شاخص کل بورس تهران در پایان معاملات دیروز با ۲ هزار و ۲۸۱ واحد افزایش در ارتفاع یک میلیون و ۴۱۰ هزار واحدی ایستاد. شاخص هم‌وزن نیز با هزار واحد افزایش به ۳۹۹ هزار و ۸۱۹ واحد و شاخص قیمت با ۵۹۸ واحد رشد به ۲۳۸ هزار و ۴۲۰ واحد رسید. دیروز در معاملات بورس تهران، بیش از ۵ میلیارد و ۲۲۰ میلیون سهم، حق‌تقدم و اوراق بهادار به ارزش ۳۶ هزار و ۸۴۷ میلیارد ریال معامله شد. 

 

اعتراضات به درگذشت مهسا امینی که رفته رفته با حضور معاندان و صحنه‌گردانی رسانه‌های آشوب‌طلب تبدیل به آشوب‌های خیابانی شد، در روزهای اخیر وارد فاز جدیدی شده است. حالا «اعتصاب» در کنار اردوکشی خیابانی ترجیع‌بند اغتشاشگران است. این جریان برنامه ویژه‌ای برای تعطیلی واحدهای توزیع کالا و کسب‌و‌کارها در روزهای پایانی هفته جاری داشت که با عدم همراهی بازاری‌ها همراه شد. روز گذشته جریان فتنه که خود را شکست‌خورده در مسیر رسیدن به هدف شومش یعنی اعتصاب دید، شروع به ارعاب و تهدید کسب‌و‌کارهای شاغل کرد به طوری که تصاویر و ویدئوهای زیادی از حمله اشرار به کاسبانی که تن به اعتصاب ندادند، منتشر شد. این وحوش بدون در نظر گرفتن شرایط اقتصادی و لزوم فعالیت کسب‌وکارها و در وضعیت تحریمی با یورش به مغازه‌های مردم و حتی شهروندانی که در حال خرید هستند، به دنبال تعطیلی بازارهای خرده‌فروشی هستند.  به عبارت دیگر علت تعطیلی بسیاری از مغازه‌ها بنا بر اعلام بسیاری از کسبه در محدوده بازار بزرگ تهران، نه اعتصاب، بلکه ترس از توحش، تحریق و تخریب توسط عده قلیلی از اغتشاشگران است. 

در بازار بزرگ چه خبر بود؟

یکی از رسانه‌ها در گزارشی میدانی درباره اتفاقات روز گذشته پایتخت نوشت: «یکی از کسبه درباره علت تعطیلی بازار بزرگ تهران به خبرنگار ما گفت: ساعتی قبل عده‌ای وارد بازار شدند و شروع به سر دادن شعارهای تند کردند. سپس سراغ ما آمدند و تهدید کردند اگر نبندیم، مغازه‌ها را آتش می‌زنند. همین موضوع سبب شد اغلب کسبه مغازه خود را تعطیل کنند و بروند، البته از ساعتی قبل مأموران انتظامی در بازار مستقر شدند و آن افراد رفتند اما به هر حال بازاریان می‌ترسند اموال‌شان از بین برود و به همین دلیل ریسک نمی‌کنیم و مغازه را می‌بندیم».

در ادامه این رسانه آورده است: «پس از خارج شدن از بازار بزرگ تهران، به سمت خیابان ناصر خسرو حرکت کردیم. در این محدوده نیز برخی مغازه‌ها تعطیل یا نیمه‌تعطیل بودند. یکی از کسبه که مغازه دوربین‌فروشی داشت، درباره علت پایین کشیدن کرکره خود تا نیمه به خبرنگار مهر گفت: ساعتی قبل عده‌ای از اینجا رد شدند و شروع به شعار دادن و فحاشی کردند و تهدید کردند اگر نبندی مغازه‌ات را آتش می‌زنیم. قیمت دوربین بسیار زیاد است و حتی اگر برای یکی از دوربین‌ها اتفاقی رخ دهد، ضرر قابل توجهی می‌کنم. به‌ همین دلیل کرکره را تا نیمه پایین کشیده‌ام تا مشکلی پیش نیاید».

از کمپین نخریدن تا حمله به بازاری‌ها

اینطور که پیداست ضربه زدن به اقتصاد و ایجاد ترس برای فعالیت اقتصادی فاز جدید آشوبگران برای حمله به ایران قوی است. البته پیش از این نیز کمپین‌هایی در فضای مجازی برای تحریم کردن کسب‌وکارهای بزرگ کشورمان که شاخصه اصلی آنها تعداد افراد شاغل بالا بود به وجود آمده بود. 

فروشگاه‌های اینترنتی، تاکسی‌های اینترنتی و شرکت‌های لبنیاتی که در اکثر موارد هیچ وابستگی به دولت ندارد، اصلی‌ترین هدف‌های کمپین‌های اخیر بودند.  دشمنان برای جریحه‌دار کردن احساسات مردم هر بار از حربه جدیدی برای تشویق به پویش نخریدن کالاها از این واحدهای تولیدی و توزیعی استفاده کردند. روایت‌های غالبا دروغین که بلافاصله پس از طرح شدن توسط تولیدکنندگان تکذیب شد اما دستگاه رسانه‌ای دشمن اجازه شنیدن توضیحات تولیدکنندگان را به مردم آنچنان که باید و شاید نداد. 

فرار سرمایه از اغتشاش

تبعات کنونی و رویدادهایی که ذیل افزایش مقطعی قیمت ارز و سقوط موقت بازار سرمایه دیدیم، بخش کوچکی از آسیب‌های اردوکشی‌های خیابانی و خدشه‌دار کردن امنیت کشور است و در کوتاه‌مدت با فروکش کردن ناآرامی‎ها به پایان می‌رسد؛ آنچه اهمیت دارد تاثیر بلندمدت چنین رویدادهایی در کلان‌تصویر اقتصاد ایران است. 

علاوه بر اینکه این مساله نیز باید مورد توجه قرار گیرد که هر گاه در کشور اغتشاش و ناآرامی شکل گرفته، فشار بیرونی و تحریم‌های بین‌المللی نیز بر کشور تحمیل شده و مشکلات اقتصادی که یکی از محورهای نارضایتی مردم است، نه ‌تنها بهبود پیدا نمی‌کند، بلکه وضعیت حادتری نیز بر اقتصاد و معیشت مردم حاکم می‌شود. کاهش سرمایه‌گذاری خارجی، آسیب به کسب‌وکارهای اینترنتی و نوپا، به نتیجه نرسیدن پروژه‌های کریدوری و تجاری و در نهایت کاهش رشد اقتصادی و از بین رفتن نهاد بازار از اصلی‌ترین آسیب‌های اغتشاشات اخیر برای اقتصاد ایران بوده است. یک اصطلاح بسیار مهم در اقتصاد وجود دارد که گفته می‌شود سرمایه، ترسو و فرار است. به این معنا که برای جلوگیری از فرار سرمایه باید بستر امن و مناسبی ایجاد شود. همان‌گونه که وقتی یک دانه اگر در خاک قرار می‌گیرد، برای رشد و نمو نیاز به بستر مناسب و آب و نور دارد تا رشد کند و بالغ شود، یک سرمایه‌گذاری هم برای رسیدن به مرحله سودآوری، نیاز دارد در محیط امن و شفاف و قابل پیش‌بینی انجام شود و اگر سرمایه‌گذار احساس کند آینده روشن و امنی ندارد، شروع به خروج سرمایه خود از کشور می‌کند و سرمایه‌ به جای اینکه به سمت تولید، صنعت و خدمات برود، به سمت بازارهای نقدشونده و خروج از کشور می‌رود. کاهش سرمایه‌گذاری در کشور نتیجه‌ای جز گرانی و در نهایت تورم نخواهد داشت و ناگزیر مردم باید تاوان تورم به وجود آمده را پرداخت کنند. علاوه بر این، تحریم نیز یکی از پیامدهای اغتشاش و ناامنی و ناآرامی در کشور است. اگرچه ایران طی دهه‌های اخیر همواره با تحریم‌های متعددی روبه‌رو بوده اما تحریم‌هایی که ناشی از وجود ناامنی در کشور اعمال می‌شود، تبعات سنگین‌تری بر اقتصاد کشور خواهد گذاشت. کارشناسان اقتصاد می‌گویند نتیجه تحریم‌ها علیه کشور موجب تحمیل هزینه تولید و گرانی کالاها و خدمات در کشور می‌شود و در نتیجه به سفره مردم فشار وارد می‌کند و موجب سخت شدن معیشت مردم می‌شود. در واقع یکی از معیارهای تقویت سرمایه‌گذاری در کشور، امنیت سرمایه‌گذاری است. سرمایه‌گذاران با توجه به روند آینده، یک آستانه و حد ریسک برای خود قائل هستند و در جایی حاضر می‌شوند که امنیت بیشتر و اقتصاد پیش‌بینی‌پذیر و نرخ بازده سرمایه‌ آنها مشخص و روشن باشد و هر چه فضای اقتصاد ناامن باشد یا پیش‌بینی‌پذیر نباشد، سرمایه‌گذاری کمتر خواهد شد. به هم ریختگی اجتماعی و فرهنگی و نبود امنیت منجر به کاهش سرمایه‌گذاری و کاهش قابلیت پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد می‌شود. نکته‌ قابل توجه دیگر اینکه در نظام‌های اقتصادی وقتی ریسک اقتصادی افزایش می‌یابد، بیمه‌گری در اقتصاد گران‌تر می‌شود و در هر کشوری که رتبه امنیت و آرامش کمتر باشد، درصدهای حق بیمه افزایش می‌یابد و در نتیجه سرمایه‌گذاری گران‌تر تمام می‌شود. برای واردات و صادرات کالا هم پوشش بیمه‌ای در اقتصادهای ناامن گران‌تر تمام می‌شود، در نتیجه قیمت کالاها و خدمات بالا می‌رود و باعث تورم و گرانی و فشار به معیشت مردم می‌شود. 

گاز، بیش از نیمی از خانه‌ها را در آلمان گرم می‌کند و بسیاری از ساکنان برای پرداخت هزینه آن مشکل دارند. به گفته دویچه وله، قیمت‌های گاز در اروپا از پایان سال گذشته بیش از ۲ برابر شده و به 0.13 یورو در هر کیلووات ساعت رسیده است. برخی تامین‌کنندگان، قیمت‌ها را حتی بیشتر افزایش داده‌اند. غول انرژی، Vattenfall، برای هر کیلووات ساعت 0.25 یورو از مشتریان در برلین دریافت می‌کند. در آلمان یک خانوار ۴ نفره به طور متوسط در یک آپارتمان 100 متر مربعی حدود 18000 کیلووات ساعت گاز در سال مصرف می‌کند. برای این مقدار انرژی، آنها سال گذشته 1080 یورو (1099 دلار) پرداخت می‌کردند. با قیمت‌های فعلی، این مصرف اکنون 3240 یورو در ماه هزینه خواهد داشت. این در حالی است که هنوز زمستان شروع نشده است. مستاجران و صاحبان خانه‌ها شروع به درک این موضوع کرده‌اند که احتمالا ماه‌های ناراحت‌کننده‌ای در راه است.  

به گزارش آناتولی، با بالا گرفتن بحران کمبود انرژی در آلمان، مسؤولان فروشگاه الدی‌نورد (Aldi Nord) یکی از بزرگ‌ترین خرده‌فروش‌های این کشور اعلام کرده است تمام شعب آن به دلیل کمبود انرژی در اوایل شب زودتر تعطیل خواهد شد. به نوشته روزنامه آلمانی بیلد، فروشگاه‌های زنجیره‌ای لوازم الکترونیکی ساترن (Saturn)  و فروشگاه‌های بزرگ گروه گالریا (Galeria) از چند ماه پیش پله‌های برقی خود را خاموش کرده‌اند. فولکس واگن، دومین خودروساز بزرگ جهان نیز قصد دارد سالن‌های تولید خود را تنها تا دمای ۱۷ درجه سانتیگراد گرم کند و در ازای آن به کارگران لباس گرم‌تری داده شود. روز سه‌شنبه هم مسؤولان آلمانی فستیوال «آتش‌بازی معروف چراغ‌های کلن» اعلام کردند این جشنواره به دلیل بحران انرژی در آلمان و اروپا در سال آینده برگزار نخواهد شد. 

در این حال یک اقتصاددان ارشد بانک نیمه‌دولتی LBBW در ایالت بادن- وورتمبرگ در جنوب غربی آلمان مدعی شده است آلمان در حال مذاکره محرمانه با جمهوری اسلامی ایران برای خرید نفت ایران است. موریتز کرامر، اقتصاددان ارشد در بانک‌Landesbank BadenWürttemberg)LBBW) در این باره گفته است: «هم‌اکنون مذاکرات فشرده‌ای در پشت پرده با ونزوئلا، ایران یا الجزایر برای تامین نیازهای نفت و بنزین آلمان در جریان است».

 اظهارات کرامر در زمینه چگونگی برنامه‌ریزی آلمان برای رفع نیازهای انرژی خود با توجه به تلاش‌های این کشور برای حذف وابستگی به گاز روسیه بیان شده است. نشریه تایم در گزارشی گفته است برای سیاستگذاران اروپایی که با کمبود انرژی  دست و پنجه نرم می‌کنند و خانوارهایی که در تلاش برای پرداخت قبوض بالای آب و برق هستند، یک خبر ناخوشایند است: زمستان 2024-2023 قطعا سخت‌تر خواهد بود.  سال 2023 ممکن است یک فاجعه باشد. تایم در این گزارش آورده است: سوخت کافی وجود ندارد و در نتیجه برق کافی وجود نخواهد داشت، بنابراین قیمت‌ها برای هر دو افزایش یافته است. تا حد زیادی، این نتیجه کاهش صادرات نفت، گاز طبیعی و زغال سنگ روسیه است که تحت تأثیر تحریم‌های غرب و دیگر تلاش‌های سیاسی برای محدود کردن درآمدهای روسیه انجام شده است. با این حال، بیشتر ذخایر سوخت روسیه هنوز به بازارهای بین‌المللی می‌رسد، زیرا کشورهایی مانند چین و هند خوشحال هستند که محصولی با تخفیف از کرملین دریافت می‌کنند.  به دلیل تحریم‌های آمریکا بر بخش انرژی ایران، مشخص نیست که آلمان چگونه از ایران گاز و نفت می‌خرد. دولت آلمان احتمالا از شروط خود مبنی بر دستیابی به توافق هسته‌ای با ایران چشمپوشی می‌کند و تحریم‌های بخش انرژی ایران را لغو می‌کند. جروزالم‌پست گفته است: «اسرائیل بشدت با برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) که نام رسمی توافق هسته‌ای ایران است، مخالف است، زیرا تنها محدودیت‌های موقتی را بر تولید سلاح‌های هسته‌ای ایران اعمال می‌کند. این معامله صدها میلیارد دلار به خزانه ایران خواهد ریخت». خاخام آبراهام کوپر، معاون رئیس مرکز سایمون ویزنتال مستقر در لس آنجلس، به جروزالم پست گفت: «حتما دلیلی برای مخفیانه برگزار شدن این مذاکرات بین آلمان و ایران وجود دارد. اما چیزی که مخفی نیست تهدیدی است که ایرانی‌ها به زبان عبری منتشر کردند مبنی بر اینکه موشک‌های مافوق صوت برای اصابت به اسرائیل دارند».  کوپر، منتقد سرسخت روابط آلمان و ایران، گفت آلمان «می‌تواند گاز زیادی از اسرائیلی‌ها و یونانی‌ها دریافت کند. آلمان در قبال شهروندان خود موظف است از یخ نزدن آنها مطمئن شود».

این روزنامه صهیونیستی در بخش دیگری از گزارش خود آورده است: شینا وجودی، منتقد آلمانی- ایرانی، به روزنامه جروزالم‌پست گفت: «اگر آلمان می‌خواهد به حمایت از مردم ایران ادامه دهد، همانطور که اولاف شولتس، صدراعظم آلمان گفته است، در صورت نقض حقوق بشر باید اقدام کرد. آلمان نباید نفت و گاز از ایران بخرد». آلمان مهم‌ترین شریک تجاری ایران در اتحادیه اروپایی است. سال 2018 روزنامه جروزالم پست گزارش داد کرمپل، یک شرکت مهندسی آلمانی از بادن- وورتمبرگ، مواد موشک‌ها را به تاجران ایرانی در تهران فروخته است.  همچنین به گزارش جروزالم پست، روزنامه منطقه‌ای Südkurier گزارش داد که بانک‌هایی مانند Volksbank Konstanz،‌‌ Volksbank Schwarzwald-Donau-Neckar از Tuttlingen در بادن- وورتمبرگ، تراکنش‌های مالی برای جمهوری اسلامی ایران را انجام می‌دهند.

نقشه راه توسعه روابط اقتصادی ایران و روسیه تدوین شود

رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه گفت: ۲ کشور برای افزایش و توسعه همکاری‌های تجاری اقتصادی نیاز به تدوین نقشه راه دارند. هادی تیزهوش تابان با بیان اینکه برگزاری همایش تجاری ایران و روسیه فرصت مناسبی برای توسعه روابط است، اظهار داشت: با شناخت مسائل و مشکلات صاحبان کسب‌وکارها و انعکاس آن به مقامات ذی‌ربط می‌توان گام‌های بزرگی در جهت توسعه روابط اقتصادی دوجانبه برداشت. وی افزود: توسعه پیوندهای اقتصادی با کشورهای همسایه می‌تواند راهکار محکمی برای کاهش اثرات مخرب ناشی از فشار تحریم‌ها باشد. تیزهوش تابان تأکید کرد: تغییرات منطقه از یک سو و فشار تحریم موجب تغییر روابط ۲ کشور شده و در همین راستا اهمیت کریدورها را افزایش داده است. وی با بیان اینکه همکاری اقتصادی ایران و روسیه در ۳ بخش انرژی، حمل‌ونقل و کشاورزی افزایش‌یافته است، تصریح کرد: تاکنون شورای بین‌المللی همکاری اتاق‌های بازرگانی کشورهای حاشیه دریای خزر با هدف توسعه و گسترش روابط بین‌المللی تشکیل شده و طی سال‌ها، استان‌های شمالی ایران دروازه توسعه روابط تجاری با روسیه به ‌عنوان کشوری دوست از دیرباز بوده‌اند. 

 

دولت وظیفه خود برای واردات خودرو را انجام داد

وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: وزارت صمت به عنوان دولت وظیفه خود را در موضوع واردات خودرو انجام داده است و اگر مشکلی فراروی واردکنندگان باشد به رفع آنها می‌پردازد. در حالی واردکنندگان خودرو همچنان درگیر مشکلات متعددی برای بارگذاری اطلاعات و مدارک برای طی کردن روند ثبت سفارش خودرو هستند که وزیر صنعت اعلام کرد: «کار ما به عنوان دولت در این زمینه انجام شده و امید می‌رود بزودی کار نهایی شود». سیدرضا فاطمی‌امین با اعلام اینکه در حال حاضر آیین‌نامه واردات خودرو مصوب شده و هماهنگی با سازمان ملی استاندارد، محیط‌زیست و دیگر دستگاه‌ها انجام شده است، گفت: افراد و شرکت‌هایی که متقاضی واردات بوده‌اند نیز تقاضاهای خود را ارائه داده‌اند و ما نیز منتظریم اگر جایی به مشکلی برخوردند، رفع و رجوع کنیم. وی افزود: اکنون واردکنندگان در مسیر واردات خودرو در حال رتق و فتق امور مربوطه بوده و یکی یکی در حال انعقاد قراردادهای‌شان هستند. وزیر صنعت تصریح ‌کرد: واردکنندگان خودرو باید موضوع خدمات پس از فروش را تضمین کنند، یا نماینده رسمی بوده و یا انتقال فناوری انجام دهند و اینها شرایط اصلی انجام واردات است. بر اساس این گزارش، پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال 90 ‌هزار دستگاه خودرو وارد کشور شود. مطابق آیین‌نامه اولویت با خودروهای کمتر از 10 هزار یورو خواهد بود و پس از آن خودروهای در بازه قیمتی 10 تا 20 هزار یورویی وارد خواهد شد. البته ارائه خدمات پس از فروش و همچنین پاس کردن استانداردهای هشتادوپنج‌گانه از جمله مدارک اصلی درخواست شده از شرکت‌های یاد شده است. قیمت‌گذاری خودروهای وارداتی در بورس و بر مبنای عرضه و تقاضا انجام خواهد شد که فرآیند کنترلی بهتری روی قیمت آن خواهد بود. 

 

رویکرد بخش کشاورزی  به دست آوردن بازارهای منطقه است

رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس با بیان اینکه نگاه ما برای آینده بخش کشاورزی تصاحب بازارهای منطقه است گفت: در حال حاضر حدود۵۰۰ میلیون نفر در کشورهای پیرامونی زندگی می‌کنند و محصولی مانند انار نیز مورد استقبال مردم کشورهای همسایه قرار می‌گیرد. محمدجواد عسکری در تشریح نشست بررسی مصوبات نظارت میدانی از شهرستان ساوه با حضور استاندار استان مرکزی و مسؤولان اجرایی ذی‌ربط، گفت: هدف ما در راستای توسعه بخش کشاورزی، اجرایی و عملیاتی کردن ظرفیت‌ها است، خوشبختانه شهرستان ساوه ظرفیت و قابلیت تولید محصولات باغی مانند انار، صنایع تبدیلی و دامپروری را دارد. نماینده مردم داراب و زرین‌دشت در مجلس شورای اسلامی ضمن تقدیر از برگزاری جشن انار در شهرستان ساوه، ادامه داد: نگاه ما برای آینده بخش کشاورزی تصاحب بازارهای منطقه است، در حال حاضر حدود 500 میلیون نفر در کشورهای پیرامونی زندگی می‌کنند و محصولی مانند انار نیز مورد استقبال مردم کشورهای همسایه قرار می‌گیرد. وی با اشاره به اینکه ظرفیت‌ها باید در زمینه توسعه صادرات، صنایع تبدیلی و بسته‌بندی انار به‌کارگیری شوند، افزود: به هر میزان بتوانیم اعتبار به این موضوعات اختصاص دهیم و امنیت سرمایه‌گذاری‌ها را تامین کنیم زیان نمی‌بینیم و در حوزه اشتغال و ارزآوری می‌توانیم به جایگاه مطلوبی دست پیدا کنیم. نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه احیا، اصلاح و بازسازی باغات انار یکی از موارد مورد بحث در نشست دیروز بود که معاون باغبانی وزارت جهاد کشاورزی قول اجرایی کردن امورات را داد، عنوان کرد: در زمینه صنایع تبدیلی و تکمیلی ۲ سرمایه‌گذار در نشست حاضر بودند و مقرر شد مسیر برای این افراد تسهیل شود تا در راستای سرمایه‌گذاری صنایع تبدیلی کار را دنبال کنیم. عسکری با اشاره به اینکه در زمینه انتقال آب و افزایش بهره‌وری مطلوب از آب نیز مقرر شد از محل اعتبارات وزارتخانه‌ای و مصوبات سفر رئیس‌جمهور مبلغ ویژه اختصاص پیدا کند، ادامه داد: برای بازسازی قنوات معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی متعهد شد و قول‌های مساعد داد. موارد بررسی شده در قالب صورتجلسه ابلاغ می‌شود. رئیس کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط‌زیست مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در بازه زمانی یک‌ماهه موارد ابلاغ شده را پیگیری می‌کنیم تا شاهد خروجی آن باشیم، گفت: تلاش می‌کنیم طی یک ماه آینده مجددا امورات را به صورت میدانی بررسی کنیم، یکی از موضوعات بسیار مهم انتقال آب شهر ساوه است که مقرر شد بزودی با حضور مسؤولان محلی کلنگ این پروژه بر زمین‌ زده شود.