سیدسعید هاشم‌زاده: سال‌هاست در جریان سینمای معاصر تمایز بین جهان و جباریت آن و نشان دادن انسان در میان این جبر، به تکنولوژی پیوند خورده است. این پیوند در چندین دهه اخیر پررنگ‌تر شده است و رسانه تلویزیون و سینما که نمادی از تکنولوژی امروز هستند و به تبع می‌توانند عناصری از جباریت باشند به ایده درام‌ها نفوذ کرده‌اند و مستقیم یا غیرمستقیم به بحث گرفتار آمدن انسان و سوژه‌ها در میان این مدیوم می‌پردازند. از «موتورهای مقدس» لئوس کاراکس تا نمایش «ترومن پیتر ویر»، و از مجموعه «بلک میرور» تا «برو بیرون»، همگی به گونه‌ای این جبر را بازنمایی کرده‌اند؛ یکی در عرصه تلویزیون و دیگری در بازیگری سینما، یکی تکنولوژی و عناصرش را علت این مساله می‌داند و دیگری تکنولوژی را در دنباله جباریت خدایان یونان بررسی می‌کند و دنباله یک الگوی کهن است که فرار قهرمان و فردانیت او را یادآوری می‌کند. 

ایده، مهم‌ترین بخش یک فیلم است؛ داستان و شخصیت‌ها در راستای آن و با محوریت آن ساخته می‌شوند و به همین خاطر است سینمای معاصر سرشار از ایده‌هاست که خود را در فرم نشان می‌دهد. فاصله ایده تا فرم همان‌قدر که زیاد است، همان‌قدر هم می‌تواند کوتاه و با رفتاری هوشمندانه کم باشد. این رفتار هوشمندانه نیز عملکرد فیلمنامه‌نویس و سپس کارگردان روی ایده‌محوری است. داستان «شهرک»، درباره بازیگری و سینماست و شهرکی که قرار است مکانی باشد برای نشان دادن این جبر و تسلط؛ جایی که قرار است نوعی «دگردیسی» و «دیگری شدن» را نمایندگی کند. فیلم اما در تمام لحظات با فردی ضعیف، شخصیتی که پرسپکتیوی ندارد و فقط دنبال بازی کردن است همراه می‌شود. وجود چنین شخصیتی و وجود نداشتن هدف مشخص و معین برای او در لایه‌های جزئی داستانی، باعث شده است تا داستان روی شمایل‌های کلی حرکت کند. از این بابت «مالهالند درایو» لینچ یا «برو بیرون» می‌توانند گزینه‌های درستی برای متر و معیار شاخصه شخصیت‌ها باشند. در مالهالند درایو رویای هالیوود هدف مشخص و دورنمای اصلی کاراکتر است که در هویت او تاثیر می‌گذارد و هدف کلی به انحرافات جزئی می‌انجامد و اضمحلال تحت جبر هالیوود و اتمسفرش به وقوع می‌پیوندد. در برو بیرون نیز انگیزه ازدواج و آشنایی با یک خانواده یعنی یک جزء به یک کل یعنی نژادپرستی و برده‌داری تبدیل می‌شود و الینه شدن در این بستر اتفاق می‌افتد. در شهرک اما فقط با کلیات طرف هستیم و این نقص بزرگ ماجراست. از سوی دیگر نیز نیروی منفی که تسلط را قرار است پایه‌گذاری کند و فضای خفقان‌آوری ایجاد کند، آنقدر ملموس و قوی نیست که روان و ذهنیت و زاویه دید کاراکتر اصلی را به هم بزند و باعث شود تا مساله هویت و دگردیسی در او به وجود بیاید. در اینجاست که ایده با پرداختی غلط و سیری اشتباه همراه می‌شود؛ سیری که شخصیت نمی‌سازد و موقعیت خلق نمی‌کند، جهان دروغینش بر جهان واقعی غلبه نمی‌کند و برای تماشاگر خفقان‌آور نیست. 

***

نخستین پخش «بانو قدس ایران»

«بانو قدس ایران» که به روایتی از زندگی همسر امام خمینی(ره) می‌پردازد به شبکه مستند می‌آید. به گزارش «وطن‌امروز»، مستند «بانو قدس ایران» به کارگردانی مصطفی رزاق‌کریمی، روایتی دست اول از زندگی بانو خدیجه ثقفی همسر امام خمینی(ره) برای نخستین‌بار از قاب شبکه مستند پخش می‌شود. «بانو قدس ایران» برنده تندیس بهترین فیلم یازدهمین جشنواره «سینماحقیقت» و منتخب سی‌و‌ششمین جشنواره جهانی فیلم فجر، روایت زندگی بانویی است که زیر یک سقف و تا آخرین لحظه، گام به گام و نفس به نفس با رهبر بزرگ‌ترین خیزش و جریان انقلابی و مذهبی قرن همراه بوده است. رزاق‌کریمی در این مستند توانسته علاوه بر وفاداری به تاریخ و مهم‌ترین فرازهای آن که با جمهوری اسلامی و شخصیت امام خمینی(ره) گره خورده است، قصه‌ای را از منظری زنانه-مادرانه روایت کند. این مستند روایتی منسجم و ماندگار را از زندگی و حیات سرکار خانم خدیجه ثقفی، همسر فقید رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی(ره) به نمایش می‌گذارد. مستند «بانو قدس ایران» در موسسه فرهنگی -  هنری عروج فیلم و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تهیه و تولید شده است و برای نخستین‌بار از قاب تلویزیون پخش می‌شود. 

***

۲۲۹۰ بلیت برای «تئاتر فجر ۴۰» صادر شد

طبق اعلام مدیر هماهنگی سامانه فروش بلیت چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر با احتساب ظرفیت ۳۰ درصدی، ۲ هزار و ۲۹۰ بلیت برای مخاطبان، میهمانان، منتقدان و اصحاب رسانه تئاتر منتشر شده است. به گزارش «وطن‌امروز»، تنها چند روز مانده به برگزاری چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر و به دلیل بالا رفتن آمار شیوع سویه جدید ویروس کرونا، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بازدیدی که از دبیرخانه این دوره از جشنواره داشت، اعلام کرد سالن‌های میزبان آثار صحنه‌ای جشنواره چهلم با ۳۰ درصد ظرفیت میزبان تماشاگران می‌شوند اما با شروع جشنواره و سپری شدن ۲ روز ابتدایی اجراهای صحنه‌ای، متقاضیان حضور برای تماشای برخی نمایش‌ها بیش از ۳۰ درصد ظرفیت در نظر گرفته شده بودند که این امر شائبه انتشار بیش از حد بلیت و ارائه آن به میهمانان جشنواره را به وجود آورد، زیرا در دوره‌های مختلف برگزاری جشنواره تئاتر فجر همواره صدور بیش از حد کارت میهمان باعث ازدحام در سالن‌های میزبان و انتقاد و گلایه مخاطبان می‌شد. حسن جودکی، مدیر هماهنگی سامانه فروش بلیت چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در گفت‌وگو با مهر درباره تعداد بلیت‌های صادر و ارائه‌شده به مخاطبان، هنرمندان، منتقدان و اصحاب رسانه برای حضور در سالن‌های میزبان بخش صحنه‌ای جشنواره گفت: بعد از محدودیت کرونایی در نظر گرفته شده و تصمیم برای استفاده از ظرفیت ۳۰ درصدی سالن‌ها، کل ظرفیت فروش بلیت سالن‌ها بر مبنای ۳۰ درصد بسته شد. وی درباره تعداد بلیت ارائه‌شده برای چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر اظهار کرد: در مجموع یکهزار و ۱۰۸ قطعه بلیت برای اصحاب رسانه و یکهزار و ۱۸۲ قطعه بلیت برای مخاطبان و میهمانان جشنواره صادر و ارائه شده است. بنابراین تعداد بلیت‌های ارائه‌شده جشنواره چهلم ۲ هزار و ۲۹۰ قطعه بلیت است. 

***

فیلمی با ۳۰۰ مخاطب در آثار برتر!

تهیه‌کننده فیلم سینمایی «دسته دختران» گفت توجه به میانگین در آرای مردمی اتفاق خوبی است اما مگر می‌شود فیلمی با تنها ۳۰۰ رای در میان فیلم‌های بالای جدول باشد!

به گزارش «وطن‌امروز»، محمدرضا منصوری، تهیه‌کننده فیلم سینمایی «دسته دختران» از آثار بخش سودای سیمرغ چهلمین جشنواره فیلم فجر درباره اختلالات اخیر در سامانه ثبت آرای مردمی چهلمین جشنواره فیلم فجر به مهر گفت: در روزهای اخیر بسیار شاهد عدم ارسال پیامک نظرسنجی یا تاخیر در ارسال پیامک در برخی سینماهای خاص برای مخاطبان فیلم بودیم.  وی افزود: در حالی که انتظار می‌رفت با آنلاین و هوشمند شدن سامانه ثبت آرای مردمی در جشنواره فجر توسط سامانه سمفا، از میزان شائبه‌ها و نگرانی‌ها درباره صحت و سقم آرای مردمی کاسته شود، در یکی، دو سال اخیر شاهد اتفاقات عجیب و غریب‌تری هستیم به طوری که مواردی بوده که حتی فیلم دیگری را دیده‌اند اما پیامک نظرسنجی فیلم دیگری برای آنها ارسال می‌شود!

منصوری با اشاره به آنکه نمی‌توان تاثیر تعداد تماشاگر و مخاطب فیلم‌ها را در بررسی کیفی آرای مردمی نادیده گرفت، بیان کرد: توجه به میانگین رای اتفاق خوبی است اما مگر می‌شود فیلمی با تنها ۳۰۰ رای در میان فیلم‌های بالای جدول باشد! این دیگر سیمرغ مخاطب‌پسندترین فیلم نیست، وقتی کمتر از یک‌سوم متوسط مخاطبان فیلم‌های جشنواره، آن فیلم را حتی برای دیدن انتخاب نکرده‌اند.

***

سعید تشکری درگذشت

سعید تشکری، نویسنده و کارگردان نام‌آشنای مشهدی که به دلیل خون‌ریزی معده در بیمارستان بستری شده بود، درگذشت. به گزارش «وطن‌امروز»، تشکری در زمینه‌های نویسندگی، نقد ادبی، کارگردانی و نویسندگی تئاتر فعالیت داشت. وی سال ۱۳۴۸ با شرکت در کلاس‌های خلاق داستان‌نویسی کانون پرورش فکری کودک و نوجوان به عرصه هنر قدم نهاد و سال ۱۳۵۷ به دانشکده هنر‌های زیبا راه یافت و در رشته ادبیات نمایشی فارغ‌التحصیل شد. تشکری سال ۱۳۷۸ به عضویت کانون ملی منتقدان تئاتر و سال ۱۳۸۰ به عضویت کانون جهانی تئاتر (ITCA) درآمد و از سال ۱۳۶۳ همزمان با خلق آثار هنری به تدریس در حوزه ادبیات نمایشی و داستان نویسی پرداخت. حضور پررنگ او در مطبوعات با چاپ مقالاتی پرمخاطب در حوزه‌ ادبیات و هنر گره‌ خورده است. تشکری سال ۱۳۹۲ با جدا شدن از عرصه تئاتر، به فضای داستان‌نویسی ورود کرد و با خلق آثار برجسته‌ای چون مفتون و فیروزه، رمان مفقوده انقلاب اسلامی را به نگارش درآورد. بیش از ۴۰ کتاب از مرحوم سعید تشکری منتشر شده است.

شب گذشته اسامی نامزدهای اسکار در بخش‌های مختلف اعلام شد و فیلم اصغر فرهادی نتوانست در جمع نامزدهای فیلم خارجی اسکار حضور داشته باشد. به گزارش «وطن‌امروز»، آنطور که ورایتی نوشته، نود و چهارمین دوره اسکار اسامی نامزدهای نهایی این دوره را اعلام کرد و فیلم «قهرمان» اصغر فرهادی را به عنوان یکی از فیلم‌های حاضر در بخش رقابتی بهترین فیلم بین‌المللی امسال انتخاب نکرد. فرهادی در حالی از حضور در اسکار بازمانده است که چندی پیش در بیانیه‌ای مواضع تندی را علیه جمهوری اسلامی طرح کرده بود. او در بیانیه‌ای نوشته بود: «اگر معرفی فیلم من از سوی ایران برای مراسم اسکار شما را به این نتیجه رسانده که من زیر سایه پرچم شما هستم، صراحتا اعلام می‌کنم هیچ مشکلی با لغو این تصمیم ندارم. دیگر برایم سرنوشت فیلمی که با جان و دل ساخته‌ام، مهم نیست؛ چه در ایران، چه در بیرون از ایران». از سوی مقابل اما وزارت ارشاد واکنش خاصی به این بیانیه نشان نداد و معرفی قهرمان در اسکار را لغو نکرد. با این حال این فیلم در میان نامزدهای اسکار حضور نیافت. از ۱۵ فیلمی که در فهرست اولیه نامزدها جا گرفته بودند ۵ فیلم در این بخش انتخاب شدند که عبارتند از: «ماشینم را بران» ساخته ریوسوکی هاماگوچی از ژاپن، «بدترین آدم دنیا» ساخته یواخیم تری‌یر از نروژ، «دست خدا» ساخته پائولو سورنتینو از ایتالیا، «لونانا: گاومیشی در کلاس درس» ساخته پاوو چوینینگ دورجی از بوتان و «فرار کن» ساخته یوناس پوهر راسموسن از دانمارک. نود و چهارمین دوره اسکار ۲۷ مارس ۲۰۲۲ برگزار می‌شود.

از زمان اکران فیلم «قهرمان» تلاش‌های زیادی برای برجسته‌سازی این فیلم در رسانه‌های داخلی صورت گرفت، در حالی که مخاطب داخلی رغبتی به این فیلم نشان نداد. حتی در میان اهالی رسانه کمتر دیده شد نقد مثبتی برای این فیلم نوشته شود. از سوی دیگر شکایت مستندسازی به نام آزاده مسیح‌زاده از کپی بودن قهرمان رسانه‌ای شد و شرایط را برای فرهادی سخت‌تر کرد. در میانه این چالش، تصمیم فرهادی برای بیانیه‌نگاری علیه پرچم ایران، از سوی منتقدان، تلاش‌ ناکامی برای رسیدن به جمع نامزدهای اسکار تلقی می‌شد که این مهم اتفاق نیفتاد. فرهادی در بیانیه توهین‌آمیزی که نوشته بود، ارجاعاتی به وضعیت خود نیز داشت. او در حالی از بیزاری از ایران سخن به میان ‌آورد که بیشترین مواهب را از حکومت برده است. 

داوود مرادیان، منتقد و مستند‌ساز، پس از بیانیه منتشر‌شده از سوی فرهادی در متنی اینگونه نوشت: «در سینمای ایران به درست یا غلط تقریبا همه فیلمسازان طعم ممیزی را چشیده‌اند. ابراهیم حاتمی‌کیا که نزدیکان فرهادی حکومتی‌اش خطاب می‌کنند فیلم توقیفی دارد (گزارش یک جشن)، فیلم‌هایی دارد که بعضا به مساله خورد و روی پرده دچار مشکل شد (برج مینو و موج مرده). 

رسول ملاقلی‌پور نیز با این مسائل دست به گریبان بود. چگونه است آقای اصغر فرهادی تاکنون حتی یک فریم سانسور روی فیلم‌هایش اعمال نشده. در همه دولت‌ها کارگردانانی هستند که توسط دولت پیروز در انتخابات بر صدر می‌نشینند و قدر می‌بینند. تا جایی که جایزه ویژه هم در دولت آقای روحانی برای آقای هومن سیدی طراحی شد. به همین میزان کارگردانانی هستند که توسط همان دولت‌ها نادیده گرفته می‌شوند. فیلم «چ» آقای حاتمی‌کیا چنین داستانی را تجربه کرد. چگونه است که آقای فرهادی در همه دولت‌ها قدر می‌بیند و بر صدر می‌نشیند؟ نامزد همه دولت‌ها برای اسکار است؟ آیا ایشان استعدادی دارد که فرابشری است و میان 80 میلیون ایرانی یکی مثل او نیست؟!»