سعید ترکاشوند: آخرین آمار‌ها حاکی از آن است سال 1402 بیش از 11 هزار دستگاه خودروی خارجی به ارزش نزدیک به 224 میلیون دلار وارد کشور شده است؛ در همین مدت 307 هزار خودروی مونتاژی هم که پایه وارداتی دارند ساخته شده است؛ این 2 مساله در حالی است که برای واردات خودرو کمتر از 500 میلیون دلار صرف شده اما این عدد برای خودرو‌های مونتاژی بیش از 3 میلیارد دلار بوده است.

به گزارش «وطن امروز»، سال ۱۴۰۲ به پایان رسید و وعده واردات خودرو در این سال هم از سوی سیاست‌گذاران اقتصادی کشور به نحو احسن عملیاتی نشد. طبق اعلام گمرک جمهوری اسلامی ایران، سال گذشته ۱۱ هزار و ۲۳۶ دستگاه خودروی سواری به ارزش ۲۲۳ میلیون و ۸۶۱ هزار دلار به طور قطعی از پایانه‌های گمرکی کشور ترخیص شده است.

واردات این تعداد خودرو در حالی سال ۱۴۰۲ رقم خورد که دولت در ابتدای آن سال قول داده بود ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو را وارد کشور‌کند اما با حضور عباس علی‌آبادی در وزارت صمت این وعده هم مانند سایر موارد خودرویی مشابه با آن رد شد.

 اکنون با در نظر گرفتن این فرضیه که واردات ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو به دور از واقعیت بوده و سپس عدد ۱۰۰ هزار دستگاه اتومبیلی را که دولت در ابتدا برای سال ۱۴۰۱ مطرح کرد به عنوان معیار اصلی این وعده در نظر بگیریم، واردات ۱۱ هزار دستگاه خودرویی که سال قبل انجام شد به منزله تحقق ۱۱ درصدی این وعده است!

از همان ابتدا که موضوع واردات خودرو مطرح شد، بسیاری از کارشناسان اقتصادی و همچنین صاحبنظران صنعت خودرو بر این باور بودند که کمبود ارز تبدیل به یکی از مهم‌ترین موانع پیش روی واردات خودرو خواهد شد. اکنون بیش از یک سال و نیم از رفع ممنوعیت واردات خودرو می‌گذرد و حالا به نظر می‌رسد پیش‌بینی آنها پیرامون این موضوع درست بوده و این عامل به واردات قطره‌‌چکانی خودرو منجر شده است. ارزش تقریبا 224 میلیون دلاری اتومبیل‌های ترخیص‌شده از گمرک خود گواهی بر صحت این موضوع است.

تحقق ۱۱ درصدی واردات خودرو در شرایطی است که سال ۱۴۰۲ ساخت خودرو‌های مونتاژی که پایه‌ای وارداتی دارند رشد ۵۸ درصدی را نسبت به سال 1401 تجربه کرد. این موضوع در حالی رقم خورده که هنوز مونتاژکاران به عمق داخلی‌سازی قابل توجهی دست نیافته‌اند و ساخت این نوع اتومبیل‌ها صرفا با سرهم‌بندی قطعات منفصله و نیمه‌منفصله وارداتی انجام می‌شود.

بر اساس آخرین اظهارات مهرداد خسروی، معاون دفتر صنایع خودروی وزارت صمت، سال 1402 حدود 307 هزار دستگاه خودرو توسط بخش خصوصی یا همان مونتاژکاران ساخته شده که در مقایسه با سال قبل آن، حدود 58 درصد رشد داشته است.

 مقایسه تیراژ این دو نوع خودرو نشان از علاقه شدید مسؤولان وزارت صمت به مونتاژکاری و در عین حال عدم تمایل آنها به واردات خودرو در سال 1402 دارد.

 فاصله بسیار زیاد تعداد آنها در شرایطی رقم خورده که بازار خودرو از مدت‌ها قبل در انتظار واردات خودرو بوده‌ و حتی بسیاری از کارشناسان اقتصادی و خودرویی، انتظار مصرف‌کنندگان برای ورود آنها به ایران را به عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل کنترل‌کننده بازار خودرو در ماه‌های پایانی سال 1401 و در عین حال نیمه نخست سال 1402 برشمرده بودند.

در حال حاضر واردات خودرو برای فعالان این بازار بیشتر شبیه یک موضوع پیش پا افتاده و در عین حال بی‌ارزش ‌شده است و حتی آنها بر این باورند اصلا قرار نیست این وعده عملیاتی شود، چرا که واردات خودرو فقط در حد حرف بوده تا از طریق آن دولت بتواند بازار خودرو را مهار کند.

 وزارت صمت به عنوان دستگاه متولی اجرا‌کننده واردات خودرو در حالی زمینه ساخت 307 هزار دستگاه خودروی مونتاژی را فراهم کرده که می‌توانست با بخشی از منابع ارزی صرف‌شده برای این نوع اتومبیل‌ها، حداقل 6 تا 7 برابر آمار فعلی اتومبیل‌های ترخیص‌شده از گمرک، خودرو وارد کند اما به نظر می‌رسد هدف مسؤولان این وزارتخانه چیزی جز آرامش بازار خودرو و رفع انحصار در آن است.

* 12 تا 15 هزار دلار، میانگین ارزبری یک خودروی مونتاژی

 در حال حاضر نکته قابل تاملی که درباره خودرو‌های مونتاژی وجود دارد به میزان ارزبری آنها بازمی‌گردد. در همین راستا احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان در گفت‌وگو با «وطن امروز» پیرامون روند تخصیص ارز به مونتاژکاران در سال  1402 اظهار کرد: این شرکت‌ها سال گذشته مشکلی در دریافت ارزی نداشته‌اند و موفقیت آنها در افزایش تولید هم خود گواهی بر این موضوع است.

دبیر انجمن خودروسازان همچنین در پاسخ به این سوال که ساخت هر خودروی مونتاژی چه میزان ارزبری دارد، گفت: این موضوع بستگی به نوع خودرو دارد اما به طور میانگین میزان ارزبری هر خودرو بین 12 تا 15 هزار دلار است.

وی تصریح کرد: در حال حاضر سیاست وزارت صمت این است که ارز خودروسازانی را زودتر تخصیص دهد که از عمق داخلی‌سازی بیشتری برخوردار باشند.

* 30 درصد حداکثر عمق داخلی‌سازی مونتاژکاران!

حسین کارآزمای‌جهرمی، کارشناس صنعت خودرو در گفت‌وگو با «وطن امروز» پیرامون عمق داخلی‌سازی خودرو‌های مونتاژی خودروسازان اظهار کرد: در حال حاضر در بهترین حالت ممکن میانگین عمق داخلی‌سازی این نوع خودرو‌ها در نهایت بین 20 تا 30 درصد است. این عدد حداکثر داخلی‌سازی آنهاست، زیرا این مولفه برای برخی از شرکت‌ها کمتر از ۲۰ درصد برآورد می‌شود.

 کارشناس صنعت خودرو همچنین درباره میزان ارزبری اتومبیل‌های مونتاژی هم گفت: در برخی موارد واردات CBU خودرو در مقابل واردات CKD آنها صرفه اقتصادی پایینی دارد، اما در این میان موارد دیگری هم یافت می‌شود که عکس آن صدق می‌کند، یعنی واردات کامل یک خودرو در مقایسه با واردات قطعات و سپس مونتاژ آن در شرایط فعلی از صرفه اقتصادی بیشتری برخوردار است.

وی تصریح کرد: در حال حاضر لازم است وزارت صمت از طریق تعریف نظام تعرفه‌ای جدید، در سبد ارزی تخصیصی به صنعت خودروی کشور تغییراتی ایجاد کند که بر اساس آن مونتاژکاران طی برنامه‌ای کوتاه‌مدت ملزم به افزایش عمق ساخت داخلی تولیدات خود به بالای ۵۰ درصد شوند در غیر این صورت بخشی از منابع ارزی که به منظور واردات قطعات در اختیار مونتاژکاران قرار می‌گیرد، صرف واردات خودرو شود.

این کارشناس صنعت خودرو افزود: در سال‌های اخیر بسیاری از مونتاژکاران خودرو، در حقیقت به دلیل وجود حاشیه سود فراوان در صرف مونتاژکاری و نه در بخش تولید خودرو، به این حوزه متمایل شده‌اند. در اصل این عامل بوده که باعث رشد روزافزون مونتاژکاران در صنعت خودرو شده است.

* ارز برای مونتاژکار هست اما برای واردات نه!

با در نظر گرفتن این نکته که حداقل میانگین ارزبری هر یک از خودرو‌های مونتاژی  12 هزار دلار است، این گونه می‌توان نتیجه گرفت که برای ساخت 307 هزار دستگاه از این نوع اتومبیل‌ها، تقریبا 3 میلیارد و 684 میلیون دلار ارز مصرف شده است. در صورت محاسبه آن تعداد خودرو با ارزبری 15 هزار دلاری، این عدد با افزایشی تقریباً 921 میلیون دلاری به رقم 4 میلیارد و 605 میلیون دلار خواهد رسید.

در این گزارش میانگین ارزبری خودرو‌های مونتاژی با عدد 12 هزار محاسبه شده  طی آن رقمی به دست آمده که 16.5 برابر میزان منابع ارزی‌ای است که وزارت صمت برای واردات 11 هزار دستگاه خودرو در این سال هزینه کرده است. تقسیم میزان ارزش خودرو‌های وارداتی سال 1402 در تعداد آنها نشان می‌دهد برای هر یک از این اتومبیل‌ها تقریباً 19 هزار و 500 دلار ارز مصرف شده است.

وزارت صمت در سال 1402 برای خودرو‌هایی که 70 درصد ساخت آن وابسته به واردات است به طور میانگین بین 12 تا 15 هزار دلار و در مجموع 3 میلیارد و 684 میلیون دلار ارز تخصیص داده اما برای خودرو‌های وارداتی کامل فقط یک شانزدهم آن منابع ارزی را در نظر گرفته بود. این در حالی است که میزان اختلاف ارزبری خودرو‌های وارداتی با مونتاژی‌ها حداقل 4.5 و حداکثر 7.5 هزار دلار بوده است اما وزارت صمت از تخصیص بیشتر ارز به  این خودرو‌ها سر باز‌ زده است.  آنچه از ظواهر امر پیداست سال 1402سال ارزی خوبی برای مونتاژکاران و در عین حال واردکنندگان خودرو بوده است، زیرا نظر سیاست‌گذار بر این بوده به بهانه افزایش تولید و بالا بردن سهم مشارکت بخش خصوصی در صنعت خودرو مقدار ارز قابل توجهی را در اختیار مونتاژکاران قرار دهد.

معاونت خودرویی‌ وزارت صمت در واپسین روز‌های سال گذشته تغییر و تحولات مهمی را در زمینه مدیران ارشد خود تجربه کرد، لذا با توجه به این نکته به نظر می‌رسد این رویه در سال جدید قدری تغییر کند، حال باید منتظر ماند و دید وضعیت واردات خودرو در شرایطی که نرخ ارز روند افزایشی به خود گرفته چگونه رقم خواهد خورد.

طرح نهضت ملی مسکن با همت دولت سیزدهم به منظور توسعه ساخت‌وساز کشور و رفع مشکل مسکن در سال 1400 کلید ‌زده شد. در طرح مذکور که با همکاری وزارت راه و شهرسازی و بانک‌های کشور اجرا می‌شود ۳ طرح تسهیلاتی برای تامین و ساخت مسکن برای متقاضیان پیش‌بینی شده است. در طرح اول، تامین زمین و ساخت مسکن از سوی دولت انجام می‌شود. در طرح دوم متقاضیانی که زمین دارند تسهیلات وام ساخت مسکن دریافت خواهند کرد و در طرح سوم، تسهیلات وام کم‌بهره ساخت در اختیار متقاضیان در مناطق بافت فرسوده قرار می‌گیرد.  

وزیر راه و شهرسازی از اختصاص زمین به نهضت ملی مسکن به میزان بیش از ۶ برابر مسکن مهر خبر داد و گفت: عرضه ۱۸۲ هزار خانه خالی به بازار مسکن با جمع‌آوری اطلاعات از جمله اقدامات انجام شده در سال ۱۴۰۲ برای حوزه مسکن بود.

مهرداد بذرپاش در دیدار نمایندگان تشکل‌ها، جنبش‌ها و فعالان دانشجویی با رئیس‌جمهور که شامگاه جمعه برگزار شد، به اقدامات این وزارتخانه برای حل مشکل مسکن و جبران عقب‌ماندگی‌ها در این حوزه اشاره کرد و گفت: در پروژه مسکن مهر که یکی از کلان‌پروژه‌های خوب کشور در حوزه مسکن بوده است، ۸ هزار هکتار زمین به این پروژه اختصاص یافته بود، این در حالی است که امروز در قالب نهضت ملی مسکن ۵۵ هزار هکتار در حوزه شهری و ۴۰ هزار هکتار در حوزه روستایی، زمین وارد فرآیند ساخت مسکن شده که در طول تاریخ پس از انقلاب اقدامی کم‌سابقه است.

* رشد 4.8 درصدی تولید مسکن در سال ۱۴۰۲

وزیر راه و شهرسازی همچنین به ۲ میلیون و ۴۹۵ هزار مسکن در حال ساخت اشاره کرد و گفت: رشد تولید مسکن از منفی ۱۵ و منفی ۱۳ در سال‌های ۹۸ و ۹۹ به مثبت 4.8 در ۹ ماه اول سال ۱۴۰۲ رسید.

* راه‌اندازی سامانه خودنویس و حذف واسطه در قرارداد موجر و مستاجر

بذرپاش به ۴۸۸ هزار مسکن روستایی در حال ساخت، راه‌اندازی سامانه خودنویس برای حذف واسطه در قرارداد موجر و مستاجر، ساماندهی مشاوران املاک و همچنین عرضه ۱۸۲ هزار خانه خالی به بازار مسکن با جمع‌آوری اطلاعات اشاره کرد.

همچنین در ابتدای این جلسه، نمایندگان تشکل‌ها و جنبش‌های دانشجویی مجمع اسلامی دانشجویان دانشگاه آزاد، انجمن‌های علمی دانشجویی دانشگاه‌ها، اتحادیه انجمن دانشجویان مستقل، جنبش عدالت‌خواه دانشجویی، هیات مذهبی دانشجویی، بسیج دانشجویی، جامعه اسلامی دانشجویان، کانون‌های فرهنگی دانشگاه‌ها، گروه‌های جهادی دانشجویی، نشریات دانشجویی و مسؤول بسیج دانشجویی دانشگاه تهران به بیان نظرات و دیدگاه‌های خود در زمینه مردمی‌سازی اقتصاد و مشارکت مردم در جهش تولید، مشکلات حاشیه‌نشینی و آسیب‌های اجتماعی، ضرورت تخصص‌گرایی در نظام اجرایی کشور، بهره‌گیری از دیپلماسی علمی با استفاده از ظرفیت اتحادیه‌های علمی -  دانشجویی، ضرورت بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور، لزوم اجرای کامل سامانه جامع تجارت با هدف مقابله با قاچاق کالا، اصلاح فرآیند جذب اعضای هیات علمی، استفاده از ظرفیت هیات‌های مذهبی و دانشجویی در مردمی‌سازی اقتصاد و همچنین اصلاح رویکردهای فرهنگی در دانشگاه‌ها و مدارس پرداختند.

آغاز سومین مرحله طرح فجرانه از ۲۰ فروردین

مشاور معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اعلام اینکه سومین مرحله از واریز یارانه مضاعف طرح فجرانه ۲۰ فروردین انجام می‌شود، گفت: در ۲ نوبت اجرای این طرح، بیش از ۷۸ هزار میلیارد به سمت سفره غذایی مردم هدایت شده است. سیدرضا یحیوی درباره اجرای طرح فجرانه (کالابرگ الکترونیک) اظهار داشت: مرحله سوم طرح فجرانه از 20 فروردین آغاز می‌شود و مردم تا 18 فروردین(دیروز) فرصت دارند که از اعتبار یارانه مضاعف ماه گذشته خود استفاده کنند. مشاور معاون وزیر رفاه اجتماعی درباره میزان استقبال از طرح فجرانه کالابرگ گفت: در مرحله نخست واریز طرح فجرانه کالابرگ بیش از 87 درصد مردم از یارانه مضاعف استفاده کردند. در مرحله بعدی که مربوط به اسفند بود این مشارکت به 75 درصد رسید که دلیل کاهش آن نیز این بود که مردم درگیر خرید نوروز و سفرهای نوروزی بودند. یحیوی تاکید کرد: در این مدت استقبال دهک‌های یک تا 3 درآمدی جامعه از این طرح به بیش از 88 درصد رسیده که نشان می‌دهد دولت سیزدهم به اهداف خود که ارتقای امنیت غذایی دهک‌های درآمدی پایین بوده جامه عمل پوشانده است. وی با تاکید بر اینکه زمانی که از استقبال 90 درصدی مردم از یک طرح صحبت می‌کنیم، یعنی توسعه طرح عالی بوده و دسترسی مردم به فروشگاه تا سطح روستاها امکان‌پذیر بوده، تصریح کرد: در آخرین آمار مربوط به 52 روز نخست طرح فجرانه، بیش از 18 هزار میلیارد تومان توسط دولت در قالب یارانه و بیش از 60 هزار میلیارد تومان آورده مردم را تشکیل داده که به این واسطه 78 هزار میلیارد تومان در 52 روز به سمت سفره غذایی مردم روانه شده و در کنار آن تولید داخل رونق گرفته و کارخانجات غذایی هم توانسته‌اند تولید خود را افزایش دهند.

***

رد شایعه کارت سوخت ۲۰ میلیونی

مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی گفت: اعداد و ارقامی که برای کارت‌های سوخت مطرح می‌شود، واقعیت ندارد و اصلا منطقی نیست که شخصی بخواهد ۲۰ میلیون تومان برای کارت سوخت هزینه کند. جعفر سالاری‌نسب درباره بازار سیاه کارت سوخت و اخباری که مبنی بر فروش 5 تا ۲۰ میلیون‌ تومانی کارت سوخت در برخی جایگاه‌ها مطرح می‌شود، اظهار کرد: این موضوع به‌هیچ عنوان صحت ندارد، اگر کارت جایگاه‌دار از جایگاه خارج شود، به دلیل اینکه برای همان جایگاه برنامه‌ریزی شده در جایگاه دیگر قابل استفاده نیست، علاوه بر این اگر فرد بخواهد کارت شخصی خریداری کند باز هم معقول نیست. وی افزود: در کارت‌های شخصی ۱۶۰ لیتر سهمیه وجود دارد، ارزش این میزان بنزین به ۲۰ میلیون تومان نمی‌رسد، بنابراین چنین موضوعی منطقی نیست و زمانی که کارت آزاد جایگاه وجود دارد و مردم در صورت نداشتن کارت شخصی، به‌صورت اضطراری می‌توانند سوخت دریافت کنند، لزومی ندارد شخصی اقدام به خرید کارت سوخت کند.

***

تحویل ۳۵۰۰ واحد مسکونی در پردیس تا خردادماه

رئیس هیات‌ مدیره شرکت عمران شهرهای جدید با اعلام اینکه ۵۰۰ واحد طرح نهضت ملی مسکن پردیس در آستانه افتتاح است، گفت: در برنامه افتتاح خردادماه تعداد ۳۵۰۰ واحد مسکن مهر تحویل متقاضیان خواهد شد. سعید غفوری افزود: با توجه به تأکید ریاست‌ جمهوری و وزیر راه و شهرسازی، سال ۱۴۰۳ سالی است که باید کلیه پروژه‌های مسکن مهر، را تحویل مالکان دهیم و صرفاً بخش اندکی که مربوط به پروژه‌های معارض‌دار بوده و دیرتر آغاز شده، به‌مرور در سال آینده تحویل می‌شود. وی خاطرنشان کرد: با توجه به بازدید از روند ساخت و آماده‌سازی پروژه‌ها، در برنامه افتتاح خردادماه تعداد ۳۵۰۰ واحد مسکن مهر تحویل متقاضیان خواهد شد و بخش قابل ‌توجه دیگری را در هفته دولت به انجام خواهیم رساند. رئیس هیأت‌مدیره شرکت عمران شهرهای جدید افزود: با توجه به تکمیل بخش عمده عملیات ساختمانی پروژه‌های طرح نهضت ملی، پس از ورود دستگاه‌های خدمات‌رسان و تسریع در عملیات آماده‌سازی واحدهای مذکور، به‌زودی نخستین کلیدهای این پروژه در پردیس تحویل مالکان خواهد شد. غفوری ادامه داد: در صورت همکاری بیشتر دستگاه‌های خدمات‌رسان و تکمیل آماده‌سازی و محوطه‌سازی، اواخر خردادماه نخستین برنامه افتتاح طرح نهضت ملی پردیس را با حضور وزیر راه و شهرسازی خواهیم داشت.

***

حباب سکه از مرز ۱۰ میلیون تومان گذشت

رئیس اتحادیه سازندگان و فروشندگان طلا و جواهر تهران درباره وضعیت بازار طلا و سکه اظهار کرد: از جمله اصلی‌ترین دلایل افزایش قیمت‌ها در بازار طلا و سکه مربوط به نوسانات انس جهانی است که از ابتدای سال جاری نرخ انس حدود ۱۶۰ دلار افزایش یافت که دور از انتظار بود. بخشی از افزایش قیمت‌ها در بازار داخل هم ناشی از افزایش بیش از حد قیمت ارز و البته انتشار اخبار سیاسی و اقتصادی و بحران خاورمیانه بود. نادر بذرافشان افزود: سال جاری هر گرم طلای ۱۸عیار حدود ۳۱۰ هزار تومان افزایش قیمت داشت که باعث شد بازارهای داخلی ملتهب شوند؛ سکه هم از مرز ۴۵ میلیون تومان گذشته و از ابتدای شروع سال کاری ۶ میلیون تومان گران شده است. وی درباره وضعیت تقاضا ادامه داد: تقاضا چندان افزایشی نیافته و شرایط عادی است. مبادله‌ای انجام نمی‌شود و مردم منتظر هستند ببینند شرایط بازار به چه سمتی می‌رود. بذرافشان اضافه کرد: متأسفانه امسال حباب سکه از مرز ۱۰ میلیون تومان گذشته و به ۱۰ میلیون و ۱۷۰ هزار تومان رسیده است، بنابراین می‌توان گفت قیمت‌ها در بازار کاذب و غیراصولی است. رئیس اتحادیه سازندگان و فروشندگان طلا و جواهر تهران ضمن توصیه به مردم برای عدم ورود به بازارهای ملتهب گفت: توصیه ما این است که مردم سعی کنند در بازارهایی که التهاب دارد، ورود نکرده و صبر کنند بازار به ثبات برسد و بعد از اینکه قیمت‌ها به ثبات رسید اقدام به خرید و فروش سکه و طلا کنند. وی همچنین تاکید کرد: اگر بانک مرکزی نسبت به کنترل بازار ارز و عرضه سکه و شمش طلا اقدام کند، می‌تواند نقش محوری در ثبات قیمت‌ها در بازار سکه و طلا داشته باشد.