گروه بین‌الملل: امیر قطر در گفت‌وگو با روزنامه لوموند فرانسه آب پاکی را روی دست اروپایی‌ها ریخت که این کشور نمی‌تواند گاز مورد نیاز آنها در زمستان را تأمین کند و باید آنها سراغ روسیه بروند. تمیم بن حمد آل‌ثانی، امیر قطر در گفت‌وگویی که با روزنامه فرانسوی لوموند داشت به اعمال تحریم علیه روسیه اشاره کرد و گفت: «حتما باید درباره انواع تحریم‌هایی که شرایط را برای تمام جهان پیچیده می‌کند، احتیاط کرد». وی با بیان اینکه درباره درست یا غلط بودن موضع‌گیری اروپا در قبال روسیه نظر نمی‌دهد، اضافه کرد: «امروز ما می‌توانیم شاهد مشکلاتی باشیم که کمبود انرژی برای اروپا به وجود آورده است. باید برای جنگ اوکراین راهکاری یافت یا آن را متوقف کرد». تمیم بن حمد آل‌ثانی افزود: با آنکه قطر یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گاز در جهان به شمار می‌آید و به اروپا در سال‌های آینده گاز صادر خواهد کرد اما این گاز «نمی‌تواند جایگزینی برای گاز روسیه باشد». وی همچنین در این مصاحبه به چند موضوع محوری در امور سیاسی جهان و روابط بین‌المللی قطر اشاره کرد و گفت که نمی‌خواهد دنیای دوقطبی بین ۲ قدرت را ببیند و این وضعیت خطرناک است. او تاکید کرد معتقد نیست که وضعیت اکنون اینگونه باشد. وزیر انرژی قطر هم در نشستی تاکید کرده بود، در صورتی که صادرات گاز روسیه به اروپا به دلیل جنگ میان روسیه و اوکراین متوقف شود، نه قطر و نه هیچ کشور دیگری به تنهایی این توان را ندارد که خلأ صادرات گاز روسیه به اروپا را با گاز طبیعی مایع پر کند. به نقل از راشاتودی، روزنامه آلمانی گزارش داد این کشور نتوانسته آنگونه که قرار بود از قطر ال‌ان‌جی وارد کند. بر اساس گزارش این روزنامه، هیچ‌یک از شرکت‌های بزرگ آلمانی از جمله یونیپر، ای‌. آن و واتنفال نتوانسته‌اند با قطر برای واردات ال‌ان‌جی قرارداد ببندند. برخی از این شرکت‌ها فقط توانسته‌اند با آمریکا برای واردات بیشتر ال‌ان‌جی توافق کنند. روزنامه آلمانی می‌گوید در عین حال اما شرکت انی ایتالیا توانسته در یکی از پروژه‌های گازی قطر به ارزش 28 میلیارد دلار، سهام خریداری کرده و بعد از توتال انرژیز فرانسه بزرگ‌ترین سهامدار در این پروژه واقع در میدان گازی شمال یا همان پارس جنوبی در قلمرو قطر شود. رابرت هابک، وزیر اقتصاد آلمان در ماه مارس با هدف زمینه‌چینی برای واردات حجم قابل توجهی گاز از قطر برای جایگزین کردن واردات گاز از روسیه به دوحه سفر کرد و پس از این سفر قول داد که بزودی آلمان واردات گاز از قطر را آغاز می‌کند اما چند هفته بعد خبر رسید که 2 طرف نتوانسته‌اند درباره زمان‌بندی قرارداد صادرات گاز قطر به آلمان توافق کنند. قطر گفته بود حداقل بازه زمانی برای بستن قرارداد صادرات گاز 20 ساله خواهد بود که طرف‌های آلمانی زیر بار این قضیه نرفته‌اند. از سوی دیگر طرف قطری شرط کرده بود که آلمان گاز وارداتی از قطر را به دیگر کشورها صادر نکند که پرونده این اختلاف هم همچنان بین ۲ طرف باز است. رسانه‌ها می‌گویند قرارداد امضا شده بین آلمان و قطر جنبه نمادین داشته، چرا که نه حجم صادرات گاز و نه زمان‌بندی برای آن مشخص نشده است و در کوتاه‌مدت هیچ گازی برای اروپا جایگزین گاز روس‌ها نخواهد شد. به همین علت است که فرانسوی‌ها از الجزایری‌ها خواستار افزایش میزان صادرات گاز به اروپا شده‌اند.

مهدی خورسند*: اتحاد جماهیر شوروی در نتیجه انقلاب ۱۹۱۷ روسیه ایجاد شد که روسیه بخش بزرگ‌تر آن را تشکیل می‌داد. این جغرافیای سیاسی، کشوری بود متشکل از روسیه و چندین جمهوری متحد که از زمان تاسیس در ۱۹۲۲ تا زمان انحلال در ۱۹۹۱ بخش بزرگی از شرق اروپا و شمال آسیا را دربر می‌گرفت و پهناورترین کشور جهان شناخته می‌شد. پهناور بودن جغرافیایی سبب شد که مرکز برای حفظ حاکمیت خود بر پیرامون، راهبردهای مختلفی را در دستور کار قرار دهد که یکی از این راهبردها، مناقشه فریز شده (FROZEN CONFLICT) است. در روابط بین‌الملل، مناقشه فریز شده به وضعیتی اطلاق می‌شود که یک درگیری مسلحانه فعال به پایان رسیده اما هیچ پیمان صلح یا چارچوب سیاسی دیگری این درگیری را حل نکرده است، بنابراین از نظر قانونی درگیری می‌تواند هر لحظه دوباره شروع شود و محیط ناامن و بی‌ثباتی را ایجاد کند. رهبران شوروی هم از طریق این حربه تلاش کردند با ایجاد مناقشات مرزی و جغرافیایی و جانشانی و جابه‌جایی گروه‌های قومی در دل سرزمین دیگر، زمینه مناقشات فریز شده را فراهم کنند تا هر زمان مناطق پیرامونی سودای استقلال از مسکو را داشتند، با فعال شدن این مناقشه، زمینه ورود و بزرگ‌تری مرکز نسبت به پیرامون، اعمال شود. در همین راستا، موضوع سکنی گزیدن ارامنه در قره‌باغ کوهستانی که در دل جغرافیای جمهوری آذربایجان بود، به یکی از دستاویزهای شوروی جهت کنترل رفتار باکو و ایروان بدل شد؛ تا جایی که شوروی هیچ‌گاه برای حل قطعی این موضوع ورود جدی نداشت.

این راهبرد در دوران پساشوروی هم ادامه داشت. بویژه از ابتدای قرن بیست و یکم که روسیه با در پیش گرفتن راهبرد نواوراسیاگرایی در دوران پوتین، سودای احیای قدرت سابق و بزرگ‌تری بر جمهوری‌های استقلال‌یافته را دنبال می‌کرد، به راهبرد مناقشه فریز شده در غائله‌هایی چون قره‌باغ و مناطق مشترک با اوکراین چون کریمه و دونباس نیاز داشت. اقدامات روسیه هم طوری شده که احیا و یا ختم این تنش‌ها و مناقشات تقریبا با اراده مسکو صورت می‌گیرد. در همین راستا بود که وقتی رسانه‌های دولتی روسیه بارها نسبت به گرایش به غرب نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان هشدار دادند، با چراغ سبز نشان دادن سرگئی لاوروف در سال2020 به باکو و اعلام اینکه سرزمین‌های اشغالی جمهوری آذربایجان باید به این کشور بازگردند، باکو بلافاصله زمینه جنگ قره‌باغ2020 را با حمایت ترکیه تدارک دید و پیشروی زیادی داشت و اگر ورود مجدد روسیه نبود، شاید جنوب ارمنستان به اشغال جمهوری آذربایجان درمی‌آمد. روس‌ها حتی در اعمال مفاد آتش‌بس بین باکو و ایروان نیز از راهبرد مناقشه فریز شده بهره برده و با تثبیت دالان لاچین برای ارمنستان، در بند نهم عملا به ایجاد یک کریدور یا دالان ترانزیتی برای دسترسی باکو به نخجوان اشاره کردند و تقریبا راه را برای ادامه مناقشه بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان باز گذاشتند. علاوه بر این، روس‌ها حضور نیروهای نظامی خود در قالب ناظر روند آتش‌بس را برای 5 سال در منطقه درگیری که بسیار راهبردی نیز هست، تثبیت کردند. این منطقه، ضمن نزدیکی به ایران، محل انتقال انرژی جنوب خزر به سمت اروپا بوده و همچنین بر کریدورهای میانی شرق به غرب، اشراف کامل دارد.