گروه سیاسی: در طول 8 سال جنگ تحمیلی رژیم بعث علیه کشورمان که با حمایت همه‌جانبه کشورهای دنیا همراه بود، ایران به لحاظ امکانات و تسلیحات نظامی، دست پایین را داشت. چنانکه فرماندهان نظامی و سیاستمداران آن دوران بارها در توصیف شرایط جنگ اظهار کرده‌اند کشور حتی از تولید سیم خاردار، به عنوان حداقلی‌ترین سلاح نظامی نیز ناتوان بود. همین موضوع باعث شد از همان ایام دفاع‌مقدس، جمهوری اسلامی ایران پروژه پیشرفت و در نهایت خودکفایی در حوزه نظامی را آغاز کند. موشک «نازعات» که بردی بین 80 تا 150 کیلومتر داشت، نخستین موشک بومی‌ای بود که در راستای این طرح، سال 66 تولید شد. با ساخت این موشک بومی، فصل نوینی در پیشرفت صنعت و تکنولوژی نظامی ایران آغاز شد. حالا پس از طراحی و ساخت انواع موشک‌های کروز و بالستیک که برد چندهزار کیلومتری دارند، فصل جدید دیگری برای جمهوری اسلامی ایران در حوزه نظامی آغاز شده است.

به گزارش «وطن امروز»، روز گذشته موشک هایپرسونیک یا فراصوت «فتاح»، جدیدترین دستاورد راهبردی نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با حضور حجت‌الاسلام سیدابراهیم رئیسی رئیس جمهور، سرلشکر حسین سلامی فرمانده کل سپاه و سردار امیرعلی حاجی‌زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه در ستاد این نیرو رونمایی شد که نقطه عطفی در حوزه موشکی کشورمان به شمار می‌رود؛ نقطه عطفی که می‌تواند موازنه نظامی در سطح منطقه را کاملا به نفع ایران تغییر دهد.

موشک هایپرسونیک فتاح هزار و ۴۰۰ کیلومتر برد دارد و قادر است از تمام سامانه‌های سپر موشکی عبور و این سامانه‌ها را منهدم کند. این نوع موشک‌ جزو جدیدترین تسلیحات و تجهیزاتی است که امروز توسط کشورهایی همچون آمریکا، روسیه و چین تولید و به کارگرفته می‌شود. این موشک از دقت اصابت فزاینده، سرعت بسیار بالا، قابلیت مانور‌پذیری فوق‌العاده، همچنین از توان پنهان‌کاری و عبور از سامانه‌های راداری برخوردار است. این موشک با قابلیت‌های تاکتیکی، به دلیل برخورداری از پیشران سوخت جامد نازل متحرک مرحله دوم، قابلیت دستیابی به سرعت‌های بسیار بالا و همچنین انجام مانورهای مختلف در داخل و خارج از جو زمین به منظور غلبه بر انواع سامانه‌های دفاع هوایی دشمن را دارد.

موشک هایپرسونیک «فتاح» که از فناوری تک بهره برده است، موشکی رادارگریز است که مسیر آن می‌تواند بعد از شلیک تغییر ‌کند. مانور در سرعت سرسام آور و غیرقابل پیش‌بینی  بودن مسیر هم از دیگر ویژگی‌های موشک فتاح است.

* «فتاح» توسط هیچ موشکی قابل انهدام نیست

سردار امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه در آیین رونمایی از موشک هایپرسونیک فتاح گفت: موشکی که امروز-‌دیروز- رونمایی آن انجام شد، موشکی است که در دنیا کم‌نظیر است، به نحوی که با رونمایی این موشک ایران جزو چهار کشور دارای این فناوری شد. 

وی افزود: موشک فتاح به دلیل فناوری‌اش هیچ ضدموشکی برای آن وجود ندارد، در حالی که برای سایر سلاح‌ها مانند تانک، ناو، هواپیما و... موشک ضد آن وجود دارد و حتی برای سایر موشک‌ها هم ضدموشک‌هایی ساخته شده است، البته سپر موشکی‌ای که موفقیت زیادی داشته باشد، وجود ندارد. از سوی دیگر برای زدن یک موشک، باید 3 موشک شلیک شود و این در حالی است که تقریبا قیمت یک ضدموشک ۲۰ برابر موشک هدف است. موشک فتاح به دلیل نوع حرکت آن که در جهات و ارتفاعات مختلف است، توسط هیچ موشکی قابل انهدام نیست برای اینکه موشک‌های ضدموشک طبق یک بردار مشخص حرکت می‌کنند که البته از سرعت کمی هم برخوردارند. 

سردار حاجی‌زاده با بیان اینکه سرعت موشک فتاح ۱۳ ماخ است، گفت: موشکی که دارای چنین سرعتی باشد، مقابله با آن ناممکن خواهد بود، همچنین برد این موشک هزار و ۴۰۰ کیلومتر تعیین شده که در محدوده هدف به‌صورت دقیق اصابت می‌کند. فعالیت‌های ما در این حوزه با ساخت این موشک خاتمه پیدا نمی‌کند، این مسیر را همچنان ادامه خواهیم داد تا هیچ دشمنی حتی تصور حمله به ایران را هم نکند. فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران با تاکید بر اینکه فعالیت‌های موشکی از ابتدا تاکنون مورد حمایت و تأیید فرمانده معظم کل قوا بوده و هست، گفت: زمانی که گزارش ساخت این موشک را خدمت ایشان ارائه کردیم، معظم‌له نام فتاح را برای این موشک برگزیدند. همکاری‌های سپاه با دولت تاکنون در هیچ دولتی به اندازه دولت فعلی نبوده لذا از همکاری‌های وزارت دفاع نهایت سپاسگزاری را داریم.

بنا بر اظهارات فرمانده نیروی هوافضای سپاه، موشک هایپرسونیک فتاح از دو قسمت تشکیل شده است که قسمت ابتدایی آن که 3 متر و 60 سانتیمتر طول دارد، به تنهایی، یک موشک کامل است. یعنی هم موتور پیشران، هم کنترل و هم سر جنگی دارد و به قسمت دوم موشک این توانایی داده شده که در منطقه مورد تهدید دشمن و در فاصله چند صد کیلومتری از هدف در جهات مختلف، ارتفاعات مختلف و‌ ترکیبی از اینها شروع به انجام مانور ‌کند که در چنین حالتی، مسیر حرکت آن برای دشمن قابل محاسبه نخواهد بود و این به دلیل استفاده از سامانه‌ها و سیستم‌های کنترل بردار تراست است؛ بر این‌ اساس به واسطه سرعت بالایی که دارد و تغییر مسیر‌هایی که انجام می‌دهد، چنانچه موشکی هم به سمت آن شلیک شود، این موشک به راحتی از آن عبور می‌کند. فرمانده نیروی هوافضای سپاه درباره انتخاب برد هزار و 400 کیلومتری برای این موشک نیز گفت: اینها همه بر اساس اهداف مورد علاقه است. اینکه موشک فتاح را با این برد ساختیم، مفهومش این نیست که موشک با برد ۲ هزار کیلومتر با این مشخصه را در آینده نخواهیم ساخت، بلکه فعلاً بردش در همین حد است و در آینده، برد آن را اضافه‌تر هم خواهیم کرد.

* نابودی اسرائیل در کمتر از 6 دقیقه

هایپرسونیک به موشک‌هایی گفته می‌شود که با سرعت ۵ تا ۲۵ برابر سرعت صوت حرکت می‌کنند و به عبارتی چند برابر پیشرفته‌تر از موشک‌هایی هستند که سرعتی برابر با صوت دارند. سرعت بالای موشک‌های هایپرسونیک باعث شده همان‌طور که سردار حاجی‌زاده نیز به آن اشاره کرد، هیچ سامانه دفاعی‌ای‌ توان مقابله با آن را نداشته باشد. نکته دیگری که باید درباره موشک‌های هایپرسونیک به آن اشاره کرد، تفاوت این موشک با موشک‌های بالستیک است؛ تفاوتی که باعث می‌شود هایپرسونیک نسبت به موشک‌های بالستیک کارایی بهتری داشته باشد. اگرچه موشک‌های هایپرسونیک نیز مانند موشک‌های بالستیک قادر به حمل کلاهک هسته‌ای هستند اما در تفاوت این موشک‌ها با یکدیگر باید گفت موشک‌های بالستیک برای رسیدن به هدف خود ابتدا به صورت قوسی به فضای ماورای جو می‌روند و هنگام نزدیک شدن به هدف به جو زمین آمده و از بالا به هدف برخورد می‌کنند، در حالی که موشک هایپرسونیک قادر است بدون رهگیری و انهدام از سوی سامانه‌های پدافندی، در یک مسیر پایین در جو پرواز کند و به طور بالقوه بسیار سریع‌تر از یک موشک بالستیک به هدف خود برسد. موشک‌های هایپرسونیک می‌توانند یک کلاهک انفجاری را بسیار سریع‌تر و دقیق‌تر از بالستیک به هدف بکوبند.

حالا با توجه به برد 1400 کیلومتری موشک هایپرسونیک فتاح که این مسیر را در زمانی کمتر از 350 ثانیه طی می‌کند و با توجه به فاصله میان ایران و مرزهای سرزمین‌های اشغالی که نزدیک به 1300 کیلومتر است، باید گفت در صورت شلیک فتاح به سمت سرزمین‌های اشغالی، نابودی اسرائیل کمتر از 6 دقیقه زمان نیاز دارد.

* واکنش رسانه‌های بین‌المللی به رونمایی فتاح 

رونمایی جمهوری اسلامی ایران از موشک هایپرسونیک فتاح واکنش‌های گسترده‌ای را در میان رسانه‌های بین‌المللی در پی داشت. خبرگزاری رویترز در گزارشی با اشاره به رونمایی نخستین موشک هایپرسونیک ایران، آن را تشدید‌کننده نگرانی‌های غرب درباره توانمندی‌های موشکی ایران تلقی کرد و نوشت: ایران به‌رغم مخالفت غرب به ارتقای برنامه دفاع موشکی خود ادامه می‌دهد.

آسوشیتدپرس نیز در گزارشی به تشریح جزئیات موشک هایپرسونیک ایرانی پرداخت و در توضیح ویژگی‌های این موشک نوشت: موشک مذکور می‌تواند از هر سیستم دفاع موشکی منطقه‌ای عبور کند.

گاردین انگلیس نیز با اشاره به رونمایی ایران از موشک هایپرسونیک فتاح نوشت: تسلیحات مافوق صوت که با سرعتی بیش از ۵ ماخ یا پنج برابر سرعت صوت پرواز می‌کنند، به دلیل سرعت و قدرت مانور خود می‌توانند چالش‌های مهمی برای سیستم‌های دفاع موشکی ایجاد کنند. پایگاه خبری میدل‌ایست‌آی نیز با اشاره به رونمایی از این موشک نوشت: در سال‌های اخیر، پایگاه‎های موشکی ایران به یکی از بزرگ‌ترین و متنوع‌ترین مراکز در خاورمیانه تبدیل شده است.

همچنین روزنامه انگلیسی سان نیز رونمایی ایران از موشک هایپرسونیک فتاح را تهدیدی برای غرب خواند و نوشت: رونمایی از این موشک با توجه به توانایی‌های آن، تهدیدی وحشتناک برای غرب است. در ادامه این گزارش آمده است: به‌رغم تحریم‌های بین‌المللی، تهران توانسته است صنعت تسلیحاتی قابل توجهی را توسعه دهد که می‌تواند تجهیزات نظامی را به متحدانی مانند روسیه صادر کند که این کار را رد کرده است.

رونمایی ایران از موشک هایپرسونیک واکنش رسانه‌های صهیونیستی را نیز در پی داشت. در همین رابطه روزنامه عبری‌زبان هاآرتص نوشت: رونمایی از این موشک نگرانی‌های غرب را درباره توانایی‌های موشکی تهران تشدید می‌کند. روزنامه تایمز اسرائیل نیز در گزارشی درباره رونمایی از موشک فتاح، تازه‌ترین دستاورد موشکی ایران نوشت: ایران در حالی که تنش‌ها میان آن با آمریکا و اسرائیل بر سر برنامه هسته‌ای این کشور در سطح بالایی قرار دارد، یک سلاح جدید به زرادخانه خود اضافه کرد.

***

مهدی بختیاری: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، بامداد دیروز نخستین موشک هایپرسونیک خود را رونمایی کرد.

این موشک با برد 1400 کیلومتر، سرعتی برابر با 13 ماخ دارد که معادل 16000 کیلومتر در ساعت است و همزمان از یک سر جنگی با موتور کروی سوخت جامد و نازل متحرک نیز بهره می‌برد که قابلیت مانور در همه جهات به صورت دورانی را دارد.

۱- دستیابی ایران به فناوری طراحی و ساخت موشک هایپرسونیک شاید مهم‌ترین خبر در حوزه موشکی طی سال‌های گذشته و بدترین خبر برای سامانه‌های پدافندی دشمنان ایران باشد، چراکه این موشک به‌واسطه سرعت بسیار بالا، کار را برای سامانه‌های پدافند ضدموشکی دشمن بسیار سخت کرده و کارایی آنها را به سمت صفر می‌برد.

البته سرعت تنها مولفه مهم موشک‌های هایپرسونیک نیست، بلکه مهم‌تر از آن، مسیر حرکتی پرتابه همراه با هدایت و کنترل برای طی مسیر حرکت تا هدف و فرار از سامانه‌های پدافندی دشمن با قابلیت مانورپذیری بالاست.

با دستیابی ایران به برد مورد نظر در موشک‌های بالستیک (2 هزار کیلومتر) تمرکز سازندگان ایرانی روی ۲ مولفه دیگر یعنی دقت و قدرت قرار گرفت که به افزایش مناسب دقت موشک‌ها و نحوه هدایت و کنترل سر جنگی آنها تا زمان اصابت به هدف انجامید.

۲- خانواده موشک‌های فاتح - که حالا باید فتاح را جدیدترین عضو آن دانست - از حیث نقطه‌زنی، با دارا بودن قابلیت «هدایت تا پایان مسیر» یعنی لحظه اصابت به هدف، تبدیل به دقیق‌ترین موشک‌های ایرانی شدند اما با ساخت موشک هایپرسونیک فتاح، این موشک‌ها حالا از یک سرعت بسیار بالا و مانورپذیری بیشتر نیز بهره می‌برند که خبری بد برای آمریکایی‌ها و رژیم موقت صهیونیستی خواهد بود.

رژیم صهیونیستی در سال‌های گذشته بیشترین سرمایه‌گذاری را روی تقویت سامانه‌های پدافند موشکی خود کرده است که برخی از آنها با هدف مقابله با موشک‌های بالستیک دوربرد ایرانی طراحی و ساخته شده‌اند.

۳- مقابله با سپرهای موشکی چند راهکار کلی دارد که یکی از آنها شلیک انبوه به سمت هدف است که این سامانه‌ها را از رهگیری و انهدام تمام آنها ناتوان می‌کند (مانند آنچه در نبرد «سیف‌القدس» در سال ۲۰۲۱ رخ داد و دیدیم به دلیل انبوه شلیک راکت‌های فلسطینی، برخی از آنها موفق به عبور از گنبد آهنین شده و حتی به شهرهای مهمی مثل تل‌آویو نیز برخورد کردند).

راهکار دیگر که به نظر می‌رسد در کنار تاکتیک «شلیک انبوه» مدنظر فرماندهان ایرانی قرار گرفته، استفاده از موشک‌های جدید با سرعت بالا و قابلیت مانورپذیری است که هم کار را برای سپرهای موشکی دشمن سخت کرده و هم بازار فروش تسلیحات ضدموشکی آمریکا به کشورها را تا حد زیادی کساد خواهد کرد.

موشک هاپیرسونیک ایرانی با ورود به سازمان رزم نیروی هوافضای سپاه پاسداران حتما تاثیرات شگرفی بر این سپرهای موشکی خواهد داشت.

جمهوری اسلامی به یگان موشکی خود به عنوان اصلی‌ترین بازو در پیشبرد اهداف دفاعی و بازدارندگی نگاه می‌کند و بیشترین تمرکز و سرمایه‌گذاری را در این حوزه (در کنار حوزه پهپادی) کرده است که منتج به طراحی و ساخت موشک‌های جدید با فناوری‌های روز دنیا شده است.

فرزانه دانایی: دکترین پیرامون مفهومی استراتژیک بود که رژیم صهیونیستی دهه 1950 میلادی برای مقابله با انزوای خود در خاورمیانه به وجود آورد. هدف اصلی این دکترین، ایجاد پیوند با کشورهای غیرعرب و گروه‌هایی بود که منافع مشترکی با رژیم صهیونیستی داشتند و به‌ صورت مستقیم در تنازعات «عربی- صهیونیستی» درگیر نبودند. این دکترین بر این مفهوم تمرکز داشت که رژیم صهیونیستی می‌تواند شرکایی را در منطقه غرب آسیا (خاورمیانه) پیدا کند که در عین حال که در این منطقه حضور دارند، خارج از جهان عرب نیز باشند تا در مقابل دشمنی اعراب در برابر رژیم صهیونیستی تعادل ایجاد کنند.

اصلی‌ترین هدف دکترین پیرامون، گسترش تأثیرگذاری رژیم صهیونیستی و ایجاد روابط استراتژیک با کشورهایی بود که مکان جغرافیایی آنها به ‌طور مستقیم به همسایگان عرب رژیم صهیونیستی نمی‌رسید. این روابط قرار بود با همکاری دیپلماتیک، همکاری اقتصادی و کمک نظامی، امنیت و جایگاه منطقه‌ای رژیم صهیونیستی را تقویت کند. از جمله مهم‌ترین کشورهای منطقه که شامل روابط نزدیک رژیم صهیونیستی می‌شدند، ایران و ترکیه بودند. 

دکترین پیرامون اصولا بر عوامل کلیدی زیر تمرکز داشت: کشورهای غیرعرب و اقلیت‌های مذهبی و قومی. رژیم صهیونیستی تلاش کرد با کشورهای غیرعربی که درگیری‌ها یا تعارضات مشترکی با کشورهای عرب داشتند، ارتباط پیدا کند. ایران، ترکیه و اتیوپی، از جمله این کشورها بودند که به‌دلیل درگیری‌های خود با اعراب منطقه، می‌توانستند همکاری نزدیکی با رژیم صهیونیستی داشته و آن را از انزوا در منطقه بیرون بکشند. با شکل‌گیری همکاری با این کشورها، رژیم صهیونیستی قصد داشت تعادلی در برابر یکپارچگی عربی در برابر خود ایجاد کند. رژیم صهیونیستی همچنین تلاش کرد روابطی با اقلیت‌های مذهبی و قومی در داخل کشورهای عربی برقرار کند که با حاکمان عرب در تعارض بودند. هدف این دکترین این بود که با حمایت از گروه‌های در اقلیت، از نارضایتی‌های آنها بهره‌برداری کند تا یکپارچگی عربی در برابر رژیم صهیونیستی ضعیف شود. به ‌عنوان مثال، رژیم صهیونیستی روابطی با مسیحیان مارونی در لبنان و کردها در عراق برقرار کرد.

این دکترین اما بسیار زودتر از آنچه تصور می‌شد، از هم پاشید و رژیم صهیونیستی که تا پیش از این دیدگاه درستی در برابر تغییرات در منطقه غرب آسیا نداشت، به یک‌باره با انقلاب اسلامی 57 ایران، تغییر سیستم سیاسی در اتیوپی و بعد از آن، تغییر سیاست‌های همکاری با اسرائیل در ترکیه روبه‌رو شد. اگر چه دکترین پیرامون به رژیم صهیونیستی امکان همکاری نظامی و استراتژیک با کشورها و گروه‌های غیرعرب را می‌داد اما در نهایت یک استراتژی موقت بود. این دکترین نمی‌توانست هدف اصلی رژیم صهیونیستی یعنی برقراری صلح با همسایگان عرب یا برقراری رابطه استراتژیک با یک قدرت جهانی مانند ایالات متحده را جایگزین کند.

به ‌مرور زمان، اثربخشی دکترین پیرامون کاهش یافت، زیرا رژیم صهیونیستی نتوانست درباره تغییر در منظومه‌های سیاسی- جغرافیایی کشورهای منطقه چشم‌انداز درستی داشته‌ باشد. در دهه‌های بعد، زمانی که شعارهای انقلاب اسلامی ایران به سایر کشورهای دنیا نیز راه پیدا کرد و رژیم صهیونیستی شاهد شکل‌گیری یک دشمن دیگر در منطقه برای خود بود، شرایط برای صلح با اعراب را با پادرمیانی دولت ایالات متحده فراهم‌تر دید و به ‌سمت دوستی با اعراب و دشمنی با کشورهایی رفت که تا آن زمان «کشورهای پیرامون» خوانده می‌شدند اما حالا دیگر به محور اصلی اقدامات ضد صهیونیستی تبدیل شده‌ بودند. 

 دکترین پیرامون می‌تواند بر این اساس به ‌سمت یک «پیرامون» دیگر هدایت شود: کشورهای پیرامون ایران! بر همین اساس پروژه ایران‌هراسی با شدت هر چه تمام‌تر توسط ایالات متحده پی گرفته شد و در زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ، سرانجام تلاش‌ها برای اجرای سیاست جدید «توجه به اعراب و برقراری رابطه با اعراب منطقه» تا اندازه‌ای به بار نشست. این اتحاد که از جنبه رسانه‌ای بسیار بزرگ‌نمایی شده بود، سرانجام پس از مدتی ماهیت واقعی خود را نشان داد؛ ماهیتی که مانند ماهیت اصلی رژیم صهیونیستی به سستی «خانه عنکبوت» بود. 

دکترین پیرامون، جدا از اهداف و نیت‌های اولیه خود، دچار چنان اشتباهات محاسباتی‌ای بود که تا امروز نیز بر روابط منطقه‌ای رژیم صهیونیستی تأثیر گذاشته ‌است. نخستین اشتباه محاسباتی رژیم صهیونیستی این بود که گمان می‌کرد با ارتباط برقرار کردن با کشورهای پیرامون اعراب بعد از دهه 50 میلادی، می‌تواند ائتلافی اقتصادی، سیاسی و حتی نظامی علیه دشمنانش که در آن زمان ائتلاف اعراب منطقه بود، ایجاد کند. این اشتباه دقیقا در حال حاضر در مقابل ایران نیز تکرار شده و همان اشتباهی است که منجر به ناکارآمدی و از بین رفتن توافق آبراهام بین این رژیم و کشورهای عرب منطقه در روزهای بعد از ریاست‌جمهوری ترامپ شد. دومین اشتباه که از همان روزهای ابتدایی این دکترین دنبال شد و تاکنون نیز ادامه دارد، نادیده گرفتن جو عمومی منطقه و افکار عمومی در دنیای اسلام علیه این رژیم است. رژیم صهیونیستی از همان ابتدا باور داشت نزدیکی به برخی حکام منطقه و ساختارهای سیاسی‌شان، می‌تواند به افکار عمومی مسلمانان و شهروندان منطقه شکل دهد. این اتفاق تا به حال- از دهه 50 میلادی- رخ نداده ‌است. اتفاقاتی مانند انقلاب اسلامی ایران و تبدیل شدن شعار مرگ بر اسرائیل به ‌عنوان نخستین شعار پسا انقلاب، تا برپایی تجمعات مختلف در کشورهای منطقه در زمان اجرایی شدن توافق آبراهام، نشان داد چنین محاسباتی از ابتدا اشتباه بوده است. در آخرین مورد، نوع مواجهه مردم در جام‌جهانی قطر با خبرنگاران و شهروندان اسرائیلی بود که نشان داد مردم منطقه رویه‌ای کاملا جدا از برخی حکمرانان خود دارند. اتفاق اخیر در مصر و هدف قرار دادن سربازان اسرائیلی توسط سرباز مصری، نشان از این دارد که نفرت از رژیم اشغالگر محور اصلی اتحاد مسلمانان در تمام منطقه است؛ خواه حکام از نظر سیاسی مجبور به پیروی از آمریکا و رژیم صهیونیستی باشند، خواه نباشند. رژیم صهیونیستی باز هم با دکترین پیرامون، نشان داد قصد حل‌وفصل مسائل و مشکلات خود با جهان عرب و کشورهای منطقه و حتی همسایگان خود را ندارد و تنها به‌دنبال ایجاد ائتلاف‌های مقطعی و کوتاه‌مدت برای ادامه حیات در منطقه است. 

هم‌اکنون اما «دکترین پیرامون» به ‌شکل دیگری در حال اجراست. حالا که روابط تهران – ریاض رو به بهبود می‌رود و تهران سیاست خارجی مبتنی بر حسن همسایگی را سرلوحه خود قرار داده، مسؤولان رژیم صهیونیستی به‌خوبی به این مساله واقفند که نمی‌توانند روی کشورهایی مانند ایران، ترکیه، عربستان یا حتی کشورهای دیگر منطقه مانند امارات و بحرین برای عادی‌سازی روابط‌شان سرمایه‌گذاری‌ انجام دهند و به همین دلیل به‌ دنبال اجرایی کردن سیاست پیرامون در سایر نقاط منطقه هستند؛ منطقه‌ای که بعد از حملات 11 سپتامبر و حمله آمریکا به افغانستان و عراق، توسط جورج بوش پسر به آن لقب «خاورمیانه بزرگ» داده شد. تلاش رژیم صهیونیستی برای ایجاد نفوذ در منطقه شمال آفریقا یا کشورهایی مانند جیبوتی، لیبی یا حتی سودان نشان از این دارد که مسؤولان رژیم صهیونیستی تلاش دارند با توسل به بازیگران فرامنطقه‌ای، از انزوا در منطقه بیرون بیایند. در واقع رژیم صهیونیستی بعد از شکست در استراتژی یا دکترین «پیرامون» حالا باید به دکترین «پیرامونِ پیرامون» فکر کند که این دکترین، تعریفی جز خروج از منطقه ندارد. 

3- در کنار ۲ مصداق فوق، یکی دیگر از مصادیق کاهش امید در جهت متوقف کردن نسل جوان ایرانی، القای بن‌بست و یأس‌آلود کردن فضای پیش رو توسط افرادی است که روزگاری در این کشور در مناصب بالای حکومتی و دولتی حضور داشته‌اند و به واسطه عدم اعتقاد و ایمان به قدرت ملت ایران، همانند حاکمان غاصب قبل از انقلاب، قدرت دشمن را از هر نظری بیشتر از قدرت مردم ایران می‌دانند و روزگاری اعلام می‌کنند آمریکا اگر بخواهد با فشار دادن یک دکمه می‌تواند تمام تسلیحات ایران را نابود کند، روزگاری می‌گویند ایرانی در صنعتی جز آبگوشت بزباش و قرمه‌سبزی، در هیچ تکنولوژی‌ای تولید رقابتی و برتر نخواهد داشت، روزگاری می‌گویند به برجام نگویید عهدنامه ننگین ترکمانچای و امروز از ننگنامه ترکمانچای حمایت می‌کنند؛ این دسته از افراد همانند سرباز بی‌مزد و مواجب برای دشمن فعالیت می‌کنند؛ اگر حسن ظن داشته باشیم، باید بگوییم این دست افراد از روی احساس - و نه عقل - به صورت غیرمستقیم تبدیل به مهره نفوذ شده‌اند تا امید در میان نسل جوان ایرانی را از بین ببرند و خواسته یا ناخواسته، در مسیر خیانت به مردم ایران قرار گرفته‌اند.

گروه سیاسی: حجت‌الاسلام سیدابراهیم رئیسی روز گذشته در آیین رونمایی از موشک هایپرسونیک «فتاح» نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، با قدردانی از تلاشگران عرصه این دستاورد بزرگ که روحیه و اقتدار مضاعفی برای جمهوری اسلامی و ملت ایران به ارمغان آورد، گفت: نخستین مؤلفه قدرت و اقتدار ملت ایران در طول نهضت اسلامی تا امروز ایمان است که پیش‌روندگی انقلاب و مردم عزیز را به رغم توطئه‌های دشمنان تضمین کرده است.

رئیس‌جمهور پاسداشت ایمان، امید و اقتدار ملی را امری مهم توصیف و با اشاره به دستاوردهای بزرگ و افتخار‌آمیز نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که در سایه اهتمام به این مولفه‌ها حاصل شده است، تصریح کرد: صنایع دفاعی و موشکی در ایران اسلامی بر پایه علم و دانش روز بومی شده و وارداتی نیست که بتوان این صنعت پیشرفته و راهبردی را به حاشیه راند.

رئیسی با اشاره به وضعیت دفاعی امروز کشور و مقایسه آن با دوران دفاع‌مقدس خاطرنشان کرد: صنعت موشکی و دفاعی ما امروز در حالی پیش رفته است که در دوران دفاع‌مقدس قدرت دفاعی چندانی نداشتیم اما با همت و مجاهدت فرزندان این سرزمین قدرت بازدارندگی امروز برای ایران عزیز افتخار‌آمیز است. وی قدرت و توان بازدارندگی ایران را برای منطقه نقطه امنیت و صلح پایدار دانست و افزود: برخی مسؤولان کشورهای منطقه در دیدارهای اخیر عنوان می‌کردند ایران یار روزهای سخت است و اگر نبود تلاش‌های حاج‌قاسم سلیمانی و نیروی قدس سپاه و دفاعی که ایران از آنها برابر هجوم تکفیری‌ها و داعشی‌ها داشت، امروز از کشورشان چیزی باقی نمانده بود. وی با بیان اینکه حوزه بازدارندگی و قدرت نظامی، دفاعی و موشکی ایران نه در سطح تهاجم، بلکه در سطح ذهن و فکر دشمن هم امتداد دارد، تاکید کرد: این قدرت موشکی معنایش آن است که منطقه از شر اشرار و تعرض بیگانگان در امان بماند و بارها گفته‌ایم پیام آن برای مردم منطقه پیام امنیت و برای کسانی که فکر تعرض به کشور را دارند، اقتدار برای حمایت از ملت ایران و مظلومان عالم است.

حجت‌الاسلام رئیسی با تاکید بر اینکه قدرت ایران در واقع قدرت منطقه و ملت‌های مظلوم و پیام آن عزت، استقلال و بازدارندگی است، افزود: گاهی بیان شده است ساخت موشک برای چیست؟ که باید گفت برای بازدارندگی است. ما موشک می‌سازیم تا مورد تعرض دشمنان قرار نگیریم. در حقیقت موشک برای موشک نزدن دشمنان است، نه برای موشک زدن ما. رئیس‌جمهور با تبیین نقش شهید حسن طهرانی‌مقدم در تولید قدرت موشکی برای ایران اسلامی و سختی‌ها و دشواری‌های او در این مسیر یادآور شد: شهید طهرانی‌مقدم بعد از شهادت شناخته شد. روزی که او حرکت در این مسیر را آغاز کرد می‌گفتند با این تحریم‌ها مگر امکان دارد؟ اما  او همه تحریم‌ها را دور زد و آنها را بی‌اثر ساخت و به رغم همه تهدیدها و تحریم‌ها این کار بزرگ را انجام داد و توان امنیتی کشور را ارتقا بخشید. وی با تمجید از بالندگی‌ای حوزه صنعت دفاعی و هسته‌ای کشور گفت: رونمایی امروز پیامی هم به سایر صنایع کشور دارد که چگونه صنایع دفاعی و هسته‌ای به رغم تهدیدها و تحریم‌های دشمنان پیشرفت کرده است اما در سایر بخش‌ها شاهد چنین پیشرفت و بالندگی نیستیم؟ لذا ضروری است این تلاش و تجربه به سایر صنایع نیز لبریز شود تا شاهد رشد و بالندگی آنها نیز شویم. وی تاکید کرد: مطمئنا در صنعت خودروسازی و دیگر صنایع می‌توان از دستاوردها و درس‌های حوزه فناوری دفاعی استفاده کرد و با انجام کارهای بزرگ و ماندگار در زندگی مردم گره‌گشایی انجام داد.

رئیس‌جمهور ایمان و امید را از پیشران‌های اصلی پیشرفت کشور قلمداد و با تاکید بر لزوم وحدت، انسجام و همدلی همه ظرفیت‌ها از جمله دولت و نیروهای مسلح در این راستا بیان کرد: دشمن از یکپارچگی و هم‌افزایی موجود که پیشرفت‌های کشور را رقم‌ زده عصبانی است و خشم خود را در برخی عرصه‌ها بروز می‌دهد. حجت‌الاسلام رئیسی در پایان خطاب به دشمنان گفت: ممکن است شما از قدرت نظامی و دفاعی و رفاه در زندگی مردم ما خشمگین شوید اما آنچه برای ما مهم و حائز اهمیت است کسب رضای خدا و تولید و آفرینش اقتدار برای نظام و کشور عزیزمان است.

اهمیت واردات گاز برای صادرات مجدد و رفع عدم تعادل موقت در ایران قابل چشم‌پوشی نیست. تولید گاز طبیعی ایران در سال‌های اخیر به طور پیوسته در حال افزایش بوده ولی با این وجود به دلیل مصرف بالای بخش داخلی، امکان صادرات به کشورهای همسایه به طور جدی مهیا نشده است و تقاضای داخلی ایران برای گاز نیز همواره رو به افزایش بوده و حتی در سال‌های اخیر به صورت مقطعی دچار ناترازی و کمبود موقت گاز در کشور شدیم. در چنین شرایطی، واردات گاز از کشورهای شمالی می‌تواند به رفع عدم تعادل و تضمین عرضه ثابت گاز برای مصرف داخلی کشورمان کمک کند.

همچنین می‌توان از واردات گاز برای صادرات مجدد به کشورهای همسایه نیز استفاده کرد که می‌تواند درآمد قابل توجهی برای ایران به همراه داشته باشد. ایران با خرید گاز به قیمت مناسب از کشور ترکمنستان علاوه بر اینکه نیاز بخش مهمی از مردم و صنایع در شمال کشور را تامین خواهد کرد، این امکان را دارد که گاز مازاد ایجاد شده را به کشورهایی نظیر ترکیه یا عراق صادر کند و از همین رو قراردادهای جدید برای توسعه صادرات به کشورهای همسایه به امضا برساند. افزایش تبادل گاز با کشورهای همسایه همچنین به ارتقای همکاری و ثبات منطقه‌ای، بهبود روابط اقتصادی و افزایش امنیت انرژی کشورهای درگیر در این زمینه کمک می‌کند.

اهمیت بسیار بالای ایران از نظر ژئوپلیتیکی جهت ترانزیت انرژی از شمال به جنوب را نمی‌توان نادیده گرفت. ایران در موقعیت استراتژیک قرار دارد و مسیر ترانزیت مهمی برای انرژی بویژه گاز طبیعی از شمال به جنوب است. ایران توانسته است از موقعیت استراتژیک خود برای تثبیت خود به عنوان یک بازیگر اصلی در بازارهای جهانی انرژی استفاده کند. افزایش مبادلات گازی با کشورهای همسایه موقعیت استراتژیک ایران را بیش از پیش ارتقا داده و به توسعه همکاری‌ها و ثبات منطقه‌ای کمک کرده است.

افزایش تبادل گاز با کشورهای همسایه همچنین به استفاده از زیرساخت‌های انرژی ایران کمک خواهد کرد. ایران با داشتن خطوط لوله به طول بیش از 4 هزار کیلومتر متنوع‌ترین خطوط لوله را دارد و همین موضوع سبب شده است کشورمان از هر منطقه امکان واردات گاز و همچنین با استفاده از منابع متعدد گازی در جنوب کشور، امکان بازتوزیع گاز در هر نقطه از مرزهای کشور برای بازصادرات گاز را داشته باشد. 

همه این عوامل نشان از اهمیت تعاملات گازی ایران با کشورهای شمالی دارد. هر نوع تعاملی از جمله سوآپ یا واردات گاز ترکمنستان و روسیه از طریق ایران به نفع همه طرفین خواهد بود.

 در این باره با ۲ تن از نمایندگان کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی پیرامون اهمیت قرارداد واردات گاز و نقش فعال ایران در بازار تجارت گاز غرب و جنوب آسیا گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

***

عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی:

ایران با گاز شمال، هاب گاز منطقه می‌شود

گروه بین‌الملل: پیکر شهید محمد التمیمی کودک 2 ساله فلسطینی که چند روز قبل به ضرب گلوله صهیونیست‌ها به شهادت رسید در رام‌الله  تشییع شد. محمد هیثم التمیمی، کودک ۲ ساله فلسطینی که در حمله نظامیان صهیونیست به روستای نبی صالح واقع در شمال رام‌الله زخمی شده بود، روز دوشنبه در بیمارستان هداسا عین کارم قدس اشغالی بر اثر شدت جراحات وارده به شهادت رسید. این کودک فلسطینی که چند روز پیش بر اثر شلیک نظامیان صهیونیست بشدت مجروح شده بود، سرانجام روز دوشنبه به شهادت رسید. نظامیان صهیونیست به خودروی حامل خانواده محمد هیثم با گلوله جنگی شلیک کردند که در نهایت این کودک از ناحیه سر و پدرش از ناحیه کتف و دست مجروح شدند. ارتش رژیم صهیونیستی در بیانیه‌ای درباره این حادثه مدعی شد نظامیان صهیونیست برای پاسخگویی به تیراندازی مشکوک ناچار به شلیک شدند. این بیانیه همچنین ادعا کرد ارتش رژیم صهیونیستی از آسیب دیدن افراد بی‌گناه متاسف است و برای جلوگیری از وقوع چنین حوادثی تلاش می‌کند. پدر محمد هیثم التمیمی با تکذیب ادعا‌های ارتش رژیم صهیونیستی تاکید کرد: «ما تبادل آتشی ندیدیم؛ تنها اتفاقی که افتاد، شلیک آنها به سمت خودروی ما بود». به گفته وی، «زمانی که من خودرو را متوقف کردم، آنها باز هم به سمت ما شلیک کردند». «تور وینسلند»، هماهنگ‌کننده ویژه سازمان ملل در روند صلح خاورمیانه با انتشار توئیتی شهادت این کودک ۲ ساله را به شدت محکوم کرد. «تور وینسلند» نوشت: مرگ کودک ۲ ساله فلسطینی، رویدادی که من را بسیار غمگین کرد را بشدت محکوم می‌کنم؛ غیرنظامیان بویژه کودکان همچنان بهای این درگیری را پرداخت می‌کنند. وی ضمن تسلیت به خانواده شهید ۲ ساله فلسطینی، این حادثه را نمونه‌ای از خشونت در سرزمین‌های فلسطینی خواند و خواستار تحقیقات منصفانه‌ در این باره و مجازات عاملان این حادثه شد. با شهادت محمد هیثم التمیمی شمار کل شهدای فلسطینی در کرانه باختری، قدس اشغالی و نوار غزه از آغاز سال ۲۰۲۳ به ۱۶۲ نفر رسید که دست‌کم 26 نفر از این شهدا کودک هستند. نبی صالح روستای کوچکی واقع در شمال غربی رام‌الله است که سال‌ها در برابر شهرک‌سازی‌های رژیم صهیونیستی مقاومت کرده و در جریان این مقاومت شاهد بازداشت، جراحت و شهادت ده‌ها نفر از ساکنان خود بوده است. این روستا مدت‎هاست به دلیل برگزاری تظاهرات مختلف علیه اشغالگران صهیونیست در کرانه باختری مورد توجه قرار گرفته و به همین دلیل، تحت فشار شدید نظامیان صهیونیست قرار دارد. بر اساس گزارش‌ها، دست‌کم ۲۷ نفر از ساکنان روستا از سال ۱۹۶۷ به شهادت رسیده‌اند، ۴۰۰ نفر از سال ۲۰۰۹ مجروح  و ۴۰۰ نفر هم دستگیر شده‎اند. ساکنان این روستا باور دارند دستگیری‌ها و خشونت بخشی از سیاست رژیم صهیونیستی برای شکستن اراده مردم این روستاست. از سوی دیگر بررسی انجام شده از سوی گروه‌های حقوق بشری نشان می‌دهد رژیم صهیونیستی در 5 جنگ جداگانه علیه نوار غزه بیش از هزار کودک را به شهادت رسانده است. بر اساس بررسی مذکور، بیشتر کودکان بر اثر حملات انجام شده توسط جنگنده‌های صهیونیستی و ادوات جنگی آمریکایی به شهادت رسیده‌اند. در عین حال، داده‌های سازمان ملل نشان می‌دهد در مجموع ۳۱۵ کودک در جریان تجاوز ۲۲ روزه رژیم صهیونیستی به نوار غزه در اواخر سال ۲۰۰۸ به شهادت رسیدند؛ ضمن اینکه رژیم صهیونیستی در جریان تجاوز 50 روزه سال ۲۰۱۴ به نوار غزه ۵۴۶ کودک فلسطینی را به شهادت رساند. بر اثر تجاوز 12 روزه رژیم صهیونیستی به نوار غزه در ۲۰۲۱ نیز ۷۲ کودک فلسطینی به شهادت رسیدند.

در همین ارتباط سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه محمد هیثم التمیمی کودک 2 ساله، بیست‌وهشتمین طفل معصوم فلسطینی است که در سال جاری میلادی به دست رژیم کودک‌کش اسرائیل به شهادت رسید، گفت: نقش حمایتی حامیان رژیم در استمرار این جنایات روزمره، از منظر حقوقی و بین‌المللی مسؤولیت‌آور است.

ناصر کنعانی در یک رشته توئیت در این باره نوشت: «ارتکاب این جنایت هولناک همزمان با اظهارات وزیر خارجه آمریکا در آیپک درباره تاریخچه حمایت واشنگتن از رژیم اسرائیل - اشاره‌اش به کمک سالانه 3.3 میلیاردی و کمک فوق‌العاده یک میلیارد دلاری و تداوم تلاش برای ادغام رژیم غاصب در منطقه - به منزله شراکت آمریکا در جنایات روزمره اسرائیل است». کنعانی پیش از این هم به حمله نظامیان صهیونیست به یک مدرسه ابتدایی در جنوب کرانه باختری و تخریب آن و همچنین حمله جنگنده‌های این رژیم به نوار غزه که بر اثر آن تعدادی از کودکان فلسطینی شهید و زخمی شدند، واکنش نشان داده و گفته بود: اسرائیل‬، همان هیولای کودک‌کش است که دائما کابوس خواب ‫کودکان فلسطینی می‌شود. جنبش حماس نیز در واکنش به شهادت این کودک فلسطینی اعلام کرد این جنایت‌های رژیم اشغالگر هرگز ما را از ادامه راه مبارزه و مقاومت بازنخواهد داشت. حماس تأکید کرد: «جنایت‌های مکرر رژیم اشغالگر علیه کودکان ما که آخرین مورد آن نیز شهادت التمیمی بود و همزمان با روز جهانی کودکان قربانی جنگ توسط اشغالگران به شهادت رسید، نشان داد باید رژیم صهیونیستی اشغالگر را در فهرست ننگین هدف قرار دادن کودکان درج و این رژیم را به دلیل ارتکاب جنایت‌های مستمر علیه ملت فلسطین مجازات کرد». این در حالی است که آنتونی بلینکن در نشست آیپک طی سخنانی بر تعهد آمریکا به امنیت رژیم صهیونیستی تأکید کرد و گفت: تعهد ایالات متحده به امنیت اسرائیل «آهنین» و غیر قابل مذاکره است.

از سویی سازمان ملل که به سبب سیطره کامل آمریکا و متحدانش هیچ اقدام عملی برای توقف جنایات اشغالگران علیه ملت فلسطین انجام نمی‌دهد، در بیانیه‌ای ظاهری صرفا خواستار انجام تحقیقات عادلانه درباره جنایت اشغالگران در به شهادت رساندن یک کودک ۲ ساله فلسطینی شد. یک مقام کابینه انگلیس هم در اظهاراتی فریبکارانه خواستار تحقیقات شفاف درباره شهادت این کودک ۲ ساله آن هم از سوی عاملان این جنایت یعنی اشغالگران شد. استعمارگران انگلیسی، عامل اصلی تشکیل رژیم جعلی و نامشروع صهیونیستی در سرزمین فلسطین و آواره شدن مردم و کشتار گسترده آنها هستند؛ جنایاتی که همچنان با حمایت لندن و دیگر دولت‌های غربی‌ ادامه دارد.‬

در این میان رسانه‌های عربی به نقل از گزارش سازمان بین‌المللی دفاع از کودکان خبر دادند گزارش‌های وحشتناکی از شرایط بازداشت و زندانی کردن ده‌ها کودک فلسطینی زیر سن قانونی در اسرائیل وجود دارد. بر اساس این گزارش، این کودکان از سوی نیروهای صهیونیستی تحت فشارهای جسمی شدیدی قرار گرفته و بسیاری از آنها حتی از علت بازداشت خود هم مطلع نبوده و حتی در زمان بازداشت حکمی به آنها ارائه نمی‌شود. این سازمان غیر دولتی که برای دفاع از حقوق کودکان در کرانه باختری از جمله قدس شریف و نوار غزه فعالیت می‌کند، تاکید کرد برای تامین حمایت از کودکان و نوجوانان زیر 18 ساله فلسطینی فعالیت می‌کند. در این گزارش تاکید شده است سالانه بین 500 تا 700 کودک فلسطینی با مشکل بازداشت و محاکمه شدن در دادگاه‌های نظامی اسرائیلی مواجه می‌شوند. گزارش‌های یونیسف هم تاکید دارد کودکان فلسطینی با بدرفتاری بسیار گسترده و سازمان‌یافته‌ای  از زمان بازداشت تا محاکمه و محکوم شدن مواجهند. این سازمان تاکید کرد با استناد به مصاحبه‌‌هایی که وکلای مدافع این سازمان و محققان میدانی در چارچوب معیارهای سازمان ملل موفق به جمع‌آوری آن شده‌اند، مشخص شده است سه‌چهارم کودکان بازداشت شده که شمار آنها 766 کودک اعلام شده است، بعد از بازداشت به شکلی در معرض خشونت‌های جسمی قرار گرفته‌اند و والدین 97 درصد آنها در زمان بازجویی حضور نداشته و به دوسوم آنها هم حین بازداشت و بازجویی حقوق‌شان تفهیم نشده است. در حالی که 85.5 درصد آنها هم اعلام کردند نمی‌دانستند به چه دلیلی بازداشت شده‌اند.

***

کشتار کودکان

در ادامه گسترش روابط دیپلماتیک ایران و عربستان، روز گذشته منابع خبری عربی از بازگشایی سفارت کشورمان در ریاض خبر دادند. به گزارش شبکه خبری العربیه، سفارت جمهوری اسلامی ایران در عربستان سعودی  بعدازظهر دیروز پس از 7 سال رسما بازگشایی شد. بر این اساس علیرضا عنایتی، دستیار وزیر و مدیرکل خلیج‌‌فارس وزارت امور خارجه قرار است به عنوان سفیر جدید کشورمان در ریاض معرفی شود. عنایتی سوابقی چون سفارت ایران در کویت را در کارنامه کاری خود دارد. وی از اردیبهشت ۱۳۹۳ عهده‌دار سفارت ایران در کویت بود. علیرضا بیکدلی، معاون کنسولی، امور مجلس و ایرانیان وزارت امور خارجه در جریان سخنرانی در مراسم بازگشایی سفارت جمهوری اسلامی ایران در ریاض گفت: «امروز، روز مهمی در تاریخ روابط 2 کشور است. از اینکه در کشور برادر و دوست عربستان سعودی حضور داریم، بسیار خرسندیم. با برافراشته شدن پرچم‌های عربستان و ایران در 2 کشور، همکاری دوجانبه به اوج خود خواهد رسید و شاهد صفحه جدیدی در روابط دوجانبه و منطقه‌ای به سمت همکاری و همگرایی بیشتر هستیم». ناصر کنعانی، سخنگوی دستگاه دیپلماسی نیز با بیان اینکه سفارت کشورمان در ریاض و سرکنسولگری ایران در جده قبل از عزیمت حجاج ایرانی فعالیت عملی خود را در جهت تسهیل امور حجاج بیت‌الله الحرام آغاز کرده‌اند، افزود: «اکنون نمایندگی‌های مذکور با حضور مسؤولان وزارت امور خارجه 2 کشور رسما بازگشایی می‌شود».

بارش‌ها در سال آبی جاری تا اوایل خرداد نشان می‌دهد رشد 9 درصدی نسبت به سال آبی گذشته رقم‌ خورده است. هرچند میزان بارش‌ها در برخی مناطق کم گزارش شده است اما در مجموع شاهد رشد میزان بارش‌ها نسبت به سال گذشته هستیم. طبق گزارش‌های موجود، وضعیت بارندگی‌ها از ابتدای سال آبی جاری (اول مهر ۱۴۰۱) تا ۱۲ خرداد امسال نشان‌دهنده رشد ۹ درصدی است اما با این وجود نیمی از استان‌های کشور کاهش بارش را تجربه کرده‌اند. تازه‌ترین گزارش دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور بیانگر آن است روند بارش‌ها در کشور نامتوازن بوده است، به ‌گونه‌ای که در برخی استان‌ها رشد و در برخی کاهش بارندگی را شاهد هستیم. همچنین بررسی وضعیت حجم آب موجود در سدهای کشور تا اوایل ماه جاری نشان از رشد ۱۸ درصدی نسبت به سال آبی پارسال دارد. وضعیت ذخایر آب موجود در سدهای کشور از ابتدای سال آبی جاری تا اوایل خرداد نشان از آن دارد که نسبت به مدت مشابه در سال آبی پارسال با ۱۸ درصد رشد روبه‌رو شده که بیانگر بهتر شدن وضعیت منابع آبی است. حجم آب موجود در سدهای کشور در حالی از ابتدای سال آبی جاری تا اول خرداد به رقم ۳۲ میلیارد و ۱۴۰ میلیون مترمکعب رسیده که پارسال ۲۷ میلیارد و ۱۹۰ میلیون مترمکعب بوده است.

* بارندگی در بیشتر استان‌ها

سازمان هواشناسی نسبت به وقوع رگبار و رعد و برق و احتمال صاعقه در بیشتر استان‌ها و توفانی شدن سواحل چابهار هشدار داد. این سازمان با صدور هشدار نارنجی‌رنگ آورده است: وقوع رگبار و رعد و برق، وزش باد شدید موقت، در نقاط مستعد گردوخاک و تگرگ چهارشنبه 17 خرداد در اردبیل، آذربایجان شرقی، شمال آذربایجان غربی، زنجان، قزوین، البرز، مرکزی، تهران، قم و ارتفاعات و دامنه‌های استان‌های گیلان، مازندران، غرب گلستان، سمنان و کرمان پیش‌بینی می‌شود. از مخاطرات این وضعیت جوی می‌توان به آبگرفتگی معابر و جاری شدن روان‌آب، بالا آمدن ناگهانی سطح آب رودخانه‌ها و مسیل‌ها، صاعقه، خسارت به سازه‌های موقت از جمله بنرها، داربست‌ها و تابلوهای تبلیغاتی و اختلال در پروازها و در نواحی کوهستانی احتمال سقوط سنگ اشاره کرد. بر اساس توصیه سازمان هواشناسی اجتناب از هر گونه تردد و توقف در حاشیه رودخانه‌ها و مسیل‌ها، احتیاط در سفرهای بین‌شهری، پرهیز از فعالیت‌های کوهنوردی، خودداری از چرای دام و تردد عشایر در حاشیه رودخانه‌ها و نواحی مرتفع، اطمینان از استحکام سازه‌های موقت، رعایت فاصله از ساختمان‌های در دست ساخت یا نیمه‌کاره و با توجه به احتمال رخداد تگرگ، اتخاذ تمهیدات لازم جهت جلوگیری از خسارت به بخش کشاورزی و پارک خودروها در مناطق مسقف لازم است در دستور کار قرار گیرد. سازمان هواشناسی با صدور هشدار زردرنگ آورده است: تداوم فعالیت سامانه بارشی و رشد ابرهای همرفتی بویژه چهارشنبه 17 خرداد در گیلان، مازندران، گلستان، خراسان شمالی، شمال خراسان رضوی، شمال لرستان، همدان، شمال ایلام، شرق کرمانشاه، اصفهان، یزد، کرمان، شمال شرق فارس و ارتفاعات و دامنه‌های سیستان و بلوچستان و هرمزگان بارندگی را در پی دارد. این وضعیت جوی پنجشنبه (فردا) در آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، اردبیل، کردستان، لرستان، کرمانشاه، همدان، مرکزی، زنجان، قزوین، البرز، تهران، قم، سمنان، اصفهان، شمال شرق فارس، یزد، نیمه شمالی کرمان، گیلان، مازندران، گلستان، خراسان شمالی، شمال خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان و ارتفاعات هرمزگان و جمعه (۱۹ خرداد) در مازندران، گلستان، خراسان شمالی، خراسان رضوی، سمنان، خراسان جنوبی، اصفهان، کرمان، یزد، نیمه شمالی سیستان و بلوچستان، ارتفاعات هرمزگان، البرز و تهران پیش‌بینی می‌شود. در این وضعیت آب و هوایی احتمال آبگرفتگی معابر، لغزندگی جاده‌ها، جاری شدن روان‌آب، احتمال طغیان رودخانه‌ها، صاعقه، در برخی مناطق خیزش گردوخاک، کاهش دید و محدودیت در فعالیت‌های کشاورزی وجود دارد و سازمان هواشناسی نسبت به اجتناب از اسکان در بستر مسیل‌ها، احتیاط در گذر از حاشیه رودخانه‌ها، احتیاط در سفرهای برون‌شهری، احتیاط در فعالیت‌های کوهنوردی و جابه‌جایی عشایر، آمادگی دستگاه‌های اجرایی و امدادی و پاکسازی دهانه پل‌ها، لایروبی کانال‌ها و آبروها را توصیه می‌کند. در ادامه این هشدار آمده است: تا دوشنبه هفته آینده (۲۲ خرداد) پتانسیل شکل‌گیری کم‌فشار حاره‌ای زیر مدار ۱۴ درجه در موقعیت ۱۱ درجه شمالی و ۶۶ درجه شرقی در فاصله حدود ۱۷۰۰ کیلومتری از سواحل چابهار و وزش بادشدید و توفانی شدن دریا در منطقه و شکل‌گیری توفان در شمال اقیانوس هند و دریای عرب وجود دارد، بنابراین غرق شدن کشتی‌ها و شناورهای تجاری و ماهیگیری در منطقه فعالیت توفان دور از انتظار نیست. در این شرایط جوی خودداری از تردد کشتی‌های تجاری و لنج‌های ماهیگیری در منطقه شمال اقیانوس هند و دریای عرب، پیگیری اخبارهواشناسی و هشدارهای رسمی صادر شده توسط سازمان هواشناسی کشور و اداره کل هواشناسی استان توصیه می‌شود. 

گروه اقتصادی: بر اساس اطلاعات ارائه‌شده از سوی مرکز آمار، نرخ بیکاری افراد 15 ساله و بیشتر به ۹ درصد از جمعیت فعال (شاغل و بیکار) رسیده که بهترین رکورد 26 سال اخیر است.

به گزارش «وطن امروز»، اخیرا مرکز آمار گزارشی را با عنوان «نتایج اولیه طرح آمارگیری نیروی کار سال 1401» منتشر کرده است که گویای بهبود شاخص‌های نیروی کار است؛ به طوری که نرخ بیکاری نسبت به سال قبل 0.2 واحد درصد کاهش یافته است.

جمعیت شاغلان ۱۵ ساله و بیشتر در سال 1401 برابر با ۲۳ میلیون و 716 هزار نفر بود که نسبت به سال قبل بیش از ۲۶۸ هزار نفر افزایش یافته است. از سویی بررسی اشتغال در بخش‌های عمده فعالیت اقتصادی نشان می‌دهد در سال 1401 بخش خدمات با 51.6 درصد بیشترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است. بخش‌های صنعت و کشاورزی در رتبه‌های بعد قرار دارند.

گزارش جدید مرکز آمار نشان می‌دهد وضعیت اشتغال و بیکاری کشور در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ جز شاخص «اشتغال کشاورزی» در تمام شاخص‌های دیگر باثبات یا رو به بهبود بوده است.

 بر اساس گزارش مرکز آمار، نرخ مشارکت اقتصادی معادل 40.9 درصد و نرخ اشتغال در این بازه سنی معادل 37.2 درصد بوده است.

نگاهی به مهم‌ترین شاخص‌های گزارش اشتغال و بیکاری مرکز آمار نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۱ وضعیت اشتغال کشور نسبت به سال ۱۴۰۰ در اکثر شاخص‌ها رو به بهبود بوده است. در ادامه به تغییرات مهم‌ترین شاخص‌های اشتغال و بیکاری در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ اشاره می‌شود.

نرخ بیکاری مهم‌ترین شاخص در حوزه اشتغال در هر کشوری است. گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد نرخ بیکاری از 9.2 درصد در سال ۱۴۰۰ به ۹ درصد در سال ۱۴۰۱ کاهش یافته است. (عکس ۱)

یکی از مهم‌ترین اجزای بیکاری، بیکاری جوانان است. گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد نرخ بیکاری جوانان در سال ۱۴۰۱ نسبت به ۱۴۰۰ نزولی بوده به طوری که از 23.7 درصد به 22.6 درصد کاهش یافته است. (عکس ۲)

در گزارش مرکز آمار اما ۲ شاخص نرخ مشارکت و نرخ اشتغال به ترتیب در ارقام 40.9 و 37.2 بدون تغییر مانده است.

همچنین بررسی اشتغال اجزای مختلف اقتصاد کشور نشان می‌دهد جز بخش کشاورزی، تعداد شاغلان در دیگر بخش‌های اقتصاد کشور افزایش یافته. طبق گزارش مرکز آمار، جمعیت شاغل در بخش کشاورزی از حدود ۳ میلیون و ۸۲۷ هزار نفر در سال ۱۴۰۰ به ۳ میلیون و ۵۱۲ هزار نفر در سال ۱۴۰۱ کاهش یافته است.

اشتغال در بخش صنعت اما روند رو به رشد داشته به طوری که جمعیت شاغل در این بخش از ۷ میلیون و ۹۲۹ هزار نفر در سال ۱۴۰۰ به ۷ میلیون و ۹۶۳ هزار نفر افزایش یافته است.(عکس ۳)

بخش خدمات اما بیشترین رشد اشتغال را به نام خود ثبت کرده به طوری که جمعیت شاغل در این بخش از ۱۱ میلیون و 687 هزار نفر در سال ۱۴۰۰ به ۱۲ میلیون و ۲۳۳ هزار نفر در سال ۱۴۰۱ افزایش یافته است. (عکس ۴)

در مجموع جمعیت کل شاغلان ۱۵ ساله و بیشتر کشور در سال ۱۴۰۱ معادل ۲۳ میلیون و ۷۱۵ هزار نفر بوده که نسبت به رقم ۲۳ میلیون و ۴۴۷ هزار نفر در سال ۱۴۰۰، رشد ۲۶۸ هزار نفری را نشان می‌دهد.

* کاهش نرخ بیکاری در سال ۱۴۰۱ در کدام استان‌ها محسوس‌تر بود؟

بر اساس گزارش مرکز رصد اشتغال وزارت رفاه، بررسی اشتغال در بخش‌های عمده اقتصادی نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۱ نرخ بیکاری ۸ استان پایین‌تر از 8 درصد بوده است، ۱۶ استان با کاهش نرخ بیکاری روبه‌رو بوده‌اند و ۱۹ استان نرخ بیکاری تک‌رقمی داشته‌اند.

همچنین کاهش نرخ بیکاری در استان‌های با سابقه بالای بیکاری مانند لرستان، هرمزگان و کرمانشاه مشهود است. 

مقایسه تطبیقی عملکرد توسعه و تثبیت اشتغال‌های کشور در سال ۱۴۰۱ و استخراج اطلاعات نشان می‌دهد ۹ استان بوشهر، مرکزی، هرمزگان، سمنان، البرز، فارس، چهارمحال‌وبختیاری، خراسان جنوبی و آذربایجان شرقی به تعهدات خود در زمینه سهم تعیین‌شده در حوزه ایجاد اشتغال دست یافتند.

در زمینه کاهش نرخ بیکاری بر مبنای ایجاد و تثبیت شغل نیز ۵ استان آذربایجان غربی، چهارمحال‌وبختیاری، بوشهر، هرمزگان و البرز از بالاترین نمره نسبت به استان‌های دیگر برخوردارند و در حوزه صحت‌سنجی داده‌های پایگاه اشتغال وزارت رفاه نیز استان‌های مرکزی، بوشهر و هرمزگان بالاترین امتیاز را از نظر صحت اطلاعات ثبت‌شده کسب کرده‌اند.

در مجموع بر اساس گزارش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و ارزیابی شاخص‌های تعریف‌شده در سامانه رصد اشتغال، ۴ استان بوشهر، مرکزی، آذربایجان غربی و هرمزگان بالاترین امتیازهای کسب‌شده در سال ۱۴۰۱ را در زمینه ایجاد و تثبیت اشتغال در سطح ملی به دست آورده‌اند.

بررسی آمار نیروی کار بر اساس گزارش تازه مرکز آمار ایران نشان می‌دهد سال 1401 اشتغال در بخش صنعت به 7 میلیون و 963 هزار نفر بالغ شده است. این رقم، بالاترین میزان اشتغال در بخش صنعت کشور از سال 1384 به این سو است.

در سال پایانی عملکرد دولت دوازدهم، میزان اشتغال در بخش صنعت 7 میلیون و 751 هزار نفر بود. در 8 سال دولت‌های یازدهم و دوازدهم، متوسط سالانه اشتغال در بخش صنعت کشور 7 میلیون و 434 هزار نفر بود، در حالی که در 2 سال اول دولت سیزدهم متوسط سالانه اشتغال در بخش صنعت کشور 7 میلیون و 946 هزار نفر بوده که رشد 7 درصدی در همین 2 سال را نشان می‌دهد.

سیاست‌های وزارت صمت دولت سیزدهم در رفع مشکلات واحدهای تولیدی فعال، مدیریت واردات کالاهای دارای تولید داخل، احیای واحدهای راکد و نیمه‌تعطیل، تأمین مالی زنجیره‌ای صنایع و تولیدکنندگان و توسعه صادرات بویژه به کشورهای همسایه، تأثیر قابل توجهی در رونق گرفتن بخش صنعت کشور و بهبود اشتغال در این بخش داشته است. از ابتدای دولت سیزدهم بیش از 4 هزار واحد راکد و نیمه‌تعطیل احیا شده است. رشد بخش صنعت هم پس از سال‌ها سال گذشته ۲رقمی شد.