بورس اوراق بهادار تهران دیروز دوشنبه هم مانند ۳ روز گذشته روند کاهشی به خود گرفت، به‌گونه‌ای که شاخص کل در پایان معاملات با کاهش 5604 واحدی به 2 میلیون و 194 هزار و 505 واحد رسید. همچنین شاخص هم‌وزن با کاهش 609 واحدی به 760 هزار و 624 واحد رسید. ارزش بازار در بورس تهران نیز که ناشی از ارزش روز 600 شرکت بورسی است، روز گذشته به بیش از 7 میلیون و 664 هزار میلیارد تومان رسید. 

گروه اقتصادی: توافق ایران برای تجارت آزاد با اوراسیا بالاخره پس از ۳ سال مذاکره نهایی شد. در حال حاضر میزان تجارت ایران با این کشورها ۸ میلیون تن به ارزش 4.2 میلیارد دلار است که از این رقم 929 میلیون دلار مربوط به صادرات ایران و 3.3 میلیارد دلار واردات کشورمان است. این میزان تجارت پس از توافقنامه موقت بین ایران و این کشورها اتفاق افتاد و پیش‌بینی می‌شود با یک توافقنامه دائم این رقم به 20 میلیارد دلار برسد. این اتفاق در راستای سیاست کلی ارتباط با کشورهای همسایه و منطقه است. 

به گزارش «وطن امروز»، جمهوری اسلامی ایران و کشورهای بلاروس،‌ قزاقستان، قرقیزستان، روسیه و ارمنستان دیروز چهارم دی ۱۴۰۲ در آیینی در سن‌پترزبورگ موافقتنامه تجارت آزاد امضا کردند. عباس علی‌آبادی، وزیر صنعت، معدن و تجارت به نمایندگی از جمهوری اسلامی ایران این موافقتنامه را که حاصل بیش از ۲ سال مذاکره و کار کارشناسی است، امضا کرد. از طرف اتحادیه اوراسیا نیز معاونان نخست‌وزیران کشورهای عضو این اتحادیه اقتصادی، این موافقتنامه را امضا کردند. در این آیین مهدی صفری معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه، آندری اسلپنف وزیر تجارت اتحادیه اقتصادی اوراسیا، کاظم جلالی سفیر ایران در روسیه و جمعی دیگر از مقامات اتحادیه اوراسیا حضور داشتند. پیش از این، آخرین مذاکرات مرتبط با متن نهایی این موافقتنامه یکشنبه سوم دی‌ با حضور مسؤولانی از ایران و 5 کشور عضو اتحادیه اوراسیا انجام شده بود. این موافقتنامه پس از امضا نیازمند تصویب در مجالس ۶ کشور (مجلس شورای اسلامی و مجالس 5 کشور عضو اتحادیه اوراسیا) است تا به قانون تبدیل و عملیاتی شود.

* جزئیات موافقتنامه تجارت آزاد

بنا بر اطلاعاتی که از موافقتنامه تجارت آزاد ایران و اتحادیه اوراسیا منتشر شده، طرفین تعرفه‌ها را برای ۸۷ درصد اقلام کالایی در مبادلات تجاری خود به صورت کامل حذف خواهند کرد. در این میان، هر یک از طرفین، یک لیست منفی تهیه‌ می‌کنند که شامل کالاهایی می‌شود که برای یکی از طرفین،‌ کالای حساس تلقی شود و امکان حذف تعرفه وجود ندارد. ۱۳ درصد باقیمانده، موارد مربوط به لیست موسوم به منفی است که به عنوان مثال، شامل کالاهایی است که اگر درباره آنها تخفیف قائل شویم، صنعت یا کشاورزی در داخل ایران در آن حوزه آسیب می‌بیند، از این رو، با هدف حمایت از بخش‌های صنعت و کشاورزی داخلی، این بخش‌ها شامل تخفیف نمی‌شود. متقابلا کشورهای اتحادیه اوراسیا هم لیست کالاهای حساس خود را ارائه می‌کنند و در این زمینه، اقدامات با ظرافت دنبال می‌شود تا لیست‌ها به صورت مساوی و عادلانه تنظیم شود.

* نگاهی به تاریخچه همکاری اقتصادی ایران و اتحادیه اوراسیا

نخستین گام مشترک ایران و این اتحادیه با امضای پیش‌نویس‌ توافقنامه‌ای بر سر اخذ تعرفه‌های صادراتی ترجیحی در سال ۲۰۱۷ میلادی در ایروان برداشته شد و سال ۲۰۱۸ این توافقنامه موقت به مدت ۳ سال بین طرفین امضا شد. در این چارچوب طرفین درباره چندین قلم کالا، تخفیف تعرفه‌ای برای کالاهای یکدیگر قائل شدند. بنا بر برخی منابع، در این چارچوب، ایران به حدود ۳۸۰ قلم کالای تولیدی در اتحادیه اوراسیا تخفیف تعرفه‌ای داد و در مقابل،‌ اتحادیه اوراسیا برای ۵۰۲ قلم کالای ایرانی تخفیف تعرفه‌ای قائل شد که طرفین در مجموع به صورت مساوی، مبادلات اقتصادی را از تخفیف برخوردار کردند. بررسی اظهارات طرفین گویای آن بود که در پایان این ۳ سال همکاری مشترک، طرفین به فرمولی برای دائمی کردن آن می‌رسند یا این روند متوقف می‌شود اما مذاکرات طرفین گویای علاقه‌مندی تهران و پایتخت‌های اوراسیایی به همکاری بلندمدت و پایدار بود. اینگونه بود که ایران با تمدید قانون موافقتنامه موقت تجارت ترجیحی، راه را برای تحقق این هدف هموار کرد.

* صفر شدن تعرفه 87 درصد کالاها در تجارت ایران با اوراسیا

 سیدمحمدصادق قنادزاده، معاون ارتقای کسب و کار‌های بین‌المللی سازمان توسعه تجارت گفت: بعد از گذشت بیش از 3 سال و انجام بیش از 30 دور مذاکره، سند نهایی توافقنامه تجارت آزاد بین ایران و کشور‌های عضو اتحادیه اوراسیا در حاشیه اجلاس سران این اتحادیه در سن‌پترزبورگ روسیه به امضای وزیر صنعت، معدن و تجارت کشورمان و وزرای تجارت 5 کشور عضو این اتحادیه رسید. قنادزاده در ادامه گفت: توافقنامه تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اوراسیا بعد از تصویب در مجالس کشور‌های امضا‌کننده، قابل اجرا خواهد بود. با اجرایی شدن این توافقنامه تعرفه 87 درصد کالا‌های تجاری بین ایران و کشور‌های عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا صفر خواهد شد. وی بیان کرد: این توافقنامه نخستین توافقنامه چندجانبه تجارت آزاد ایران بوده که پیش‌بینی  می‌شود با اجرایی شدن آن تجارت کشورمان با کشور‌های عضو این اتحادیه تا ۵ سال آینده به 18 تا 20 میلیارد دلار برسد. قنادزاده با اشاره به اجرای توافقنامه تجارت ترجیحی ایران و 5 کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا گفت: قبل از امضای توافقنامه تجارت آزاد، از سال 98 توافقنامه تجارت ترجیحی بین ایران و کشور‌های اوراسیا در حال اجرا بود. در ۲ تا ۳ سال اخیر با اجرایی شدن توافقنامه تجارت ترجیحی، حجم تجارت‌مان با کشور‌های عضو اتحادیه اوراسیا 2 برابر شده است.

* پیش‌بینی افزایش تجارت ایران و اتحادیه اوراسیا تا ۲۰ میلیارد دلار

وزیر تجارت اتحادیه اوراسیا گفت: پس از امضای موافقتنامه تجارت آزاد ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا میزان تجارت ۲ طرف در گام نخست و در یک بازه زمانی ۵ تا ۷ ساله به ۱۸ تا ۲۰ میلیارد دلار در سال خواهد رسید. آندری اسلپنف با اشاره به برنامه‌ریزی انجام شده برای امضای موافقتنامه تجارت آزاد ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا گفت: ما با توافقنامه موقت موفق شدیم مبادلات دوجانبه با ایران را در طول ۳ سال به ۲ برابر افزایش دهیم و اکنون با امضای موافقتنامه دائم به طور منطقی می‌توانیم در کوتاه‌مدت در انتظار افزایش میزان تجارت ایران و اتحادیه اوراسیا تا سقف ۲۰ میلیارد دلار در سال باشیم. وی با اشاره به بازار بزرگ ایران، همسایگی با روسیه و نقش کلیدی ایران در کریدور حمل‌و‌نقل شمال - جنوب، امضای موافقتنامه تجارت آزاد دوجانبه با تهران را بسیار حائز اهمیت توصیف کرد. وزیر تجارت اتحادیه اقتصادی اوراسیا در ادامه افزود: این توافقنامه، فرصتی استثنایی برای حضور کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا در بازار ایران فراهم می‌کند، چرا که تعرفه گمرکی برای صادرکنندگان روس از ۳۰ به ۴,۵ درصد کاهش خواهد یافت. اسلپنف گفت: در حال حاضر سهم بزرگی از تجارت ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا با ارزهای ملی انجام می‌شود و برخی کانال‌های مالی ایجاد شده است اما با افزایش میزان تجارت دوجانبه باید کارایی این کانال‌ها نیز بهبود یابد تا مشکلات در این زمینه به حداقل برسد. به گفته اسلپنف، عدم توازن مناسب میان واردات به ایران و صادرات به روسیه یکی از مشکلاتی است که پس از امضای این توافقنامه به‌تدریج و با حضور بیشتر تجار ایرانی در روسیه حل خواهد شد. وی تاکید کرد: روسیه سهمیه بیشتری برای واردکنندگان ایرانی در نظر گرفته تا در نبود رقبای غربی که این کشور را ترک کرده‌اند، فرصت بیشتری برای تجارت داشته باشند. وی خاطرنشان کرد: واردات گوشت طیور، میوه، آجیل، سبزیجات، محصولات کشاورزی، قطعات خودرو و قطعات الکترونیکی از ایران در دستور کار روسیه است. به گفته وی، در حال حاضر، عمده صادرات روسیه به ایران را محصولاتی همچون گندم، روغن و محصولات متالوژی تشکیل می‌دهد.

* نیاز به تصویب مجالس

متن موافقتنامه دائم تجارت آزاد ایران و اتحادیه اوراسیا  روز گذشته با تایید طرفین امضا شد. این موافقتنامه برای اجرایی شدن نیازمند تصویب مجلس شورای اسلامی و همچنین مجالس 5 کشور عضو اتحادیه اوراسیاست تا به قانون تبدیل شود. سفیر ایران در روسیه پیش از این با بیان اینکه معمولا مجالس 5 کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا به سرعت توافقنامه‌های مرتبط را به تصویب می‌رسانند، ابراز امیدواری کرد این توافقنامه در مجلس شورای اسلامی با فوریت و در دوره کنونی فعالیت مجلس تصویب شود. کاظم جلالی با اشاره به اینکه این توافقنامه در قالب لایحه‌ای از سوی دولت به مجلس شورای اسلامی تقدیم خواهد شد، تصریح کرد: به هر میزان که تصویب این توافقنامه با تاخیر همراه شود، کشور از مزایای این توافقنامه بی‌بهره خواهد بود.

عملیات احداث 4 هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی در کشور با حضور رئیس‌جمهور و وزیر نیرو آغاز شد تا در پیک مصرف برق در سال ۱۴۰۳ به شبکه سراسری متصل شود. 

پیرو ابلاغ مصوبه شورای اقتصاد در تاریخ ۱۲ مهر ۱۴۰۲ و مصوب شدن ساخت 4 هزار و ۵۰۰ مگاوات انرژی تجدیدپذیر از محل صرفه‌جویی سوخت در دولت سیزدهم و پس از طی شدن مراحل قانونی برای مشخص شدن سرمایه‌گذاران با برگزاری مناقصه عمومی، فرآیند اجرای این پروژه با همکاری دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط و با حضور سیدابراهیم رئیسی، علی‌اکبر محرابیان و مدیران وزارت نیرو دیروز در محل این وزارتخانه آغاز شد. 

سرمایه‌گذاران 4 شرکت برنده در مناقصه در قالب 5 سبد شامل ۲ سبد ۱۵۰۰ مگاواتی و ۳ سبد ۵۰۰ مگاواتی، برای احداث 4 هزار مگاوات تعیین شده‌اند و یک سبد۵۰۰ مگاواتی باقیمانده نیز در حال برگزاری مناقصه جهت انتخاب آخرین سرمایه‌گذار است.

 با اجرای این مصوبه، سرمایه‌گذاران متعهد می‌شوند نیروگاه‌ها را با ظرفیت مجموع 4 هزار مگاوات انرژی برق خورشیدی تا حداکثر پیک برق سال ۱۴۰۳ به شبکه سراسری متصل کنند. سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) برنامه‌ریزی لازم برای ساخت 4 هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی تا اردیبهشت سال ۱۴۰۳ را انجام داده است و شرکت‌های برق منطقه‌ای به عنوان بازوی اجرایی ساتبا برای جلب مشارکت و اجرا توسط سرمایه‌گذاران همکاری خواهند کرد.

 محمود کمانی، معاون وزیر نیرو پیش‌تر درباره اقدامات انجام شده برای تسهیل فرآیند ساخت 4 هزار مگاوات نیروگاه‌های انرژی تجدیدپذیر در کشور گفته بود: کار ویژه‌ای در حال انجام است و مقامات بالای کشور در لحظه در حال پیگیری برای تسهیل امور ساخت نیروگاه‌های تجدیدپذیر در کشور هستند و در پی این امر، وزیر نیرو دستور لازم را به توانیر و برق منطقه‌ای‌های سراسر کشور ابلاغ کرده است. 

همچنین موانع و مشکلات پیش روی شرکت‌های حاضر در این مناقصه از جمله تملک زمین‌ها، نحوه اتصال به شبکه و مشکلات زیست محیطی در جلسات متعددی با حضور عوامل ساتبا و سرمایه‌گذارها بررسی و رفع شد. 

بر اساس این گزارش، در مجموع ۳۸۱ ساختگاه برای ساخت نیروگاه‌های خورشیدی با ظرفیت بیش از ۱۰ هزار و ۲۰۰ مگاوات با محوریت ۱۶ برق منطقه‌ای در سراسر کشور وجود دارد. برق منطقه‌ای استان‌های تهران با ۳۲ درصد، فارس با ۱۰ درصد و سیستان‌وبلوچستان با ۹ درصد از استان‌هایی هستند که بیشترین سهم را در ساخت 4 هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی در کشور دارند. دولت سیزدهم جلسات مختلفی در سطح ریاست‌جمهوری، معاون اول ریاست‌جمهوری، وزیر نیرو و مراجع ذی‌ربط برای رفع موانع و تسهیل ساخت نیروگاه‌ها برگزار کرده و فرصتی استثنایی برای حل ناترازی سوخت و برق در کشور به‌وجود آمده است.

* اهتمام ویژه به طرح‌های آب و برق

وزیر نیرو گفت: تا پایان دولت سیزدهم، جمع سرمایه‌گذاری دولت در طرح‌های آب و برق به 1200 هزار میلیارد تومان می‌‌رسد. علی‌اکبر محرابیان اظهار داشت: در 2 سال عملکرد وزارت نیرو با افزایش حجم اعتبارات و حمایت دولت، تلاش ما بر این بود که با انجام و پیشبرد 2 اقدام اساسی، ناترازی در بخش برق را مدیریت کنیم.

 وزیر نیرو در این زمینه توسعه ظرفیت‌های موجود با حداکثر سرعت را نخستین اقدام در این مسیر برشمرد و گفت: توسعه ظرفیت‌ها در این راستا به عنوان راهبرد اساسی مطرح می‌شود و پیشرفت‌های حاصل شده طی این 2 سال با حمایت دولت و رئیس‌جمهور بسیار قابل توجه بوده است. 

محرابیان مدیریت مصرف برق و بهینه‌سازی را دومین موضوع در مدیریت ناترازی عنوان کرد و گفت: با 2 بال پیشرفت و توسعه و در کنار آن مدیریت و بهینه‌سازی تلاش شد اثرات منفی ناترازی را به حداقل برسانیم و در ادامه رضایت نسبی حاصل شود.

 عضو دولت سیزدهم در ادامه به سرمایه‌گذاری وزارت نیرو در دولت سیزدهم در حوزه‌های آب، برق و آب و فاضلاب اشاره کرد و افزود: عددی که در طول فعالیت دولت سیزدهم در آب، برق و فاضلاب سرمایه‌گذاری خواهد شد و طرح‌هایی که به ‌بهره‌برداری می‌رسد، بالغ بر 1200 همت خواهد بود که تا امروز معادل 400 همت به بهره‌برداری رسیده است و تا پایان دولت سیزدهم  هم بیش از 800 همت طرح‌های دیگر به بهره‌برداری می‌رسد.

اخذ مالیات از اجاره‌نشین‌ها کذب و غیر‌واقعی است

سازمان امور مالیاتی کشور ادعای اخذ مالیات از اجاره‌نشین‌ها طبق لایحه بودجه سال 1403 را کذب و غیرواقعی خواند. سازمان امور مالیاتی کشور در واکنش به شایعه اخذ مالیات از اجاره‌نشین‌ها اعلام کرد: خبرهای منتشره در فضای مجازی مبنی بر اینکه طبق لایحه بودجه سال 1403، اجاره‌نشین‌ها هم باید معادل 7 متر مربع از یک آپارتمان، مالیات پرداخت کنند، به هیچ وجه صحت نداشته و از اساس کذب و غیرواقعی است. 

***

دستور توقیف اموال مرتبطان چای دبش صادر شد

گمرک شهید رجایی بندرعباس طی ابلاغیه‌ای دستور توقیف اموال مرتبطان با چای دبش را صادر کرد. معاون حقوقی حوزه نظارت گمرکات استان هرمزگان طی ابلاغیه به اداره کل بنادر خواستار توقیف اموال و محموله‌های مرتبط با پرونده چای دبش شد. در این مکاتبه که ۲۷ آذر سال جاری ابلاغ شده، آمده است: با عنایت به ابلاغیه‌های صادره از سوی اجرای احکام سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، خواهشمند است دستور فرمایید چنانچه اموالی به نام اشخاص جدول ذیل در آن منطقه ویژه موجود است، مراتب به قید فوریت بررسی و ضمن اعلام نتیجه به این اداره کل، نسبت به توقیف آن اقدام لازم معمول شود. شایان ذکر است تا زمان ابلاغ و اعلام رفع توقیف، چنانچه کالایی متعلق به نامبردگان وارد و قبض انبار الکترونیک برای آن صادر شود، در صورت شمول موضوع با مفاد این نامه، ضمن توقیف، موضوع به گمرک اعلام شود.

***

بازپرداخت اقساط نهضت ملی مسکن پلکانی می‌شود

رئیس هیات عامل صندوق ملی مسکن گفت: به منظور کمک به متقاضیان طرح نهضت ملی مسکن، پرداخت اقساط تسهیلات این واحدها از حالت یکسان به پلکانی تغییر کرد. محمدرضا اسماعیلی در یک برنامه رادیویی درباره پرداخت تسهیلات به متقاضیان نهضت ملی مسکن اظهار کرد: این پرداختی است که از ابتدای سال رخ داده، صرف پروژه‌ها شده و ماحصل آن تحویل خانه به متقاضیان است. برخی از این خانه‌ها در قالب نهضت ملی مسکن آغاز شده و بخشی دیگر در قالب مسکن مهر بودند. وی افزود: دولت در تلاش است در اسرع وقت پروژه‌های حمایتی را به سرانجام برساند و تلاش داریم پروژه ملی نهضت مسکن را به نتیجه برسانیم، زیرا این موضوع قانون است. اسماعیلی تاکید کرد: از زمانی که صندوق ملی مسکن به عملیات تامین ملی نهضت ملی اضافه شده ۲ اتفاق بزرگ رخ داده که می‌توان به تسریع در تحویل واحد آمده شده و تاثیر مثبت بر بازار مسکن اشاره کرد. 

رئیس هیات عامل صندوق ملی مسکن با بیان اینکه وضعیت فعلی بازار مسکن از نظر التهاب قیمت راضی‌کننده نیست، تصریح کرد: با این حال تلاش خود را تا رسیدن به نقطه مطلوب ادامه خواهیم داد اما در مقایسه ماه‌های گذشته شاهد تورم منفی در حوزه مسکن هستیم. ساخت مسکن دارای عملیات چندلایه بوده و شامل ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، فنی و مهندسی است که باید به آنها توجه شود. رئیس هیات عامل صندوق ملی مسکن بیان کرد: خدمات نظام بانکی به عملیات ساخت مسکن را باید به دو بخش سیاست‌گذاری‌های پول و اعتبار و بانک‌های ناهمراه تقسیم کرد. اتفاقات خوبی در بخش اول رخ داده و از بانک مرکزی بابت کاهش نرخ سود مشارکت سپاسگزاریم. افزایش میزان تسهیلات در این قالب رقم خورد. وی یادآور شد: اتفاق خوشحال‌کننده دیگر تغییر روند پرداخت اقساط از حالت یکسان به پلکانی است. با توجه به شناخت از متقاضیان و مشکلات آنها در پرداخت اقساط، با اجرایی شدن آن فشار کمتری به مردم وارد خواهد شد.

***

بانک جهانی: درآمد سرانه ملی ایرانی‌ها ۳ درصد رشد کرد

بانک جهانی از رشد ۳ درصدی درآمد سرانه ملی ایران در سال ۲۰۲۲ خبر داد و اعلام کرد ایران در میان ۱۲۳ کشور در رتبه ۶۱ از این نظر قرار گرفت. جدیدترین آمار منتشرشده از سوی بانک جهانی درباره درآمد سرانه ملی 123 کشور دنیا نشان می‌دهد ایران در میانه جدول رده‌بندی کشورهای دنیا از این نظر قرار گرفته است.

 این نهاد بین‌المللی درآمد سرانه ملی ایران در سال 2022 را 5499 دلار محاسبه کرده و ایران را از این نظر در جایگاه 61 قرار داده است. بر این اساس درآمد سرانه ملی ایران در این سال از 60 کشور جهان کمتر و بیشتر از 62 کشور جهان بوده است. درآمد سرانه ملی ایرانی‌ها در این سال با افزایش 156 دلاری معادل 3 درصد نسبت به سال قبل از آن مواجه شده است. در سال 2021 رقم درآمد سرانه ملی ایرانی‌ها 5343 دلار اعلام شده بود. بر اساس این گزارش برمودا بیشترین درآمد سرانه ملی را در سال 2022 داشته است. 

درآمد سرانه ملی این کشور بیش از 109 هزار دلار بوده و سوئیس با 86 هزار دلار در رتبه دوم و لوکزامبورگ با 74 هزار دلار در رتبه سوم از این نظر قرار گرفته‌اند. کشور آفریقایی بروندی نیز با درآمد سرانه ملی 263 دلاری در انتهای جدول رده‌بندی جهانی از این نظر قرار گرفته است. برخی کشورها که درآمد سرانه ملی کمتری از ایران در این سال داشته‌اند عبارتند از: ارمنستان با 4909 دلار، مصر با 4043 دلار، الجزایر با 3894 دلار، تونس با 3796 دلار، هند با 2047 دلار، اوکراین با 2161 دلار و پاکستان با 1671 دلار.