دیدار ۲ رهبر مقاومت اسلامی لبنان و فلسطین در بیروت، فصل جدیدی از معادلات منطقه‌ای را علیه رژیم صهیونیستی به دنبال دارد. روابط‌عمومی حزب‌الله پنجشنبه گذشته در بیانیه‌ای اعلام کرد سیدحسن نصرالله، دبیرکل جنبش حزب‌الله لبنان و اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس)، درباره تحولات سیاسی و میدانی فلسطین، لبنان و منطقه گفت‌و‌گو کردند. سفر هیات عالیرتبه حماس به بیروت همزمان با ۲ رویداد موازی معانی مهمی دربر دارد؛ نخست افزایش تنش‌ها میان حزب‌الله و رژیم صهیونیستی به دنبال استخراج غیرقانونی گاز توسط اسرائیلی‌ها از آب‌های مورد مناقشه با لبنان و دوم افزایش قیام ضد اشغالگران در کرانه باختری همزمان با سوانح و حوادث روزافزون در سراسر سرزمین‌های اشغالی که از استیصال امنیتی رژیم حکایت دارد. به گزارش خبرگزاری فلسطینی سما، ابتدا قرار بود اسماعیل هنیه با میشل عون رئیس‌جمهور، نجیب میقاتی نخست‌وزیر و نبیه بری رئیس پارلمان لبنان دیدار کند اما دیدار او با نصرالله بعد دیگری به این سفر بخشید. 

او روز چهارشنبه گذشته نیز با شیخ «عبداللطیف دریان» مفتی اعظم لبنان دیدار و گفت‌وگو کرد و از نقش و مواضع مفتی در قبال قدس، مسأله و ملت فلسطین در داخل و خارج قدردانی کرده بود. سپس رئیس دفتر سیاسی حماس در مکانی نامشخص در بیروت به دیدار سیدحسن نصرالله رفت. هنیه در این دیدار برگزاری موفق انتخابات لبنان را به رهبر حزب‌الله تبریک گفت و در عین حال بر همبستگی کامل با لبنان درباره حقوق این کشور در استفاده از منابع طبیعی از جمله منابع گازی تأکید کرد. مشاور رسانه‌ای رئیس دفتر سیاسی حماس در گفت‌و‌گو با شبکه المیادین درباره اهداف دیدار هنیه از لبنان گفت: «حقیقت این است که سفر به لبنان همواره از دیگر سفرها متفاوت بوده است؛ از نظر دیدارها، محتوای این دیدارها و محل آن که لبنان -پایتخت مقاومت- باشد؛ کشوری که طی سال‌های متمادی ضربات دردناکی به اشغالگران وارد کرد». طاهر النونو اضافه کرد: «اولا این دیدارها در راستای تبریک به لبنان به خاطر موفقیت در برگزاری انتخابات، ایستادگی در کنار این کشور برای مطالبه حقوق و منابع طبیعی‌اش و همسوسازی مواضع در سایه تحولات منطقه و تحرکات سیاسی‌ای بوده است که بر مساله فلسطین و منطقه بازتاب یافته است. نکته دیگر، بررسی متغیرات و تحولاتی است که از ماه رمضان تا امروز رخ داده است؛ چه تحولات میدانی، چه تحولات سیاسی، تهدیدات اسرائیل علیه مسجدالاقصای شریف، شهر قدس و در نزدیکی مرزهای نوار غزه و همچنین چیرگی اسرائیل بر حقوق لبنان و پیامدها و بازتاب این مساله بر آرمان فلسطین. تمام این مسائل مورد بحث و بررسی همه طرف‌ها[ی مقاومت] قرار گرفته است». او در بخش دیگری از اظهاراتش به دیدار هنیه و نصرالله پرداخت و در این باره گفت: «در دیداری در این سطح - بی‌شک- حقایق منطقه و متغیرات سیاسی و تحرکات سیاسی در چارچوب تلاش اشغالگران برای تسلط بر منطقه به‌ شیوه‌های مختلف از جمله تسلط بر منابع منطقه و از طریق دروازه عادی‌سازی روابط و تلاش برای ایجاد ائتلافات سیاسی و امنیتی و تلاش برای حمله به وحدت این امت و ایجاد اختلاف و درگیری میان آنها مورد بحث و بررسی قرار گرفت. اشغالگران بر پایه قاعده «اختلاف ‌افکن تا حکومت کنی»، عمل می‌کنند». بر این اساس، ۲ طرف همچنین درباره توسعه محور مقاومت، تهدیدات، چالش‌ها و فرصت‌های موجود رایزنی کرده و در عین حال بر لزوم همکاری تمام بخش‌های محور مقاومت در راستای خدمت به هدف اصلی که مرتبط با قدس، مقدسات اسلامی و آرمان فلسطین است، بحث کردند. تلاش‌های رژیم صهیونیستی برای تحمیل طرح تقسیم زمانی و مکانی در مسجدالاقصی و نیز نقش نگهبانان مسجدالاقصی در دفاع از آن از دیگر محورهای بحث بود. 

***

حالا تکواندوی ایران در بخش بانوان، صاحب یک ستاره با استاندارد جهانی شده است. ناهید کیانی دیروز جمعه موفق شد با گرفتن طلای آسیا برای سایر مدعیان جهانی خط و نشان بکشد. دختر طلایی تکواندوی ایران به واسطه حواشی غیرمنصفانه‌ای که در المپیک برای او پیش آمد، قربانی یکسری مسائل خاص شد اما حالا با این مدال نشان داد ورزش ایران در بخش بانوان همچنان در حال تولید ستاره است و نباید نگرانی آنچنانی بابت خروج چند ورزشکار قدرنشناس مثل کیمیا علیزاده داشت. نمی‌دانیم امروز علیزاده کجاست اما ناهید کیانی با پرچم خوشرنگ کشورمان دیروز بر قله آسیا ایستاد. تا باد چنین بادا.

ناهید کیانی، نماینده وزن ۵۳- کیلوگرم تکواندوی بانوان ایران با شکست رقبای خود به مدال طلای آسیا رسید. بیست‌وپنجمین دوره رقابت‌های تکواندوی قهرمانی آسیا با حضور ۳۸۶ تکواندوکار از ۳۴ کشور از روز جمعه به مدت ۴ روز به میزبانی کره‌جنوبی در سالن «هوبان» شهر چانچئون آغاز شد. تیم‌ ملی بانوان ایران در روز نخست این مسابقات ۲ نماینده داشت که حاصل تلاش آنها یک طلا و یک برنز بود و تنها نماینده تیم مردان ایران نیز به یک مدال برنز رسید. ناهید کیانی نماینده وزن ۵۳- کیلوگرم ایران در مبارزه پایانی برای کسب مدال طلا به دیدار «چاروس کامایوا» نفر ۱۳ رنکینگ جهانی و دارنده مدال طلای آسیا و ارتش‌های جهان رفت و در نهایت ۲ بر صفر صاحب پیروزی شد و روی سکوی نخست آسیا ایستاد. 

کیانی پیش از این در دور نخست استراحت داشت، سپس ۲ بر یک (راند اول 8 بر 3) و (راند دوم‌ 15 بر 3) برابر کانابال از فیلیپین به برتری رسید و در دیدار دوم نیز با نتیجه ۲ بر صفر (راند اول 6 بر 4) و (راند دوم 12 بر 2) برابر «وانگ ژیالو» از کشور چین به پیروزی رسید و راهی فینال شد. 

دانیال بزرگی در وزن ۶۸- کیلوگرم نماینده تیم مردان ایران در روز نخست بود. وی ابتدا برابر ژانگ از کره‌جنوبی ۲ بر صفر و با نتایج ۱۱ بر ۳ و ۱۴ بر ۲ پیروز شد و سپس مقابل حسین لطفی از افغانستان با حساب ۲ بر یک به برتری رسید و راهی مرحله نیمه‌نهایی شد اما در مرحله نیمه‌نهایی برابر اولوگ‌بک رشیدوف از ازبکستان و قهرمان المپیک توکیو با نتیجه ۲ بر صفر( ۱۱بر ۷ و ۱۱ بر ۳) شکست خورد و به مدال برنز رسید. 

زهرا شیدایی در وزن ۵۷- کیلوگرم دیگر نماینده بانوان ایران در روز نخست قهرمانی آسیا بود. شیدایی پس از یک دور استراحت، در مرحله یک‌چهارم نهایی برابر یاسین یارا محمد از اردن ۲ بر صفر(۶ بر ۴ و ۲ بر صفر) به برتری رسید و به مرحله نیمه‌نهایی راه یافت. شیدایی در مرحله نیمه‌نهایی برابر لو زونگ‌شی از کشور چین با نتیجه ۲ بر صفر (‌۱۲ بر ۲ و ۱۲ بر ۳ ) شکست خورد و به مدال برنز بسنده کرد. 

 

* مبارزه ۴ تکواندوکار ایران در روز دوم

بیست و پنجمین دوره رقابت‌های تکواندوی قهرمانی آسیا امروز شنبه چهارم تیرماه با حضور ۴ نماینده ایران در کره‌جنوبی پیگیری می‌شود. 

در ادامه این رقابت‌ها که با حضور ۳۸۶ تکواندوکار از ۳۴ کشور در سالن «هوبان» شهر چانچئون جریان دارد، شنبه روز دوم مبارزات در اوزان ۵۸- و ۷۴- کیلوگرم مردان و ۴۹- و ۶۲- کیلوگرم زنان برگزار خواهد شد که تیم کشورمان در هر ۴ وزن نماینده دارد. در وزن ۵۴- کیلوگرم که ۱۸ تکواندوکار ثبت‌نام کرده‌اند، مهدی حاج‌موسایی دور نخست به دیدار «مارک خلیفه» از لبنان می‌رود و در ادامه برای رفتن به نیمه‌نهایی با یکی از تکواندوکاران کویت، تیمور شرقی یا پاکستان مبارزه خواهد کرد. در قسمت بالای جدول نیز تکواندوکاران قزاقستان، چین تایپه، تایلند و عربستان برای رسیدن به نیمه‌نهایی تلاش می‌کنند. میرهاشم حسینی، نماینده ایران در المپیک توکیو، در وزن ۷۴- کیلوگرم به میدان می‌رود. وی در دور نخست استراحت دارد، سپس با برنده چین و اندونزی پیکار می‌کند. در این وزن ۱۷ تکواندوکار حضور دارند. در وزن ۴۹- کیلوگرم مبینا نعمت‌زاده در میان ۱۵ تکواندوکار ابتدا به دیدار «آدلاید دسوزا فرناندز» از تیمور شرقی می‌رود و در صورت برتری با برنده مبارزه تایلند و ازبکستان مبارزه خواهد کرد. نسترن ولی‌زاده، نماینده کشورمان در وزن ۶۲- کیلوگرم در مرحله یک‌‌چهارم نهایی به مصاف «بک تی خیم» از ویتنام می‌رود و در صورت برتری برای رسیدن به فینال «فروزا سادیکوا» از ازبکستان را پیش رو خواهد داشت. تیم ملی تکواندوی ایران تاکنون یک مدال طلا توسط ناهید کیانی و ۲ مدال برنز توسط نسترن ولی‌زاده و دانیال بزرگی کسب کرده است. این دوره از مسابقات تا روز دوشنبه ششم تیرماه در کره‌جنوبی جریان خواهد داشت. 

محمدامین علیدوست: در اندیشه سیاسی شهید دکتر بهشتی که مبتنی بر منابع اصیل دین اسلام است، نگاه تشکیلاتی به مسائل اجتماعی برجستگی ویژه‌ای دارد. ایشان در کتاب خواندنی «مواضع حزب جمهوری اسلامی»، اصلی را تحت عنوان «انضباط تشکیلاتی» مطرح و سپس پیرامون این اصل گفت‌وگو و نظریه‌پردازی می‌کند. دکتر بهشتی با اشاره به آیه «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا‌الله وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ» بیان می‌دارد: انسان‌ها و مومنان باید از خدا و رسول و صاحبان امر اطاعت کنند. با توجه به امثال این آیات، درمی‌یابیم اسلام به دنبال ایجاد نوعی انضباط تشکیلاتی در جامعه است که این انضباط تشکیلاتی ۲ طرف دارد؛ طرف اول آن حاکمان اسلامی هستند و طرف دوم مردم و امت. در اندیشه سیاسی شهید بهشتی، طرف دوم این رابطه یعنی مردم بسیار مهم هستند؛ درصورتی که در بسیاری از نظام‌های اجتماعی و سیاسی غیراسلامی دنیا صرفا به طرف اول یعنی حاکمان اهمیت داده می‌شود و به طرف دوم توجهی نمی‌شود. دکتر بهشتی می‌گوید در طول تاریخ بشر، حقوق طرف اول مساله‌ای همیشه مشخص بوده است و آن اینکه مردم و شهروندان پیوسته باید تابع و مطیع تصمیمات و دستورات حاکمان و مقامات باشند. 

از طرفی در مکتب اسلام یک اصل مهم و اساسی وجود دارد و آن اینکه علمای اسلام نباید در مقابل آنچه در جامعه می‌گذرد، بی‌تفاوت باشند و سکوت کنند. حضرت علی(ع) می‌فرمایند: «وَ مَا أَخَذَ‌الله عَلَى الْعُلَمَاءِ أَلَّا یُقَارُّوا عَلَى کِظَّهِ ظَالِمٍ وَ لَا سَغَبِ مَظْلُوم؛ خداوند از دانشمندان پیمان گرفته که در برابر سیری بی‌اندازه ظالم و گرسنگی بی‌اندازه مظلوم آرام نگیرند». بنابراین دکتر بهشتی تاکید دارد مسؤولیت طبقه آگاه و کسانی که دانش، آگاهی و فهم بیشتری دارند اقتضا می‌کند در مسائل اجتماعی ساکت نباشند و در مقابل سیری بی‌اندازه ظالم و گرسنگی بی‌اندازه مظلوم آرام نگیرند. طبقه آگاه‌تر باید روشنگری و جامعه را از مفاسد و مظالم مصون کنند. 

آیت‌الله شهید بهشتی با توجه به 3 اصل آزادی، عدالت و مسؤولیت آگاهان، بر مساله‌ای بنیادین در آثار خود تاکید دارد و آن مساله حق تعیین سرنوشت است. دکتر بهشتی با تکیه بر مبانی دینی اهمیت مسؤولیت‌پذیری انسان مسلمان را در آثار خود برجسته کرده و تاکید دارد مسلمانان باید در امور اجتماعی و سیاسی خود مشارکت فعال داشته باشند. روش و سازوکار ایشان برای انجام مسؤولیت مسلمانان نسبت به جامعه و حکومت، ایجاد تشکیلات و نظام برای جلوگیری از هرج‌و‌مرج و نیل به اهداف مشخص اسلامی است. شهید مظلوم آیت‌الله دکتر بهشتی این نظام اسلامی به وجود آمده را متکی به آرای عمومی می‌داند و به تعبیر ایشان رای مردم پشتوانه قدرت، قانونیت، نفوذ و تأثیر حکومت است. ایشان از همین جا نتیجه می‌گیرد نمی‌توان حکومتی را بر مردم تحمیل کرد، چرا که این نوع حکمرانی مبتنی بر زور و سرنیزه است و روش حکمرانی اسلامی، همان‌گونه که رهبر حکیم انقلاب تصریح کرده‌اند، اینگونه نیست. هر چه آرای عمومی افزایش پیدا کند و حضور مردم در عرصه اجتماعی افزایش یابد، پشتوانه قدرت، قانونیت و نفوذ حکومت مستحکم‌تر می‌شود، بنابراین ایشان با تاکید بر اینکه اتکا به آرای عمومی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است، در آثار خود به تفصیل به این مساله مهم و مسائل پیرامونی آن پرداخته است.

* ابتدا تشکر می‌کنیم که وقت خود را در اختیار ما قرار دادید. شما فرزند چندم خانواده بهشتی هستید؟

ما ۲ دختر و یک پسر بودیم. فرزند اول خانواده خواهر بزرگ‌ترم بود که ۲ سال بزرگ‌تر از برادرم بود، فرزند دوم شهید بهشتی بودند و من هم آخرین فرزند هستم. 

ارتباط شخصی دکتر بهشتی و رفتارشان با من مانند پدر و فرزند بود. ما با هم 20 سال اختلاف سن داشتیم و ایشان خیلی احساس فرزندی به من داشتند و من هم نسبت به ایشان همین‌طور بودم. یعنی آنقدر رفتار پدرانه، استادانه و مهربانانه‌ای با من داشتند که من وقتی در سن 12 سالگی پدرم را از دست دادم، کمتر احساس فقدان پدر را کردم، چون ایشان خیلی از این نظر مراقب بودند که یک وقتی به من آسیبی نرسد. ارتباط ما با هم خیلی صمیمی و نزدیک بود. خدا برادرم را رحمت کند، من با شهادت ایشان هم برادرم و هم پدرم را از دست دادم. 

 

* ممنون می‌شوم برای ما از فضای خانوادگی خودتان بفرمایید. این فضا چگونه بود که شخصیتی با افق شهید بهشتی در آن تربیت شد؟

 مادر ما فرزند آیت‌الله خاتون‌آبادی بودند. آیت‌الله خاتون‌آبادی، یکی از مجتهدان تراز اول و از زهاد و عباد بزرگ زمان خودشان بودند. پدرم نیز ‌حجت‌الاسلام سیدفضل‌الله حسینی‌بهشتی از روحانیون این شهر و امام جماعت مسجد لومبان اصفهان بودند. 

ای کاش می‌توانستم فضای تربیتی حاکم بر خانه پدری‌مان را برای‌تان ترسیم کنم. آقای دکتر بهشتی در یک فضایی پر از محبت و عطوفت رشد کردند. می‌توان گفت عنصر محوری در شیوه تعامل پدر و مادرمان با ما عنصر محبت و رحمت بود. عنصر دیگر استفاده بهینه از سرمایه عمر و زمان بود. اینکه شما می‌بینید و در خاطره‌ها و کتاب‌ها می‌خوانید که دکتر بهشتی آنقدر در کارهای‌شان برنامه‌ریزی و نظم داشتند و از تمام لحظات زندگی‌شان استفاده می‌کردند، به خاطر این بود که مادر عزیزم بسیار بر این مساله تاکید داشتند. این را می‌خواهم بگویم که ما مدیون این پدر و مادر هستیم که یک فضای خیلی عالی برای رشد بچه‌های خود مهیا کرده بودند. 

مادرم حافظ قرآن بودند و علاوه بر علوم قدیم کاملاً به علوم جدید وارد بودند. ایشان روشنفکر و با سواد بودند و در زمان خودشان بسیار پیشرو بودند. ما افتخار می‌کنیم به اینکه در پرورش‌مان چنین مادری داشتیم، چرا که آموزش ‌و ‌پرورش در منزل ما توأمان حاکم بود. 

پدرم یکی از روحانیون مبرز اصفهان بودند. ایشان شب‌ها کتبی از ائمه اطهار(ع) می‌آوردند و برای ما می‌خواندند و فردا شب ما باید پاسخ سوالات ایشان را می‌دادیم؛ پدری که همیشه از هر نظر مراقب پرورش فرزندان خود بودند. 

مادر عزیزم همیشه یک فضای بسیار لذت‌بخش و دوست‌داشتنی برای ما فراهم می‌کردند. ایشان همیشه خوش‌رو و خوش‌برخورد بودند و با انس و الفت با ما رفتار می‌کردند. 

من که آخرین فرزند خانواده بودم، یاد ندارم زمانی پدر و مادرم کوچک‌ترین برخورد بدی با هم داشته باشند. همه اینها در رشد بچه‌ها اثر دارد، همیشه پدرم، مادرم را با عنوان «خانم» صدا می‌کردند و مادرم هم همیشه پدرم را با لفظ آقا صدا می‌کردند. این فضا، فضایی بود که بچه‌ها کوچک‌ترین کمبودی در آن احساس نمی‌کردند. از این جهت ما مدیون جد مادری‌مان نیز هستیم که مادرم در دامن چنین عالم متخلقی پرورش یافتند. 

من همیشه در صحبت‌هایم می‌گویم که نگویید بچه‌های‌مان مشکل دارند، اول ببینید که شما برای تربیت آنان چه فضایی را فراهم کردید. من در این زمینه خیلی مدیون پدر و مادر عزیزم هستم. 

یک خاطره‌ای هم برای‌تان بگویم. پدربزرگ من سیدمحمدهاشم بهشتی در شب عروسی مادر ما، بعد از اینکه میهمانان می‌روند، از ایشان می‌خواهد مفاتیح بیاورند و یک دعای کمیل بخوانند. مادرم می‌گویند نیازی به مفاتیح نیست، دختر خانم 14 ساله شروع می‌کند از حفظ دعای کمیل را خواندن و ترجمه کردن. پدربزرگم بسیار از این قضیه شگفت‌زده می‌شود و می‌گوید الحمدلله ما به جای یک عروس، یک عالمه به خانه آورده‌ایم و از ایشان می‌خواهد در مقام استاد به سایر فرزندان ایشان نیز علوم دینی تدریس کند. 

باور کنید مادر علاوه بر اینکه احساس مسؤولیت به فرزندان خود می‌کردند، نسبت به مسؤولیتی که پدربزرگ من به ایشان داده بود نیز احساس وظیفه می‌کردند. ما همیشه یک فضای بسیار عالی داشتیم.

 

* یکی از بخش‌های جذاب شخصیت شهید بهشتی ارتباط ایشان با جوانان و اهمیت به مساله تربیت و تعلیم جوانان است. ممنون می‌شوم در این باره مشاهدات خود از شهید بهشتی را برای ما روایت کنید. 

دکتر بهشتی عجیب به شخصیت جوانان اهمیت می‌دادند. چهارشنبه‌شب‌ها ایشان در منزل‌شان با جوانان به بحث و گفت‌وگو می‌پرداختند. ایشان با انس و الفتی مثال‌زدنی‌ با جوانان برخورد می‌کردند. ایشان از تک‌تک آنها نظر می‌پرسیدند و یادداشت می‌کردند. در این جلسات از دبیرستانی‌ها تا دانشگاهی‌ها حضور داشتند و این رفتار به دلیل این بود که برادرم نشان دهند نظر توی جوان برای من قابل ‌احترام است. در واقع این سبب تشویق می‌شد تا جوان در جلسه بعدی با مطالعه بیشتر وارد جلسه شود. 

از طرف دیگر به جوانان منزل هم بسیار اهمیت می‌دادند. من دقیقا یادم هست شبی از اصفهان به تهران عازم بودم، تا اینکه وارد خانه برادرم شدم، برادرم گفتند خواهرم امشب قرار است که ما یک جایی برویم، گفتم نکند که من مزاحم برنامه‌های شما شدم، گفتند نه! اتفاقا ما هم دوست داشتیم شما هم شرکت کنید. آن شب را وعده کرده بودند که بازدید عید فرزندشان آقای علیرضا بهشتی بروند، یعنی به این مقدار برای فرزندان‌شان اهمیت و شخصیت قائل بودند. در آن جلسه که جلسه‌ای رسمی ولی پر از مهر و محبت بود و من اصلا نمی‌توانم آن لحظات را فراموش کنم، دکتر بهشتی به پسرشان گفتند بگو ببینم برنامه‌های شما به چه صورت بوده و چه کارهایی انجام دادید؟ ایشان به همه فرزندان التفات و توجه داشتند به طوری که در همان شب از تک‌تک فرزندان تفقد و از کارها و برنامه‌‌های‌شان سوال می‌کردند. به طور مثال حتی سر سفره هم به دخترشان می‌گفتند: ملوک‌سادات ترجمه روزنامه جمهوری اسلامی چه شد؟ آقا محمدرضا بگو برنامه‌هایی که برای شما تنظیم کرده بودم، به کجا رسید؟ یعنی حتی آن لحظه‌ای که ایشان سر سفره غذا می‌نشستند، از جوانان‌شان فاصله نداشتند و همین باعث شده بود این حالت زیباکه داشتند به جوانان جامعه هم انتقال دهند و این برای من بسیار جالب بود. 

از طرف دیگر رفتار و برخوردشان با پاسداران‌شان هم بسیار جالب بود. یک شب شامی تهیه شده بود و بنا بود برای پاسداران بفرستند، بعد از همسرشان پرسیدند: آیا برای پاسدارها نوشیدنی داریم؟ همسرشان گفتند: نه آقای بهشتی! به اندازه خودمان هست. شهید بهشتی گفتند: تمام این نوشیدنی‌ها را از سر سفره جمع کنید، اگر هست همه می‌خوریم و اگر پاسدارها نخورند من هم به هیچ عنوان نه خودم می‌خورم و نه اجازه می‌دهم بچه‌ها بخورند. ببینید این روحیه امروز چقدر در بین مسؤولان ما وجود دارد؟ الان هم الحمدلله همه فرزندان شهید بهشتی در رده‌های علمی و اجتماعی جایگاه ویژه‌ای دارند. آن زمینه پاک و صادقانه و سالمی که آقای دکتر بهشتی در محیط منزل برنامه‌ریزی داشتند، الان در فرزندان‌شان مشهود است. 

اگر ما بخواهیم جوانان‌مان رشد کنند و وقتی که برای‌شان می‌گذاریم مثمرثمر قرار بگیرد، باید با جوانان‌مان نزدیک و صمیمی باشیم، باید بدانیم چگونه باید با جوانان برخورد کنیم ولی متأسفانه آنقدر گرفتاری‌های اقتصادی و غیراقتصادی و این فضای مجازی بین خانواده‌ها فاصله ایجاد کرده است که اصلا پدر نمی‌داند بچه‌اش کلاس چندم هست! این وضع واقعا درد بزرگ جامعه ما است.

 

*  متأسفانه شهید بهشتی مورد هجمه شدید دشمن و اتهامات ناجوانمردانه گروه‌های مغرض و جوانان ناآگاه بودند. شیوه برخورد ایشان با مخالفان و این جوانان بعضا ناآگاه به چه شکل بود؟

اجازه بدهید در این زمینه به یک خاطره زیبا و قابل تامل اشاره کنم. شخصی تعریف می‌کرد شب هفتم تیرماه یک کسی از کرمان به تهران آمده بود و زمانی که دکتر بهشتی مشغول وضو گرفتن بودند، به آقای بهشتی می‌گوید: آقای بهشتی! من پیامی از جوانان کرمانی برای شما دارم. جوانان کرمانی برای شما پیام دادند و گفتند به دکتر بهشتی بگویید ما را حلال کند و هر طور که هست از ایشان حلالیت بطلبید که ما درباره ایشان خیلی اشتباه فکر می‌کردیم. داداش در پاسخ می‌گویند: آقای عزیز! شما به جوانان بگویید قبل از اینکه شما از من حلالیت بطلبید، من شما را حلال کردم. وقتی برادرم به شهادت رسیدند امام فرمودند مردم وقتی بیدار شدند که دیگر بهشتی در کار نبود! بعد از شهادت برادرم یکسری از این جوانان که اسیر تبلیغات شده و فریب خورده بودند، آمده بودند و سرشان را به دیوار منزل می‌کوبیدند و می‌گفتند چرا ما درباره شهید بهشتی اینگونه فکر می‌کردیم. 

آن روز مردم 2 دسته بودند؛ برخی از آنها «مرگ بر بهشتی» می‌گفتند و جمع دیگری هم «درود بر بهشتی» می‌گفتند. یادم می‌آید آن روز داداش لبخندی به طرف افرادی که مرگ بر بهشتی و درود بر بهشتی می‌گفتند، ‌زده و عنوان کردند مهم نیست. مهم این است آن عزیزانی که می‌گویند مرگ بر بهشتی، به اشتباهات خودشان پی‌ببرند. 

شهید بهشتی همیشه می‌گفتند وقتی کسی با بدبینی و توپ پر سراغ شما می‌آید، به جای اینکه با او مقابله کنید و او را با عصبانیت از خود برانید، آغوش خود را برای او باز کنید و خود را جای او بگذارید و ببینید چرا به شما بدبین است. در این صورت است که می‌توانید آتش خشم او را فروبنشانید و او را جذب کنید. صد حیف که دیگر بهشتی در بین ما نیست!

یک موضوعی را هم عرض کنم؛ من مقداری گلایه دارم، به این خاطر که وقتی نزدیک هفتم تیرماه می‌شود، همه یادشان می‌آید چنین شخصیت باعظمتی داشتند و از دست دادند ولی یکی از واحدها و برنامه‌های دانشگاهی را نمی‌گذارند تا روی کتاب‌های شهید بهشتی کار شود و جوانان ما با این اندیشه و منش ایشان آشنا و بر این اساس تربیت شوند. کسی تاکنون این کار را نکرده و این باعث تأسف است. بسیاری از خاطره‌های زندگی شهید بهشتی می‌تواند الگو برای مسؤولان ما باشد. خوب به یاد دارم در یکی از برنامه‌ها در یک راهپیمایی قرار بوده برادر صحبت کنند. به ایشان می‌گویند آقای بهشتی بروید بالا و روی این ماشین صحبت کنید. با این حال، ایشان پاسخ داده بود که این مال بیت‌المال و حق‌الناس است و من این کار را نمی‌کنم. بنابراین چند صندوق می‌گذارند و برادرم روی آن صحبت می‌کنند.

متاسفانه به روش شهید بهشتی با جوانان برخورد و تعامل نشده است که این وضع جوانان امروز ما در جامعه است و امروز جوانان ما لج‌بازی می‌کنند، چرا که اینها آغوش بامحبت از کسی ندیدند. روش اصلی دکتر بهشتی این بود که اول فضا را دوست‌داشتنی می‌کردند و بعد به مردم پاسخ می‌دادند و این خیلی فرق دارد با اینکه من اول یک برخورد خشن داشته باشم و بعد هم با همان برخورد خشن بخواهم پاسخ سوال و مشکلی را بدهم. این اصلا درست نیست.

باز هم این سوال را مطرح می‌کنم. آیا در این برهه زمانی هم افراد نسبت به شخصی که مشکل دارد، همان دید را درباره بچه‌های آن خانواده دارند؟ یا آنها را هم به عنوان یک مجرم می‌بینند؟

همین چیزها دردآور است؛ واقعا حیف است وقتی 7 تیر می‌رسد ابعاد شخصیتی شهید بهشتی بازگو می‌شود اما روی آن کار نمی‌شود. 

من خودم یکی از آنهایی بودم که همواره گلایه می‌کردم و به داداش می‌گفتم چرا شما نسبت به این ‌همه توهین‌هایی که منافقین می‌کنند، هیچ عکس‌العملی نشان نمی‌دهید؟ ایشان همیشه در این زمینه می‌گفتند: مهم این است که من راه خودم را ادامه بدهم. من برای رضای خداوند گام برمی‌دارم. 

باید بگویم ایشان گوش‌شان بدهکار به این مسائل نبود و همواره می‌گفتند وقتی آدم یک مسیر الهی را برای کاری انتخاب کند پس برایش مهم نیست درباره‌اش چه بگویند و در نهایت هم که ایشان را به شهادت رساندند. 

 

* در چند سال اخیر شاهدیم گزیده سخنرانی‌های دکتر بهشتی در فضای مجازی به صورت فزاینده‌ای در حال انتشار و گسترش است. گویی بعد از بیش از 40 سال از شهادت ایشان، جوانان نسل سوم و چهارم انقلاب به سخنان و آرمان‌های شهید بهشتی گرایشی دوباره پیدا کرده‌اند. به نظر شما چرا این اتفاق افتاده است؟ 

شهید بهشتی هم در زمان حیات‌شان و هم بعد از شهادت‌شان مظلوم بودند، همه به این مساله واقف هستیم اما توجه به این نکته نیز ضروری است که اندیشه ناب هیچ‌گاه از بین نمی‌رود شاید علت محبوبیت شهید بهشتی و اندیشه‌شان برای جوانان امروز همین مساله باشد. انسان در ۳ حالت می‌تواند برای خود باقیات صالحات قرار دهد و از این دنیا برود؛ یکی اینکه بتواند فرزندان صالحی تربیت کند و هر چقدر مردم از این فرزندان صالح استفاده کنند و رشد پیدا کنند، این می‌شود صدقه جاری برای آن پدر و مادر. دومین باقیات صالحات سنت نیکو است. سومین باقیات صالحات اثر، کتاب، نوشته‌ها و اندیشه‌ای است که یک انسان از خودش باقی می‌گذارد. به نظر من شهید بهشتی باقیات صالحاتی همچون اندیشه و منش خود را برای جوانان ما به یادگار گذاشتند که اثر آن را امروز در بین جوانان انقلابی و مسلمان مشاهده  می‌کنیم.

***

رئیس‌جمهور سالخورده آمریکا یک بار دیگر در مقابل دوربین رسانه‌ها خود را رسوا کرد. جو بایدن 79 ساله در جریان جلسه پنجشنبه گذشته با مدیران صنعت انرژی بادی در کاخ سفید، تصادفا برگه دستورالعمل نشست و برخاست خود در جلسه را که توسط کارکنانش تهیه شده بود، پشت و رو در دست گرفت که باعث لو رفتن محتوای آن شد. 

 به گزارش نیویورک‌پست، یک عکاس حاضر در جلسه تصویری از این یادداشت برداشته است که همانند یک برگه تقلب، حاوی جزئیات خنده‌دار درباره بدیهی‌ترین مسائلی است که رئیس‌جمهور باید در یک جلسه کاری عادی رعایت کند؛ مثل نشستن سرجای خود و محدود کردن سخنانش. این دستورالعمل نشان می‌دهد چطور اطرافیان بایدن کوچک‌ترین مسائل را به او دیکته می‌کنند. 

در این دستورالعمل‌ برای بایدن مشخص شده ابتدا باید وارد اتاق روزولت (در بال غربی کاخ سفید) شود و سپس به شرکت‌کنندگان سلام کند و بعد روی صندلی خود بنشیند. در مرحله بعد به او دیکته شده پس از ورود خبرنگاران، به مدت ۲ دقیقه نظرات مختصری بدهد. طبق این یادداشت، در آخر هم رئیس‌جمهور سالخورده آمریکا باید هنگام خروج خبرنگاران، از رئیس فدراسیون کار و کنگره سازمان‌های صنعتی آمریکا (AFL–CIO) سوالی بپرسد و سپس از شرکت‌کنندگان تشکر کرده و آنجا را ترک کند.

 البته این نخستین‌بار نیست که تلاش‌های مقامات کاخ سفید برای جلوگیری از گاف‌های رئیس‌جمهور دچار زوال عقل و استفاده او از یادداشت‌های دیکته شده و برگه‌های تقلب در رویدادها خبرساز شده است. 

فروردین ماه گذشته هم بایدن بار دیگر در حالی دیده شد که برگه تقلبی حاوی نکات سخنرانی مربوط به اظهاراتش درباره ولادیمیر پوتین را در دست داشت که به نظر می‌رسید تلاشی برای جلوگیری از یک گاف دیگر باشد. پیش از این مسؤول مطبوعاتی کاخ سفید در لباس خرگوش عید پاک مانع پاسخ دادن بایدن به سوالات خارج از دستور خبرنگاران شده بود. بایدن بارها اسامی کشورهای مختلف را به جای دیگر کشورها گفته و حتی در مواردی با فردی خیالی در مراسم‌های رسمی صحبت کرده و دست می‌دهد که ناظران این رفتار او را نشانه زوال عقلش ارزیابی کرده‌اند. بنا بر گزارش‌های مطبوعاتی، بایدن حتی با کارکنانی که تلاش می‌کنند او را کنترل کنند، گلاویز هم شده است. مثلا وقتی آنها گاف‌های غیرمنتظره‌ رئیس‌جمهور را بدون بررسی با او در حضور دیگران اصلاح می‌کنند، بایدن به آنها یادآوری می‌کند چه کسی رئیس‌جمهور است. شبکه «ان‌بی‌سی» ۲ ماه پیش گزارش داد او به مشاورانش گفته کارزار به اصطلاح پاکسازی که برای اصلاح گاف‌های رئیس‌جمهور راه افتاده، او را تضعیف می‌کند و بدتر اینکه در راستای اظهارات جمهوری‌خواهان است که معتقدند او توانایی هدایت آمریکا را ندارد؛ جمهوری‌خواهانی که رئیس‌جمهور ۷۹ ساله را متهم به زوال ذهنی می‌کنند. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا پیش از انتخابات ۲۰۲۰ توانایی ‌شناختی بایدن را زیر سوال برده بود.

گروه اقتصادی: بررسی‌ها حاکی از آن است حتی در کشورهایی که بازار مسکن در رقابت کامل و میزان عرضه و تقاضا در نقطه تعادلی قرار دارد، باز هم دولت‌ها به دلیل ویژگی خاص کالای مسکن و سرپناه بودن آن، قواعد تنظیم‌گرایانه‌ای برای آن وضع می‌کنند؛ قواعدی که در کشور ما به دلیل نبود اطلاعات کافی و کاهلی مسؤولان اجرایی نشده است. به گزارش «وطن‌امروز»، شرایط اجاره‌بها در هفته‌های اخیر که روزهای پررونق بازار اجاره است، وخیم و شاید بتوان گفت فراتر از وخیم شده است. آمارهای رسمی منتشر شده توسط بانک مرکزی نشان از آن دارد که قریب به چند ماهی می‌شود رشد میزان اجاره نسبت به سال گذشته از 50 درصد عبور کرده و رصدهای میدانی و بررسی درگاه‌های آنلاین خرید و فروش و اجاره مسکن حکایت از رشد 100 درصدی قیمت‌ها دارد. رشد بالای اجاره‌‌بها در سال‌های اخیر عمدتا به محلات گران‌نشین تهران اختصاص داشت ولی در ماه‌های اخیر این روند رو به رشد، به محله‌های متوسط‌نشین یا نیمه جنوبی پایتخت هم کشیده شده و شاهد افزایش کوچ ساکنان این محلات به حومه هستیم، هر چند برخی شهرهای حومه‌ تهران نیز با گرانی اجاره‌بها مواجه شده‌اند. در این موقعیت دولت برای کنترل اجاره مصوبه‌ای در ستاد تنظیم بازار گذراند که در آن سقف افزایش اجاره‌بها 25 درصد تعیین شد. اگر چه بر اساس مصوبه مذکور، مشاوران املاکی که قراردادهای اجاره مسکن را با ارقامی بیش از ۲۵ درصد اجاره‌بهای همان واحد در سال گذشته افزایش دهند، با جریمه روبه‌رو می‌شوند اما به نظر می‌رسد موجران و مالکان توجهی به این مصوبه ندارند و با افزایش‌هایی بعضا تا چند برابر اجاره‌بهای سال‌های اخیر واحد مسکونی خود را فایل کرده‌اند، چرا که اساسا دولت اهرم فشاری برای مداخله در بازار اجاره ندارد. ضمن اینکه کارشناسان اقتصاد مسکن از احتمال ادامه روند افزایشی اجاره‌‌بها در ماه‌های پیش رو به دلیل تلاش بازار اجاره مسکن برای رسیدن به فاصله زیاد اجاره‌بها با ارزش ملک که در سال‌های اخیر رشد جهش‌گونه داشته، خبر می‌دهند. گفته می‌شود نسبت اجاره‌بها به ارزش ملک معمولا به دامنه ۲۰ درصد (یعنی اجاره‌‌بها در بازه یک‌پنجم ارزش مسکن قرار می‌گیرد) باید برسد که هنوز هم به‌ رغم رشدهای شتابی اجاره‌بها، این فاصله پر نشده است. در گام بعدی دولت برای کنترل اجاره‌بها دست به دامن ستاد تنظیم بازار شد. بر اساس جزئیات بسته سیاسی مصوب شده در جلسه سران قوا، همه قراردادهای اجاره واحدهای مسکونی در سال ۱۴۰۱ پس از ابلاغ این مصوبه به صورت خودکار و به مدت یک ‌سال و حداکثر با نرخ‌های اعلام شده تمدید می‌شود. بسته سیاستی شامل تعیین افزایش سقف تمدید قراردادهای اجاره‌بها در سال 1401 در جلسه شورای عالی سران قوا مورد تصویب قرار گرفت. در این نشست، سران ۳ قوه تاکید کردند سیاست‌ها و اقدامات لازم برای مدیریت حوزه مسکن سریع‌تر اجرایی شود و همزمان طرح دوفوریتی مطرح در مجلس شورای اسلامی نیز در اولویت تصویب قرار گیرد. حال باید دید این اقدامات به اصطلاح لازم تا چه میزان برای کنترل اجاره‌بها کافی خواهد بود. 

 

* چرا اجاره‌بها بالا می‌رود؟

به طور کلی میزان اجاره‌بها تابعی از قیمت خانه است؛ این یعنی اصلی‌ترین راه برای مدیریت بازار اجاره‌بها متناسب کردن میزان عرضه واحدهای مسکونی نسبت به تقاضاست. نگاه اکثر سیاست‌گذاران این است که مالکان خانه‌ها با هدف دستیابی به سودهای به دور از منطق اقتصادی، اقدام به افزایش اجاره‌بها کرده‌اند، لذا باید جلوی این افزایش گرفته شود اما داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد بدون در نظر گرفتن تورم مسکن در هر سال، متوسط بازده دارایی سالانه اجاره املاک برای مالکان کل کشور در سال ۱۴۰۰ تقریبا ۳ درصد بوده است. این آمار نشان می‌دهد برخلاف باور القا شده، افزایش مبالغ اجاره‌بها صرفا به خاطر سودجویی مالکان ساختمان‌های مسکونی نبوده و علت اصلی آن همان افزایش قابل توجه قیمت مسکن است. بر اساس داده‌های مرکز آمار، بازدهی سالانه اجاره مسکن -که بر اساس نسبت اجاره‌بهای هر مترمربع به علاوه ۳ درصد مبلغ رهن طی 12 ماه و قیمت خرید محاسبه می‌شود - در کشور طی سال‌های ۹۵ و ۹۶ که بازار دستخوش افزایش قیمت‌های نامتعارف نشده بود، حدودا سالانه ۶ درصد بود و این در حالی است که نرخ بازدهی در تابستان سال ۱۴۰۰ به ۳ درصد رسید. بازده سالانه اجاره مسکن نشان‌دهنده سود سالانه حاصل از اجاره مسکن برای مالکان است و در صورت تداوم کاهش این بازده، با توجه به بازدهی دیگر فعالیت‌های اقتصادی، سرمایه‌گذاری در این بخش توجیه اقتصادی نخواهد داشت. 

 

* مالیات‌های تنظیم‌گرایانه

حوزه مسکن یکی از مالیات‌خیزترین حوزه‌های اقتصادی در جهان است. به طور کلی کشورهای مختلف بر اساس شرایط اقتصادی و اجتماعی چند نوع مالیات را برای مدیریت بازار مسکن وضع می‌کنند که هدف کلی این مالیات‌ها در یک کلان‌تصویر، ممانعت از سرمایه‌ای شدن کالای مسکن است. این مالیات‌ها به دنبال آن هستند که مسکن را کالایی مصرفی کنند. از اصلی‌ترین این مالیات‌ها می‌توان به مالیات از خانه‌های خالی، مالیات از عایدی سرمایه، مالیات از زمین‌های بایر، مالیات از تعدد خرید و فروش و مالیات از سود خرید و فروش و اجاره‌بهای خانه‌های دوم اشاره کرد. 

 

* آلمان

در آلمان برای تعیین نرخ اجاره، توسط سازمان شهرداری و زیر نظر دولت آلمان، برای هر شهر یک سند قانونی سطح اجاره مجاز نوشته می‌شود. در این سند، هر یک از ویژگی‌های اختصاصی یک خانه یا آپارتمان سطح‌بندی شده و متناسب با هر سطحی از آن، سقفی جهت اجاره مجاز تعیین می‌شود. این قوانین و سندها هر چند سال یک بار مورد بازنگری قرار می‌گیرد و یکی از مسؤولیت‌های اصلی قانونگذاران مجلس و شهرداری‌های آلمان، اصلاح و بهبود و به ‌روز کردن این قوانین است. در این کشور مستاجر تا هر زمان که مایل باشد، با پرداخت اجاره‌بهای مشخص می‌تواند در خانه زندگی کند و صاحبخانه تا زمانی که مستاجر نخواهد، نمی‌تواند مستاجر را از خانه بیرون کند. صاحب‌خانه تنها در صورتی می‌تواند مستاجر را از خانه بیرون و قرارداد را فسخ کند که بتواند ثابت کند مستاجر چند ماه است اجاره خانه را پرداخت نکرده یا قصد فروش خانه را دارد یا اینکه خودش قصد دارد در آن خانه ساکن شود. 

 

* انگلیس

سیاست‌گذاری بخش مسکن در این کشور از سال 2013 با رویکرد کمک به سمت تقاضا یعنی شهروندان طبقه متوسط بوده است؛ افرادی که سرمایه اولیه اندک ولی درآمد کافی و لذا توان پرداخت ماهانه مناسبی دارند. این سیاست دارای 3 بخش اصلی بوده است: وام مشارکتی خرید مسکن، تضمین وام خرید مسکن و گزینه‌های ویژه. وام اعانه خرید مسکن: دولت تا 20 درصد از قیمت خرید مسکن را وام می‌دهد، خریدار باید 5 درصد از قیمت مسکن را سپرده‌گذاری کند و 75 درصد باقیمانده وامی است که از بانک دریافت می‌کند. خریدار از مالیات و هزینه‌های اضافی وام 20 درصدی که دولت به او می‌دهد، در 5 سال اول مالکیت خانه معاف است. تضمین وام خرید مسکن: در این شیوه هنگام پرداخت وام خرید مسکن به خریدار، به جای ضمانت بازپرداخت از طرف وام‌گیرنده، این دولت است که وام‌گیرنده را تضمین می‌کند. به این ترتیب و با این تضمین دولتی، کسانی که در این طرح شرکت می‌کنند، با داشتن فقط ۵ درصد قیمت یک خانه می‌توانند با دریافت وام، صاحب کل خانه شوند. اجاره به شرط تملیک: در این طرح خریدار به قصد خرید یک مسکن آن را اجاره می‌کند. در واقع ارقام اجاره به منزله پرداخت اقساط هزینه مسکن منظور می‌شود. 

 

* ایرلند

در ایرلند برای کنترل قیمت مسکن روی سود حاصل از فروش مسکن دوم 33 درصد مالیات وضع شده تا به مسکن به عنوان یک کالای سرمایه‌ای نگاه نشود. حتی مالکان خانه‌های دوم، در صورت اجاره آن به دیگران، باید 50 درصد درآمد حاصل از اجاره را مالیات بدهند. این سیاست همان‌طور که ذکر شد باعث می‌شود سرمایه‌های مازاد به سمت مسکن سرازیر نشود و از سوداگری در این حوزه ممانعت به عمل آید. 

 

* فرانسه

فرانسه از سال ۲۰۱۵ کنترل اجاره را در مناطقی که تقاضا بیش از عرضه است، اجرا کرده است. مقررات به این صورت است که هنگام اجاره جدید، اگر صاحب‌خانه در خانه بهسازی نداشته باشد، آخرین اجاره‌ای که توسط مستاجر قبلی پرداخت می‌شود، تنها می‌تواند بر اساس یک نرخ ثابت شاخص بنچمارک برای اجاره‌بها افزایش یابد. 

 

* اتریش

در اتریش اجاره در مسکن‌های قدیمی موجود (حدود نیمی از بازار اجاره خصوصی) تنظیم می‌شود. افزایش اجاره پس از نوسازی واحد تنها با رضایت مستاجران یا پس از یک حکم قضایی امکان‌پذیر است. 

 

 

پس از دوره دهم انتخابات ریاست‌جمهوری بود که با ادغام معاونت اطلاعات سپاه و چند واحد اطلاعاتی دیگر، سازمانی با عنوان سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تشکیل شد. 

از سال 88 تا امروز، حجت‌الاسلام حسین طائب به مدت 13 سال ریاست این سازمان را عهده‌دار بود که روز پنجشنبه هفته گذشته با حکم فرمانده کل سپاه، جای خود را به سردار محمد کاظمی داد. 

سردار سرتیپ دوم پاسدار رمضان شریف، سخنگو و مسؤول روابط عمومی کل سپاه در این باره اعلام کرد: با حکم سردار سرلشکر پاسدار حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، سردار سرتیپ پاسدار محمد کاظمی به سمت رئیس سازمان اطلاعات سپاه منصوب شد. وی افزود: حجت‌الاسلام‌و‌المسلمین حسین طائب، رئیس سابق سازمان اطلاعات سپاه نیز با حکم سرلشکر حسین سلامی به سمت مشاور فرمانده کل سپاه منصوب شد. 

سردار شریف همچنین یادآور شد: رئیس جدید سازمان اطلاعات سپاه سال‌ها عهده‌دار مسؤولیت «ریاست سازمان حفاظت اطلاعات سپاه» بود و تجارب فراوانی در امور حفاظتی، امنیتی و اطلاعاتی دارد. 

سخنگوی سپاه خاطرنشان کرد: حجت‌الاسلام‌ والمسلمین طائب علاوه بر سال‌ها نقش‌آفرینی‌های موثر و ارزشمند در سازمان اطلاعات و معاونت فرهنگی- اجتماعی سپاه، ریاست سازمان بسیج مستضعفین را نیز در کارنامه خود دارد. 

در طول 13 سالی که حجت‌‌الاسلام حسین طائب، ریاست سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را عهده‌دار بود، این سازمان در راستای تأمین امنیت کشور و مقابله با جاسوسان سرویس‌های بیگانه اقدامات ارزشمندی انجام داد. 

کشف شبکه فساد بانکی، کشف محموله‌های میلیاردی قاچاق و همچنین شناسایی و دستگیری نفوذی‌های سرویس‌های جاسوسی غرب در ایران، از جمله این اقدامات بود. در همین رابطه می‌توان به دستگیری «جیسون رضاییان» جاسوس آمریکایی و «نازنین زاغری» جاسوس انگلیسی اشاره کرد. سی‌و‌یکم تیرماه سال 93 بود که جیسون رضاییان که با پوشش خبرنگار واشنگتن‌پست در ایران به فعالیت‌های جاسوسی مشغول بود، به همراه همسرش در تهران دستگیر شد. 

جیسون رضاییان آنقدر برای آمریکایی‌ها مهم بود که حاضر شدند در قبال مبادله او، بخش قابل توجهی از دارایی‌های مسدود‌شده ایران را بازگردانند. 

نازنین زاغری نیز که عضو سازمان جاسوسی انگلیس است و نقش تربیت نیروی ایرانی در داخل و خارج از ایران برای سازمان «‌ام‌آی6» را بر عهده داشت، سال 1395 از سوی سازمان اطلاعات سپاه شناسایی و دستگیر شد. 

این جاسوس انگلیسی که در ابتدا به گذراندن 10 سال حبس محکوم شده بود، اسفند سال گذشته به لطف رأفت اسلامی آزاد و تحویل انگلیس شد. 

در طول سال‌های گذشته با توجه به پیشرفت و توسعه برنامه هسته‌ای کشورمان، سرویس‌های جاسوسی و تروریستی بیگانه بویژه موساد، همواره سعی کرده‌اند با انجام خرابکاری در تاسیسات هسته‌ای، ایران را در ادامه این مسیر متوقف کنند که در اکثر مواقع با اقدامات سربازان گمنام امام زمان در سازمان اطلاعات سپاه در رسیدن به هدف خود ناکام مانده‌اند. 

عملیات پیچیده دستگیری «روح‌الله زم» گرداننده رسانه خبری آمدنیوز که در صدر رسانه‌های ضدانقلاب قرار داشت و مردم را به اغتشاش دعوت می‌کرد، از اقدامات دیگر اطلاعاتی سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در طول ریاست حجت‌الاسلام طائب بر این سازمان به شمار می‌رود. 

در بخشی از بیانیه سپاه که در ارتباط با دستگیری زم صادر شد، آمده بود: «زم به رغم اینکه تحت هدایت سرویس اطلاعاتی فرانسه و حمایت و پشتیبانی سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا و رژیم صهیونیستی و مرتبط با سایر سرویس‌های اطلاعاتی قرار داشت و به صورت شبانه‌روزی با روش‌های پیدا و پنهان و در پوشش‌های گوناگون و چندلایه‌ مورد حفاظت قرار می‌گرفت، در دام فرزندان ملت ایران در سازمان اطلاعات سپاه افتاد».

دادگاه عالی آمریکا که اکثریت قضات آن را محافظه‌کاران همسو با جمهوری‌خواهان تشکیل می‌دهند، در یک دهن‌کجی آشکار به دولت بایدن و اکثریت کنگره، رأیی صادر کرد که می‌تواند همه تلاش‌های قانونی برای کنترل سلاح در ایالات متحده را بی‌اثر کند. 

6 قاضی محافظه‌کار دیوان عالی، پنجشنبه گذشته رای به بی‌اعتباری قانون ایالت نیویورک دادند؛ قانونی که بر مبنای آن حق حمل اسلحه در اماکن عمومی شهر نیویورک و دیگر شهرهای ایالت صرفا با مجوز یا دلایل موجه امکان‌پذیر بود اما اکنون حمل اسلحه نیاز به داشتن مجوز ندارد. 

طبیعتا ۳ عضو لیبرال این دادگاه نیز به حمایت از قانون ایالتی رای دادند. آنچه اما این رأی را کاملا سیاسی جلوه می‌دهد، این است که درست همان روزی صادر شد که پس از ۳ دهه سرانجام قانون کنترل فروش و مالکیت سلاح در مجلس سنا به تصویب رسید؛ آن هم به شکل دوحزبی و با پیوستن 15 سناتور جمهوری‌خواه به 50 همتای دموکرات خود. به همین دلیل صدور رای دادگاه عالی مصادف با این مصوبه سنا که پیش‌بینی می‌شود ظرف چند روز در خانه نمایندگان کنگره هم تصویب شده و با امضای بایدن تبدیل به فرمان اجرایی شود، در وهله اول نوعی گروکشی جناحی میان محافظه‌کاران و لیبرال‌های آمریکا محسوب می‌شود. گروکشی بی‌شرمانه‌ای که در بدترین زمان ممکن برای یانکی‌ها رخ می‌دهد، یعنی زمانی که جامعه هنوز به خاطر ۲ کشتار مسلحانه اخیر ملتهب است؛ یکی در فروشگاهی در شهر بوفالوی ایالت نیویورک و دیگری در دبستان راب شهر یووالد در ایالت تگزاس. حملات خونینی که مجموعا 31 کشته بر جا گذاشت که اغلب، کودک بودند. همچنین هر ۲ تیرانداز کشتارهای بوفالو و دبستان راب 18 ساله بودند که یکی از آنها سلاح خود را تنها کمی بعد از جشن تولد 18 سالگی‌اش خریداری کرده بود. به گزارش شبکه سی‌ان‌بی‌سی، رای تاریخی دادگاه عالی نه‌تنها یک قانون 111 ساله ایالت نیویورک را نقض می‌کند، بلکه مهم‌ترین توجیه قانونی برای گسترش حق مالکیت اسلحه در ایالات متحده طی یک دهه گذشته محسوب می‌شود که در عین حال می‌تواند قوانین مشابه نیویورک درباره محدودیت حمل سلاح در محیط‌های عمومی را در 8 ایالت دیگر و همین طور منطقه کلمبیا که واشنگتن در آن واقع شده، بی‌اعتبار کند. 

قانونی ایالتی که تحت عنوان «انجمن تفنگ و تپانچه ایالت نیویورک در برابر بروئن» شناخته می‌شد، سال 1911 تصویب شده بود و حمل مخفیانه اسلحه بدون مجوز را جرم می‌شمرد. بر این اساس متقاضیان مجوز حمل اسلحه در خارج از خانه در ایالت ملزم بودند «دلیل مناسب» برای انجام این کار داشته باشند اما دادگاه عالی با لغو آن به واسطه حکم 6-3 در این پرونده اعلام کرد این قانون متمم دوم قانون اساسی ایالات متحده را نقض می‌کند؛ متممی که به هر شهروند ایالات متحده حق دفاع از خود را اعطا می‌کند. دادگاه عالی روز پنجشنبه قانون ایالت نیویورک را که متقاضیان مجوز حمل اسلحه در خارج از خانه خود را ملزم می‌کرد «دلیل مناسب» برای انجام این کار داشته باشند، لغو کرد و گفت این قانون متمم دوم قانون اساسی ایالات متحده را نقض می‌کند. 

«کلارنس توماس» از محافظه‌کارترین قضات دیوان عالی، در دفاع از این تصمیم گفت: «متمم دوم و چهاردهم قانون اساسی از حق افراد برای حمل اسلحه برای دفاع از خود در خارج از خانه حمایت می‌کند».

در مقابل «استفان بریر» از قضات لیبرال دیوان عالی ضمن ابراز تاسف از این تصمیم گفت: «دادگاه بدون در نظر گرفتن پیامدهای بالقوه کشنده تصمیم خود، عمل کرده است. آن هم در حالی که تنها در سال ۲۰۲۰ میلادی ۴۵ هزار و ۲۲۲ آمریکایی با سلاح گرم کشته شدند».

به گزارش شبکه سی‌ان‌ان، این حکم در را برای تغییر همه قوانین محدود‌کننده خرید، نگهداری، حمل و استفاده از انواع سلاح‌ها در ینگه دنیا باز می‌کند. 

اغلب رسانه‌های آمریکایی این رای را یک پیروزی بزرگ برای مدافعان حقوق اسلحه در این کشور دانسته‌اند و پیش‌بینی کرده‌اند این حکم به روند استفاده و خرید سلاح در جامعه خشونت‌زده آمریکا دامن می‌زند. 

«انجمن ملی سلاح» یا همان لابی قدرتمند اسلحه در ایالات متحده نیز بلافاصله از این تصمیم دادگاه عالی استقبال کرد و آن را یک پیروزی نامید. 

در عین حال این رای می‌تواند یک پیروزی برای طیف اکثریت جمهوری‌خواهان نیز باشد، چرا که رهبر آنها دونالد ترامپ بود که در آخرین روزهای ریاست‌جمهوری‌اش، ترکیب قضات دیوان عالی را با انتصاب افرادی شدیدا محافظه‌کار بر هم زد تا اصطلاحا دوران ریاست‌جمهوری رقیب دموکرات خود را مین‌گذاری کرده باشد. 

فرماندار دموکرات نیویورک اعلام کرد حکم دیوان عالی آمریکا «نه فقط بی‌پروا، بلکه مذموم است» و با اشاره به کشتارهای مسلحانه اخیر در خود نیویورک و تگزاس، حکمرانی به این شکل را شرم‌آور و ظالمانه خواند. جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا نیز اعتراف کرد: «‌این قانون‌گذاری، با عواطف عمومی و قانون اساسی تناقض دارد و باید عمیقا همه ما را آزار دهد». او با اعلام اینکه عمیقا از این حکم متاسف شده، شکستن قانونی را که از 1911 میلادی معتبر بوده به چالش کشید و در نهایت با فراخواندن همه ایالت‌ها به ایستادن درباره حکم‌های مشابه با ذکر یک ضرب‌المثل معروف هشدار داد: «زندگی‌ها (در آمریکا) در معرض خطر قرار گرفته‌اند». از طرف دیگر حامیان کنترل سلاح در آمریکا، محتوای مصوبه اخیر سنا را که مورد حمایت دولت بایدن و حزب دموکرات قرار دارد، در برابر مطالبات خود بسیار ناچیز توصیف کرده‌اند. 

بر اساس این طرح متقاضیان مالکیت سلاح که کمتر از 21 سال سن داشته باشند تنها پس از بررسی جدی سوءپیشینه قادر به خرید اسلحه خواهند بود. همچنین مبلغ 15 میلیارد دلار در اختیار دولت فدرال قرار می‌گیرد تا صرف بهبود تدارکات امنیتی مدارس و اجرای برنامه‌های بهداشت روانی شود. این رقم به تنهایی از سود سالانه فروشگاه‌های اسلحه‌فروشی در آمریکا کمتر است.

محمدحسین معصوم‌زاده: «تامس جفرسون بارفیلد» در بخشی از کتاب ارزشمند خود به نام تاریخ فرهنگی- سیاسی افغانستان درباره برداشت مردم افغانستان از مشروعیت سیاسی آورده است: یکی از دوستانم در افغانستان تفاوت در ادراک‌های فرهنگی را بدین‌گونه برایم توضیح داد: «شما آمریکایی‌ها قبل از غذا دعا می‌کنید؛ ما مردم افغانستان پس از خوردن غذا دعا می‌کنیم». (بارفیلد، 2010: 468)

این مطلب مهم بدان معناست که هر حکومتی که در افغانستان بر سر کار بیاید باید ثابت کند می‌تواند نقش محوله خود در امر حکومت‌داری را اجرا و انتظارات مردم را برآورده کند؛ از جمله برقراری امنیت، بهبود شرایط اقتصادی و تشکیل دولتی کارآمد. اگر در برآوردن این انتظارات ناتوان بماند، نمی‌تواند زمامداری خود را حفظ و تثبیت کند. 

حکومت طالبان از تصرف کابل در تابستان سال گذشته تاکنون با چالش‌های فراوانی همچون مشکلات اقتصادی، بلوکه‌ شدن چند میلیارد دلار از دارایی‌های افغانستان توسط ایالات متحده و حملات تروریستی گاه و بی‌گاه رودررو بوده ‌است. بامداد چهارشنبه بود که چند ولایت شرق افغانستان از جمله پکتیکا، شاهد زمین‌لرزه‌ای مرگبار با قدرت 6.1 ریشتر بود که متاسفانه گفته می‌شود تاکنون بیش از 2000 کشته و 2000 مصدوم بر جا گذاشته است. این مساله نیز بار سنگینی بر دوش حکومت طالبان قرار داد. 

حالا باید به این بپردازیم که زلزله سهمگین اخیر چه تاثیری می‌تواند بر آینده حکومت طالبان داشته باشد. 

 

* بیم‌ها

بحران‌های طبیعی در تاریخ چند دهه اخیر اثرات قابل توجهی بر مشروعیت حکومت‌های افغانستان در دیدگاه مردم این کشور و پایداری آنها داشته ‌است. حکومت 40 ساله‌ ظاهرشاه بین سال‌های 1933 تا 1973میلادی از نظر ثبات سیاسی و پیشرفت در افغانستان قابل توجه است. با این حال کمبود بارش و خشکسالی در سال‌های پایانی حکومت وی، منجر به گرسنگی و افت کیفیت زندگی مردم شد؛ سیاست‌های دولت نیز نتوانست از اثرات بحران بکاهد. همین امر یکی از دلایل اصلی کمرنگ شدن مشروعیت حکومت سلطنتی بود به‌ طوری که کودتای داوودخان- عموزاده شاه- در سال 1973 با کمترین دردسر و خونریزی اجرایی شد و عمر نهاد سلطنت پایان یافت. 

دومین مورد از تاثیر بلایای طبیعی بر مشروعیت‌زدایی از نهاد حکومت را باید در زمان حکومت اول طالبان بر کابل در اواخر دهه 1990 میلادی جست. طالبان توانست با استفاده از فضای آشوبناک جنگ داخلی میان مجاهدین، دیدگاهی مثبت از خود در اجرای شریعت و برقراری امنیت ارائه دهد. به همین دلیل این گروه توانست بسیاری از مناطق علی‌الخصوص مناطق روستایی را بدون درگیری تصاحب کند. با این وجود پس از سیطره طالبان بر اکثر مناطق افغانستان، علاوه بر اجرای سخت‌گیرانه شریعت و افراطی‌گری این گروه، مساله خشکسالی، قحطی و کمبود مواد غذایی در اواخر دوران حکومتش، ضربه‌ شدیدی بر مشروعیت این حکومت وارد کرد. نگارنده معتقد است حادثه 11 سپتامبر 2001 و به تبع آن پیشروی آمریکا در خاک افغانستان تنها به عنوان تسهیل‌گر سقوط دولت طالبان عمل کرد و در شرایط عادی دیر یا زود این اتفاق به وقوع می‌پیوست. ‌

با نظر به ۲ مورد ذکر شده، عدم مدیریت یا مدیریت ناکارآمد تبعات زلزله اخیر که منجر به خرابی‌های گسترده بویژه در بخش روستایی شد، تاثیر بسزایی در مشروعیت‌زدایی حکومت طالبان خواهد داشت. به دلیل نبود امکانات فنی و نیروی انسانی لازم، اجساد برخی قربانیان زلزله هنوز در زیر آوار منازل تخریب‌شده باقی مانده است. حتی گفته می‌شود مردم محلی امکانات برای حفر قبور دسته‌جمعی را ندارند. قطعا حکومت طالبان با امکانات و منابع محدود خود نمی‌تواند به تنهایی به مناطق زلزله‌زده رسیدگی کند؛ به‌ طور خاص، حکومت در بازسازی چندین هزار خانه و مقاوم‌سازی جهت پیشگیری از حوادث اینچنینی ناتوان است. 

 

* امیدها

در طرف مقابل، این بحران فرصت‌هایی را نیز برای طالبان گشود. اکنون این گروه می‌تواند از همدردی کشورهای دیگر با زلزله‌زدگان استفاده کرده و کمک‌های خارجی را جذب کند. همچنین انتظار بهبود روابط خارجی نیز غیرممکن به‌نظر نمی‌رسد. هم‌اکنون کمک‌های بشردوستانه از کشورهای ایران، پاکستان و قطر به افغانستان رسیده‌ و آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل با انتشار بیانیه‌ای گفت این سازمان در افغانستان کاملا بسیج شده است. علاوه بر این، بحران کنونی می‌تواند روابط طالبان با هند را نیز بهبود بخشد. دولت هند از اعزام یک تیم کارشناسی به سفارت این کشور در کابل برای نظارت بر کمک‌های ارسالی به افغانستان خبر داد که می‌تواند نویدی برای بازگشایی سفارت این کشور باشد. 

داوری نهایی درباره تاثیرات بحران کنونی بر آینده حکومت طالبان نیازمند گذر زمان است؛ با این حال با توجه به مطالب فوق‌الذکر به‌ نظر می‌رسد سوار شدن تبعات زلزله استان‌های شرق افغانستان بر ناکارآمدی‌های گذشته می‌تواند پایه‌های مشروعیت حکومت فعلی را بلرزاند. 

.....................................................................................

منابع

- بارفیلد، تامس جفرسون، تاریخ فرهنگی-سیاسی افغانستان، ترجمه عبدالله محمدی، تهران: موسسه انتشارات عرفان، 1398 

-https://www.tasnimnews.com/fa/news/1401/04/03/2733563/

***