گروه اقتصادی: سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در افزایش رشد و توسعه اقتصادی ‌کشورها بویژه کشورهای در حال توسعه نقش قابل توجهی دارد. فراهم شدن بستر برای سرمایه‌گذاری خارجی به عنوان محلی برای تامین منابع مالی ضروری است، چرا که منابع داخلی دولت‌ها کفاف امور آن را نمی‌دهد، از طرفی جذب سرمایه‌های خارجی موجب گره زدن کشور به منافع سایر کشورها می‌شود. سرمایه‌گذاری خارجی در کشور ضمن ایجاد امنیت پایدار برای کشور مسیر خنثی‌سازی تحریم‌ها را هموار می‌کند؛ چرا که تحریم در شرایط حضور سرمایه‌گذاران، منافع سایر کشورها را نیز به خطر می‌انداخت. بــر اســاس گــزارش ســال 2022 کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل موسوم به آنکتــاد درباره وضعیــت ســرمایه‌گذاری خارجــی جهــان، میــزان ســرمایه‌گذاری مســتقیم خارجــی در ایــران طــی ســال 2021 بــه یک میلیــارد و 425 میلیــون دلار رســیده اســت کــه بــا افزایــش 83 میلیـون دلاری نسـبت بـه سـال قبـل، 6.18 درصـد افزایـش داشـته اسـت.

به گزارش «وطن‌امروز»، سـرمایه‌گذاری خارجـی در ایـران در سال‌های 2020 ، 2019 و 2018 بـه ترتیـب 11 درصـد، 36.4 درصـد و 30 درصـد کاهـش نشـان می‌دهـد. در مجمـوع رونـد سـرمایه‌گذاری خارجـی در ایـران طـی یـک دهـه گذشـته نزولـی بـوده و بـه یـک‌سـوم تقلیـل یافتـه اسـت. ایـن در حالـی اسـت کـه رونـد مزبـور در مـدت زمـان یـاد شـده در بیـن کشـورهای در حـال توسـعه بـا شـیب ملایمی صعـودی بـوده اسـت.

بــر اســاس گزارشی که مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت منتشر کرده است، ســال گذشــته میــلادی در جهــان 1.582 تریلیــون دلار جــذب ســرمایه‌گذاری مســتقیم خارجـی انجـام شـده کـه نسـبت بـه سـال پیـش از آن، 619 میلیـارد و 171 میلیـون دلار بیشـتر اسـت.

 

* سهم ایران از میزان سرمایه‌گذاری در جهان

سـهم ایـران از ایـن میـزان سـرمایه‌گـذاری در جهـان 0.09 درصـد اسـت. سـهم ایـران در سـال 2020 برابـر بـا 0.13 درصـد و در سـال 2019 برابـر بـا 0.09 درصـد بـود. بـر اسـاس ایـن گـزارش، ایـران در سـال 2021 (‌1400) در جایـگاه هشـتادم کشـورهای سـرمایه‌پذیر جهـان قـرار دارد.

بـا اینکـه همیشـه سـرمایه‌گـذاری مسـتقیم خارجـی کشـورهای توسـعه یافتـه از سـرمایه‌گذاری مسـتقیم خارجـی کشــورهای در حــال توســعه بیشــتر بــوده اســت امــا در ســال 2020 ایــن رونــد معکــوس شــد و در ســال 2021 ادامــه یافـت. سـهم کشـورهای در حـال توسـعه از کل سـرمایه‌گـذاری مسـتقیم خارجـی انجـام شـده در جهـان در سـال 2021 نزدیـک بـه 52.87 درصـد برابـر بـا 836 میلیـارد و 571 میلیـون دلار بـوده اسـت. ایـن رقـم در سـال 2020 برابـر بـا 66.3 درصـد بـود. کشـورهای توسـعه‌یافتـه 745 میلیـارد و 739 میلیـون دلار سـرمایه‌گذاری مسـتقیم خارجـی جـذب کردنـد کـه 47.12 درصـد کل سـرمایه‌گذاری مسـتقیم خارجـی در جهـان اسـت. ایـن رقـم در سـال 2020 برابـر بـا 31.2 درصـد بـود. بـه نظـر می‌رسـد آغـاز شـیوع کرونـا در سـال 2020 بـر میـزان جـذب سـرمایه‌گذاری مسـتقیم خارجـی کشـورهای توسـعه‌یافتـه بـه‌شـدت تاثیـر گذاشـته اسـت و ایـن رونـد همچنـان ادامـه دارد.

بررســی میــزان انباشــت ســرمایه ســرمایه‌گــذاری مســتقیم خارجــی طــی 2 دهــه گذشــته در جهــان و منطقــه و مقایسـه وضعیـت ایـران نشـان می‌دهـد وضعیـت کشورمان از نظـر میـزان رشـد جـذب سـرمایه طـی ایـن سال‌ها در مقایسـه بـا کشـورهای منطقـه مناسـب اسـت به ‌طوری ‌کـه رشـد انباشـت سـرمایه در ایـران در سـال 2010 نسـبت بـه سـال 2000 حـدود 11 برابـر و در سـال 2021 نسـبت بـه 2010 حـدود 2 برابـر شـده اسـت. در میـان کشـورهای منطقـه، امـارات عربـی متحده چنیـن وضعیتـی دارد و سـایر کشـورها نتوانسـته‌اند در هـر ۲ دوره چنیـن رکـوردی بـه ثبـت برسـانند.

بـا ایـن وجـود، میـزان انباشـت سـرمایه خارجـی 60 میلیـارد دلاری ایـران در سـال 2021 نسـبت بـه عمـده کشـورهای منطقـه بسـیار پاییـن‌تـر اسـت و در ایـن باره کشـورهای امـارات، عربسـتان، ترکیـه و مصـر بـا انباشـت سـرمایه بیـن 120 تـا 260 میلیـارد دلار پیشـتازند.

 

* آثار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی اقتصاد میزبان

سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به خودی خود و به تنهایی تاثیری بر رشد اقتصادی ندارد و این بهبود شرایط اقتصاد میزبان و ایجاد ظرفیت‌های جذب و خلق فناوری است که همزمان باعث افزایش رشد و جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی می‌شود. از جمله آثار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر اقتصاد میزبان می‌توان به تاثیر روی بهره‌وری، تامین سرمایه و ارز، اشتغال و دستمزد، جریان تجارت، ایجاد ثبات اقتصادی، انتقال دانش، مدیریت و فناوری و در نهایت تاثیر بر رشد اقتصادی کشورها اشاره کرد.

 

* ۲ برابر شدن سرمایه‌گذاری خارجی در طول دولت سیزدهم

چندی پیش رئیس سازمان سرمایه‌گذاری خارجی درباره میزان سرمایه‌گذاری خارجی اظهار داشت: با اقداماتی که دولت سیزدهم تاکنون انجام داده است میزان سرمایه‌گذاری خارجی معتبر در یک‌سال اخیر نزدیک به 4.8 میلیارد دلار بوده است.

علی فکری گفت: از اقدامات اساسی دولت سیزدهم نسبت به دولت گذشته می‌توان به اصلاح مبنای محاسبه سرمایه‌گذاری خارجی، افزایش بازدیدهای موردی و میدانی برای رفع مشکلات سرمایه‌گذاران، برنامه‌ریزی هدفمند با کشورهای همسایه و همسو برای توسعه روابط اقتصادی و شناسایی فرصت‌های جدید ورود سرمایه به کشور، اصلاح اساسنامه سازمان سرمایه‌گذاری برای هدایت و حمایت فعالانه سرمایه‌گذاران، تعریف روش‌های جدید پرداخت اقساط وام‌های اخذ شده دولت‌های قبل از نهادهای بین‌المللی و برنامه‌های حمایت از ایرانیان خارج از کشور اشاره کرد.

وی اعلام کرد: با اقداماتی که دولت سیزدهم تاکنون انجام داده است میزان سرمایه‌گذاری خارجی معتبر در یک‌سال اخیر نزدیک به 4.8 میلیارد دلار بوده و نسبت به سال پایانی دولت دوازدهم (که 2.4 میلیارد بوده) شاهد افزایش ۱۰۰ درصدی سرمایه‌گذاری خارجی هستیم.

رئیس سازمان سرمایه‌گذاری خارجی ادامه داد: این افزایش در حالی بود که با هدف پرهیز از اعلام آمارهای غیردقیق به سیاست‌گذاران و فعالان اقتصادی اقدام به تغییر مبنای محاسبه میزان سرمایه‌گذاری خارجی در کشور نیز کرده بودیم. رویه تا قبل از دولت فعلی اینگونه بود که برای محاسبه میزان سرمایه‌گذاری، صرف صدور مجوز سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاران خارجی مبنای اعلام آماری بود اما در رویه جدیدی که در یک سال اخیر توسط سازمان سرمایه‌گذاری اتخاذ شده صرفاً میزان سرمایه‌گذاری که بخشی از آن به صورت قطعی ظرف مدت کوتاه و چندماهه وارد کشور شده باشد اعلام خواهد شد.

فکری تصریح کرد: بنابراین اگر بر اساس رویه قبلی قصد اعلام میزان سرمایه‌گذاری خارجی در یک سال ابتدایی دولت سیزدهم را داشتیم باید عدد 8.9 میلیارد دلار اعلام می‌شد که البته با همان شاخص سابق نیز نسبت به سال پایانی دولت دوازدهم (صدور صرف مجوز به ارزش 3.45 میلیارد دلار) شاهد رشد 2.5 برابری هستیم. وی تأکید کرد: از برنامه‌های بعدی ما آسیب‌شناسی دقیق از علت اختلاف بین صدور مجوز سرمایه‌گذاری با ورود بخشی از منابع مالی آن به کشور است و در تلاش هستیم تا حد ممکن سرمایه‌گذاران اقدام به ورود سرمایه‌های خود پس از اخذ مجوز کنند.

معاون وزیر اقتصاد تشریح کرد: از دلایل ۲ برابر شدن میزان سرمایه‌گذاری معتبر در کشور در یک سال اخیر نسبت به سال قبل از آن، اصلاح رویکرد سیاست‌گذاری نسبت به گذشته و اتخاذ راهبردهای فعالانه با کشورهای همسایه و همسو به عنوان کشورهای هدف جهت ورود سرمایه به ایران بوده است، چرا که تعریف منافع مشترک با کشورهای همسایه و همسو بسیار راحت‌تر از تعریف منافع مشترک با کشورهای دیگر بوده و این موضوع در سفرهای مسؤولان وزارت امور اقتصادی و دارایی به روسیه، افغانستان، پاکستان و... نیز مشهود است.

 

* چالش‌های سرمایه‌گذاری در ایران

مهم‌تریـن چالـش سـرمایه‌گذاری در ایـران چالـش‌های سـاختاری اقتصـاد ایـران اسـت. ریسـک بـالای اقتصادی کشور عمدتا به دلیــل تحریــم‌های خارجــی، عــدم ثبــات اقتصــادی، عــدم درک درســت ســرمایه‌گذاران از جایگاه اقتصادی ایران، موانع حقوقی و ضعف ناکارآمدی سیستم قضایی کشور در حمایت از سرمایه و سرمایه‌گذاری خارجی از جمله موانع عمده جذب سرمایه‌گذاری خارجی در ایران برشمرده می‌شود.

گروه فرهنگ و هنر: چقدر تلخ است کاری از دست‌مان برنمی‌آید. هیچ حمایتی نمی‌تواند جای خانواده را برای آرتین پر کند. آرتین سرایداران، کودک 6 ساله شیرازی که شاهد عینی فاجعه تروریستی شاهچراغ بوده است، با وجود آنکه شهادت خانواده‌اش را به چشم دیده، هنوز منتظر بازگشت آنهاست. حقیقت تلخ می‌گوید آنها دیگر برنمی‌گردند اما واقعیتی نیز وجود دارد که ادعا دارد یک خانواده به وسعت ایران در کنار آرتین است. 

به گزارش «وطن‌امروز»، خبر حمله تروریستی به حرم شاهچراغ که همه جا پیچید، در همان لحظات اولیه ویدئویی در گفت‌وگو با کودکی به نام آرتین سرایداران به سرعت در فضای شبکه‌های اجتماعی ایرانی بازنشر شد. آرتین در شوک بود؛ او می‌گفت: «تفنگ‌‌زده بودند... با مامانم، بابام، داداشم، اومده بودیم زیارت... داشتیم می‌رفتیم سوار ماشین‌مون بشیم که تفنگ زدن...» آرتین، جانباز حمله تروریستی شاهچراغ، پدر، مادر و برادر خود را در این واقعه از دست داد.  فقدانی که او در ادامه زندگی‌اش با آن دست و پنجه خواهد کرد، در وصف نمی‌گنجد و همین فقدان وصف‌ناشدنی، قلب یک ملت را به درد آورده است. همدردی این ملت با آرتین، اشکال گوناگونی به خود می‌گیرد و هر کس به طریقی این همدردی را ابراز می‌کند. کودکان سراسر کشور هم در پویشی به نام «آرتین کنارتیم» نقاشی‌های‌شان را برای آرتین فرستاده‌اند تا به او بگویند همچون یک خانواده بزرگ، در کنارش هستند. 

این پویش که در شبکه کودک و امید ایجاد شده، جایی برای ثبت نقاشی و دلنوشته کودکان و دانش‌آموزان برای آرتین سرایداران شده و قرار است بزودی تمام این نقاشی و دلنوشته‌ها به دست آرتین برسد. در کنار این پویش دلنوشته‌های زیادی هم برای هر ۲ شبکه ارسال شده است. بخشی از این دلنوشته‌ها بدین شرح است:

- آرتین جان بچه‌های ایران همه در کنار تو هستند. 

- آرتین عزیز الان پدر، مادر و برادرت پیش امام حسین هستند و ما همه خواهر و برادرهای تو هستیم. 

- آرتین عزیزم من خواهرت می‌شوم؛ نگران نباش. 

- سلام آرتین من و همکلاسی‌هایم تو را دوست داریم؛ ما را در غم از دست دادن خانواده‌ات شریک بدان، ان‌شاءالله همیشه سالم و سلامت باشی. ما همه مردم ایران نمی‌گذاریم خون شهیدان‌مان پایمال شود. 

- آرتین حالا پدر، مادر و برادرت فرشته شدند. پس تو خوشحال باش تا ما هم خوشحال باشیم. 

تاکنون نزدیک به 40 هزار نقاشی در این پویش جمع‌آوری شده و به طور میانگین روزانه چیزی حدود 15 هزار دلنوشته به این پویش اضافه می‌شود و این روند تا اواسط هفته آینده ادامه دارد. قرار است بعد از اتمام پویش، مجموعه‌ای از آنها در قالب یک کتاب چاپ شود و یکی از برترین نقاشی‌ها هم بر دیوارنگاره ولیعصر نقش ببندد.

این نقاشی‌ها و دلنوشته‌ها بزودی به دست آرتین می‌رسد تا تسلای خاطری برای این قهرمان باشد. قهرمان 6 ساله ما حالا میلیون‌ها طرفدار دارد که با پیوستن به این پویش پیغامی برای او دارند؛ پیغامی مبنی بر اینکه: آرتین جان! تو تنها نیستی و می‌توانی روی تک‌تک ما به عنوان یک خانواده حساب کنی.

گروه سیاسی: جریان آشوب با وجود آنکه تاکنون چندین پروژه کشته‌سازی را کلید ‌زده و در این مسیر با شکست مواجه شده است، همچنان این پروژه نخ‌نما را دنبال می‌کند. پس از سارینا اسماعیل‌زاده، نیکا شاکرمی، مائده جوانفر و پریسا بهمنی، حالا نوبت به فرشته احمدی رسیده است. به گزارش «وطن‌امروز»، در روزهای اخیر تصویر آرتین سرایداران کودکی که خانواده خود را در حمله تروریستی داعش به حرم مطهر شاهچراغ(ع) از دست داده، در فضای مجازی دست به دست مردم می‌چرخد و تاکنون اشعار و طرح‌های متنوعی در مظلومیت و همدردی با او تولید و منتشر شده است. البته این تنها آرتین نبود که در چند روز گذشته در کانون توجهات مردم ایران قرار داشت. در روزهای اخیر تصویر غم‌آلود و محزون باوان، دختر خردسالی که بر سر مزار مادرش اشک می‌ریزد نیز در کنار تصویر آرتین به غم مردم ایران تبدیل شده است. در این بین جریان رسانه‌ای ضدایرانی با دستمایه قرار دادن تصاویر باوان و در راستای پروژه کشته‌سازی خود، مدعی شدند مادر این دختر مهابادی در جریان اغتشاشات اخیر مهاباد توسط نیروهای انتظامی و امنیتی کشته شده است. جریان آشوب که پس از حمله تروریستی به حرم مطهر شاهچراغ توسط داعش همه تلاش خود را جهت تبرئه این گروهک تکفیری- تروریستی به کار بست، در ادامه وقتی با محکومیت این حادثه از سوی قاطبه مردم ایران مواجه شد، با سوءاستفاده از ماجرای غم‌انگیزی که برای باوان رخ داد، با مرثیه‌سرایی دروغین برای این دختر مهابادی، در پی ایجاد دوگانگی بین شهدای حمله تروریستی شیراز و اتفاقات رخ داده برای باوان برآمد. به‌رغم ادعاهای جریان رسانه‌ای آشوب، روز گذشته رئیس کل دادگستری استان آذربایجان غربی ضمن رد این ادعا که فرشته احمدی مادر باوان در جریان اغتشاشات اخیر مهاباد و توسط نیروهای امنیتی کشته شده، اعلام کرد در ارتباط با اتفاقی که برای فرشته احمدی افتاده، پرونده قتل عمد تشکیل شده است. ناصر عتباتی، رئیس کل دادگستری آذربایجان غربی در رابطه با جزئیات فوت خانم فرشته احمدی در شهرستان مهاباد اظهار کرد: برای بررسی علت فوت خانم احمدی پرونده کیفری تشکیل شده و بازپرس ویژه قتل با همکاری کارآگاهان جنایی پلیس آگاهی و اداره اطلاعات استان به طور دقیق در حال بررسی پرونده هستند. وی افزود: دادستان شهرستان مهاباد نیز با دستور بنده به همراه کارآگاهان جنایی برای بررسی بیشتر پرونده در محل حادثه حضور پیدا کرده و تحقیقات همه‌جانبه‌ای در حال انجام است. عتباتی اظهار کرد: طبق بررسی‌هایی که تا امروز انجام شده، اثبات شده شلیک گلوله از داخل منزل این فرد انجام شده و این موضوع را اعضای خانواده این خانم هم تایید کرده‌اند. حسب اعلام مراجع انتظامی و امنیتی، در محدوده منزل این خانم در زمان وقوع حادثه هیچ گونه تجمع، اغتشاش و حضور پلیس نیز وجود نداشته است. وی افزود: در حال حاضر پرونده با موضوع قتل عمد تشکیل شده و بازپرس جنایی در حال بررسی موضوع و انجام تحقیقات مقدماتی است. رئیس کل دادگستری آذربایجان غربی ادامه داد: این پرونده با دستور ویژه در حال رسیدگی است. عتباتی در پایان اعلام کرد دستگاه قضایی با دقت و جدیت و بدون توجه به فضاسازی‌های رسانه‌ای موضوع قتل خانم احمدی را بررسی می‌کند. 

رئیس پلیس آگاهی انتظامی استان آذربایجان غربی نیز در ارتباط با ماجرای قتل فرشته احمدی با بیان اینکه در جریان اغتشاشات اخیر در مهاباد مواردی از اصابت تیر به ماموران امنیتی و مردم از بین جمعیت معترضان به وقوع پیوسته، گفت: گروه‌های ضدانقلاب و اشخاص مغرض از این فرصت به انحای مختلف سوءاستفاده کرده و اقدام به قتل شهروندان می‌کنند. سرهنگ صادق شکری با تأکید بر اینکه در کنترل تجمعات غیرقانونی از هیچ‌گونه سلاح جنگی استفاده نمی‌شود، در این باره گفته است: پلیس به‌‌جد در حال پیگیری و شناسایی قاتل یا قاتلان و عوامل تیراندازی به متوفیان در تجمعات اخیر است و باید از اظهارنظر‌های خلاف واقع پرهیز شود. آشوب‌طلبان در حالی مدعی هستند نیروهای انتظامی از سلاح جنگی علیه اوباش اغتشاشگر استفاده می‌کنند که پیش از این مقامات انتظامی و امنیتی بارها اعلام کرده بودند نیروهای انتظامی و تامین‌کننده امنیت در جریان برخورد با اغتشاشگران مسلح به سلاح‌های جنگی نیستند. 

گروه اجتماعی: به دنبال شیوع زودهنگام ویروس آنفلوآنزا در کشور، مصرف دارو افزایش یافت و این مساله موجب شد تهیه برخی داروها سخت شود، البته مشکل اصلی کمبود دارو به ناهماهنگی‌ها در صنایع تولیدی این کالا طی ماه‌های گذشته برمی‌گردد اما اکنون تولیدکنندگان دارو اقدام به تولید 3 شیفته دارو می‌کنند. از طرفی اقدامات لازم برای واردات برخی داروها نیز انجام شد به طوری که سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از آغاز توزیع ۵۰ تن آنتی‌بیوتیک وارد شده به کشور از روز سه‌شنبه ۱۰ آبان در داروخانه‌های منتخب خبر داد. پدرام پاک‌آیین گفت: محموله ۵۰ تن آنتی‌بیوتیک وارد شده به کشور توسط سازمان غذا و دارو نمونه‌برداری و شناسه‌گذاری شده است. وی ادامه داد: توزیع آنتی‌بیوتیک‌ها از امروز سه‌شنبه دهم آبان در داروخانه‌های منتخب تهران و کرج به دلیل نزدیکی مسافت آغاز شده است و در سایر استان‌ها نیز عرضه می‌شود. پاک‌آیین اظهار داشت: به مردم اطمینان می‌دهیم در حوزه تامین آنتی‌بیوتیک و داروهای فصلی مورد نظر بازار به اشباع می‌رسد، همچنین تولید داخلی این داروها در کشور ۲ برابر شده و با توجه به اینکه حمایت از تولید داخلی سیاست اصلی و کلان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است، در صورت نیاز واردات نیز انجام می‌شود. سخنگوی وزارت بهداشت تصریح کرد: همه ساله در اواخر پاییز شاهد شیوع آنفلوآنزا در کشور بودیم اما به دلیل اینکه این بیماری زودتر شیوع یافت، یکباره مردم نیاز بیشتری به مصرف آنتی‌بیوتیک پیدا کردند، در حالی که از نظر پزشکان متخصص این بیماری ویروسی با مصرف آنتی‌بیوتیک درمان نمی‌شود. 

 

* کمبود ۲۰۰  قلم دارو در کشور شایعه است

سخنگوی وزارت بهداشت با بیان اینکه کمبود ۲۰۰ قلم دارو در کشور شایعه است، تصریح کرد: کمبودهای دارویی بیشتر در بخش آنتی‌بیوتیک‌هاست که واردات در این زمینه انجام شد و تولید داخلی نیز افزایش یافت و البته تعدادی اقلام دارویی نیز کم داریم که با همکاری تولیدکنندگان به‌زودی رفع می‌شود. به گفته پاک‌آیین، دارویار طرح موفقی است که اکنون در حال اجراست و همکاری فرابخشی در این زمینه انجام شده است. گزارش‌های لازم درباره مطالبات داروخانه‌ها از سازمان‌های بیمه‌گر از جمله سازمان تامین اجتماعی به دولت داده می‌شود تا اقدامات لازم انجام شود. 

 

* کمبود دارو با تولید انبوه برطرف می‌شود

کارشناس دارو و مسؤول فنی داروخانه 13 آبان گفت: با توجه به تاکید رئیس‌جمهور بر تامین دارو در بازار، داروسازان مدتی است ۳ شیفته کار می‌کنند، از طرفی واردات برخی داروها چون آنتی‌بیوتیک‌ها نیز از خارج از کشور تامین شده است. محمد طاهری در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» با بیان اینکه فعالان صنایع دارویی و شرکت‌های تامین مواد اولیه هشدارهای لازم را از قبل نسبت به کمبود این کالا در ماه‌های آینده به مسؤولان بویژه سازمان غذا و دارو داده بودند، گفت: حذف ارز ترجیحی و تبدیل آن به ارز نیمایی هزینه داروسازان را افزایش داد. این پدیده باعث کاهش ظرفیت تولید دارو در کشور شد، چرا که کارخانجات برای تهیه مواد اولیه و جانبی چون بطری، کارتن و... با هزینه‌های زیادی مواجه شدند اما کمیسیون قیمت‌گذاری زیر بار قیمت‌های جدید دارو متناسب با رشد هزینه نمی‌رفت که این موضوع باعث شد تولید‌کنندگان دارو در کشور اقدام چندانی برای تولید دارو طی ماه‌های گذشته نکنند. وی در ادامه افزود: با هماهنگی ریاست‌جمهوری، وزیر بهداشت و سازمان غذا و دارو، اقدامات لازم برای تولید و تامین دارو انجام شد. از طرفی قرار است هزینه مابالتفاوت قیمت دارو پس از حذف ارز ترجیحی را بیمه‌ها بپردازند تا فشاری به مصرف‌کننده وارد نشود، چرا که برخی محصولات دارویی با حذف ارز ترجیحی بین 15 تا 200 درصد گران شده‌اند. در چنین شرایطی مدتی است که صنایع دارویی کشور برای تامین کمبود این کالای مهم و ضروری چندشیفته کار می‌کنند تا با تولید انبوه مشکل کمبود دارو در کشور برطرف ‌شود.

 

* پرداخت بخشی از مطالبات داروخانه‌ها

مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تأمین‌اجتماعی اعلام کرد هفته گذشته ۳۰ هزار میلیارد ریال از مطالبات داروخانه‌ها و مراکز طرف قرارداد این سازمان پرداخت شده است و بخش دیگر مطالبات نیز بزودی پرداخت خواهد شد و بیمه‌شدگان تأمین‌اجتماعی بدون هیچ اشکالی می‌توانند با مراجعه به مراکز طرف قرارداد، خدمات مورد نیاز خود را دریافت کنند. شهرام غفاری افزود: سازمان تأمین‌اجتماعی در اجرای طرح دارویار، همکاری کامل داشته و مطالبات داروخانه‌ها از محل این طرح را تا شهریورماه پرداخت کرده و تنها مطالبات شهریور و مهر باقی مانده که بزودی با حمایت مجلس و با همکاری دولت پرداخت خواهد شد. 

مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تأمین‌اجتماعی ضمن تشکر صمیمانه از همکاری همه مراکز طرف قرارداد بویژه داروخانه‌ها تأکید کرد: بیمه‌شدگان تأمین‌اجتماعی بدون هیچ اشکالی می‌توانند با مراجعه به مراکز طرف قرارداد، خدمات مورد نیاز خود را دریافت کنند. به گزارش روابط ‌عمومی سازمان تأمین‌اجتماعی، غفاری همچنین درباره مصاحبه اخیر یکی از اعضای انجمن داروسازان مبنی بر تخصیص مستقیم یارانه طرح دارویار به داروخانه‌ها اعلام کرد: سازمان تأمین‌اجتماعی مخالفتی با این پیشنهاد ندارد؛ هرچند این مهم، تصمیمی است که در سطوح مدیریتی بالاتر و توسط سیاست‌گذاران باید اتخاذ شود.

 

***

اگر از نفس دیدار دانشجویان نخبه با رهبر حکیم انقلاب اسلامی که حاوی پیام‌های استراتژیک است صرف نظر کنیم، بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار نخبگان و استعدادهای برتر تحصیلی نیز نکات مهم و راهبردی‌ای داشت که به اشاره به یکی از آنها اکتفا می‌کنم. ایشان فرمودند انقلاب اسلامی زمینه و بستر مناسبی را برای جوانان و دانشجویان فراهم کرد تا نخبگان بتوانند در این فضا به فعالیت‌های علمی و بروز استعدادهای علمی‌شان بپردازند. این زمینه‌ در دوران طاغوت وجود نداشت یا بسیار کمرنگ و کم‌رمق بود. 

انقلاب اسلامی ایران آثار و برکات زیادی داشت و به واقع انکار این آثار ناشکری است. پیش از انقلاب و حتی در سال‌های اولیه انقلاب، پزشک عمومی برای درمان بیماری‌های رایج از هند، بنگلادش و پاکستان به ایران می‌آمد. نه اینکه پزشک و متخصص نباشد اما تعدادشان بسیار محدود بود به طوری که ما مجبور به استفاده از پزشکان خارجی می‌شدیم. بسیاری از پزشکان متخصص ایرانی در آمریکا زندگی می‌کردند و عده بسیار قلیلی از اینها چند ماهی در سال به ایران می‌آمدند و باز به آمریکا بازمی‌گشتند. یک خانم پزشک فیلیپینی چند سال قبل از شروع جنگ از طریق هلال‌احمر به ایران آمده بود، چرا که ما نیاز شدیدی به پزشک داشتیم و با شروع جنگ تحمیلی به کشورش بازنگشت و در ایران ماند تا به مجروحان جنگی خدمت کند و تا آخر عمر در دزفول ماند و به رزمندگان خدمت می‌کرد و در همان دزفول هم از دنیا رفت، در صورتی که او اصلا مسیحی بود ولی یک چنین روحیه‌ای داشت. امروز اما شرایط کشور در حوزه پزشکی به کلی متحول شده است و ما شاهدیم که بیماران مختلفی از خارج از کشور و حتی از اروپا برای معالجه به ایران می‌آیند تا تحت معالجه پزشکان حاذق ما قرار بگیرند. ما این رشد و توسعه علمی را در زمینه‌های مختلف داشته‌ایم. در عرصه‌های هسته‌ای، نانوتکنولوژی، سلول‌های بنیادی و... هر جا که دانشمندان ما حرکت‌های جهادی و سخت‌کوشانه‌ای داشته‌اند، توانسته‌ایم به رتبه‌های برتر علمی جهان در این رشته‌ها دست پیدا کنیم. 

از عرصه‌های علمی دیگری که ما به برکت انقلاب اسلامی در آن رشد و پیشرفت چشمگیری داشته‌ایم، عرصه علوم انسانی است. علوم انسانی پیش از انقلاب هم بود اما امروز به لحاظ گستردگی رشته‌های علوم انسانی و عمق این رشته‌ها در دانشگاه‌ها اصلا قابل قیاس با پیش از انقلاب نیست. یک اشکالی که در زمینه رشد علوم و پیشرفت علمی معمولا مطرح می‌شود، این است که اگر انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی نیز نبود همین پیشرفت‌ها اتفاق می‌افتاد و این ربطی به انقلاب ندارد. در پاسخ به این اشکال باید گفت خیلی بعید بود همین پیشرفت و رشد را ما می‌توانستیم در دوران حاکمیت طاغوت به دست آوریم. دانشگاه تهران سال 1313 در تهران شکل گرفت و علوم انسانی نیز در آن زمان نه تنها بود، بلکه دوران اوج رشد علوم انسانی قرن 19 میلادی بود. وقتی شیب رشد علوم انسانی از سال 1313 تا 1357 را که یک دوره 44‌ساله است با شیب رشد علوم انسانی از سال 57 تا امروز که آن هم یک دوره 44 ساله است مقایسه کنیم، متوجه می‌شویم رشد علوم انسانی و غیرانسانی در بعد از انقلاب اصلا قابل مقایسه با پیش از انقلاب نیست و این ارتقا و ترقی فوق‌العاده است. اگر کسی با انصاف و عدالت، نسبت رشد علمی در پیش و پس از انقلاب را مقایسه کند، درمی‌یابد انقلاب اسلامی چه خدمت بزرگی به پیشرفت علوم در ایران کرد و زمینه‌ای که رهبر معظم انقلاب به آن اشاره کردند، اینچنین برای نخبگان و دانشمندان فراهم و تامین کرد. یکی از بستر‌ها و زمینه‌های ایجاد شده در ایران برای رشد و ارتقای علم و تحصیلات عالی، تشکیل دانشگاه آزاد اسلامی بود که با تاسیس حدود 400 شعبه در کشور و خارج از کشور رتبه اول دنیا به لحاظ گستردگی واحد دانشگاهی را دارد. هزاران دانشجوی خارجی در مقطع ارشد و PHD در کشور‌های مختلف از دانشگاه آزاد اسلامی فارغ‌التحصیل شده‌اند. حوزه علوم اسلامی نیز اعم از الهیات و فلسفه و علوم قرآن و حدیث و... اصلا قابل قیاس با قبل انقلاب نیست. بهترین دانشکده الهیات ما دانشکده الهیات دانشگاه تهران بود اما الان چه مقدار دانشکده الهیات در دانشگاه‌های مختلف دولتی و آزاد داریم. در حوزه‌های علمیه نیز رشد و پیشرفت چشمگیر بوده است. قبل انقلاب صرفا یک فقه و اصول در حوزه تدریس می‌شد اما امروز در حوزه علمیه 17 حوزه دانشی و در ذیل این 17 حوزه دانشی 300 رشته تخصصی تعریف شده است. طلبه‌های فاضلی امروز در فقه سیاست و فقه اقتصاد و فقه تربیت یا در فلسفه‌های مضافی مثل فلسفه اخلاق و فلسفه دین و... تربیت شده‌اند. در علوم اجتماعی و روانشناسی در دانشگاه‌های مختلف روزآمدی و پیشرفت داریم. در مساله مهم بومی‌سازی علوم انسانی دستاوردهای مهمی داشتیم. انقلاب عظیم اسلامی و نظام جمهوری اسلای ایران با ایجاد بستر و زمینه مناسب برای رشد علمی و توأم با معنویت به تربیت ستارگانی پرداخت که در عرصه علم و پیشرفت کشور جهاد کردند و حتی در این مسیر پیشرفت علمی جان خود را فدا کردند. یکی از این ستارگان که در ایام شهادت او قرار داریم، شهید عزیز سردار بزرگ اسلام، جناب آقای حسن طهرانی‌مقدم است. این سردار پرافتخار توانست با بهره‌گیری از دانش موشکی و تلاش و مجاهدت زیاد در این عرصه، کشور عزیزمان را به درجه‌ای از تکنولوژی موشکی برساند که امروز دشمنان این مردم از این قدرت واهمه زیادی دارند. 

باید توجه داشت در دنیا انقلاب‌های فراوانی رخ داده ولی این انقلاب حاصل سال‌ها جهاد بوده است. جهادهای امنیتی، جهادهای نظامی، جهادهای علمی، خیلی خون‌ها ریخته شده، خیلی مجاهدت‌ها شده، از شهدا گرفته و خانواده‌های شهدا و جانبازان.  اینکه ایران الان در میان ۲۰ کشور پیشرفته در نانوتکنولوژی رتبه ۷ دنیا را دارد، این از برکت مجاهدت‌های دانشمندان نانوتکنولوژی است، یعنی اگر این جوانان دانشمند زحمت نمی‌کشیدند، این جایگاه را در نانو و بیوتکنولوژی پیدا نمی‌کردیم، در ماهواره پیدا نمی‌کردیم، در موشک‌سازی پیدا نمی‌کردیم.  اینکه مقام معظم رهبری تأکید می‌کنند به جوانان خودمان دل ببندیم و امیدوار باشیم نه به بیگانگان، چون ما این را تجربه کرده‌ایم و الان همین را داریم؛ توصیه‌ای نیست که بگوییم در آینده به آن می‌رسیم. قبل از انقلاب کسی حق نداشت نامی از دین ببرد. کسی که در دانشگاه شریف یا در دانشگاه تهران می‌خواست نماز بخواند، جایی مخفی پیدا می‌کرد که ۲ رکعت نماز بخواند. الان اذان هنوز تمام نشده است مسجد دانشگاه تهران و مسجد دانشگاه شریف پر از جمعیت است. اگر دانشجو کمی دیر برسد، جایی ندارد نماز بخواند. شب‌های اعتکافی که دانشجوهای ما در دانشگاه‌ها دارند و ثبت‌نامی که  استاد و دانشجو می‌کنند، در هیچ جای دنیا این را نمی‌بینیم. این از برکت انقلاب است.

معاون اول رئیس‌جمهور در بیست و یکمین نشست نخست وزیران کشورهای عضو پیمان شانگهای با ارائه 4 پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران در راستای توسعه همکاری‌های کشورهای عضو، تقویت مناسبات منطقه‌ای و ایجاد الگویی پیشرفته از همگرایی پایدار را خواستار شد. محمد مخبر روز گذشته در بیست‌ویکمین نشست نخست وزیران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای که به صورت تصویری برگزار شد، اظهار داشت: دولت جمهوری اسلامی ایران با اولویت قرار دادن سیاست توسعه همکاری‌ها و تعمیق مناسبات با کشورهای همسایه و پیرامونی و همچنین بهره‌مندی از ظرفیت‌ها و ترتیبات منطقه‌ای و بین‌المللی خود، ضمن تأکید بر اهمیت مؤلفه‌های امنیت‌ساز در منطقه، خواستار تقویت مناسبات منطقه‌ای و ایجاد الگویی پیشرفته از همگرایی پایدار بویژه با اعضای سازمان همکاری شانگهای است.  ایجاد سیستم مالی مشترک و استفاده از ارزهای منطقه‌ای برای توسعه تجارت، ایجاد سازوکار تجارت، تبادل و امنیت انرژی، اجرای سیستم مدیریت یکپارچه کریدورهای ترانزیتی و همکاری در زمینه تامین امنیت بین‌المللی اطلاعات بین کشورهای عضو از جمله پیشنهادات معاون اول رئیس‌جمهور در این نشست بود.  مخبر در بخشی از سخنانش گفت: دولت جمهوری اسلامی ایران با اولویت قرار دادن سیاست توسعه همکاری‌ها و تعمیق مناسبات با کشورهای همسایه و پیرامونی و همچنین بهره‌مندی از ظرفیت‌ها و ترتیبات منطقه‌ای و بین‌‌المللی خود، ضمن تأکید بر اهمیت مولفه‌های امنیت‌ساز در منطقه، خواستار تقویت مناسبات منطقه‌ای و ایجاد الگویی پیشرفته از همگرایی پایدار بویژه با اعضای سازمان همکاری شانگهای است. وی ادامه داد: در این راستا آمادگی داریم با اشتراک گذاشتن ظرفیت‌های ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی خود از جمله: زیرساخت‌های ترانزیتی، انرژی، فنی و مهندسی، پیشرفت‌های علمی و فناوری، نقشی شایسته در تأمین نیازهای متقابل اعضا داشته باشیم. معاون اول رئیس‌جمهور ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران همواره بر ضرورت مقابله با اقدامات قهرآمیز یکجانبه تأکید داشته و توسعه همکاری‌های اعضای سازمان همکاری شانگهای بویژه در حوزه اقتصادی و تجاری را ابزار مناسبی برای تعمیق رویکرد چندجانبه‌گرایی و مقابله با سیاست‌های منسوخ و رفتارهای یکجانبه‌گرایانه می‌داند. مخبر در ادامه خاطرنشان کرد: گسترش همکاری‌های منطقه‌ای از طریق پیمان‌های اقتصادی گوناگون با بهره‌گیری از راهکارهای مختلف مانند تجارت بر مبنای ارزهای محلی و یافتن راهکارهای پرداخت مالی جایگزین

 - که در بیانیه سمرقند نیز به آنها اشاره شده است - در اولویت کاری جمهوری اسلامی ایران قرار دارد.

گروه سیاسی: رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه منطقه قفقاز بخشی از تاریخ، تمدن و فرهنگ ایران است، اظهار داشت: ما نسبت به منطقه قفقاز حساس هستیم؛ امنیت و صلح در منطقه قفقاز برای ایران بسیار اهمیت دارد. 

به گزارش «وطن‌امروز»، تهران روز گذشته میزبان نخست‌وزیر ارمنستان بود. افزایش تنش و درگیری میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان در 2 سال گذشته، پرونده ایروان را برای تهران واجد اهمیتی مضاعف کرده است. ایران در واکنش به سناریوی ترکیه و جمهوری آذربایجان برای اشغال استان سیونیک و قطع مرز ایران و ارمنستان، تغییر مرزهای کشورمان را خط قرمز خوانده است؛ مساله‌ای که تیرماه سال جاری نیز در دیدار اردوغان با رهبر حکیم انقلاب مورد تاکید قرار گرفت و ایشان خاطرنشان کردند: اگر سیاستی مبنی بر مسدود کردن مرز ایران و ارمنستان وجود داشته باشد، جمهوری اسلامی با آن مخالفت خواهد کرد، چرا که این مرز یک راه ارتباطی چند هزار ساله است. در چنین فضایی تعاملات 2 کشور در ماه‌های گذشته بیش از پیش جنبه ژئوپلیتیک پیدا کرده است؛ مساله‌ای که رد آن را در سفر روز گذشته «نیکول پاشینیان» به تهران نیز می‌توان پیدا کرد تا رئیس‌جمهور کشورمان و نخست‌وزیر ارمنستان مشترکا بر گسترش روابط 2 کشور با یکدیگر تاکید کنند. یک هفته قبل از سفر پاشینیان به تهران، حسین امیرعبداللهیان برای گفت‌وگو با مقامات ارمنستان راهی ایروان شده بود. بر همین اساس ترافیک دیپلماتیک تهران - ایروان را باید حامل یک پیام صریح به دیگر کشورهای منطقه درباره غیرقابل گذشت بودن همسایگی 2 کشور دانست. 

 

* چشم انداز 3 میلیارد دلاری همکاری‌های اقتصادی

حجت‌الاسلام سیدابراهیم رئیسی روز گذشته در نشست مطبوعاتی مشترک با «نیکول پاشینیان» نخست‌وزیر ارمنستان، سفر وی به تهران را نقطه عطفی در جهت ارتقای روابط بین 2 کشور دانست و گفت: گسترش همکاری‌ها و روابط همسایگی از سیاست‌های مورد تاکید دولت مردمی است و در همین راستا در مدت سپری شده از آغاز فعالیت این دولت، چند دیدار با آقای پاشینیان داشتیم و بر توسعه روابط تجاری، اقتصادی، سیاسی و امنیتی بین 2 کشور تاکید کردیم. رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه روابط تجاری تهران- ایروان طی ماه‌های گذشته ۴۳ درصد رشد داشته است، افزود: در مذاکرات خود رسیدن سطح همکاری‌های اقتصادی و مبادلات تجاری 2 کشور به ۳ میلیارد دلار را هدف‌گذاری کردیم که با اراده موجود در مقامات 2 کشور این هدف کاملا امکان‌پذیر است. 

رئیسی با بیان اینکه روابط خوب موجود میان 2 کشور حتما به روابط بهتر در منطقه و در سطح بین‌المللی خواهد انجامید، اظهار داشت: منطقه قفقاز بخشی از تاریخ، تمدن و فرهنگ ایران است و ما نسبت به منطقه قفقاز حساس هستیم؛ امنیت و صلح در منطقه قفقاز برای ایران بسیار اهمیت دارد. 

رئیس‌جمهور تصریح کرد: در مذاکرات با آقای پاشینیان به این نتیجه مشترک رسیدیم که مسائل منطقه باید به دست مسؤولان و دست‌اندرکاران کشورهای منطقه حل شود و هر گونه دخالت بیگانگان در این منطقه به جای اینکه مشکلی را حل کند، خود مشکلی ایجاد خواهد کرد. وی با بیان اینکه ظرفیت‌های منطقه قفقاز می‌تواند امنیت پایدار و صلح را در این منطقه تضمین کند، خاطرنشان کرد: امیدواریم با پیگیری مجدانه توافقاتی که در این سفر انجام شد، گام قابل توجهی در جهت ارتقا و توسعه روابط بین 2 کشور ایران اسلامی و ارمنستان برداشته شود. 

 

* ایران باید از روابط ارمنستان آگاهی داشته باشد

پاشینیان نیز در این نشست مطبوعاتی با بیان اینکه در جریان این سفر مذاکرات بسیار پرمحتوا و جامعی انجام شد، گفت: در مذاکرات خود با تاکید بر روابط و اشتراکات تاریخی و فرهنگی 2 کشور، به ظرافت‌هایی اشاره داشتیم که در همه زمینه‌های روابط 2 کشور نهفته است. نخست‌وزیر ارمنستان با اشاره به اینکه در مذاکرات با آقای رئیسی همچنین زمینه‌های گسترش روابط اقتصادی و سیاسی 2 کشور را مورد بررسی قرار دادیم، افزود: بخش قابل توجهی از مذاکرات ما درباره روابط اقتصادی و بالا بردن حجم مبادلات تجاری و یافتن راه‌حل‌هایی برای توسعه همکاری‌ها در زمینه انرژی، کشاورزی، زیرساخت‌ها و مدیریت منابع آبی بود که باید پس از جمع‌بندی مذاکرات به طور جدی از سوی مسؤولان مربوطه 2 کشور پیگیری شود. 

پاشینیان با ابراز خوشحالی از اینکه مذاکرات در زمینه تمدید قرارداد تهاتر برق و گاز نتیجه‌بخش بوده و یادداشت‌تفاهمی در این زمینه به امضای مقامات 2 کشور رسید، اظهار داشت: بر اساس شواهد موجود می‌توانیم دیدارها و رایزنی‌های امروز را مفید تلقی کنیم و خوشحال خواهم شد که برای ادامه این گفت‌وگوها شاهد حضور حضرتعالی در ارمنستان باشیم. وی از موضع‌گیری رئیس‌جمهور کشورمان در قبال توسعه روابط 2 کشور قدردانی کرد. 

نخست‌وزیر ارمنستان در ادامه با اشاره به گفت‌وگوهایش با رئیس‌جمهور کشورمان درباره همکاری‌های منطقه‌ای، خاطرنشان کرد: ظرفیت‌های بسیاری برای توسعه همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ارمنستان وجود دارد که مورد بحث و گفت‌وگو قرار گرفت و باید از دیدگاه‌های اصولی جمهوری اسلامی ایران نسبت به صلح و امنیت منطقه قدردانی کنم. پاشینیان در ادامه با اشاره به نشست سه‌جانبه روز دوشنبه در سوچی روسیه گفت: درباره این نشست اطلاعاتی به آگاهی جناب آقای رئیسی رساندم و در این زمینه موافق نظرات آقای رئیس‌جمهور درباره استقرار صلح و امنیت پایدار در منطقه هستم. وی تاکید کرد که ارمنستان اصرار دارد حتماً مسؤولان جمهوری اسلامی از تمام مسائلی که در مذاکرات سه‌جانبه مطرح می‌کنیم، آگاهی داشته باشند. اصرار داریم که جمهوری اسلامی ایران باید از تحولات روابط ارمنستان با آذربایجان، روابط ارمنستان با ترکیه و مسأله قره‌باغ اطلاعات و آگاهی کافی داشته باشد. نخست‌وزیر ارمنستان در بخش دیگری از سخنانش با سپاسگزاری از رئیس‌جمهور کشورمان درباره رویکرد جمهوری اسلامی نسبت به جامعه ارامنه ایران، خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران نماد واضح، شفاف و صریح همکاری و همزیستی مسالمت‌آمیز بین پیروان 2 دین مختلف باشد. 

گروه سیاست خارجی: مواضع جدید نماینده آمریکا در امور ایران بار دیگر عدم آمادگی و بی‌اراده بودن دولت بایدن برای حصول توافق را نمایان کرد. 

به گزارش «وطن‌امروز»، در میانه راکد ماندن موضوع احیای برجام در واشنگتن، تهران و پایتخت‌های اروپایی، مسؤول پرونده برجام در دولت بایدن از ادبیات تهدیدآمیز و البته تکراری و نخ‌نمای ضدایرانی استفاده و ادعا کرد واشنگتن وقت خود را صرف مذاکرات هسته‌ای نخواهد کرد. 

راب مالی شامگاه دوشنبه طی سخنرانی در همایشی در «اندیشکده کارنگی»، با بیان اینکه واشنگتن توجه خود را به حمایت از اغتشاشات یا آنچه که او اعتراضات در ایران می‌خواند معطوف کرده، تهدید کرد اگر لازم باشد به‌ عنوان آخرین راهکار، به گزینه نظامی علیه برنامه هسته‌ای ایران متوسل می‌شوند. «رابرت مالی» نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران، بعد از اذعان به اینکه موضوع احیای برجام و مذاکرات رفع تحریم‌های ایران حتی در دستورکار واشنگتن هم نیست، این بار تمرکز بر توافق هسته‌ای را موجب اتلاف وقت توصیف کرد. مالی گفت آمریکا روی مسائلی از ایران تمرکز دارد که برایش مفید باشد و در حال حاضر اگر قرار باشد هیچ اتفاقی در موضوع توافق هسته‌ای ایران رخ ندهد، واشنگتن هم وقت خود را روی آن هدر نمی‌دهد. 

به نظر می‌رسد دولت بایدن با کلید خوردن برخی اعتراضات در ایران، بهانه خوبی برای فرار از تعهدات خود و بی‌مسؤولیتی در قبال رویکرد و تصمیماتی که برای باقی ماندن توافق هسته‌ای لازم بود اتخاذ شود، پیدا کرده است. این در حالی است که واشنگتن همزمان دچار خطای محاسباتی و ادراک نادرست از شرایط حال حاضر ایران شده است. فرضیه ایالات متحده از موقعیت کنونی تهران در دستگاه محاسباتی کاخ سفید، بیانگر ضعفی است که شاید بتوان با بهره‌گیری از آن امتیازهای بزرگی از ایران گرفت. 

رابرت مالی این را هم گفت که آمریکا هنوز هم به مسیر دیپلماسی برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران پایبند است اما در بحبوحه اغتشاشات در ایران، توجه خود را از تلاش‌ها روی توافق هسته‌ای و تهران، به مسکو و جنگ اوکراین معطوف کرده است. دیپلمات ارشد آمریکایی با ادعای اینکه بارها در مذاکرات وین به حصول توافق برای بازگشت به برجام «بسیار نزدیک»‌ شده بودند، اظهار داشت: «هر بار که ما نزدیک می‌شدیم، ایران درخواست‌های فرعی جدیدی مطرح می‌کرد که مذاکرات را از مسیر خارج می‌ساخت». مالی درباره این ادعاهای خود توضیح داد: «این دقیقا نقطه‌ای بود که ما در ماه آگوست و اوایل سپتامبر در آن قرار داشتیم ولی از آن زمان تاکنون هیچ تحرکی انجام نشده است. هیچ اتفاقی درباره توافق هسته‌ای رخ نمی‌دهد، پس ما هم زمان خود را صرف آن نمی‌کنیم و وقت‌مان را برای هیچ چیز هدر نمی‌دهیم». 

مواضع تکراری و بارها گفته شده از سوی مسؤول پرونده برجام در دولت بایدن و دیگر مقامات آمریکایی مبنی بر اینکه توافق آماده بود و این خواست‌های جدید و بی‌ربط ایران بوده که همه چیز را به هم ‌زده در شرایطی است که حداقل از اواسط تابستان منابع غربی و برخی منابع عبری پیشاپیش خبر داده بودند که دولت بایدن تا پیش از انتخابات کنگره این کشور در آبان‌ماه آمادگی برای توافق نخواهد داشت!

با این وصف، برای ناظران بین‌المللی این پرسش همچنان مطرح است که دولت بایدن تصمیم و اراده‌ای برخاسته از آن، برای احیای برجام دارد؟ حداقل در همین مدت اخیر واشنگتن با وضع چند تحریم جدید و سوءاستفاده از حسن نیت ایران در آزاد کردن محمدباقر نمازی، نشان داد از ضربه وارد کردن به روند مذاکرات ابایی ندارد. 

راب مالی بیش از هر کسی می‌داند آنچه در اندیشکده کارنگی بر زبان آورده واقعیتی عینی در بیرون ندارد: زمان به ضرر واشنگتن در حال حرکت است، بسته فشار آمریکا علیه ایران به اتمام رسیده است. تهران رابطه ارگانیک و وابسته خود با برجام را قطع کرده است و دیگر تمام تخم‌مرغ‌های راهبردی‌اش در این سبد نیست و مهم‌تر اینکه آلترناتیوی برای توافق وجود ندارد که ترجمه‌اش همین است که مالی و همکارانش در دستگاه سیاست خارجی دولت بایدن می‌گویند راه‌حل موضوع هسته‌ای ایران دیپلماسی است. از همین رو است که رئیس تیم مذاکره‌کننده آمریکایی می‌کوشد نطق هیجان‌زده خود را به پیاده‌نظام آمریکا در تهران بفروشد! 

رابرت مالی در ادامه اظهاراتش گفت: «ما وقت‌مان را جایی صرف می‌کنیم که فایده داشته باشد، از جمله حمایت از اعتراضات در ایران و تلاش می‌کنیم که انتقال تسلیحات از تهران به مسکو برای استفاده در جنگ اوکراین را متوقف کنیم». نماینده آمریکا در امور ایران با بیان اینکه «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور سابق این کشور سعی کرد جایگزین برجام را امتحان کند اما این کار جواب نداد، اضافه کرد: «ما به ‌خاطر تلاش کردن، عذرخواهی نمی‌کنیم و هنوز هم سعی می‌کنیم هر کاری بتوانیم برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی انجام دهیم. ترجیح ما استفاده از دیپلماسی با ابزارهای فشار مخصوصا تحریم‌هاست ولی اگر دیپلماسی شکست بخورد، تقریبا همه گزینه‌ها را روی میز نگه داشته‌ایم». 

وی با تهدید ایران به حمله نظامی(!) مدعی شد: «همزمان که از دیگر ابزارها استفاده می‌کنیم، به‌عنوان آخرین راه، گزینه نظامی را در صورت لزوم برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی اجرا می‌کنیم». وی همچنین افزود: «اکنون کاری نیست که به‌دلیل مصلحت‌اندیشی ما نسبت به احتمال حصول توافق هسته‌ای در آینده، انجام ندهیم. ما دست خود را با این خوش‌بینی نمی‌بندیم که شاید روزی توافق حاصل شود». این مقام آمریکایی پیش از این نیز با اذعان به اینکه احیای توافق هسته‌ای ایران نه در دستور کار و نه تحت تمرکز واشنگتن هم نیست، مدعی شد هیچ تحرکی در زمینه مذاکرات وین انجام نمی‌شود. 

 

***

فرزانه دانایی: دیروز سه‌شنبه دهم آبان مصادف با اول نوامبر، ساکنان سرزمین‌های اشغالی پای صندوق‌های رأی رفتند تا ترکیب جدید کنست و به تبع آن، نخست‌وزیر جدید رژیم صهیونیستی را مشخص کنند. این انتخابات پنجمین انتخابات پارلمانی در سرزمین‌های اشغالی طی ۴ سال گذشته است که در صورت موفقیت‌آمیز بودن می‌تواند مشخص کند نتانیاهو از حزب دست راستی لیکود می‌تواند دوباره به عرصه سیاست بازگردد یا لاپید از حزب میانه‌رو «آینده وجود دارد» نخست‌وزیر بعدی این رژیم خواهد بود. 

چهارمین دور انتخابات پارلمانی در سرزمین‌های اشغالی که در روز ۲۳ ماه مارس سال ۲۰۲۱ برگزار شده بود، با دشواری تمام و ائتلاف احزاب مختلف، در نهایت موجب پیروزی لاپید شده بود اما با گذشت نزدیک به یک سال و نیم، ائتلافی که منجر به روی کار آمدن لاپید شده بود، در هم شکست و تهدید نتانیاهو دوباره بر سر کنست قرار گرفت. دولت لاپید سرانجام تصمیم گرفت شکست را بپذیرد و تن به انتخابات زودهنگام داد اما به نظر می‌رسد برگزاری انتخابات زودهنگام نیز نتوانسته تضمینی برای شکل‌گیری دولتی قوی در سرزمین‌های اشغالی باشد. بر اساس آخرین نظرسنجی‌ها قبل از برگزاری انتخابات، نه نتانیاهو و نه لاپید نمی‌توانند تعداد کرسی لازم برای کسب اکثریت در پارلمان را به دست آورند و به احتمال زیاد این انتخابات نیز منجر به شکل‌گیری دولت جدید نخواهد شد. اگر حزب لیکود بتواند ۶۱ کرسی از ۱۲۰ کرسی کنست را به دست آورد، به احتمال زیاد نتانیاهو با دولتی ائتلافی از بین احزاب دست راستی، یکی از راست‌گراترین و تندروترین دولت‌های رژیم صهیونیستی را در سرزمین‌های اشغالی تشکیل خواهد داد. ایجاد «دولت یهود» در سرزمین‌های اشغالی و تلاش برای بیرون راندن اعراب، الحاق کرانه باختری به سرزمین‌های اشغالی و گسترش شهرک‌سازی‌ها در سرزمین‌های فلسطینیان، از برنامه‌های او در دوره قبلی نخست‌وزیری‌اش بود اما دلایل زیادی باعث شد دولتش بعد از مدتی دچار فروپاشی شود. یکی از مهم‌ترین دلایل، عدم حمایت دولت آمریکا از نتانیاهو بود، زیرا رابطه‌اش با ترامپ بشدت قوی بود و او گلایه‌ها و انتقادات زیادی را علیه دموکرات‌ها مطرح کرده بود که به نظر می‌رسید دموکرات‌ها به عمد به دنبال سرنگونی دولت او و تضمین گرفتن در خصوص ‌عدم بازگشتش به عرصه سیاست هستند. دومین دلیل، بحران اقتصادی پیش آمده در سرزمین‌های اشغالی بعد از همه‌گیری کرونا بود که باعث می‌شد هر شب راهپیمایی‌های اعتراضی طولانی‌ای در مقابل منزل او و محل کارش شکل گیرد و در نهایت به رأی متزلزل حزبش در انتخابات منجر شد. دلیل دیگر، پرونده‌های مفاسد اقتصادی نتانیاهو و همسرش بود که در دادگاه‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفته و هر از گاهی، ابعاد تازه‌تری از این فساد برای رسانه‌ها مشخص می‌شد. حملات گاه و بیگاه به غزه و کرانه باختری که باعث حملات متقابل فلسطینیان به سرزمین‌های اشغالی می‌شد، دلیل دیگری بود که باعث شد شهرک‌نشینان رأی خود را به حزب لیکود ندهند، زیرا پس از سال‌ها به دنبال کمی آرامش و ثبات وضعیت بودند. 

در این میان نتانیاهو از شکست پیشین درس عبرتی نگرفته و باز هم به دنبال اجرای برنامه‌های نژادپرستانه‌اش در سرزمین‌های اشغالی است. او گفته است دولت یهود (که مصداق بارز آپارتاید است) را تشکیل خواهد داد و از سوی دیگر توافق مرزی با لبنان را نیز رد کرده و آن را اجرایی نمی‌کند. این برنامه در عین حال که باعث هراس جامعه جهانی شده -زیرا می‌تواند باعث ایجاد جنگی جدید بین لبنان و رژیم صهیونیستی شود- باعث ناراحتی دولت آمریکا نیز شده است، زیرا دولت میانجی در شکل‌گیری این توافق، دولت بایدن بوده است. نتانیاهو با این حال پا را فراتر از این گذاشته و اعلام کرده درباره احتمال توافق برای بازگشت آمریکا به برجام نیز، او این توافق را به رسمیت نشناخته و به خرابکاری در تاسیسات هسته‌ای ایران یا رویارویی با نیروهای ایرانی در سوریه ادامه می‌دهد. تحلیلگران رسانه‌ای در آمریکا معتقدند با وجود اینکه توافق آبراهام در روزهای آخر نخست‌وزیری نتانیاهو و ریاست جمهوری ترامپ بین رژیم صهیونیستی و کشورهای عرب منطقه شکل گرفت اما تندروی‌های نتانیاهو این توافق را نیز در آینده در معرض خطر قرار خواهد داد و موجودیت آن را زیر سوال خواهد برد. 

به این ترتیب به نظر می‌رسد در صورتی که نتانیاهو بتواند در این انتخابات نیز با اکثریتی شکننده، دوباره نخست‌وزیر شود، براحتی طی چند روز یا چند ماه آینده‌اش، ائتلافش با شکست رو‌به‌رو شده و دولتش دچار فروپاشی می‌شود. 

در طرف مقابل، اگر لاپید بتواند اکثریت را با کمک احزاب چپ تا میانه‌رو به دست آورد، مشخص نیست همان تردید و شک‌های قدیمی در دوران نخست‌وزیری که منجر به فروپاشی دولتش شد، باز هم ادامه نداشته باشد. او با وجود اینکه گفته بود - بر خلاف نتانیاهو- به راه‌حل «۲ دولتی» معتقد است اما عملا در دوران نخست‌وزیری‌اش، گامی در این جهت برنداشت و بالاترین میزان خشونت‌ها در قدس شرقی و کرانه باختری در دوران نخست‌وزیری او شکل گرفت. او اگرچه ارتباط خوبی با کشورهای عرب منطقه برقرار کرده و تلاش دارد کشورهای عرب بیشتری را به توافق آبراهام بکشاند اما در مسیر اجرای این توافق، گام‌های مهمی برای جلب اعتماد اعراب برنداشت و بسیاری را به این فکر انداخت که به احتمال زیاد، توافق آبراهام، در نهایت در حد تعارفات دیپلماتیک یا برخی همکاری‌های اقتصادی و فرهنگی باقی خواهد ماند و هیچ‌گاه به دلیل بی‌اعتمادی طرفین، به همکاری نظامی و اطلاعاتی نخواهد رسید. لاپید نیز با وجود اینکه به دنبال به راه انداختن دولت یهود در سرزمین‌های اشغالی نیست اما باز هم تکلیف مسلمانان در قدس شرقی را مشخص نکرده و همچنان به گرفتن خانه‌ها و زمین آنها مشغول است و به احتمال زیاد در صورتی که او نخست‌وزیر شود، مانند احتمال نخست‌وزیری نتانیاهو، باز هم درگیری بین مردم در سرزمین‌های اشغالی وجود خواهد داشت و صهیونیست‌های تندرو به بهانه‌های مختلف به مسلمانان حمله‌ور خواهند شد. 

در این میان در صورتی که نه لاپید و نه نتانیاهو، اکثریت لازم را برای نخست‌وزیری به دست نیاورند، رئیس‌ رژیم صهیونیستی، «اسحاق هرتزوگ» یکی از آن دو را به انتخاب خود مامور تشکیل کابینه می‌کند و اگر فرد مورد نظر نتواند کابینه خود را تشکیل دهد، فرد بعدی مسؤول تشکیل کابینه خواهد شد. اگر این مساله نیز به حل مشکل ختم نشود، انتخابات دیگری در راه خواهد بود. 

در مجموع به نظر می‌رسد با اینکه نتایج انتخابات پارلمانی رژیم صهیونیستی در نهایت ظرف یک هفته مشخص می‌شود اما شاید هفته‌ها و ماه‌ها طول بکشد که هر کدام از نامزدهای انتخاباتی بتوانند کابینه خود را تشکیل دهند. این مساله به همراه احتمال برگزاری دور جدید انتخابات، نشان از وضعیت بسیار بد و بن‌بست سیاسی در سرزمین‌های اشغالی دارد که رسانه‌های غربی سعی دارند زیاد به آن نپردازند، زیرا برای آنها پرداختن به کارایی نداشتن دموکراسی در سرزمین‌های اشغالی، خطرناک‌ترین اقدامی است که در زمان افول رژیم صهیونیستی می‌تواند رخ دهد. برای آمریکا که این رژیم جعلی را «تنها دموکراسی خاورمیانه» می‌داند، پذیرفتن اینکه این رژیم توانایی تشکیل یک دولت مقتدر و ایجاد ثبات سیاسی را ندارد، بسیار سخت است. دلیل این مساله نه در مسائل داخلی و اقدامات سبعانه رژیم صهیونیستی در سرزمین‌های اشغالی و کرانه باختری و غزه، بلکه در استقلال نداشتن این رژیم است؛ یکی از مسائلی که کمتر به آن پرداخته شده اما جنگ در اوکراین باعث شد بیش از پیش مورد نظر و توجه رسانه‌ها قرار گیرد. رژیم صهیونیستی در بحران اوکراین عملا نداشتن استقلال سیاسی را برای کل دنیا به نمایش گذاشت. این رژیم به عنوان متحد غرب، هیچ کمکی به اوکراین نکرد و هر از گاهی به دلیل اینکه کمک‌های نظامی و مالی آمریکا به اوکراین بالا رفته، لب به انتقاد و شکایت نیز گشود. صهیونیست‌ها به دلیل وابستگی‌شان به کمک‌های مالی و نظامی آمریکا عملا نتوانستند در طرف روسیه قرار بگیرند اما به دلیل اینکه امنیت غذایی و انرژی خود را مدیون روس‌ها هستند و نمی‌خواهند مورد غضب کاخ کرملین قرار بگیرند، نتوانستند مانند متحدان غربی خود به اوکراین کمک مالی یا نظامی کنند. این مساله گاه به تنش لفظی و درگیری بین سران این رژیم و رهبران اوکراین نیز منتهی شد و در آخرین اقدام، رئیس‌ رژیم صهیونیستی در تماس تلفنی با زلنسکی اعلام کرد نمی‌تواند وعده هیچ کمک نظامی‌ای را به اوکراین بدهد. رژیم صهیونیستی با این اقدامات حالا هم متحدان خود را در غرب از دست داده و با آنها همیاری نشان نداده است و هم گاه و بیگاه مورد غضب روس‌ها قرار می‌گیرد. نتیجه این سیاست آشفته، بی‌ثباتی بیشتر سیاسی در داخل این رژیم است که به احتمال زیاد خود را در انتخابات فعلی و نتایج آن و حوادث بعد از آن نشان می‌دهد.