قرارداد سه‌جانبه، استرالیا قرارداد خرید زیردریایی‌های فرانسوی موسوم به «قرارداد قرن» را کنار گذاشت. فرانسه سال ۲۰۱۶ برنده یک قرارداد 66 میلیارد دلاری (۹۰ میلیارد دلار استرالیا) برای ساخت ۱۲ زیردریایی «غیرهسته‌ای» برای نیروی دریایی استرالیا شده بود که بزرگ‌ترین قرارداد دفاعی استرالیا بود. خشم فرانسوی‌ها از این پیمان‌‌شکنی استرالیا و آمریکا به حدی بود که آنها برای نخستین‌بار از زمان استقلال آمریکا، سفرای خود را از واشنگتن و کانبرا فراخواندند. به علاوه، این اتفاق منجر به داغ شدن موضوعاتی نظیر ضرورت استقلال امنیتی- نظامی اتحادیه اروپایی از آمریکا شده است. 

 

* تماس مکرون و بایدن در چند روز آینده

نزدیک به یک هفته پس از انعقاد پیمان «اوکاس»، نشریه پولیتیکو به نقل از «گابریل آتال» سخنگوی دولت فرانسه اعلام کرد رؤسای‌جمهور فرانسه و آمریکا در چند روز آتی تماس تلفنی برقرار خواهند کرد تا درباره تشدید «بحران دیپلماتیک» پیش آمده مذاکره کنند. وی در حالی اختلاف و تعارض منافع فرانسه و آمریکا را بحران دیپلماتیک عنوان کرد که در یک هفته اخیر مقامات فرانسوی انتقادات شدیدی را به آمریکا و انگلیس وارد کرده و از الفاظی نظیر «خیانتکار» و «رعیت آمریکا» استفاده کرده‌اند. به نوشته نشریه پولیتیکو، سخنگوی دولت پاریس اعلام کرد: به خواست جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، این مذاکره تلفنی میان او و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه در چند روز آتی برگزار خواهد شد. آتال گفت: آنچه در این پرونده و در این بحران به خطر افتاده است، پیش از آنکه یک مساله تجاری باشد، یک مساله استراتژیک است. فرانسه یکی از بازیگران مهم در منطقه هند- اقیانوس آرام است، چرا که در این منطقه قلمرو، شهروند و نیروهای نظامی دارد. 

 

* لغو دیدار وزرای دفاع فرانسه و انگلیس

در پی بالا گرفتن تنش میان پاریس و لندن بر سر مساله زیردریایی‌ها، فرانسه نشست وزیر دفاع این کشور با همتای انگلیسی خود را لغو کرد. خبرگزاری رویتزر در این باره به نقل از ۲ منبع آگاه نوشت: فرانسه نشست «فلورانس پارلی» وزیر دفاع خود با همتای انگلیسی‌اش را که قرار بود ظرف روزهای آتی برگزار شود، لغو کرد. این ۲ منبع گفتند خود پارلی تصمیم به لغو دیدار دوجانبه با وزیر دفاع انگلیس گرفته است. وزارت دفاع فرانسه در این باره اظهارنظری نکرد. وزارت دفاع انگلیس نیز از اظهارنظر در این باره خودداری کرد. این ۲ منبع، گزارش گاردین مبنی بر لغو این دیدار را تأیید کردند. از سوی دیگر بوریس جانسون، نخست‌وزیر انگلیس بر تلاش‌های خود برای کاهش تنش در روابط با پاریس تاکید کرد.

 طبق گزارش بلومبرگ، جانسون در بیانیه‌ای مطبوعاتی در مسیر نیویورک گفت: «ما به رابطه خود با فرانسه بسیار افتخار می‌کنیم. عشق ما به فرانسه خدشه‌ناپذیر است». جانسون افزود انگلیس و فرانسه در عملیات نظامی مشترک در کشور مالی و کشورهای بالتیک و همچنین یک برنامه شبیه‌سازی شده آزمایش هسته‌ای شرکت داشتند. نخست‌وزیر انگلیس به خبرنگاران همراهش گفت: عشق من به فرانسه نابود‌ناشدنی است. ما به روابط‌مان با فرانسه بسیار افتخار می‌کنیم و این برای کشورمان بسیار اهمیت دارد. روابط ما بسیار دوستانه است؛ یک حسن‌تفاهم دوستانه است که به یک قرن پیش یا بیشتر بازمی‌گردد و قطعا برای ما حیاتی است. این در حالی است که ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه گفت این توافق اقدام «فرصت‌طلبان دائمی» بود و نخست‌وزیر انگلیس را «عنصر اضافی» توصیف کرد.

***

با وجود افزایش نارضایتی عمومی در روسیه، انتخابات سراسری پارلمانی در این کشور نتایجی قابل پیش‌بینی‌ای داشت. 

در حالی که شمار واجدان شرایط شرکت در این انتخابات حدود ۱۰۸ میلیون نفر اعلام شده بود، میزان مشارکت نسبت به انتخابات 5 سال پیش، دست‌کم 4 درصد رشد داشت و به 52 درصد رسید. 

علاوه بر هشتمین انتخابات دومای دولتی فدراسیون روسیه (از زمان فروپاشی شوروی) طی روزهای جمعه، شنبه و یکشنبه انتخابات رؤسای شوراهای استانی، شهری و روستایی نیز برگزار شد و شهروندان برای انتخاب 9 رئیس منطقه‌ای روسیه و 39 پارلمان منطقه‌ای پای صندوق‌های رای رفتند. 

در این انتخابات که به خاطر همه‌گیری کرونا طی ۳ روز متوالی منتهی به یکشنبه این هفته برگزار شد، حزب «روسیه متحد» نزدیک به ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور، توانست به‌رغم ریزش بیش از 10 درصدی آرایش، پیشتازی خود را حفظ کند اما طبق آخرین گزارش از آرای شمارش شده، هنوز مشخص نیست آیا این حزب توانسته اکثریت مطلق کرسی‌های دومای دولتی را هم از آن خود کند یا نه. با این وجود برتری بزرگ‌ترین حزب روسیه به رهبری دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر پیشین و متحد قدیمی پوتین آنقدر هست که بتواند در ائتلاف با یک حزب کوچک، چند کرسی کسری‌اش را در ازای یک معاونت، وزارتخانه یا ریاست و استانداری پر کند. 

بدین ترتیب حاکمیت سیاسی روسیه که از سال 1999 به دست تیم فعلی به رهبری تزار جدید 68 ساله است، دست‌کم تا سال 2024 که این دوره ریاست‌جمهوری به پایان می‌رسد، دست آنها باقی خواهد ماند. 

در انتخابات سراسری 2021 روسیه، 14 حزب بر سر 450 کرسی دومای دولتی یا همان مجلس پایین‌دستی قوه مقننه رقابت کردند که البته صلاحیت چند چهره مخالف کرملین برای شرکت در آن احراز نشد که سرشناس‌ترین آنها «الکسی ناوالنی» متحد پیشین پوتین و دشمن امروز او بود. ناوالنی که بشدت مورد حمایت غرب قرار دارد، به دنبال ادعای مسمومیت در حبس خود، برای معالجه به آلمان فرستاده شد اما چند هفته بعد خود بدون اثبات این موضوع به کشور بازگشت و به خاطر اتهامات پیشین فساد به زندان رفت. او می‌خواست با حزبش، «روسیه آینده» در این انتخابات شرکت کند که صلاحیتش رد شد. 

منتقدان کرملین ادعاهای مختلفی درباره بروز تقلب و خرید رای به شکل کلان علیه حزب حاکم مطرح کرده‌اند که در مقابل دولت روسیه این منتقدان را به دریافت مبالغ حمایتی از سازمان‌های غربی برای بدنام کردن انتخابات متهم کرده است. همچنین مقامات امنیتی گفته‌اند تلاش‌های متعددی برای حمله سایبری به ستاد انتخابات انجام شده است. 

عصر یکشنبه حزب روسیه متحد تنها چند ساعت پس از پایان رأی‌گیری، اعلام پیروزی کرد و شبکه تلویزیونی دولتی راسیا 1، «آندری تورچاک» از مقامات ارشد این حزب را در میان هوادارانش در مسکو نشان داد که خطاب به آنان می‌گفت یک پیروزی پاک و صادقانه را به دست آورده‌اند. 

 بر اساس آخرین نتایج اعلامی از سوی کمیسیون برگزار‌کننده انتخابات که ظهر دیروز بر اساس شمارش ۶۴درصد آرا منتشر شد، حزب روسیه واحد نزدیک به 50 درصد و حزب کمونیست بیش از 20 درصد کرسی‌های پارلمان را به دست آورده‌اند. این در حالی است که «گنادی زیوگانف» رهبر دیرپای حزب کمونیست که مهم‌ترین تشکیلات سیاسی به جا مانده از دوران اتحاد جماهیر شوروی محسوب می‌شود، پیش از برگزاری انتخابات مدعی شده بود کمونیست‌ها در این دوره موفق به شکست حزب حاکم شده و سرانجام پس از ۳ دهه می‌توانند در تشکیل دولت نقش داشته باشند اما با وجود پیشرفت 7 درصدی این حزب، آنها همچنان در جایگاهی که رهبرشان ادعا کرده نیستند. 

حزب روسیه متحد در انتخابات ۲۰۱۶ با 2/54 درصد آرا، اکثریت مطلق پارلمانی را در اختیار داشت. در همان انتخابات حزب کمونیست تنها 3/13 درصد آرا را کسب کرده بود. 

حزب «یک روسیه عادلانه» (اس آر زد پی) نیز که جزو اپوزیسیون میانه‌رو (سازگار با حاکمیت) محسوب می‌شود، در این دوره پیشرفت قابل ملاحظه‌ای داشته و با کسب بیش از 7درصد آرا (معادل 25 تا 27 کرسی) توانست خود را به عنوان چهارمین حزب برتر دوما مطرح کند. 

همچنین حزب لیبرال- دموکرات روسیه با کسب بیش از 9 درصد کرسی‌ها جایگاه همیشگی خود را در دوما تثبیت کرد. «ولادیمیر ژیرینوفسکی» رهبر این حزب محافظه‌کار ملی‌گرای مورد حمایت الیگارش‌های یهودی در جریان کارزارهای انتخاباتی این دوره حواشی زیادی آفریده بود، از جمله اینکه او با کالسکه اسب‌دار در همایش هفته گذشته لیبرال- دموکرات‌ها شرکت کرد. 

شگفتی‌ساز انتخابات 2021 دوما اما حزب «مردم جدید» به رهبری «الکسی ناچایف» بود که با وجود گرایش‌های لیبرال و ضد مرکز‌گرا، حامی رهبری پوتین است و به همین خاطر از سوی منتقدان دولت به عنوان سوپاپ اطمینان شناخته می‌شود. این حزب بیش از 7 درصد پارلمان را از آن خود کرده است.

یکی از دلایل اتهام‌زنی به روند انتخابات می‌تواند این باشد که در این دوره از انتخابات سراسری روسیه برای نخستین‌بار از سال ۱۹۹۳ ناظران اروپایی حضور نداشتند. ناوالنی از زندان مردم را به شرکت در انتخابات پارلمانی تشویق کرد و حامیان او افزونه‌ای اینترنتی را طراحی کردند که در حوزه‌های انتخاباتی شهرهای مختلف، نامزدی که بیشترین بخت پیروزی مقابل کاندیدای نزدیک به پوتین را داشت، شناسایی و برای رای دادن معرفی می‌کرد. از طرف دیگر کابینه «ولادیمیر میشوستین» نخست‌وزیر روسیه با جریمه نقدی شرکت‌های اپل و گوگل، این اقدام را دخالت در انتخابات خواند و آنها را وادار به حذف این اپلیکیشن‌ها کرد. با افزایش فشار دولت روسیه، تلگرام نیز اقدام به خاموش کردن ربات‌های هوشمند رای‌دهی کرد. مسکو پیش‌تر سایت مربوط به این اپلیکیشن را فیلتر کرده بود، همچنین برخی وی‌پی‌‌‌ان‌های رایج در این کشور و حدود ۵۰ تارنمای حامیان حزب غیرقانونی ناوالنی را نیز فیلتر و ده‌ها دفتر منطقه‌ای آنها را تعطیل کرده بود. 

 

* 19 حمله سایبری علیه سیستم رأی‌گیری

در این دوره در ۶ منطقه روسیه رای‌گیری برای انتخابات به شکل الکترونیک انجام شد. در همین رابطه «میخائیل اوسیوسکی» رئیس شرکت خدمات دیجیتال روسیه موسوم به تلکام در نشست خبری مرکز کمیسیون انتخابات اعلام کرد طی روزهای گذشته 19 حمله سایبری علیه سیستم رای‌گیری الکترونیک این کشور انجام شده است که همه آنها خنثی و دفع شد.  او گفت: «در مجموع 19 حمله سایبری داشتیم که بعضی از آنها خیلی کوتاه بود و فقط چند دقیقه طول کشید. اغلب حملات روز شنبه و به مدت 5 ساعت و 32 دقیقه به طول انجامید. این حملات از اول صبح شروع شد و تا میانه روز ادامه داشت». به گفته اوسیوسکی، «مراکز مختلف از جمله پرتال کمیسیون مرکزی انتخابات و پرتال‌های خدماتی دولتی و انتخاباتی هدف این حملات بودند؛ به طور کلی تلاش‌های وسیعی در مقیاس بزرگ شد اما ما برای این حملات آماده بودیم». خبرگزاری تاس گزارش داد حملات سایبری علیه سیستم انتخاباتی روسیه از کشورهای هند، برزیل، ویتنام، لیتوانی، آمریکا، آلمان، روسیه، تایلند، بنگلادش، چین و برخی کشورهای دیگر انجام شد. 

تأیید خبر سقوط بمب‌افکن آمریکا

نیروی هوایی آمریکا بعد از چند روز سکوت روز دوشنبه تأیید کرد یک فروند بمب‌افکن «بی-2 اسپریت» پس از نقص فنی حین یک پرواز آموزشی در نیمه‌شب سه‌شنبه گذشته در باند «پایگاه هوایی وایتمن» در «میسوری» سقوط کرده است. به نوشته وبگاه «میلیتاری تایمز»، بمب‌افکن پنهانکار در فرود اضطراری حوالی ساعت 12:30 بامداد 14 سپتامبر (سه‌شنبه 23 شهریور) به وقت محلی آسیب دید. هنوز میزان خسارت آن فاش نشده است. «جنیفر گرین» سخنگوی نیروی هوایی آمریکا یک روز بعد، 15 سپتامبر مدعی شد در این حادثه هیچ شخصی مجروح نشد و هیچ آتش‌سوزی‌ای در هواپیما رخ نداد. گرین در نشست خبری به شمار خدمه این بمب‌افکن حین ماموریت اشاره نکرد و تنها گفت این بمب‌افکن می‌تواند سلاح‌های معمولی و اتمی در جنگ شلیک کند اما هنگام سقوط حامل سلاح نبود. گرین همچنین از پاسخگویی به سوالات دیگر درباره این حادثه، از جمله نقص در پرواز، خودداری کرد و تنها افزود: نیروی هوایی در حال بررسی این حادثه است. یک وبگاه دیگر نیز گزارش داد که بی-2 ممکن است در پرواز دچار نقص هیدرولیک شده باشد. تصاویر ماهواره‌ای نیز این بمب‌افکن را روی چمن‌های کنار باند نشان می‌دهد. به دنبال این سانحه، اداره هوانوردی آمریکا با صدور اطلاعیه‌ای پروازها را در فاصله 6 مایلی پایگاه هوایی وایتمن بین 14 تا 17 سپتامبر ممنوع کرد تا محیطی امن برای بررسی حادثه ایجاد کند. 

***

آغاز مانورهای ضدتروریستی مشترک کشورهای عضو شانگهای

دفتر مطبوعاتی ناحیه نظامی مرکزی روسیه دیروز (دوشنبه) اعلام کرد حدود 5 هزار و 500 نیروی نظامی در مانورهای مشترک ضدتروریستی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای با عنوان «مأموریت صلح-2021» که از 20 الی 24 سپتامبر (29 شهریور‌ماه الی دوم مهر‌ماه) در منطقه‌ای نظامی در استان اورنبورگ روسیه برگزار می‌شود، مشارکت دارند. طبق این اطلاعات، در این مانورها تقریبا 5 هزار و 500 نیروی نظامی شرکت داشته و بیش از 1200 واحد تسلیحات نظامی و تجهیزات فنی ویژه استفاده خواهد شد. در این تمرینات نظامی مشترک ضدتروریستی واحدهایی از کشورهای روسیه، چین، هند، قزاقستان، قرقیزستان، پاکستان، تاجیکستان و ازبکستان مشارکت داشته و برای نخستین‌بار، نیروهای نظامی بلاروس نیز در این مانور شرکت می‌کنند. واحدهای نظامی شرکت‌کننده در این مانورها عملیاتی را علیه روش‌های تهاجمی جدید مورد استفاده گروه‌های ترویستی بین‌المللی انجام داده و مبارزه با حملات هواپیماهای بدون سرنشین و همچنین مبارزه با حملات شیمیایی و بیولوژیک را تمرین خواهند کرد. وظایف نظامی در نظر گرفته شده برای مانورهای «مأموریت صلح-2021» مطابق با روند اوضاع سیاسی و نظامی کنونی در منطقه آسیای مرکزی برنامه‌ریزی شده است. مانورهای مشترک ضدتروریستی «مأموریت صلح-2021» با مشارکت کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای از سال 2001 به این طرف هر ۲ سال یک بار برگزار می‌شود و برای نخستین‌بار در سال 2003 در خاک قزاقستان و چین انجام شد. آخرین دوره آن قرار بود سپتامبر سال 2020 در خاک روسیه انجام شود که به دلیل شیوع بیماری «کووید-19» در جهان برگزاری آن به سال 2021 موکول شد. 

***

طالبان برای برگزاری مراسم تحلیف کمیسیون ویژه ایجاد کرد

«احمدجان احمدی» سرپرست ریاست عمومی اداره‌ امور طالبان گفت که یک کمیسیون ویژه برای برگزاری مراسم تحلیف اعضای کابینه‌ ایجاد شده است. آژانس خبری باختر، دیروز (دوشنبه ۲۹ شهریور) به نقل از احمدجان احمدی گزارش کرد این مراسم بزودی برگزار می‌شود. طالبان کابینه‌ موقت خود را در تاریخ ۱۶ شهریور اعلام کرد. بر اساس فهرست اعضای کابینه‌ طالبان، «محمدحسن آخوند» به ‌عنوان نخست‌وزیر و «ملا عبدالغنی برادر» و «مولوی عبدالسلام حنفی» به ‌عنوان معاونان او تعیین شده‌اند. در ترکیب کابینه‌ طالبان برای ۱۹ وزارت سرپرست تعیین شده است. وزارت دفاع طالبان به «ملا محمدیعقوب»، فرزند ملا عمر، بنیان‌گذار طالبان و وزارت کشور به «ملا سراج‌الدین حقانی» تعلق گرفته است. «مولوی امیرخان متقی» سرپرست وزارت خارجه طالبان و «ملا عبدالحق وثیق» سرپرست ریاست عمومی اطلاعات تعیین شده‌اند. در کابینه‌ طالبان هیچ زنی حضور ندارد و وزارت زنان نیز حذف شده است. همین‌طور تمام اعضای کابینه‌ طالبان عضو این گروه هستند و به جز چند نفر انگشت‌شمار، دیگر از هیچ قومی در آن حضور ندارد. 

***

کره‌شمالی: آزمایش موشکی جدید کره‌جنوبی «ناشیانه» بود

یک اندیشکده نظامی‌ کره‌شمالی دیروز آزمایش اخیر یک موشک بالستیک پرتابی از زیردریایی توسط کره‌جنوبی را کم‌اهمیت دانست و آن را یک اقدام «ناشیانه و ابتدایی» خواند؛ اما هشدار داد که توسعه آن باعث بالاگرفتن مجدد تنش‌های فرامرزی می‌شود. به گزارش خبرگزاری رویترز، روز چهارشنبه، هم کره‌جنوبی و هم کره‌شمالی که مشغول توسعه تسلیحاتی هر چه پیچیده‌تر در ضمن تداوم بن‌بست در تلاش‌ها برای کاستن از تنش در شبه‌جزیره کره هستند، دست به آزمایش موشک‌های بالستیک زدند. جانگ چانگ‌ ها، رئیس آکادمی علوم دفاع ملی کره‌شمالی، یکی از مراکز حوزه تامین و توسعه تسلیحات وابسته به دولت این کشور، در مقاله‌ای در خبرگزاری رسمی این کشور، کی‌سی‌ان‌ای، نوشت تصاویر رسانه‌ها از جدیدترین موشک کره‌جنوبی یک سلاح «ناشیانه» را که حتی شکل یک موشک بالستیک پرتابی از زیردریایی نیست، نشان می‌دهند. جانگ اظهار کرد که به نظر می‌رسد این موشک یک نسخه از موشک‌های بالستیک زمین به زمین مدل هیونموی کره‌جنوبی باشد که بخش کلاهکش تقلیدی از موشک K-15 SLBM هند است. وی افزود، تصاویر مربوط به این آزمایش موشکی نشان دادند کره‌جنوبی هنوز به تکنولوژی‌های کلیدی برای پرتاب از زیرآب شامل تحلیل پیچیده جریان سیال دست نیافته است.