از این‌ قرار ایده ملت محصول مجموعه‌ای از اقدامات در راستا و به نام واحدی است که هرکدام از اعضای ملت به آن تعلق دارند. در این روایت مفهوم تعلق اهمیت بنیادینی دارد. از این‌ جهت که هم مبنای عمل‌کردن است و هم باید به‌ عنوان محصول یا نتیجه عمل مشترک و واحد افراد در مقام پیکری متشکل از همه آنها در نظر گرفته شود. یعنی اگرچه در درجه اول افراد به‌ خاطر احساس تعلقی که به هم دارند، به نامی واحد دست به عمل می‌زنند، لیکن در درجه دوم این اقدام مشترک به تقویت احساس تعلق و محکم‌تر کردن پیوند مشترک میان افراد ملت منتهی می‌شود. در این فرآیند که باید آن را به طور اصولی به‌ عنوان فرآیندی سیاسی بفهمیم، مجموعه‌ای از نهادها، ارزش‌های پیوسته به آنها، فرآیندها و نام‌ها تأسیس می‌شوند که پایه‌های اصلی ملت و مبنای سیاسی مفهوم تعلق داشتن را ایجاد می‌کنند. این مجموعه چارچوب‌های اساسی چیزی را تشکیل می‌دهند که همه مردم، به طور عام درباره‌شان اتفاق‌نظر دارند. به یک معنای ساده‌تر که با مسائل جاری در سیاست ایران امروز هم پیوسته است، مبانی وفاق ملی را برای اعضای یک ملت فراهم می‌کنند. در این معنا می‌توانیم بی‌آنکه بیمی از خطا داشته باشیم، ادعا کنیم این در میدان و در ساحت عمل است که وفاق شکل می‌گیرد. چه این عمل توسط نهادهای مسؤول در اداره امور ملت و برای تقویت بهزیستی اعضای آن به انجام رسیده باشد و چه توسط نهادهای نظامی و انتظامی آن و با هدف تثبیت مرزهای مادی و روانی وجودشناختی دولت. از این‌ قرار می‌توانیم اینطور ادعا کنیم که وفاق نتیجه تأسیس ملت در جریان زندگی تاریخی آن و موضوعی پیوسته با تبحر سیاسی برای اداره امور داخلی کشور و شجاعت نظامی برای دفاع از حدود آن است. میدان عمل عرصه به وحدت رسیدن ملت و زایش وفاق درباره روندهای داخلی و دشمن خارجی است. در این معنا وفاق مساله‌ای است که از یک‌ طرف به صلح و آرامش درونی ملت و از طرف دیگر به آرامش و صلح برای ملت در محیط خارجی دلالت می‌کند.