گروه فرهنگ و هنر: هر سال در هفته دفاع‌مقدس، یکی از بحث‌های تکراری و البته یکی از مطالبه‌های همیشگی، کم‌کاری سینما برای دفاع‌مقدس است. روایتگران و شاهدان صحنه‌های بی‌نظیر دفاع‌مقدس و جنگ تحمیلی 8 ساله رژیم بعث علیه ایران، آنقدر روایت و قصه و سوژه دارند که حق داشته باشند نسبت به ساخته نشدن فیلم و سریال در این حوزه منتقد باشند. این مطالبه اما وجه دیگری هم دارد؛ آیا بضاعت سینمای ایران چه از جهات فنی و چه از جهات فرمی -که این یکی بحث مفصلی را می‌طلبد- آنچنان که در این باره تقاضا می‌شود، هست؟ جهان‌بینی و رویکردهای حسی در فیلمسازی که خود مسائل مهمی هستند، چطور؟ اساسا آیا آنچه ما به عنوان سینمای دفاع‌مقدس می‌شناسیم، با ذائقه مخاطب امروز همراه است؟ ذائقه محصول تولیدات است یا تولیدات باید به نحوی با ذائقه‌ها سازگار شوند؟ سینمای دفاع‌مقدس، سینمای دهه شصتی است؟ آیا مخاطبان، همان مخاطبان دهه 60 هستند؟ با این وضعیت سینما اساسا پروژه‌های جنگی که عمدتا به عنوان پروژه‌های بزرگ سینمایی شناخته می‌شوند، می‌توانند توجیه تولید داشته باشند؟ این فیلم‌ها در میان انتخاب‌های مردم قرار خواهند گرفت؟ وضعیت مالی و بودجه‌ای نهادها به نحوی هست که بتوانند حمایت‌هایی شبیه آنچه نزدیک به ۳ دهه در سینما جریان داشت را ادامه بدهند؟ با این وضع اساسا می‌شود فیلم دفاع مقدسی تولید کرد؟

اگر با تهیه‌کنندگان، نهادها، سینماگران و علاقه‌مندان سینمای دفاع‌مقدس که سال‌ها در این حوزه فعالیت کرده‌اند، به گفت‌وگو بنشینید، این سوالات مقدمه آن گفت‌وگوها خواهد بود که هر کدام به بحث‌های مطولی تبدیل می‌شود. 

از آغاز ساخت فیلم‌هایی با موضوع جنگ تحمیلی، زمانی که این سینما با ژانر دفاع‌مقدس شناخته شد، ۲ رویکرود عمده در جریان تولیدی این ژانر وجود داشت؛ رویکردی که نگاهی جدی به میدان و معرکه جنگ داشت و به تبع این نگاه، پروژه به اصطلاح سنگین محسوب می‌شد و رویکرد دیگری که فضای پیرامونی دفاع‌مقدس را مدنظر قرار می‌داد و با عمیق شدن در فضای اجتماعی حول جنگ، تلاش می‌کرد مسائل رزمندگان، آرمان‌ها و نگاه آنان را برجسته کند. البته این بدان معنا نبود که ما در این ژانر با آثاری کاملا جنگی یا آثاری صرفا شهری و آپارتمانی مواجه باشیم. گاه ترکیبی از جبهه و پشت جبهه، فضای سینمای دفاع‌مقدس را تشکیل می‌داد. تعداد این فیلم‌ها در دهه 70 و با فاصله گرفتن از فضای جنگ، بیشتر می‌شد که گاه غلبه با میدان بود و گاه غلبه با اجتماع شهری. 

اما ۲ رویکرد عمده همچنان با گذار از دهه 90 قرن چهاردهم شمسی، جریان اصلی سینمای دفاع‌مقدس را تشکیل می‌دهد. قابل تامل آنکه فیلم‌های دفاع مقدسی موفق این دهه مانند «چ»، «تنگه ابوقریب» و «به وقت شام»، جنبه‌های میدانی پررنگ‌تری دارند. حتی «ویلایی‌ها» که به نحوی تلاش می‌کند فضای زندگی پشت جبهه را به تصویر بکشد، در فاصله کمی با میدان قرار دارد و آسیب‌ها و تلخی و شیرینی‌های جنگ با سرعت بیشتری به فضای خانواده می‌رسد.

آثار دیگر، عموما نه از جهات محتوایی، جهان‌بینی،‌ تکنیکی و فرمی و حتی نه از منظر مخاطب آثاری نبودند که بتوان آنها را در ردیف فیلم‌های ماندگار دهه 90 در حوزه سینمای دفاع‌مقدس رده‌بندی کرد. 

رجعت به جبهه و ساخت آثاری با محوریت فضای میدانی جنگ آن هم از سوی فیلمسازانی نظیر حاتمی‌کیا که اتفاقا در دهه 70 پیشتازان نمایش عرصه‌های متفاوت‌تری از فضای جنگ بودند (از کرخه تا راین، بوی پیراهن یوسف، آژانس شیشه‌ای و...)، مساله قابل تأملی است. گویی فضای پیرامونی این الزام را به وجود می‌آورد که شما به میدان بازگردید. ساخت «چ» که فیلمی در توصیف فضای شکست مذاکره و دیپلماسی و پیروزی عملیات نظامی و میدانی است، آن هم در فضایی که همه از مذاکره دم می‌زدند را می‌توان پاسخی به رویکردهای خوش‌خیالانه به دیپلماسی دانست. از سوی دیگر تلاشی که برای به تصویرکشیدن میدان منازعه در «شام» در فیلم «به وقت شام» تجلی پیدا کرد، یادآور این مساله بود که «میدان» بیخ گوش «شهر» است. از سویی دیگر، فیلمسازان کمی جوان‌تر، این ژانر را محل بروز و ظهور توانایی‌های خود می‌دیدند؛ بهرام توکلی پس از ساخت فیلم‌های آپارتمانی، تلاش کرد با کمک سعید ملکان توانایی خود را در پرداختن به سینمایی جنگی و سخت در فیلم «تنگه ابوقریب» به رخ بکشد. محمدحسین مهدویان هم با فیلم «ایستاده در غبار» فرم تازه‌ای برای پرداخت به سینمای دفاع‌مقدس در ایران به کار بست. نوع نگاه ملتهب او به جنگ در قاب‌هایی که برای فیلم «رد خون» بسته است هم به نحو دیگری ظهور و بروز پیدا کرد. 

اما اکنون که به نظر می‌رسد اقتضایی برای نمایش عوارض و آسیب‌های اجتماعی یا زندگی حماسی رزمندگان در سال‌های پس از جنگ وجود ندارد، سینمای دفاع‌ مقدس از وجوه اجتماعی سال‌های پس از جنگ بی‌بهره خواهد بود. با وضعیت فعلی به نظر نمی‌رسد تولید ابرپروژه‌هایی مانند «دوئل» یا «تنگه ابوقریب» دوباره تجربه شود. ساخت فیلم‌هایی که فضایی توأمان از جنگ و زندگی اجتماعی دارند، مانند برخی آثار رسول ملاقلی‌پور هم خیلی دور می‌نماید. به همین جهت بازگشت به فضای سال‌های دهه 60، احتمالا با پررنگ شدن ستادهای فرماندهی و پشت جبهه ادامه پیدا خواهد کرد (مثلا شبیه آنچه در فیلم «ماجرای نیمروز» شاهد بودیم). این رویکرد از جهاتی هم می‌تواند یادآور خاطرات بخشی از مردم باشد که آن روزها برای‌شان روزهای دوری نیست و هم با اقتضائات تولیدی فعلی سینما همخوانی دارد. دارا بودن رگه‌های سیاسی و اجتماعی و کارکردهایی برای امروز هم مؤلفه دیگری است که باعث می‌شود این سینما برای ذائقه مخاطب امروز هم پذیرفتنی‌تر باشد. اگر چه این وضعیت برای سینمای دفاع‌مقدس وضعیتی آرمانی نیست، اما این تصور که سینمای ایران به سال‌های تولید ابرپروژه‌های جنگی بازخواهد گشت، خیلی غیرواقعی می‌نماید. 

***

پیرغلامی که داغدار فرزند شهیدش بود، درگذشت

حاج‌حسین طهرانی، پدر شهید و پیرغلام اهل‌بیت علیهم‌السلام که سال‌ها هیأت جوادالائمه علیه‌السلام تهران را مدیریت می‌کرد، درگذشت. به گزارش «وطن‌امروز»، حاج‌حسین طهرانی، پدر شهید و پیرغلام اهل‌بیت علیهم‌السلام که خود مسؤول هیأت جوادالائمه علیه‌السلام تهران هم بود، پس از عمری نوکری مخلصانه، درگذشت. هیأت جوادالائمه علیه‌السلام تهران حدود ۹۰ سال قدمت داشت و این پیرغلام هم در آن مداحی می‌کرد و هم اداره آن را برعهده داشت. او همچنین در هیأت «اتفاقیون» تهران به مدح و منقبت آل‌الله مشغول بود. 

***

وزیر ارشاد به عیادت جمال شورجه رفت

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با حضور در منزل جمال شورجه کارگردان سینما، از وی عیادت کرد. به گزارش «وطن‌امروز»، در این دیدار محمدمهدی اسماعیلی پیگیر آخرین وضعیت درمان جمال شورجه شد و برای این عضو شورای پروانه ساخت و نمایش فیلم‌های سینمایی آرزوی شفای عاجل و سلامتی کامل کرد. وی گفت: سریال «یوسف پیامبر» که نویسنده آن آقای شورجه است یکی از آثار ماندگار جهان اسلام است و امیدوارم داستان «حضرت موسی(ع)» هم با کارگردانی ایشان یک اثر ماندگار شود. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه آقای شورجه با مواضع محکم و انقلابی، همیشه محبوب همه قشرها بوده است، عنوان کرد: مواضع صریح و نگاه روشن ایشان همواره مورد احترام بوده است و هیچگاه در رسانه‌ها مطلبی علیه ایشان ندیدم. اسماعیلی عنوان کرد: آقای شورجه از استوانه‌های سینمای انقلاب و مایه افتخار همگان هستند و از خداوند متعال برای ایشان شفای عاجل خواستاریم. سینمای ما به حضور چنین افرادی نیاز دارد. 

***

اولین عکس از «دسته دختران» منتشر شد

همزمان با آغاز هفته دفاع‌مقدس، نخستین عکس از فیلم سینمایی «دسته دختران» روایتی از مقاومت زنان در روزهای آغازین جنگ منتشر شد. به گزارش «وطن‌امروز»، «دسته دختران» به کارگردانی منیر قیدی و تهیه‌کنندگی محمدرضا منصوری که با نگاهی آزاد و براساس روایت‌های واقعی از مقاومت ۳۴ روزه خرمشهر در دفاع‌مقدس ساخته شده است، آخرین مراحل پس‌تولید را سپری می‌کند. منیر قیدی در «دسته دختران» راوی مقاومت و ایثار زنان در روزهای پرتلاطم ابتدایی جنگ است. او با بازسازی تصاویر زنده و مستند از نبرد خانه‌به‌خانه خرمشهر، نخستین تصویر سینمایی با نگاه زنانه از آن مقاومت را خلق کرده است. قیدی پیش از این «ویلایی‌ها» را با قصه خانواده‌های فرماندهان جنگ در پشت جبهه کارگردانی کرده بود. «دسته دختران» محصول مشترک بنیاد سینمایی فارابی و سازمان سینمایی سوره حوزه هنری است و آن را برای نمایش در چهلمین جشنواره ملی فیلم فجر آماده می‌کنند. نیکی کریمی، پانته‌آ پناهی‌ها، فرشته حسینی، هدی زین‌العابدین و صدف عسگری دسته‌ دختران را بازی می‌کنند و حسین سلیمانی، یاسین مسعودی، محمد صدیقی‌مهر و مهدی حسینی‌نیا ترکیب کامل آن را شکل می‌دهند. 

***

هند و فرانسه در صدر آمار متقاضیان بین‌الملل جشنواره فیلم کوتاه تهران

آمار تعداد فیلم‌های متقاضی حضور در بخش بین‌الملل سی‌وهشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به تفکیک کشورهای شرکت‌کننده اعلام شد. به ‌گزارش «وطن‌امروز» به نقل از ستاد خبری سی‌وهشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران، هند با ۶۲۱، فرانسه با ۵۹۰، اسپانیا با ۳۹۶، آمریکا با ۳۳۹ و برزیل با 294 اثر، 5 کشوری هستند که به لحاظ تعداد فیلم‌های ارسال شده به دبیرخانه سی‌وهشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران در بخش بین‌الملل در صدر قرار دارند. همچنین کشورهای ایتالیا با ۲۷۲، روسیه با ۲۱۶، آلمان با ۲۱۲، ترکیه با ۱۹۸ و چین با ۱۹۷ فیلم، به عنوان رتبه‌های ششم تا دهم این فهرست، متقاضی حضور در جشنواره سی‌و‌هشتم هستند. در ادامه نیز بریتانیا با ۱۸۲، تایوان با ۱۳۷، کانادا با ۱۳۳، مکزیک با ۱۳۲، کره‌جنوبی با ۱۱۶، لهستان با ۱۰۹، آرژانتین با ۱۰۴، اندونزی با ۱۰۲، مصر با ۷۰ و پرتغال با ۶۲ فیلم بیشترین سهم را از تعداد فیلم‌های رسیده به دبیرخانه سی‌وهشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران داشته‌اند. مجموع فیلم‌های متقاضی بخش بین‌الملل سی‌وهشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران ۶۴۰۰ اثر بوده است. سی‌وهشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران، ۲۷ مهر تا ۲ آبان ۱۴۰۰ برگزار می‌شود.

سازندگان مجموعه «افرا» در تدارک ساخت سریالی ویژه ماه رمضان سال آینده‌اند؛ مجموعه‌ای مناسبتی که قرار است از شبکه یک سیما روی آنتن برود. 

به گزارش «وطن‌امروز»، سریال ماه رمضان سال1401 شبکه یک سیما به تهیه‌کنندگی محمدکامبیز دارابی و کارگردانی بهرنگ توفیقی ساخته خواهد شد و سعید نعمت‌الله که سابقه نگارش تعدادی از پرمخاطب‌ترین سریال‌های مناسبتی را در کارنامه‌اش ثبت کرده، فیلمنامه این مجموعه را در دست نگارش دارد. 

این مجموعه یک درام اجتماعی است و بزودی وارد مرحله پیش‌تولید خواهد شد. دارابی و توفیقی این شب‌ها به ترتیب در مقام تهیه‌کننده و کارگردان، سریال 40 قسمتی «افرا» را روی آنتن شبکه یک سیما دارند که تاکنون 24 قسمت آن پخش شده است. سریالی که بیش از هر موضوعی به ماجرای محیط‌بان و شکارچیان و از سویی به قصور پزشکی در کادر درمان می‌پردازد و با قرار دادن شغل‌های مهم برای شخصیت‌های قصه سعی دارد تا داستان‌های متفاوتی را برای مخاطب به تصویر بکشد. بهرنگ توفیقی در گفت‌وگویش درباره سریال «افرا» به این نکته اشاره کرده بود که قرار است بزودی وارد ساخت مجموعه‌ای تلویزیونی برای ماه مبارک رمضان شوند. 

این کارگردان سابقه ساخت سریال برای ماه رمضان تلویزیون را دارد و البته سابقه بسیاری در سریال‌سازی مناسبتی هم در کارنامه‌اش دیده می‌شود؛ چرا که «زیر پای مادر» را برای ماه رمضان و کارهایی مثل «آمین» را برای هفته نیروی انتظامی و «بر سر دوراهی» را برای ایام نوروز ساخت و روی آنتن فرستاد. حالا باید دید این گروه سازنده، با چه فضای اجتماعی و درامی به سراغ ماه رمضان 1401 خواهند رفت. 

 

مجموعه 7 قسمتی «فاتحان تاریخ» به مناسبت هفته دفاع‌مقدس در شبکه ۲ سیما تهیه و تولید شده است. 

به گزارش «وطن‌امروز»، مجموعه فاتحان تاریخ به کارگردانی سعید چاری، در ۷ قسمت ۲۰ دقیقه‌ای به مناسبت هفته دفاع‌مقدس برای گروه دانش و اقتصاد شبکه ۲ تهیه و تولید شده است. در این مجموعه سعی شده برخی از ناگفته‌های جنگ از زبان فرماندهان و رزمندگان و کارشناسان جنگ به تصویر کشیده شود. 

هر قسمت این مجموعه دارای یک موضوع است و موضوعاتی نظیر حوادث و اتفاقات قبل از آغاز رسمی جنگ در شهریور ۵۹، عملیات کمان ۹۹، چگونگی تشکیل قرارگاه فوق سری نصرت، سقوط، پس‌گیری خرمشهر، نقش منافقین و ستون پنجم دشمن در زمان جنگ تحمیلی، بمباران شیمیایی حلبچه و وقایع و حوادث مطرح می‌شود. 

انتخاب موضوعات، کاملا زیر نظر و با مشورت مدیر گروه دانش و اقتصاد شبکه 2 رضا ابراهیمی و تهیه‌کننده برنامه اکبر چراغی بوده است. 

راویان از فرماندهان رده‌بالای جنگ تا چهره‌های ورزشی معروف مانند امیر قلعه‌نویی، پرویز مظلومی و چهره‌های هنری حاضر در جبهه و جنگ انتخاب شده‌اند. از نکات جذاب این برنامه حضور وینفرد شفر، سرمربی سابق استقلال در قسمت مربوط به بمباران شیمیایی حلبچه است. این برنامه در هفته دفاع‌مقدس پخش می‌شود. 

عوامل آن عبارتند از: کارگردان: سعید چاری. تهیه‌کننده: اکبر چراغی. نویسنده متن و گوینده: ثنا صادقی. برنامه‌ریز و مدیر تولید: سیاوش چاوشی. مجری طرح: محمد ازادی‌مهربانی. تصویربردار: علی توفیقی. عکاس: محمد اسدی.

دبیر سی‌و‌چهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان جزئیات برگزاری این دوره از جشنواره را که ۱۶ تا ۲۱ مهر در اصفهان برگزار خواهد شد، شرح داد. به گزارش «وطن‌امروز»، علیرضا تابش در نشست خبری سی‌و‌چهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان ضمن ادای احترام به شهدای سلامت، اظهار داشت: امیدوارم با پایان بحران کرونا بار دیگر سالن‌های سینما و رویدادهای هنری، مرکز توجه و تجمع اهالی فرهنگ و هنر شود. 

وی گفت: امسال بیش از ۵۵۰ اثر ملی و بین‌المللی به دبیرخانه جشنواره ارسال شد. کل آثار متقاضی در بخش ملی ۴۳۸ اثر بود که ۳۹۲ اثر سینمایی با مقررات جشنواره منطبق بود و مورد انتخاب قرار گرفت. در بخش وب سری ۱۲ اثر، بخش پویانمایی کوتاه ۱۲۰ اثر، بخش فیلم کوتاه داستانی ۲۱۵ اثر، بخش فیلم‌های بلند ایرانی ۴۵ اثر و ۱۶ اثر هم در بخش ویژه کرونا «کرونا روایت» متقاضی جشنواره بودند که انتخاب شدند. 

تابش افزود: ۱۰ فیلم خارجی به همراه ۲ فیلم ایرانی در بخش بین‌المللی به نمایش درخواهند آمد همچنین ۱۰ فیلم کوتاه خارجی و ۳ فیلم کوتاه ایرانی نیز در بخش بین‌المللی حضور خواهد داشت. از کشورهای سوییس، آلمان، مکزیک، پرو، هند، اسپانیا، کرواسی، اسلواکی، بوسنی، استونی و بسیاری دیگر از کشورها آثار خود را به جشنواره ارسال کرده‌اند. ۳ داور سیفژ نیز که یکی از آنها فریال بهزاد از ایران است، در بخش سیفژ داوری خواهند کرد. دبیر سی‌و‌چهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان اسامی فیلم‌های بلند سینمایی که در جشنواره به نمایش درمی‌آیند را به این شرح اعلام کرد: «بلوط» به کارگردانی مرتضی رحیمی، «بام بالا» به کارگردانی سیدجواد سیدحاتمی، «برزنگی» به کارگردانی حسین قاسمی‌جامی، «پسران دریا» به کارگردانی افشین هاشمی حسین قاسمی‌جامی، «ترانه‌های پدرانه» به کارگردانی محمد بصیری، «داستان‌های هزار و یک روز» به کارگردانی حبیب احمدزاده، «زندگی و زندگی» به کارگردانی علی قوی‌تن، «شهر گربه‌ها» به کارگردانی سیدجواد هاشمی، «لیپار» به کارگردانی حسین ریگی، «یدو» به کارگردانی مهدی جعفری. 

وی درباره اعضا هیات داوران توضیح داد: در بخش ملی مهین جواهریان، گلاره عباسی، بهروز شعیبی، حامد موفق، رضا درستکار و بهرام دهقان ‌یار داوری آثار را برعهده دارند. در بخش بین‌المللی ۴ داور از کشورهای فرانسه، آلمان، چین و سوئد به صورت آنلاین همراه جشنواره خواهند بود و آثار را داوری می‌کنند. همچنین در بخش انیمیشن‌های بلند و کوتاه ۲ داور از ترکیه و افغانستان داوری را برعهده دارند. در مجموع داورهایی از پاکستان، بنگلادش، هند، ژاپن، اوکراین، گرجستان و دیگر کشورها در جشنواره هستند. 

تابش درباره چگونگی اکران و نمایش فیلم‌ها توضیح داد: این دوره از جشنواره به صورت ترکیبی آنلاین و فیزیکی، میزبان مخاطبان است. در بخش آنلاین «هاشور»، «فیلیمو» و «تیوا» پلترفرم‌های میزبان جشنواره هستند و مخاطبان آنلاین می‌توانند از تاریخ ۱۶ تا ۲۱ مهرماه براساس جدول اکران به تماشای فیلم‌های جشنواره بپردازند. همچنین تیوا به عنوان تلویزیون اینترنتی جشنواره، رویدادهای مختلف جشنواره در تهران و اصفهان را به صورت زنده پوشش خواهد داد. کارگاه‌های جشنواره نیز به صورت آنلاین از هاشور پخش می‌شود و این پلتفرم میزبان بخش کتابخانه ویدئویی هم است. 

مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی افزود: در خانه جشنواره در اصفهان میزبان داوران کودک و نوجوان خواهیم بود که به سالن‌های نمایش دعوت می‌شوند و می‌توانند آثار را از نزدیک دنبال و داوری کنند. امیدواریم با همت شهرداری اصفهان، حوزه هنری و کانون پرورش فکری بتوانیم شاهد اکران فیلم‌ها در مناطق محروم و حاشیه‌ای شهر اصفهان هم باشیم؛ در این سال‌ها تعلق‌خاطر به بخش‌های حاشیه‌ای هم وجود داشته و همه کودکان هم باید بتوانند آثار را ببینند. 

تابش در پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا آثار مجوز «ساترا» برای پخش آنلاین را دارند، گفت: فیلم‌های به نمایش درآمده در سامانه نمایش فیلم، پیش‌تر پروانه نمایش خود را از سازمان سینمایی گرفته‌اند و تیوا نیز تعاملات خود را با ساترا و سازمان سینمایی دارد؛ از این بابت مشکلی وجود نخواهد داشت.