«گَری وُلِسکی» ژنرال بازنشسته آمریکایی به دلیل واکنش نشان دادن به اظهارات «جیل بایدن» همسر رئیس‌جمهور ایالات متحده، از قرارداد پیمانکاری خود تعلیق و تحت تحقیقات و بازجویی قرار گرفت. واشنگتن‌پست در این باره نوشت: ارتش آمریکا ضمن تعلیق این ژنرال برجسته، او را به دلیل توئیتی که از آن برداشت تمسخر همسر رئیس‌جمهور شده، به دادگاه معرفی کرده است.

گروه بین‌الملل: سفر جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا به منطقه غرب آسیا در حالی از فردا آغاز می‌شود که گمانه‌ها درباره اهداف نخستین سفر او به منطقه در مقام رئیس‌جمهور آمریکا متمرکز بر موضوع نفت و راضی کردن عربستان به تولید بیشتر است؛ موضوعی که مشاوران بایدن سعی داشتند از دوز آن کم کنند و حتی در یادداشت اخیر بایدن در واشنگتن‌پست نیز او تلویحا هدف خود را کمک به عادی‌سازی رابطه اسرائیل و عربستان عنوان کرده است. صرف نظر از اینکه کدام هدف در اولویت برنامه سفر بایدن قرار گرفته، واقعیت حاکم بر اتمسفر این سفر این است که دولت آمریکا و شخص بایدن با سفر به سرزمین‌های اشغالی و عربستان اثبات می‌کند وعده‌های انتخاباتی مبنی بر اصلاح سیاست خارجی آمریکا به نفع مباحث حقوق بشری خیال خامی بود که به رای‌دهندگان آمریکایی فروخته شد. برآیند تحلیل‌ها و گزارش‌های رسانه‌های آمریکایی و منطقه این واقعیت را نمایان می‌کند.

 

* بیزنس اینسایدر: مقصد بایدن در منطقه اشتباه است

اولین هزینه‌ای که این سفر برای بایدن دارد، آب شدن یخ روابط آمریکا و عربستان است که در پی قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی در سفارت عربستان در ترکیه مخدوش شد. عواقب بلندمدت این سفر نیز تعامل با یک دولت تحت‌الحمایه بی‌مسؤولیت است که به تخریب کشورهای اطراف خود ادامه داده و خاورمیانه را بی‌ثبات می‌کند. دولت بایدن همچنین جنگ تسلیحاتی خود با ایران و ونزوئلا را ادامه داده و به متحدان خود فشار می‌آورد علیه این دو کشور تولیدکننده عمده نفت با آمریکا همگام شوند. این انزوا و بلاتکلیفی، تولید نفت در هر ۲ کشور را کاهش داده و آنها را به تعامل با کشورهای رقیب آمریکا مانند روسیه و چین سوق می‌دهد. اگر دولت بایدن می‌خواهد قیمت سوخت را کاهش داده و مناقشات منطقه‌ای را حل‌و‌فصل کند، احیای روابط با آشوبگر اصلی (عربستان)، راه اشتباهی است. واشنگتن باید در عوض، تنوع را چاشنی روابطش کرده و تحریم‌هایش علیه کشورهای ایران و ونزوئلا  را لغو کند. این کار نه تنها قیمت سوخت را کاهش می‌دهد، بلکه توانایی دولت‌های تحت‌الحمایه برای سوءاستفاده از حمایت واشنگتن را محدود می‌کند. تعامل مجدد پیشنهادی با عربستان تنها یک کد برای ارائه تعهدات امنیتی و منابع مضاعف آمریکایی به سعودی است. این تعامل همچنین هنجارهای بین‌المللی را بیش از پیش تضعیف می‌کند. واگذاری و تسلیم کردن اهرم قدرت بدین معناست که تولیدهایی که امروز موقتا افزایش یافته، ممکن است فردا روند معکوسی را طی کند و آن «آسودگی» ناچیز به قیمت نادیده گرفتن ترور عمومی فراقضایی تمام خواهد شد. 

 

* آسوشیتدپرس: بایدن در مسیر ترامپ است

سفر جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا به خاورمیانه در روزهای آتی شامل دیدار با ملک سلمان بن عبدالعزیز آل‌سعود، پادشاه عربستان و محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور است؛‌ ولیعهدی که مقامات امنیتی آمریکا با قاطعیت تایید کرده بودند قاتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی در ترکیه است. پس از اینکه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا سوابق حقوق بشری عربستان را نادیده گرفت و فروش تسلیحات نظامی به ریاض را افزایش داد، جو بایدن به عنوان یک نامزد متعهد شده بود روابط ایالات متحده با عربستان سعودی را مجدد تنظیم کند؛ کشوری که او پیش‌تر آن را «مطرود» خواند اما ظاهرا بایدن اکنون محاسبه می‌کند که راضی کردن عربستان بهتر از منزوی کردن آن است و سود بیشتری برایش به همراه دارد. مقصد اول بایدن به خاورمیانه، اسرائیل خواهد بود. هنگامی که او به دنبال ریاست‌جمهوری بود، اعلامیه‌های شدیدی درباره اسرائیل صادر کرد اما از آن زمان تاکنون موضع بایدن نسبت به اسرائیل تضعیف شده است. به عنوان یک نامزد، بایدن سیاست دولت ترامپ را درباره شهرک‌سازی اسرائیل در کرانه باختری محکوم کرد اما به عنوان رئیس‌جمهور قادر نبوده فشاری را علیه اسرائیلی‌ها اعمال کند و هیچ ابتکار جدیدی در راستای شروع مجدد مذاکرات صلح میان اسرائیل و فلسطینی‌ها پیشنهاد نداده است. بایدن همچنین پای تصمیم ۲۰۱۹ ترامپ مبنی بر به رسمیت شناختن حاکمیت اسرائیل بر بلندی‌های اشغالی جولان ایستاد؛ تصمیمی که بیش از نیم قرن سیاست آمریکا را معکوس کرد. 

 

* الغد: بایدن مجبور شده به غرب آسیا بازگردد

شبکه مصری «الغد» در گفت‌وگو با کارشناسان عرب از نیاز آمریکا به غرب آسیا خبر داد. «سمیر التقی» مدیر مرکز تحقیقات راهبردی «الشرق» به الغد گفت، آمریکا دریافته که نیاز به ترمیم روابط با غرب آسیا دارد، بویژه پس از جنگ اوکراین که بر تمام جهان تأثیر گذاشته است. وی ادامه داد، جو بایدن با مقاله خود در واشنگتن پست، انعطاف اساسی در سیاست خارجی آمریکا را توجیه می‌کند. «محمد الحربی» پژوهشگر حوزه امور راهبردی نیز گفت، تغییری واضح در راهبرد آمریکا و اولویت‌های ملی آن درباره پرونده‌های غرب آسیا دیده می‌شود. الحربی تأکید کرد: جنگ روسیه و اوکراین عاملی مهم در اصلاح مسیر، ارزیابی مجدد و نیز ارزیابی مواضع ژئوپلیتیک در خاورمیانه بود. دولت آمریکا در ابتدای ۲۰۲۱ سعی کرد خود را از پرونده‌های غرب آسیا کنار بکشد اما شکست خورد، همه خواستار روابط مجدد اما در بعد راهبردی برای امنیت و ثبات منطقه هستند. 

در همین حال، کانال ۱۲ تلویزیون رژیم صهیونیستی، ادعایی درباره بندهای توافق احتمالی تل‌آویو و ریاض در جریان سفر رئیس‌جمهور آمریکا به منطقه مطرح کرد. این شبکه صهیونیستی مدعی شد که احتمال می‌رود در توافق احتمالی میان تل‌آویو و ریاض، ۲ طرف وارد ائتلافی به رهبری آمریکا برای مقابله با آنچه تهدیدات هوایی و دریایی خوانده شده، شوند که این ائتلاف برخی دیگر از طرف‌ها در منطقه را نیز دربر خواهد گرفت.

 

* الجزیره: رابطه بایدن با صهیونیست‌ها مازوخیستی است

اگر فکر می‌کردید سفر بایدن به عربستان درباره عربستان سعودی یا نفت است، افکارتان را اصلاح کنید. هدف اصلی این سفر افزایش امنیت اسرائیل و تعمیق یکپارچگی آن در منطقه است. البته چیزی بسیار عجیب‌تر در رابطه بایدن با اسرائیل وجود دارد؛ یک نوع رابطه سادو- مازوخیستی. او با تمجید از «اسرائیل یهودی دموکراتیک» که به نام آپارتاید شناخته می‌شود، افسانه‌های قدیمی را درباره امنیت مقدس آن تکرار می‌کند، در حالی که با همان رفتار ناپسند از سوی جوانان اسرائیلی مواجه می‌شود. در واقع از زمان روی کار آمدن او در سال گذشته، رهبران اسرائیل بارها درخواست‌های بایدن را درباره مسائل اصلی، از جمله توقف گسترش شهرک‌سازی غیرقانونی و از سرگیری مذاکرات صلح به سمت راه‌حل «۲ کشور» را رد کرده‌ یا نادیده گرفته‌اند. آنها همچنین درخواست‌های او را درباره مسائل فوری نادیده گرفته‌اند، از جمله خواسته او برای کاهش تنش در جنگ سال گذشته غزه را رد کردند و مانع تصمیم او برای بازگشایی کنسولگری ایالات متحده در بیت‌المقدس و دفتر سازمان آزادیبخش فلسطین (PLO) در واشنگتن دی‌سی شدند. انفعال بایدن در این باره تا جایی پیش رفته که اسرائیلی‌ها خبرنگار آمریکایی الجزیره را کشتند اما آمریکا هیچ واکنشی نداشت. سربازان اسرائیلی در صبح روز 11 مه، شیرین ابوعاقله را کشتند، بعد از ظهر به خانه‌اش یورش بردند و روز بعد به تشییع جنازه او حمله کردند. با این حال، دولت بایدن تصمیم گرفت جنایت ارتش اسرائیل علیه یک شهروند فلسطینی- آمریکایی را در روز استقلال سفید کند.

خشونت پلیس آمریکا  پنهان‌تر می‌شود

غیرقانونی شدن فیلمبرداری از افسران پلیس در آریزونا

اندیشکده پروژه آزاداندیشی از تصویب قانون جدیدی در ایالت آریزونای آمریکا خبر داد که بر اساس آن فیلمبرداری از ماموران پلیس در حین انجام وظیفه غیرقانونی است. به گزارش مرکز پایش ستاد حقوق بشر، این اندیشکده در مطلب خود آورده است: در اوایل سال جاری، کمیته تخصیص بودجه مجلس آریزونا لایحه‌ای را تصویب کرد که فیلمبرداری از ماموران پلیس را در حین انجام ماموریت غیرقانونی اعلام کرده است که به گفته تحلیلگران ضربه بزرگی به حقوق شهروندان این ایالت وارد می‌کند. در مدت کمتر از یک ماه، سنای ایالتی این قانون را تصویب کرد و در هفته گذشته، داگ دوسی، فرماندار آریزونا، این لایحه را به قانون تبدیل کرد. طبق این گزارش، از تاریخ 24 سپتامبر سال میلادی جاری فیلمبرداری از ماموران پلیس در آریزونا از فاصله دو و نیم متری غیرقانونی خواهد بود. جان کاوانا، نماینده جمهوری‌خواه که خود در گذشته یک افسر پلیس بوده است، حامی اصلی این قانون بود. بر اساس این قانون جدید، «هر کسی که آگاهانه یا غیرآگاهانه از فعالیت‌های انتظامی، از جمله برخورد پلیس با یک فرد آشفته‌حال، فیلمبرداری کند، مرتکب عمل غیرقانونی شده است و تحت پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت».

***

یک معارض حکومت سعودی در لبنان ترور شد

حزب «التجمع الوطنی» از احزاب معارض سعودی در صفحه توئیتر اعلام کرد یکی از اعضای مؤسس آن به نام «مانع بن حمد مهذل الیامی» در شرایطی پیچیده در لبنان ترور شد. بر اساس گزارش عربی 21، از سوی دیگر نیروی امنیت داخلی لبنان اعلام کرد یک شهروند سعودی ۴۲ ساله در درگیری خانوادگی توسط ۲ برادرش (با تابعیت سعودی) با چاقو کشته شده؛ این ۲ برادر دستگیر شده و به جرم خود اعتراف کرده‌اند. حزب التجمع الوطنی در بیانیه خود اعلام کرد، مانع الیامی برای ادامه فعالیت‌های خود به دور از سیاست‌زدگی و سوءاستفاده مذهبی، خاک سعودی را ترک کرد. 

***

پیروزی هم‌حزبی‌های آبه در ژاپن

 رسانه‌های محلی بامداد دوشنبه اعلام کردند حزب حاکم ژاپن به همراه متحد خود در انتخابات مجلس مشاوران (مجلس علیا) این کشور که چند روز پس از ترور «آبه شینزو» نخست‌وزیر سابق ژاپن برگزار شد، آرای کافی برای تشکیل اکثریت قاطع را به دست آوردند. حزب «لیبرال- دموکرات» - که زمانی آبه رهبری آن را بر عهده داشت - و شریک ائتلافی آن «کومیتو» با کسب بیش از ۷۵ کرسی از ۱۲۵ کرسی مجلس علیا، تسلط خود بر آن را تقویت کردند. به نوشته خبرگزاری فرانسه، این دو حزب بخشی از اکثریت دوسوم هستند که مایل به اصلاح قانون اساسی صلح‌طلبانه این کشور هستند تا در نتیجه نقش نظامی خود را در صحنه جهانی تقویت کنند؛ امری که هدف دیرینه آبه بود.  

***

حمایت انصارالله از احیای روابط دولت سوریه و حماس

«محمد البخیتی» عضو شورای سیاسی جنبش انصارالله یمن در توئیتر خود نوشت: خوشحالی من از بازگشت روابط میان سوریه و حماس قابل وصف نیست، موضوعی که طولانی شده است. علمایی که این اقدام را محکوم کرده‌اند چرا زمانی که ترکیه روابط دیپلماتیک خود با اسرائیل را از سر گرفت ساکت شدند؟ این نشان می‌دهد آنها طرفدار فتنه هستند و آنچه اسرائیل را آزار می‌دهد آنها را نیز آزار می‌دهد. هفتم تیرماه بود که «خلیل الحیه» رئیس دفتر روابط عربی و اسلامی جنبش حماس در‌ گفت‌وگوی تفصیلی با روزنامه الاخبار با تبیین نقش ایران در محور مقاومت، خبر داد این جنبش قصد دارد روابطش با دمشق را از سر بگیرد. 

***

رویترز از فروش سلاح تهاجمی توسط بایدن به عربستان خبر داد

دم روباه بایدن درباره بن‌سلمان بیرون زد

خبرگزاری رویترز در گزارشی اختصاصی به نقل از ۴ منبع آگاه گزارش داد دولت «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا در حال بحث و گفت‌وگو درباره لغو احتمالی ممنوعیت فروش تسلیحات تهاجمی آمریکا به عربستان سعودی است اما ظاهرا هر گونه تصمیم‌گیری نهایی به پیشرفت ریاض در جهت پایان دادن به جنگ یمن بستگی دارد. ۳ منبع آگاه در آستانه سفر بایدن به ریاض گفتند مقام‌های ارشد سعودی در چندین نشست در ریاض و واشنگتن در ماه‌های اخیر به همتایان آمریکایی خود فشار آورده‌اند که سیاست فروش تسلیحات صرفا دفاعی به ریاض را کنار بگذارند. ۲ منبع آگاه نیز به رویترز گفتند مذاکرات داخلی ایالات متحده غیررسمی و در مراحل اولیه قرار دارد و هیچ تصمیم قریب‌الوقوعی در کار نیست. یک مقام آمریکایی نیز به رویترز گفت هیچ بحثی درباره عرضه تسلیحات تهاجمی در «این برهه از زمان» با عربستان سعودی در جریان نیست. 

***

حمله سایبری علیه زیرساخت‌های شهرداری تل‌آویو

رسانه‌های رژیم صهیونیستی حمله سایبری علیه زیرساخت‌های شهرداری تل‌آویو را تایید کردند. شبکه «کان» رژیم صهیونیستی دیروز اعلام کرد سایت شهرداری تل‌آویو و نیز سامانه مالیاتی از دسترس خارج شده است و «گروه‌های وفادار به ایران» مدعی این حمله سایبری هستند. این چندمین بار است که وبگاه‌ها و سرورهای حکومتی رژیم صهیونیستی از مبدأ عراق هدف حمله سایبری قرار می‌گیرند. آخرین حمله صورت گرفته از این دست به اواخر خردادماه گذشته باز‌می‌گردد که طی آن، گروه «‌Sharpboys‌» سایت‌های گردشگری رژیم صهیونیستی حاوی اطلاعات و کارت‌های اعتباری ۲۰۰ نفر را مورد حمله سایبری از نوع «malwar» (حمله بدافزاری) قرار داد.

محمدعلی حسن‌نیا*: خروج کتله (ائتلاف) مقتدا صدر از مجلس عراق یک اقدام غیرمنتظره از سوی این روحانی سیاسی بود. صدر که قصد داشت با شکل دادن ائتلافی کردی- سنی به کاخ ریاست‌جمهوری و نخست‌وزیری عراق برسد، ناگهان به دلیل عدم توافق گروه‌ها در مجلس برای افراد مورد نظرش اعلام کرد به صورت دسته جمعی از مجلس عراق استعفا خواهند کرد؛ اقدامی که باعث افزایش تعداد کرسی‌های جریان رقیب صدر در پارلمان شد.

مدل کنشگری سیاسی طرفداران مقتدا صدر هم مرید و مرادی است، یعنی بعد از اینکه مقتدا به عنوان رهبر سیاسی آنها اعلام کرد نمایندگان وابسته به صدریون استعفا کنند، همه آنها با حضور در دفتر صدر واقع در نجف استعفای خود را نوشتند و نماینده آنها نامه استعفای این کناره‌گیری‌ها را به محمد حلبوسی، رئیس مجلس عراق تقدیم کرد.

ابتدا بسیاری از کارشناسان اعتقاد داشتند با کناره‌گیری صدر از مجلس باقی ائتلاف‌های نزدیک به آنها از جمله تقدم (حلبوسی) و دموکرات (بارزانی) و برخی گروه‌های دیگر ملی‌گرا و کمونیست هم از مجلس کناره می‌گیرند اما اینگونه نشد.

73 نماینده جریان صدر استعفا کردند که طبق قانون مجلس عراق باید نفرات بعدی از همان حوزه انتخابیه که حائز بیشترین رأی هستند وارد پارلمان شوند. این استعفاها موجب خوشحالی چارچوب هماهنگی شیعی عراق نشد. شیخ قیس خزعلی، از رهبران سیاسی الاطار التنسیقی (جریان هماهنگی شیعه) و عصائب‌الحق عراق در سخنانی اعلام کرد استعفای جریان صدر مایه تاسف است، نه مایه خوشحالی و با وجود اختلافاتی که با آنها داریم اما آنها جزئی از جامعه ما هستند.

اما برخلاف موضع‌گیری‌های منفی جریان چارچوب هماهنگی شیعه از روند استعفای نیروهای صدر در پارلمان، صدر مجددا مواضع تندی علیه برخی شخصیت‌ها در عراق گرفت و در سخنانی اعلام کرد: «تصمیم گرفتم از روند سیاسی کناره‌گیری کنم تا به هیچ وجه با مفسدان مشارکت نکنم!» البته برهم صالح، رئیس‌جمهور فعلی عراق هم در کنایه‌ای به صدر اعلام کرد کشور نیاز به بازی‌های کودکانه ندارد و باید برای تشکیل دولت وفاق ملی تلاش کرد. اما با استعفای صدری‌ها از مجلس روند سیاسی پارلمان عراق تغییر کرد و میزان کرسی‌های نمایندگان شیعه و جریان مقاومت زیادتر شد. 

«جمال الاسدی» کارشناس حقوقی عراقی درباره تغییر ترکیب کرسی‌های مجلس عراق گفت: نقشه مجلس عراق طبق تحلیل من به این شکل خواهد بود که ائتلاف دولت قانون 41، فتح و متحدانش 44، نیروهای ائتلاف ملی 12،  ائتلاف العقد 9 و جنبش حقوق 6 کرسی (جریان مقاومت) خواهند داشت که در مجموع نشان می‌دهد ائتلاف شیعی بدون حضور صدر ۱۱۲ کرسی دارد. به این عدد باید 14 کرسی جریان عزم (اهل سنت نزدیک به جریان شیعه) و 17 صندلی اتحاد میهنی کردستان عراق را هم اضافه کرد که در مجموع می‌توانند نخست‌وزیر را انتخاب کنند.

در همین راستا دیروز خبری منتشر شد که جریان هماهنگی شیعه برای انتخاب نخست‌وزیر آینده به توافقاتی رسیده‌ است. العتبی، رئیس جریان ترکمن چارچوب هماهنگی شیعی روز گذشته در گفت‌وگویی اعلام کرد 70 درصد موانع انتخاب نخست‌وزیر آینده عراق برداشته شده است. این مواضع نشان می‌دهد جریان مقاومت از انتخاب مجدد الکاظمی برای ریاست‌الوزرایی عراق گذشته است و دیگر او برای این جایگاه از سوی آنها انتخاب نخواهد شد.

گزینه‌هایی هم برای انتخاب نخست‌وزیر آینده توسط برخی کارشناسان معرفی شده‌اند. روزنامه العرب نوشت: محافل عراقی معتقدند رقابت اصلی برای تصدی پست نخست‌وزیری عراق بین نوری المالکی رهبر ائتلاف دولت قانون و محمد شیاع السودانی وزیر پیشین کار و امور اجتماعی این کشور است.

بر اساس نوشته این روزنامه، محافل عراقی احتمال بیشتری می‌دهند که در نهایت بر سر معرفی السودانی برای تصدی نخست‌وزیری توافق حاصل شود تا از ناآرامی‌های سیاسی که ممکن است توسط مقتدا صدر ایجاد شود که بشدت با بازگشت المالکی به نخست‌وزیری مخالف است، جلوگیری شود. العربی الجدید نوشت: هیات هماهنگی گروه‌های شیعی طی ۳ نشست اخیر خود درباره شکل دولت جدید و نه ماهیت مذاکرات با گروه‌های سیاسی دیگر به تفاهمات روشنی دست نیافته‌اند.

یک عضو ارشد هیات هماهنگی گروه‌های شیعی گفت: بزرگ‌ترین مانع در درون هیات هماهنگی، شخصیتی است که ماموریت تشکیل کابینه جدید را بر عهده خواهد داشت، بویژه که برخی هشدار می‌دهند نباید شخصیت مورد نظر مایه تحریک جریان صدر شود و افکار عمومی را علیه دولت تحریک کند و سناریوی یورش به منطقه الخضراء در سال 2016 میلادی در دولت حیدر العبادی تکرار شود. از سوی دیگر، «فاضل موات» از رهبران ائتلاف دولت قانون گفت: اسامی مطرح شده برای ریاست دولت جدید نظیر نوری المالکی، حیدر العبادی، هادی العامری، قاسم الاعرجی و محمد شیاع السودانی به شکل غیررسمی از سوی رهبران هیات هماهنگی مطرح شده است.

از میان این نامزدها به نظر می‌رسد رقابت بین المالکی، الاعرجی (مشاور امنیت ملی عراق) و شیاع السودانی (وزیر کار دولت قبل) باشد.  همچنین با توجه به خروج صدر از پارلمان چند سناریو پیش روی عراق وجود دارد. اول اینکه صدر با خروج از مجلس قصد دارد به مصاف دولت بعدی برود و کار را به خیابان‌ها بکشد و سناریوی بعدی این است که صدری‌ها می‌خواهند کنج عزلت را انتخاب کرده و از سیاست کنار بروند که این نظریه با توجه به رفتار و کنش‌های صدر بعید به نظر می‌رسد. از طرفی هم هادی العامری، رئیس ائتلاف فتح عراق در اظهاراتی گفت: امیدواریم چند روز آینده شاهد یک تحول واقعی و گذر از همه بحران‌ها باشیم و افراد مخلص که مسؤولیت را یک تکلیف و خدمت به مردم را افتخاری برای خود در دنیا و آخرت می‌بینند، این مسیر را در پیش گیرند. باید منتظر ماند و دید که روند سیاسی در بغداد به کدام سو می‌رود؟ آیا دولت برای حل مشکلات مردم عراق تشکیل خواهد شد یا روند بی‌دولتی ادامه خواهد داشت؟

 

*کارشناس مسائل بین‌الملل

این روزها مصادف با بیست و هفتمین سالگرد نسل‌کشی در سربرنیتسا، یکی از طولانی‌ترین پیاده‌روی‌های دنیا به یاد شهدای واقعه سربرنیتسا در بوسنی و هرزگوین در حال برگزاری است. سال 1991 میلادی یوگسلاوی تجزیه شد و کشورهای اقماری از دل این کشور متولد شدند که بوسنی یکی از این کشورها بود. روز اول مارس ۱۹۹۲ رفراندوم استقلال برگزار شد. ششم آوریل همان سال ارتش یوگسلاوی سابق (قدرت چهارم نظامی جهان) برای جلوگیری از این استقلال روانه سارایوو، پایتخت بوسنی و هرزگوین شد و طولانی‌ترین محاصره پایتخت یک کشور در تاریخ جنگ‌های کلاسیک جهان به مدت ۱۴۲۵ روز رقم خورد؛ این محاصره منجر به کشته شدن ۱۱ هزار و ۵۴۱ نفر شد که ۱۶۰۱ نفر از آنها زنان و کودکان بودند. سربرنیتسا یکی از شهرهای شرق بوسنی و هرزگوین است که در ماه‌های پایانی جنگ، سازمان ملل آن را برای حفاظت مردم غیرنظامی از دست جنایتکاران، منطقه امن اعلام کرده بود. گروه‌های مسلح صرب‌ افراطی در حالی که شهر سربرنیتسا مملو از غیرنظامیانی بود که در آنجا پناه گرفته بودند، ابتدا شهر را محاصره کردند و بعد از ۵ روز گلوله‌باران شدید، وارد شهر شدند. کلاه‌آبی‌های هلندی زیر نظر سازمان ملل که مسؤولیت حفاظت از اردوگاه پناهندگان را بر عهده داشتند، کمپ را ترک کردند و مردم بی‌دفاع را به صرب‌ها تحویل دادند. همزمان صرب‌های افراطی مردان و پسران مسلمان بین ۱۲ تا ۷۷ سال را به بهانه بازجویی، از بقیه افراد جدا کردند و زنان و کودکان را با کامیون از منطقه دور کردند اما مردانی که همچنان در انتظار بازجویی بودند، با قتل‌عامی وسیع روبه‌رو شدند. 

با سقوط سربرنیتسا و بدعهدی نیروهای حافظ صلح سازمان ملل، بیش از 15 هزار نفر از شهر متواری شدند و پای پیاده و از داخل جنگل و کوهستان راهی شهر توزلا شدند؛ به این مسیر که پناهجویان مسلمان بعد از سقوط سربرنیتسا به امید آزادی در آن گام نهادند ولی بسیاری از آنها هرگز به مقصد نرسیدند، اصطلاحا «جاده مرگ» گفته می‌شود. 

در تمام طول این مسیر چتنیک‌ها (شبه‌نظامیانی با مرام ملی‌گرایی صربی) در کمین مسلمانان بودند و کمتر کسی از جاده مرگ جان سالم به در برد و عموما در داخل جنگل به قتل رسیدند و در گورهای دسته‌جمعی دفن شدند. صرب‌ها برای اینکه آثار جنایت خود را مخفی کنند، چندین بار اجساد را با لودر از گورهای جمعی خارج کردند و در جاهای دیگر دفن کردند؛ اجساد زیادی از این نسل‌کشی وجود دارد که هر بخش از آن در گوری با فاصله زیاد از هم پیدا شده است. راهپیمایی «مارش میرا» (راهپیمایی صلح) که از سال ۲۰۰۵ به طور رسمی آغاز شد؛ حرکت در جهت خلاف مسیری است که قربانیان در جولای ۱۹۹۵ آن را پیمودند. در واقع، پایان «مارش میرا» ابتدای «جاده مرگ» است. این بار مردم به سوی سربرنیتسا می‌روند و هر ساله جمعیت بیشتری در مراسم «مارش میرا»، جاده مرگ را به سوی سربرنیتسا طی می‌کنند.