با فعال شدن سامانه بارشی جدید در کشور، اغلب استان‌های کشور با کولاک، بارش برف و باران و یخبندان مواجه خواهند شد به طوری که سازمان هواشناسی از احتمال بارش برف برای امروز -یکشنبه- در تهران خبر داد. وزارت کشور نیز دیروز اعلام کرد بخش دولتی و خصوصی تهران یکشنبه (امروز) تعطیل است.

طبق گزارش کارشناس هواشناسی، دمای هوا در اغلب استان‌های کشور کاهش شدیدی یافته به طوری که دیروز فریمان در استان خراسان رضوی با دمای منفی ۲۴ و سراب در آذربایجان شرقی با منفی ۲۲ سردترین شهرهای کشور و شهرکرد و مشهد با منفی ۱۸ درجه سانتیگراد سردترین مراکز استان بودند. همچنین برودت هوا باعث شد تا مدارس و ادارات خیلی از استان‌ها امروز تعطیل اعلام شود.

در همین ارتباط مدیرکل شرکت گاز استان خراسان گفت: «مردم در این روزها به مشهد سفر نکنند، چرا که در مشهد شرایط میزبانی شایسته از هموطنان وجود ندارد». حسن افتخاری در ادامه افزود: «در شهرستان‌های کاشمر، نیشابور، سبزوار، بردسکن و تربت جام قطعی گاز اتفاق افتاده است». همچنین صادق ضیاییان، رئیس مرکز ملی پیش‌بینی سازمان هواشناسی با بیان اینکه طی این روز در استان لرستان بارش باران شدید خواهد بود، درباره اخباری مبنی بر بارش  5متری برف در برخی نقاط کشور اظهار کرد: چنین چیزی صحت ندارد، البته این احتمال وجود دارد زمانی که جاده‌های برفی بازگشایی می‌شوند برفی که کنار جاده جمع‌آوری می‌شود ارتفاع چندمتری داشته باشد. وی با تأکید بر اینکه عمدتاً در محورهای کوهستانی شاهد برف یک متری هستیم به ورود سامانه بارشی جدید به کشور اشاره کرد و گفت: سامانه بارشی که دیروز به استان مرکزی رسید روز قبل آن در خوزستان، بوشهر، کهگیلویه‌وبویراحمد، چهارمحال‌وبختیاری، لرستان، ایلام، کرمانشاه، کردستان و جنوب زنجان فعال بود. ضیاییان افزود: طبق پیش‌بینی‌ها، پس از بارش برف ماندگاری یخ و لغزندگی معابر مورد انتظار است که با تمهیدات و انجام اقدامات پیشگیرانه توسط دهیاری‌ها، بخشداری‌ها، شهرداری‌ها و فرمانداری‌های استان بویژه در نیمه شمالی کشور و ارتفاعات، از بار حوادث احتمالی کاسته خواهد شد. همچنین ضیاییان در گفت‌وگو با «وطن امروز» گفت: برودت هوا و بارش برف یکشنبه (امروز) ۱۷ استان کشور را در بر می‌گیرد که دمای هوا در بیشتر استان‌ها زیر صفر خواهد بود. وی افزود برودت هوا طی روزهای آینده ادامه‌دار خواهد بود. همچنین مدیرکل مدیریت بحران استان تهران بر لزوم صرفه‌جویی در منابع انرژی بویژه گاز در فصل زمستان تاکید کرد. وی همچنین بر ضرورت پرهیز از سفرهای غیرضرور و آماده‌باش دستگاه‌های امدادرسان شهری و جاده‌ای تاکید کرد و گفت: با فعالیت سامانه بارشی احتمال کاهش دید و لغزندگی محورهای کوهستانی وجود دارد، لذا از رانندگان می‌خواهیم ایمنی سفر را رعایت کنند و حتی‌المقدور در مسیرهای کوهستانی و برفی حاضر نشوند. از سویی بنا بر اعلام سازمان هواشناسی امروز دمای تهران در گرم‌ترین حالت به صفر درجه

و در سردترین حالت به منفی ۵ درجه سانتیگراد می‌رسد. 

* کولاک برف و لغزندگی جاده‌های ۱7 استان

 سازمان هواشناسی کشور نسبت به لغزندگی جاده‌ها و کولاک برف در ۱۸ استان بر اثر بارش برف و باران هشدار داد و بر پرهیز از سفرهای غیرضروری و اجتناب از فعالیت‌های کوهنوردی تاکید کرد. سازمان هواشناسی کشور با صدور هشدار نارنجی‌رنگ، نسبت به تقویت سامانه بارشی همراه با بارش برف و مه‌آلودگی، کاهش دید، لغزندگی جاده‌ها و کولاک برف هشدار داد. این شرایط جوی امروز- یکشنبه 25 دی- در کرمانشاه، کردستان، لرستان، همدان، مرکزی، قم، قزوین، البرز، تهران، خراسان شمالی، غرب سمنان، شمال غرب چهارمحال‌وبختیاری، غرب اصفهان، ارتفاعات شمال خوزستان، ارتفاعات گیلان و مازندران و شمال ایلام مورد انتظار است. بر اثر این مخاطرات احتمال اختلال در سفرهای بین‌شهری و درون‌شهر، اختلال در فعالیت‌های عمرانی، تأخیر و احتمال لغو پروازها، خسارت به صنعت کشاورزی و اختلال در انتقال منابع انرژی بویژه برق و گاز وجود دارد. سازمان هواشناسی کشور همچنین پرهیز از سفرهای غیرضروری، اجتناب از فعالیت‌های کوهنوردی و جابه‌جایی عشایرکوچ‌رو، انجام اقدامات پیشگیرانه جهت جلوگیری از خسارات احتمالی توسط شهرداری‌ها، راهداری‌ها، آب و فاضلاب شهری، دستگاه‌های امدادی و سایر دستگاه‌های اجرایی مسؤول، نمک‌پاشی معابر و مدیریت مصرف سوخت و انرژی را توصیه کرد. همچنین این سازمان نسبت به تداوم استقرار توده هوای سرد، یخبندان و لغزندگی جاده‌ها از صبح دوشنبه تا ۲۶ دی‌ در زنجان، کردستان، کرمانشاه، لرستان، همدان، مرکزی، قزوین، قم، البرز، تهران، اصفهان، چهارمحال‌وبختیاری، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، سمنان، خراسان شمالی و خراسان رضوی هشدار داد. افت شدید دمای هوا به گونه‌ای بود که روز گذشته سر زاینده‌رود یخ زد. 

* امدادرسانی به بیش از ۱۴۵۰۰ نفر در حوادث جوی

سرپرست سازمان امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر از امدادرسانی به بیش از ۱۴ هزار و ۵۰۰ نفر در حوادث مرتبط با موج سرما و بارندگی‌های یک هفته اخیر در کشور خبر داد. صادق محمودی گفت: گزارش‌های دریافتی از حوادث جوی شامل کولاک و آبگرفتگی حاکی از این است که از ۱۸ دی‌ماه تا شنبه 24 دی مجموعا ۳۱ استان متاثر از بارش برف و باران و کاهش دما بودند که در این میان در ۲۴ استان شامل آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، اصفهان، بوشهر، تهران، چهارمحال‌وبختیاری، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خراسان شمالی، خوزستان، زنجان، سیستان‌وبلوچستان، فارس، قزوین، کردستان، کرمان، کهگیلویه‌وبویراحمد، گلستان، گیلان، لرستان، مرکزی، هرمزگان و یزد عملیات امدادی انجام شد. وی با بیان اینکه در ۱۳۲ شهرستان خدمات امدادی ارائه شد، گفت: در مجموع در ٢٦٣ منطقه شامل ١٢٠محور، ٢٣ شهر، ١٠٠روستا و ٢٠ منطقه عشایرنشین ماموریت‌های امدادونجات انجام شد. 

محمودی با بیان اینکه به ۱۴ هزار و ۶۹۵ نفر در این مدت امدادرسانی شده است، گفت: به ۲ هزار و ۴۳۳ نفر اسکان اضطراری داده شد و ۳۱ نفر نیز به مناطق امن منتقل شدند. ۳۷ نفر نیز با توجه به اینکه دچار آسیب‌دیدگی شده بودند به مراکز درمانی انتقال داده شدند. وی ادامه داد: متاسفانه در این مدت ۳ نفر نیز جان خود را در حوادث جوی از دست دادند؛ جان‌باختگان شامل ۲ زن بودند که در سیل فسا جان خود را از دست دادند و یک آقا نیز درپی ریزش آوار در منوجان جان خود را از دست داد. سرپرست سازمان امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر با اشاره به رهاسازی خودروها از برف نیز گفت: از هجدهم دی‌ماه تا روز گذشته مجموعا ٧٨٣دستگاه خودروی سواری با کمک امدادگران جمعیت هلال‌احمر از میان برف رهاسازی شده است. همچنین در ۵۹ واحد مسکونی هم عملیات تخلیه آب انجام شده است. محمودی با بیان اینکه آماده‌باش امدادگران برای مواجهه با حوادث جوی همچنان ادامه خواهد داشت، گفت: امدادگران جمعیت هلال‌احمر از آمادگی لازم برای مواجهه با حوادث جوی برخوردارند.

***

ستاد مردمی بزرگداشت سومین سالگرد شهادت سردار قاسم سلیمانی در بیانیه‌ای از حضور مردم در مراسم سالگرد سید‌الشهدای مقاومت قدردانی کرد. متن این بیانیه بدین شرح است:

خدای منان را شاکریم که سومین سالگرد شهادت شهید سرافراز سپهبد حاج‌قاسم سلیمانی پرشور و با حضور گسترده مردم در سراسر میهن اسلامی و کشورهای محور مقاومت و سایر کشورها برگزار شد.

اگر چه غم این جنایت تروریستی سیاستمداران روسیاه آمریکایی که با حمایت مثلت شوم غربی، عبری و عربی انجام شد، جانکاه است و هنوز شعله‌های غم فراق آن عزیز که به حق «سردار دل‌ها» نامیده شده ‌است، در جان‌‌ها زبانه می‌کشد اما حضور گرم و معنا‌دار مردم عزیزمان و همچنین وفاداران به راه آن شهید امت اسلامی در منطقه و سایر کشورها در مراسم‌های مختلفی که به مناسبت سومین سالگرد شهادت قهرمان ملی و قهرمان امت اسلامی برگزار شد، آرامش‌بخش دل‌های تب‌دار غم فراق اوست؛ حضور پرشوری که صحنه‌های حماسی یوم‌الله تشییع پیکر آن شهید و یاران عاشورایی‌اش را یک بار دیگر بازآفرینی کرد و به جهانیان نشان داد شهید سلیمانی «زنده» و در قلب‌ها ماندگار است و بر خلاف تصور آنان که با به شهادت رساندن او به دنبال پایان‌بخشی به خطر او برای منافع شوم‌شان بودند، «شهید حاج‌قاسم سلیمانی» بیش از «حاج‌قاسم سلیمانی» برای آنان مخاطره‌آمیز و تهدیدآفرین است. 

این حضور معنادار بار دیگر نشان داد انقلاب اسلامی زنده است و «مردان میدان» حاضر در صحنه‌‌ای دارد که با درس‌آموزی از مکتب حاج‌قاسم، راه و رسم او را که در «جهاد» و «مقاومت» خلاصه می‌شود، با «صدق» و «اخلاص» ادامه داده و قادر خواهند بود خواب راحت را از دشمنان بگیرند.

بدین لحاظ بر خود فرض می‌دانیم از رهبر حکیم و فرزانه انقلاب اسلامی امام خامنه‌ای عزیز که آن شهید، رمز عاقبت‌ به خیری را رابطه قلبی و دلی و حقیقی با ایشان می‌دانست و تا لحظه آخر به پیمانی که با ایشان بسته بود وفادار ماند و همچنین مراجع معظم تقلید، نهادهای انقلابی بویژه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، سازمان بسیج مستضعفان، وزارتخانه‌ها و دستگاه‌ها و سازمان‌های دولتی، سازمان‌ها، انجمن‌ها و ظرفیت‌های مردمی، شخصیت‌های علمی و فرهنگی کشور، هنرمندان، ورزشکاران، اصناف، حوزویان و دانشگاهیان، دانش‌آموزان، نوجوانان و جوانان، دختران و پسران، زنان و مردان و در یک کلام ملت و امت «صبار» و «شکور» که آن شهید خود را «جان‌فدا»ی آنان می‌دانست و تا نفس‌های آخر در راه عزت و سربلندی آنان از هیچ تلاش و مجاهدتی دریغ نکرد، صمیمانه تشکر و سپاسگزاری نماییم و به این دلیل که هر یک سهم بزرگی در زمینه‌سازی و شورآفرینی مراسم بزرگداشت سومین سالگرد شهادت شهید والامقام حاج‌قاسم سلیمانی، شهید ابو‌مهدی المهندس و شهدای همراه‌شان داشته‌اند، تلاش‌های ارزشمندشان را ارج نهاده، موفقیت، عزت و سربلندی هر چه بیشتر آنان را از خدای قادر حکیم مسألت نماییم.

ستاد مردمی بزرگداشت سومین سالگرد شهادت شهید سلیمانی

شروین طاهری: اگر آسمان به زمین آمدن مصداقی عینی داشت، رخدادی بود که چهارشنبه هفته گذشته یازدهم ژانویه 2023  (21 دی 1401) بر فراز کشوری به وقوع پیوست که مدعی بود آسمان و زمین کره خاکی را در ید قدرت خود دارد. 

این روز به نمادی تاریخی در روند سقوط در قلمروی کشوری تبدیل شد که عظیم‌ترین هژمون نظامی و بزرگ‌ترین اقتصاد جهان و بزرگ‌ترین شبکه پرواز‌های داخلی و خارجی در سراسر کره زمین را به خود اختصاص داده و اصلا پرواز نخستین هواپیما را از 123 سال پیش به نام خود ثبت کرده است.

آن روز برای تقریبا 5 ساعت، حریم هوایی  کشور مزبور به روی همه هواپیماهای غیرنظامی بسته شد. شایان ذکر است این کشور نه درگیر شرایط جنگی یا وضعیت امنیتی اضطراری است، نه تمام یا بخشی از حریم هوایی‌اش شامل مناطق پرواز ممنوع شورای امنیت سازمان ملل شده، نه سامانه‌های ناوبری‌اش مورد حمله سایبری خاصی قرار گرفته، نه تحت تحریم‌های بین‌المللی قرار دارد، نه حتی مانند وضعیت یک سال پیش خود با بحران بوران و یخبندان زمستانی یا مشکل ملی بیماری همه‌گیر مواجه است. 

از ساعت 4:18 بامداد یازدهم ژانویه به وقت ساحل شرقی ایالات متحده، اداره هوانوردی فدرال آمریکا (FAA) اعلام کرد تمام پروازها از مبدا یا به مقصد خاک این کشور به خاطر مشکل فنی در سامانه کنترل پرواز زمینگیر شده‌اند. بر اساس توئیت‌های این سازمان، ظاهرا وضعیت آسمان آمریکا تا ساعت 9 بامداد به همین شکل باقی مانده و با ازسر‌گیری تدریجی پروازها از ساعت 2 بعدازظهر همان روز تازه به حالت عادی بازگشته است. 

به این ترتیب بیش از 4500 پرواز داخلی و خارجی، از مبدا یا به مقصد خاک ایالات متحده تا ساعت 9:30 صبح چهارشنبه به وقت واشنگتن به تعویق افتاد یا به طور کامل لغو شد که دلیل آن اختلال در سامانه برخط خودکار «نوتام» (NOTAM مخفف اطلاعیه به  ماموریت‌های هوایی) عنوان شد. سامانه نوتام به خلبان‌ها درباره بسته شدن باند، قطع تجهیزات و سایر خطرات احتمالی در طول مسیر پرواز یا در مکانی که می‌تواند بر پرواز تأثیر بگذارد، هشدار می‌دهد؛ مثلا درباره عبور دسته‌های بزرگ پرندگان مهاجر از مسیرهای هوایی.

آخرین بار که آمریکا دچار بحران هوایی شده بود نیز در همین دولت دموکرات‌ها و تقریبا یک سال پیش بود؛ زمانی که در بازه زمانی هفته آخر دسامبر 2021 تا  روز اول ژانویه 2022 حدود 4400 پرواز در نقاط مختلف جهان از جمله 2500 مورد در ایالات متحده لغو شد. دلیل این بحران اما نه نقص فنی و تکنیکی در سامانه‌های کنترل پرواز آمریکا، بلکه اثر مضاعف مشکلات همزمان مثل کمبود پرسنل خطوط هوایی و فرودگاه‌ها، قرنطینه مسافران دوران همه‌گیری کرونا و بارش برف سنگین در اغلب نقاط این کشور عنوان شده بود.

این بار اما هوانوردی آمریکا با یک بحران سیستمی مواجه است که مستقیما به ناکارآمدی سیاسی و مدیریتی این کشور مربوط می‌شود. مساله حتی فراتر از ۳ دهه به روز نشدن سامانه رایانه‌ای برخط سراسری گزارش اطلاعات هوانوردی آمریکاست. شبکه «سی‌ان‌ان» فاش می‌کند بحران «پرواز ممنوع» بر فراز ایالات متحده صرفا یک مساله فنی نبوده و نیست، بلکه به بحران عمومی‌تر ندانم‌کاری دولت رئیس‌جمهور فرتوت ینگه دنیا، جو بایدن 80 ساله گره خورده است. 

سازمان «اف‌ای‌ای» (FAA) اگر چه زیرمجموعه‌ وزارت حمل‌و‌نقل آمریکا محسوب می‌شود اما به دلیل حساسیت بالایی که این نهاد دارد، مدیرش مستقیما توسط رئیس‌جمهور آمریکا منصوب می‌شود. نکته اینجاست که  با ورود به سومین سال دولت بایدن، اداره هوانوردی فدرال به دلیل عدم تایید گزینه متهم به فساد کاخ سفید، هنوز رئیس ندارد و توسط مدیریت موقت اداره می‌شود.

حتی یک مخاطب عادی این خبر که با اعتبار بین‌المللی و ابعاد پرطمطراق اداره هوانوردی فدرال آشنا باشد نیز از ابعاد بی‌سابقه رخداد 11 ژانویه حیران می‌ماند.  

«اف‌ای‌ای» نه تنها وظیفه کنترل و سرپرستی همه امور هوانوردی غیرنظامی آمریکا و حتی صدور مجوز‌های ملی  پرتاب‌های فضایی در این کشور را بر عهده دارد، بلکه طبق یک قانون نانوشته، صاحب مراکز ناوبری مشترک با نیروی هوایی پنتاگون و سازمان هوا و فضای مشهور این کشور (ناسا) در نقاط مختلف جهان است.

استانداردها و نفوذ این سازمان در صنعت جهانی هوانوردی حتی بر ایکائو (سازمان بین‌المللی هواپیمایی بین‌المللی)، یعنی نهاد هواپیمایی تخصصی سازمان ملل متحد نیز ارجح است. به بیان فنی‌تر، ایکائو که بر اساس کنوانسیون شیکاگو ایجاد شده و نهاد ناظر بر آن در مقر سازمان ملل در نیویورک مستقر است و مقر اصلی‌اش در مونترال کاناداست و عملا در حریم هوایی پنتاگون قرار دارد، خود یکی از زیرمجموعه‌های کاربردی و تکنیکی اداره هوانوردی فدرال آمریکا محسوب می‌شود.

به همین دلیل توئیت چهارشنبه گذشته حساب رسمی «اف‌ای‌ای» مبنی بر زمینگیر شدن همه پروازهای تجاری داخلی و خارجی آمریکا، از نگاه کارشناسان صنعت هوانوردی به عنوان یک بحران تاریخی در دوران هوانوردی مدرن تلقی شد. «اف‌ای‌ای» خود اعتراف کرده توقف سراسری ترافیک هوایی در آمریکا طی 20 سال گذشته بی‌سابقه بوده است.

یازدهم ژانویه، شبکه‌های اجتماعی آمریکایی با سیلی از پست‌های هزاران مسافر ناراضی از اوضاع آشفته فرودگاه‌های سراسر ایالات متحده مواجه شدند.

در اطلاعیه وزارت حمل‌و‌نقل دولت بایدن  درباره این بحران مشخص نشده آیا پروازهای بین‌المللی  نیز تحت تاثیر نقص فنی سامانه نوتام قرار گرفته‌اند یا خیر. اداره هوانوردی فدرال آمریکا عملا مرجع سامانه‌های کنترل هوایی چند کشور کوچک و بزرگ آمریکای شمالی و کارائیب است.

از آنجا که یکی از ترمینال‌های هوایی‌ای که در این روز دچار آشفتگی شد، فرودگاه بین‌المللی آوستین- برگستروم در ایالت تگزاس بوده است، می‌توان حدس‌هایی درباره ابعاد بین‌المللی بحران هوایی 11 ژانویه زد.

به گزارش تارنمای رصد پروازی فلایت اویر، در خلال ساعات پرواز ممنوع بر فراز آمریکا بیش از 1500 پرواز به تعویق افتاده مربوط به خطوط هوایی جنوب غربی این کشور بوده که بیش از 900 مورد آنها کاملا لغو و بقیه با چند ساعت تاخیر انجام شد. 

* اختلاف سیاسی روی زمین، بحران در آسمان

حتی «کارین ژان پیر» سخنگوی کاخ سفید نیز اعتراف کرد «هیچ مدرکی دال بر حمله سایبری وجود ندارد». به عبارت دیگر بحران به وجود آمده کاملا ساختاری است. در حالی که «اف‌ای‌ای» خطای پرسنل را دلیل نقص فنی سامانه نوتام در واقعه 11 ژانویه برشمرده اما طبق گزارش «سی‌ان‌ان»، یک منبع دولتی آگاه فاش کرده نرم‌افزار اداره هوانوردی فدرال که  باعث تاخیر و لغو هزاران پرواز شد، 30 سال قدمت دارد و حداقل ۶ سال تا به‌روزرسانی فاصله دارد. تازه پس از این فاجعه بود که اداره هوانوردی فدرال، خبر قراردادهای فوری با 6 پیمانکار به ارزش بیش از ۲ میلیارد دلار را رسانه‌ای کرد.

این مشکلات فنی وقتی با اختلافات سیاسی پشت پرده دولت بایدن تلفیق می‌شود، افقی تیره و تار را در آسمان آمریکا ترسیم می‌کند. 

بر اساس آخرین گزارش‌ها، «پیت بوتجیج» نخستین همجنس‌باز رسمی کابینه آمریکا و  وزیر فعلی حمل‌و‌نقل از صبح روز به آسمان آمدن زمین در این کشور، درباره قطع فعالیت سامانه نوتام، تماس‌های متوالی با مدیریت موقت «اف‌ای‌ای» داشته و خواستار اقدام بسیار سریع‌تر برای تهیه جدول زمانی برنامه‌ریزی اصلاح سامانه شده است. مشکل اینجاست که «فیلیپ واشنگتن»، رئیس سایه اداره فدرال هوانوردی به طور فیزیکی روی کرسی خود حضور ندارد.

ماه‌هاست بایدن، این مدیر پیشین فرودگاه بین‌المللی دنور را نامزد ریاست «اف‌ای‌ای» کرده اما انتصاب او به خاطر تحقیقات دادگستری درباره پرونده فسادش نهایی نشده است. واشنگتن که رهبری کمیته حمل‌و‌نقل حزب دموکرات را بر عهده دارد، موقعیت سیاسی بالاتری نسبت به بوتجیج دارد و در عین حال با وزارت او که فاقد سابقه تخصصی حمل‌و‌نقل است، مخالف بوده. او معتقد است بوتجیج به عنوان راننده سابق خودروی نیروهای پنتاگون در پایگاه هوایی بگرام در افغانستان، هیچ آشنایی‌ای با صنعت حمل‌و‌نقل نداشته و صرفا به عنوان یک نظامی پیشین همجنس‌باز در ساختار سیاسی بالا آمده است. تیم بایدن همچنین بوتجیج را که رقیب او در مرحله مقدماتی درون حزبی انتخابات 2020 بود، یک گزینه تحمیلی از شورای دگرباش‌های حزب دموکرات به کابینه می‌داند. در نتیجه گزینه اصلی بایدن برای بخش حمل‌و‌نقل همچنان که در سایه «اف‌ای‌ای» را اداره می‌کند، در مقابل دخالت‌های وزیر حمل‌و‌نقل در این سازمان کارشکنی می‌کند.

دکتر حمیدرضا ترقی*: آمریکا و کشورهای غربی در چند ماه اخیر در پی آشوب‌های کشور اقدامات گستر‌ده‌ای علیه ایران انجام دادند که از جمله آنها می‌توان به سخن‌پراکنی‌های گسترده، تلاش برای تصویب قطعنامه علیه کشور، وضع تحریم‌های جدید علیه ملت و اخراج ایران از کمیسیون مقام زن سازمان ملل اشاره کرد. 

همه این اقدامات در راستای پروژه‌ای بود که دنبال می‌کردند و در تلاش بودند در ادامه ایجاد آشوب و اغتشاش در کشور، یک پرونده حقوق بشری علیه جمهوری اسلامی تشکیل دهند اما در این گام نیز همچون اقدامات گذشته شکست خوردند. 

اکنون این کشورها متوجه شده‌اند نه ناامن‌سازی داخل کشور برای اقدامات تروریستی و براندازی نتیجه داده و نه کشته‌سازی‌های دروغین توانست پرونده حقوق بشری برای ایران ایجاد کند. در نهایت نیز تظاهر به حمایت از زنان ایرانی نتوانست جمهوری اسلامی را به دلیل جایگاه والای زنان زیر سؤال ببرد. 

ارائه اطلاعات و بیان واقعیت‌ها درباره کشور برای مردم دنیا، جایگاه زنان در ایران را آشکار خواهد کرد و نشان خواهد داد ایران در این موضوع جایگاه برتری نسبت به همه کشورهای اروپایی و غربی دارد. 

مجموعه این رفتارها با هدف استمرار و تداوم آشوب‌ها برای براندازی بود که همه آنها بحمدالله با رهبری داهیانه حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای و حضور مردم در صحنه و شناخت رفتارهای ضدانسانی اغتشاشگران خنثی شد و امروز ملت‌ها و کشورهای جهان متوجه شده‌اند این اتفاقات تأثیر زیادی بر جایگاه جمهوری اسلامی نخواهد گذاشت و بعد از مدت کوتاهی همه این دسیسه‌ها و برنامه‌ها نتیجه عکس داده و به نفع جمهوری اسلامی خواهد شد. 

با این وجود باید این واقعیت را پذیرفت که نبرد میان حق و باطل و دشمنی کفار و منافقین با نظام اسلامی همچنان ادامه خواهد داشت و باید منتظر پروژه‌های مختلف و طراحی‌های گوناگون دشمنان بود و یکی پس از دیگری آنها را باید با درایت و تدبیر خنثی کرد. 

بی‌تردید با پیشرفت‌های جمهوری اسلامی و کسب توفیق در اداره کشور و حل مشکلات و غلبه بر چالش‌ها، این دسیسه‌ها و توطئه‌ها افزایش هم خواهد یافت اما خوشبختانه این دشمنان هستند که روزبه‌روز نسبت به اینکه بتوانند مانع موفقیت‌های جمهوری اسلامی در عرصه‌های مختلف علمی، تکنولوژی و پیشرفت و توسعه کشور شوند، دچار یأس و ناامیدی می‌‌شوند. 

امروز ماهیت تئوری‌هایی که لیبرال‌ - دموکراسی غرب بر آن تکیه می‌کرد مانند دموکراسی، حقوق بشر و آزادی برای مردم دنیا آشکار شده و ملت‌ها متوجه شده‌اند غربی‌ها نه تنها اعتقادی به این مسائل ندارند، بلکه برخوردی دوگانه با این موضوعات دارند و از آن استفاده ابزاری می‌کنند. 

گروه سیاسی: جاسوسی برای سرویس‌های بیگانه و خیانت به کشور و ملت، در هر جای دنیا که باشد امری مذموم است. در ایران نیز خیانکاران به کشور، سرانجامی جز تباهی ندارند؛ سرانجامی که برای علیرضا اکبری جاسوس سرویس اطلاعاتی انگلیس رقم خورد. 

به گزارش «وطن امروز»، علیرضا اکبری که سال‌ 98 به جرم جاسوسی برای انگلیس توسط وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران بازداشت شده بود، صبح روز گذشته به دار مجازات آویخته شد. علیرضا اکبری فرزند علی دارای تابعیت ایرانی- انگلیسی به اتهام افسادفی‌الارض و اقدام گسترده علیه امنیت داخلی و خارجی کشور از طریق جاسوسی برای دستگاه اطلاعاتی دولت انگلیس در ازای دریافت دستمزد به مبالغ 1.805.000 یورو، 265.000 پوند انگلیس و 50.000 دلار آمریکا به مجازات اعدام محکوم شده بود. بر اساس دادنامه صادره، اقدامات محکوم در سال‌های گذشته علیه امنیت ملی کشور، جاسوسی به نفع کشور انگلیس، ارتباطات با سرویس جاسوسی MI6 و ملاقات‌های وسیع با افسران اطلاعاتی دشمن در کشورهای مختلف و مدت طولانی جاسوسی، مصداق جنایت گسترده علیه امنیت داخلی و خارجی کشور است، به گونه‌ای که موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور در حد وسیع شده است. ارائه آموزش‌های اطلاعاتی، آموزش ضد تعقیب (با هدف تأمین امنیت محکوم در قرارهای ملاقات)، آموزش ضد بازجویی، پوشش اطلاعاتی، آموزش جمع‌آوری اطلاعات (با هدف افزایش موفقیت محکوم در جمع‌آوری اطلاعات در مواجهه با افراد دارای دسترسی)، تاسیس شرکت پوششی در خارج از کشور به منظور به انحراف کشاندن نهادهای امنیتی ایران، ارائه ابزارهای ارتباطی ویژه، استفاده از عنصر رابط، پشتیبانی از محکوم پس از فرار از کشور، تبادل با سایر سرویس‌های جاسوسی و هزینه‌های مالی هنگفت جهت حفظ انگیزه‌های محکوم و ترغیب وی به خیانت بیشتر به کشور، استفاده از کشورهای ثالث، افسران اطلاعاتی متعدد، ارائه تابعیت انگلیس به اکبری به صورت ویژه و اعزام مجدد او به داخل کشور، از جمله اقدامات سرویس اطلاعاتی انگلیس در این پرونده است که از اهمیت بالای محکوم برای MI6 حکایت دارد. اکبری همچنین پس از خروج از کشور با اقامت در انگلیس همکاری با موسسات مطالعاتی لندن را آغاز کرده و با توجه به دسترسی‌های قبلی با حضور در ایران نسبت به جمع‌آوری اطلاعات اقدام و به آن موسسات که تحت مدیریت افسران اطلاعاتی بودند ارائه کرده بود. افسران ضد جاسوسی وزارت اطلاعات پس از کشف روابط جاسوسی مورد بحث، تکمیل اطلاعات پیرامون اهداف و لیست نیاز‌ها، شکل ارتباطات و ابزارهای ارتباطی سرویس حریف، از مقطعی به مدار ارتباطی فیمابین سرویس جاسوسی انگلیس ورود کرده و به تزریق اطلاعات هدایت شده به مدار مذکور پرداختند. بنا بر گزارش پایگاه خبری دستگاه قضا، اقدامات و ارتباطات متهم با سرویس جاسوسی انگلیس را به ۲ مرحله می‌توان تقسیم کرد. یکی از سال ۸۳ تا ۸۸ و سپس بعد از فرار از کشور و بازگشت مجدد. علیرضا اکبری سال ۸۱ بازنشسته شده و به فعالیت‌های پژوهشی و تجاری در بخش خصوصی روی آورده بود که مورد شناسایی سرویس اطلاعات مخفی انگلیس قرار گرفته و فرآیند جذب او از سوی یک رابط ایرانی که از گذشته با اکبری ارتباط داشته آغاز می‌شود. همچنین این جاسوس در جریان اخذ ویزا از سفارت انگلیس در تهران توسط ماموران اطلاعاتی انگلیس مستقر در آن سفارت، نشان شده و مورد مصاحبه قرار می‌گیرد. سپس در خلال سفرهای شخصی خود به اروپا، به استخدام تمام‌عیار سازمان جاسوسی انگلستان در‌می‌آید. 

* نحوه جذب اکبری به سرویس اطلاعاتی

ارتباط اکبری با سرویس جاسوسی انگلیس به بهانه ارتباطات تجاری و سپس پژوهشی برقرار شده بود. در این ارتباطات فرد ایرانی دیگری نیز به عنوان نشانگر سرویس اطلاعاتی حضور داشته است. اکبری در همان زمان به اتریش سفر کرده و نخستین ملاقات با افسر اطلاعاتی MI6 با نام مستعار مارک صورت می‌پذیرد. 

* علاقه ویژه سفیر انگلیس به اکبری!

بر اساس محتویات پرونده، سرویس اطلاعاتی انگلیس با بهره‌گیری از روش‌های نوین جاسوسی، زمینه‌های آلودگی و جاسوسی اکبری را فراهم کرده و با توجه به اشتغالش در سطوح مدیریتی حساس، با او ارتباط گرفته بود. ارتباط اکبری با سرویس جاسوسی انگلیس به بهانه اخذ ویزا برای امور تجاری در انگلیس آغاز شده و در جلسات و گفت‌وگوهای مختلف با عامل سفارت انگلیس که به بهانه و در پوشش اخذ ویزای انگلیس در خارج از سفارت انگلیس برگزار شده، اکبری اخبار و اطلاعات طبقه‌بندی شده مورد نیاز دشمن را در اختیار آنها گذاشته است. در پی یک رویداد که میان ایران و انگلیس رخ می‌دهد، اکبری اطلاعاتی را درباره اینکه ایران چه تصمیمی درباره این موضوع خواهد گرفت و چه کسی مسؤول اصلی است در اختیار سرویس جاسوسی قرار می‌دهد. در رابطه با ارتباط نزدیک عوامل سفارت انگلیس با اکبری به نقل از متهمی در پرونده آمده است: ظاهرا اکبری از مدتی قبل یعنی زمان سفارت ریچارد دالتون، سفیر وقت انگلیس در تهران و طی ملاقات و گفت‌وگویی که با نامبرده در موسسه تهران داشته به بسط ارتباطات و توسعه گفت‌وگوها با موسسات مشابه در انگلیس علاقه‌مند شده بود و همان معارفه و آشنایی مقدماتی‌شان جلیله‌ای را برای مشارالیه نزد سفیر انگلیس ایجاد کرد به طوری که سفیر وقت تاکید و توصیه‌های مکرری درباره همکاری با اکبری به مجموعه تحت امر خود و دبیر اول سفارت کرده است. سال ۸۳ برای اکبری ویزای انگلیس به صورت وی‌آی‌پی توسط سفارت صادر می‌شود و او به انگلیس سفر می‌کند که در آنجا مجددا با افسر اطلاعاتی انگلیس ملاقات می‌کند. 

* ملاقات با افسران سرویس جاسوسی انگلیس در کشورهای مختلف

اکبری تا سال 88 که به‌طور کامل از کشور خارج می‌شود، بارها در کشورهای مختلف از جمله انگلیس، اسپانیا، آلمان، ایتالیا، اتریش، مالزی و امارات با افسران متعدد اطلاعاتی انگلیس ملاقات داشته است. افسران اطلاعاتی دشمن، در دفعات مختلف در حاشیه سفرهای شخصی اکبری با وی دیدار می‌کردند. افسر اطلاعاتی انگلیسی در جلسات ابتدایی خود را وکیل و پژوهشگر موسسه تحقیقاتی‌ای به نام فوکوس معرفی کرده است که پس از مدتی از هویت خود به نام عامل اطلاعاتی رونمایی می‌کند. افسر اطلاعاتی انگلیسی تاکید کرده بود هویت وی باید عضو موسسه پژوهشی فوکوس که یک موسسه خصوصی است عنوان شود. تاکید شده بود کار ویژه موسسه پژوهشی فوکوس بررسی مسائل منطقه‌ای و سنجش ریسک اقتصادی که نتایج آن را در اختیار دیگر موسسات یا سرمایه‌گذاران قرار می‌دهند باید عنوان شود. 

* دادن اطلاعات مرتبط با شهید فخری‌زاده به سرویس جاسوسی انگلیس

سال 86 با توجه به محدود بودن سفر و ملاقات در آن مقطع، افسر اطلاعاتی انگلیس به نام جورج، یک دستگاه لپ‌تاپ اپل به منظور ایجاد ارتباط امن و آگاهی از وضعیت اکبری، در اختیار وی قرار می‌دهد. اکبری در این رفت‌وآمدها اطلاعات مهم کشور در مسائل راهبردی در حوزه سیاست داخلی و خارجی، منطقه‌ای، دفاعی، موشکی، مذاکرات هسته‌ای و مباحث اقتصادی مرتبط با تحریم‌ها را جمع‌آوری و به صورت کاملا آگاهانه و هدفمند تحویل افسران اطلاعاتی انگلیس داده است. جورج، مارکو، جسیکا، کالین، دیوید و … اسامی مستعاری هستند که افسران MI6 در جلسات مختلفی که با اکبری داشتند، مورد استفاده قرار می‌دادند. این جاسوس انگلیسی در اعترافات صریح خود در جریان بازجویی‌های تخصصی سربازان گمنام امام زمان(عج) و نزد مقام قضایی، در رابطه با سوالاتی که افسران اطلاعاتی MI6 از وی درباره حوزه‌های مختلف در ایران پرسیده‌اند، بیش از ۲۰۰۰ پاسخ را عنوان کرده است. اکبری در طول همکاری با سرویس جاسوسی انگلیس با مسؤولان کشور جلسات مکرر داشته و نظرات ایشان در موضوعات مختلف را دریافت و به سرویس منتقل می‌کرده است. وی در ارتباطات خود با مسؤولان سوالات خاصی را مطرح می‌کرده است و سوالات مطروحه از جانب وی مطابق با آخرین نیاز‌های سرویس اطلاعاتی MI6 بوده است. در سوالات مطرح شده از سوی افسران اطلاعاتی انگلیسی حدود ۱۷۸ نام برده شده است که دانشمندان ایران از جمله شهید فخری‌زاده یکی از آن اسامی است. وی در اطلاعاتی که به سرویس بیگانه داده است، شهید فخری‌زاده را فردی کلیدی در سطح تکنیکال معرفی کرده بوده است. وی در طول سال‌هایی که با MI6 همکاری داشته هدایا و مبالغ هنگفتی را دریافت کرده بود. اکبری برخی از مبالغ را در داخل کشور دریافت می‌کرد و برخی نیز به حساب اول وی در اتریش و برخی به حساب دومش نزد بانک اسپانیایی واریز می‌شده است. 

* فرار اکبری از ایران با سناریوی سکته ساختگی

علیرضا اکبری سال ۸۸ با کمک رابط و به توصیه افسر اطلاعاتی انگلیسی، چند سال از کشور خارج شد. او ابتدا تمایلی برای خروج کامل از کشور نداشته اما در ملاقات‌هایی که رابط با افسر اطلاعاتی دشمن در دوبی هماهنگ می‌کند، افسر سرویس وی را قانع می‌کند که باید از کشور خارج شود و در نهایت مقرر می‌شود طبق سناریوی MI6 مبنی بر سکته ساختگی، خانواده وی نیز از کشور خارج شوند. 

ارائه این توجیهات به اکبری نشان‌دهنده این است که سرویس پس از مقطع فرار به اروپا به دنبال سناریوی بازگشت بوده و از همان ابتدا (سناریوی ساختگی سکته) احتمال بازگشت محکوم را می‌داده و برای آن برنامه داشته است. علیرضا اکبری سال ۸۸ به بهانه سفر تجاری از کشور خارج می‌شود و به وین سفر می‌کند. زمانی که در وین بوده با یک نقشه قبلی، سکته ساختگی برای او طراحی و اجرا می‌شود. افسر اطلاعاتی نحوه اجرای نقشه را برای اکبری با جزئیات تشریح می‌کند و به وی آموزش می‌دهد چگونه نقش یک فرد که دچار سکته شده است را بازی کند. این نقشه برای چند هدف طراحی شده بود؛ اول عادی‌سازی خروج وی و خانواده‌اش از ایران، قانع کردن خانواده اکبری برای حضور در اتریش و اقامت آنها در اروپا و دوم برای توجیه اقامت اکبری در اروپا جهت انجام کارهای درمانی و اینکه وی در پاسخ به سوال‌ها درباره علت ماندن در اتریش بیماری و عدم امکان پرواز را عنوان کند. پس از حضور خانواده اکبری در وین که آن هم با اقدامات اطلاعاتی از طریق ترکیه صورت گرفت، متهم به همراه خانواده خود مدتی در وین اقامت کرده؛ سپس به اسپانیا نقل مکان کرده و در نهایت به همراه خانواده در انگلیس ساکن می‌شوند. ذکر این نکته ضروری است که جابه‌جایی اکبری در کشورهای مختلف در اروپا با نظر افسران اطلاعاتی انگلیسی صورت گرفته بود. در زمان اقامت اکبری در اروپا، سرویس اطلاعاتی انگلیس تمام هزینه‌های وی و خانواده‌اش را بر عهده گرفته بود. 

* اخذ تابعیت انگلیس با حمایت ویژه MI6

علیرضا اکبری با همکاری سرویس اطلاعات خارجی انگلیس به صورت ویژه تابعیت این کشور را به دست آورده بود. او سال ۹۰ پس از اسپانیا به انگلیس می‌رود و به صورت کاملا سفارشی و استثنایی برای وی پاسپورت انگلیسی صادر می‌شود. برای تابعیت اکبری، تشریفات و روال قانونی انگلیس کنار گذاشته شد. حتی به گفته خودش آزمون ویژه اقامت انگلیس به نام life in the uk test را نیز انجام نداده اما در فرم وی آمده بود وی این آزمون را انجام داده است و علیرضا اکبری در شرایطی کاملا ویژه صرفا در مراسم اعلام وفاداری به ملکه انگلیس شرکت کرده است. 

وی در اعترافات صریح خود درباره این مراسم گفته است: «جسیکا افسر اطلاعاتی از من خواست در یک جلسه شرکت کنم که فقط چند سوال ساده از من می‌شود و من باید صرفا یک عبارت را تکرار کنم. روز موعود به لندن رفتم و با جسیکا به ساختمان اداری کوچکی در مرکز لندن رفتیم. در اتاق چند پرچم انگلیس و عکس ملکه قرار داشت. از من سوالاتی پرسیده شد. از جسیکا پرسیدم چه باید بگویم. جسیکا گفت نام ملکه انگلیس را باید بگویی. نام کامل وی را بلند ادا کن و من هم ادا کردم». در روند اخذ تابعیت اکبری، به وی ویزای معروف ILR یا کارت اقامت دائم اعطا می‌شود. 

ILR مخفف «Indefinite leave to remain» به معنی «اجازه نامحدود برای ماندن» است. داشتن ILR به این معنی است که شما اجازه دارید تا هر زمان که دوست دارید در انگلیس زندگی، کار و تحصیل کنید. کارت ILR در زمان صدور پاسپورت باطل می‌شود اما بر خلاف قوانین انگلیس، اکبری بعد از دریافت پاسپورت، به توصیه MI6 توانسته بود از این کارت استفاده کند. استفاده از پاسپورت انگلیسی برای اکبری اکیدا ممنوع بود. اعطای تابعیت یکی از رویه‌های حمایتی و انگیزشی MI6 در سالیان اخیر بوده است. در این مورد علاوه بر گذرنامه انگلیسی، افسران سرویس جاسوسی با اعطای کارت اقامت دائم به مشارالیه به عنوان یک رویکرد حفاظتی خاص و پیچیده به وی توصیه کردند در سفر به ایران گذرنامه انگلیسی خود را همراه نداشته باشد. اکبری در بخشی از اعترافات خود گفته است: علت اعطای این مجوزها این بوده است که از آن در سفر استفاده کنم، اگر از گذرنامه انگلیسی استفاده کنم گذرنامه من از سیستم امنیتی ایران قابل دسترسی است و از سفارت انگلیس در تهران نیز قابل شناسایی و خطرناک است. وی گفته است: به من تاکید کردند هیچگاه از پاسپورت انگلیسی خود حتی در سفر به کشورهای اروپایی استفاده نکنم و از ویزای ILR و پاسپورت ایرانی خود استفاده کنم. حتی نباید داشتن پاسپورت انگلیسی را به خانواده خود اعلام کنم چون بسیار خطرناک است. 

* افتتاح حساب ویژه در بانک معروف انگلیسی

علیرضا اکبری با کمک افسر اطلاعاتی MI6 یک حساب در بانک معروف HSBC افتتاح می‌کند. در زمان افتتاح حساب افسر اطلاعاتی همراه او بوده است. متصدی بانک فرم‌ها را برای او پر کرده و وی صرفا امضا کرده است. 

* بازگشت به ایران و شکار جاسوس

اکبری پس از اخذ تابعیت انگلیس و استعلام وضعیت سفید خود، دوباره به ایران بازمی‌گردد و به همکاری با سرویس اطلاعات مخفی انگلیس ادامه می‌دهد و در نهایت پس از اشراف اطلاعاتی، با دستور قضایی توسط سربازان گمنام امام زمان(عج) بازداشت می‌شود. پس از صدور کیفرخواست، پرونده به دادگاه ارجاع شده و جلسات دادگاه با حضور محکوم و وکیل وی برگزار شد. دادگاه نیز با عنایت به گزارش وزارت اطلاعات و مستندات ارائه شده از سوی سربازان گمنام امام زمان(عج)، اقاریر صریح محکوم و اقدامات گسترده وی در همکاری با سرویس جاسوسی انگلیس، دریافت مبالغ هنگفت و با توجه به اینکه وی نسبت به اقدامات خود علم و آگاهی کامل داشته و براحتی توان تشخیص اثر خیانت خود بر کشور را دارا بوده است، محکوم را به اتهام افساد فی‌الارض و اقدام گسترده علیه امنیت داخلی و خارجی کشور به اعدام محکوم کرد. 

* غم کارفرما در فراق جاسوس

اعدام علیرضا اکبری ابرجاسوس انگلیس، واکنش انگلیسی‌ها را در پی داشت. در همین رابطه ریشی سوناک، نخست‌وزیر انگلیس در پیامی ضمن ابراز ناراحتی از اعدام جاسوس انگلیسی اعلام کرد: «از اعدام علیرضا اکبری شهروند بریتانیایی- ایرانی در ایران متحیر شدم. این اقدامی بی‌رحمانه و بزدلانه توسط یک رژیم وحشی بود که احترامی برای حقوق بشر مردم خود قائل نیست». او در پایان این پیام، با خانواده و دوستان عامل سرویس جاسوسی لندن که به دار مجازات آویخته شد، ابراز همدردی کرد. پیش‌تر نیز روزنامه دیلی تلگراف از واکنش وزارت خارجه انگلیس در پی بیانیه وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی که از صدور حکم اعدام برای علیرضا اکبری خبر داده بود، خبر داد و به نقل از یک سخنگوی وزارت خارجه انگلیس نوشت: «ما از خانواده آقای اکبری حمایت می‌کنیم و بارها پرونده او را با مسؤولان ایرانی مطرح کرده‌ایم. اولویت ما آزادی سریع او است و بر درخواست خودمان برای دسترسی فوری کنسولی تأکید کرده‌ایم». جیمز کلورلی، وزیر خارجه انگلیس نیز گفته بود: «ایران باید اعدام علیرضا اکبری، شهروند انگلیسی- ایرانی را متوقف کرده و فورا او را آزاد کند». وزیر خارجه انگلیس همچنین در ادامه واکنش این کشور به اجرای حکم اعدام اکبری اعلام کرد سایمون شرکلیف، سفیر انگلیس در تهران را به طور موقت به لندن فراخواند. کلورلی روز گذشته نیز در واکنش به اجرای حکم جاسوس انگلیسی نوشت: «این اقدام بدون پاسخ نخواهد ماند». وزارت خارجه انگلیس در ادامه تلاش‌های خود برای کم کردن میزان ناراحتی این کشور از اعدام جاسوس اکبری، اقدام به احضار سفیر ایران در لندن کرد. همچنین دولت فرانسه نیز در حمایت از جاسوس انگلیسی، در اقدامی مشابه سفیر کشورمان در پاریس را احضار کرد. 

***

گروه بین‌الملل: در ادامه تنش بین روسیه و ژاپن، معاون شورای امنیت ملی روسیه روز شنبه «فومیو کیشیدا» نخست‌وزیر ژاپن را به «اطاعت شرم‌آور» از ایالات متحده متهم کرد.

به نوشته وبگاه «چاینا مورنینگ پست»، «دیمیتری مدودف» معاون شورای امنیت ملی روسیه در واکنش به دیدار روز جمعه کیشیدا و «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا و صدور بیانیه مشترک، این اظهارات را بیان کرد.

در بیانیه کیشیدا و بایدن آمده است: «به صراحت اعلام می‌کنیم هرگونه استفاده از سلاح اتمی توسط روسیه در اوکراین اقدامی خصمانه علیه بشریت خواهد بود و به هیچ وجه قابل توجیه نیست».

مدودف گفت: «این بیانیه نشان‌دهنده «توهم» نسبت به روسیه و خیانت به صدها هزار ژاپنی‌ای است که در آتش بمب اتمی هیروشیما و ناکازاکی سوختند». وی افزود: «کیشیدا به جای درخواست توبه از ایالات متحده برای این امر، نشان داد تنها خدمتگزار آمریکایی‌هاست».

مدودف افزود: «این شرم تنها با خودکشی به سبک ژاپنی‌ها در جلسه کابینه ژاپن پس از بازگشت کیشیدا از بین می‌رود».

روابط روسیه و ژاپن دهه‌هاست متاثر از اختلافات ۲ طرف بر سر مجمع‌الجزایر کوریل در شمال شرق آسیا از زمان پایان جنگ دوم جهانی است. سال ۱۹۵۶ اتحاد جماهیر شوروی سابق و دولت ژاپن اعلامیه مشترکی را امضا کردند که در آن مسکو موافقت کرد امکان انتقال جزایر «هابومای» و «شیکوتان» به حاکمیت توکیو را پس از انعقاد معاهده صلح بررسی کند اما صحبتی درباره سرنوشت جزایر «کناشیر» و «ایتوروپ» به میان نیامد.

 شوروی سابق امیدوار بود بیانیه مشترک به مناقشه پایان دهد، در حالی که ژاپن این سند را تنها بخشی از راه حل مشکل می‌دانست و از ادعای حاکمیت خود بر تمام جزایر چشم‌پوشی نمی‌کرد.  مذاکرات در سال‌های بعد از آن نیز به جایی نرسید و معاهده صلح بعد از پایان جنگ دوم جهانی هرگز امضا نشد. در این میان، آمریکا نیز با اقدامات تحریک‌آمیز به ماجرا اضافه شد و توکیو را تهدید کرد اگر با واگذاری فقط ۲ جزیره از ۴ جزیره به روسیه موافقت کند، این امر بر روند بازگرداندن اوکیناوا به حاکمیت ژاپن تأثیر می‌گذارد.

موضع  روسیه نیز این است که این جزایر پس از جنگ دوم جهانی بخشی از اتحاد جماهیر شوروی سابق شدند و شکی در حاکمیت کنونی  آنها نیست.

گفتنی است فومیو کیشیدا، نخست‌وزیر ژاپن در سفرش به واشنگتن برای تقویت ائتلاف‌های قدیمی خود با متحدانش در پی افزایش نگرانی در ژاپن و آمریکا درباره افزایش تهدیدات از جانب چین، کره شمالی و روسیه، نسبت به امنیت منطقه‌ای تلاش کرده است.

بایدن در دیدار با کیشیدا گفت: «ما در حال مدرن‌سازی ائتلاف‌های نظامی خود و حمایت از روند تاریخی در ژاپن در زمینه افزایش هزینه‌های نظامی و استراتژی جدید امنیت ملی هستیم». کیشیدا نیز از بایدن به خاطر تلاش‌های آمریکا در حوزه امنیت منطقه‌ای تشکر و تصریح کرد: «ژاپن و آمریکا هم‌اکنون با چالش‌برانگیزترین و پیچیده‌ترین محیط امنیتی تاریخ معاصر روبه‌رو هستند».

به گفته کیشیدا، او چشم به انجام یک تبادل نظر صریح درباره مسائلی همچون «یک منطقه هند- اقیانوسیه آزاد و باز» – ادبیات مورد استفاده ۲ طرف برای اشاره به مقابله با چین  داشته است.

کیشیدا در سخنرانی بعد از نشست با بایدن در محل دانشکده مطالعات بین‌المللی پیشرفته جان هاپکینز واشنگتن، چین را چالش محوری هم برای ژاپن و هم برای آمریکا خواند و گفت آنها و اروپا باید در برخورد با این کشور با اتحاد عمل کنند.

کیشیدا همچنین بر اهمیت ایستادگی در برابر حمله روسیه به اوکراین تاکید کرد و گفت: «اگر تغییر یکجانبه وضعیت موجود بدون به چالش کشیده شدن اجرا شود، همین موضوع در جاهای دیگر از جمله در آسیا - اشاره آشکار به قول چین برای اتحاد مجدد در صورت لزوم با زور با تایوان خودمختار- رخ خواهد داد».

ژاپن ماه گذشته میلادی بزرگ‌ترین برنامه تقویت نظامی خود از زمان جنگ دوم جهانی تاکنون - یک انحراف چشمگیر از ۷ دهه صلح‌طلبی عمدتاً با انگیزه نگرانی درباره اقدامات چین در منطقه – را اعلام کرد.

کیشیدا در سخنرانی در دانشکده مطالعات بین‌المللی پیشرفته جان هاپکینز گفت چین چالش اصلی ژاپن و آمریکاست.

کیشیدا گفت: «جامعه بین‌المللی در یک نقطه عطف تاریخی قرار دارد: نظم بین‌المللی آزاد، باز و باثباتی که ما خود را وقف حفظ آن کرده‌ایم اکنون در خطر جدی قرار دارد».

نخست‌وزیر ژاپن اظهار کرد: «چین باید با اتخاذ یک تصمیم راهبردی از قوانین بین‌المللی جا افتاده تبعیت کند و نمی‌تواند نظم بین‌المللی را به گونه‌ای که مغایر این قوانین باشد تغییر دهد و تغییر نخواهد داد».

وی با بیان اینکه کشورها باید با چین برای کمک به صلح و ثبات جهانی و در قبال حوزه هند- اقیانوسیه همکاری کنند، گفت: «ما هرگز اجازه هیچ تلاشی برای تغییر یکجانبه وضعیت موجود با زور را نخواهیم داد و بازدارندگی خود را تقویت خواهیم کرد».

کیشیدا نگرانی ژاپن را درباره فعالیت‌های نظامی چین در نزدیکی جزایر مورد مناقشه در دریای چین شرقی - که در ژاپن جزایر سنکاکو و در چین جزایر دیائویو نامیده می‌شوند - و همچنین پرتاب موشک‌های بالستیک چین در سال گذشته میلادی که در آب‌های نزدیک ژاپن فرود آمدند، تکرار کرد.

فرمانده کل انتظامی جمهوری اسلامی ایران با حضور در دفتر رئیس‌جمهور با حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی دیدار و گفت‌وگو کرد. رئیسی در این دیدار ضمن تبریک انتصاب سردار احمدرضا رادان به فرماندهی کل انتظامی کشور، این انتصاب را بیانگر تعهد، کارآمدی و تجارب ارزشمند وی در مدیریت و هدایت نیروهای خدوم انتظامی دانست. رئیس‌جمهور اظهار امیدواری کرد مجموعه فراجا در دوره جدید با توجهات الهی، اتکا به روحیه جهادی، بهره‌گیری مطلوب از توان و ظرفیت نیروهای فداکار انتظامی و تعامل نزدیک‌تر با مردم و افکار عمومی، در مسیر تقویت و استحکام بیش از پیش امنیت اجتماعی، پیشگیری از وقوع جرم، استقرار نظم و انضباط عمومی، گسترش عدالت و اعتمادسازی در سراسر کشور حرکت کند. وی همچنین از درگاه خداوند دوام توفیقات سردار احمدرضا رادان در انجام این وظیفه خطیر و خدمت به نظام جمهوری اسلامی ایران را مسألت کرد و آمادگی دولت را جهت پشتیبانی از نیروهای خدوم انتظامی کشور اعلام کرد. 

دولت سیزدهم با رویکرد شفافیت و پاسخگویی مدیران، بر انتشار صورت‌های مالی دولتی، شرکت‌های زیرمجموعه بانک‌ها، مؤسسه‌ها و نهادهای عمومی غیردولتی در سامانه کدال تاکید کرد؛ وعده‌ای که با اهتمام وزارت اقتصاد عملیاتی شد به طوری که هفته گذشته صورت‌های مالی ۲۰۷ شرکت دولتی دیگر نیز منتشر شد.

یکی از وعده‌های وزیر امور اقتصادی و دارایی در زمان رای اعتماد مجلس شورای اسلامی، شفاف‌سازی صورت‌های مالی شرکت‌های دولتی بود که این امر در نخستین سال فعالیت دولت سیزدهم با همکاری مدیران شرکت‌ها در فضایی شیشه‌ای به مرحله عمل رسید.

سیداحسان خاندوزی چهاردهم شهریورماه پارسال در تشریح سیاست‌های این وزارتخانه در رسانه ملی گفته بود: «من به عنوان تعهدات سنجش‌پذیر دولت این وعده را اعلام می‌کنم و تلاش می‌کنیم ماه آینده صورت مالی شرکت‌های دولتی را به همان شفافیت که در بورس است، برای دولتی‌ها نیز ایفا کنیم».

خاندوزی فروردین‌ امسال در صفحه توئیتر خود نوشت: «الوعده وفا. به‌ رغم برخی مقاومت‌ها و با حمایت آقای رئیس‌جمهور، برای نخستین‌بار نورافکن شفافیت را بر صورت‌های مالی ۳۱۳ شرکت دولتی تاباندیم و در کدال منتشر کردیم. قطعاً دسترسی عموم و نقد صاحبنظران بر صورت‌های مالی، موجب کارایی شرکت‌های دولتی در آینده خواهد شد».

در همین راستا، وزارت امور اقتصادی و دارایی در همان فروردین، گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی به انضمام صورت‌های مالی سال مالی ۱۳۹۸، سیصد و دوازده شرکت دولتی اعم از مادرتخصصی، اصلی و فرعی و گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی به انضمام صورت‌های مالی سال ۱۳۹۹، سیصد و سیزده شرکت دولتی را در سامانه کدال منتشر کرد و در دسترس عموم قرار داد؛ همچنین صورت‌های مالی حسابرسی شده تعداد هفت بانک، ۲ بیمه دولتی و همچنین ۴ شرکت تابعه وزارت امور اقتصادی و دارایی سال گذشته در سامانه کدال منتشر شد.

وزارت امور اقتصادی و دارایی بر اساس تکلیف جزء ۱ بند «م» تبصره ۲ قانون بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور و در راستای شفاف‌سازی اقتصادی، پیشگیری و مقابله با فساد اداری و اقتصادی موظف به انتشار صورت مالی شرکت‌های مشمول جزء قانون یاد‌شده در سامانه کدال شد.

ایجاد شفافیت و بهبود پاسخگویی مدیران شرکت‌های دولتی و سایر متولیان شرکت‌های دولتی نسبت به فعالیت و عملکردشان و همچنین ارائه اطلاعات دقیق به نهادهای دخیل در امر سیاست‌گذاری، کارشناسان اقتصادی، صاحبنظران و سیاست‌گذاران در امر تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی‌های کلان یکی از دلایل کلیدی انتشار صورت‌های مالی است.

بر این اساس، بارگذاری صورت‌های مالی در سامانه کدال و شفاف شدن سود و زیان شرکت‌ها، وضعیت نیروی انسانی و سایر موارد، زمینه ایجاد مطالبه‌گری مردم و در مقابل پاسخگویی مدیران را فراهم می‌کند.

انتشار صورت‌های مالی، فعالیت و عملکرد شرکت‌های دولتی و سایر شرکت‌ها را زیر ذره‌بین برده و تیغ نظارت را تیزتر می‌کند.

عملکرد دستگاه‌ها با انتشار صورت‌های مالی در اتاق شیشه‌ای، روبه‌روی چشم اقتصاددانان، پژوهشگران و حتی عموم مردم قرار می‌گیرد و مدیران را نسبت به اقدامات و تصمیمات‌شان حساس‌تر و پاسخگوتر می‌کند.

بخش عمده فعالیت‌های اقتصادی دولت بر دوش شرکت‌های اقتصادی است و سالانه بیش از نیمی از بودجه عمومی کشور مربوط به این شرکت‌هاست، از این رو فعالیت شرکت‌های دولتی باید در اتاق شیشه‌ای و به دور از پنهان کاری برای عموم مردم که به عنوان ذی‌نفعان اصلی شرکت‌ها هستند، آشکار شود.

به طور قطع این شفافیت نقش مهمی در اعتماد عمومی مردم به مجموعه‌های دولتی و در گام دوم مطالبه‌گری نسبت به فعالیت شرکت‌ها را هموار می‌کند، ضمن اینکه با مشخص شدن منابع، مصارف و درآمد شرکت‌ها، سیاست‌گذاری در عرصه‌های مختلف اقتصادی تسهیل می‌شود.

* ارائه طرح اولیه انتشار صورت‌های مالی از سوی وزیر اقتصاد

طبق گفته رضا نوروزیان، معاون مدیرکل دفتر امور شرکت‌های دولتی وزارت امور اقتصادی و دارایی «تاکنون درباره انتشار صورت‌های مالی تصمیم و اقدامی انجام نشده بود و ایده اولیه این اقدام توسط سیداحسان خاندوزی در وزارت امور اقتصادی و دارایی مطرح شد».

طبق گفته این مقام مسؤول، مقدمات عملیاتی شدن انتشار صورت‌های مالی شرکت‌های دولتی از شهریور سال گذشته مطرح و زمینه‌های اجرایی و ابزارهایی که برای این کار لازم بود بررسی شد و در نهایت این موضوع در جزء یک بند «م» تبصره ۲ قانون بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور درج و تبدیل به حکمی قانونی شد.

وزارت اقتصاد در کنار مسؤولیت تنظیم‌گری سیاست‌های اقتصادی و مالی کشور روی شرکت‌های دولتی، بر فعالیت‌های مالی و اقتصادی این شرکت‌ها در بخش خصوصی و دولتی در جهت اجرای برنامه‌های توسعه اقتصادی نظارت دارد.

وزیر اقتصاد عضو یا رئیس مجمع عمومی بالغ بر ۸۵ شرکت دولتی است که با حضور در مجامع عمومی بر عملکرد سالانه این شرکت‌ها، صورت‌های مالی و عملکرد شرکت‌ها نظارت کرده و گزارش‌ها را مورد تحلیل‌ و بررسی قرار می‌دهد.

پیش از این، صورت‌های مالی شرکت‌های دولتی پس از انتشار و حسابرسی توسط حسابرس مستقل، در مجامع عمومی تصویب می‌شود اما سیداحسان خاندوزی، وزیر اقتصاد دولت سیزدهم یک گام فراتر گذاشته و در راستای شفافیت عملکرد این شرکت‌ها، به انتشار صورت‌های مالی تنها در داخل شرکت‌ها، جلسه‌ها، مجامع و نظارت بازرسان اکتفا نکرده، بلکه شرکت‌های دولتی را ملزم به انتشار صورت‌های مالی در سامانه کدال کرده است و امر شفافیت و پاسخگویی مدیران در برابر مطالبه‌گری مردم را با جدیت پیگیری می‌کند.

شفافیت‌سازی صورت‌های مالی شرکت‌های دولتی، توسط وزیر اقتصاد در دولت سیزدهم با واکنش مثبت جمعی از فعالان و کارشناسان اقتصادی و سیاسی همراه شد. در این زمینه حسین قربان‌زاده، رئیس سازمان خصوصی‌سازی عنوان کرد این اقدام را می‌توان به ‌عنوان اتفاقی بسیار بزرگ عنوان کرد که در دولت سیزدهم اجرا شده است.

به گفته وی، این تصمیم بسیار بااهمیت و باارزش وزیر اقتصاد و اجرای آن در دولت سیزدهم، مبدأ و آغاز تحول در حکمرانی دارایی‌های دولت از منظر شرکت‌های دولتی تلقی می‌شود.

قربان‌زاده تاکید کرد: متأسفانه تاکنون نورافکنی بر تاریکخانه شرکت‌های دولتی تابانده نشده بود و صورت‌های مالی شرکت‌ها در معرض دید عمومی بویژه کارشناسان، تحلیلگران و نخبگان قرار نگرفته است که این اتفاق باعث سوءمدیریت و نیز مداخلات از ناحیه سیاست‌گذار در امر حاکمیت شرکتی شده است.

* چند شرکت صورت‌های مالی‌شان را منتشر کردند؟

بر اساس آخرین گزارش وزارت امور اقتصادی و دارایی، ۶۰۳ شرکت دولتی صورت‌های مالی و عملکردشان را در سامانه کدال منتشر کرده‌اند.

طبق آخرین گزارش، هزار و ۸۶ شرکت از سوی وزارت اقتصاد شناسایی شده‌اند که ۲۴۳ شرکت از این شرکت‌ها بورسی هستند.

بر این اساس ۴۲۰ شرکت مربوط به شرکت‌های دولتی، ۹ شرکت جزو بانک‌ها، ۲ شرکت زیرمجموعه بیمه‌ها، ۷ شرکت مربوط به مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و شرکت‌های زیرمجموعه و ۲۷ شرکت نیز مربوط به شرکت‌های زیرمجموعه دبیرخانه مناطق آزاد تجاری- صنعتی است.

طبق این گزارش ۲۲۴ شرکت مربوط به شرکت‌های زیرمجموعه بانک‌ها و بیمه‌ها،۲۶۰ شرکت جزو شرکت‌های زیرمجموعه سازمان تامین اجتماعی و ۳۰ شرکت نیز مربوط به شرکت‌های زیرمجموعه صندوق بازنشستگی کشوری است.

همچنین ۵۱ شرکت جزو فدراسیون‌ها، ۳۶ شرکت مربوط به سایر شرکت‌های زیرمجموعه موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و ۲۰ شرکت نیز مربوط به شرکت‌های زیر نظارت دولت است.

صحت و سقم صورت‌های مالی شرکت‌های دولتی در سامانه کدال نیاز به بررسی نهادهای مربوطه دارد. ضمناً انتشار صورت‌های ملی شرکت‌های دولتی به دنبال ایجاد دسترسی عمومی به صورت‌های مالی، افزایش شفافیت و پاسخگویی، ایجاد فضای نقد و ارزیابی منصفانه و صادقانه عملکرد اقتصادی است.

سیدامیرحسین موسوی: ۲۵ روز از زمستان 1401 سپری شده و بررسی وضعیت جوی کشور در هفته‌های اخیر و مشاهده پیش‌بینی‌ها از وضعیت آب و هوایی در هفته‌های آتی، گواه زمستانی سرد در کشور است. شرایط جوی حاکم بر کشور منجر به افزایش چشمگیر مصرف گاز شده است و در روزهای گذشته مصرف گاز در بخش‌های تجاری و خانگی به حدود 700 میلیون مترمکعب رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش 150 میلیون مترمکعبی را شاهد هستیم. 

با وارد شدن سامانه هوای سرد به کشور، این روزها شاهد افت دما و سرمای فراگیر در بیشتر نقاط کشورمان هستیم به طوری که در استان‌های شمال غربی و شرقی دمای منفی تا 28 درجه سانتیگراد را تجربه می‌کنند که از حیث افت دما، فراگیری و ماندگاری سرما در 10 سال گذشته بی‌سابقه بوده است. 

در نتیجه این سرمای کم‌سابقه، مصرف گاز در بخش‌های خانگی و تجاری رشد قابل توجهی داشته به طوری که در بازه‌ای حدود 700 میلیون مترمکعب گاز در بخش‌های خانگی و تجاری مصرف شده که در مقایسه با سال گذشته و بازه زمانی مشابه، بیش از 150 میلیون مترمکعب افزایش را نشان می‌دهد. با توجه به این رشد قابل توجه در مصرف گاز، انتظار می‌رود مشترکان با رعایت الگوی مصرف، ادامه این روند را کندتر کنند. البته در کنار توسعه فرهنگ‌سازی و افزایش سطح آگاهی عموم مردم بویژه مشترکان پرمصرف نسبت به ارزش واقعی گاز، جهت اصلاح الگوی مصرف گاز طبیعی از دولت نیز انتظار می‌رود با سرمایه‌گذاری در حوزه گاز و توسعه میادین جدید نفتی و گازی، عرضه گاز در سال‌های آتی را تقویت کند. 

در حال حاضر استان تهران با ۱۲۵ میلیون متر مکعب بیشترین مصرف گاز را داشته و بعد از آن استان خراسان رضوی با ۶۳ میلیون متر‌مکعب، استان اصفهان با ۴۵‌میلیون متر‌مکعب، آذربایجان شرقی با ۴۳ میلیون متر مکعب و استان مازندران با ۲۹ میلیون متر مکعب در رتبه‌های بعدی مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری قرار دارند.

به گزارش «وطن امروز» یکی از چالش‌های کشور و صنعت نفت در آستانه فصل سرما - که هر سال هم تکرار می‌شود - تأمین و توزیع سوخت زمستانی است. این موضوع امسال با توجه به شرایط خاص کشور در تولید و مصرف سوخت بویژه گاز از یک سو و وعده دولت سیزدهم در گاز‌رسانی از سوی دیگر، از حساسیت و اهمیت بیشتری برخوردار شد. 

در سال‌های اخیر میزان مصرف انرژی و سوخت چه در فصل سرما و چه فصل گرما به چالشی مزمن برای کشور تبدیل شده است، کشوری که بزرگ‌ترین ذخایر انرژی جهان را داراست ولی به دلیل ناکارآمدی مدیریت در طول یک دهه اخیر، ظرفیت‌های تولیدی این بخش توسعه لازم را نداشته و عقب‌ماندگی تولید، منجر به بروز این اختلالات در سطح کشور شده است. البته در کنار عدم سرمایه‌گذاری‌های لازم در بخش زیرساختی، مصرف بی‌رویه انرژی در کشور بویژه گاز- که کنترل مصرف آن نیز به دلیل ماهیت این بخش سخت‌تر است- این اختلالات را با آهنگی سریع‌تر مواجه کرده است. 

میزان تولید نفت و گاز در کشور با لحاظ جمعیت، با استانداردهای جهانی منطبق است؛ به این معنا که تولید کنونی نفت و گاز بخوبی و بیش از حد، نیازهای عمومی کشور را تأمین می‌کند، منتها مسأله و چالش اصلی، ساختار مصرف معیوب، غیراقتصادی، نامتعادل و مغایر با اصول و فرهنگ دینی است که هزینه‌های سنگینی را به کشور و اقتصاد آن تحمیل می‌کنند.

 ایران بر اساس آمارهای معتبر بین‌المللی، با داشتن ۳۲ هزار میلیارد مترمکعب، دومین کشور دارنده ذخایر گاز در دنیا پس از روسیه است. این میزان، ۱۸ درصد کل ذخایر گاز جهان محسوب می‌شود. روسیه با در اختیار داشتن ۳۷ میلیارد مترمکعب، بزرگ‌ترین و نخستین کشور دارنده این منبع انرژی ارزشمند و پاک محسوب می‌شود. سومین کشور بزرگ دارنده گاز، قطر است که حدود 13 درصد ذخایر گازی دنیا را دارد. 

 از منظر تولید گاز، ایران با تولید ۲۵۰ میلیارد مترمکعب گاز در سال ۲۰۲۱، سومین کشور جهان به شمار می‌آید. این در حالی است که آمریکا با تولید ۹۱۴ میلیارد مترمکعب و روسیه با ۶۳۸ میلیارد مترمکعب نخستین و دومین کشور بزرگ تولید‌کننده گاز در جهان هستند. آمریکا در حالی بزرگ‌ترین تولید‌کننده گاز است که کل ذخایر آن حدود ۱۲ هزار میلیارد مترمکعب برآورد شده است و رتبه ۵ دنیا را به لحاظ ذخایر گازی در اختیار دارد. چین چهارمین کشور تولید‌کننده گاز دنیا، با تولید ۱۹۴ میلیارد مترمکعب در سال ۲۰۲۱ به شمار می‌رود و این در حالی است که این کشور حدود ۸ درصد کل ذخایر گازی دنیا را در اختیار دارد. قطر نیز با تولید سالانه ۱۷۳ میلیارد مترمکعب پنجمین تولید‌کننده گاز در دنیا محسوب می‌شود. 

* منابع تولید گاز ایران

به طور مشخص 2 منبع برای تولید و تأمین گاز در کشور وجود دارد. منبع اصلی، میدان گازی پارس است که ۷۰ درصد از گاز مورد نیاز کشور را تأمین می‌کند (این رقم بین ۶۸ تا ۷۵ درصد بر حسب فصل، ماه، انجام تعمیرات دوره‌ای، ظرفیت و برنامه تولید تغییر می‌کند اما در زمستان می‌تواند تا ۷۵ درصد برسد)، مابقی نیز در قالب ۲۰ درصد از میدان‌های مستقل و ۵ درصد از بخش‌های نفتی تأمین می‌شود. این در حالی است که در سال ۸۲ مجتمع گازی پارس جنوبی حدود ۳ درصد از گاز مورد نیاز کشور را تأمین می‌کرد. توسعه میدان گازی پارس جنوبی از اواسط دهه ۱۳۷۰ آغاز شد و با توجه به مشترک بودن این میدان با قطر و سرمایه‌گذاری گسترده و وسیع دوحه با دادن سهم عمده از میدان به شرکت‌های بزرگ نفتی در این میدان، تمرکز اصلی صنعت نفت کشور بر توسعه این میدان قرار گرفت. در ۲۰ سال گذشته تمرکز وزارت نفت بر توسعه میدان گازی پارس جنوبی قرار داشته و تمهیدات لازم و استفاده از تمامی ظرفیت‌های موجود برای افزایش تولید گاز غنی از این میدان مشترک گازی در دستور کار قرار داشته است. با بهره‌برداری از فازهای 15-12، 18-17، ۱۹ و فازهای 21-20 و نیز آغاز تولید از فازهای ۱۳، ۱۴ و 24-۲2، میزان تولید گاز غنی ایران از کشور قطر با وجود سهم ۲ برابری این کشور از این میدان گازی مشترک، پیشی گرفته است. در واقع در حال حاضر ایران به‌رغم در اختیار داشتن یک‌سوم مساحت این میدان پارس جنوبی، از قطر که دوسوم مساحت میدان را در اختیار دارد، گاز بیشتری برداشت می‌کند. طبق استانداردهای موجود، به طور میانگین به ازای هر فاز یک سکو و حدود ۱۰ حلقه چاه فعال در دریا وجود دارد. روزانه به هر فاز حدود یک میلیارد فوت مکعب گاز معادل ۲۸.۶ میلیون مترمکعب وارد می‌شود و به طور متوسط ۲۵ میلیون مترمکعب گاز شیرین‌سازی می‌شود. هر فاز در روز همچنین معادل ۴۰ هزار بشکه میعانات گازی و ۲۰۰ تن گوگرد تولید می‌کند. در فازهای ۴ و ۵ علاوه بر این محصولات، عملیات استحصال (اتان، بوتان و پروپان) به صورت مایع انجام می‌شود. 

سهم دیگر میدان‌ها از تولید گاز در کشور، حدود ۳۰ درصد است که مهم‌ترین این میدان‌ها عبارتند از: فجر جم (کنگان)، پارسیان (مشتمل بر تابناگ، هما، شانول، وراوی)، خراسان رضوی (سرخس)، هرمزگان (سرخون)، دالان و ایلام. گاز استحصال شده از چاه‌ها برای آماده‌سازی جهت توزیع در شبکه سراسری، وارد مجتمع‌های پالایشگاهی شده و پالایش می‌شود. صنعت پالایش گاز کشور مشتمل بر 8 پالایشگاه به نام‌های مجتمع پارس جنوبی، فجر جم، پارسیان، سرخون و قشم، هاشمی‌نژاد، ایلام، بیدبلند و مسجدسلیمان است. در مرحله بعد گاز تصفیه‌شده پالایشگاه‌های گاز به همراه گازهای دریافتی از واحدهای نم‌زدایی و سایر واحدها جهت انتقال به مبادی مصرف، به خط لوله تزریق می‌شود. 

* ظرفیت تولید گاز در کشور در سال 1400

پالایشگاه ظرفیت اسمی – میلیون مترمکعب

مجتمع پارس جنوبی 707

فجر جم 110

پارسیان 82

هاشمی نژاد 49

بیدبلند 27

سرخون وقشم 16

ایلام 6

مسجد سلیمان 1

نم‌زدایی سراچه 10

نم‌زدایی شوریجه 20

جمع 1030

* حکایت مصرف گاز در ایران

نقشه مصرف گاز در جهان متفاوت است. ایران به لحاظ مصرف داخلی، چهارمین کشور مصرف‌کننده گاز با ۲۳۳ میلیارد مترمکعب در سال ۲۰۲۰ محسوب می‌شود. رتبه نخست مصرف گاز در جهان متعلق به آمریکا با ۸۳۲  میلیارد مترمکعب در سال است. رتبه دوم متعلق به روسیه با ۴۴۴ میلیارد مترمکعب و رتبه سوم در اختیار چین با ۳۰۷ میلیارد مترمکعب است. بر مبنای این آمار، آمریکا ۹۰ درصد گاز تولیدی، روسیه ۶۵ درصد و ایران ۹۱ درصد از گاز تولیدی خود را مصرف می‌کنند. چین هم در سال نزدیک به ۱۳۰ میلیارد مترمکعب کسری تولید داخل را از خارج و عمدتا از روسیه وارد می‌کند. با هدف درک دقیق‌تر مقوله کمیت و کیفیت مصرف گاز در ایران، ذکر چند رقم دیگر می‌تواند مورد توجه باشد: اروپا با جمعیتی در حدود ۷۵۰ میلیون نفر، ۵۴۱ میلیارد مترمکعب گاز در سال ۲۰۲۰ مصرف کرده است. 

 آمریکای مرکزی ۱۴۵ میلیارد مترمکعب و آسیای جنوب غربی (با احتساب ایران) حدود ۵۵۲ میلیارد مترمکعب مصرف دارند. 

کل آسیا - پاسیفیک (جز آسیای جنوب غربی) با جمعیت ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون نفر، ۸۶۱ میلیارد مترمکعب گاز مصرف کرده است. 

بر این اساس، ایران با جمعیتی حدود ۸۲ میلیون نفر به اندازه نصف اروپا با جمعیت ۷۵۰ میلیون نفر، 1.5 برابر آمریکای لاتین با جمعیت ۶۵۰ میلیون نفر و یک‌چهارم آسیا - پاسیفیک با جمعیت 3.5 میلیارد نفر، و نیمی از کل گاز مصرفی آسیای جنوب غربی با جمعیتی حدود ۳۷۰ میلیون نفر، مصرف گاز دارد. با در نظر گرفتن جمعیت و اندازه اقتصاد کشورهای آمریکا، روسیه، چین و ایران، به نظر می‌رسد مصرف داخلی گاز در ایران به تناسب تولید، از ناموزونی بالایی برخوردار است که خود نشان از مصرف بالا و بی‌رویه آن در داخل کشور دارد. بیشترین تناسب به آمریکا با توجه به میزان جمعیت (۳۳۰ میلیون نفر) و تولید ناخالص داخلی نزدیک به ۱۹ هزار میلیارد دلار تعلق دارد. 

بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، تقریباً ۹۸ درصد خانواده‌ها در فصول سرد سال به‌طور متوسط حدود ۱۵ ساعت در شبانه‌روز از وسایل گرمایشی برای گرم نگه داشتن واحدهای مسکونی خود استفاده می‌کنند. در فصل سرد سال با توجه به محدودیت تولید و مدیریت مصرف بهینه انرژی، خانواده‌ها از ۲ طریق می‌توانند به اقتصاد ملی و توزیع عادلانه انرژی در سراسر کشور کمک کنند؛ یک، توجه به کاهش سطح زیربنای واحدهای مسکونی که در روزهای سرد سال گرم نگه داشته می‌شوند و دیگری کاهش طول ساعات شبانه‌روزی برای گرم کردن دمای ساختمان. 

پیش از آنکه این ۲ مورد بیشتر تشریح شود، وضعیت مصارف گاز خانوارها، صنایع و نیروگاه‌ها را طبق آمار منتشرشده توسط مدیریت برنامه‌ریزی شرکت ملی گاز ایران در جدول میانگین روزانه گازرسانی در سال ۱۴۰۰ بررسی می‌کنیم. 

آمارها بیان می‌کند بیشترین مصرف بخش خانگی در فصل سرد سال یعنی زمستان رخ داده است. در این فصل نیروگاه‌های گازی برای تولید برق کمترین مصرف را دارند، به این معنا که نصف ظرفیت تولید نیروگاه‌های گازی به‌دلیل تأمین نشدن سوخت به‌کار گرفته نشده و طبیعی است. با کاهش تولید برق، در مرحله نخست کسب‌وکارهایی که نیاز به برق دارند آسیب می‌بینند. پرواضح است که صرفه‌جویی در مصرف گاز در فصل سرما، کمک بزرگی به صاحبان کسب‌وکار و در نتیجه اقتصاد کشور می‌کند. 

کمترین مصرف گاز در بخش خانگی ۳ ماه دوم یعنی فصل گرم سال اتفاق می‌افتد؛ دوره زمانی‌ای که نیروگاه‌ها تقریباً بیشترین مصرف را دارند. داده‌ها نشان می‌دهد حداکثر مصرف نیروگاه‌ها در ۳ ماه سوم است در صورتی که حداکثر مصرف آنها باید در ۳ ماهه دوم باشد و دلیل آن ناشی از این است که پالایشگاه‌های گاز، تعمیرات اساسی خود را در این فصل انجام می‌دهند و ظرفیت تولید بیشتر را ندارند. 

 صنایع عمده که شامل کارخانه‌های فولاد، سیمان، پالایشگاه‌ها و صنایع پتروشیمی است، روند مصرف ثابتی دارند. 

واقعیت این است که به دلیل محدودیت تولید، انتقال، ذخیره‌سازی و توزیع گاز از یک‌سو و تعهدهای خارجی و لزوم مصرف در بخش‌های دیگر، مانند تزریق گاز به چاه‌های نفت از سوی دیگر، عرضه و تقاضای گاز در بعضی فصل‌های سال تراز نیست و مدیریت مصرف گاز برای اقتصاد ملی و کسب‌وکار هموطنان ضروری است. 

* شبکه گاز خانگی

یکی از مواهب نعمت گاز در ایران، بهره‌مندی بیش از ۹۵ درصد مردم کشور از آن است. تعداد روستاهای گازدار در پایان سال ۱۴۰۰ به ۳۵۵۷۵ روستا رسیده که بدین ترتیب 4.992.569 خانوار تا آن تاریخ از نعمت گاز برخوردار شدند. در سال جاری نیز گازرسانی به روستاها ادامه داشته و تا پایان مهرماه ۱۴۰۱ تعداد آن به ۳۶۳۶۵ روستا رسیده است. همین امر حکایت از آن دارد که درصد پوشش روستایی گاز طبیعی به 83.8 درصد در کل کشور رسیده است. در بخش شهری نیز تا پایان سال ۱۴۰۰ بالغ بر ۱۲۲۱ شهر گازدار شده و 18.234.490 خانوار را تحت پوشش قرار داده است. در سال ۱۴۰۱ نیز این روند ادامه یافته به شکلی که آمار ثبتی حکایت از گازدار شدن ۱۲۲۴ شهر تا پایان مهرماه سال جاری است؛ وضعیتی که حاکی از تحت پوشش قرار گرفتن 97.7 درصد خانوارهای شهر است. در بخش صنایع عمده هم ۲۹۵۱۷ واحد صنعتی تا پایان سال ۱۴۰۰ از گاز طبیعی برخوردار شده‌اند. گستردگی این شبکه باعث شده مصرف گاز طبیعی کشور در بخش خانگی فصل تابستان حدود ۱۶۰ تا ۱۷۰ میلیون مترمکعب در روز باشد، در حالی که در فصل سرد سال این مقدار به ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون مترمکعب می‌رسد. در سال جاری برآورد می‌شود این میزان حداقل ۶ درصد به نسبت سال ۱۴۰۰ بیشتر شود. به طور کلی میزان مصرف گاز در ایران بشدت تابع مصرف بخش خانگی و تجاری است به گونه‌ای که در سال ۱۴۰۰ رکورد مصرف ۷۲۰ میلیون مترمکعب در روز هم ثبت شد. 

* عبور از ناترازی انرژی با اصلاح الگوی مصرف

شدت مصرف انرژی در ایران، سال‌هاست به عنوان یک مسأله و معضل از سوی محافل کارشناسی مورد توجه قرار می‌گیرد و در این زمینه برنامه‌ها و سیاست‌های متعددی هم طراحی و اجرا شده است اما به نظر می‌رسد با توجه به تداوم شدت مصرف انرژی و تشدید آن، برنامه‌ها و اقدامات انجام شده نتوانسته به نتایج مطلوب و موثری منجر

 شود.

 جدای از ضرورت اصلاح روندها، برنامه‌ها و اقدامات در حوزه‌های سیاستگذاری، فنی و مهندسی و اقتصادی، آنچه باید در این مقوله به آن توجه جدی داشت، ایجاد ذهنیت در نزد شهروندان ناظر بر شیوه‌های صحیح و درست مصرف است. افزایش سطح آگاهی عموم مردم بویژه مشترکان پرمصرف نسبت به ارزش واقعی گاز و امکان کسب ارزش افزوده بالا از این ثروت ملی در بخش‌های صنعتی از جمله پتروشیمی و معرفی تلاش‌های فراوان و ذکر مبالغ قابل توجه صرف‌شده در فرآیندهای استخراج، تولید، پالایش، انتقال و توزیع گاز طبیعی، از جمله اقداماتی است که می‌توان در راستای اصلاح الگوی مصرف گاز در کشور انجام داد.

با وجود گذشت حدود یک ماه از اعلام سرپرستی حبیب کاشانی در تیم امید از سوی کمیته ملی المپیک، این تیم همچنان بلاتکلیف است و فدراسیون نیز در این باره سکوت کرده است. تیم ملی فوتبال امید باید شهریور 1402 در مسابقات انتخابی جام ملت‌های امیدهای آسیا 2024 شرکت کند. ۳ تیم اول این رقابت‌ها راهی جام ملت‌های امیدهای آسیا می‌شوند که قرار است دی سال آینده برگزار شود و همچنین حکم انتخابی المپیک 2024 را خواهد داشت. در واقع اگر تیم امید در مسابقات شهریور موفق نشود، المپیک 2024 را از دست خواهد داد و این در شرایطی است که هنوز شرایط امیدها نامشخص است. کمیته ملی المپیک 29 آذر اعلام کرد حبیب کاشانی به عنوان سرپرست تیم امید انتخاب شده است. مناف هاشمی، دبیرکل این کمیته در همان روز در این باره گفته بود: «توافقات اولیه با فدراسیون فوتبال انجام شد و بعد از اینکه کاشانی، حکم خود را به عنوان سرپرست دریافت کرد، کادرفنی را نیز انتخاب خواهیم کرد. نظرات نهایی در این باره را فدراسیون خواهد داد... فدراسیون باید در این باره، پیشنهاد و نظر نهایی را با مشورت با حبیب کاشانی بدهد. منابعی را برای پرداخت دستمزد کادر فنی تیم امید پیش‌بینی کرده‌ایم و فدراسیون هم باید منابعی را با توجه به اسپانسرها و فعالیت سرپرست، پیش‌بینی کند».

پس از این ماجرا احساس می‌شد تیم امید حداقل تکلیف خودش را شناخته و این بار قرار است زودتر برنامه‌های آماده‌سازی خود را آغاز کند؛ اتفاقی که معمولاً رخ نمی‌دهد و ظاهراً قرار نیست این بار هم شاهد آن باشیم. تیم امید در این سال‌ها همواره دیر کارش را شروع کرده و با بی‌توجهی ضربات زیادی خورده کما اینکه 48 سال است این تیم رنگ المپیک را ندیده است.

از زمانی که کمیته ملی المپیک سرپرستی حبیب کاشانی را اعلام کرد، حدود یک ماه می‌گذرد اما اتفاق تازه‌ای رخ نداده است. فدراسیون فوتبال حکمی برای کاشانی نزده و در جلسه هیات رئیسه نیز صحبتی درباره تیم امید به میان نیامد و همه چیز به آینده موکول شد.

دبیرکل ملی المپیک چند روز پیش بار دیگر درباره تیم امید مورد پرسش قرار گرفت که گفت: «خودمان هم اصرار داشتیم موضوع زودتر مشخص شود. اینکه من اعلام کردم کاشانی به عنوان سرپرست تیم فوتبال امید انتخاب شده، بر اساس توافقی بود که بین رئیس کمیته ملی المپیک، معاون قهرمانی وزارت ورزش، رئیس فدراسیون فوتبال و خود من انجام شد. قرار بود  بعد از جام‌جهانی حکم او ابلاغ شود. آخرین پیگیری‌ها که کردیم کسی مخالف این موضوع نیست. امیدوارم هر چه سریع‌تر تاج حکم را ابلاغ کند، چون کار امید خیلی عقب است و باید کادرفنی مشخص شود و  کار سریع‌تر جلو برود».

با این وجود هنوز اتفاقی نیفتاده و فدراسیون فوتبال در این باره موضع سکوت را در پیش گرفته است. مشخص نیست آیا فدراسیون موافق حضور کاشانی در تیم امید است یا خیر و اینکه مدیر پیشین تیم امید برای بازگشت دوباره به این تیم شرایطی دارد یا نه. هر چه هست اینکه روزها در حال سپری شدن است و در حالی که تیم امید باید خودش را برای رویدادهای پیش ‌رو آماده کند، خبری از روشن شدن تکلیف این تیم نیست. ظاهراً سرنوشت تیم امید با بلاتکلیفی و ناکامی گره خورده است!

* افشاریان: حبیب کاشانی؟ این اسامی را از کجا می‌آورید؟!

با این وجود عضو هیات‌رئیسه فدراسیون می‌گوید تا زمان مسابقات تیم امید زمان زیادی باقی مانده و نگران نیستیم. خداداد افشاریان درباره انتخاب کادرفنی تیم فوتبال امید و حضور حبیب کاشانی به عنوان سرپرست این تیم گفت: تا مسابقات تیم امید زمان زیادی داریم و در جلسات بعدی هیات‌رئیسه تکلیفش مشخص می‌شود. این اسامی را از کجا می‌آورید؟ هیچ‌کدام از اعضای هیات‌رئیسه این موضوعی که می‌گویید را نمی‌دانیم. حتی آقای تاج روی این موضوع اشراف ندارد. رئیس فدراسیون فوتبال اینقدر باهوش هست که درباره سرمربی تیم ملی و تیم امید در جلسه‌ای پخته تصمیم‌گیری کند. همچنین وی درباره حضور علیرضا فغانی در لیست داوری استرالیا گفت: خیلی خوشحالم که فغانی به لیست استرالیا رفته و این باور قلبی من است. کسی نیستم که نسبت به موضوعی کینه داشته باشم و افتخار می‌کنم که فغانی به عنوان یک ایرانی در لیست استرالیا قرار دارد. فغانی در استرالیا زندگی می‌کند و نظرمان بر این بود که او مهاجرت کرده، البته جام‌جهانی هم با اسم ایران حضور داشت. برای سال 2023 تصمیم گرفتیم پست را به داوران خودمان بدهیم و روی این تصمیم مصمم بودیم. ان‌شاءالله فغانی هر جا هست، برای داوری دنیا بدرخشد. عضو هیات‌رئیسه فدراسیون فوتبال در پاسخ به این پرسش که فغانی شانس قضاوت فینال جام ملت‌ها را دارد و ‌افتخارش برای استرالیا محسوب می‌شود، بهتر نبود در لیست ایران باقی می‌ماند؟ گفت: بهتر نبود؛ فغانی هیچ جامی از دستش در نرفته و جام ملت‌ها چندین بار شرکت کرده است و در جام‌جهانی چندین بار شرکت کرده و همه مسابقات را قضاوت کرده است. الان فغانی در استرالیا زندگی می‌کند و داور ما نیست و طبق اساسنامه فیفا و AFC داوری اگر می‌خواهد در لیست باشد باید در سال 10 قضاوت مسابقات آن کشور را داشته باشد. 

***