رئیس‌جمهور سوریه در مسکو در مصاحبه با شبکه خبری روسیا الیوم گفت اعلام ازسرگیری روابط بین ایران و عربستان با میانجی‌گری چین، غافلگیری جالبی بود. بشار اسد تصریح کرد توافق عربستان و ایران باید تاثیر مثبت بر کل منطقه داشته باشد و قطعا بر سوریه تاثیر خواهد گذاشت، اینکه بگوییم چگونه اکنون سخت است.

توئیت وزیر امور خارجه درباره دیپلماسی شمخانی

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز جمعه ۲۶ اسفند‌ماه در توئیتی درباره سفر علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی به امارات عربی متحده و عراق و برخی تحلیل‌ها و اظهارنظرات در فضای مجازی درباره این سفرها نوشت: سفر دریابان شمخانی به امارات و عراق در چارچوب مناسبات موجود امنیتی انجام می‌شود. حسین امیرعبداللهیان با بیان اینکه پدیده جدیدی نیست، یادآور شد: نماینده وزارت خارجه در سفرها همراه ایشان است. وزیر خارجه با ذکر این نکته که در سیاست خارجی هماهنگی وجود دارد، یادآور شد: همه چیز در چارچوب نظام و‌ زیر نظر رئیس‌جمهور است. وی ادامه داد: هماهنگی وجود دارد. دشمنان بدانند اختلافی نیست.

***

پس از 10 سال، وزیر خارجه ترکیه به مصر سفر می‌کند

وزارت خارجه ترکیه دیروز در بیانیه‌ای اعلام کرد «مولود چاووش‌اوغلو» به مصر سفر خواهد کرد. وزارت خارجه ترکیه اعلام کرد وزیر خارجه این کشور امروز هجدهم مارس، به دعوت «سامح شکری» همتای مصری خود به قاهره سفر خواهد کرد و قرار است در نشست‌ها و گفت‌وگوهایی که در مصر برگزار می‌شود، ۲ طرف روابط دوجانبه را مورد بحث و بررسی قرار دهند و درباره مسائل منطقه‌ای و جهانی تبادل نظر کنند. طبق اعلام ترکیه، پس از گذشت 10 سال این نخستین سفر وزیر خارجه ترکیه به مصر خواهد بود اما در مقابل، وزارت خارجه مصر نیز ضمن تایید این بیانیه، اعلام کرد چاووش‌اوغلو و سامح شکری رأس ساعت 10 به وقت قاهره با یکدیگر دیدار خواهند کرد. روابط آنکارا و قاهره از فردای کودتای جولای ۲۰۱۳ و برکناری «محمد مرسی» همواره تنش‌آمیز بوده و در یک سال اخیر دو طرف برای بهبود این روابط تمایل نشان داده‌اند.

***

خسارت زلزله ترکیه اعلام شد

وزارت اقتصاد و دارایی ترکیه رقم خسارت وارد شده به اقتصاد این کشور در نتیجه زلزله اخیر را اعلام کرد. بر این اساس، 2 تریلیون لیره (105 میلیارد دلار) خسارت وارد شده که معادل 9 درصد درآمد ملی سال 2023 این کشور است. بر اساس گزارش‌های رسمی، در این زلزله تاکنون 49 هزار نفر جان باخته‌اند. ساعت 4 بامداد دوشنبه 17 بهمن ماه زلزله‌ای به‌قدرت 7.6 ریشتر (بر اساس اعلام مرکز زلزله‌نگاری آمریکا 7.8 ریشتر) رخ داد که منجر به خسارات زیادی در 10 استان جنوبی این کشور شده است. دومین زمین‌لرزه بزرگ با قدرت 7.4 ریشتر نیز ساعت 14 دوشنبه رخ داد که منجر به تشدید خسارات شد. این زلزله‌ها در عمق 7  و 14 کیلومتری زمین رخ داد و کانون آنها شانلی اورفا بوده که در شهرهای حاتای، آدیامان، عثمانیه، وان، موش، غازی عنتاب، سیواس، آدانا و قیصری نیز خسارات سنگینی بر جا گذاشته است.

***

ترجیح فرانسوی‌ها به ریاست‌جمهوری فرنجیه

روزنامه البنا چاپ لبنان به نقل از برخی منابع نوشت فرانسوی‌ها تلاش زیادی برای حل و فصل بحران لبنان می‌کنند و انتخاب سلیمان فرنجیه را به عنوان رئیس‌جمهوری لبنان ترجیح می‌دهند. به گزارش ایسنا به نقل از این منابع، فرانسوی‌ها با چند کشور بویژه عربستان برای ترغیب به امضای توافق حل و فصل اوضاع لبنان دیدارها و تماس‌های دیپلماتیک داشته‌اند و پاریس روی گشایش در روابط ایران و عربستان برای هموار شدن مسیر این حل و فصل حساب باز می‌کند. بر اساس این گزارش، قرار بود روز گذشته نشست فرانسوی - سعودی درباره بررسی چند پرونده از جمله پرونده لبنان برگزار شود.

***

مدودف: رودربایستی با آمریکایی که گستاخ شده، اشتباه است

معاون شورای امنیت روسیه روز گذشته تاکید کرد در رابطه با حادثه اخیر سرنگونی یک پهپاد آمریکایی در دریای سیاه «رودربایستی» با آمریکا با توجه به اینکه «گستاخ شده» کار اشتباهی است. به گزارش ایسنا، روز سه‌شنبه گزارش شد یک فروند هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی از سری ریپر مدل «ام.کیو۹» پس از آنکه ۲ فروند جت جنگنده «سوخو ۲۷» روسیه سر راه آن ظاهر شدند و برخوردی هم با آن داشتند، در آب‌های دریای سیاه سقوط کرده است. روسیه اما این سناریو را رد کرده و هرگونه برخورد را تکذیب می‌کند. به گزارش خبرگزاری آناتولی، دیمیتری مدودف، معاون رئیس شورای امنیت روسیه در پستی که در پیام رسان تلگرام منتشر کرد، نوشت: این حادثه عدم وجود یک کنوانسیون بین‌المللی برای وضع قوانین مربوط به پرواز پهپادها را برجسته می‌کند. مدودف همچنین در رابطه با این مناقشه تصریح کرد «رودربایستی با آمریکا به دلیل آنکه گستاخ شده اشتباه است». به گفته این مقام ارشد روس، در نظام قوانین هوانوردی روسیه عبارت «منطقه پرواز ممنوع» یا «منطقه محدودیت پرواز» جایی است که در آن پرواز هواپیماها از جمله پهپادها ممنوع یا محدود شده هستند.

گروه بین‌الملل: صدها هزار معترض در سراسر فرانسه پنجشنبه به خیابان‌ها آمدند تا به تصمیم دولت امانوئل مکرون در توسل به تبصره سوم ماده ۴۹ قانون اساسی برای تصویب لایحه اصلاح نظام بازنشستگی اعتراض کنند. در ادامه تظاهرات و اعتراض مردم فرانسه به طرح اصلاح قانون بازنشستگی در این کشور، شامگاه پنجشنبه تعداد زیادی از فرانسوی‌ها به خیابان آمدند. این تظاهرات در میدان کنکورد در مرکز پاریس برگزار شد و بر اساس گزارش رسانه‌های فرانسوی درگیری‌هایی میان تظاهرات‌کنندگان و پلیس روی داد. وزارت کشور فرانسه روز گذشته اعلام کرد در این تظاهرات که در پی اعتراض به اصلاحات قانون بازنشستگی دولت مکرون شکل گرفت، ۳۱۰ نفر بازداشت شدند. 

اعتصاب‌های روز چهارشنبه فرانسه اختلال در حمل‌ونقل ریلی را موجب شد، به نحوی که بالغ بر سه‌پنجم قطارهای بین‌شهری منطقه پاریس طبق اعلام سازمان ملی راه‌آهن فرانسه لغو شدند. اعتصاب‌های فرانسه همچنین سبب شد سازمان هوانوردی این کشور 20 درصد از پروازها را در فرودگاه «اورلی» شهر پاریس کاهش دهد. اعتصاب‌ها به روال روزهای قبل تحویل سوخت از پالایشگاه‌های چند شرکت نفتی شامل «توتال انرژیز» و «اکسون موبیل» را هم با اخلال مواجه کرد. انباشت زباله در شهر‌های مختلف فرانسه از جمله شهر پاریس حالا به مشهودترین نشانه اعتراضات و اعتصاب‌ها تبدیل شده است. به نوشته بلومبرگ، اعتصاب رفتگران شهر پاریس به رها شدن و انباشت بالغ بر 7000 تن زباله در این شهر طی روزهای اخیر منجر شده و اختلاف دولت فرانسه با شهردار سوسیالیست شهر پاریس بر سر مدیریت انباشت زباله را تشدید کرده است. اتحادیه تجاری پوشش‌دهنده رفتگران فرانسوی اعلام کرده اعتصاب آنها مجددا تمدید شده و تا روز دوشنبه هفته بعد ادامه خواهد یافت. دولت فرانسه در آمار و ارقامی موقتی ادعا کرده تعداد کارگران دولتی شرکت‌کننده در اعتصاب‌های روز چهارشنبه به میزان چشمگیری کاهش یافته است.

ان‌تی‌وی آلمان نیز در گزارشی نوشت: کارکنان جمع‌آوری زباله در پاریس به مدت یک هفته در اعتراض به افزایش سن بازنشستگی از 62 به 64 سال اعتصاب کرده‌اند. در نتیجه 5600 تن زباله در خیابان‌های پایتخت فرانسه انباشته شده است. این نه‌تنها باعث نارضایتی مردم محلی می‌شود، بلکه نارضایتی شهروندان دیگر را هم به دنبال داشته است.

ان‌تی‌وی در ادامه این گزارش نوشت: طرح اصلاحات بازنشستگی که توسط امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه برنامه‌ریزی شده است برای بسیاری از فرانسوی‌ها بوی بدی می‌دهد و کوه‌های زباله که یک هفته است رشد کرده‌اند، بیان تأثیرگذار این نگرش منفی نسبت به این طرح دولت است.

در پاریس، شرکت‌های خصوصی و شهرداری جمع‌آوری زباله را با هم انجام می‌دهند. در حال حاضر، مناطقی که دفن زباله‌های شهری در آنها مورد استفاده قرار می‌گیرد، تحت تاثیر این اعتصاب‌ها قرار گرفته‌اند اما اعتصابات نه تنها جمع‌آوری زباله‌ها را مختل می‌کند، بلکه دفع آن را نیز مختل می‌کند، زیرا ۳ زباله‌سوز در اطراف پاریس نیز مسدود شده است.

مجلس سنای فرانسه چند روز قبل (۱۱ مارس/ ۲۰ اسفند) با ۱۹۵ رای مثبت در برابر ۱۱۲ رای منفی طرح اصلاحات بازنشستگی مطرح شده از سوی دولت را تصویب کرد. طبق این طرح سن بازنشستگی در فرانسه به شکل تدریجی از ۶۲ به ۶۴ سال افزایش خواهد یافت. این اصلاحات موجی از اعتراضات گسترده را در فرانسه موجب شد و این کشور تنها در ۲ ماه گذشته شاهد ۷ دور اعتصاب سراسری با شرکت میلیونی معترضان بوده است. مجلس سنای فرانسه شنبه هفته قبل لایحه جنجالی اصلاح نظام بازنشستگی را تصویب کرد. این در حالی بود که مخالفان این طرح که یکی از سیاست‌های بنیادین دور دوم ریاست‌جمهوری امانوئل مکرون است، تنها چند ساعت پیش از رای‌گیری سنا در خیابان‌های شهرهای مختلف فرانسه تجمعات گسترده‌ای برگزار کردند. در طول این اعتصاب و اعتراضات اغلب بین معترضان و نیروهای پلیس فرانسه درگیری رخ داد. جدیدترین دور اعتراضات علیه اصلاحات بازنشستگی دولت مکرون روز پنجشنبه در حالی تقریبا در همه شهرهای بزرگ فرانسه برگزار شد که منجر به بروز درگیری‌های خشونت‌آمیز معترضان با نیروهای پلیس شد. لوران برژه، دبیر کل اتحادیه تجاری بزرگ فرانسه موسوم به «فدراسیون دموکراتیک‌کار» به اعلام فراخوان برای برگزاری دور جدیدی از اعتصاب‌های سراسری فلج‌کننده در ۲۳ مارس پرداخت. تنها در میدان کنکورد پاریس، بیش از ۶ هزار نفر در حالی که عمدتا پرچم‌های اتحادیه‌های مختلف کارگری را در دست داشتند یا آتش برافروخته بودند، تجمع بزرگی را برگزار کردند. گزارش‌ها از مناطق مختلف پاریس حاکی است درگیری و تعقیب و گزیر بین پلیس و معترضان پنجشنبه شب در چند منطقه از شهر ادامه داشته است. مجلس ملی فرانسه نیز بعدازظهر پنجشنبه صحنه اعتراض نمایندگان مخالف دولت به الیزابت بورن، نخست‌وزیر فرانسه بود. این گروه از نمایندگان با خواندن پیاپی سرود ملی فرانسه مانع سخنرانی خانم بورن شدند و رئیس مجلس برای دقایقی مجبور به اعلام تنفس و تعلیق جلسه شد. با وجود همه اعتراضات، بورن اعلام کرد دولت نمی‌تواند پس از ۱۷۵ ساعت بحث در پارلمان این کشور، از تصویب این اصلاحات صرف‌نظر کند. او به این ترتیب در برابر نمایندگان مجلس ملی اعلام کرد دولتش در نظر دارد بر اساس قانون اساسی بدون رای‌گیری، لایحه اصلاح نظام بازنشستگی را به تصویب برساند. تبصره سوم ماده ۴۹ قانون اساسی فرانسه به دولت اجازه می‌دهد به صورت محدود و در برخی موارد، بدون رای‌گیری در مجلس ملی لایحه مورد نظر خود را به تصویب برساند. هر چند استفاده دولت از چنین سازوکاری جنبه قانونی دارد اما مخالفان دولت آن را «غیردموکراتیک» و نوعی «اذعان به عدم وجود اکثریت حامی دولت در مجلس ملی» می‌دانند. احزاب مخالف در پی استفاده دولت از این سازوکار قانونی اجازه دارند با ارائه طرح رأی عدم اعتماد به دولت، این تصمیم را به چالش بکشند. در صورت تصویب طرح رای عدم اعتماد، دولت سقوط خواهد کرد و نخست‌وزیر مجبور به استعفا خواهد شد اما اگر طرح عدم اعتماد به دولت شکست بخورد، لایحه پیشنهادی تصویب‌شده تلقی خواهد شد. تصویب طرح رای عدم اعتماد به دولت در مجلس ملی طی ۶ دهه گذشته در فرانسه سابقه نداشته است. انتظار می‌رود طرح یا طرح‌های عدم اعتماد به دولت الیزابت بورن روز دوشنبه در صحن مجلس ملی به رای گذاشته شود. حامیان امانوئل مکرون در مجلس ملی فرانسه تنها اکثریت نسبی کرسی‌ها را در اختیار دارند. از سوی دیگر اتحادیه‌های کارگری بدون توجه به جدول زمانی پارلمان از هم‌اکنون برای پنجشنبه پیش رو فراخوان اعتصاب و تظاهرات داده‌اند. آنها به طور خاص به افزایش سن بازنشستگی در لایحه دولت معترض هستند. این لایحه سن بازنشستگی در فرانسه را از ۶۲ به ۶۴ سال افزایش می‌دهد. دولت نیکولا سارکوزی، رئیس‌جمهوری پیشین فرانسه در سال ۲۰۱۰ میلادی سن بازنشستگی را با وجود اعتراض‌های گسترده از ۶۰ به ۶۲ سال رسانده بود. ماه قبل هم اعتراضات در فرانسه بشدت بالا گرفته بود و در یک راهپیمایی بزرگ نزدیک یک میلیون نفر به خیابان‌ها آمدند. تظاهرات همچنین در شهرهای بوردو، لیون، گرنوبل، لیل، نانسی، متس، نانت، تولون، آمیان، لو هاور، مون پلیه و رن برگزار شد و در همه این شهرها نیروهای پلیس از گاز اشک‌آور برای متفرق کردن تظاهرات‌کنندگان استفاده کردند. تظاهرات در شهر مارسی نیز برگزار شد و معترضان این شهر شیشه‌های بانک‌ها و ویترین فروشگاه‌ها را شکستند. صدها دانشجو هم در شهر استراسبورگ تظاهرات کردند. در دیژون، معترضان عروسک‌هایی با چهره‌های مکرون، بورن و اولیویه دوسوپ، وزیر کار این کشور را به آتش کشیدند. طبق نظرسنجی شرکت افکارسنجی هریس اینتراکتیو برای شبکه تلویزیونی «تی‌اف‌۱»، ۸۲ درصد فرانسوی‌ها با تصمیم اخیر دولت کشورشان برای تصویب قانون افزایش سن بازنشستگی با دور زدن رای‌گیری در پارلمان مخالفت کردند. همزمان ۷۱ درصد شهروندان فرانسه نیز در این نظرسنجی از دادن رای عدم اعتماد به دولت فعلی حمایت کردند و ۶۵ درصد فرانسوی‌ها نیز موافق ادامه اعتراضات بودند. در همین زمینه فلوریان فیلیپو، رهبر حزب اروپاستیز «میهن‌پرستان» در مصاحبه با خبرگزاری نووستی در پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا پاریس تصمیم به عرضه تسلیحات سنگین به کی‌یف خواهد گرفت، گفت: هر چیزی ممکن است. من با این وجود فکر می‌کنم این مساله برای دولت فرانسه هر چه دشوارتر می‌شود، چرا که حمایت فرانسوی‌ها از مذاکرات و متوقف کردن تحویل تسلیحات به اوکراین با توجه به نتایجی که از نظرسنجی‌ها می‌بینم، در حال افزایش است. این سیاستمدار خاطرنشان کرد برای پاریس ارسال تسلیحات و کمک مالی به اوکراین با توجه به وضعیت بحرانی فعلی از بابت نظام بهداشت و درمان و اصلاحات بازنشستگی در فرانسه کار آسانی نخواهد بود. وی افزود بسیاری از فرانسوی‌ها هم اکنون این سوال را می‌پرسند که چرا دولت فرانسه پول برای حقوق بازنشستگی ندارد اما همواره برای کمک نظامی به اوکراین بودجه دارد. سیاستمدار فرانسوی خاطرنشان کرد: من فکر می‌کنم مقام‌های فرانسه روند تصمیم‌گیری درباره این مساله را آهسته‌تر خواهند کرد، آنها گزینه در دسترس دیگری ندارند. 

***

گروه بین‌الملل: استراتژیست مشهور آمریکایی میانجی‌گری چین در توافق ایران و عربستان را عامل تغییر مرجعیت دیپلماسی در نظام بین‌المللی خواند. هنری کیسینجر، وزیر پیشین خارجه و استراتژیست معروف آمریکایی توافق ایران و عربستان سعودی را تغییر اساسی در وضعیت و تحولات منطقه غرب آسیا خواند و گفت: سعودی‌ها اکنون با بازی آمریکا علیه چین به دنبال متعادل کردن امنیت خود هستند. کیسینجر 100 ساله در مصاحبه با روزنامه واشنگتن پست گفت: تنش زدایی در خاورمیانه برای همه خوب است و اگر «شی جین‌ پینگ» رئیس‌جمهوری چین نقشی در مهار ایران و اطمینان‌بخشی به ریاض بگیرد برایش آرزوی موفقیت می‌کنم. این استراتژیست آمریکایی اقدام دیپلماتیک چین در توافق میان تهران و ریاض را به نوعی مشابه سفر خودش به پکن در سال 1971 که وزیر خارجه آمریکا بود می‌داند. سفر کیسینجر به چین مقدمات سفر ریچارد نیکسون، رئیس‌جمهوی پیشین ایالات‌متحده به چین و آغاز تنش‌زدایی در روابط ۲ کشور بود. دیپلمات اسبق آمریکایی تصریح کرد ظهور پکن به عنوان یک میانجی صلح در درازمدت مرجعیت دیپلماسی در نظام بین‌المللی را تغییر خواهد داد. وی تاکید کرد که ایالات متحده دیگر یک قدرت ضرور و تنها قدرتی که توان و قدرت کافی برای میانجی‌گری بین کشورها باشد نیست و چین اکنون سهم خود را در این زمینه‌ طلب می‌کند. کیسینجر با بیان اینکه چین در سال‌های اخیر به دنبال مشارکت در نظم جدید جهانی است، توضیح داد که توافق ایران و عربستان حرکتی قابل توجه از سمت پکن برای ایفای چنین نقشی است. هنری کیسینجر در ادامه مصاحبه خود تاکید کرد که این تغییرات، تصمیمات اسرائیل علیه ایران را نیز پیچیده می‌کند، چرا که اکنون هر اقدامی در غرب آسیا باید منافع پکن را هم در نظر بگیرد.

پایگاه خبری میدل ایست مانیتور در گزارش خود می‌نویسد: تردیدی نیست که احیای روابط دیپلماتیک میان ایران و عربستان سعودی خبر مهمی بود که البته بسیاری را نیز شوکه کرد. از ماه آوریل سال 2021، بغداد میزبان 5 دور مذاکرات میان ایران و عربستان بود؛ ۲ کشوری که رقابت‌های قابل توجهی را با یکدیگر در سطح منطقه و جهان اسلام داشته و دارند. در این راستا، یکی از مزایای این مذاکرات برقراری آتش‌بس در یمن بوده که البته هنوز هم کمابیش سرِ جای خود است. 

با این حال، ناگهان چین اعلام کرد با میانجیگری آن، ایران و عربستان نسبت به احیای روابط دیپلماتیک میان خود و بازگشایی سفارتخانه‌های‌شان در خاک یکدیگر توافق کرده‌اند. از این رو، بلافاصله پس از اعلام خبر مذکور، سوال‌های مختلفی مطرح شد: علت تعیین زمان ۲ ماهه برای ایران و عربستان جهت بازگشایی سفارتخانه‌ها و مراکز دیپلماتیک‌شان در خاک یکدیگر چیست؟ چرا این اقدام فورا صورت نمی‌گیرد؟ اهداف اصلی این مساله چه هستند؟ اساسا چرا توافق اخیر ایران و عربستان در برهه زمانی کنونی صورت گرفت و تبعات آن چیست؟ چرا چین میانجی اصلی این توافق بوده؟ آیا باید کاهش شدید سطح تنش‌های منطقه‌ای در عراق، یمن، سوریه و لبنان را انتظار داشته باشیم؟ آیا توافقنامه ماهیتی تاکتیکی دارد یا خیر؛ کاملا راهبردی است؟ آیا این توافق به این معناست که عربستان سعودی می‌خواهد وزن جهان شرق را در قالب سیاست خارجی خود سنگین‌تر کند و به دولت آمریکا پیام‌های واگرایی را برساند؟ بله! بایدن در ماه جولای سال 2022 به عربستان سعودی سفر کرد و به دنبال مصالحه با محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان بود، با این حال وی دستاورد چندانی از این سفر نداشت و در نتیجه اشاره کرد که آمریکا منطقه خاورمیانه را ترک نخواهد کرد و نمی‌گذارد چین و روسیه خلأ احتمالی حضور واشنگتن در منطقه را پر کنند. 

بایدن تاکید کرد آمریکا اجازه نمی‌دهد قدرت‌های مذکور به خاورمیانه نفوذ کنند. در نقطه مقابل، شی‌جین پینگ رئیس‌جمهور چین نیز ماه دسامبر از پادشاهی سعودی بازدید کرد و با استقبال گرمی روبه‌رو شد؛ مساله‌ای که عملا خود شی جین پینگ را نیز شگفت‌زده کرد و  استقبال سعودی‌ها از رئیس‌جمهور چین با استقبال سردی که از بایدن انجام دادند، کاملا فرق داشت.