ارزش معاملات خرد بازار سرمایه در هفته اول اسفند رشد قابل توجهی نسبت به هفته چهارم بهمن‌ داشت که می‌تواند نشانه رونق معاملات بازار سهام باشد. در آن هفته، میانگین ارزش معاملات خرد بازار سهام ۲ هزار و 820 میلیارد تومان بود که نسبت به رقم هزار و 994 میلیاردی هفته پیش، افزایش 41 درصدی داشته است. 

 

سیدامیرحسین موسوی: در دهه گذشته، تشدید ریسک ژئوپلیتیک یکی از ویژگی‌های ثابت سیاست جهانی بود. اقتصاد جهانی و بازارهای مالی نیز همواره در موقعیت‌های مختلف تحت تاثیر ریسک‌ها و تنش‌های ژئوپلیتیکی قرار دارد؛ از جنگ تجاری بین چین و آمریکا گرفته تا تنش‌ها در خاورمیانه. عملیات نظامی ویژه اخیر روسیه در اوکراین را نیز می‌توان تحت همین الگو تحت تحلیل و بررسی قرار داد، زیرا یازدهمین اقتصاد بزرگ جهان، دارنده بزرگ‌ترین ذخایر گاز جهان و یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان کالا با اوکراین وارد فاز جدیدی از تنش‌ها شده است. این اتفاق در کوتاه‌مدت احتمالا تورم بالاتر، رشد کمتر و برخی اختلالات در بازارهای مالی را در پی خواهد داشت اما در پیامدهای بلندمدت نیز موجب تضعیف بیشتر سیستم زنجیره‌های عرضه جهانی می‌شود که در این گزارش سعی خواهیم کرد پیامدهای اقتصادی جنگ در اوکراین را به اختصار ارائه دهیم. 

شوک در کامودیتی‌ها

با شوک کالایی شروع می‌کنیم. روسیه علاوه بر تامین‌کننده اصلی گاز اروپا، یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت در جهان و تامین‌کننده کلیدی فلزات صنعتی مانند نیکل، آلومینیوم و پالادیوم است. هم روسیه و هم اوکراین صادرکنندگان عمده گندم نیز هستند. قیمت این کالاها در سال جاری افزایش یافته است و اکنون احتمال افزایش بیشتر وجود دارد. در میان گزارش‌های انفجار در سراسر اوکراین، قیمت نفت برنت صبح روز 24 فوریه به 100 دلار در هر بشکه رسید و قیمت گاز در اروپا 30 درصد افزایش یافت. 

عرضه کالاها ممکن است به ۲ طریق آسیب ببیند؛ در صورت تخریب زیرساخت‌های فیزیکی مانند خطوط لوله یا بنادر دریای سیاه، ممکن است تحویل کالا مختل شود. از سوی دیگر، تحریم‌های عمیق‌تر بر روسیه می‌تواند مانع از خرید کالا توسط مشتریان غربی از روسیه شود. تاکنون هر دو طرف درباره جنگ‌افزار کردن تجارت انرژی و کالا که در طول جنگ سرد ادامه داشت، محتاط بوده‌اند. 

با این وجود، اکنون چشم‌انداز محدودیت‌های بیشتر غرب بر صنعت منابع طبیعی روسیه است که عرضه جهانی را محدود می‌کند. روسیه ممکن است با ایجاد گلوگاه‌های عمدی که قیمت‌ها را افزایش می‌دهد، مقابله به مثل کند و آمریکا ممکن است برای افزایش تولید نفت به سعودی تکیه کند و شرکت‌های شیل داخلی خود را برای افزایش تولید تشویق کند. 

مشکلات زنجیره تامین که پس از همه‌گیری کرونا همچنان ادامه دارد، با تنش روسیه و اوکراین افزایش می‌یابد. روسیه و اوکراین در مجموع ۲۶ درصد گندم دنیا، ۲۰ درصد پالادیوم دنیا، ۱۵ درصد ذرت دنیا، 12.5 درصد پلاتین دنیا و در نهایت ۹ درصد آلومینیوم دنیا را در اختیار دارند. در این جنگ تنها تامین انرژی نیست که به خطر می‌افتد، افزایش نجومی قیمت گندم گواه این مساله است. 

پس لرزه‌های تنش

تقابل روسیه و اوکراین تبعات اقتصادی بزرگی برای اقتصاد جهانی به همراه دارد که هنوز به طور کامل از شوک‌های کرونا خارج نشده است. این درگیری در حال حاضر جدی‌ترین جنگ در اروپا از سال 1945 به نظر می‌رسد. 

پیش‌بینی این حمله، هفته‌ها تنش‌هایی را به دنبال داشت اما با شروع عملیات نظامی روسیه، افزایش شدید قیمت‌های انرژی، اقتصاد جهان را دچار لرزش کرد که از پنجشنبه گذشته شتاب گرفت. نفت برای نخستین‌بار از سال 2014 برای مدتی از مرز 100 دلار در هر بشکه عبور کرد و قیمت گاز طبیعی اروپا تا 62 درصد افزایش یافت. 

همچنین تهدیدی برای رشد اقتصادها نیز در پی این تنش وجود دارد؛ خانوارهایی که بخش بیشتری از درآمد خود را صرف سوخت و گرمایش می‌کنند، پول نقد کمتری برای سایر کالاها و خدمات خواهند داشت. سقوط بازارها باعث افزایش فشار دیگری می‌شود که به ثروت و اعتماد ضربه می‌زند و بهره‌برداری از منابع مالی برای سرمایه‌گذاری را برای شرکت‌ها سخت‌تر می‌کند. 

نتیجه این تنش برای بانک‌های مرکزی، چالش دوگانه

- مدیریت قیمت‌ها و حفظ رشد اقتصادشان- را تشدید خواهد کرد. فدرال رزرو و بانک مرکزی اروپا در حال آماده شدن برای تشدید سیاست‌های پولی هستند.

اینکه این مناقشه تا چه حد به اقتصاد جهانی ضربه وارد می‌کند، به طول و دامنه آن، شدت تحریم‌های غرب و احتمال انتقام‌جویی روسیه بستگی دارد. پتانسیل تغییرات دیگری نیز وجود دارد؛ از مهاجرت پناهندگان اوکراینی گرفته تا موجی از حملات سایبری روسیه.  اکونومیک بلومبرگ برخی از این اثرات را در ۳ سناریو بررسی کرده است که نشان می‌دهد جنگ چگونه می‌تواند بر رشد اقتصادی، تورم و سیاست پولی تأثیر بگذارد. 

در مورد اول، پایان سریع درگیری‌ها از مارپیچ رشد بیشتر در بازارهای کالا جلوگیری می‌کند و بهبود اقتصادی ایالات‌متحده و اروپا را تقریباً در مسیر ثبات حفظ می‌کند و بانک‌های مرکزی باید برنامه‌های خود را تغییر دهند، نه اینکه آنها را لغو کنند. 

در سناریوی دوم، درگیری طولانی‌مدت، واکنش شدیدتر غرب و اختلال در صادرات نفت و گاز روسیه، شوک انرژی بزرگ‌تر و ضربه‌ای بزرگ به بازارهای جهانی وارد می‌کند. این احتمالا افزایش نرخ بهره بانک مرکزی اروپا را در سال جاری از برنامه خارج می‌کند، در حالی که انقباضات فدرال رزرو کندتر می‌شود. 

در بدترین حالت ممکن، منجر به قطع عرضه گاز در اروپا و رکود اقتصادی می‌شود، در حالی که ایالات متحده شاهد شرایط مالی بسیار سخت‌تر خواهد بود و سیاست پولی فدرال رزرو را تحت تأثیر قرار خواهد داد. 

جنگ‌ها ذاتا غیرقابل پیش‌بینی‌اند و نتیجه واقعی احتمالا آشفته‌تر از هر یک از این نسخه‌های سبک است. نوسانات در بازارهای مالی پنجشنبه این عدم قطعیت را نشان داد. با این حال، سناریوها باید به فکر کردن درباره مسیرهای احتمالی پیش رو کمک کنند. 

 

 

رئیس‌جمهور با بیان اینکه اگر چه اقدامات و اصلاحات ساختاری و بلندمدت برای رفع فقر و بی‌عدالتی نسبت به رسیدگی به فقرا تقدم رتبی دارد اما نباید باعث غفلت از سرعت رسیدگی به نیازمندان شود، اظهار داشت: جلسات و برنامه‌ریزی‌های خود را بر این محور تنظیم کنید که در کوتاه‌مدت و حتی برای همین شب عید بتوانید با اقدامات جهادی، دستگیر فقرا و نیازمندان جامعه باشید.  حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی بعد از ظهر پنجشنبه در نخستین جلسه شورای‌ عالی رفاه و تامین اجتماعی در دولت سیزدهم که با حضور مسؤولان اقتصادی و وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی برگزار شد، با بیان اینکه نظام جمهوری اسلامی ایران پرچمدار برقراری عدالت اجتماعی است، لذا وجود فقر در جامعه اسلامی به هیچ‌وجه زیبنده این نظام نیست، گفت: جامعه اسلامی باید مبتنی بر عدالت اجتماعی اداره شود. 

رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه راهکار اصلی و اساسی برای رفع فقر اصلاح شاخص‌ها و زیرساخت‌ها در جهت برقراری عدالت اجتماعی است، افزود: درست است که برای ایجاد عدالت پایدار اقتصادی و اجتماعی باید در توزیع ظرفیت‌ها و امکانات، عادلانه عمل شود و زمینه‌ها و بسترهای ایجاد فقر و بی‌عدالتی را اصلاح کرد اما نباید از رسیدگی به فقرا و نیازمندان نیز غافل ماند. 

رئیسی اظهار داشت: اصلاح ساختارها و شاخص‌ها نسبت به رسیدگی به فقرا و نیازمندان تقدم رتبی دارد اما همزمان با اجرای برنامه‌ها و اقدامات بلندمدت و ساختاری باید به شکلی کاملا عزتمندانه به فقرا و نیازمندان نیز رسیدگی کرد و برنامه‌هایی عاجل و فوری برای رفع فقر مطلق داشت. 

رئیس‌جمهور به تأکیدات مقام معظم رهبری بویژه خطاب به دولت مردمی و تحول‌گرا مبنی بر تهیه و تنظیم پیوست عدالت برای همه تصمیمات و اقدامات اشاره و تصریح کرد: محور عمل این دولت اجرای عدالت است. هیچ تصمیم و اقدامی در این دولت نباید باعث ایجاد و تشدید فشار اقتصادی به آحاد کم‌برخوردار جامعه شود. 

رئیسی در ادامه سخنانش یکی از ضروری‌ترین اقدامات در مسیر رسیدگی به فقرا و نیازمندان را به‌روزرسانی سامانه جامع اطلاعاتی رفاه و تامین‌‌اجتماعی دانست و خاطرنشان کرد: سامانه اطلاعاتی زیر مجموعه وزارت رفاه باید به‌روزرسانی شده و در راستای جامعیت اطلاعات آن، با دیگر سامانه‌های اطلاعاتی دستگاه‌های ذی‌ربط یکپارچه و مرتبط شود. 

رئیس‌جمهور یکی دیگر از اقدامات لازم در راستای اصلاحات ساختاری برای رفع فقر و ارتقای وضعیت رفاهی مردم در دولت مردمی را ارتقای نقش و سهم مردم و بهره‌گیری از ظرفیت‌های مردمی در برنامه‌ریزی‌ها عنوان کرد و گفت: از تجربه‌های موجود در استفاده از ظرفیت‌های نهادهای مردمی همچون خیریه‌ها، بسیج و امثال آن برای به میدان آوردن ظرفیت‌های مردمی بهره گرفته شود. 

رئیسی تجربه به میدان آوردن ظرفیت‌های مردمی در موضوع امدادرسانی عمومی در اوایل همه‌گیری کرونا از سوی مقام معظم رهبری را مورد اشاره قرار داد و افزود: وزارت رفاه این روش نمونه فعلیت بخشیدن به نقش مردم در برنامه‌ریزی‌های عمومی را در راستای رفع فقر؛ بویژه رفع فقر مطلق ساماندهی و سازماندهی کند. 

رئیس‌جمهور تاکید کرد: برنامه‌های رفع فقر مطلق را مطلقا به آینده موکول نکنید. رفع فقر مطلق از آن دسته اقداماتی است که حتی نباید از امروز به فردا موکول شود‌؛ جلسات و برنامه‌ریزی‌های خود را بر این محور تنظیم کنید که برای همین شب عید بتوانید با اقداماتی جهادی، دستگیر فقرا و نیازمندان جامعه باشید. 

 

* گزارش کار وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی

در این جلسه وزیر تعاون، کار  و رفاه اجتماعی گزارشی از وضیعت رفاهی خانوارهای ایرانی در ابعاد درآمدی، آموزش، بهداشت و سلامت، مسکن، دسترسی به تسهیلات و زیرساخت‌های آب و انرژی ارائه کرد. 

در این جلسه همچنین همه دستگاه‌ها مکلف شدند برای تکمیل و توسعه پایگاه رفاه ایرانیان،‌ همکاری لازم را با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی داشته باشند و اطلاعات مورد نیاز را به صورت برخط در اختیار این وزارتخانه قرار دهند. 

همچنین وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به عنوان متولی قانونی حوزه سیاست‌های رفاهی مکلف شد با همکاری سایر دستگاه‌ها، برنامه جامع رفع فقر را تهیه کرده و در جلسه آتی شورای‌ عالی رفاه و تامین اجتماعی ارائه کند و در این باره نیز همه دستگاه‌ها مکلف شدند همکاری لازم را داشته باشند. 

همچنین در این جلسه برنامه مقابله با سوءتغذیه کودکان به تصویب رسید.

***

 

مذاکره با هندی‌ها برای توسعه فعالیت‌ها در بندر چابهار

در دیدار هیات هندی با جمعی از مدیران کشتیرانی کشورمان چگونگی روند همکاری‌ها در راستای نیل به اهداف مشترک راهبردی درباره توسعه کریدور ترانزیتی شمال - جنوب با توجه به پتانسیل‌های موجود در بندر چابهار مورد بحث و بررسی طرفین قرار گرفت. در دیدار هیات هندی با جمعی از مدیران گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران که نمایندگان وزارت امور خارجه و سازمان بنادر و دریانوردی نیز حضور داشتند، چگونگی روند همکاری‌ها در راستای نیل به اهداف مشترک راهبردی درباره توسعه کریدور ترانزیتی شمال - جنوب با توجه به پتانسیل‌های موجود در بندر چابهار، مشارکت در سرمایه‌گذاری بین کشتیرانی و طرف هندی در زمینه اسکراپ یارد و ساخت کانتینر و همچنین سایر امکانات و ظرفیت‌های طرفین مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت. 

***

مالیات ارزش افزوده ۹ قلم کالای اساسی به یک درصد کاهش یافت

رئیس کل سازمان امور مالیاتی از کاهش مالیات ارزش افزوده ۹ قلم کالای اساسی به یک درصد توسط ستاد هماهنگی اقتصادی سران قوا خبر داد. داوود منظور در گفت‌وگو با فارس، با اشاره به جزئیات منتفی شدن مالیات بر ارزش افزوده اقلام خوراکی توسط سران قوا اظهار داشت: قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده که از ۱۳ دی‌ امسال اجرا شد، تغییراتی نسبت به قانون موقت دارد که از جمله کالاهای اساسی کشاورزی مالیات می‌پردازند. وی ادامه داد: اقلام اساسی کشاورزی تولید داخل از مالیات بر ارزش افزوده معافند ولی کالاهای وارداتی اساسی مشمول مالیات بر ارزش افزوده شده‌اند. 

رئیس کل سازمان امور مالیاتی تاکید کرد: با توجه به اینکه نرخ مالیات ۹ درصدی ارزش افزوده روی اقلام اساسی کشاورزی وارداتی می‌تواند منجر به افزایش قیمت در بازار شود، شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا نرخ مالیات ارزش افزوده کالاهای اساسی را تعدیل و یک درصد تعیین کرد. منظور ادامه داد: از زمانی که این مصوبه ابلاغ شود، اجرایی خواهد شد. معاون وزیر اقتصاد گفت: ۹ قلم کالای اساسی کشاورزی شامل گندم، لپه، عدس، ذرت، روغن خوراکی، جو، سویا و برنج و کنجاله نرخ مالیات بر ارزش افزوده یک درصدی پرداخت می‌کنند. 

***

افزایش ۴۰ درصدی صادرات نفت ایران با وجود تحریم‌ها

وزیر امور اقتصاد و دارایی گفت: در 5 ماه گذشته با اینکه تحریم‌های ایالات متحده کاهش نیافته و مذاکرات ایران با کشورهای ۱+۴ به نتیجه قطعی نرسیده است اما صادرات نفت ایران نسبت به دوران آغاز دولت جدید نزدیک به ۴۰درصد افزایش یافته و ما همچنان بر نقش‌آفرینی ویژه بر بازار نفت و گاز تاکید داریم.  سیداحسان خاندوزی در گفت‌وگو با شبکه العالم، درباره جایگاه اقتصادی ایران در دنیا و تغییر این جایگاه نسبت به سال‌های قبل گفت: در طول ۳ سال اخیر، دور جدید تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه دولت و ملت ایران موجب کاهش شاخص‌های اقتصاد ایران شده که البته فراگیری پاندمی کرونا، افزایش سطح عمومی قیمت‌ها و تورم هم اثر مضاعفی بر کاهش رشد اقتصادی ایران داشته است، به نحوی که ما امروز شاهد رتبه پایین‌تر اقتصاد ایران نسبت به سال‌های ۲۰۱6 و ۲۰۱7 هستیم.  وی در ادامه ابراز امیدواری کرد با توجه به تدابیر جدید دولت در حوزه اقتصادی در سال‌های ۲۰۲۲ - ۲۰۲۱ و سال‌های پس از آن، در میزان تولید ناخالص داخلی اقتصاد ایران که شاخص رشد اقتصادی محسوب می‌شود و نیز در زمینه شاخص تورم و سطح عمومی قیمت‌ها که نشان‌دهنده قدرت خرید خانوار است، شاهد بهبود باشیم. 

***

مشمولان سهام عدالت چگونه از سودهای واریزی کسب اطلاع کنند؟

شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اطلاعاتی را درباره واریز‌ سودهای سال گذشته سهام عدالت ارائه داد و اعلام کرد سهامدارانی که سود سال گذشته خود را دریافت نکرده‌اند، هر چه زودتر نسبت به اصلاح شماره شبای خود در سامانه سجام و سامانه سهام عدالت اقدام کنند. 

به دنبال اقدامات انجام شده برای واریز سود سال ۹۹ سهام عدالت در چند روز آینده، برخی مشمولان این سهام اعلام کرده‌اند هیچ‌گونه اطلاعی درباره پرداخت سود سال ۹۸ خود ندارند و نسبت به واریز آن در سال گذشته دچار شک و ابهام شده‌اند که به دنبال چنین اتفاقی، نسبت به راه‌های رفع این مشکل بی‌اطلاع هستند. 

بر اساس آخرین آمار اعلام شده از سوی شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، بیش از ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر جزو مشمولان سهام عدالت هستند اما تاکنون سود سهام خود را دریافت نکرده‌اند، علت ایجاد چنین مشکلی ناشی از آن بوده است که شماره شبای آنان در سامانه ثبت نشده یا شماره شبای این افراد نامعتبر، مسدود و راکد بوده است. 

شرکت سپرده‌گذاری مرکزی  با ارائه جزئیات دقیقی از رفع این مشکل اعلام‌ کرد: افرادی که اطلاع دقیقی نسبت به پرداخت یا عدم پرداخت سودهای واریز شده سهام عدالت خود ندارند، می‌توانند با مراجعه به سایت sahamedalat.ir با ورود به گزینه مشاهده دارایی سهام عدالت، اطلاعات کامل نسبت به پرداختی‌های خود را به دست آورند. پس از ورود به این گزینه و واردکردن کد ملی، اگر در منوی سابقه پرداخت «گزینه» پرداخت موفق ثبت شده باشد، بدین معناست مشکلی در پرداخت سود وجود نداشته و این واریزی انجام شده اما ثبت گزینه «بازگشت از بانک» به معنای اشتباه در درج شماره شبا و نامعتبر بودن آن است.