رئیس‌جمهور با صدور حکمی، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه را با حفظ سمت به عنوان جانشین رئیس «شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور» تعیین کرد. حجت‌الاسلام رئیسی، در حکم صادر شده ابراز امیدواری کرده است امیرعبداللهیان با اتکال به خداوند متعال و «اهتمام به عدالت‌محوری»، «روحیه انقلابی»، «مردم‌داری»، «پاکدستی و فساد‌ستیزی»‌، «قانون‌مداری» و مفاد عهدنامه مدیران دولت مردمی، در تحقق اهداف دولت و حل مشکلات کشور، تلاش مجدانه داشته باشد. 

 

گروه سیاسی: «موجودی‌ای وجود ندارد»؛ این بخش از پاسخ محمود واعظی رئیس دفتر رئیس‌جمهور سابق خطاب به رئیس وقت سازمان برنامه و بودجه در پایان نامه‌ای به تاریخ 9 مرداد‌ماه سال جاری یعنی کمتر از یک هفته تا پایان دولت حسن روحانی را احتمالا می‌توان خلاصه‌ای از میراث به جا مانده دولت دوازدهم برای دولت سیزدهم دانست. به گزارش «وطن‌امروز»، با آغاز به کار دولت جدید به ریاست حجت‌الاسلام سیدابراهیم رئیسی گمانه‌زنی‌ها درباره امکان‌های بالقوه تغییر وضع موجود و سرعت تغییرات بالا گرفته است. از سویی رئیس‌جمهور بر پایبندی به وعده‌های انتخاباتی‌اش تاکید دارد و از سوی دیگر حامیان دولت روحانی از همین حالا شمشیرهای‌شان را برای نزاع با رئیس‌جمهور تیز کرده‌اند تا شرایط موجود را به مدیریت دولت جدید منسوب کنند. در این میان اما رئیس‌جمهور و دولتمردان در 3 ماه گذشته تمایل چندانی به شرح وضعیت کشور و موقعیتی که تحویل گرفته‌اند ندارند؛ سکوتی که البته در ۲ هفته گذشته تا حدی شکسته شد و رئیسی ۲ بار در سخنانش اشاره مختصری به شرایط تحویل گرفتن دولت داشت. نخستین‌بار در جریان جلسه شورای اداری استان فارس بود که رئیسی با بیان اینکه در دولت سیزدهم ترجیح دادیم به جای پرداختن به اینکه کشور را در چه وضعی تحویل گرفتیم، در عمل به حل مشکلات اقدام کنیم، گفت: هیچ نیازی برای تشریح وضع کنونی کشور وجود ندارد و هرکس، نگاهی به سفره خودش بیندازد بخوبی درک می‌کند که با چه وضعی مواجه هستیم. بار دوم اما در گفت‌وگوی تلویزیونی هفته گذشته با مردم و در پاسخ به سوال مجری برنامه درباره وضعیت خزانه کشور بود که رئیس‌جمهور لب به گلایه گشود و اظهار داشت: دولت در شرایط خوبی تحویل ما نشد و اگر بگویم وضع خزانه چه بود، ممکن است برخی بگویند شما هم دنبال این هستید که با گله‌گذاری کار را آغاز کنید. اگر کسی فقط به سفره مردم و ارزش پول ملی، میزان بدهکاری دولت و میزان کسری بودجه، نگاه کند متوجه می‌شود دولت را در چه وضعی تحویل گرفته‌ایم. بویژه دولت قبل در 6-5 ماه آخر، تعهدات بسیاری ایجاد کرد که این تعهدات مزید بر مشکلات شد. با مجموعه این اوصاف و به رغم شکستن سکوت رئیس‌جمهور، کماکان چشم‌اندازی روشن از سیاست دولت در مواجهه با افکار عمومی و شرح شرایط موجود کشور و میراث روحانی وجود ندارد؛ مساله‌ای که البته می‌توان در پس آن میلی به عدم تکرار رویه حسن روحانی در آغاز دولتش را مشاهده کرد. روحانی سال 92 و پس از در دست گرفتن قدرت اجرایی کشور تمام ظرفیت ارتباط خود با مردم را به ۲ بخش تقسیم کرد؛ نیمی حمله به دولت سابق و نیم دیگر خلاصه کردن راه‌حل عبور از هر مشکلی به توافق هسته‌ای، مساله‌ای که البته هیچ‌گاه نقطه پایانی پیدا نکرد و او حتی تا زمان تحویل دادن جایگاه ریاست‌جمهوری کماکان به تکرار آن پرداخت و لاجرم به فراگیر شدن موجی از ناامیدی در میان مردم، بویژه لایه‌های میانی جامعه منجر شد که مهم‌ترین حامیان دولت یازدهم و دوازدهم به شمار می‌آمدند. بر این اساس طبیعی است دولت سیزدهم تمایلی به تکرار رویکرد دولت سابق نداشته و بر گزاره تغییرپذیری شرایط در سایه مدیریت صحیح تاکید داشته باشد، با این حال باید نسبت به این مساله نیز آگاه باشد که گذر زمان و عدم تشریح مناسب و کامل شرایطی که از دولت سابق به ارث رسیده است از ظرفیت‌های عمومی دولت جدید برای همراه کردن مردم با تغییرات می‌کاهد. 

 

* چرا میراث روحانی نباید «راز سر به مهر» باشد؟

تشریح موقعیت کنونی کشور و زمین سوخته‌ای که تحویل دولت سیزدهم شده است از مهم‌ترین پیش‌شرط‌های دولت رئیسی برای تغییرآفرینی خواهد بود. هر چند آنچنان که رئیس‌جمهور نیز تاکید داشته موقعیت آشفته فعلی کشور برای تمام مردم قابل لمس است ولی آگاهی کاملی از این شرایط وجود ندارد. آنچه در نامه جدید منتشرشده از رئیس دفتر روحانی خبرساز شده تنها بخشی از میراثی است که دولتمردان سابق به آن اعتراف کرده‌اند. یقینا متوقف ماندن در این شرایط و سرمایه‌گذاری روی تکرار روزمره این شرایط بدون ایجاد بستر تغییر و بهبود (آنچنان که در 8 سال گذشته تجربه شد) نه‌تنها دوای درد نیست، که حتی آرامش و تمرکز جامعه را نیز بیش از پیش با مخاطره مواجه می‌کند اما نواخته شدن هر بانگ تغییری باید به موازات تشریح وضعیت موجود و تغییر آن به سمت موقعیت مطلوب باشد. به عبارت دیگر گذر زمان به ازدیاد درخواست‌ها از دولت منتهی می‌شود و عدم تشریح شرایط موجود حتی تغییرات احتمالی سازنده را نیز در قضاوت افکار عمومی تضعیف خواهد کرد. سکوت فعلی اگر از روی رضایت نباشد و بیانگر این باشد که دل دولتمردان اهل شکایت از پیشینیان نیست، باز هم به مسیر آتی دولت ضربه خواهد زد. 

یکی از مهم‌ترین سرمایه‌های رئیس‌جمهور طبق نظرسنجی‌ها رضایت نسبی و امید بالای جامعه نسبت به کارآمدی و توانایی دولت جدید است؛ سرمایه‌ای که البته در صورت عدم مدیریت صحیح به مرور زمان هرز خواهد رفت. در چنین شرایطی روشن کردن شرایط اصلی کشور برای افکار عمومی می‌تواند به تقویت رابطه میان دولت و ملت برای تغییر ریل مدیریتی کشور کمک شایانی کند. چشم‌پوشی بر این واقعیت و عدم شکل‌گیری یک روایت صحیح تنها فشارها به رئیسی را در سال‌های آتی افزایش خواهد داد. 

 

* جایی میانه امکان و انکار

عمل هر دولتی در نسبت با روایتی که به جامعه ارائه می‌دهد سنجیده می‌شود و روایت هر دولت در نسبتی که میان وضعیت موجود و امکان‌هایش برای تغییر یا تثبیت این وضعیت برقرار می‌کند. از همین رو یکی از مهم‌ترین نقایص موجود در 3 ماه گذشته فقدان روایت منسجم از سوی رئیس‌جمهور و دولتمردان بوده است. به گونه‌ای که عملا دولت سیزدهم در ارتباط با مردم نه‌ چندان به شرح وضعیت موجود پرداخته و نه امکان‌هایش برای عبور از این شرایط را ارائه کرده است. روایت اصلی دولت سابق مبتنی بر «اضطرارآفرینی» برای جلو بردن پروژه سیاست خارجی مدنظر روحانی و ظریف بود. به گونه‌ای که در روایت دولتمردان سابق عمدتا از شرایط موجود به عنوان شرایطی در آستانه سقوط و فروپاشی یاد می‌شد که تغییر آن وابسته به توافق هسته‌ای با کشورهای غربی بود، از همین رو رئیس‌جمهور صراحتا حل شدن مشکل آب آشامیدنی را نیز مرتبط با مذاکرات می‌دانست. در چنین فضایی در نهایت شکست پروژه دولت و بی‌سرانجامی برجام باعث شد هم دولت در عرصه مدیریت با بی‌عملی مواجه شود و هم بخشی از جامعه عملا امکان بهبود شرایط را مردود بداند. در نقطه مقابل «اضطرارآفرینی» دولت سابق باید از «امکان‌آفرینی» به عنوان یک دال مطلوب برای روایت دولت سیزدهم یاد کرد؛ روایتی که بر مبنای آن هم شرایط موجود بخوبی فهم و تشریح می‌شود و هم دولت با استناد به امکان‌هایی که برای تغییر این شرایط دارد جامعه را برای همراهی با سیاست‌های مطلوب دولت آماده می‌کند. در چنین شرایطی می‌توان امید داشت حتی بخشی از سرخوردگی جامعه ایران که ناشی از احساس قرار گرفتن تقدیر کشور در بن‌بست است ترمیم شود. اختصارا ماموریت دولت در مواجهه با افکارعمومی نه انکار انباشت بحران‌ها و سکوت در برابر میراث به جا مانده از روحانی، که تبیین امکان‌ها برای خروج از این موقعیت است. 

گروه سیاسی: امروز دومین دور نشست کشورهای همسایه افغانستان به‌ همراه روسیه در تهران برگزار می‌شود. به همین منظور وزرای خارجه‌ پاکستان، ازبکستان، ترکمنستان و تاجیکستان روز گذشته به ایران سفر کردند. همچنین قرار است وزرای خارجه روسیه و چین نیز به طور مجازی در این نشست به سخنرانی بپردازند. طبق اعلام سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان، رئیس‌جمهور سخنران افتتاحیه این نشست خواهد بود. به گزارش «وطن‌امروز»، سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز گذشته در نشستی با خبرنگاران در تشریح نشست امروز کشورهای همسایه افغانستان به‌علاوه روسیه به میزبانی تهران گفت: فردا (امروز چهارشنبه) اجلاس در محل وزارت خارجه برگزار خواهد شد و جناب دکتر رئیسی، رئیس‌جمهور، جلسه را افتتاح خواهد کرد. وی خاطرنشان کرد: نشست تهران نشستی برای یک راه‌حل افغان خواهد بود و تشریک‌مساعی کشورهای همسایه افغانستان برای کمک به صلح و ثبات پایدار در افغانستان است. در اجلاس مجازی پیشین که به میزبانی پاکستان برگزار شد، توافق شد بر یک دولت فراگیر در افغانستان تأکید شود؛ دولتی که در چارچوب آن تنها می‌شود به یک افغانستان باثبات که بخشی از یک ترتیبات همکاری‌های منطقه‌ای فراگیر باشد، فکر کرد. سخنگوی دستگاه دیپلماسی ادامه داد: به ‌نظر می‌رسد مردم افغانستان دولتی مدنظرشان است که بازتاب‌دهنده ترکیب جمعیتی و قومیتی فعلی افغانستان باشد. خطیب‌زاده خاطرنشان کرد: آنچه امروز در افغانستان شاهدیم همراه با نگرانی‌ها و ملاحظاتی و در عین حال امیدهایی است. امیدواریم با کمک همه کشورهای مسؤول و بدون دخالت خارجی شاهد سازوکار فراگیر در داخل افغانستان باشیم. وی افزود: قطعا تشکیل چنین سازوکار سیاسی‌ای که اراده مردم افغانستان را محقق کند و بتواند یک دولت فراگیر را در افغانستان تشکیل دهد، نه‌تنها حمایت مردمی را دارد، بلکه حمایت جامعه بین‌المللی و کشورهای همسایه را به‌ همراه خواهد داشت. وی در پاسخ به سؤالی درباره هدف نشست تهران گفت: این نشست مجمعی خواهد بود برای مشارکت و همراهی و این پیام را منتقل می‌کند که به ‌جای رقابت، همه کشورهای همسایه افغانستان به‌ دنبال مساعی و همکاری برای آینده افغانستان هستند. دیپلمات ارشد کشورمان گفت: پیامی که فردا (امروز) اجلاس تهران خواهد داشت این است که مردم افغانستان، دولتی را به‌ عنوان دولت افغانستان خواهند پذیرفت که بازتاب‌دهنده اراده و ترکیب قومی و جمعیتی آنها باشد. تلاش خواهد شد مجمع تهران محل تلاقی آرای در حال همگرایی باشد. خطیب‌زاده همچنین گفت: دبیرکل سازمان ملل پیامی درباره این نشست خواهد داد و حمایت خود را از این ابتکار و تلاش کشورهای همسایه و همچنین ایران اعلام خواهد کرد. اینها همه نشان می‌دهد تهران محل دیپلماسی فعالی در منطقه خواهد بود که خود کشورهای منطقه برای حل مشکل امروز افغانستان کمک کنند. 

«بهادر امینیان» سفیر ایران در کابل نیز در گفت‌وگو با «آریانا نیوز» گفت: کشورهای منطقه در اجلاس تهران بر مسؤولیت حفظ امنیت، حفظ ثبات اقتصادی و ایجاد یک دولت همه‌شمول تأکید خواهند کرد. وی افزود کشورهای شرکت‌کننده در این نشست همچنین درباره ارسال کمک‌های انسانی برای مردم افغانستان و پروژه‌های درازمدت و توسعه‌ای نیز صحبت خواهند کرد. 

 

* حضور وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان در تهران

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان دیروز به صورت جداگانه با وزیران‌ امور خارجه ترکمنستان، پاکستان و تاجیکستان که به منظور شرکت در نشست وزیران امور خارجه کشورهای همسایه افغانستان به تهران سفر کرده‌اند دیدار و رایزنی کرد. «شاه‌محمود قریشی» وزیر خارجه پاکستان، «رشید مردوف» وزیر خارجه ترکمنستان و «سراج‌الدین مهرالدین » وزیر خارجه تاجیکستان که به‌منظور شرکت در نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان به اضافه روسیه به تهران سفر کرده‌‌اند، دیروز مورد استقبال رسمی همتای ایرانی خود قرار گرفتند و در گفت‌وگوهای دوجانبه ضمن بحث و رایزنی درباره مسائل روز افغانستان به رایزنی درباره‌ روابط دوجانبه نیز پرداختند. گفتنی است مقرر شده ‌است «وانگ‌یی» وزیر خارجه چین نیز به صورت مجازی در نشست امروز به سخنرانی بپردازد. همچنین طبق اعلام سفارت روسیه در ایران، سفیر این کشور در نشست تهران درباره افغانستان شرکت می‌کند و وزیر خارجه روسیه نیز از طریق ویدئوکنفرانس سخنرانی خواهد کرد.

سرلشکر باقری: 

ارتقای دائمی توان رزمی مطالبه همیشگی فرمانده معظم کل قواست

رئیس ستاد کل نیروهای مسلح گفت: آمادگی دائمی و ارتقای دائمی توان رزمی مطالبه همیشگی فرمانده معظم کل قوا از ارتش، سپاه، بسیج و عالی‌ترین سطوح فرماندهی تا پایین‌ترین رده‌هاست که ما نباید لحظه‌ای از وظایف خود در این رابطه غفلت کنیم. سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح صبح روز گذشته در دوازدهمین جشنواره مالک اشتر نیروهای مسلح با اشاره به افول قدرت آمریکا در منطقه گفت: خدا را شاکریم که بعد از دوران سخت تهدیدات گذشته، امروز شاهد دوران افول و ضعف آمریکای جنایتکار و اذناب منطقه‌ای او هستیم. وی خاطرنشان کرد: آمریکای جنایتکار و صهیونیست‌ها نشان داده‌اند هر چند اقدام نظامی مستقیم برای آنها کار سختی شده است اما هیچ‌گاه دست از توطئه و دشمنی علیه نظام مقدس جمهوری اسلامی برنخواهند داشت و همواره به اشکال مختلف موجبات تهدید و ایجاد مشکل برای ایران اسلامی و همراهان منطقه‌ای کشورمان را فراهم خواهند کرد. رئیس ستاد کل نیروهای مسلح با تأکید بر اینکه شرایط امروز هوشیاری هر چه بیشتر نیرو‌های مسلح را می‌طلبد، گفت: هنگامی که تهدیدات عیان، مشخص و مستقیم است، روش مقابله با آنها قدری ساده‌تر و روان‌تر است اما هنگامی که تهدیدات با پیچیدگی و لایه‌بندی‌های گوناگون همراه باشد، طبیعتا وظیفه ما در مقابل آن خطیر و سنگین‌تر است؛ لذا وظیفه دائمی ما در قبال تهدیدات رصد اوضاع توسط بخش‌های اطلاعاتی، ارتقای آمادگی و توان عملیاتی در تمام رده‌های فرماندهی و سطوح پایین‌تر و آماده بودن لحظه‌ای برای هر‌ گونه پیشامد است. سرلشکر باقری در پایان تأکید کرد: آمادگی دائمی و ارتقای دائمی توان رزمی مطالبه همیشگی فرمانده معظم کل قوا از ارتش، سپاه، بسیج و عالی‌ترین سطوح فرماندهی تا پایین‌ترین رده‌هاست که ما نباید لحظه‌ای از وظایف خود در این رابطه غفلت کنیم. 

***

سرلشکر سلامی: 

نیروی هوافضای سپاه به شکل شتاب‌داری در حال پیشرفت است

فرمانده کل سپاه گفت: نیروی هوافضای سپاه در عرصه‌های موشکی، پدافند هوایی، پهپاد‌ی، فضایی و همچنین جنگال (جنگ الکترونیک) به شکل متوازن و در عین حال شتاب‌داری در حال پیشرفت است. به گزارش فارس، سردار سرلشکر حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی روز گذشته در حاشیه جشنواره مالک اشتر نیرو‌های مسلح اظهار داشت: شاهد رشد و شکوفایی قدرت دفاعی‌مان در همه عرصه‌ها هستیم. وی افزود: نیروی هوافضای سپاه در عرصه‌های موشکی، پدافند هوایی، پهپاد‌ی، فضایی و همچنین جنگال (جنگ الکترونیک) به شکل متوازن و در عین حال شتاب‌داری در حال پیشرفت است که گاهی اوقات مردم ما آزمون‌های عملیاتی این سامانه‌ها را چه در رزمایش‌ها و چه در آزمایش‌ها در میدان می‌بینند. سردار سلامی درباره وضعیت نیروی دریایی سپاه نیز اظهار داشت: به ‌منظور نبرد با قدرت‌های بزرگ که عموما بر دریا متمرکز هستند، ما به شکل بسیار وسیعی در حال گسترش قلمرو قدرت دریایی خود هستیم. 

***

رئیس شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه کشور:

مصلاهای نماز جمعه نباید برای تکمیل شدن معطل اعتبار بمانند

رئیس شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه کشور با اشاره به پروژه‌های نیمه‌تمام مصلا‌های نماز جمعه در برخی استان‌ها گفت: تکمیل و ساخت مصلا‌های نماز جمعه نیازمند مشارکت آحادم مردم است و مصلای نماز جمعه مرکز استان نباید نیمه‌کاره و معطل اعتبار بماند. حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد حاج‌علی‌اکبری دیروز در گردهمایی ائمه جماعت مساجد و روحانیون مرکز استان خراسان جنوبی بیان کرد: در بسیاری از شهرهای کشور مصلا‌های نماز جمعه هنوز نیمه‌تمام است و در برخی جاها مومنان در همان مصلا‌های نیمه‌تمام نماز می‌خوانند. وی گفت: ما نگاه تشریفاتی نداریم اما معتقدیم در مصلا‌ها باید بخش‌های مختلف از جمله مدرسه علمیه و مراکز فرهنگی وجود داشته باشد و همه رفتارهای مردم بر محور مصلا‌ها باشد. حاج‌علی‌اکبری با بیان اینکه مصلای نماز جمعه مرکز استان نباید نیمه‌کاره و معطل اعتبار بماند، افزود: یکی از نخستین فضاهایی که باید به بهترین شکل طراحی شود، مصلا‌های نماز است. 

***

اسرائیل باید پاسخگو باشد

سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل متحد گفت: اسرائیل به عنوان یک قدرت اشغالگر، سیاست‌ها و اقدامات مخرب و تجاوزکارانه خود علیه مردم فلسطین را تشدید کرده و منجر به تلفات مردم عادی از جمله کودکان شده است. مجید تخت‌روانچی، در نشست شورای امنیت درباره بررسی وضعیت خاورمیانه با موضوع فلسطین سخنرانی کرد. وی در این سخنرانی گفت: وضعیت کنونی در سرزمین اشغالی فلسطین نگران‌کننده است و تداوم این وضعیت موجب نگرانی شدید جامعه بین‌المللی است. مردم فلسطین همچنان از یک اشغال وحشیانه که بیش از 7 دهه به طول انجامیده است، رنج می‌برند. تخت‌روانچی افزود: ادامه محاصره بی‌رحمانه غزه مجازات جمعی انسان‌های بی‌گناه است. این جنایت علیه بشریت محسوب می‌شود و تهدیدی جدی برای صلح و امنیت بین‌المللی است. وی در ادامه گفت: ما از جامعه بین‌المللی، بویژه شورای امنیت، می‌خواهیم اقدامات لازم را برای پایان دادن فوری به اشغال فلسطین توسط رژیم اسرائیل و حملات مکرر به مردم فلسطین و محاصره ظالمانه غزه، جایی که مردم از شرایط غیرانسانی و غم‌انگیز زندگی رنج می‌برند، اتخاذ کند. نماینده ایران در سازمان ملل همچنین گفت: رژیم اسرائیل باید به خاطر نقض حقوق بشر بین‌المللی و حقوق بشردوستانه در سرزمین اشغالی فلسطین پاسخگو باشد. چنین جنایاتی نباید بدون مجازات بماند.

گروه سیاسی: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیانیه تازه خود از پیشرفت غنی‌سازی ایران در سایت هسته‌ای نطنز خبر داد. 

به گزارش «وطن‌امروز»، آژانس روز دوشنبه اعلام کرد ایران گازدهی اورانیوم با غنای ۲۰ درصد بیشتر را به یک سانتریفیوژ پیشرفته خود انجام داده است. این گازدهی غیر از اورانیومی است که تا ۶۰ درصد در این سایت غنی‌سازی می‌شد. بنا بر گزارش رویترز، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیانیه‌ خود آورده است ایران هفته پیش به آژانس اتمی اطلاع داده به طور موقت، گازدهی اورانیوم با غنای ۲۰ درصد را به یک «تک‌ماشین و آبشارهای میانی، بدون هیچ گونه جمع‌آوری محصولات» آغاز کرده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ادامه بیانیه خود نوشت پیش‌تر راستی‌آزمایی کرده ایران گازدهی به یک سانتریفیوژ  IR6 را آغاز کرده اما محصولی جمع‌آوری نکرده است. 

در شرایطی که دولت آمریکا در دوره ریاست جو بایدن با استفاده از اهرم تحریم‌های دوران ترامپ و حفظ فشار بر ایران، اراده مثبتی از خود در جبران نقض فاحش برجام نشان نداده است، شتاب بخشیدن به توسعه و گسترده‌تر کردن ابعاد برنامه هسته‌ای از سوی کشورمان به عنوان ایجاد یک «بازدارندگی هسته‌ای» از ابزارهای کارساز تهران برای ترغیب طرف بدعهد برجام برای «بازگشت موثر» به توافق هسته‌ای است. 

توان هسته‌ای ایران و فعل و انفعالات پیرامونی اثرگذار بر آن به نظر می‌رسد بار دیگر پرونده هسته‌ای ایران را به قول وندی شرمن - مذاکره‌کننده ارشد آمریکایی در برجام و معاون فعلی وزارت خارجه ایالات متحده - برای کاخ سفید تبدیل به یک «مکعب روبیک» کرده است. آغاز غنی‌سازی 60 درصدی و تثبیت پیشروی برنامه هسته‌ای از سوی ایران باعث شده زمان علیه واشنگتن حرکت کند و دورنمای احیای برنامه جامع اقدام مشترک برای واشنگتن را که هدف از آن به قول آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده و جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی قرار دادن برنامه هسته‌ای ایران در باکس (جعبه) است، تیره‌تر کند. این همان مساله‌ای است که «راب مالی» نماینده آمریکا در امور ایران و بلینکن از آن به عنوان هشداری مبنی بر اینکه با روند فعلی ممکن است بازگشت به برجام مزایای سال 2015 را هم نداشته باشد، یاد کرده‌اند. 

محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی و معاون رئیس‌جمهور چندی قبل اعلام کرد میزان ذخایر 20 درصدی اورانیوم کشورمان از 120 کیلوگرم عبور کرده است. این جدا از ذخایر 60 درصدی است که آن هم از 20 کیلوگرم فراتر رفته است. با این وجود، به نظر می‌رسد دولت بایدن چندان مایل به پذیرش وضعیت جدید نیست. از همین رو رابرت مالی پس از پایان سفر به اروپا و منطقه غرب آسیا در جمع خبرنگاران ضمن اعلام اینکه آمریکا و شرکایش خود را برای زندگی بدون توافق هسته‌ای آماده می‌کنند، با تکرار هدف اصلی واشنگتن برای استفاده از برجام به عنوان سکویی برای رسیدگی به چالش‌های دیگر، گفت: «از دیدگاه دولت، برجام پایان تعامل دیپلماتیک نبوده، این آغاز مسیری برای تعامل دیپلماتیک جامع‌تر است، برجام باید سکویی برای کمک به بازگشایی برای مذاکرات بیشتر و دیپلماسی بیشتر برای حل اختلافات با ایران باشد».

مالی گفت: تمام متحدان و شرکای آمریکا «نگرانی عمیق و فزاینده‌ای درباره سرعت و جهت پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران» دارند. نماینده آمریکا در امور ایران اضافه کرد: «پنجره دیپلماسی هرگز بسته نخواهد شد و ما همچنان به پیگیری دیپلماسی حتی در صورتی که پیگیری دیگر گام‌ها ضروری شود، ادامه خواهیم داد». مقام آمریکایی البته اضافه کرد این موضوع بدان معنا نیست که پنجره احیای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) برای همیشه باز خواهد بود. نماینده آمریکا در امور ایران همچنین گفت نمی‌تواند گمانه‌زنی کند چه موقعی، زمان آن فرا می‌رسد که مزایای احیای برجام قابل بازیابی نخواهد بود. 

رابرت مالی در ادامه گفت‌وگویش با خبرنگاران اضافه کرد: «آمریکا و شرکایش در اروپا و خاورمیانه خود را برای زندگی کردن بدون توافق هسته‌ای با ایران آماده می‌کنند». نماینده آمریکا در امور ایران مدعی شد واشنگتن خواستار رسیدن به توافق از طریق دیپلماسی است اما آمریکا احتمال تطبیق خود را با جهانی که ایران به تعهدات هسته‌ای خود پایبند نباشد، مدنظر قرار می‌دهد. پیش از این هم «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که هفته گذشته برای مشورت با طرف آمریکایی درباره کاهش سطح بازرسی‌های آژانس به واشنگتن سفر کرده بود، در مصاحبه با شبکه «ان‌بی‌سی نیوز» گفت: برنامه نظارت آژانس اتمی در ایران بعد از آنکه تهران درخواست تعمیر دوربین‌ها در یکی از تاسیسات کلیدی را رد کرد، دیگر کامل نیست و این احتمال را ایجاد می‌کند که جهان هرگز قادر به بازسازی تصویری از آنچه ایرانی‌ها انجام داده‌اند، نباشد. 

***